Noodweer op 14 juli 2010 - Knmi

Hoofdstuk 6
Conclusies
• Voor het onderzoek naar de extreme windschade rond Vethuizen en Neerkant op 14 juli 2010 zijn vele
bronnen gebruikt, zoals het KNMI waarneemnetwerk, opnamen vanuit de lucht, informatie van internet,
gesprekken met ooggetuigen en lokaal veldwerk om schade aan have en goed in kaart te brengen.
• Om een goed beeld van de schade te krijgen was het belangrijk om zo snel mogelijk ter plekke te zijn
met een team van minimaal drie experts. Voor het vastleggen van meteorologische informatie en het
naspeuren van andere bronnen was simultane inspanning op het instituut noodzakelijk.
• Hoewel het schadebeeld in het onderzochte gebied complex was, heeft het onderzoek een groot aantal
aanknopingspunten opgeleverd om de conclusies in dit rapport te ondersteunen
• In een brede strook zijn op 14 juli 2010 in beide gebieden sterke valwinden met zeer zware windstoten
opgetreden, veroorzaakt door intensieve neerslag en sterke luchtstromingen op 1-3 km hoogte, de Rear
Inflow Jet (RIJ). De sterke stromingen op 1-3 km hoogte hebben zich op sommige plaatsen tot aan de
grond uitgebreid, zowel in Neerkant als in Vethuizen.
• In Neerkant heeft zich aan de zijkant van het windstotengebied waarschijnlijk ook een zogenaamde
meso- of misovortex gevormd. Een vortex kan in combinatie met naburige ‘valwinden’ lokaal extra schade
veroorzaken in een relatief groot gebied.
• De hoogste gemeten windstoot is 34,2 m/s (123 km/u) op vliegbasis Volkel op. Als alle termen in de
berekening van de theoretisch maximale windstoot samenvallen dan zou deze op 14 juli 2010 in het
beschouwde gebied 50 tot 55 m/s (circa 180-200 km/u) kunnen zijn, maar het blijft onzeker of deze
waardes ook feitelijk zijn gehaald. Het samenvallen van alle termen komt ook slechts zeer lokaal tot stand
met een kleine kans van optreden en in een beperkt oppervlak, hooguit enkele vierkante kilometers. De
berekende maximale wind is de snelheid die de lucht met de genoemde factoren maximaal kan bereiken
op enige hoogte boven het aardoppervlak en zonder remming door de ruwheid van het landschap mee
te rekenen. Door ruwheid gaat er nog een deel van de snelheid af, maar dit is sterk afhankelijk van het
lokale landschap. De remming van de windstoten door wrijving van het landschap kan lokaal oplopen tot
enkele tientallen procenten. De genoemde getallen worden daarom gezien als een theoretisch maximum
met minimale invloed van wrijving door het landschap.
• Het onderzoek heeft nieuwe inzichten opgeleverd in het gedrag van valwinden. Zo zijn we in staat
beter te begrijpen hoe de opbouw van de atmosfeer tijdens zware onweersbuien invloed heeft op de
weersomstandigheden aan het aardoppervlak. We hebben bijvoorbeeld geconstateerd dat valwinden
acute condensatie (mist) kunnen veroorzaken. Ook zien we dat de schade van een meso- of misovortex
of een gustnado over flinke gebieden of in een lange strook vergelijkbaar kan zijn met een F1/F2 tornado.
Dit type onderzoek levert in een combinatie van theorie, onderzoeksmateriaal en veldwerk een flinke
bijdrage aan kennisvergroting en kan mogelijk bijdragen aan modelversterking en goede voorlichting.
• Enkele uren na het noodweer in Zuidoost-Nederland zijn in Friesland (Appelscha, Oosterwolde en Schiermonnikoog)
meerdere waarnemingen van een windhoos gedaan. Het is niet ongebruikelijk dat op dagen
met dergelijke zware onweerscomplexen, meerdere windfenomenen optreden.
29