rapport Kennis op de kaart - Rivm

samenvatting – De kenniseconomie is meer dan on<strong>de</strong>rzoek en ontwikkeling (r&d) in <strong>de</strong> industrie. In <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>rne kenniseconomie die Ne<strong>de</strong>rland is, gaat het immers ook om vernieuwing in han<strong>de</strong>l en diensten. – Het overheidsbeleid legt dan ook een te eenzijdig accent <strong>op</strong> r&d als motor voor <strong>de</strong> kenniseconomie; het belang van kenniswerkers en het daadwerkelijk <strong>op</strong> <strong>de</strong> markt brengen van nieuwe producten of diensten (innovatie) blijft te veel on<strong>de</strong>rbelicht. Wordt <strong>de</strong> <strong>de</strong>finitie van kenniseconomie met <strong>de</strong>ze laatste twee dimensies verbreed, dan zijn ook an<strong>de</strong>re regio’s interessant voor het beleid gericht <strong>op</strong> economische vernieuwing. – <strong>Kennis</strong>werkers en innovatie zijn veel vaker en sterker verbon<strong>de</strong>n aan goe<strong>de</strong> regionaal-economische prestaties dan r&d. In een <strong>op</strong> efficiency gericht ruimtelijk-economisch beleid is <strong>de</strong> werkgelegenheid waarin kenniswerkers <strong>op</strong>timaal tot hun recht komen, dan ook van fundamenteel belang. Achtergrond <strong>Kennis</strong> speelt in <strong>de</strong> huidige mo<strong>de</strong>rne economie een steeds grotere rol. Deze belangrijke ‘grondstof’ is een doorslaggeven<strong>de</strong> concurrentiefactor gewor<strong>de</strong>n. Tot nu toe lijkt het begrip kenniseconomie in beleidsvoornemens vooral te wor<strong>de</strong>n afgemeten aan technologische innovaties (‘on<strong>de</strong>rzoek’) en aan het <strong>op</strong>leidingsniveau van <strong>de</strong> beroepsbevolking (‘on<strong>de</strong>rwijs’). De Ne<strong>de</strong>rlandse economie kenmerkt zich echter niet langer door industriële vernieuwing alleen; zij is steeds meer gericht <strong>op</strong> han<strong>de</strong>l en diensten. Ook in die sectoren kunnen belangrijke innovaties <strong>op</strong>tre<strong>de</strong>n. Dit was aanleiding voor het Ruimtelijk Planbureau om te zoeken naar een an<strong>de</strong>re, bre<strong>de</strong>re, <strong>de</strong>finitie van <strong>de</strong> kenniseconomie. Daarbij wil het planbureau tevens aandacht beste<strong>de</strong>n aan het ruimtelijke aspect. Immers: indien naast <strong>de</strong> industriële specialisaties diensten en han<strong>de</strong>l van belang zijn, wor<strong>de</strong>n ook an<strong>de</strong>re regio’s interessant voor het beleid gericht <strong>op</strong> <strong>de</strong> ruimtelijk-economische ontwikkeling. Met <strong>de</strong>ze vernieuw<strong>de</strong> inhou<strong>de</strong>lijke en ruimtelijke inzichten in <strong>de</strong> kenniseconomie ho<strong>op</strong>t het rpb tevens nieuwe i<strong>de</strong>eën te kunnen leveren voor dat beleid. Wat is <strong>de</strong> kenniseconomie? De kenniseconomie kenmerkt zich door het gebruik van kennis in interactieve relaties tussen (markt)partijen als het gaat om het voortbrengen en gebruiken van goe<strong>de</strong>ren en diensten, vanaf het eerste i<strong>de</strong>e tot en met het gebruik van eindproducten. In <strong>de</strong>ze <strong>de</strong>finitie staat het begrip ‘kennis’ voor het geheel van elementen met betrekking tot <strong>de</strong> inhoud en vaardighe<strong>de</strong>n die nodig zijn om problemen te on<strong>de</strong>rkennen en ze <strong>op</strong> te lossen, bijvoorbeeld door informatie te verzamelen en te selecteren. Daarbij is het voorberei<strong>de</strong>n, begelei<strong>de</strong>n en interpreteren van veran<strong>de</strong>ringen een essentiële karakteristiek. Samenvatting 6 • 7