You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Vooral de hoge ijskoude wolkent<strong>op</strong> levert in het infraroodkanaal veel informatie <strong>op</strong>. Deze temperatuurinformatie<br />
van de buient<strong>op</strong>pen kan worden vergeleken met de metingen die de radiosondemetingen hebben geleverd.<br />
De radiosondes, die met behulp van een weerballon iedere dag rond 1200 UTC worden <strong>op</strong>gelaten in Eur<strong>op</strong>a,<br />
leveren waarnemingen van luchtvochtigheid en temperatuur tot 20 à 25 kilometer hoogte. De buienwolken<br />
reiken, ook bij zeer zware onweersbuien, meestal niet hoger dan 15 kilometer. Door de temperatuur van de<br />
satellietmetingen en de radiosondes naast elkaar te leggen kan <strong>op</strong> die manier een inschatting worden gemaakt<br />
tot hoe hoog de buien in de atmosfeer reikten. Tijdens het ontstaan van een onweersbui is de lucht in de wolk<br />
sterk aan het stijgen. Die stijgstroom zorgt dat de wolk tot steeds grotere hoogte ontwikkelt. Hoe hoger de<br />
wolkent<strong>op</strong> in de atmosfeer reikt, des te kouder de t<strong>op</strong> van de wolkent<strong>op</strong> meestal is. Door van de satelliet<strong>op</strong>names<br />
ieder half uur de t<strong>op</strong>temperatuur te meten, is goed het verlo<strong>op</strong> in ontwikkeling van de betreffende bui te<br />
volgen. In figuur 93 worden de warmtebeelden van Meteosat-9 tussen 1530 uur en 1900 uur (1330-1700 UTC)<br />
per half uur getoond. Daar<strong>op</strong> is te zien dat de koudste delen van de buient<strong>op</strong>pen een temperatuur hebben van<br />
-60 tot -65 o C. In de fotoserie is goed te zien dat tussen 1500 UTC en 1630 UTC de t<strong>op</strong>pen van de buiencomplexen<br />
hun grootste activiteit hadden. Een groter deel van de buienkap, het zogenaamde aambeeld, heeft een<br />
temperatuur van ongeveer -58 o C (figuur 94). Het niveau van het aambeeld reikt tot bijna 12 kilometer hoogte,<br />
een niveau waar de temperatuur niet langer daalt ( in vaktermen de tr<strong>op</strong><strong>op</strong>auze) en dat fungeert als een natuurlijk<br />
deksel tot waar een buienwolk kan groeien. Binnen het buiencomplex van <strong>14</strong> <strong>juli</strong> breken <strong>op</strong> sommige<br />
plaatsen sterk stijgende luchtstromingen door de tr<strong>op</strong><strong>op</strong>auze heen, de doorschietende t<strong>op</strong>pen (“overshooting<br />
t<strong>op</strong>s") bereiken een hoogte van ongeveer 13 kilometer.<br />
Figuur 94. Meteosat-9 satelliet<strong>op</strong>namen (Infrarood-kanaal 10.8) <strong>op</strong> <strong>14</strong> <strong>juli</strong> <strong>2010</strong> van 1630 uur (<strong>14</strong>30 UTC). De<br />
witte en groene tinten geven de hoogste en koudste wolkent<strong>op</strong>pen aan met een temperatuur nabij -64.5 o C<br />
<strong>op</strong> en hoogte rond 13 kilometer (Bron: KNMI/Eumetsat)<br />
8.4.11 Radiosonde<br />
Ook uit radiosondemetingen, waarmee wind, temperatuur en vochtigheid van de bovenlucht worden gemeten,<br />
is af te leiden hoe hoog de buien kunnen worden en welke temperaturen daarbij worden bereikt. Omdat de<br />
weerballon die om 1200 UTC werd <strong>op</strong>gelaten, nog niet in de nabijheid van de buiencomplexen lag, is ook het<br />
Duitse station ten oosten van de Ardennen, Idar Oberstein, weergegeven.<br />
Uit de combinatie van beide metingen kan een beeld van het temperatuurverlo<strong>op</strong> en de maximale hoogte van<br />
de buien worden verkregen, schetsmatig weergegeven met de dikke zwarte lijn in figuur 95. De zwarte vertikale<br />
lijn geeft aan <strong>op</strong> welke hoogte de bui zal gaan ontstaan (wolkenbasis) en tot hoe hoog hij in de atmosfeer zal<br />
kunnen reiken (wolkent<strong>op</strong>). Aan de rechterzijde van de grafiek is gevisualiseerd hoe een buienwolk zich dan<br />
76