Online artikel - Skor

More documents

Recommendations

Info

liek te maken, maar om te circuleren binnen een kleine kring van familie en vrienden. Terwijl publieke foto’s van lijden gewoonlijk een beroep doen op de sympathie van de kijker met het slachtoffer, en door de fotograaf namens ons gemaakt lijken te zijn, confronteren de Abu Ghraib-foto’s ons met de problematische en pijnlijke vraag wat de fotografen eigenlijk veronderstelden over de bekijkers van hun beelden. Die beelden gelden echter hoe dan ook als bewijsmateriaal in een aan amnesie lijdende samenleving, aldus Kimmelman. In dit licht was ‘Inconvenient Evidence’ in het door en door gefrustreerde Amerikaanse intellectuele debat rond de Irak-oorlog op de eerste plaats een politieke stellingname, een poging om binnen het publieke domein onverminderd zichtbaarheid te geven aan dat wat de Bush-regering het liefst zo snel mogelijk weer verdringt. Of aan wat de Amerikaanse samenleving verdringt. Filosoof Slavoj Žižek schreef over dit laatste dat de Irakese gevangenen feitelijk op effectieve wijze geïnitieerd werden in de Amerikaanse cultuur en mochten proeven aan de obsceniteit die schuilgaat achter de publieke waarden van persoonlijkewaardigheid, democratie en vrijheid. 6 6. Slavoj Žižek, ‘Between Two Deaths. The Culture of Torture’, Infoshop News, 23 juni, 2004. http://www. infoshop.org/inews/stories. php?story=04/06/23/8774033 Op de tweede plaats stelde de tentoonstelling nadrukkelijk de vraag naar de cultuurpolitieke implicaties van gedemocratiseerde digitale productie- en distributiemedia (camera’s, gsm’s, internet) voor de journalistieke berichtgeving en publieke opinie. Zoals Susan Sontag het formuleerde in het kort voor haar dood geschreven essay ‘Regarding the Torture of Others’: “De foto’s die zijn genomen door de Amerikaanse soldaten in Abu Ghraib,(…) laten een verandering zien in het gebruik dat van foto’s wordt gemaakt. Er circuleren minder beelden van objecten die worden vastgelegd dan van boodschappen die worden verspreid. Het bezit van een digitale camera is gemeengoed onder soldaten. Waar eens oorlogsfotografie was voorbehouden aan fotojournalisten, zijn nu alle soldaten zelf fotograaf geworden. Ze doen verslag van hun oorlog, hun plezier, hun observaties en datgene wat ze fotogeniek vinden, hun wreedheden, ze wisselen die beelden onderling uit en sturen ze per e-mail de wereld over.” 7 En al wil de regering er niet naar kijken, er zullen nog duizenden 7. Susan Sontag, ‘Regarding the Torture of Others’, New York Times Magazine, 23 mei, 2004. http://www. southerncrossreview.org/35/ sontag.htm snapshots en video’s bijkomen: ze zijn niet meer te stuiten, aldus Sontag. Vooral het feit dat het amateurfoto’s zijn die aan de censuur van de Bushregering over de beeldvorming van de Irak-oorlog ontsnapten, is hier significant en, zoals Sontag al constateerde, minder een ‘ongelukkig’ incident dan de Bush-regering het deed voorkomen. Zo rouleren er op internet al een tijd amateurfoto’s van lijkkisten van gesneuvelde Amerikaanse militairen, een genre van beelden dat van de Amerikaanse overheid niet meer publiek verspreid mag worden. 8 De burgerrechten- 8. http://www.tamisilicio.net/ activist Russ Kick eiste via de rechter van het Pentagon, op basis van de Wilde beelden 67
‘freedom of information-act’, met succes een groot aantal van dergelijke foto’s op, maar dan uit het officiële Pentagon-archief, en plaatste ze op zijn website ‘The Memory Hole’, die geheel en al gewijd is aan ‘rescuing knowledge’ en ‘freeing information’, en zette er bij waar ook de betreffende amateurfoto’s te vinden zijn. 9 De foto’s van de lijkkisten kostte amateurfotograaf Tami Silicio, die in Koeweit voor een transportbedrijf werkte dat verantwoordelijk is voor het vervoer van de lijken, haar baan. En het is niet onwaarschijnlijk dat het Amerikaanse soldaten formeel verboden zal worden om ‘on duty’ te fotograferen of te filmen. Maar uiteindelijk kan een dergelijk beeldverbod, of de restricties waaraan ‘embedded journalists’ en persfotografen gebonden zijn, moeilijk worden opgelegd aan ‘de amateur’ in het algemeen: die kan immers iedereen zijn, en die kan overal zijn, te allen tijde. En met internet heeft die immer een publicatie- en distributiemedium tot zijn beschikking, met een ongekende publieke dimensie. Wat ziet u? 9.The Memory Hole, http:// www.thememoryhole.org http://www.thememoryhole. org/war/coffin_photos/ http://www.thememoryhole. org/war/coffin_photos/dover/ Naast de officiële beelden zullen in het publieke domein steeds meer ‘wilde’ beelden gaan rouleren – ‘wild’ zowel in de zin van ongecontroleerd en onbeheerst als van woest en barbaars – gemaakt door toevallige passanten, toeristen, slachtoffers of deelnemers, die zichtbaar maken wat de professionele nieuwsmedia niet in beeld kunnen of mogen brengen. Dit heeft niet alleen een onthullend, democratiserend of ‘bevrijdend’ effect, zoals bij de amateurbeelden van de Irak-oorlog, maar ook een meer perverse of obscene kant. De wilde beelden komen deels voort uit een samenleving die zich steeds meer gedraagt als een permanent publiek, standaard met een camera uitgerust, dat gebeurtenissen waar ook ter wereld wil consumeren terwijl ze nog in volle gang zijn, van binnenuit. En dit geschiedt noodzakelijkerwijze, omdat het publiek zelf niet overal fysiek bij aanwezig kan zijn, via het beeld. Nu is dat bij traditionele openbare schouwspelen zoals voetbal niet zo vreemd, maar als het ongevallen, rampen, oorlogen of andere drama’s betreft, is deze opheffing van de afstand tussen gebeurtenis en publiek problematischer, en ook dubieuzer. De beroepsmatige rapportage van de media die op afstand worden gehouden of niet direct ter plekke kunnen zijn, wordt dan vervangen door de snapshot van een willekeurig iemand die er toevallig was en die toevallig een camera bij zich had. Zo ging het bij de neergestoken en beschoten Theo van Gogh: er was iemand in buurt die direct een foto nam. Toen de pers ter plekke kwam, was er door de politie inmiddels een ondoordringbare bufferzone rond het lijk gecreëerd. Maar er was al een beeld, een vers, authentiek beeld, gemaakt voordat was vastgesteld of Van Gogh al of niet was overleden. Had de fotograaf, zonder dat het hier nu specifiek gaat om deze individuele burger, dat niet eerst kunnen of moeten doen? 68 Open 2005 /Nr. 8/(On)zichtbaarheid
Page 1 and 2: Jorinde Seijdel Wilde beelden De op
Page 3 and 4: http://www.k12.nf.ca/gc/SocialStudi
Page 5: http://www.antiwar.com/news/?articl
Page 9 and 10: http://www.commondreams.org/headlin
Page 11 and 12: http://www.antiwar.com/news/?articl
Page 13 and 14: geneigd bent te reageren met een ve

Online artikel - Skor

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?