deel 2

Dit is Venus…
Een driedimensionaal
beeld van het gebied
Eistla op Venus, op basis
van radarwaarnemingen
van de Amerikaanse
sonde Magellan. In de
verte is de drie kilometer
hoge vulkaan Gula Mons
te zien en in het midden
de grote inslagkrater
Cunitz met een diameter
van 48,5 kilometer.
© NASA
8 - Space Connection 55 - juli 2006 -
Er zijn geen sporen van water op de planeet te vinden.
Hoewel dat niet zeker is, lijkt het behoorlijk waarschijnlijk
dat Venus ooit oceanen had, misschien ongeveer
600 miljoen jaar lang. Het water is er waarschijnlijk
‘weggekookt’ toen de planeet heter en heter werd.
Waterdamp steeg tot op grote hoogte en de watermoleculen
ontbonden als gevolg van ultraviolette straling
van de zon in het lichte waterstof, dat naar de ruimte
ontsnapte, en zuurstof, dat zich met andere atomen
verbond. Als Venus al ooit water had, dan is het waarschijnlijk
ongeveer 4 miljard jaar geleden volledig verdwenen.
Geen platentektoniek
In de geologie verklaart de platentektoniek onder meer de
drift van de continenten op de aarde. Daarbij “drijft” de
lithosfeer (de korst) van de aarde op de asthenosfeer
(mantel). De lithosfeer is op onze planeet in een tiental
platen opgebroken. Deze platen (en veel kleinere platen)
bewegen ten opzichte van elkaar en langs hun
randen ontstaan bergketens, is er vulkanische activiteit
en komen aardbevingen voor.
Venus onderscheidt zich van de aarde doordat we er
geen sporen van platentektoniek terugvinden. De vervormingen
in de korst van Venus lijken het gevolg te
Het binnenste van Venus lijkt vermoedelijk
op het binnenste van de aarde. Venus heeft
waarschijnlijk een (al dan niet) gesmolten ijzeren
kern met daarboven een rotsachtige mantel
en een korst.
© ESA
zijn van bewegingen in de mantel. De afwezigheid van
platentektoniek wordt vaak voorgesteld als één van de
verrassendste wetenschappelijke ontdekkingen in verband
met de planeet. Maar ook op dit vlak blijven nog
veel vragen op een antwoord wachten.
Geen maan en geen magnetisch veld
In tegenstelling tot de aarde heeft Venus geen natuurlijke
satelliet (maan) en het is daarmee samen met Mercurius
de enige planeet in het zonnestelsel.
Venus heeft ook nauwelijks een magnetisch veld.
Daardoor komt de stroom van geladen deeltjes die door
de zon wordt uitgestoten - de zogenaamde zonnewind -
niet zoals bij de aarde rond de planeet terecht. De zonnewind
beukt constant met supersonische snelheden in
op de bovenste lagen van de Venusatmosfeer. Dat Venus
geen magnetisch veld heeft houdt allicht verband met
de trage wenteling van de planeet rond haar as. Volgens
het dynamomechanisme doet de asrotatie van een planeet
immers bewegingen in het inwendige ontstaan en
die wekken het magnetisch veld op.
Op de aarde gebeurt dat door bewegingen in de metaalachtige
kern. Waarschijnlijk heeft ook Venus een
Venuskaart in valse
kleuren op basis van
radargegevens van de
Amerikaanse sonde Magellan.
De verschillende kleuren
duiden verschillende hoogten
aan. De resolutie bedraagt
ongeveer drie kilometer. De
noordpool bevindt zich in het
centrum.
© NASA