Jacques Gouppy, Loterie Coloniale, S.A.B. L’Impression, Brussel, ca. 1950. Lithografie, 30 x 20 cm. © Jean-Luc Tillière.
van het spel door Pierre Demoitié de kunst “homo lud<strong>en</strong>s in het museum” Naar aanleiding van haar 75-jarig bestaan stelt de Nationale Loterij e<strong>en</strong> aantal stukk<strong>en</strong> uit haar kunstcollecties t<strong>en</strong>toon in de Koninklijke Musea voor Schone Kunst<strong>en</strong> van België. E<strong>en</strong> van de werk<strong>en</strong> is Kaartspelers in e<strong>en</strong> herberg van David T<strong>en</strong>iers de Jonge, dat onlangs bij Sotheby’s werd gekocht. “Onze collectie is redelijk nieuw omdat we er nog maar vijfti<strong>en</strong> jaar aan werk<strong>en</strong>”, vertelt Annemie Buffels, conservatrice van het cultuurpatrimonium van de Nationale Loterij. “In het begin had ik niet meer dan wat lot<strong>en</strong> <strong>en</strong> affiches, maar beetje bij beetje is de collectie uitgebreid met allerlei aankop<strong>en</strong>. Vandaag telt ze bijna 60.000 stukk<strong>en</strong>.” In onze bewaarplaats<strong>en</strong> word<strong>en</strong> ti<strong>en</strong>tall<strong>en</strong> unieke voorwerp<strong>en</strong> met zorg in goede staat gehoud<strong>en</strong>, waaronder de beroemde trommels waaruit de g<strong>en</strong>ummerde balletjes werd<strong>en</strong> gehaald die <strong>en</strong>kele gelukkig<strong>en</strong> ste<strong>en</strong>rijk maakt<strong>en</strong>. Je vindt er gravures, de uniform<strong>en</strong> van de hostesses, almanakk<strong>en</strong> uit de tijd van keizerin Maria-Theresia, allerhande kansspel<strong>en</strong>, zoals e<strong>en</strong> kegelspel dat je met e<strong>en</strong> bal aan e<strong>en</strong> ketting moet omgooi<strong>en</strong>, <strong>en</strong> andere kermisspel<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> selectie drong zich op. Uiteindelijk word<strong>en</strong> 140 stukk<strong>en</strong> t<strong>en</strong>toongesteld die de geschied<strong>en</strong>is van backgammon, triktrak, kaart<strong>en</strong>, de lotto <strong>en</strong> andere, minder bek<strong>en</strong>de salonspel<strong>en</strong> illustrer<strong>en</strong>. Je leert dat het dobbel<strong>en</strong> e<strong>en</strong> van de oudste kansspel<strong>en</strong> is <strong>en</strong> dat voordat de dobbelste<strong>en</strong> met zijn kubusvorm het toeval e<strong>en</strong> handje mocht toestek<strong>en</strong> (rond 2500 jaar voor onze tijdrek<strong>en</strong>ing), e<strong>en</strong> schelp, e<strong>en</strong> boon of e<strong>en</strong> noot werd gebruikt. Je verneemt dat ook de speelkaart van bij het begin, d.w.z. in het 14e-eeuwse China, bijzonder populair was. In die mate zelfs dat spelers al snel ruzie begonn<strong>en</strong> te mak<strong>en</strong> <strong>en</strong> sommig<strong>en</strong> van “e<strong>en</strong> uitvinding van de duivel” sprak<strong>en</strong>. Het riep weerstand op bij de kerk, moralist<strong>en</strong> <strong>en</strong> filosof<strong>en</strong>. De tijd<strong>en</strong> zijn duidelijk veranderd… De godin van het geluk <strong>en</strong> het toeval, Fortuna, is alomteg<strong>en</strong>woordig op de t<strong>en</strong>toonstelling (<strong>en</strong> krijgt zelfs e<strong>en</strong> zaal voor haar alle<strong>en</strong>), sam<strong>en</strong> met haar attribuut, de hoorn des overvloeds, die al dan niet gestileerd de meeste affiches op deze t<strong>en</strong>toonstelling siert. Daphné Du Barry Fortuna 2004 Brons, hoogte 185 cm spel 31