Inleiding in de bestuurskunde - Prof. dr. AFA Korsten

Door die opstelling ten aanzien van bestuurskunde wordt een wetenschapsopvatting verlaten die
inhoudt dat wetenschap eerst zinvol wordt door de beperking van de vraagstelling.
9 Bestuurskunde als descriptieve en prescriptieve wetenschap
Descriptieve bestuurskunde
De bestuurskunde heeft de volgende kenmerken:
1. het is een integratieve bestuurswetenschap;
2. gericht op de oplossing van praktische problemen;
3. die voor zowel analyse als oplossing meerdere aspecten en gezichtspunten in hun totaliteit en
samenhang beziet.
Dat het een bestuurswetenschap is ligt voor de hand. Volgens menigeen is het zelfs dé
bestuurswetenschap bij uitstek'. Zij integreert als interdiscipline ('crossroad-science') namelijk kennis
uit verschillende wetenschapsgebieden - de monodisciplinaire aspectwetenschappen die zich op
bestuur richten en brengt theorie en praktijk bij elkaar. Dat bestuurskunde als wetenschap een
tweezijdig karakter heeft blijkt uit de descriptieve of analytische component en een
verbeteringsgerichte of prescriptieve component.
De descriptieve bestuurskunde houdt zich bezig met de vraag hoe de werkelijkheid in het openbaar
bestuur 'in elkaar zit'. De descriptieve bestuurskunde is gericht op beschrijving, interpretatie en
verklaring, en op voorspelling (predictie) van praktisch handelen in het openbaar bestuur. Door
middel van empirisch onderzoek willen bestuurskundige wetenschappers komen tot
theorievorming. Bestuurskundigen die in de wetenschap verder willen of opdrachtverlener van
onderzoek worden dienen derhalve iets te weten van methoden en technieken van onderzoek.
In het fundamenteel onderzoek kan een theorie (als voorlopige uitkomst van onderzoek) zowel
uitgangspunt als resultaat zijn. Is de theorie uitgangspunt dan kan deze ontleend worden aan een
wetenschappelijk kennisgebied. Zo kan men zich bijvoorbeeld bij verder onderzoek naar de invloed
van heffingen laten inspireren door het in de inleiding genoemde beleidsevaluatieonderzoek naar
waterkwaliteitsbeleid dat de onbedoelde invloed van heffingen als beïnvloeder van bedrijven aan
het licht bracht. De theoretische inspiratie kan ook uit het openbaar bestuur zelf voortkomen. Dit
laatste is bijvoorbeeld het geval als het geheel van veronderstellingen ('de beleidstheorie') achter een
beleid gereconstrueerd wordt. Men toetst dan uitkomsten aan de veronderstellingen en houdt zo
bijvoorbeeld regering en parlement, of een gemeenteraad, een spiegel voor. Een voorbeeld hiervan is
een analyse van de veronderstellingen achter de Wet Ketenaansprakelijkheid, een wet ter bestrijding
van malafiditeit in onder andere de bouw.
Prescriptieve bestuurskunde
Naast de descriptieve bestuurskunde kennen we de prescriptieve bestuurskunde. Hierin gaat het om
de vraag hoe de werkelijkheid in het openbaar bestuur beter kan worden ingericht, hoe het openbaar
bestuur verbeterd kan worden. Prescriptieve bestuurskunde wordt wel aangeduid als normatieve
bestuurskunde, in die zin dat van waardering sprake is. Uit de definities van bestuurskunde bleek al
dat Van Poelje die normatieve kant reeds in de bestuurskunde als wetenschap onderkende en dat is
18