Vanuit Pools perspectief. Een bevraging van de Poolse ...

taalbeheersing en het taalgebruik van de Poolse gemeenschap. Hoewel deze studies een
goede indicatie vormen voor de talenkennis en het taalgebruik van deze etnischculturele
groep, zijn ze hoofdzakelijk kwalitatief van aard. In een laatste deel van het
hoofdstuk vullen we deze leemte op en gaan we dieper in op onze cijfergegevens met
betrekking tot taal.
3.2. Literatuur
3.2.1. Verschillen in taalbeheersing en taalgebruik bij etnisch-culturele
minderheden
Tussen leden van etnisch-culturele minderheidsgroepen kan de beheersing en het
gebruik van de meerderheidstaal erg uiteenlopen. Om deze verschillen te verklaren
wordt in de literatuur regelmatig verwezen naar de klassieke assimilatietheorie (Gordon
1964). Volgens deze theorie kennen integratieprocessen een lineair verloop en schrijdt
de integratie voort met de tijd en de opeenvolging van generaties. Uiteindelijk zullen,
aldus deze theorie, alle verschillen tussen de etnisch-culturele minderheden en de
autochtone meerderheid vervagen en zelfs helemaal verdwijnen. Bijgevolg zullen
etnisch-culturele minderheden de taal van de ontvangende samenleving beter
beheersen en meer gebruiken naarmate ze langer in de samenleving verblijven.
Volgens Chiswick en Miller (1998; 2001) hangt de mate waarin leden van etnischculturele
minderheidsgroepen de taal van de meerderheid beheersen af van drie
factoren: exposure, efficiency en economic incentives. Met exposure doelen de auteurs
op de mate waarin etnisch-culturele minderheden blootgesteld worden aan de
meerderheidstaal. De onderzoekers stellen dat nieuwkomers de taal van de
meerderheid sneller en beter onder de knie krijgen naarmate ze er vaker mee in
contact komen. Daarnaast heeft de efficiëntie (efficiency) waarmee leden van etnischculturele
minderheidsgroepen een taal aanleren, een belangrijke invloed op hun
talenkennis. Deze efficiëntie hangt af van de leeftijd van de persoon in kwestie, zijn of
haar opleidingsniveau, de moedertaal en het migratiemotief. Een derde factor die
bepalend is voor de taalverwerving, zijn de economic incentives: als kennis van de taal
van de meerderheid een gunstige invloed heeft op de arbeids- en beroepsloopbaan,
zullen etnisch-culturele minderheden sneller investeren in het aanleren van deze taal.
Uit de onderzoeken die Chiswick en Miller uitgevoerd hebben bij etnisch-culturele
minderheden in de Verenigde Staten en Canada, blijkt dat personen de taal van de
ontvangende samenleving beter beheersen naarmate ze hoger opgeleid zijn en langer
in het land verblijven. Ook de leeftijd op het tijdstip van migratie blijkt bepalend te zijn:
hoe jonger, des te beter de taalbeheersing. De onderzoekers stelden verder een minder
goede taalbeheersing vast bij personen die in buurten wonen waar veel mensen hun
moedertaal spreken en bij personen van wie de moedertaal linguïstisch minder
verwantschap vertoont met de taal van de meerderheid. Tot slot bleek in de Verenigde
Staten dat leden van etnisch-culturele minderheidsgroepen die slechts een beperkte
toegang hebben tot de ‘eigen’ media, het Engels beter beheersen dan zij die er een
vlotte toegang tot hebben.
Ook Vancluysen, Van Craen en Ackaert (2010) identificeerden enkele factoren die
verbonden zijn met de taalkennis en het taalgebruik bij etnisch-culturele minderheden.
Op basis van een bevraging bij personen van Marokkaanse en Turkse afkomst uit Gent,
46