Fibromyalgie - UMC Utrecht
Fibromyalgie - UMC Utrecht
Fibromyalgie - UMC Utrecht
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Fibromyalgie</strong><br />
Judy Veldhuijzen<br />
Afdeling Pijnbehandeling
Overzicht<br />
• Symptomen<br />
• Diagnose<br />
• Hoe vaak komt het voor?<br />
• Mogelijk oorzaken<br />
• Behandelingmogelijkheden<br />
• Uitdagingen voor patiënten met fibromyalgie
Symptomen<br />
Een patiënt aan u voorgesteld…..<br />
• 52 jarige vrouw<br />
• Gehuwd; 3 kinderen in de leeftijd van 20-27 jaar<br />
• Doet 20 uur per week administratief werk sinds de<br />
afgelopen 10 jaar<br />
• Sinds een half jaar met ziekteverlof<br />
• Voelt zich gedeprimeerd door:<br />
• Verlies van sociale contacten<br />
• Onbegrip van collega’s, bedrijfsarts, kennissen en<br />
sommige familieleden<br />
• Het niet meer kunnen uitoefenen van hobbies
Symptomen<br />
Belangrijkste klachten en symptomen<br />
• Sinds enkele jaren toenemende pijn en stijfheid in vele<br />
spieren en gewrichten<br />
• Ochtendstijfheid van een half uur<br />
• Geen gewrichtszwellingen<br />
• Forse beperkingen in het dagelijkse leven
Symptomen<br />
• Slaapstoornissen<br />
• Extreme vermoeidheid<br />
• Toename van klachten:<br />
In de loop van de tijd<br />
Door (over)belasting<br />
Door vochtig en koud weer<br />
Door psychische spanningen
Symptomen<br />
Overige, vaak voorkomende klachten:<br />
• Buikklachten<br />
• Pijn op de borst (niet van hart of longen)<br />
• Hyperventilatie<br />
• Duizeligheid<br />
• Tintelingen, prikkelingen in handen en voeten<br />
• Sombere gevoelens<br />
• Geheugen- en concentratiestoornissen<br />
• Vochtretentie
Symptomen<br />
• Geen organische afwijkingen<br />
gevonden bij laboratorium- en<br />
aanvullend onderzoek<br />
• Verhoogde spanning van de nek-,<br />
schouder en rugspieren<br />
• Heftige drukpijn van vele spieren<br />
en spieraanhechtingsplaatsen<br />
(tenderpoints)
Diagnose<br />
<strong>Fibromyalgie</strong> syndroom<br />
Wat heeft deze patiënt, andere patiënten en wellicht u<br />
aan deze diagnose?<br />
Uitleg, geruststelling, educatie<br />
Geeft inzicht in klachtenpatroon<br />
Therapeutische (on)mogelijkheden<br />
Prognose<br />
Zelfmanagement
Diagnose<br />
Diagnose fibromyalgie (ACR criteria 1990):<br />
1) Gegeneraliseerde chronische pijn<br />
2) Tenminste 11 van de 18 tenderpoints
Diagnose<br />
Weke delen reuma<br />
Verzamelnaam voor aandoeningen<br />
aan spieren, pezen, banden, kapsels,<br />
slijmbeurzen en tussenwervelschijven.<br />
De gewrichten zelf zijn hierbij niet<br />
aangedaan, maar de omliggende<br />
weefsels.
Hoe vaak komt het voor?<br />
• Voornamelijk vrouwen 40-55 jaar<br />
• < 20% mannen<br />
• 1-5% van de bevolking<br />
• 30% van de nieuwe patiënten bij de reumatoloog
Mogelijke oorzaken
Mogelijke oorzaken<br />
Genetische factoren<br />
Omgevingsfactoren<br />
Hormonale factoren<br />
Zenuwstelsel factoren<br />
Psychosomatische factoren<br />
De ene oorzaak sluit de andere niet noodzakelijkerwijs uit<br />
Bradley, J Clin Psychiatry 2008
Mogelijke oorzaken<br />
Karakter<br />
Triggers:<br />
Psychosociaal<br />
Infectie<br />
Trauma<br />
Overbelasting<br />
Erfelijkheid<br />
Aanleg<br />
Omgeving/<br />
Opvoeding<br />
Aanleg voor gestoord<br />
Stress-respons systeem<br />
Stoornis in stress-respons<br />
Systeem<br />
HPA-SNS<br />
Ervaringen
Mogelijke gevolgen<br />
Lichamelijke gevolgen<br />
•Vermoeidheid<br />
•Slaapstoornis<br />
Stoornis stress-respons<br />
Systeem HPA-SNS<br />
PIJN<br />
INACTIVITEIT<br />
•Algemene conditie<br />
•Spierconditie<br />
Psychologische gevolgen<br />
•Depressie<br />
•Angst<br />
•Negatieve gevoelens<br />
•Geheugen/concentratiestoornissen
Behandelmogelijkheden<br />
Medicamenteuze therapie symptoom-gebaseerd:<br />
1) Pijnstillend: uitproberen wat het beste werkt<br />
2) Depressie en/of angst: SSRI’s of SNRI’s<br />
3) Bij extreme stijfheid: eventueel spierverslappende middelen<br />
4) Bij extreme vermoeidheid: eventueel psychostimulantia<br />
5) Bij ernstige slaapproblemen: inslaapmedicatie of sederende<br />
middelen<br />
Boomershine & Crofford, Nature Reviews Rheumatology 2009
Behandelmogelijkheden<br />
Niet medicamenteuze therapie:<br />
• Fysio-, manuele-, en hydrotherapie<br />
• Houdingscorrigerende therapie (Cesar of Mensendieck)<br />
• Haptonomie, ontspanningstherapie<br />
• TENS<br />
• Acupunctuur
Behandelmogelijkheden<br />
Dagelijks meer lichaamsbeweging:<br />
conditietraining<br />
medische fitness<br />
fysiofitness<br />
aquarobics<br />
Tai Chi
Behandelmogelijkheden<br />
• Psychotherapie, cognitieve gedragstherapie<br />
• Leren omgaan met chronische stress en pijn<br />
• Multidisciplinaire groepsbehandeling<br />
• Zelfmanagementcursus
Bijzondere uitdagingen<br />
1. Acceptatie van het fibromyalgiesyndroom<br />
2. In het hier en nu blijven<br />
3. Op een rijtje zetten wat echt belangrijk is. Wat zijn je<br />
waarden en overtuigingen?<br />
4. In actie komen<br />
5. Observeren van je gedachten<br />
6. Ontrafelen van gedachten over pijn
Meer informatie<br />
Meer informatie over fibromyalgie en over de wijze<br />
daar zo goed mogelijk mee om te gaan:<br />
• Voorlichtingscursus<br />
• FES - www.fibromyalgiepatientenvereniging.nl<br />
• Lectuur
Change language