Handleiding - ELEKTRON Bremen GmbH

Handleiding
ELEKTRON-BREMEN Elektrotechnik GmbH Am Hohentorshafen 17-19 D-28197 Bremen
Fon +49/(0)421/54906-906 Fax +49/(0)421/5490619 vertrieb@elektron-bremen.de www.elektron-bremen.de
- 1 -

Inhoud Bladzijde
1.0 Waarschuwingen – Symboolverklaring 3
2.0 Beschrijving van het apparaat en overzicht 5
3.0 In bedrijf stellen 6
3.1 Persluchtaansluiting 6
3.2 Netaansluiting 6
3.3 Controle netspanningsval tijdens het lassen 6
4.0 Toepasingsgebieden 7
5.0 Technische gegevens 7
6.0 Werken met het puntlaspistool 9
6.1 Uitdeuken met de ringen 11
6.2 Uitdeuken met de sneluitdeukhamer SAH (toebehoren) 13
6.3 Het stuiken van deuken 15
6.4 Plaatdelen krimpen 15
6.5 Oplassen van draadeinden 17
6.6 Oplassen van sierlijstnagels 19
6.7 Plaatdelen fixeren (lijmtechniek) 21
7.0 Speciale instelling, b.v. Airpuller 22
8.0 Supplement/zelfcontrole en foutdiagnose 23
8.1 Zelfcontrole 23
8.2 Controle LED’s en magneetkleppen 23
8.3 Test van de netvoeding en foutdiagnose 23
8.4 Handmatige gereedschapskreuze 25
8.5 Storingen in het bedieningsveld 25
- 2 -

1.0 Waarschuwingstekens –
Verklaring van de symbolen
Opgelet!
Het toestel en de leidingen naar het laspistool
en andere hastoortsen produceren tijdens het
gebruik en sterk elektromagnetisch veld. Dit
kan defecten veroorzaken bij Pacemakers,
Quartz uurwerken en andere Elektromagnetische
gegevens zoals bv. op Giro of Bankpasjes,
kunnen worden gewist.
Pas op! Gevaarlijk!
Bij het niet in acht nemen van deze waarschuwingen
kan letsel aan ogen en huid optreden.
Volg de gemaakte opmerkingen!
Enkel dan bereikt u perfecte resultaten.
Werkzaamheden aan het elektrische gedeelte
van het apparaat mogen alleen door een
elektrotechnicus worden uitgevoerd.
Veiligheidsbril en -handschoenen verplicht!
- 3 -

AB Toetsen lasgereedschap keuze
(handmatig) zie supplement
CD Toetsen pistoolfunctie keuze
GH Toetsen fijninstelling +/–
Lasgereedschap
1 Laspistool
2 Speciaal, b.v. Airpuller
Toepassing laspistool
3 Wave draad lassen
4 Draadeind lassen/duiken
5 Uitdeuken met ringen,
nagels, stuiken, Speciaal
6 Sneluitdeukhamer
7 Gloeien en krimpen
8 Fijninstelling +/–
9 Net stekkersymbool met LED
controle netspanning-val
(15, 16, 17)
10 LED storing
11 Netschakelaar
12 Netvoedingskabel
13 Aansluiting van perslucht
15
16 Weergave netspanningsval
17
- 4 -
11
12
13
M20 – Voorzijde
M20 – Keerzijde

2.0 Beschrijving van het apparaat en overzicht
Het weerstand-lasapparaat MULTISPOT M20 is ontwikkeld voor
de speciale eisen van de carrosseriebouw.
Microprosessor gestuurde stroombron. Na de keuze van de
bedrijfsmodus en de plaatdikte worden de stroom en de lastijd
automatisch ingesteld en eventueel – indien vereist en zinvol –
passend bijgesteld.
Bij te large lasstroom is en pieptoon hoorbaar.
Verdere functies
Automatische gereedschapsherkenning.
Geïntregeerde netspanning controle herkent te lage
netspanning.
Automatische aanloopstroom, lassen, stroomcontrole en
nadrukken.
Overzichtelijke bediening middels membraantoetsen.
Temperatuurvoeler gestuurde luchtkoeling voor de puntlastang
en pistool.
Centraal aansluiting voor lasstroom, perslucht, koeling en
stuurleiding.
- 5 -

3.0 In bedrijf stellen
3.1 Aansluiting van perslucht
An de achterzijde van het apparaat is een persluchtaasluiting
(8 bar) voorzien. De perslucht is benodigt voor het gebruik met
speciale hastoorts (b.v. Airpuller) en voor het koelen van het
laspistool.
3.2 Aansluiting aan het stroomnet
Bij 230 V (205 - 250 V) 50/60 Hz
Aansluiting aan een 16 A contact.
Bij 400 V (360 - 440 V) 50/60 Hz
Aansluiting aan een 16 A Cekon-contact.
Beveiliging: Een trage smeltzekering 16 A
of
K-automaat 16 A
3.3 Controle netspanningsval tijdens het lassen
Om de volledige capaciteit van de MULTISPOT M20 te kunnen
gebruiken, moet de netspanningsval tijdens het lassen zo klein
mogelijk zijn. De exacte test is beschreven op pagina 21, paragraaf
8.3:
– Uitleg over netspanningsval tijdens het lassen.
– Weergave via 3 LED’s (15, 16, 17) onder het stekkersymbool:
Groen = netspanning in orde
Groen/geel = netspanningsval binnen acceptabele grens
waarden
alleen geel = beduidende netspanningsval,
lascapaciteit verminderd.
In dit geval de voedingskabel, verlengkabel etc. controleren of dikkere
kabel toepassen.
Rood en = sterke netspanningsval met sterke afname
akoestisch van de capaciteit. Lassen niet meer moge-
Signaal: lijk, lasstroom te gering.
In dit geval de voedingskabel, verlengkabel etc. controleren of
dikkere kabel toepassen.
De aanwijzing springt na 2 seconden automatisch weer op
groen
Een eventuele netspanningsval wordt na elke lasactie gedurende
2 seconden weergegeven.
- 6 -

4.0 Toepassingsgebieden
Programmaschakelaar Materiaal Max. plaatstaal
Functie: max. in mm
Uitdeuken met
Ringen plaatstaal 1,0
Sierlijstnagels 3 mm Ø plaatstaal 1,0
Uitdeuken met andere 1,0
hastoortsen, b.v. Airpuller plaatstaal
Uitdeuken met
sneluitdeukhamer plaatstaal 1,0
Krimpen plaatstaal 0,6 - 1,0
Draadeinden lassen draadeinden Ø 4 - 5 mm
op plaatstaal 2,0 mm
Wave draad op plaatstaal 1,0
Duiken plaatstaal 1,0
5.0 Technische Gegevens
Netapparaat 230 V (205 - 250 V)
Netaansluiting 1x230 V
Netzekering traag 16 A
Netapparaat 400 V (360 - 440 V)
Netaansluiting 2x400 V
Netzekering traag 16 A
Netfrequentie 50/60 Hz
Netaansluitvermogen 3,3 kVA
Lasvermogen 11 kVA
Nullastspanning 8 V AC
Lasstroom max. 3000 A
Omgevingstemperatuur 40° C
Beschermingsklasse IP21
Netapparat met centraalstekker
Maten H/B/D mm 285/220/415
Gewicht 21 kg
(Standaard leveringsomvang standaarduitvoering)
- 7 -

33 Puntlaspistool
34 Bedieningsknop
35 Massakabel
36 Kabelschoen
37 Klemhevel
38 Aansluitstuk
- 8 -
A B

6.0 Werken met het puntlaspistool
Voorbereidingen:
Stekker van de puntlaspistoolkabel (33) tot de aanslag in de
centraalsluiting (63) stekken. Stekker vergrendelen, door naar
rechts (klokgewijs) te draaien.
Apparaat schakelt automatisch over op pistoolsymbool.
Met toets AB gereedschap „pistool“ kiezen (alleen bij pistool zonder
codering).
De wartelmoer van de centrale sluiting met de klok mee
vastdraaien.
Kabelschoen (36) van de massakabel (35) op een blanke plaats
van het te lassen carrosseriedeel bevestigen.
Gebruik hiervoor en klemtang of de meegeleverde klemhevel (37).
Voor het gebruik van de massa klemhevel (37), eerst twee ringen
van 8mm zo dicht mogelijk bij de las oplassen, zie 6.1! Hiertoe
de kabelschoen (36) van de massakabel (35) stevig op de blanke
plaat drukken. Alleen zo wordt een goede stroomgeleiding
verkregen.
Let Op!
De kabelschoen (36) altijd op de onderplaat van het te bewerken
carrosseriedeel aanbrengen.
Stroomgeleiding via scharnieren, deur- en dekselsloten altijd
vermijden,
daar deze anders beschadigt worden.
- 9 -

A B C D G H
- 10 -
40 Contact-elektrode
t.b.v. ringen
41 Slaghamer

6.1 Uitdeuken met de Ringen
Het uit te deuken gebied blank slijpen.
Contact-elektrode (40) in het aansluitstuk van het puntlaspistool
steken.
Met de toetsen CD functie „ringen“ kiezen.
Met de toetsen GH fijn instellen.
Puntlaspistool (33) in de deuk plaatsen.
Bedieningsknop (34) indrukken Lastijd en energieregeling is
automatisch.
De uitdeukhamer (41) in de ring plaatsen en voorzichtig
uitdeuken.
De ring door draaien verwijderen.
Ringen 8 mm
Grote deuken altijd van buiten naar binnen verwijderen.
Blanke ringen gebruiken, geen verzinkte.
Instelling volgens grootte en aard van de deuk met de
toetsen GH.
- 11 -

A B C D G H
42 Sneluitdeukhamer SAH (extratoebehoren)
- 12 -

6.2 Uitdeuken met de sneluitdeukhamer SAH
(extratoebehoren)
Kleine deuken, schrammen of hagelschade kunnen met de snelslaghamer
(42) op eenvoudige wijze worden verwijderd.
Het uit te deuken gebied blank slijpen.
Snelslaghamer (42) in het aansluitstuk van het puntlaspistool
steken.
Wartelmoer aandraaien.
Met de toetsen CD #SAH# kiezen.
Met de toetsen GH fijn ± instellen.
De lastip van de snelslaghamer (42) in de deuk plaatsen.
Voorzichtig uitdeuken.
Bedieningsknop (34) indrukken en de lastip vast lassen.
Sneluitdeukhamer (SAH) door draaien van de plaat lossen.
Zo kort mogelijke lastijd kiezen.
Laspunt van tijd tot tijd met de vijl bijwerken.
De handelingen zo vaak herhalen, totdat het totale schadegebied
uitgedeukt is. De lastijd middels de tijdregelaar (4) zo
kort mogelijk instellen!
Sterke deuken met uitdeukhamer en 8mm ringen uitdeuken
in plaats van de snelslaghamer, om beschadiging van het
laspistool te voorkomen.
Verbruikte lastip door nieuwe vervangen. Hiertoe de imbusbout
M6 van de snelslaghamer losdraaien versleten lastip
vervangen, nieuwe lastip inzetten. Imbusbout goed
vastzetten.
Art.nr. zie accessoire-lijst.
- 13 -

A B C D G H
39 Kool-elektrode
40 Contactstuk U-B
- 14 -
A B C D G H

6.3 Deuken / builen stuiken
Kleine naar buiten staande deuken/builen, welke ontstaan door
schuivende goederen in de kofferbak of bij het uitdeuken met
een uitdeuk slaghamer, kunnen met de contact-elektrode (40)
eenvoudig worden vlak gedrukt (tot 1mm plaatdikte).
Contact-elektrode (40) in het aansluitstuk van het puntlaspistool
(33) steken.
Wartelmoer aandraaien.
Met de toetsen CD ‘deuken / builen stuiken’ kiezen.
Met de toetsen GH fijn instellen.
Puntlaspistool (33) met contact-elektrode (40) op de deuk/buil
plaatsen en goed aandrukken.
Bedieningsknop (34) indrukken.
Lastijd en energieregeling is automatisch.
Het puntlaspistool pas na de automatische lastijd en energieregeling
losnemen.
6.4 Plaatdelen krimpen
Het te krimpen gebied blank slijpen.
Kool-elektrode (39) in het aansluitstuk van het het puntlaspistool
(33) steken.
Met de toetsen CD #gloeien/krimpen# kiezen.
De te krimpen deuk met de vinger lokaliseren.
Kool-elektrode (39) in het midden van de deuk plaatsen
Bedieningsknop (34) indrukken en met een spiraalvormige
beweging van binnen naar buiten de plaat verwarmen.
De plaat direct met een natte lap laten schrikken.
Indien nodig, de handeling herhalen. De gloei-tijd kan eventueel
met de toetsen GH een stand naar boven of beneden worden
gezet.
Opgelet! Gevaar!
Kool-elektrode wordt gloeiend heet.
Gevaar voor kwetsuren en verbrandingen.
Veiligheidshandschoenen dragen!
- 15 -

44 Contact-elektrode „draadeinden“
A B C D G H
- 16 -

6.5 Oplassen van draadeinden
Met de MULTISPOT M20 kunnen draadeinden met diameters
4 en 5 mm worden aangelast.
Gebruik de passende contactstukken!
SB 4 voor dia. 4 mm
SB 5 voor dia. 5 mm
Het passende contactstuk (44) in het in het aansluitstuk van
het puntlaspistool (33) steken.
Wartelmoer aandraaien.
Draadeind tot aan de aanslag in het contactstuk (44) steken.
Met de toetsen CD #draadeinden lassen# kiezen.
Draadeind met laspistool (33) op de lasplaats plaatsen en licht
aandrukken.
Bedieningsknop (34) indrukken en tot het einde van het
lasprogramma ingedrukt houden.
Draadeinden zonder aanslag kunnen eveneens toegepast worden,
als aanslag dient een moer.
Hiertoe het draadeind 1–2 mm buiten de moer laten steken en
handelen als boven beschreven.
- 17 -

A B C D G H
45 Contactstuk TST 3 Art.-Nr. 407 227 Toebehoren
47 T-Stift 3 x 4,5 Art.-Nr. 408 596
48 Passtuk Golf 2 Art.-Nr. 313 451 Toebehoren
49 Passtuk Passaat B 3 Art.-Nr. 315 671 Toebehoren
50 Passtuk Porsche Art.-Nr. 314 465 Toebehoren
51 Passtuk Golf 3 / Vento Art.-Nr. 317 962 Toebehoren
- 18 -

6.6 Oplassen van sierlijstnagels
Nagels zoals u bijv. ter bevestiging van sierlijsten gebruikt, kunnen
met de contacstukken TST3 (45) en TST5 (52) opgelast worden.
In deze contactstukken is een magneet aangebracht, welke
de nagels tijdens de lasprocedure vasthoudt.
Voor het oplassen van nagels aan daken van de GOLF 2,
GOLF 3, VENTO, PORSCHE 944 en PASSAT B3 zijn speciale
passtukken leverbaar. Deze passtukken maken het mogelijk
om de nagels maat-nauwkeurig op de door de fabrikant aangegeven
plaatsen op te lassen. Zie de lijst extra toebehoren
voor de bestelnummers.
Lashandeling:
Plaatoppervlak blank slijpen.
Passend contactstuk kiezen en tot de aanslag in het aansluitstuk
van het laspistool (33) plaatsen.
Wartelmoer aandraaien.
Met de toetsen CD #sierlijstnagels# kiezen.
De nagel met de kop in het contactstuk plaatsen.
Laspositie kiezen en puntlaspistool (33) licht aandrukken.
Bedieningsknop (34) indrukken Lastijd en energie regeling is
automatisch.
- 19 -

A B C D G H
- 20 -

6.7 Plaatdelen fixeren (lijmtechniek)
Ter aanpassing moeten carrosseriedelen vaak provisorisch bevestigd
worden. In sommige gevallen kunnen klemtangen niet
geplaatst worden. In deze gevallen kan het bevestigen met de
MULTISPOT M20 worden uitgevoerd. Als bevestiginghulp dienen
ringen waar 1/4 deel is uitgeknipt.
Contactstuk (40) t.b.v. ringen in het aansluitstuk van het puntlaspistool
(33) plaatsen.
Wartelmoer aandraaien.
Uit de ringen f 8mm +/– 1/4 deel wegknippen.
Ring in het contactstuk (40) plaatsen.
Met de toetsen CD #sierlijstnagels# kiezen.
De ring over beide plaatdelen plaatsen en licht aandrukken.
Bedieningsknop (34) indrukken. Lastijd en energie regeling is
automatisch. Met de toetsen GH fijninstellen.
- 21 -

7.0 Speciaal (b.v. Airpuller)
Hastoortsen aan de centraalstekker aansluiten.
Apparaat schakelt automatisch naar het Speciaal-symbool.
Met toetsen AB „Speciaal“ kiezen (alleen bij Airpuller zonder
codering)
Bij bedrijfsmodus ‘gloeien’ met toetsen CD symbol ‘gloeien’
kiezen.
Met de toetsen GH fijninstellen.
Werken met de Airpuller zie ook handleiding Airpuller.
- 22 -

8.0 Supplement/zelfcontrole en foutdiagnose
8.1 Zelfcontrole
De MULTISPOT M20 is met een zelftest-programma uitgerust dat de
functies van het apparaat controleert en de resultaten verwerkt weergeeft.
8.2 Controle van de LED’s
Tang of pistool van het nettoestel nemen.
Apparaat op het stroomnet aansluiten.
Apparaat uitschakelen.
Toets „A“ indrukken, apparaat inschakelen, toets „A“ loslaten. Alle
LED’s van het bedieningselement worden achtereenvolgend ingeschakeld.
Tot slot van de LED-test worden de pneumatische en de
koelermagneetklep elk gedurende ca. 1 seconde geopend. De test
eindigt na 5 testcycli of door het indrukken van een willekeurige
toets.
8.3 Test van de netvoeding en foutdiagnose
De test als volgt uitvoeren:
Pistool aansluiten en functie "puntlassen" kiezen, toetsen C D.
Tijd op max. toetsen G H.
Puntlaselektrode in het laspistool plaatsen.
Puntlaselektrode stevig op de massaklem (36) en pistoolknop
indrukken en kortsluitlas uitvoeren.
Evaluatie van de test
LED's onder het stekkersymbool:
Groen Geen netspanningsval, volle lascapaciteit beschikbaar.
Groen+geel Geringe netspanningsval, lascapaciteit goed.
Geel Netspanningsval sterker, lascapaciteit voor enkele plaat
dikker dan 0,8 mm niet meer toereikend.
Geel+rood Netspanningsval kritisch, lascapaciteit slechts nog voor
max. 0,8 mm plaat toereikend.
Good Netspanningsval te sterk, puntlassen niet langer
mogelijk.
Oorzaken voor netspanningsval onder belasting:
Verlengkabel te lang.
Netspanningskabel te lang.
Voedingsspanningskabel van huisaansluiting (zekeringkast) naar
wandcontactdoos te lang resp. aderdiameter te gering.
Voedingsspanning ligt onder nominale waarde.
- 23 -

Zelfcontrole en evaluatie
Druk toetsen H langer dan 2 seconden in veld C
LED’s in veld A
Indicatoren code
A 1) Systeemfout EEPROM parameters
– Servicedienst bellen.
A 2) EEPROM bediening
– Servicedienst bellen.
LED’s in veld B
B 1) Netingang 230 V
B 2) Netingang 400 V.
B 3) Aanduiding van de netfrequentie 50 Hz
B 4) Aanduiding van de netfrequentie 60 Hz
– Netspanning is te hoog.
B 5) Frequentiefout – Servicedienst bellen.
LED’s in veld C
C 1) Gereedschap afgenomen.
C 2) Gereedschap te warm.
C 3) Koeling gereedschap.
C 4) Trafo te warm.
C 5) Gereedschap met lang snoer.
A B C D G H
veld A veld B veld C
- 24 -
LED
1
2
3
4
5

8.4 Handmatige gereedschapskeuze
In noodgevallen of voor service-controles kan de automatische
gereedschapskeuze worden omzeild:
Apparaat uitschakelen.
Gereedschap op het apparaat aansluiten.
Apparaat inschakelen, daarbij gereedschapstoets ingedrukt
houden.
Gewenst gereedschap met de toetsen AB kiezen.
Reset bij gereedschapswissel of uitschakelen van het apparaat.
8.5 Storingen in het bedieningsveld
Bij storingen in het bedieningsveld, d.w.z. geen reactie op
indrukken van toetsen, bij foutief branden van LED’s enz. het apparaat
uitschakelen en na ca. 2 sec. opnieuw inschakelen. Storing
is verholpen.
Technische veranderingen voorbehouden.
Art.-Nr. 324 611 (NL) Niederländisch 03/09
- 25 -