Dagverhaal onbekende - diachronie.nl

14
hun Ed. Mogende te compareere, en diegeene die compareerde volstrekt wijgerde den nieuwe
regering te respecteere om reedenen dat er patriotte, dat er getekende patriotte 38 bij zijn, en
brenge tegelijk den graaf Van Bentinck onder het oog, dat hij het is geweest, die in voorige
tijd de burgerij teegens de oude regering heeft opgestookt, dat hij de socitijd heeft verzeeker,
dat zijn hoogheid de patriotte zoude uijtroejen.
De heer advocaat Frederik van der Hoeve, die als capitijn van de schutterij in de kamer zit,
vraagde: Wie is er een patriot? Dat een van de schutters beantwoord en zeijd: Jongbloed, 39
dat is een geteekende. 40 Den gemelde advocaat behielp zich met te zegge: Toen Jongbloed
geteekent heeft, was hij dronke, anders zoude hij het niet gedaan hebbe. ’t Antwoord op zoo
een uijtvlugt was gereet, van: [13v] Als ik dronke kwaad doe en ik val in den schout zijn
hande, dan moet ik het nugteren betaale.
De graaf Van Bentinck zeijde, dat zijn hoogheid nu die magt hadde om heere na deszelfs
goedvinde aan te zette. De burgers wierde hoe langer hoe meer te onvreede en declareerden,
als zijn hoogheid patriotte opnieuw in de regering stelde, dat dan de oude regering beeter was
als de nieuwe is; dat zij dan liever hunne oude regente weeder in hunne posten hersteld zien,
zoodat hun Ed. Mogende hun werk met de schutterij vrugteloos is afgeloope.
Vraagde na verscheijde luijde die hun sterk hadde uijtgelate hunne naame te weete, die ook
werde opgeteekent. Hun Ed. Mogende, ziende dat alle poginge vrugteloos waare, resolveerde
de sleutels van de stadspoorte provisioneel bij nagt te late beruste bij de poortiers van dezelve
poort, en de militaare wierde geordineerd bij het oopene en sluijte van de poorte daarbij te
assisteere, en daarvoor te geniete dezelve voordeele die de schutterij na besloote wagt bij ’t
openen van de poort daarvoor genoote, en de vrijwilge schutters werde geene nagtwagte
verder toegelate en de schutterij gedissolveerd verklaart.
In den nademiddag zijn hun Ed. Mo. vertrokke; alzo deeze dag den gemelde vlag niet is uijt
geweest, zo wierd die nog opgerold uijt een van de vengsterraame gestooke bij het ingaan van
hun Ed. Mo. in de koets en zo weeder ingehaalt.
Niemand van de leede van gemelde oraniesocitijd is er geweest, die voor hun Ed. Mogende
[14r] bij deszelfs vertrek uijt deeze stad de hoed afneemt, maar wierde gestadig door hunne
eerste vriende uijtgejouijt, nageschreeuwt en gescholde voor stinkende honde en bedriegers en
al wat meer van dat zoort van volkie bedagt kan worde. 41
’s Avonds wierd het stadhuijs gesloote en een granadier op de balie op schildwagt gesteld te
tijd die anders de schutterij waakte. Alzo ’t vooruijtzicht tot een spoedig herstel van een
nieuwe schutterij veraf is, zo liete de regeering den volgende dag, den donderdag den 6 maart,
het stadhuijs verzien met een schel, dienen tot gemak van de bode, laate maake neevens de
balie, om des morgens door de aldaar staande schildwag te worde opgewekt om de poortklok
te luijde en de deur, die van binne gesloote wierd, te oopene.
Op zaturdag den 8 maart, de verjaardag van zijn hoogheijd, was een dag van vreugde, die
begonne is ‘s morgens om 8 uure met luijde van klokke, dat beurtlings verwisseld wierd met
het speelwerk, tot ‘s avonds te 7 uure. Om 8 uure moeste alle de huijse verligt zijn. De toore
was verligt met lantaarns, het stadhuijs met kaarse en de socitijdkamer was ook [verlicht].
38 Een getekende wil zeggen dat die het Dankadres aan de Staten van Holland van oktober 1786 getekend had.
Dat gold als sterk antistadhouderlijk; de Staten werden geprezen voor tegen de prins genomen maatregelen.
39 Hier wordt bedoeld Mr. Jeronimus (Jan) van Bassen Jongbloed. Hij was vaandrig van de compagnie van de
Gouwe in 1787, en lid van de Patriottische Sociëteit in 1785-1787, maar hij komt al in 1788 in de vroedschap.
Dit is wellicht de reden dat Van der Hoeve hem in bescherming neemt. Van Bassen Jongbloed overleed in 1789.
40 Dat is een geteekende: zie de verklaring in een eerdere voetnoot.
41 In de marge staat in potlood een losse opmerking gekrabbeld. Waarschijnlijk betreft het een aantekening van
Van Hattum, gemaakt in de jaren ’30 van de twintigste eeuw, want het is een zin die ook in haar boek voorkomt,
en wel op pagina 116, midden: “Zoo vertrokken de commissarissen; de verlangde remotie was volbracht, maar
geen der partijen was voldaan en de commissarissen waren zeer ontevreden.” Van Hattum, De patriotten te
Gouda (Purmerend 1934), 116.