Van wie is de straat? - Bureau Beke

2.2 Opbrengsten
Casusanalyse ‘jeugdige groepsverkrachters’
De eerste vraag in het onderzoek richt zich op de verklaringsfactoren c.q. het
feit dat de verdachten zich schuldig maken aan ernstige (zeden)misdrijven,
terwijl ze niet als opvallende of problematische jongens bekend stonden bij de
politie. Met betrekking tot deze vraag zijn de volgende bevindingen van belang.
Uit de uitgevoerde netwerkanalyse komt naar voren dat een harde kern van
vier jongens verantwoordelijk is voor de meeste zedenmisdrijven. De overige
jongens zijn in incidentele gevallen betrokken. Het beeld – zoals destijds breed
in de media werd uitgemeten – van een grote groep minderjarigen die zich
gezamenlijk schuldig zouden maken aan groepszedenmisdrijven, dient dus te
worden genuanceerd.
De contextanalyse laat zien dat de woonomgeving van de verdachten te
beschouwen is als een criminogene factor. Het is een problematische (veel
overlast en criminaliteit) en landelijk gezien een relatief sociaaleconomisch
zwakke wijk met veel eenoudergezinnen en allochtonen. De wijk is een broeinest
voor de ontwikkeling van crimineel gedrag.
Verder blijkt dat de veelal problematische gezinsstructuur waarin de verdachten
opgroeien een risicofactor vormt voor het ontwikkelen van ongewenst
gedrag. Illustratief hiervoor is dat vijf van de verdachten – waarvan één van de
harde kern – voorafgaand aan de casus bekend zijn bij de Raad voor de Kinderbescherming
vanwege opvoedingsproblematiek of problematisch gedrag. Daarnaast
blijken de verdachten op te groeien in gezinnen waarin vrijwel altijd sprake
is (geweest) van crimineel gedrag door een of meerdere gezinsleden. Het
opgroeien in een crimineel milieu is tevens een belangrijke criminogene factor.
Bij de verdachten blijkt zich een scala aan criminogene persoonsfactoren te
concentreren. Te denken valt aan een laaggemiddeld tot zwakbegaafd niveau
van cognitief functioneren, een gebrek aan zelfkennis en introspectie, beperkt
normbesef, lage frustratietolerantie en een hoog agressieniveau.
Bij de helft van de verdachten – waaronder alle verdachten die tot de harde
kern behoren – is er sprake van een gedragsstoornis die neigt naar een antisociale
stoornis. Daarnaast is er bij een aantal van hen ernstig gestoorde persoonlijkheidsproblematiek
en/of een zorgwekkende seksueel gestoorde ontwikkeling
gediagnosticeerd door de raadsonderzoekers. Uit het onderzoek komt naar
voren dat – hoewel dit niet altijd terug te vinden is in de geregistreerde criminaliteit
– bij de meerderheid van de verdachten gesproken kan worden van een
ontwikkeling in crimineel gedrag. Zo heeft de helft van de groep zich al op zeer
jeugdige leeftijd schuldig gemaakt aan strafbaar seksueel gedrag, zo blijkt uit
verhoren.
19