deel 2

9 november 2005
De wereld is sinds de landingen van Venera 9 en 10 op
Venus fel veranderd. De Sovjet-Unie bestaat al bijna
vijftien jaar niet meer en Rusland is de belangrijkste
erfgenaam van het Sovjetruimtevaartprogramma
geworden. Ten tijde van Venera 9 en 10 - in volle
Koude Oorlog - leek het totaal ondenkbaar dat vanaf
de mythische kosmodroom Bajkonoer ooit een
Europese sonde de ruimte zou ingaan. Maar dat ligt nu
heel anders. Hier in de onmetelijke steppen van
Kazachstan vertrokken onder meer in 1957 de eerste
Spoetnik en in 1961 de eerste ruimtevaarder Joeri
Gagarin. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie bleef
Bajkonoer niet langer de ultrageheime lanceerbasis
die het ooit was en zo kon onder meer ook Frank De
Winne er in 2002 gelanceerd worden naar het internationaal
ruimtestation. Rusland huurt Bajkonoer nu
tot minstens 2050 van Kazachstan voor 150 miljoen
dollar per jaar.
Nu staat op Bajkonoer in de voetsporen van de Venera’s
een nieuwe Venussonde klaar voor de lancering met
een Russische Sojoez-Fregatraket. Heel bijzonder is dat
het een ruimtetuig is van de Europese
Ruimtevaartorganisatie ESA en de allereerste ESAruimtesonde
naar Venus. Venus Express moet vanuit
een baan rond de planeet het hemellichaam uitgebreid
bestuderen en het vroegere onderzoek van de
Verenigde Staten en Rusland verderzetten.
ESA is er bijzonder trots op dat het momenteel als enig
ruimtevaartagentschap in de wereld programma’s
heeft voor de verkenning van al de binnenste rotsplaneten
in het zonnestelsel: naast de succesvolle Mars
Express, die sinds december 2003 in een baan rond de
Rode Planeet draait, en de zustersonde Venus Express
heeft de organisatie in 2012 nog de lancering van de
sonde BepiColombo voor onderzoek van de planeet
Mercurius op het programma staan. De ESA is bovendien
het enige ruimtevaartagentschap dat alle hemellichamen
met een atmosfeer verkent: Mars, Titan
(rond Saturnus) en Venus.
De lancering van Venus Express vanaf Bajkonoer
wordt een succes. Na een reis van 153 dagen kwam de
sonde in april 2006 in een baan rond Venus.
Hernieuwde belangstelling voor Venus
In tegenstelling tot Mars heeft de ruimtevaart Venus
zowat een decennium lang links laten liggen. Het laatste
specifieke Venusproject was de succesvolle Amerikaanse
sonde Magellan. Die kwam in augustus 1989 in een baan
om Venus en bracht het oppervlak van de planeet met
behulp van radar bijna volledig in kaart met details van
minder dan 100 meter.
Spreekt onze andere ruimtebuur Mars waar heel misschien
ooit primitief leven was of nog steeds is, meer tot
onze verbeelding? Of zijn het de vooruitzichten dat Mars
ongetwijfeld de eerste planeet buiten de aarde zal zijn
waar ooit mensen voet op zullen zetten, die Venus enigszins
op de achtergrond zetten? Maar dat alles maakt
Venus beslist niet minder interessant...
De eerste historische
foto’s van het oppervlak
van Venus genomen in
oktober 1975 door de
Sovjetruimtesondes
Venera 9 en Venera 10.
Venera 9 landde op een
helling van ongeveer
30 graden. De twee
landers kwamen op
2100 kilometer van elkaar
terecht. De meeste rotsblokken
op de beelden
zijn tussen 30 centimeter
en een meter groot. In het
midden onderaan is een
stuk van de landers te
zien.
© NSSDC/NASA
9 november 2005.
ESA’s eerste Venussonde
gaat vanaf de basis
Bajkonoer op weg naar
onze buurplaneet.
© ESA/Starsem
Space Connection 55 - juli 2006 - 3