Inleiding in de bestuurskunde - Prof. dr. AFA Korsten

A Inleiding
1 Inleiding
Burgers worden in het dagelijks leven vaak geconfronteerd met het openbaar bestuur, het object van de
bestuurskunde. Openbaar bestuur is voor U waarschijnlijk gelijk aan de 'handel en wandel' van de
overheid, van (semi-)overheidsorganisaties, zoals een bureau dat de rijbewijzen uitschrijft, en van
'non-profits', als een lokale welzijnsstichting. Dat openbaar bestuur komt U van de wieg tot het graf
tegen, en het is dus niet verkeerd om te denken dat ook de bestuurskunde georiënteerd is op 'de
mens van de wieg tot het graf'.
Wat is het openbaar bestuur? Dat komt nog uitgebreid terug. Hier stellen we voorlopig dat
het de verzamelnaam is van gezagsdragers en ambtenaren, (semi-) overheidsorganisaties en nonprofits
die (mede) uit de overheidskas gefinancierd worden en die bindende beslissingen nemen.
Bindende beslissingen zijn beslissingen waaraan U zich niet (makkelijk) kunt onttrekken. Het
openbaar bestuur is door die beslissingen overal aanwezig, zichtbaar en onzichtbaar. Er bestaat geen
institutioneel verband dat zo overheersend in de samenleving aanwezig is. Kerk noch bedrijf noch
vrijwilligersorganisatie kan tegen de (beoogde) binding van de overheid op. Het is dan ook
begrijpelijk dat de overheid veruit de grootste werkgever is in Nederland. Te stellen is: de overheid
is dominant in de samenleving, de studie bestuurskunde gaat over die overheid en derhalve heeft
bestuurskunde in principe veel van doen met wat in de samenleving aan de orde is.
De bestuurskundige probeert in de universitaire opleiding te leren om praktische problemen
bij en van een overheid en ook van semi-overheidsorganisaties en collectief (mede) gefinancierde
non-profitorganisaties te verwerken. Dat is de eenvoudige kern.
In deze leereenheid zullen we in kort bestek het werkgebied van de bestuurskunde verkennen.
Leerdoelen
Na bestudering van deze leereenheid:
- kunt U het vakgebied bestuurskunde in meerdere, in de geschiedenis van de
bestuurskunde genoemde definities omschrijven;
- weet U waarom bestuurskunde in het begin van de negentiende eeuw omschreven werd
als regeerkunde;
- kent U de omschrijving van bestuurskunde van de schrijver van deze leereenheid en kunt
U onderscheid maken in deelgebieden;
- weet U waarom bestuurskunde niet omschreven mag worden als overheidskunde, of als
studie van ambtenaren voor ambtenaren;
- weet U welke vraagstellingen wel of niet tot de bestuurskunde horen en kunt U enige
voorbeelden geven van een bestuurskundige vraagstelling;
- weet U wat openbaar bestuur is;
- weet U welke kernbegrippen in de bestuurskunde van belang zijn en kunt U ze
omschrijven ;
- kent U de kenmerken van bureaucratie die Max Weber onderscheidt;
- kunt U een definitie geven van bureaucratie, bureaucratisering, bureaucratisme;
- kunt U soorten problemen in het openbaar bestuur onderscheiden die de bestuurskunde
bestudeert en waarmee zij bestuurskundigen (in opleiding) leert omgaan;
- kunt U kenmerken van de bestuurskunde noemen;
2