Online artikel - Skor

Foto’s van de martelingen van Abu
Ghraib-gevangenen in Irak werden in
april 2004 voor het eerst aan Amerika
geopenbaard via cbs’ 60 Minutes en
The New Yorker, om zich vervolgens
razendsnel via internet en andere
nieuwsmedia aan de gehele wereld te
vertonen. 1 Nog geen vijf maanden later
maakte een aantal
van de beelden
deel uit van de
tentoonstelling
‘Inconvenient
Evidence’, die in
het International
Center of Photography (icp) te New
York en het Warhol Museum te
Pittsburgh te zien was. 2 De digitale
foto’s werden
‘rauw’ op de muur
geprikt en rechtstreeks
geprint
van internet.
‘Inconvenient
1. Zie Seymour M. Hersh,
‘Torture at Abu Ghraib’, The
New Yorker, 10-05-2004.
http://newyorker.com/fact/
content/?040510fa_fact
Zie ook: Seymour M. Hersh,
Chain of Command. The
Road from 9/11 to Abu Ghraib
(New York: HarperCollins,
2004).
2. ‘Inconvenient Evidence,
Iraqi Prison Photographs
from Abu Ghraib’, 17 september
- 28 november 2004,
ICP, New York City / Warhol
Museum, Pittsburgh, 3 oktober
2004 - 2 januari 2005.
http://www.icp.org/
exhibitions/abu_ghraib/
Evidence’ werd georganiseerd door criticus,
publicist en curator Brian Wallis,
hoofd tentoonstellingen van het icp.
Wallis’ intentie was om met de tentoonstelling
niet alleen het delicate
publieke debat over het gebeurde in
Irak gaande te houden, maar ook om
een discussie te genereren over de
nieuwe relatie tussen fotografie, digitale
media en oorlog. Het extra schokkende
aan de Abu Ghraib-foto’s was
immers dat het geen journalistieke
beelden betrof maar amateurfoto’s,
gemaakt door de Amerikaanse soldaten
zelf, als onderdeel van de marteling,
als souvenir van de oorlog, om te mailen
aan familie en vrienden.
Natuurlijk riep de tentoonstelling
weerstand op. Op het internet-discussieforum
over de representatie van
geweld ‘Under Fire’, waaraan veel
Amerikanen deelnamen, ontstond een
verhit meningsverschil over de ethiek
ervan. De tegenstanders van
‘Inconvenient Evidence’ vonden het
niet legitiem en verantwoord om foto’s
van deze aard in een kunstcentrum te
tonen; de voorstanders huldigden juist
Wallis’ moed en verdedigden de noodzaak
om dergelijk materiaal zoveel
mogelijk bloot te leggen, waar dan
ook. 3 In NRC Handelsblad werd kort-
weg gesteld dat de
foto’s op
‘Inconvenient
Evidence’ zouden
fungeren als
“quasi-artistieke
afbeeldingen, of
als beelden die op
zichzelf interessant
zijn om naar te
kijken.” 4
Het is de vraag of dit laatste niet
eerder iets zegt over de voorgeprogrammeerde,
geborneerde kunstbeschouwer.
De Amerikaanse criticus
Michael Kimmelman schreef dat de
tentoonstelling juist het tegenovergestelde
effect had, en dat de foto’s ook
gezien moesten worden in het licht van
het verdacht onzichtbaar blijven van
officiële Amerikaanse fotojournalistieke
beelden van de oorlog. 5 Kimmelman
benadrukte de status
van de beelden
als privé amateursnapshots,
nooit
bedoeld om pu-
3. Centrum voor hedendaagse
kunst Witte de With,
Rotterdam, Jordan Crandall
(red.), Under Fire. On the
Organisation and
Representation of Violence.
http://www.wdw. nl/
underfire-archive/
4. Bericht van de kunstredactie
in NRC Handelsblad, 16 oktober
2004.
5. Michael Kimmelman,
‘Museums: Abu Ghraib
returns - as art?’,
International Herald Tribune,
12 oktober 2004 (herdruk
uit de New York Times).
Wilde beelden 63