Reflex - ExxonMobil

Reflex
Relatiemagazine van exxonmobil in de benelux JaaRgang 11 NR 1 2011
Schonere diesel
Nieuwe oNtzwaveliNgsiNstallatie voor
raffiNaderij aNtwerpeN
inteRview Eddy Bruyninckx over de toekomst van de Haven van Antwerpen
Veiligheid vooral een kwestie van aandacht, aandacht, aandacht
eneRgy outlook Groeiende rol voor aardgas

02 Reflex nR 1 2011 REDACTIONEEL
‘ Betrokkenheid
bij
veiligheid en
omgeving
vormt een
onlosmakelijk
onderdeel van
onze bedrijfscultuur.
’
Weer een feestelijke viering
ik ben verheugd dat we deze uitgave van Reflex wederom kunnen wijden aan
een viering. na het 50-jarig bestaan van de raffinaderij in Rotterdam in de
vorige Reflex, belicht deze uitgave de nieuwe ontzwavelingsinstallatie van de
raffinaderij in antwerpen (p.3). de bouw is inmiddels voltooid en de installatie
wordt van 2 tot 5 april feestelijk in gebruik genomen.
de nieuwe ontzwavelingsinstallatie is de meest recente investering in de
antwerpse haven. eddy bruyninckx, directeur van het havenbedrijf (p.8) zegt hierover:
‘de petrochemische sector draagt in belangrijke mate bij aan de toegevoegde
waarde van de haven. exxonmobil is een van de grootste investeerders in
de haven. niet alleen in de raffinage, maar ook in de downstreamchemie.’
‘Hoe staat het eigenlijk met de veiligheid bij jullie chemische bedrijven?’ die
vraag ontvingen we de laatste tijd iets vaker op onze afdeling Public affairs,
naar aanleiding van de berichten in de media. ‘al onze chemiefabrieken in de
benelux hadden in 2010 wat veiligheid betreft een van hun beste jaren ooit’
vertelt thomas deman de plant manager van de Rotterdamse aromatenfabriek
in deze Reflex (p.16): ‘veiligheid is vooral een kwestie van aandacht.’
Roel bekker, de nieuwe commissaris van esso nederland bv, roept ons
op om wat herkenbaarder te zijn in het maatschappelijk debat (p.24):
‘bescheidenheid is een sterk punt van exxonmobil, maar het kan een
keerzijde hebben als mensen je niet kennen. door sterk op de inhoud samen
te werken, creëer je een win-winsituatie.’
in deze Reflex beschrijven we ook de nieuwste editie van onze outlook for
energy (p.20). binnen de wereldwijde energiemix voorziet exxonmobil een
groeiende rol voor aardgas als brandstof voor elektriciteitsopwekking. Het
aandeel hernieuwbare energie blijft beperkt, maar neemt toe. exxonmobil’s
onderzoek naar algen als biobrandstof lijkt perspectief te bieden (p.6).
fossiele brandstoffen blijven vooralsnog echter de belangrijkste rol spelen.
dankzij nieuwe technieken blijft de oliewinning economisch rendabel. vijftien
jaar na sluiting produceert de nam weer olie in Schoonebeek (p.12). al die
jaren is de relatie met de omgeving goed geweest. Hans Jansen van de nam.
‘Journalisten hebben grote moeite gedaan om een ontevreden bewoner te
vinden, maar dat is niet gelukt. dit geeft aan hoe hecht de band tussen de
nam en Schoonebeek nog steeds is.’
ook onze polymeerfabriek in meerhout is sterk betrokken bij de omgeving.
via een project van de politie meerhout, gesteund door exxonmobil,
vergroten schoolkinderen hun zichtbaarheid en daarmee hun
veiligheid in het verkeer; ‘Helm op, fluo top’ (p.15).
van schoolprojecten tot de bouw van nieuwe installaties:
betrokkenheid bij veiligheid en omgeving vormt een onlosmakelijk
onderdeel van onze bedrijfscultuur.
wilt u reageren op onze artikelen? ik hoor het graag:
mirjam.deleeuw@exxonmobil.com
Mirjam de Leeuw
Hoofdredacteur
Colofon
Reflex is een kwartaal uitgave van
exxonmobil in de benelux, afdeling
Public and government affairs.
Hoofdredactie
mirjam de leeuw
Redactie
textuur tilburg
Redactie franstalige editie
marina Cols
verantwoordelijk
uitgever in belgië
Remko kruithof,
exxonmobil Petroleum & Chemical
bvba, Polderdijkweg, 2030
antwerpen
vormgeving
mervyn Hall (gPb media)
Pre-Press
gPb media, leiderdorp
druk
de Swart, den Haag
Redactieadressen
belgië: Polderdijkweg,
2030 antwerpen,
tel. 03 / 543.35.92
nederland: Postbus 1,
4803 aa breda,
tel: (076) 529 1333
luxemburg:
Rue de l’industrie 20,
8069 bertrange
exxon mobil Corporation heeft vele
verbonden maatschappijen, waarvan
vele de namen exxonmobil,
exxon, esso en mobil bevatten.
gemakshalve en voor alle eenvoud
worden die termen zoals maatschappij,
bedrijf, onze, wij en zijn/
haar soms gebruikt als verkorte verwijzingen
naar specifieke verbonden
maatschappijen of verbonden
groepen. dit doet evenwel geen
afbreuk aan de onafhankelijkheid
van de verschillende genoemde
juridische entiteiten.
aanvraag extra nummers,
adres wijzigin gen, nieuwe abonnementen,
vragen over de inhoud
en toestemming voor overname
uit sluitend schriftelijk bij de redactie.
Het maken van foto kopieën van
de inhoud is toegestaan voor
educatieve doeleinden, alsook
voor informatieverspreiding binnen
organisaties. aan de teksten in dit
tijdschrift kunnen geen rechten
worden ontleend.
Reflex wordt verstuurd in
milieu vriendelijke verpakkingsfolie.
www.exxonmobil.be
www.exxonmobil.lu
www.exxonmobil.nl

De vraag naar schonere, laagzwavelige
diesel groeit. Dat bracht
ExxonMobil ertoe de raffinaderij in
Antwerpen uit te breiden met
een nieuwe installatie, de High
Pressure Hydro Treater. De bouw
van deze ontzwavelingsinstallatie
voor diesel is in vele opzichten
een bijzonder project. ‘Met de
hydrotreater investeren we verder
in een succesvolle toekomst voor
onze Antwerpse raffinaderij.’
INVESTERINGEN
raffinaderij antwerpen speelt in op
toenemende vraag naar laagzwavelige diesel
Een schonere
toekomst
tegemoet
Reflex nR 1 2011
In de komende decennia neemt de vraag naar diesel sterk toe, zo is de
verwachting. vooral in opkomende economieën als China en india zal de
vraag naar brandstoffen exponentieel groeien, schetst exxonmobil’s energy
outlook (zie ook pag.20). Joost van Roost, president-directeur benelux:
‘de economische groei in opkomende landen zorgt voor een sterke
toename van het autobezit. maar vooral de wereldwijd stijgende vraag naar
brandstoffen voor commercieel transport, zoals trucks, hangt sterk samen
met economische groei.’ tegelijkertijd groeit de behoefte aan diesel, ook in
europa. volgens de europese vereniging van autofabrikanten aCea heeft
één op de twee nieuwe personenwagens een dieselmotor. de vraag naar
diesel wordt onder andere beïnvloed door de lagere accijnzen op diesel.
ook de voortdurende groei van het vrachtwagenvervoer in de europese
unie - gestimuleerd door interne markten en externe handel - speelt daarbij
een rol. de eu-normen voor het zwavelgehalte in diesel zijn de laatste jaren
veel strenger geworden. Sinds 2009 mogen auto’s alleen nog maar rijden
03

4 Reflex nR 1 2011 INVESTERINGEN
op zwavelarme brandstof van minder dan 10 ppm en sinds januari
2011 geldt deze norm ook voor off road-toepassingen zoals tractoren,
machines en binnenvaart schepen.
laagzwavelige diesel
exxonmobil onderzoekt al jaren hoe het bedrijf aan de toenemende
vraag van de consument naar schonere brandstoffen kan blijven
voldoen. in 2011 krijgt het antwoord een concreet gezicht, in de
vorm van de highpressure hydrotreater. Joost van Roost: ‘deze
installatie ontzwavelt diesel onder hoge druk met waterstof.’ in 2007
besloot exxonmobil drie van deze installaties te bouwen: twee in
de vS, in louisiana en texas, en een in antwerpen.’ met de bouw
van de drie hydrotreaters is een totale investering van meer dan één
miljard dollar gemoeid, vertelt ian Carr, directeur van de antwerpse
raffinaderij. ‘dankzij de nieuwe installatie kan de raffinaderij in
antwerpen veel meer laagzwavelige diesel produceren, vergelijkbaar
met het jaarverbruik van 2 miljoen dieselauto’s. een aanzienlijk deel
daarvan is bestemd voor de export.’
Modulaire bouw
in meer dan één opzicht vormde de bouw van de hydrotreater in
antwerpen een bijzonder project. veel antwerpenaren zullen hebben
opgekeken toen de off-site gebouwde fabrieksinstallaties voorbijgleden
over de Schelde. Het was een bewuste keuze van exxonmobil
om de afzonderlijke modules te bouwen in een speciaal daartoe
uitgeruste fabriekshal in Hoboken, op 22 kilometer afstand van
de raffinaderij. de keuze voor deze modulaire manier van bouwen
kwam voor een deel uit noodzaak, vertelt project executive david
mclatchie. ‘op de plek waar bij de raffinaderij de hydrotreater zou
moeten verrijzen, stonden tijdelijke onderkomens en materiaalloodsen
van onderhoudsmedewerkers. om de deadline te halen, was het
daarom noodzakelijk om verschillende stappen van het project parallel
te laten verlopen. zodra het terrein vrij was, konden we op die plek
beginnen met het aanbrengen van funderingswerken. tegelijkertijd
konden we op een andere locatie beginnen met de bouw van de
installaties. een efficiënte vorm van werken, zoals dat ook al gebeurt
bij de bouw van boorplatformen.’
Sneller proces
naast efficiëntie was ook veiligheid een belangrijke overweging bij de
keuze voor deze vorm van bouwen, vervolgt david mclatchie. ‘door
de montage te laten plaatsvinden in een overdekte loods, konden
we de veiligheid van onze medewerkers beter garanderen. bovendien
was de kwaliteit van laswerken - veilig uitgevoerd, ver weg van
de bestaande installaties - beter gegarandeerd in een afgesloten
ruimte.’ tot slot droeg deze werkwijze bij aan de productiviteit, zegt
mclatchie. ‘Het proces ging veel sneller dankzij de gecontroleerde
omgeving.’
Continuïteit
de organisatie van het omvangrijke project vormde
een huzarenstukje op zich. mclatchie: ‘bij de bouw
van de installatie speelden verschillende partners
een belangrijke rol. zo was contractor foster
wheeler verantwoordelijk voor alle werkzaamheden
rond engineering, aanbesteding en bouw. als grootste
onderaannemer speelde fabricon een belangrijke
rol bij het bouwen alsook het verbinden van de
mechanische aansluitingen, nadat de modules op
de raffinaderij arriveerden. verder werkten we met
een aantal kleinere onderaannemers.’ tijdens het
project hielden zogenoemde expeditors de timing
bij de leveranciers in de gaten en voorkwamen zo
dreigende vertragingen. ook de goede kwaliteit
en continuïteit qua bezetting vormden in de ogen
‘ Dankzij de nieuwe installatie kan de raffinaderij in Antwerpen veel
meer laagzwavelige diesel produceren, vergelijkbaar met het
jaarverbruik van 2 miljoen dieselauto’s.
’

van david mclatchie een belangrijke sleutel in het
succes. ‘de belangrijkste posities binnen de projectleiding
zijn gedurende de hele looptijd ingenomen
door dezelfde mensen. zij kenden de principes en
doelstellingen van het project door en door. dat
leidde er mede toe dat we het project binnen de
gestelde termijn en budget konden afronden.’
Tweede investering
afgelopen januari werd de ontzwavelingsinstallatie
definitief opgeleverd. inmiddels werkt de installatie
op volle capaciteit en is de productie van de
antwerpse raffinaderij over de gehele lijn een stuk
schoner geworden. de hydrotreater is de tweede
grote investering in drie jaar tijd op de antwerpse
locatie, vertelt raffinaderijdirecteur ian Carr. ‘in
2008 bouwden we al een hoogefficiënte warmtekrachtcentrale
die stoom en elektriciteit produceert.
met de hydrotreater investeren we wederom in
een succesvolle toekomst voor onze antwerpse
raffinaderij, zodat we kunnen blijven voldoen aan
de groeiende behoefte van de markt aan schonere
brandstoffen.’ ■
Laagzwavelige huisbrandolie
De hydrotreater produceert niet alleen laagzwavelige motorbrandstoffen;
ook andersoortige brandstoffen kunnen nu schoner worden geproduceerd.
Zo biedt ExxonMobil de zogenoemde Gasolie Extra aan voor verwarmingsdoeleinden.
Deze laagzwavelige huisbrandolie bevat slechts 10 ppm
zwavel en zal op termijn ExxonMobil's huisbrandolie van 1.000 ppm volledig
vervangen. Uiteraard vaart het milieu wel bij deze laagzwavelige huisbrandolie
doordat bij de verbranding ervan minder zwaveldioxide vrijkomt.
Daarnaast kan Gasolie Extra bijdragen tot minder afzettingen in de
verbrandingskamer van de verwarmingsketel.
ExxonMobil heeft zijn klanten, de ‘branded resellers’, nauw betrokken bij
de voorbereiding van de overgang naar Gasolie Extra. Vooral in België
wordt huisbrandolie nog steeds veel gebruikt voor verwarmingsdoeleinden.
Om consumenten warm te maken voor Gasolie Extra, zal dit
jaar een uitgebreide marketingcampagne worden gehouden. Daarin staan
de schone eigenschappen van het product centraal. Op dit moment wordt
het gebruik van laagzwavelige huisbrandolie in de Benelux nog niet
gestimuleerd door wettelijke initiatieven. Dat is wel het geval in landen als
Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland.

6 Reflex nR 1 2011 RESEARCH
Proefkas voor
oliealgen
Olie uit algen. ExxonMobil en Synthetic Genomics
Inc (SGI) doen in Californië, Verenigde Staten, samen
onderzoek naar algenstammen die raffinagegrondstoffen
voor brandstoffen kunnen produceren.
Met een proefkas gaat dit pioniersonderzoek een
nieuwe fase in. Wetenschappers bestuderen in
deze kas verschillende manieren om de winning
van olie uit algen economisch rendabel te maken.
Onderzoeksdirecteur Emil Jacobs: ‘Het is geweldig
om te werken aan baanbrekende oplossingen voor
energievraagstukken.’

‘ In een
commerciële
situatie zal de
bio-olie in
ExxonMobilraffinaderijen
verwerkt worden
tot benzine, diesel,
vliegtuig- en
scheepsbrandstoffen.
’
Voor het slagen van het onderzoek is een
robuuste en productieve algenstam nodig
plus de juiste productiemethode.
Vorig jaar startte het olie-uit-algenprogramma van
exxonmobil en Sgi in Californië. Het is een meerjarige
zoektocht naar stammen van algen die raffinagegrondstoffen
kunnen produceren, om er vervolgens transportbrandstoffen
van te maken. als de perspectieven voldoende
kansrijk zijn, dan investeert exxonmobil ruim 600 miljoen dollar in
het onderzoek.
Het programma begon in een laboratorium. de onderzoekers
verplaatsen nu het onderzoek naar een meer real-world
omgeving: een high-tech kas in la Jolla, Californië. in deze kas
experimenteren wetenschappers en ingenieurs met verschillende
groeisystemen, lichtsoorten, temperatuurvoorwaarden,
Co2-gehaltes en voedingsstoffen. de kas geeft betere informatie
dan een laboratorium over de kansen om van algen grootschalige
hoeveelheden betaalbare biobrandstof te maken.
Revolutionair onderzoek
‘algen zijn kleine biologische machines, maar wel ongelooflijk
ingewikkeld’, zegt dr. Craig venter, oprichter en
Ceo van Sgi. ‘we bestuderen in onze nieuwe kas en in
onze laboratoria honderden kenmerken van deze cellen:
de hoeveelheid zonlicht die ze nodig hebben, de temperaturen
waarop ze groeien, hun weerstand tegen milieuinvloeden
en de hoeveelheid en soorten koolwaterstoffen
die ze produceren.’ Het exxonmobil/Sgi-programma
test de algengroei in zowel gesloten reactoren als in open
tanks om te bepalen of de ene methode voordelen heeft
ten opzichte van de andere. in een commerciële situatie
wordt, als de algen klaar zijn voor de ‘oogst’, de bio-olie
gewonnen en in exxonmobil-raffinaderijen verwerkt tot
benzine, diesel, vliegtuig- en scheepsbrandstoffen. Craig
venter: ‘als we daadwerkelijk tot het gewenste productieniveau
komen - en daar hopen we allemaal op - dan is dit echt revolutionair
onderzoek.’
grote voordelen
‘voor het slagen van ons onderzoek hebben we een robuuste
en productieve algenstam nodig, in combinatie met de juiste
productiemethode’, zegt dr. emil Jacobs, vice-president exxon-
Van het lab naar de kas
Reflex nR 1 2011
mobil Research and engineering Company
(emRe). ‘biologie en engineering zijn daarom
nauw verbonden.’ Jacobs benadrukt dat het
programma een langetermijninvestering is en
dat belangrijke wetenschappelijke doorbraken
niet te forceren zijn. toch kijkt hij vooruit
naar de grote voordelen van het potentiële
proces. de testfaciliteit in la Jolla kweekt de
algen bijvoorbeeld in het zoute water van de
nabijgelegen grote oceaan. een commerciële
algenkwekerij kan gebruikmaken van land en
water dat ongeschikt is voor gewassen dus
er is geen concurrentie voor oppervlakten
of zoet water dat nodig is voor menselijk of
agrarisch gebruik. zelfs afvalwater kan dienen
als ‘groeimedium’. ‘bovendien gebruiken
algen Co2 als ze groeien’, voegt Jacobs toe.
enthousiast
tot nu toe is het onderzoeksprogramma
al succesvol in de identificatie, isolatie en
ontwikkeling van veel potentieel kansrijke
algensoorten en de omstandigheden waarbinnen
deze algen snel olie produceren. de
volgende fase in het programma is de bouw
van een grote testfaciliteit in een buitenomgeving.
de onderzoekers bekijken of Co2 uit een industriële bron gebruikt kan worden
voor deze kweekvijver. koolwaterstoffen van
de algen kunnen op hun beurt dienen als
grondstof voor een raffinaderij. ‘we zijn erg
enthousiast over dit programma’ concludeert
Jacobs. ‘we hebben het juiste team
en hebben een sterke basis gelegd voor het
werk dat voor ons ligt.’ ■
Onder de zon in San Diego, omgeven door hoge eucalyptus­ en naaldbomen, staat de proefkas van ExxonMobil
en Synthetic Genomics Inc (SGI). Deze kas maakt deel uit van een samenwerkingsprogramma tussen Exxon­
Mobil Research and Engineering Company (EMRE) en SGI. Wetenschappers van beide bedrijven bestuderen hier de
geheimen van olie­producerende algen. De onderzoekers hopen de ideale algenstam te vinden om koolwaterstoffen te
produceren voor raffinage die transportbrandstoffen met een lage emissie kunnen worden. ‘Deze kas is een stap voor­
uit in ons onderzoek’, zegt dr. Craig Venter, oprichter en CEO van SGI. ‘We zijn verhuisd van de laboratoriumtafel om de
algengroei te testen onder natuurlijke, maar nog steeds gecontroleerde, condities. Uiteindelijk is het de bedoeling om
de algen buiten te onderzoeken, in reële omstandigheden.’ Dr. Emil Jacobs, vice­president onderzoek van EMRE:
‘Het is geweldig om te werken aan de doorbraak van energievraagstukken. En dit is een veelbelovend programma.’
7

8 Reflex nR 1 2011 INTERVIEW
‘Het belang van e
voor de haven kan
onderschat’
eddy Bruyninckx,
directeur Havenbedrijf in antwerpen
Tijdens de wereldwijde economische crisis maakte de Antwerpse
haven een plan om concurrerend te blijven. Deze aanpak blijkt
vruchtbaar, zo tonen recente cijfers aan. ‘Antwerpen is de laatste
5 jaar geëvolueerd van louter chemiehaven naar belangrijke
draaischijf voor olieproducten.’ Een gesprek met Eddy Bruyninckx,
directeur van het Havenbedrijf in Antwerpen, over kansen,
concurrentie en duurzaamheid.
Havendirecteur bruyninckx begint zijn verhaal met een schets voor de middellange termijn:
‘een van de uitdagingen voor de komende jaren wordt de verdere invoering van het ketendenken.
die benadering staat dan ook centraal in ons totaalplan voor een meer concurrerende
haven, dat het levenslicht zag tijdens de mondiale economische crisis. met dat
totaalplan willen we onze haven klaarstomen voor de wereldeconomie van morgen. daarnaast bleek
het vinden van voldoende gekwalificeerd personeel een uitdaging. niet alleen de chemische sector
kampt met een uitstroom van talent en kennis, het is een uitdaging voor de hele havengemeenschap.
als Havenbedrijf zetten we sterk in op de zoektocht naar personeel met laagdrempelige, verfrissende
wervingscampagnes.’
Wat is binnen de Antwerpse haven de waarde van de petrochemie?
‘de raffinage- en petrochemische sector draagt in belangrijke mate bij aan de toegevoegde waarde
van de haven. de industriële sector in de haven van antwerpen is goed voor een toegevoegde
waarde van meer dan 4 miljard euro - eenderde raffinage, tweederde chemische industrie - en 25.000
arbeidsplaatsen, waarvan 12.000 directe. opmerkelijk is de waardegroei bij de overslag en de
behandeling van natte bulk. dat komt door de introductie van sterk gespecialiseerde tanktechnologie,
waaromheen talrijke semi-industriële processen zijn opgestart. daarnaast is de industriële sector een
belangrijke gebruiker van het logistieke platform in de haven. antwerpen is als vloeibare bulkhaven de
laatste vijf jaar geëvolueerd van quasi louter chemiehaven naar een belangrijke draaischijf voor olieproducten.
dit dankzij het aantrekken van europese hubs van belangrijke energiebedrijven. de kracht
van de antwerpse haven zit ‘m in de filevrije capaciteit aan beide zijden van de Schelde. uit onze jaarcijfers
van 2010 blijkt dat we 80 procent van onze trafiek realiseren in twee segmenten: containers en
vloeibaar massagoed. toekomstige ontwikkelingen in onze haven versterken deze segmenten nog
verder, zoals private investeringen en een tweede sluis op linkeroever.’
Wat is het belang van exxonMobil voor de haven?

xxonmobil
moeilijk worden
Reflex nR 1 2011 9
‘ De petrochemische
sector draagt in
belangrijke mate bij
aan de toegevoegde
waarde van de
haven.
’

10 Reflex nR 1 2011 INTERVIEW
‘dat is evident: exxonmobil is een van de grootste investeerders
in de haven. Recent investeerden ze in een nieuwe warmtekrachtcentrale
en een ontzwavelingseenheid (zie p. – red). in
tijden van crisis bleven zij volop investeren, wat wij als Havenbedrijf
enorm hebben gewaardeerd. exxonmobil is daarnaast de
belangrijkste werkgever in de brandstofproductie en de nummer
7 van belangrijkste werkgevers in haven. Het belang van exxonmobil
voor de haven kan dan ook moeilijk onderschat worden. ze
zijn niet alleen aanwezig in de raffinage, maar via hun aandeel in
fina antwerp olefins en hun eigen plasticsproductie ook zeer
actief in de antwerpse downstreamchemie. daarnaast is
antwerpen ook een draaischijf in de logistiek van exxonmobil in
europa.’
Welke veranderingen voorziet u als havendirecteur
voor de petrochemische sector?
‘we verwachten dat de concurrentie vanuit het midden-oosten
en Rusland voor de chemische industrie en raffinage toeneemt.
tegelijkertijd zijn we ervan overtuigd dat de bestaande chemische
‘ De pijlers waarop de haven
van Antwerpen rust - industrie,
maritieme activiteiten en
logistiek - bieden bedrijven een
strategisch voordeel dat
nergens anders te halen valt. ’
spelers de concurrentie met deze regio’s meer
dan aankunnen, door verdere specialisatie, integratie
en verhoging van efficiëntie. de drie strategische
pijlers waarop de haven van antwerpen
rust - industrie, maritieme activiteiten en logistiek
- bieden bedrijven een uniek strategisch voordeel
dat wellicht nergens anders te halen valt. naar de
toekomst toe zal de haven van antwerpen
dezelfde drie pijlers blijven gebruiken voor zijn
groei.’
U voorziet dus zelfs uitbreiding. hoe
verhoudt die groei zich tot het milieu?
‘op het vlak van milieuprestaties is de voorbije
jaren flink wat werk geleverd. zowel door de
ondernemingen als door het Havenbedrijf zelf,
dat op dit vlak een voortrekkersrol wenst te
spelen. uit cijfers van voka (kamer van koophandel
antwerpen -waasland) blijkt dat er anno
2010 beduidend minder verontreinigende stoffen
worden uitgestoten dan tien jaar geleden, hoewel

de productie in diezelfde periode met 10 procent is toegenomen.
over een periode van bijna dertig jaar spreken we zelfs van meer
dan een verdubbeling van de productie, terwijl de totale emissie
met ongeveer tweederde is gedaald. er doet zich duidelijk een
ontkoppeling voor tussen de economische groei en de milieudruk.
die tendens zal zich alleen maar voortzetten. belangrijk is
nog om te benoemen dat de inspanningen van de antwerpse
bedrijven verder gaan dan hun wettelijke verplichtingen. voor het
eerst in de geschiedenis van de antwerpse haven maken we in
2011 een duurzaamheidsverslag op. dit is een initiatief van het
Havenbedrijf, de maatschappij linkeroever, koepelverenging
alfaport en voka. bedoeling is om een verslag te maken met best
practices en inspirerende voorbeelden, waarmee iedereen aan de
slag kan om van de haven een duurzame haven te maken.’
hoe ziet u de samenwerking binnen de Vlaams-
Nederlandse delta?
‘Het Havenbedrijf onderzoekt de mogelijkheden om ten oosten of
ten zuiden van de antwerpse haven een hinterlandterminal op te
zetten. daar kunnen containers worden gecentraliseerd om ze
vervolgens van en naar de haven te brengen. een samenwerking
met Rotterdam sluiten we niet uit; het zou zich dan vertalen in
spoorverbindingen naar oost-europa. maar vanzelfsprekend kan
ook zeebrugge zijn containers bij ons komen clusteren.’
Rotterdam profileert zich steeds meer als energiehaven.
Welke troef zet Antwerpen in?
‘antwerpen is vandaag veruit het grootste petrochemisch cluster
in europa. onze haven zal zijn koploperspositie als meest vooraanstaande
en innovatieve chemische cluster in de toekomst
verder uitbouwen. de haven van antwerpen heeft bovendien de
ambitie om binnen de ‘Hamburg – le Havre range’ koploper te
worden op het gebied van duurzaamheid. ons voornemen om
een duurzaamheidsverslag te maken voor het hele zeehavengebied,
is een mooie illustratie van deze ambitie. Het Havenbedrijf
zet ook maximaal in op hernieuwbare energie. op linkeroever
willen we - samen met partners - het grootste windmolenpark op
land realiseren. op Rechteroever koesteren we plannen om een
grootse biomassacentrale te ontwikkelen.’
‘ In tijden van crisis is ExxonMobil
volop blijven investeren, wat wij
als Havenbedrijf enorm hebben
gewaardeerd.
’
Reflex nR 1 2011 11
gaan al deze plannen nog passen
binnen de infrastructuur?
‘de verdere ontsluiting van de haven staat hoog
op ons prioriteitenlijstje. als Havenbedrijf hebben
we zelf de nodige financiële middelen voorzien
om te investeren in de verdere uitbouw van de
haveninfrastructuur en de ontwikkeling van de
haven. tot 2025 trekken we hiervoor 1,6 miljard
euro uit. vlaanderen investeert met zijn masterplan
mobiliteit in duurzame mobiliteit voor de
antwerpse regio. daar kan ook het havengebied
de nodige voordelen uit halen. zo zal de
komende jaren werk gemaakt worden van de
ontsluiting van de antwerpse Ring, waardoor de
mobiliteit in en om antwerpen sterk zal verbeteren.
daarnaast worden de bruggen over het
albertkanaal verhoogd, wat een extra stimulans
voor de binnenvaart zal opleveren. dankzij de
verhoogde bruggen kunnen binnenschepen hun
containers straks vier hoog, in plaats van drie
hoog stapelen. maar ook andere partijen doen
hun duit in het zakje om de haven beter bereikbaar
te maken. zo maakt netwerkbeheerder
infrabel met de in aanbouw zijnde liefkenshoekspoortunnel
werk van een spoorontsluiting
tussen beide oevers van de Schelde. op spoorvlak
blijven de iJzeren Rijn en de tweede spoorontsluiting
hoog op onze agenda staan. nog dit
jaar zal tot slot gestart worden met de bouw van
een tweede sluis op linkeroever, waardoor we
ook de capaciteit van dat gebied ten volle zullen
kunnen benutten.’
U ziet de toekomst voor de Antwerpse
haven dus zonnig in?
‘ik heb natuurlijk geen glazen bol, maar de algemene
verwachting is wel dat de wereldeconomie
weer zal aantrekken na de financiële crisis. onze
cijfers van 2010 wijzen alvast in die richting. Het
aandeel vloeibare bulk in de totale trafiek zal
alleen maar toenemen. daarnaast hebben we
het vaste voornemen om onze haven verder te
ontwikkelen volgens ons succes recept, dat
gebaseerd is op de drie pijlers (zie boven -red).
binnen de ontwikkelingszone Saeftinghe, een
1073 hectare groot gebied op linkeroever dat
we de komende jaren zullen ontwikkelen, geven
we nog verder gestalte aan onze succes -
formule.’ ■

12
Reflex nR 1 2011 NAM
exploitatie economisch rendabel
door combinatie van technieken
de olie
is terug in
Schoonebeek
Het kan verkeren. lange tijd, tot ver in de twintigste
eeuw, is zuidoost-drenthe het domein van turfstekers.
tussen zandruggen en veenmoerassen verrijzen her en
der kleine nederzettingen, waarvan Schoonebeek er
een is. als de kolenindustrie vanaf de jaren twintig van de vorige
eeuw een grote vlucht neemt, vallen de turfstekers ten prooi aan
schrijnende armoede.
Jaknikkers
niemand kan op dat moment bevroeden dat Schoonebeek vanaf
1946 zal uitgroeien tot een van de rijkste gemeenten van het land.
drie jaar eerder, in 1943, ontdekt de bataafsche Petroleum
maatschappij namelijk olie onder het gehucht. na de oorlog
wordt de exploitatie van het net ontdekte olieveld enthousiast ter
hand genomen. de in 1947 opgerichte nam (nederlandse
aardolie maatschappij), een joint venture van esso en Shell,
pompt met jaknikkers tot 1996 zo'n 250 miljoen vaten olie
omhoog. vanaf de jaren negentig verdwijnen de karakteristieke
jaknikkers langzaam maar zeker definitief uit het dorpsbeeld; de
exploitatie van het veld is niet langer economisch rendabel. in het
dorpscentrum herinnert één overgebleven jaknikker nog aan de
glorietijd van toen.
horizontale putten
anno 2011 herleven oude tijden in het drentse
land. eind januari gaf minister maxime verhagen
van economische zaken, landbouw en
innovatie (el&i) het startschot voor hernieuwde
oliewinning in het Schoonebeekse veld. eind
2007 nam de nam, samen met partner energie
beheer nederland (ebn), het besluit om opnieuw
olie te gaan winnen in Schoonebeek. ebn neemt
voor 40 procent financieel deel in het project.
Joost van Roost, president-directeur van exxonmobil
benelux, is content met deze hernieuwde
winning. ‘voor exxonmobil is de nam belangrijk
vanwege aardgas, maar nu ook weer voor olie.
Schoonebeek heeft een rijke historie. we zijn
trots op de nam en alle nam-medewerkers dat
er nu weer olie gewonnen wordt.’ de hernieuwde
winning is mogelijk dankzij nieuwe technieken.
die maken het mogelijk het grootste olieveld op
het noordwest-europese vasteland opnieuw
economisch rendabel te exploiteren, zegt
communicatiemanager Hans Jansen van de
nam. ‘een combinatie van horizontale putten en

lage-drukstoominjectie moet leiden tot een productie van 100 tot
120 miljoen vaten olie in de komende 25 jaar. de 73 nieuwe putten –
verspreid over achttien productielocaties – boren we horizontaal in het
veld. dat gebeurt op een diepte van zes- tot negenhonderd meter. de
horizontale putten maken veel meer contact met de oliehoudende
gesteentelaag dan de vroegere verticale putten. daardoor vindt nu per
put meer olie de weg omhoog.’
Stoominjectie
bijkomende complicatie van de oliewinning: door de hoge concentratie
paraffine (een soort kaarsvet) is de Schoonebeekse olie taai en stroperig,
en stolt hij bij lage temperaturen. daarom injecteert de nam ultrapuur,
tot stoom verhit water onder lage druk in het gesteente, vertelt
Hans Jansen. ‘dat maakt de in het gesteente aanwezige olie vloeibaarder.
bovengronds scheidt een oliebehandelingscentrale de
gewonnen olie en het water. de olie gaat vervolgens op transport naar
de raffinaderij van bP lingen in duitsland. Het resterende water
injecteren we in lege gasvelden in twente.’ de voor het project
benodigde stoom komt uit een warmtekrachtcentrale. daarnaast levert
de centrale elektriciteit. ‘de stroomopwekking bedraagt tussen de
120 en 160 megawatt, evenveel als het verbruik van de stad groningen.
daarvan is ongeveer een tiende deel bestemd voor ons eigen gebruik.
de overige negentig procent levert de centrale terug aan het openbare
Decennialang domineerden jaknikkers de horizon
van Schoonebeek. Die zijn inmiddels grotendeels
verdwenen, maar de olie is terug aan de oppervlakte
in het Drentse dorp. Een combinatie van innovatieve
technieken maakt het winnen van olie weer
economisch rendabel.
De inwoners juichen de terugkeer van de NAM toe.
‘Schoonebeek staat weer in de schijnwerpers.
Dat doet iets met de mensen hier.’
net’, zegt Hans Jansen. technologische doorbraken
zijn cruciaal om de wereld in de toekomst
van energie te voorzien, vult Joost van Roost
aan. ‘vroeger kon de olie uit de grond worden
gehaald met jaknikkers, maar dat was niet meer
rendabel. dankzij de nieuwste technologieën kan
de olie nu weer gewonnen worden. een hypermoderne
warmtekrachtcentrale levert de benodigde
stoom en stroom. Heel energie-efficiënt en
met minimale Co2 uitstoot.’ olie blijft een belangrijke
bron van energie, voorziet van Roost. ‘waar
gas de brandstof is voor elektriciteitsopwekking,
zullen olieproducten dat blijven voor transport. er
is voorlopig geen alternatief dat op grote schaal
rendabel toepasbaar is. Schoonebeek is dan ook
een goede ontwikkeling.’
Sterke verwevenheid
waar vroeger de jaknikkers en onderhoudstorens
het landschap rond Schoonebeek beheersten,
springen nu vooral de vijftien kilometer olie- en
waterleidingen in het oog. ook Schoonebeek zelf
is inmiddels – na jaren van relatieve rust – weer
Reflex nR 1 2011 13

14 Reflex nR 1 2011 NAM
‘ Van weerstand
merken we
niets. ’
een druk middelpunt in de regio. op het hoogtepunt van de naoor-
logse oliewinning, in de jaren tachtig, had de nam in Schoonebeek
zo’n 650 man in dienst. volgens schattingen was driekwart van de
inwoners direct of indirect betrokken bij de nam. elke nam-mede-
werker hielp weer vier anderen aan werk. veel lokale ondernemingen
– van dorpssmid tot kraanbedrijf – voeren wel bij de aanwezigheid
van de nam.
die glorietijd komt waarschijnlijk niet meer terug. toch zijn de meeste
inwoners van Schoonebeek blij met de terugkeer van de nam, die
naar eigen zeggen honderden miljoenen investeert om de
hernieuwde oliewinning mogelijk te maken. vooral toeleverings- en
transportbedrijven profiteren van de terugkeer van het aardolieconcern.
uiteraard blijven technische en commerciële aspecten leidend,
maar bij gelijke geschiktheid krijgen onderaannemers uit de regio al
snel de voorkeur boven buitenstaanders. ook de supermarkten en
de lokale horeca doen goede zaken.
Schijnwerpers
de nam hoefde dan ook niet veel moeite te doen om de sympathie
van de Schoonebeekse bevolking te winnen, vertelt Hans Jansen.
‘van weerstand onder de bevolking merken we niets. Journalisten
hebben bij aanvang van het project grote moeite gedaan om een
ontevreden bewoner te vinden, maar dat is niet gelukt.’ Het geeft
volgens Jansen aan hoe hecht de band tussen de nam en het dorp
nog steeds is. ‘de hernieuwde oliewinning was overal in het nieuws,
ineens staat het dorp weer volop in de schijnwerpers. dat doet iets
met de mensen hier. daar komt bij dat dit project zorgt voor een
grote economische impuls. zeker in een regio die niet bekend staat
om zijn grote economische activiteit, is dat erg welkom.’
Sociale gezicht
ondanks de van oudsher hechte band met de inwoners van
Schoonebeek, investeerde de nam volop in een goede relatie met
de gemeenschap, benadrukt Jansen. ‘al vanaf de eerste schetsen
op de tekentafel investeerden we in heldere voorlichting. wat gaan
we precies doen? wat is de planning? en wat gaan de bewoners
ervan merken? over al dit soort zaken communiceerden
we voortdurend.’ daarnaast liet de nam
volgens Jansen veelvuldig zijn sociale gezicht
zien. ‘zo organiseerden we in de nazomer rondleidingen
voor ongeveer 1.800 genodigden, met
aansluitend een barbecue. tijdens de afgelopen
strenge winter lieten we een kleine ijsbaan
aanleggen, achter het winkelcentrum. en rond
oudjaar ontvingen alle Schoonebeekers een
waardebon voor gratis oliebollen, af te halen bij
de lokale bakker. de nam vindt het niet meer
dan logisch om via dit soort initiatieven de
banden met Schoonebeek aan te halen en warm
te houden.’ exxonmobil vindt maatschappelijk
verantwoord opereren een topprioriteit, stelt
Joost van Roost. ‘de nam heeft de afgelopen
decennia vertrouwen opgebouwd en Schoone-
beek is hét voorbeeld van tegemoetkomen aan
alle belangen. nam heeft gezorgd voor een
hechte samenwerking tussen industrie, overheden
en gemeenschap.’
Oliedorp bij uitstek
de eerste olie stroomt inmiddels door de
leidingen, maar het opstartproject is nog niet
afgerond. de nam is nog heel 2011 bezig met
het volledig startklaar maken van de winlocatie.
van de 73 beoogde putten zijn er inmiddels zo’n
zestig daadwerkelijk geboord; de warmtekrachtcentrale
gaat in 2012 volledig draaien. als de
exploitatie van het veld volgens planning
verloopt, is het Schoonebeekse olieveld over
25 jaar nog steeds voor ruim de helft gevuld. van
de in totaal 1 miljard vaten olie die aanvankelijk in
het Schoonebeekse veld zaten, zijn er dan nog
altijd circa 600 miljoen over; ze zijn niet winbaar
met de huidige stand van de techniek. de
geschiedenis wijst echter al eerder uit dat
het verrassend kan lopen. de status van
Schoonebeek als hét oliedorp van nederland
blijft de komende decennia in elk geval nog fier
overeind. ■

H
elm op, fluo top’ is een groot
succes. deze actie motiveert
kinderen om tijdens het fietsen een
fluorescerend vest en een helm
te dragen. voorheen fietste slechts achttien
procent van de basisschoolkinderen met een
fluorescerend vest aan naar school, nu is dat
87 procent. ‘er is duidelijk meer fluo op straat’,
aldus een trotse Jos delarbre. Hij is verantwoordelijk
voor het preventiebeleid bij de politiezone
geel, laakdal en meerhout. Het geheim van het
succes is volgens Jos delarbre de beloning. ‘we
geven vierduizend basisschoolleerlingen een
lege stickerkaart. wie met een fluorescerend
vest naar school gaat, krijgt een sticker. draag
je daarbij ook nog een helm, dan krijg je er twee.
met de stickers kunnen de kinderen prijzen
verdienen.’
het succes van sparen
Het begint met een ijsje, maar wie verder spaart
krijgt kaartjes voor het circus of de dierentuin
en een volle spaarkant levert zelfs vrijkaartjes
op voor pretpark bobbejaanland. tussendoor
krijgen de kinderen leuke gadgets. zo leverde
exxonmobil onder meer fluorescerende zwemtassen.
in mei is er een grote slotmanifestatie,
waarin de kinderen en klassen met de meeste
stickers nog eens extra in het zonnetje worden
gezet. ‘normaal zien we dat het effect van een
NABUURSCHAP
Basisschoolkinderen moeten veilig naar school kunnen fietsen.
Zichtbaarheid is daarbij van groot belang. Vooral in de donkere wintermaanden
gebeuren er veel ongelukken. In de omgeving van Exxon­
Mobil's polymeerfabriek, in het Vlaamse Meerhout, Laakdaal en Geel,
voert de politie daarom actie om het fietsen veiliger te maken.
ExxonMobil steunt dit initiatief van harte.
verkeersactie in de loop van de tijd minder wordt. nu gaan de kinderen
voor een volle spaarkaart. ze stappen zelfs met een fietshelm op
uit de schoolbus’, vertelt delarbre.
Aandacht voor veiligheid
exxonmobil steunt het project van harte. aandacht voor veiligheid
is immers niet alleen binnen de fabriekspoort belangrijk, maar ook
daarbuiten. 'veel van onze medewerkers wonen met hun familie in
deze gemeenten.' licht fabrieksdirecteur Jean van Praet toe. 'een
actie als ‘Helm op, fluo top’ past daar prima bij.' Jos delarbre hoopt
dat de actie volgend jaar een vervolg krijgt. ‘misschien nog grootser.
er is veel interesse van andere korpsen. zelfs de aandacht van de
landelijke politiek is inmiddels getrokken.’ ■
Reflex nR 1 2011 15
veilig onderweg
met helm op en fluotop
Jos Delarbre van politie Meerhout met
basisschoolkinderen die meedoen aan
de actie ‘helm op, fluo top’.

16
Reflex nR 1 2011 VEILIGHEID EN MILIEU
thomas deman, plant manager aromatenfabriek:
‘ Veiligheid is vooral
een kwestie van
aandacht, aandacht,
aandacht’

‘Safety first’, onder dat motto is veiligheid voor ExxonMobil altijd een actueel thema. Na
de brand bij Chemie­Pack in Moerdijk, begin januari van dit jaar, besteedden ook de media
aandacht aan de veiligheid bij chemische bedrijven. ExxonMobil doet het op dat gebied
prima. Alle chemiefabrieken in de Benelux hadden in 2010 wat veiligheid betreft een van hun
beste jaren ooit, met zelfs geen enkel rapporteerbaar incident bij de Polymeerfabrieken in
Antwerpen en Meerhout Polymers en de Aromatenfabriek in Rotterdam.
Thomas deman, sinds vorig jaar plant manager van de
aromatenfabriek (RaP), vertelt het met trots: ‘de RaP had
een zeer goed jaar, zowel qua veiligheid als milieu. Het is
begrijpelijk dat het publiek geschrokken is na de brand
in moerdijk, maar er is geen reden voor paniek. gelukkig bewijzen
zowel interne als externe controles dat onze systemen goed op orde
zijn.’ maar thomas deman waarschuwt ook: ‘we mogen niet op
onze lauweren rusten. als we zo’n prestatie kunnen neerzetten voor
één jaar, moet dat ook lukken voor een langere periode.’
Veerkrachtig
thomas deman zag de RaP, die op hetzelfde terrein staat als de
raffinaderij in Rotterdam-botlek, de afgelopen decennia uitgroeien
tot een van de grootste aromatenfabrieken ter wereld. de productiecapaciteit
voor paraxyleen groeide in 2010 met 25 procent, die van
benzeen met 20 procent. Paraxyleen is een grondstof voor onder
meer kunststof flessen, benzeen is een bouwsteen voor producten
als nylon en polystyreen. naast de RaP heeft exxonmobil in
de benelux chemische fabrieken in virton, antwerpen, meerhout,
Rotterdam europoort en kerkrade.
‘de RaP is een veerkrachtige organisatie’, vertelt thomas deman.
‘dat bleek tijdens de afgelopen jaren van groei en groot onderhoud,
de zogenoemde turnaround. dat legde druk op de organisatie.
daarom was het goed dat we in 2010 de focus geheel konden
leggen op fundamentele zaken, zoals veiligheid en betrouwbaarheid.’
‘iedereen is verantwoordelijk’
volgens thomas deman is iedereen binnen exxonmobil verantwoordelijk
voor het werken aan veiligheid. ‘we zeggen: ‘If you see
something, say something’. onze veiligheidsvisie is helder: geen
enkel incident is aanvaardbaar. elke onveilige situatie moet je direct
corrigeren.’
binnen exxonmobil is oimS (operations integrity management
System) het belangrijkste systeem op gebied van veiligheid, gezondheid
en milieu. ‘oimS wordt continu gecheckt en verbeterd. we doen
elk jaar een interne controle en een keer in de drie jaar een controle
met externen. Hiervoor nodigen we ook geregeld vertegenwoordigers
van de overheid uit. zo deed het bedrijf in februari een audit op
het bRzo (besluit Risico zware ongevallen). thomas deman: ‘ook
daar betrokken we de arbeidsinspectie, dCmR en de brandweer bij.
Kennis en ervaring delen
ervaring en kennis over veiligheidssystemen moet je delen, vindt
thomas deman. ‘ook dat hoort bij het nemen van je verantwoordelijkheid.
we zijn daarom lid van deltalinqs en de vnCi.’ delta-
linqs behartigt de belangen van de logistieke
en industriële bedrijven in het Rotterdamse
haven- en industriegebied, de vereniging van de
nederlandse Chemische industrie (vnCi) is een
branche-organisatie.
‘deltalinqs keek bij het ontwikkelen van een
standaard veiligheidsbeheerssysteem voor haar
leden goed naar oimS’, vertelt thomas deman.
vanuit de vnCi neemt de RaP verder deel aan het
Responsible Care-programma. dit is het vrijwillige
initiatief van de wereldwijde chemische industrie
om via landelijke verenigingen samen te werken
om de prestaties op gebied van gezondheid,
veiligheid en milieu te verbeteren. thomas deman:
‘wij hebben binnen exxonmobil bijvoorbeeld een
‘Responsible Care Award’. in 2010 won de RaP
deze interne prijs voor ‘no oil to sewer’. onze
mensen zorgen er dankzij verhoogde aandacht
en directe reparaties voor dat er geen koolwaterstoffen
in het riool terecht komen.’
Stappen in energie-efficiëntie
ook op het gebied van energie-efficiëntie zette
exxonmobil de laatste jaren grote stappen. ‘we
stoten 15 procent minder
Co2 uit dan drie tot vier jaar
geleden. en onze benzeenemissie,
die al laag was,
daalde met nog eens 60
procent’, vertelt thomas
deman. die goede resultaten dankt de RaP aan
de technologische vooruitgang, waardoor onder
meer de uitstoot in het tankpark sterk gereduceerd
is. ‘wij houden onszelf natuurlijk voortdurend
op de hoogte van de ontwikkelingen, maar
ook dCmR doet suggesties. daar luisteren wij
graag naar.’
Sterker nog: het naleven van regels en wetgeving
is een tweede natuur voor exxonmobil en haar
medewerkers. thomas deman: ‘alles draait om
aandacht voor de gezondheid en veiligheid van je
medewerkers, voor de mensen in de omgeving
van het bedrijf en voor het milieu. alleen als we
daarin leiderschap tonen, verdienen we het om
te blijven doen wat we doen.’ ■
Reflex nR 1 2011 17
‘ Elke onveilige
situatie moet je
direct corrigeren. ’

18 Reflex nR 1 2011
PANORAMA
Nieuws in vogelvlucht van ExxonMobil wereldwijd
Helinium College wint
Nederlandse Sci­Tech Challenge
Een lichtgewicht auto in de vorm van een aerodynamische druppel. Daarmee wonnen
leerlingen van het Helinium College uit Hellevoetsluis de eerste editie van de Nederlandse
Sci-Tech Challenge. Hun voertuig was volgens de jury het meest innovatieve
antwoord op de wereldwijde energie- en milieuproblematiek.
tijdens de finale van de Sci-tech Challenge op 15 februari in Rotterdam liet het Helinium College
met hun ‘druppel’ vijf andere teams achter zich. de jury was verrast door de hoge kwaliteit van
de deelnemers: ‘Hun plannen waren zeer innovatief en technisch van hoge kwaliteit’, aldus jurylid
arie bosman, oud- directeur Regional manufacturing van exxonmobil. ‘van een compleet
concept van energieopwekking in de ruimte tot een energieabonnement, dat hopelijk ook
commercieel haalbaar is, want dat is belangrijk.’
Techniek en wetenschap in de praktijk
initiatiefnemers van de Sci-tech Challenge zijn young achievement-young enterprise (Ja-ye) -
in nederland vertegenwoordigd door Jong ondernemen - en exxonmobil. Het doel is om jongeren
het belang van wetenschap en technologie in de dagelijkse praktijk te laten ondervinden. de
Sci-tech Challenge is een meerjarig europees lesprogramma voor scholieren van 15 tot 18 jaar.
online games, workshops, colleges, classroom visits en challenges moeten jongeren enthousiast
maken voor een wetenschappelijke studierichting. bijkomend doel is dat jongeren bewust
leren nadenken over mondiale vraagstukken op het gebied van energievoorziening.
internationale Challenge
een 6-tal deelnemers van de nederlandse Challenge mag naar de europese finale voor de beste
leerlingen van de deelnemende landen (belgië, frankrijk, duitsland, nederland, noorwegen en
het verenigd koninkrijk). de internationale Challenge vindt plaats op 11 en 12 april in brussel. ■
2011: Jaar van
de Chemie
Van tandpasta en mobiele telefoons tot
duurzame oplossingen voor de wereldvoedselproductie:
chemie speelt een grote rol in
ons dagelijks leven. Om de innovatiekracht
van de chemie te benadrukken hebben de
Verenigde Naties 2011 uitgeroepen tot
Internationaal Jaar van de Chemie.
doel van dit themajaar is de publieke waardering
voor de chemie te vergroten en de belangstelling
van jongeren voor chemie te stimuleren. toenemende
kennis van chemie leidt voortdurend tot
de ontdekking van nieuwe principes en toepassingen.
zo spelen chemici een belangrijke rol bij
zaken die de kwaliteit van ons leven op aarde
bepalen. zoals schone lucht, gezonde voeding
en duurzame energie.
Open dagen
zowel belgië als nederland houden dit jaar
verschillende activiteiten rond het thema chemie.
op 21 mei, de dag van de Chemie, openen veel
chemische bedrijven hun deuren voor het grote
publiek. in belgië is het voor omwonenden
mogelijk om de antwerpse Polymerenfabriek
(aPP) van exxonmobil in zwijndrecht te
bezoeken. in hetzelfde weekend geven nog eens
60 andere bedrijven het publiek de kans een
kijkje achter de schermen te nemen.
in nederland opent de exxonmobil filmsfabriek
in kerkrade de deuren voor geïnteresseerden.
de bezoekers kunnen hier zien hoe verpakkingsfolie
voor het verpakken van diverse voedingsproducten
(biscuits, chips en snoep) wordt
geproduceerd. ■

Reflex nR 1 2011 19
ExxonMobil voert voortaan alleen de merknaam Mobil voor zijn smeermiddelen.
In de loop van het jaar verdwijnt de Esso-smeerolie uit de
schappen. De tankstations blijven uiteraard wel de merknaam Esso voor
brandstoffen dragen.
‘we hebben voor één merknaam gekozen om het beeld naar de klant consistenter
te maken en hun keuze te vergemakkelijken’, vertelt automotive manager
benelux yves van der Sypt. ‘de klant had tot nog toe de keuze tussen mobil en
esso, maar de gamma’s van beide merken overlapten elkaar voor een deel.’
in de nieuwe situatie voert exxonmobil alleen de labels mobil 1 en mobil Super
voor zijn smeermiddelen. mobil 1, het paradepaardje van exxonmobil, is een
volsynthetische smeerolie. de mobil Super-lijn biedt meer typen: 3000 voor de
volsyntheet, 2000 voor de halfsyntheet en 1000 voor de minerale olie. ■
Bouw Air Products waterstoffabriek vordert gestaag
De skyline van Rotterdam Botlek verandert. Kort geleden
bereikte de bouw van de waterstoffabriek het hoogste punt –
60 meter – met het plaatsen van de fakkel.
Roel ebus, Project venture manager bij exxonmobil in Rotterdam:
‘de raffinaderij is al vrijwel klaar met de bouw van installaties. de bouw-
periode is veilig verlopen. we hoeven de stalen leidingen alleen nog
maar gebruiksklaar te maken. ons raffinaderijpersoneel krijgt binnenkort
trainingen in de procedurele en operationele veranderingen. dit laatste
doen we met een process simulator, die de nieuwe dynamiek weergeeft
van onze raffinaderij. aan het eind van het jaar verwachten we volledig
geïntegreerd te zijn.’
Efficiënte uitwisseling
Hoe werkt die integratie? de raffinaderij zet stookolie om met de
flexiCokeR, die veel stookgas produceert. voorheen ging al dit gas naar
stookinstallaties. air Products zet een deel van dit gas om in waterstof.
deze waterstof gebruikt exxonmobil om olie te kraken en ontzwavelen
voor de productie van schonere brandstoffen. andersom levert de
waterstoffabriek warmte terug aan de raffinaderij in de vorm van stoom.
zo ontstaat een optimale synergie en energie-efficiency. ■
‘Esso­smeermiddelen
verdwijnen uit de
schappen’

20
Reflex nR 1 2011 OUTLOOk fOR ENERGy
Groeiende rol
voor aardgas
Hoe ziet de wereldenergiemarkt eruit in 2030? Elk jaar verschijnt een nieuwe editie van Exxon­
Mobil’s Outlook for Energy. De uitgave van 2011 voorziet een groeiende rol voor aardgas.
Het succes van een bestendige wereldwijde
energievoorziening hangt af van de
beschikbaarheid van voldoende economisch
rendabele energiebronnen. deze
moeten voldoen aan een aantal criteria: op grote
schaal beschikbaar, betrouwbaar, betaalbaar, veelzijdig,
en verantwoord in productie en gebruik. ‘dit
vereist de ontwikkeling en toepassing van nieuwe
technologieën, forse investeringen in technologie en
infrastructuur en internationale partnerschappen en
samenwerking’, zegt Rex tillerson, Ceo van exxonmobil.
exxonmobil vernieuwt elk jaar de ‘outlook for energy:
a view to 2030’ aan de hand van actuele analyses
van de mondiale energievoorziening, de vraag en
gerelateerde emissies van broeikasgassen. de
outlook for energy bestudeert de energievraag in
ongeveer honderd landen en vijftien vraagsectoren.
de onderzoekers van exxonmobil kijken ook naar
waarschijnlijke economische en demografische
ontwikkelingen, overheidsbeleid en verwachte vooruitgang
in technologie en energie-efficiency.
naar verwachting zal de wereldwijde energievraag in
2030 met 35% zijn toegenomen ten opzichte van
2005. aardolie, aardgas en steenkool blijven de
belangrijkste energiebronnen, vanwege hun beschikbaarheid,
veelzijdigheid, betaalbaarheid en schaalbaarheid.
in 2030 zullen zij nog steeds bijna 80% van
de wereldwijde energie leveren, een lichte daling ten
opzichte van nu.
Mondiale energievraag per brandstof

Aanvoer van aardgas
Groei aanvoer van aardgas t.o.v. 2005
groeiende rol voor aardgas
aardgas zal de snelst groeiende voor-
Reflex nR 1 2011 21
name brandstof zijn. Het is overvloedig
beschikbaar, veelzijdig en heeft economische
voordelen als een schoon
verbrandende brandstof voor electriciteitsopwekking.
in de afgelopen 200
jaar is aardgas ontwikkeld van een
locale brandstof voor gaslampen en
eenvoudige toestellen tot een veelomvattende
energiebron die wereldwijd in
een verscheidenheid aan toepassingen
wordt gebruikt. todd onderdonk: ‘aardgas
levert ons een voordelige en
concurrerende oplossing om te voldoen
aan de wereldwijde stijgende energievraag
en de vermindering van emissies.
aardgas is overvloedig beschikbaar,
schoon en efficiënt. Het levert inmiddels
meer dan 20 procent van de wereldwijde
vraag naar energie. we verwachten
dat gas een nog grotere rol gaat
spelen, tot ruim 25 procent. daarmee
verdringt het steenkool als de tweede
grootste wereldwijde energiebron. de
snelstgroeiende bron van de mondiale
aardgas is onconventioneel aardgas. dit
wordt geproduceerd met gebruik van
een combinatie van nieuwe en
bestaande technologieën waarmee
producenten op een economische
manier de voorraden kunnen bereiken
die zich in harde rotsen, zachte leisteen
en kolenbeddingmetaan bevinden. naar
verwachting zal onconventioneel aardgas
tussen 2005 en 2030 vijfvoudig
gegroeid zijn.

22
Reflex nR 1 2011 OUTLOOk fOR ENERGy
Transport
tot na 2030 zal de vraag naar transport-
brandstoffen aanzienlijk groeien, als gevolg
van een groeiende energievraag in het
commerciële vervoersegment door vrachtwagens,
luchtvaart, scheepvaart en treinverkeer.
de energievraag voor commercieel
transport zal in noord-amerika en europa
waarschijnlijk met ongeveer 30 procent
toenemen en in zuidoost-azië met meer
dan 100 procent. tegelijkertijd zal de energievraag
voor persoonswagens over het
algemeen gelijk blijven tot na 2030,
ondanks dat het wereldwijde wagenpark
met ongeveer 400 miljoen toeneemt, vooral
vanwege de toename in zuidoost-azië.
ondanks dat er meer auto’s op de wegen
zullen zijn, zal het brandstofverbruik relatief
gelijk blijven doordat in verloop van tijd
minder brandstof zal worden gebruikt door
verbetering van conventionele verbrandingsmotoren
en een toenemend aandeel
van geavanceerde voertuigen (zoals hybriden).
Energievraag van transportsector per regio
Wel en geen OeSO
in 2030 zal de wereldwijde vraag naar
energie bijna 35 procent hoger zijn dan
in 2005. maar die stijging is niet overal
ter wereld gelijk. daarvoor moeten we
kijken naar de verdeling tussen landen in
de organisatie voor economische
Samenwerking en ontwikkeling (oeSo)
en de landen die daar niet toe behoren.
de trends in deze twee groepen zijn heel
verschillend. tot na 2030 blijft de
mondiale economie groeien, maar de
groei zal het snelst zijn in de niet-oeSolanden.
als gevolg daarvan nemen deze
landen een toenemend aandeel van de
energievraag voor hun rekening. in de
oeSo-landen zal het gebruik van
energie daarentegen ongeveer gelijk
blijven tot na 2030. zelfs als de
bevolking en economieën daar groeien,
is de verwachting dat de groeiende
energiebehoeften gecompenseerd
zullen worden door constante
efficiëntieverbeteringen.

Energievraag OESO-landen Energievraag niet-OESO-landen
CO 2
Jaarlijks neemt de wereldwijde Co 2 -uitstoot
tussen 2005 en 2030 gemiddeld toe met
ongeveer 1 procent per jaar. de toename van
emissies zal aanzienlijk lager zijn dan de
verwachte groei van totale energievraag
(ongeveer 1,2 procent per jaar). tegen 2030
verwachten we dat de Co2-uitstoot in oeSo-
landen weer op het niveau van 1980 zal liggen.
een enorme vermindering, omdat de economieën
dan gemiddeld ongeveer tweemaal zo
groot zijn als in 1980 en de bevolking zal ongeveer
30 procent groter zijn. todd onderdonk:
‘aan de ene kant tegemoet komen aan
behoefte aan betrouwbare, betaalbare energie
om toenemende welvaart te ondersteunen, en
aan de andere kant een dalende groei in de
uitstoot. dat is een prestatie die de mensen en
de industrie samen gaan leveren. Het is het
resultaat van een gezamenlijke versnelling in
energie-efficiëntie en een verschuiving naar
productie en gebruik van minder koolstofintensieve
brandstoffen, inclusief aardgas.’ ■
Outlook for Energy
in de Benelux
Todd Onderdonk bezocht in februari Brussel en Den Haag om de Outlook
for Energy toe te lichten. Johan Scharpé, Manager externe betrekkingen
België & Luxemburg: ‘De Outlook benadrukt dit jaar het belang van
motorbrandstoffen voor de transportsector. Op onze raffinaderij in
Antwerpen hebben we de afgelopen periode fors geïnvesteerd in de
nieuwe ontzwavelingsinstallatie. Hiermee komen we tegemoet aan de
groeiende vraag naar schonere diesel.’
(zie pagina 3)
Remko Kruithof, Public and Government Affairs Manager Benelux:
‘ExxonMobil voorziet een toenemende rol voor aardgas, als schone en
betaalbare brandstof voor elektriciteitscentrales en voor de industrie. In
Nederland participeren we in de NAM voor de gasproductie. De Outlook
benadrukt de noodzaak om alle beschikbare bronnen van energie te
ontwikkelen en vol in te blijven zetten op energie­efficiency. In
Nederland is onlangs het olieveld in Schoonebeek opnieuw in gebruik
genomen (zie pagina12). Meer energie­efficiency behalen we in
Rotterdam door de integratie van onze raffinaderij met de nieuwe
waterstoffabriek van Air Products.’
Reflex nR 1 2011 23

24 Reflex nR 1 2011 kENNISMAkING
Maatschappelijk betrokken en nieuwsgierig, dat typeert Roel Bekker.
Na een lange en mooie carrière bij de overheid, treedt hij toe tot de
Raad van Commissarissen van ExxonMobil. Een bedrijf dat hij eerst
moest leren kennen. ‘Net als veel van mijn collega’s kende ik Exxon­
Mobil nauwelijks. Andersom begrijpt het bedrijfsleven vaak niet hoe
de overheid werkt. Ik denk dat ik daar een rol in kan spelen.’
roel Bekker,
nieuw lid raad van Commissarissen
‘exxonmobil en
de overheid
lijken wel op elkaar’
We treffen hoogleraar arbeidsverhoudingen Roel
bekker tijdens een bezoek aan de lube oil blending
Plant in Pernis, de Rotterdamse smeeroliemengfabriek
van exxonmobil. Plant manager
gerda Schultz ontvangt hem en geeft uitleg over haar site. na de
rondleiding maken we kennis met de nieuwe commissaris.
Wat is uw indruk van dit bedrijf?
‘over exxonmobil kun je twee compleet verschillende verhalen
vertellen. aan mijn kleinkind vertel ik het eenvoudige verhaal, over
de bedrijfsprocessen. Je haalt olie uit de grond, doet het in een
groot apparaat, en dan komt er benzine uit en daar rijdt een auto
op. dat verhaal is veel simpeler dan dat van de overheid, die gaat
over alles van oorlog voeren tot natuurbeleid. anderzijds is exxonmobil
uiterst complex en zeer innovatief. bij een klein onderdeel
als deze lubes plant komen al veel verschillende zaken bij elkaar.
zoals technologische ontwikkelingen, complexe logistiek en
samenwerking met contractors en klanten.’
hoe kijkt u met uw overheidsachtergrond
tegen exxonMobil aan?
‘mondiaal gezien speelt exxonmobil een
centrale rol in de energievoorziening. als iets
in het bedrijf niet goed zou functioneren, dan
heeft dat grote gevolgen voor de maatschappij.
daarom mogen we blij zijn met de voortdurende
nadruk op veiligheid, veiligheid,
veiligheid. Je ziet in allerlei opzichten dat het
een amerikaans bedrijf is: strak gerund, met
hoge normen die streng worden gehandhaafd.
de overheid kan er wat van leren.
exxonmobil is ook hiërarchisch en – zo je wilt
– bureaucratisch. daarin zie ik een overeenkomst
met de overheid. waarbij voor beide
geldt: dat is maar goed ook. Je wilt als burger
dat een petrochemisch bedrijf en bijvoorbeeld
de belastingdienst heel zorgvuldig werken.
tijdens mijn introductie bij exxonmobil vielen
me nog meer parallellen op tussen de overheid
en exxonmobil: hoge integriteit, soberheid,
doelmatigheid en een sterke focus op
de inhoud.’

‘ Je moet geen
fabriek bouwen
op een vulkaan,
letterlijk en
figuurlijk.
’
Profiel
Reflex nR 1 2011 25
Wie is Roel Bekker?
Na zijn rechtenstudie in Groningen
ging Roel Bekker (1947) werken bij
het ministerie van VROM. Hij was daar
onder meer coördinator woningvoorziening
Amsterdam en hoofdingenieur­directeur
en inspecteur
Volkshuisvesting in Noord­Holland. In
1984 werd Bekker raadadviseur en in
1985 plaatsvervangend secretarisgeneraal
(SG) van VROM. In 1992
onderbrak hij zijn carrière bij de
overheid om senior partner te worden
bij Twynstra Gudde. Zes jaar later
keerde hij terug bij de Rijksoverheid,
als SG bij het ministerie van VWS. In
2007 werd hij SG voor de vernieuwing
van de Rijksdienst. In datzelfde jaar
werd hij benoemd als bijzonder hoogleraar
Arbeidsverhoudingen bij de
Overheid (Albeda Leerstoel), aan de
Universiteit Leiden. Prof. mr. Roel
Bekker werd in 2010 bijzonder
adviseur bij de Algemene Bestuursdienst.

26 Reflex nR 1 2011 kENNISMAkING
Rondleiding tussen de Rotterdamse smeerolie
Een rondleiding met plant manager Gerda
Shultz levert een schat aan informatie op
over de Lubes Plant in Pernis. Shultz: ‘Strikt
genomen is dit geen chemische fabriek. Wij
roeren, mengen en koken de olie en overige
ingrediënten tot producten op maat voor onze
klanten.’ Die producten variëren van stevige
motorolie voor machinemotoren tot superverfijnde
lubes voor windmolens. De volumes
die Pernis dagelijks produceert, zijn fors. Alleen
in Frankrijk heeft ExxonMobil een grotere Lubes
Plant. De site in Pernis maakt alleen minerale
oliën. Synthetische lubes – waar vooral vraag
naar is vanuit Rusland – importeert Pernis
vanuit ExxonMobil­sites in Frankrijk en Finland.
‘Wij kunnen 1.100 soorten producten leveren,
waarvan we er 350 zelf maken’, legt Shultz uit.
De afnemers zijn heel divers. Vanuit de historie
zijn er veel klanten in de Rotterdamse haven,
waaronder scheepsbedrijf Maersk. Maar Pernis
bedient ook de agro­, machine­ en transportsector,
waaronder Caterpillar, Toyota en Volvo.
Meerwaarde voor de klant
De smeeroliemengfabriek heeft dus direct
contact met klanten, in tegenstelling tot de
meeste ExxonMobil­divisies. Shultz beaamt
dat: ‘We zijn de meest sales­ en marketinggeoriënteerde
business line. Onze productie is
geheel afhankelijk van de voorspellingen van
onze verkopers.’ Shultz en haar team leveren
dan ook meerwaarde aan die klant. Uiteraard
met de kwaliteit van de producten, die zeer
streng worden gecontroleerd – er mag geen vat
van het terrein af dat niet eerst geïnspecteerd
en goedgekeurd is. Maar ook met service
en advies. Zo heeft Pernis een eigen Signum
Lab, een laboratorium dat analyses uitvoert
van oliesamples. De klant stuurt een flesje
olie op naar het lab, waarna de laboratoriummedewerkers
een serie tests uitvoeren. Uit
de samenstelling van de olie kunnen de
onder zoekers veel afleiden: is er slijtage
aan de motor? Zit er misschien zee water in
of aluminiumdeeltjes van de lagers? En is
de oliesamenstelling nog optimaal voor de
gewenste prestaties? Klanten kunnen de
analyses online volgen en krijgen een advies op
maat. Shultz: ‘En als de klant een maandelijkse
trendanalyse wil, kunnen wij dat ook voor hem
verzorgen.’

De leidingen in
de ‘snake pit’
koppelen
de fabriektanks
aan vrachtwagens
en
scheepstanks.
Rechtsboven:
Plant manager
Gerda Shultz
begeleidt Roel
Bekker tijdens de
rondleiding.
de industrie vraagt om betrouwbaar langjarig overheidsbeleid.
Wat vindt u daarvan?
‘die wens zie ik breder. Het begint namelijk met een betrouwbaar
land, betrouwbare mensen, betrouwbare afspraken en betrouwbare
omstandigheden. Je moet geen fabriek bouwen op een
vulkaan, letterlijk en figuurlijk. daarbinnen speelt de overheid
natuurlijk een belangrijke rol. maar niet de enige rol, dat is een
wijdverbreid misverstand. iedereen kijkt meteen naar de overheid,
zeker als het mis gaat. Het moet echter ook in bedrijven zelf en de
samenleving zitten. ik denk dat nederland een betrouwbare overheid
heeft met deskundige ambtenaren. ondanks alle herrie op
televisie en het op een toneelstuk lijkende politieke bedrijf, worden
at the end of the day toch redelijke en consistente besluiten
genomen. over geen enkele beroepsgroep worden zoveel grappen
gemaakt als over ambtenaren. ik verzamel ze zelf en ze zijn
vaak nog leuk ook. maar uiteindelijk – als je er goed naar kijkt –
hebben we een voortreffelijk ambtenarenapparaat met prima
opgeleide ambtenaren. als ik met collega’s in het buitenland
praat, blijkt dat er weinig landen niet jaloers zijn op ons. we
hebben ook geen grote overheid. ik heb net een artikel geschreven
in het financieele dagblad over zweden en denemarken, die
hebben een veel grotere overheid met veel meer ambtenaren. we
werken hier in nederland tamelijk efficiënt en betrouwbaar.’
Kijkt het bedrijfsleven niet verder dan de buitenkant?
‘Het valt me op dat het bedrijfsleven betrekkelijk slecht weet hoe
die overheid in elkaar zit. bedrijven hebben moeite om goed te
taxeren hoe het spel gespeeld wordt. men kijkt naar het ‘toneelstuk’
in tv-programma’s en weet dan niet of het nu een tragikomedie
is, cabaret of een serieuze akte. wat je niet ziet, is wat er in
de coulissen, achter die gesloten deuren gebeurt. Het kan helpen
om de regels van dat spel te kennen. en dan valt het in nederland
nog mee. in vergelijking met het buitenland zijn de bestuurders
hier heel open en transparant. wel heeft ons poldermodel tegenwoordig
soms een wat negatieve klank, omdat we het associëren
met traagheid. maar je moet de traagheid niet overdrijven. in mijn
tijd als consultant heb ik te maken gehad met de betuweroute en
de tweede maasvlakte. ga er maar aan staan: controversiële en
dure infrastructuur dwars door nederland. in nog geen tien jaar
wisten we zo’n lijn te realiseren. dat presteert geen ander land.’
de smeeroliemengfabriek in Pernis concurreert met
Shanghai en Signapore. hoe kijkt u aan tegen de
groeiende internationale concurrentie?
‘Het is een illusie om te denken dat wij het in europa op dezelfde
manier kunnen gaan doen als in China. China kent een heel
andere beloningsstructuur. Het heeft geen zin om met het verla-
‘ ExxonMobil is strak
gerund, met hoge
normen die streng
worden gehandhaafd.
De overheid
kan er wat van
leren.
’
Reflex nR 1 2011 27
gen van arbeidskosten de strijd met China aan te
gaan. Je kunt beter investeren in innovatie en
betere opleidingen. ons opleidingssysteem is
nog te veel aanbodgedreven. vraag aan interessante
bedrijven als exxonmobil: wat voor
mensen hebben jullie nodig? universiteiten en
hogescholen zouden daar in hun curriculum
meer aandacht voor moeten hebben. en
andersom werkt het ook. als je op de arbeidsmarkt
actief wilt zijn, dan moet je uitstraling
hebben. grote advocatenkantoren komen al in
het eerste jaar langs bij rechtenstudenten. ze
presenteren zichzelf, geven seminars en houden
een wervend verhaal voor studenten. dat zie ik
Joost van Roost zó doen, een interessant
college geven over bijvoorbeeld de energy
outlook. ook voor ambtenaren is het goed om
meer te weten over deze grote speler in de
nederlandse economie.’
U vindt dat exxonMobil niet voldoende
naar buiten treedt?
‘ik vind het voor je functie in de maatschappij
goed dat de mensen weten wat je doet en daardoor
in je geïnteresseerd zijn. dan kijk ik maar
even naar mezelf. ik hoor bij de 5 procent hoogopgeleiden
met veel ervaring. zelfs ik wist weinig
van exxonmobil. ik heb bij vRom gewerkt en
daar was de kennis van Shell veel groter. ook
wel logisch, omdat het een nederlands bedrijf is.
maar toch: exxonmobil zou, op grond van zijn
omvang en belang, wat herkenbaarder mogen
zijn. esso is als merk wel bekend, maar men linkt
dit niet aan exxonmobil. bescheidenheid is een
sterk punt, maar het kan ook een keerzijde
hebben als mensen je niet kennen. de bescheidenheid
in uiterlijk vertoon zou ik zo laten. maar
op inhoud kun je ambtenaren, politiek, planbureaus
en bestuurlijke denktanks beter voorlichten.
door sterk op de inhoud samen te werken,
creëer je een win-winsituatie. daar werk ik als
commissaris graag aan mee.’ ■

28
Reflex nR 1 2011 AAN HET WERk
balans,
communicatie
en controle
Sander Gorter (26), Treatgas Engineer, Raffinaderij Rotterdam
‘Onze raffinaderij heeft altijd waterstof nodig. Daarmee ontzwavelen we nafta, de voornaamste
grondstof voor benzine. Ik houd me bezig met de behandeling en uitwisseling van gassen voor de
chemische processen. Elke dag zoek ik naar de perfecte balans. Daar komt veel communicatie
bij kijken. Intern met de planners en de energiecoördinator; extern bijvoorbeeld met de
waterstoffabriek die we met onze raffinaderij gaan integreren. Dat vormt een nieuwe puzzel in
de uitwisseling van stoom, warmte en waterstof. Heel soms loopt een unit hier tegen een limiet
aan. De druk of temperatuur loopt op en de productie stopt automatisch. Dat heeft direct invloed
op de waterstofbalans. Het is aan mij en mijn collega’s om op alle situaties direct antwoord te
hebben.
’