Nr 29 - 2012 - Gezelligheid kent geen tijd - Weller
Nr 29 - 2012 - Gezelligheid kent geen tijd - Weller
Nr 29 - 2012 - Gezelligheid kent geen tijd - Weller
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IColofonI/IinhoudIIIIIII02III<br />
III-+-+-+-+-+-+-+-IIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
04<br />
14<br />
18<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
21<br />
32<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
I*+-+*+-+*+-+*+-+*+-+*+-+*IIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
Hoofdredactie<br />
Krista Poulissen<br />
Redactie<br />
Karin Theunissen, Krista Poulissen,<br />
Zuiderlicht<br />
Biebella<br />
Ella Latten haalde het nieuws met haar<br />
eigen 'buurtbibliotheek'. Kosteloos<br />
leent zij boeken uit aan vrienden,<br />
buren en bekenden. <strong>Weller</strong> zorgde<br />
voor voldoende kastruimte.<br />
Fijn en veilig wonen;<br />
daar horen drugs niet bij<br />
Veiligheid in de wijk is belangrijk voor<br />
<strong>Weller</strong>. Drugsoverlast is hier een onderdeel<br />
van, vandaar dat <strong>Weller</strong> wat meer<br />
uitleg geeft over haar drugsbeleid.<br />
Fotografie<br />
Arjen Schmitz, Marcel van Hoof,<br />
Zuiderlicht<br />
Vormgeving en productie<br />
Zuiderlicht<br />
<strong>Weller</strong>dag<br />
Elk jaar sluit <strong>Weller</strong> haar deuren <strong>tijd</strong>ens<br />
de <strong>Weller</strong>dag zodat er alle <strong>tijd</strong> is voor<br />
vrijwilligerswerk. Vier teams trokken<br />
de buurten en wijken in om wijkwensen<br />
te vervullen.<br />
Opening Corneliuspark<br />
Met een gezellig wijkfeest werd het<br />
Corneliuspark geopend. Het 60 meter<br />
lange mozaïek kunstwerk is de slagroom<br />
op de taart van het nieuwe<br />
Heerlerheide.<br />
Drukwerk<br />
Drukkerij Walters<br />
87, maar nog lang niet oud<br />
De 87-jarige Gerard Franssen uit<br />
Heerlerbaan is nog steeds zo fit als<br />
toen hij 70 was. Hoe de <strong>tijd</strong> <strong>geen</strong> vat<br />
op hem heeft? Lees zijn verhaal op<br />
pagina 18, 19 en 20.<br />
En verder:<br />
Krista’s column 03<br />
Je moet met de <strong>tijd</strong> meegaan 06<br />
Vroeger 09<br />
Canasta, computers en kubisme 12<br />
Wie <strong>kent</strong> de WKNDschool? 16<br />
Juist het fijne werk geeft rust 22<br />
De wereld in het klein 24<br />
<strong>Weller</strong>wens 28<br />
<strong>Weller</strong>hebbes <strong>29</strong><br />
De hoogste <strong>tijd</strong> voor een nieuwe <strong>tijd</strong> 30<br />
De Taal van de mam 35<br />
<strong>Weller</strong>magazine is een uitgave van <strong>Weller</strong>. Het wordt in<br />
een oplage van 10.000 exemplaren verspreid onder<br />
<strong>Weller</strong>klanten en -relaties.<br />
Heeft u tips, vragen, opmerkingen of interessante<br />
berichten voor dit magazine, stuur ze dan naar<br />
<strong>Weller</strong>magazine, t.a.v. de redactie, Postbus 2,<br />
6400 AA Heerlen.
III<br />
03<br />
<strong>Weller</strong>magazine GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD<br />
KRISTA’S COLUMN<br />
D<br />
e stad is betoverend mooi in deze<br />
kerst<strong>tijd</strong>. Donker wordt fleurig door de<br />
ontelbare mystieke lichtjes. De mensen<br />
lijken vriendelijker, minder in zichzelf<br />
gekeerd. Het ruikt heerlijk zoet, een parfum<br />
van dennen, musk, suikerspin en oliebollen.<br />
Op een bankje zit een oude man. Met een<br />
donkere blik tuurt hij naar de horizon. Zijn dikke<br />
en borstelige wenkbrauwen vormen een frons.<br />
Diepe rimpels geven hem een zorgelijk uiterlijk.<br />
Maar er is iets aan deze man, wat me doet<br />
stilstaan. Zijn verdriet is voelbaar, maar ook<br />
de warmte in zijn hart.<br />
Ik loop naar hem toe en ga naast hem zitten.<br />
Als ik vraag hoe het met hem gaat, kijkt hij<br />
verrast omhoog. Maar hij zegt niets en knikt<br />
alleen maar. Opeens spreekt hij me toe. Zijn<br />
stem is dieper dan verwacht en in plaats van<br />
een praatje volgt er een gedichtje:<br />
Vroeger voelde anders dan vandaag.<br />
Het leven verloopt gestaag.<br />
In plaats van dagen worden jaren geleefd.<br />
Niet de momenten zelf,<br />
maar herinneringen beleefd.<br />
Terugkijkend is er soms spijt.<br />
Het voelt als verloren <strong>tijd</strong>.<br />
Nu rest het verlangen naar verbinding en<br />
gezelligheid.<br />
Ik heb met hem te doen en formuleer zorgvuldig<br />
mijn antwoord:<br />
Tijd is relatief. Zelfs de groten der aarde zijn het<br />
daar over eens. Albert Einstein bedacht al in<br />
1905 dat <strong>tijd</strong> niet overal gelijk is en afhankelijk<br />
van de lokale zwaartekracht. En ook bij hoge<br />
snelheden verandert de <strong>tijd</strong>. Hoe sneller je<br />
gaat, hoe langzamer de klok tikt!<br />
Ik denk dat iedereen wel bekend is met de<br />
relativiteit van <strong>tijd</strong>. Voel je je niet goed, dan<br />
kruipt de <strong>tijd</strong> voorbij. Voel je je lekker, dan vliegt<br />
de <strong>tijd</strong>. Waarom spijt hebben van verloren<br />
momenten, als je kunt genieten van hoe het nu<br />
is en wat er nog komt…. Als het écht gezellig<br />
is, ervaar je <strong>tijd</strong> niet eens!<br />
Er breekt een glimlach door op zijn gezicht.<br />
Hij ziet er jaren jonger uit en loopt weg met een<br />
glinstering in zijn ogen. Ik roep hem nog na<br />
wat hij gaat doen. “Genieten, van het leven”<br />
is het antwoord! “<strong>Gezelligheid</strong> <strong>kent</strong> inderdaad<br />
<strong>geen</strong> <strong>tijd</strong>!”<br />
Voor de één is gezelligheid lekker samen<br />
koken, voor de ander heel lang dineren.<br />
Benieuwd wat onze klanten onder gezelligheid<br />
verstaan? Lees snel de verhalen….<br />
Fijne feestdagen!<br />
Krista Wauben
A<br />
fgelopen zomer haalde de 87-jarige<br />
Ella Latten het nieuws. Omdat zij graag<br />
leest en senioren die niet makkelijk<br />
buiten komen ook het plezier gunt van<br />
een goed boek, opende zij in Woendershof<br />
een eigen ‘buurtbibliotheek’. Kosteloos leent<br />
zij haar boeken uit aan vrienden, buren en<br />
bekenden. “Als mensen terugkomen met een<br />
boek of iets nieuws uitzoeken, praten we vaak<br />
over het verhaal of over de karakters. Ik vind<br />
dat zó gezellig.”<br />
Als kind al wilde Ella niets liever dan lezen.<br />
“Ik groeide op in een druk huishouden. Er<br />
moest gewerkt worden en er was al<strong>tijd</strong> wel een<br />
broer of zus in de buurt die aandacht vroeg.<br />
Als het even kon, kroop ik weg met een boek.<br />
Desnoods in het kippenhok of ik dook in bed.<br />
Als ik aan het lezen was hoorde ik niets of<br />
niemand meer. Dan leefde ik alleen nog maar<br />
mee met de personages. Omdat het in die <strong>tijd</strong><br />
niet gangbaar was dat er meisjesboeken in<br />
huis waren, las ik jongensboeken. Karl May en<br />
Tarzan: ik kan de verhalen nog dromen. Eenmaal<br />
getrouwd mocht ik gewoon lezen.<br />
Sterker nog: mijn man was mijn leesmaatje.<br />
Alle mogelijke romans heb ik verslonden.”<br />
In het nieuws<br />
“Afgelopen zomer kreeg ik een idee. Ik had<br />
een kast vol boeken en het leek mij leuk om<br />
die mooie verhalen te delen met mijn buren.<br />
Een soort ‘buurtbibliotheek’ op te richten. Mijn<br />
wijkverpleegkundige van Meander stimuleerde<br />
mij om dit idee door te zetten. En ook <strong>Weller</strong><br />
was positief, met name vanwege het sociale<br />
aspect: het samen lezen. Een kennisje plaatste<br />
vervolgens een berichtje op internet en toen<br />
ging het ineens snel. Omdat het idee nieuw<br />
was, stonden de krant en tv voor de deur, met<br />
als gevolg dat ik de week erna vanuit alle<br />
windstreken van het land nieuwe boeken<br />
ontving. Romans, thrillers, literaire boeken,<br />
geschiedenisboeken, kunstboeken, boeken<br />
over de mijnen en vooral ook veel GROOT-<br />
LETTERBOEKEN; je kunt het zo gek niet<br />
bedenken of het staat in mijn bibliotheekje.<br />
Overzichtelijk op een rij, dankzij de mooie<br />
kasten die ik van <strong>Weller</strong> heb gekregen.”<br />
Mooie woorden<br />
“Het lezen zelf staat voor mij even in de ijskast,<br />
omdat ik net een oogoperatie heb ondergaan.<br />
Maar aan het runnen van mijn bibliotheekje<br />
heb ik minstens zo veel plezier. Ook schrijf ik<br />
sinds jaar en dag mooie gedichten die ik in<br />
bladen of gedichtenbundels tegenkom op in<br />
een boekje. Dit persoonlijke gedichtenbundeltje,<br />
dat ik ‘Beukennootjes’ heb genoemd, ligt<br />
steevast bij mijn favoriete stoel met uitzicht<br />
op het Vijverpark. Hier zit ik vaak. En dan<br />
blader ik door mijn boekje en kom ik al<strong>tijd</strong> wel<br />
een gedicht tegen dat bij mijn gevoel past.<br />
De boeken en gedichten houden mij actief.<br />
Ze zetten aan het denken, bieden troost en<br />
maken je soms ook aan het lachen. Wat je<br />
toch met woorden kunt doen.”<br />
III<br />
04<br />
LITERATUUR
<strong>Weller</strong>magazine GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD<br />
05<br />
Wat is mooier dan een goed verhaal dat je grijpt,<br />
meesleept, ontroert of aan het denken zet? Van die<br />
verhalen zijn er vele: van alle, over alle en voor<br />
alle (leef)<strong>tijd</strong>en.
“Mijn hele leven al pro-<br />
beer ik te lachen en het<br />
leven positief te beleven.<br />
Ook ben ik niet bang<br />
voor verandering en<br />
vooruitgang. Want voor<br />
wie intensief leeft, telt de<br />
<strong>tijd</strong> eigenlijk niet.”<br />
06
<strong>Weller</strong>magazine GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD<br />
07<br />
V<br />
rolijk wacht Thérèse Willems, liefst<br />
89 jaar oud, mij op bij de voordeur<br />
van haar flat. Mooi gesoigneerd en<br />
met een big smile op haar gezicht.<br />
Zodra ik in de hal sta, dwarrelt een spraakwaterval<br />
op mij neer. “Ja, ik draaf soms door.<br />
Dat zegt mijn zoon ook al<strong>tijd</strong>. Maar je hoeft<br />
heus niet alles op te schrijven, want dan wordt<br />
het verhaal veel te lang.” Ik ben benieuwd.<br />
Terwijl Thérèse op de ouderwetse manier<br />
koffie zet, begint ze te vertellen. Eerder had<br />
ze nog contact met haar zoon in Detroit en<br />
haar dochter in Wisconsin in de VS. Via skype.<br />
Dat is wat anders dan koffie met een filter!<br />
“Aan mij is zo’n senseo of espresso niet<br />
besteed, omdat ik koffie via een filter simpelweg<br />
lekkerder vind”, lacht Thérèse. “Voor de<br />
rest heb ik <strong>geen</strong> enkele ontwikkeling uit de<br />
20ste eeuw links laten liggen. Telefoon, tv,<br />
radio, de langspeler, cd-speler, internet: ik sta<br />
overal open voor en wil alles proberen.<br />
Vriendinnen van mij durven de computer niet<br />
eens aan te zetten. Ik snap dat niet. Wat kan<br />
er nu mis gaan? Met een beetje hulp zijn<br />
die nieuwe apparaten supergemakkelijk te<br />
bedienen. Ik vind het geweldig. Sterker nog, de<br />
nieuwe communicatiemogelijkheden maken<br />
mijn leven rijker, leuker en voller. Dankzij skype<br />
kan ik mijn kinderen en kleinkinderen die ver<br />
weg wonen niet alleen geregeld horen maar<br />
ook zien. En dankzij Facebook kan ik foto’s en<br />
nieuwtjes delen. Zo blijf ik op de hoogte.”
MODERNE MEDIA<br />
Contrast<br />
Thérèse werd in 1923 in Eys geboren, als<br />
jongste telg van een politiegezin met niet<br />
minder dan veertien kinderen. In de jaren ’50<br />
emigreerde zij met haar man en twee kinderen<br />
Jean en Philomena naar het land van de vele<br />
kansen. Het gezin Willems streek neer in<br />
Chicago, waar dochter Cecilia werd geboren.<br />
Na het pensioen van haar man Jan, in 1982,<br />
keerden Thérèse en Jan terug naar Nederland.<br />
“Ik wilde liever in Amerika blijven, maar Jan<br />
wilde graag in Nederland oud worden. Ja, dan<br />
ga je mee, toch? De eerste jaren hier kon ik<br />
niet wennen. Ik was Chicago gewend, zat ik<br />
hier ‘op de Heerlerbaan’. Een groter contrast<br />
bestaat bijna niet. Dolgelukkig was ik dan ook<br />
toen mijn jongste dochter Cecilia besloot om<br />
zich ook in Nederland te settelen. Had ik tenminste<br />
één kind in de buurt. Daarom ben ik zo<br />
blij met skype: doordat ik de kids regelmatig<br />
zie, voelt het alsof ze dichtbij zijn.”<br />
Actieve tante<br />
“Als kind was ik al een bezige bij, al<strong>tijd</strong> druk<br />
met ‘frutselen’ zoals mijn moeder het noemde.<br />
Dat is eigenlijk nooit veranderd. Ik houd mijn<br />
hersens fit met puzzelen, computeren, handwerken<br />
en knutselen. Ik wandel lekker veel.<br />
Drink regelmatig een gezellig kopje koffie in<br />
de Hoeskamer. En als het even kan ga ik met<br />
mijn lieve vriendinnen of met mijn achternichtje<br />
op stap. Deze mix zorgt ervoor dat ik<br />
een goed en rijk gevuld leven heb.<br />
<strong>Gezelligheid</strong> <strong>kent</strong> <strong>geen</strong> <strong>tijd</strong>! Dat is wat mij<br />
betreft een waarheid als een koe. Maar je<br />
moet wel het zelf doen, hè?” Vrolijk trek ik de<br />
deur na ons gesprek achter mij dicht.<br />
III<br />
08 ..
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
II09IIIIIIIIIIIIIOokIvroegerIII<br />
IIIIIIIIIkendeIgezelligheidIII<br />
IIIIIIIIIIIIII<strong>kent</strong>I<strong>geen</strong>I<strong>tijd</strong>III<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIII-+-+*+-+-IIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
D<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
<strong>Weller</strong>magazine GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD<br />
Door Roelof Braad, stadshistoricus van<br />
Heerlen en bereikbaar bij Historisch Goud –<br />
Rijckheyt, centrum voor regionale geschiedenis<br />
te Heerlen.<br />
Foto’s en tekeningen (Pierre Delnoy): collecties<br />
Historisch Goud, Heerlen en Nederlands Openluchtmuseum,<br />
Arnhem<br />
hierboven – In de Romeinse <strong>tijd</strong> speelden kinderen<br />
buiten spelletjes van alle <strong>tijd</strong>en als hoepelen,<br />
verstoppertje en blindemannetje of knikkeren.<br />
Dat laatste meestal met noten. Glazen knikkers<br />
komen voor het eerst massaal in de winkel in<br />
de 20ste eeuw.<br />
e lange winteravonden waren voor de<br />
regiobewoners sinds mensenheugenis<br />
de gezelligste. In de agrarische<br />
gemeenschap was het de <strong>tijd</strong> dat de<br />
oogst binnen was, het vee geslacht en de<br />
zomerfeesten als de kermis en de jaarmarkten<br />
alleen in de herinnering voortleefden. Na het<br />
voederen van het vee en het melken van de<br />
koeien aan het eind van de middag wachtte<br />
vaak een gezellige avond aan tafel, rond de<br />
potkachel of bij de openhaard.<br />
De avonden werden gevuld met het vertellen<br />
van volksverhalen, over weerwolven, spoken en<br />
bokkenrijders bijvoorbeeld. Vaker nog werd de<br />
avond gevuld met een gezelschapsspel. Vooral<br />
kaarten was favoriet. Maar er zijn al vanaf de<br />
Romeinse <strong>tijd</strong> tal van andere gezelschapsspellen<br />
bekend. Eenmaal in de ban ervan ging<br />
men door tot in de kleine uurtjes…<br />
De Romeinse <strong>tijd</strong><br />
Spellen en kinderspeelgoed uit de Romeinse<br />
<strong>tijd</strong> zijn in het Thermenmuseum in Heerlen te<br />
bewonderen. Zo tonen de vele gevonden<br />
dobbelstenen aan dat dit spel erg populair was.<br />
Er zijn zelfs valse gevonden met een stukje<br />
lood onder de een, zodat de zes veelal boven<br />
kwam te liggen, en ook een dobbelsteen met<br />
alleen vieren, vijven en zessen. Ook balspelen,<br />
zoals de ‘ex pulsim ludere’, die een beetje op
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII10III 10<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
hieronder – Beker (‘fritillis’) en dobbelstenen<br />
(‘tesserae’) uit de Romeinse <strong>tijd</strong>.<br />
rechtsboven – Pieter Bruegel de Oude schilderde<br />
op paneel in 1560 talloze kinderspelen die<br />
toen in zwang waren.<br />
rechtsonder – Prent uit een Vlaams manuscript<br />
uit ca. 1480 met een afbeelding van jongens<br />
die met bikkels spelen op grafstenen.<br />
linksonder – Romeins molenspel.<br />
ons squash lijkt, werden gespeeld, meestal in<br />
een wat grotere ruimte als de thermen. Maar<br />
ook raadspelletjes waren razend populair, met<br />
noten of steentjes, die men in de gesloten<br />
hand hield. Bij het ‘par impar’ (even-oneven)<br />
moest men raden of het een even of oneven<br />
aantal was. Met munten speelde men het bij<br />
ons nog bekende kop of munt. Bij de Romeinen<br />
heette dat ‘nauvia aut capia’ (schip-of-kop),<br />
omdat op de munten aan een zijde vaak<br />
een schip was afgebeeld. Of het in Heerlen<br />
gevonden bekende molenspel, dat in kopie in<br />
het museum te spelen is en er ook te koop is.<br />
De tand des <strong>tijd</strong>s<br />
Veel van dit soort spellen hebben de tand des<br />
<strong>tijd</strong>s doorstaan en zijn ook nu nog bekend. De<br />
bekende Vlaamse schilder Pieter Brueghel de<br />
Oude schilderde in 1560 een paneel met meer<br />
dan 70 binnen- en buitenspelletjes. Een toen<br />
nog bekend spel dat ook al in de Romeinse<br />
<strong>tijd</strong> werd gespeeld, was het bikkelen. Tot in de<br />
vorige eeuw werd het nog in onze agrarische<br />
gemeenschap gespeeld. In het Heerlens dialect<br />
heette het ‘tiekkele’. Bikkels zijn botjes van een<br />
schaap of rund, meestal de nekwervels, die<br />
vier platte zijden hebben. Het was een spel dat<br />
binnenshuis op tafel met vier van die botjes<br />
en soms met een bal werd gespeeld. De tiekkele<br />
werden op tafel geworpen en de bal<br />
opgeworpen. Degene die de bal ving, stak een<br />
tiekkel tussen de vingers en moest een speciale<br />
opdracht doen. In een andere variant werd de<br />
bal hoog opgegooid, waarna het kind met de<br />
bikkels een opdracht moest uitvoeren, voordat<br />
de bal de grond raakte. De bikkels één voor<br />
één op de bovenkant van je hand laten wippen<br />
kon bijvoorbeeld zo’n opdracht zijn. Vaak<br />
werden er aftelversjes of liedjes gebruikt om<br />
de opdracht te onthouden. In Heerlen deed<br />
men dit spel nog tot in het begin van de 20ste<br />
eeuw en zong men er een liedje bij: ‘Hastes<br />
an der poetsch, poetsch an de oeres, oeres an<br />
der pegel, pegel an der sjriever, sjriever an<br />
der crites’.<br />
Meer en fraaier<br />
In de loop van de <strong>tijd</strong> komen er steeds meer<br />
gezelschapsspelen in steeds fraaiere vormen.<br />
De sjoelbak doet zijn intrede en spellen als<br />
hoedje wip en halma. De aloude spellen<br />
dammen en schaken worden steeds mooier<br />
uitgevoerd en steeds fanatieker gespeeld. Bij<br />
de opkomst van de moderne druktechnieken<br />
worden ook de kaartspellen steeds fraaier.<br />
Aan het begin van de 19de eeuw tekende de<br />
Heerlense burgemeester Kemmerling zijn<br />
kaarten nog zelf en voorzag die op de achterkant<br />
van zijn handtekening. Hij probeerde dat<br />
zo goed mogelijk hetzelfde te doen. Kleine<br />
verschillen maakten toen eigenlijk niet veel uit,<br />
want het spel werd gespeeld in de woningen<br />
die nog spaarzaam met een kandelaar met<br />
vetkaars of een walmend tuitlampje met raapolie<br />
waren verlicht. In de schemering speelden<br />
de kinderen uit onze regio ook graag een<br />
spelletje ‘koekepiep’, koek verbergen.<br />
In de huizen van de grote gezinnen en de<br />
cafés in Heerlen werd in de loop van de 19de<br />
eeuw ook het ‘kiene’ al razend populair.<br />
Gesteendrukte kaartspelen<br />
Eind 19de eeuw waren er al heel wat verschillende<br />
fraai in steendruk uitgegeven kaart
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
II11IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
<strong>Weller</strong>magazine GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD<br />
spellen te koop met ingekleurde afbeeldingen<br />
van bijvoorbeeld de Eiffeltoren of het paleis<br />
op de Dam en andere ‘wereldwonderen’. De<br />
nieuwe druktechnieken zorgen ervoor dat er<br />
ook steeds meer bordspellen op de markt<br />
komen. Daarbij speelde men in op actuele<br />
wereldgebeurtenissen om zo het gevoel te<br />
geven enigszins daarbij betrokken te zijn.<br />
Een van die spellen was Atchin, het ‘Nieuw<br />
vermakelijk veroveringsspel’. Het is een bordspel<br />
geïnspireerd op de Atjeh-oorlog, 1873-<br />
1904. Atchin is de oude naam voor Atjeh op<br />
Sumatra. Of het Boer- en Rooinekspel, een<br />
anti-Engels bordspel, dat herinnert aan de<br />
Boerenoorlog in Zuid-Afrika (1899-1902). Een<br />
rooinek is een Engelse militair. De verwrongen<br />
gezichtsuitdrukking van de Engelsman (met<br />
helmhoed) geeft blijk van leedvermaak bij de<br />
Nederlandse publieke opinie over de nederlagen<br />
van de Engelsen.<br />
Dit soort spellen is ook in en na de Tweede<br />
Wereldoorlog massaal op papier en karton<br />
geproduceerd. Spellen als ‘Dictator’ en ‘Laf<br />
en flink onder Hinkepink’ verwijzen naar<br />
respectievelijk Mussolini en Seys-Inquart. En<br />
vele andere spellen volgden, zoals het Invasiespel,<br />
het KLM-kwartet, zwarte-pieten, scrabble,<br />
monopoly, stratego en vele andere bordspellen<br />
die we tegenwoordig nog massaal kunnen<br />
kopen en spelen.<br />
Goudklompjes<br />
Romeinse spelletjes zijn <strong>tijd</strong>ens de vakanties<br />
of op afspraak voor kinderpartijtjes in het<br />
Thermenmuseum te spelen. Tijdens de<br />
komende kerstvakantie ook de spelletjes van<br />
later <strong>tijd</strong>, zoals Atchin, het boer- en rooinekspel,<br />
het groot formaat ganzenbord en vele andere.<br />
Dit als randactiviteit bij de tentoonstelling<br />
‘Goudklompjes‘ – vertellen het verhaal van<br />
Heerlen, te zien tot 3 februari 2013. In een van<br />
de vitrines ligt ook een deel van het kaartspel<br />
van burgemeester Kemmerling. Zie voor<br />
meer informatie: www.thermenmuseum.nl<br />
of www.rijckheyt.nl. Gegevens voor deze<br />
bijdrage komen uit de collecties van Historisch<br />
Goud en uit het boek van Wouter F. Renaud,<br />
Wereldleed en Kindervreugd (Deventer/<br />
Arnhem, 2000).<br />
top – Chromolitho uit 1874 van het spel Atchin.<br />
Het doel van het spel is de inname van de<br />
Kraton (paleis van de sultan). Er blijkt duidelijk<br />
uit hoe weinig de bloederige werkelijkheid<br />
van deze koloniale oorlog tot het besef van de<br />
Nederlandse bevolking doordrong.<br />
(foto: Openluchtmuseum, Arnhem)<br />
hierboven – Kleurenlitho van het Boer- en Rooinekspel<br />
van de gebroeders Braakensiek<br />
uitgegeven door Uitgeverij Gebr. Koster in<br />
Amsterdam. (foto: Openluchtmuseum, Arnhem)<br />
links – Een selectie spellen uit de periode rond<br />
de Tweede Wereldoorlog. (foto: Openluchtmuseum,<br />
Arnhem)
A<br />
ls op een druilerige herfstdag Ciska<br />
Uffing haar voordeur voor mij opent,<br />
zie ik in één oogopslag dat ik mij zo<br />
dadelijk op glad ijs zal begeven. “Mag<br />
ik uw leef<strong>tijd</strong> vragen?” Tja, voor mijn verhaal<br />
moet de oneerbiedige vraag nu eenmaal<br />
gesteld worden. “Raad maar”, antwoordt Ciska<br />
met een glimlach op haar gezicht. “In de 70?”<br />
Ze lacht mij vrolijk uit.<br />
Ciska Uffing is geboren in 1925. Daar houden<br />
we het bij; dat is wel zo chique. Ciska: “Eens<br />
in de week heb ik hulp in de huishouding, voor<br />
de rest doe ik alles zelf. Ik rijd ook nog zelf.<br />
Dat is belangrijk voor mij, want zo lang ik nog<br />
naar mijn kinderen en clubjes kan rijden, houd<br />
ik mijn zelfstandigheid. Ik moet er niet aan<br />
denken dat ik afhankelijk zou worden van mijn<br />
familie. Niet dat zij mij niet willen halen of<br />
brengen. Dat doen ze heus wel. Maar het voelt<br />
toch anders. Nu kan ik gaan en thuiskomen<br />
wanneer ik dat wil.”<br />
Spelen<br />
De goedgevulde agenda spreekt boekdelen.<br />
Ciska: “Ik kaart met drie vriendinnen. Dat is<br />
vaste prik. We drinken een kopje koffie,<br />
babbelen even bij en wagen ons dan aan een<br />
potje Canasta. Een heerlijk kaartspel dat ik<br />
overigens zelden win, want ik ben niet zo’n<br />
fanatieke speler. Zelfs als ik een potje tegen<br />
mijn kleinzoon speel, ben ik de klos. Het maakt<br />
mij niets uit. Ik kan goed tegen mijn verlies en<br />
speel puur voor de gezelligheid.”<br />
Leren<br />
“Eén dag in de week duik ik met mijn dochter<br />
de stad in of wandelen we een stukje door<br />
Terworm. Een andere dag is gereserveerd voor<br />
mijn kinderen uit Brunssum. En dan ben ik<br />
momenteel nog druk met een computercursus.<br />
Ik had al een hele <strong>tijd</strong> de wens om met mijn<br />
kinderen te kunnen communiceren via internet<br />
en foto’s te delen via Facebook. Ik zag het vaker<br />
op tv en dacht steeds: ‘dat wil ik ook’. Een<br />
paar weken geleden heb ik de stoute schoenen<br />
aangetrokken en ben ik gewoon begonnen met<br />
een cursus. De muis heb ik al onder de knie!”<br />
12<br />
KUNST & CULTUUR<br />
Hoe komt het toch dat de<br />
oma’s van nu er niet meer<br />
uitzien als een oma? Tip<br />
van Ciska: probeer actief<br />
te blijven. Elke dag van de<br />
week staat er iets leuks<br />
op mijn programma. Zo<br />
blijf je lekker fit!<br />
Genieten<br />
“En dan is er nog één dag in de week over voor<br />
mijn passie. Ik volg sinds eind jaren ’80 een<br />
schildercursus. Erg gezellig, samen met andere<br />
creatieve dames. Vaak kan ik het werk als ik<br />
thuiskom na de cursus nog niet loslaten. Dan<br />
schilder ik de hele dag door. Mijn huis hangt<br />
inmiddels vol met eigen werk. Het leuke is dat<br />
niets op elkaar lijkt. De kunstenares die ons<br />
begeleidt, leert ons steeds nieuwe technieken<br />
en stijlen. Zo kan het zijn dat een traditioneel<br />
landschap tussen mijn visie op het ‘Meisje<br />
met de Parel’ van Vermeer en een kubistisch<br />
schilderij hangt. Juist die variatie vind ik leuk.<br />
Zo blijft het schilderen spannend en kan ik er<br />
mijn creativiteit in kwijt, terwijl het tegelijk<br />
ontspant. De schilderdag is dan ook mijn dag!<br />
Een vrije dag.”
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
II11IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
13<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
<strong>Weller</strong>magazine GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD
Alle <strong>tijd</strong> voor<br />
uw beste idee<br />
-+-+*+-+-<br />
WELLERDAG<br />
Op de <strong>Weller</strong>dag sluiten<br />
wij onze kantoren zodat<br />
wij alle <strong>tijd</strong> hebben voor<br />
vrijwilligerswerk. Alle<br />
collega’s doen mee.<br />
En dat maakt deze dag<br />
extra bijzonder én extra<br />
gezellig!<br />
III<br />
14<br />
W<br />
ellerdag <strong>2012</strong> zal de boeken in<br />
gaan als ‘Klant Ideeën Dag’. Al onze<br />
klanten mochten aangeven wat zij<br />
verbeterd willen zien in hun wijk<br />
of woonomgeving. Na een kleine toets op<br />
haalbaarheid zijn de mooie wijkwensen op<br />
<strong>Weller</strong>net geplaatst. En kon er gestemd worden.<br />
De ideeën met de meeste stemmen zijn op<br />
20 september uitgevoerd. We nemen u mee<br />
voor een tochtje langs de projecten van onze<br />
vier teams.<br />
Team Heerlerheide<br />
Het team Heerlerheide heeft op verzoek van<br />
de bewoners een gemeenschappelijke ruimte<br />
gemaakt in het appartementencomplex<br />
Weyenhof. Omdat er <strong>geen</strong> ruimte vrij was heeft<br />
het ‘<strong>Weller</strong>dagklusteam’ hiervoor de doorgang<br />
tussen de Weyerhof en het vroegere Ter Eyck<br />
omgetoverd in een gezellige ontmoetingsplek.<br />
Hier kunnen vanaf nu activiteiten georganiseerd<br />
worden. De klus was beslist <strong>geen</strong> sinecure:<br />
de hele <strong>Weller</strong>dag door is er getimmerd,<br />
geschilderd en geboord, terwijl buiten groen<br />
is gesnoeid en zwerfafval is opgeruimd. Rond<br />
vijven knalden in Heerlerheide dan ook terecht<br />
de kurken om de officiële opening van de<br />
nieuwe gemeenschappelijke ruimte te vieren.<br />
Natuurlijk samen met de bewoners!
III<br />
<strong>Weller</strong>magazine GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD<br />
15<br />
Team Heerlen-Centrum<br />
Ons tweede team Heerlen-Centrum heeft een<br />
binnenterrein bij de Kasteellaan in Meezen-<br />
broek opgeruimd en opgeknapt. Met extra hulp<br />
van de mannen van Licom zijn onkruid en uit<br />
de kluiten gewassen struiken verwijderd en is<br />
daarna nieuw groen geplant. Liefst 500 hedra’s<br />
en andere groene bodembedekkers zorgen er<br />
nu voor een frisse uitstraling. In de loop van<br />
de middag kwam nog meer hulp: alle partners<br />
uit het wijkteam van de gemeente tot de politie<br />
waren van de partij om de schoonmaakactie<br />
af te ronden en <strong>tijd</strong>ens een gezellige barbecue<br />
alvast een blik vooruit te werpen. Want wat nu<br />
mooi is, moet natuurlijk ook mooi blijven.<br />
Team Brunssum-Onderbanken<br />
Het team Brunssum-Onderbanken heeft het<br />
zich deze <strong>Weller</strong>dag lastig gemaakt door<br />
meerdere ideeën uit te voeren. De collega’s<br />
splitsen zich voor het ochtendprogramma op:<br />
de ene helft gaat bij zorgcentrum Aan de Bleek<br />
in Schinveld aan de slag met het tuinhuis,<br />
terwijl de andere helft zich over het terras bij<br />
appartementencomplex Tolenhof in Brunssum<br />
buigt. Op de valreep zijn beide teams klaar<br />
om samen 75 senioren te trakteren op een<br />
gezellige middag in het Chalet in Treebeek.<br />
Hier staat de gezellige quiz ‘Witste nog’ op<br />
het programma. ‘Hoeveel Sissi-films met<br />
Romy Schneider zijn er gemaakt?’ Met deze<br />
openingsvraag is de toon is gezet. En na het<br />
buffet keren de gasten vrolijk met een pakketje<br />
streekproducten naar huis.<br />
Team Heerlerbaan<br />
Het vierde en laatste team Heerlerbaan voert<br />
tenslotte op verzoek van de bewoners een<br />
grondige schoonmaakactie uit in de wijk.<br />
Uitgerust met prikkers, bezems en afvalzakken<br />
trekken onze collega’s eropuit om zwerfafval<br />
en storend onkruid op te ruimen. Allereerst zijn<br />
de zeven hoogbouwflats aan de beurt, daarna<br />
worden het winkelcentrum Op de Bautsch,<br />
<strong>Weller</strong>shopping en een aantal achterpaden<br />
achter de woningen gecontroleerd. Tijdens<br />
de afsluitende barbecue wordt de balans<br />
opgemaakt. Met trots, want Heerlerbaan<br />
blijkt een schone wijk. Niet alleen <strong>Weller</strong> maar<br />
ook de bewoners steken graag de handen uit<br />
de mouwen.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IWieI<strong>kent</strong>IdeIIIIIIIIIIIIII16III<br />
IWKNDschool?IIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIII-+-+*+-+-IIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
Elke zaterdagochtend<br />
gaan 10 kids uit MSP<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
naar de WKNDschool.<br />
Dat is <strong>geen</strong> school maar<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
een leuk uitje waarbij je<br />
overal een kijkje achter<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
de schermen mag nemen.<br />
Time flies when you’re<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
having fun!<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
H<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
oe ontdek je je talenten? De kids van<br />
de WKNDschool in MSP willen het<br />
antwoord niet aan het toeval overlaten.<br />
Elke zaterdag rond 10 uur gaan zij<br />
vanuit Jongeren Activiteiten Centrum The<br />
Break op pad om kennis te maken met een<br />
beroep of bedrijf. “Ik wil dokter worden”, zegt<br />
Tharukshan. “Ik vind het wel leuk wat <strong>Weller</strong><br />
doet”, antwoordt Rianne. Samen met haar<br />
WKND-klasgenootjes bracht zij een bezoek<br />
aan onze <strong>Weller</strong>ij!<br />
De lessen van de WKNDschool worden in<br />
modules aangeboden. Zorg, techniek, hulpdiensten,<br />
wonen, sport en horeca: vrijwel alle<br />
beroepen komen aan bod. In de les gaat het<br />
om de beleving, het kijkje achter de schermen,<br />
niet om de prestaties. De kinderen krijgen dus<br />
<strong>geen</strong> huiswerk en er zijn <strong>geen</strong> toetsen. Wel<br />
leuke quizzen waarin de ins en outs van de<br />
beroepen de revue passeren. Het mes van de<br />
WKNDschool snijdt zo aan twee kanten. De<br />
kinderen zien de bezoekjes aan al die beroepen<br />
als een leuk uitstapje. Ondertussen krijgen zij<br />
in hun schoolbagage mee wat een beroep<br />
inhoudt en wat je straks moet studeren om het<br />
beroep te kunnen doen. Alle kinderen die de<br />
WKNDschool hebben afgerond ontvangen aan<br />
het einde van het schooljaar een certificaat.<br />
Cadeautjes<br />
Het bezoekje aan <strong>Weller</strong> maakte deel uit van<br />
de module ‘wonen’. In deze reeks mochten de<br />
kinderen ook meekijken met een architect en<br />
een makelaar. En ze mochten een huis of stad<br />
ontwerpen en daar een maquette van bouwen.<br />
Bij <strong>Weller</strong> ging het om wat er allemaal bij komt<br />
kijken als je een huis wil huren. Dylano (12)<br />
vond het bezoekje wel cool. “Ik wist niet dat één
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
II17IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
17<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
<strong>Weller</strong>magazine GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD<br />
bedrijf zo veel huizen kon hebben. Dat is veel<br />
werk om dat allemaal bij te houden. Ik vond het<br />
ook leuk dat de huurders tips en hulp krijgen.<br />
Bijvoorbeeld met het besparen van energie.<br />
Maar het leukste vond ik dat we cadeautjes<br />
mee naar huis kregen. Zoals een timer die je<br />
gebruikt bij het douchen. Mijn vader en ik<br />
douchen normaal een halfuur; sinds de timer<br />
bij onze douche hangt, zijn wij in vijf minuten<br />
klaar. Dat scheelt toch veel water.”<br />
Sociaal<br />
Rianne: “Ik vond het interessant om te horen<br />
dat je als je huizen verhuurt ook mensen kunt<br />
helpen als ze moeilijkheden hebben. Dat had<br />
ik niet verwacht, maar vind ik wel goed. Want<br />
zo kun je mensen die het niet goed hebben<br />
helpen om het beter te krijgen. Ik zou dat werk<br />
later best willen doen.” En zo passeren allerlei<br />
beroepen de revue. Anouck ziet wel iets in de<br />
horeca. Tharukshan kiest voor dokter. En de<br />
anderen, die weten het nog niet. Misschien<br />
dat het volgende uitstapje naar de ‘Wijk van<br />
Morgen’ hen op ideeën brengt.<br />
De WKNDschool MSP maakt deel<br />
uit van de WKNDschool Parkstad<br />
die behalve in Meezenbroek ook<br />
Vrieheide en in Kerkrade-Oost en<br />
West wordt gegeven. De WKND<br />
school Parkstad is een initiatief van<br />
Alcander en impuls, en wordt<br />
gesponsord door het bedrijfsleven.<br />
www.wkndschoolparkstad.nl<br />
KENNIS OPDOEN
.. 18..
<strong>Weller</strong>magazine GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD<br />
19<br />
ACTIEF EN GEZOND<br />
Als het nieuwe 50 het<br />
oude 40 is, dan zou het<br />
nieuwe 90 het vroegere<br />
80 moeten zijn! Maak<br />
daar maar gerust 70 van.<br />
En soms <strong>kent</strong> het leven<br />
helemaal <strong>geen</strong> <strong>tijd</strong> en<br />
dus ook <strong>geen</strong> leef<strong>tijd</strong>…
W<br />
ie de woning van Gerard Franssen<br />
binnenloopt, treedt een andere<br />
wereld binnen. Boven de grote<br />
leren banken hangen felgekleurde<br />
houten modelvliegtuigen. Aan de wand pronken<br />
oude foto’s en medailles. Wie verder kijkt ziet<br />
beeldjes van de oude en de nieuwe wereld<br />
gebroederlijk naast elkaar. Gerard is een<br />
globetrotter, een sportieve avonturier. Al<strong>tijd</strong><br />
ook geweest.<br />
“Mijn jeugd heb ik in Heerlerbaan doorgebracht”,<br />
vertelt Gerard. “Ik groeide op in een<br />
gezin met tien kinderen. Een mooie <strong>tijd</strong>. In 1944<br />
werd ik, 18 jaar oud, opgeroepen om in de<br />
mijnen te gaan werken. Vreselijk vond ik het<br />
ondergronds. In september ’44 kwamen de<br />
Amerikanen met hun jeeps. Ik heb toen <strong>geen</strong><br />
seconde getwijfeld en de mijnen meteen adieu<br />
gezegd. In februari ’45 ben ik bij de Koninklijke<br />
marine gegaan. Drie jaar heb ik daarna in<br />
Engeland mijn opleidingen gevolgd, totdat ik<br />
als vliegtuigmonteur aan de slag kon. Op de<br />
Karel Doorman, het laatste vliegdekschip van<br />
de marine, heb ik vervolgens de wereld rond<br />
gevaren en gesleuteld aan alle mogelijke<br />
vliegtuigen. En nog steeds kruipt het bloed<br />
waar het niet gaan kan, al is het in het klein.”<br />
Sporten, sporten en nog eens…<br />
De medailles en bekers heeft Gerard in de<br />
loop der jaren gewonnen met sporten: een<br />
wielerwedstrijd in de duinen, een marathon,<br />
drie- of vierdaagse, te veel om op te sommen.<br />
Gerard: “Haast fanatiek werk ik aan een<br />
gezond en fit lichaam. Ik ben van huis uit<br />
gezegend met sterke genen, maar ik koester<br />
mijn gezondheid ook. Ik rook niet. Ik eet <strong>geen</strong><br />
aardappelen en vlees maar alleen groentes en<br />
fruit. Ik drink hooguit voor het slapengaan een<br />
borreltje. Daarnaast sport ik elke dag. Vijf keer<br />
per week ben ik in de sportschool te vinden.<br />
Daar ga ik dan niet met de auto naar toe, het<br />
liefst loop ik. En in het weekend wandel ik nog<br />
III<br />
20<br />
samen met een wandelmaatje een langere<br />
afstand ergens door het Limburgse heuvelland.<br />
Dan nemen we bijvoorbeeld de trein naar<br />
Maastricht en lopen we terug of we wandelen<br />
naar Aken en weer terug. Twee jaar geleden<br />
heb ik vanwege een maagzweer een zware<br />
operatie ondergaan. De artsen waren unaniem:<br />
dankzij mijn uitstekende conditie heb ik deze<br />
operatie overleefd.”<br />
Laten lopen<br />
“Laatst grapte iemand in de sportschool nog<br />
over mij: ‘Die vent gaat niet vanzelf om. Die<br />
moet je vergiftigen.’ Ik moest lachen, want ik<br />
voel mij ondanks mijn 87 jaren inderdaad nog<br />
steeds even fit als toen ik 70 was. Ik ga ook<br />
nog al<strong>tijd</strong> graag op vakantie: twee keer per<br />
jaar ben ik in Benidorm te vinden. Dan pak ik<br />
daar de bus en stap ik kilometers verderop in<br />
de binnenlanden uit om terug naar het hotel<br />
te wandelen. Onderweg kom ik de mooiste<br />
plekjes tegen en ontmoet ik ook al<strong>tijd</strong> nieuwe,<br />
boeiende mensen. Laat mij maar lopen. Dan<br />
ga ik het langste mee.”
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
II21IIIIIIIIIIIIFijnIenIveiligIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIwonen;IdaarIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIhorenIdrugsII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIInietIbijIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIII-+-+*+-+-IIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
MAATSCHAPPIJ<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
W<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
eller streeft naar maximaal woongenot<br />
en woonplezier voor al onze<br />
klanten. Jong en oud, gezinnen en<br />
alleenstaanden: iedereen moet<br />
zich fijn en veilig voelen in onze woningen en<br />
buurten. Wij hebben u al vaker geïnformeerd<br />
over activiteiten van <strong>Weller</strong> die bijdragen aan<br />
leefbaarheid en veiligheid. Ook drugsoverlast<br />
is hier een onderdeel van; vandaar dat we hier<br />
nu iets meer uitleg over geven.<br />
<strong>Weller</strong> voert op het gebied van drugs, dus ook<br />
op het gebied van softdrugs en het kweken<br />
van wiet of hennep een ‘zero-tolerance-beleid’.<br />
Dat bete<strong>kent</strong> dat we de norm, ook als het om<br />
wietplantjes gaat, duidelijk bij nul leggen; dat<br />
is ook terug te vinden in het huurcontract.<br />
Samen met partners zetten we ons in om het<br />
veilige gevoel in de buurt te behouden. Zo<br />
hebben we afspraken met de gemeenten in<br />
Parkstad Limburg, de politie en alle andere<br />
woningcorporaties in de regio. Ook het UWV<br />
en de energieleveranciers werken mee aan<br />
het beleid. Met deze partijen willen we de<br />
negatieve invloed die drugs hebben op de<br />
woonomgeving en de veiligheid in een buurt<br />
voorkomen.<br />
Al<strong>tijd</strong> ’n andere oplossing<br />
Zo nu en dan komen wij drugs of wietplantjes<br />
tegen bij onze huurders. Sommige mensen<br />
denken dat het kweken van een of twee plantjes<br />
voor eigen gebruik mag. Of ze gebruiken<br />
de plantjes om geld te verdienen. Veelal<br />
beseffen ze niet dat ze daarbij het risico lopen<br />
om hun huis uit te worden gezet. Wij hopen<br />
duidelijk te kunnen maken, dat er andere<br />
oplossingen zijn die hen niet in de problemen<br />
brengen. Voor hulp en advies kunt u ook<br />
al<strong>tijd</strong> bij ons terecht. Juist omdat er voor elk<br />
probleem al<strong>tijd</strong> een andere, betere én ook<br />
veiligere oplossing is.<br />
<strong>Weller</strong> wil dan ook niet alleen samen met<br />
partners werken aan het bestrijden van drugsoverlast,<br />
maar ook samen met u. Voelt u zich<br />
niet veilig, heeft u vragen of een klacht? Laat<br />
het dan even weten. Hiernaast vindt u een<br />
overzichtje met telefoonnummers.<br />
Wie belt u eigenlijk bij overlast?<br />
• <strong>Weller</strong>: 404 86 00<br />
• De politie: 0900 8844<br />
U kunt klachten ook anoniem melden:<br />
• Misdaad Anoniem: 0800 7000.<br />
Het Meldpunt Overlast van de<br />
gemeente:<br />
• Heerlen 14 045<br />
• Brunssum 527 86 86
Juist het fijne<br />
werk geeft rust<br />
-+*+-<br />
III<br />
22<br />
I<br />
n 2011 kwam John Herben op het idee<br />
om te gaan schilderen. Hij kocht een<br />
doek, acrylverf en penselen. Nu, twee<br />
jaar later, hangt zijn huis vol schilderijen<br />
die gezien mogen worden en heeft John zijn<br />
eerste expositie achter de rug. “Laatst vroeg<br />
iemand of ik de foto van mijn geboortehuis<br />
ook verkocht? Hij wees naar mijn schilderij.<br />
Een groot compliment.”<br />
Nooit eerder in zijn leven leek schilderen een<br />
leuke hobby. John: “Mijn passie was motoren.<br />
Ik heb er meerdere gehad en heb ook zelf een<br />
sportmotor uit de jaren ’70 nagebouwd. Mijn<br />
gezondheid dwong mij op een gegeven moment<br />
om afstand te doen van de motoren. Het was<br />
goed geweest. Ineens heb je dan <strong>tijd</strong> over.<br />
Schilderen leek mij wel leuk, niet wetende dat<br />
ik uit de voeten kon met verf en penseel.<br />
Mijn eerste schilderij lukte meteen al goed.<br />
Tot mijn grote verbazing kon ik schilderen wat<br />
ik in mijn hoofd had en wilde schilderen. Zo<br />
ontstond al snel een serie schilderijen met<br />
Afrikaanse vrouwen in de hoofdrol. En daarna<br />
een serie met bewerkte Afrikaanse maskers.<br />
Al deze werken hangen nu aan de wand. Ik ben<br />
er enorm trots op.”<br />
Geboortehuis<br />
“Begin dit jaar besloot ik dat ik verder wilde<br />
groeien. Tijdens het schilderen liep ik steeds<br />
vaker tegen problemen aan waarvoor ik van-<br />
wege gebrek aan techniek <strong>geen</strong> oplossing had.<br />
Ik wil graag zo realistisch en figuratief mogelijk<br />
werken. Dat bete<strong>kent</strong> dat ik de personen of<br />
voorwerpen die ik schilder zo écht en zo
III<br />
<strong>Weller</strong>magazine GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD<br />
23<br />
gedetailleerd mogelijk wil weergeven. Ik volg<br />
nu lessen bij de gebroeders Jacobs in Amstenrade.<br />
Zij hebben mij geleerd om met olieverf<br />
te werken omdat je daarmee fijner kunt<br />
schilderen. En hoe ik met licht diepte kan aanbrengen<br />
in een afbeelding. Onder hun vlag<br />
heb ik mijn geboortehuis in de Rozengaard<br />
geschilderd. Een bijzonder huis dat in de<br />
oorlog gebombardeerd is en eind jaren ’40<br />
gerestaureerd is. Een foto uit de jaren ’50 en<br />
mijn eigen herinneringen vormen het uitgangspunt<br />
voor het werk. Achter het huis<br />
heb ik bijvoorbeeld een scooter geschilderd,<br />
zoals mijn eigen witte scooter vroeger in de<br />
tuin stond.”<br />
Steen voor steen<br />
Het geboortehuis is heel fijn geschilderd.<br />
Steentje voor steentje is het opgebouwd. John:<br />
“Soms was ik wel vier uur op een avond bezig<br />
met alleen het voegwerk. Ik werk met de fijnste<br />
penselen die er zijn. Anderen worden er<br />
misschien nerveus van. Ik vind het juist heerlijk.<br />
Als oud naaimachinemonteur ben ik het gewend<br />
om op de vierkante centimeter te werken. Het<br />
geeft mij rust. Zelfs als het even niet goed<br />
gaat. Dan stop ik even, neem ik afstand en ga<br />
ik de dag erna gewoon weer verder. In mijn<br />
laatste schilderijen komt mijn oude passie<br />
weer om de hoek. Met enorm veel plezier<br />
schilder ik nu een jaguar 2 uit 1932, een sportmotor<br />
én als tussendoortje een portret van<br />
Bliksem McQueen van Cars. Een cadeautje<br />
voor mijn kleinzoon!”<br />
KUNST & CULTUUR<br />
Eenmaal aan het schilderen, verdwijnt de <strong>tijd</strong> naar<br />
de achtergrond. En telt alleen nog maar dat ene<br />
schilderij. Soms zelfs die ene steen of struik. Het<br />
moet perfect zijn.
De wereld in<br />
het klein<br />
-+-+*+-+-<br />
24
<strong>Weller</strong>magazine GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD<br />
25<br />
‘30 jaar hebben we<br />
samen een mooie hobby<br />
gehad. Piet bouwde de<br />
huizen, ik deed de<br />
interieuren. Met een<br />
lekker muziekje erbij,<br />
vloog de <strong>tijd</strong> voorbij.<br />
Het was al<strong>tijd</strong> gezellig.’<br />
HOBBIES
W<br />
ie bij Coby Pulles op bezoek komt<br />
wil spelen, of je nu jong of oud, man<br />
of vrouw bent. Je wilt jezelf verliezen<br />
in die prachtige poppenhuizen,<br />
waarvan elk meubelstukje, vloerkleedje,<br />
kopje en jurkje, hoe klein ook, met de hand<br />
is gemaakt. Het fascinerende levenswerk<br />
van Coby en Piet. Elk ministukje een mooie<br />
herinnering.<br />
“De bakkerij op de begane grond van het open<br />
poppenhuis is een replica van de bakkerij die<br />
wij gerund hebben in Schaesberg. Ernaast ligt<br />
een lunchroom, boven is het woonhuis.” Coby<br />
vertelt honderduit <strong>tijd</strong>ens de rondleiding die ik<br />
krijg door haar miniatuurhuizen. Soms pakt zij<br />
een kastje of poppetje uit het decor. Ik durf<br />
het haast niet aan te raken, bang om iets stuk<br />
te maken, zo klein en fijn is alles gemaakt.<br />
Coby: “Aan de muur hangen fotootjes van onze<br />
kinderen en kleinkinderen en onze trouwfoto.<br />
De gordijnen zijn gemaakt van een sjaaltje van<br />
mijn moeder. Andere kleertjes, bedspreitjes,<br />
gordijntjes, vloer- en tafelkleedjes heb ik<br />
geborduurd of gebreid. Ik gebruikte hiervoor<br />
dikke kopnaalden als breinaald, anders werd<br />
het patroontje te grof.”<br />
Het eerste kastje<br />
“Na de verkoop van de bakkerij dacht ik te<br />
gaan schilderen of borduren, want daar ben ik<br />
al<strong>tijd</strong> goed in geweest”, vervolgt Coby. “Dat<br />
beeld veranderde toen Piet thuiskwam met<br />
een bouwpakketje voor een miniatuurkastje.<br />
Met minivijltjes en boortjes ging hij aan de slag.<br />
Het kastje werd zo prachtig, dat we besloten<br />
meerdere miniaturen te maken. Onze passie<br />
was geboren. We schaften alle machinetjes en<br />
minigereedschappen aan, want die heb je<br />
nodig om klein te kunnen werken. En langzaam<br />
maar zeker ontstond ons eerste poppenhuis.<br />
Kamer voor kamer hebben we samen gebouwd<br />
en ingericht. Piet deed de houtbewerking en<br />
legde de elektriciteit aan. Dat was het lastigste.<br />
Ik schilderde de miniatuurtjes en zorgde voor<br />
de aankleding. Natuurlijk hadden we wel eens<br />
een kibbeltje, bijvoorbeeld over de kleur van<br />
de vloerbedekking. Maar het was vooral al<strong>tijd</strong><br />
gezellig, met de radio in ons midden. Als ik<br />
de huizen nu zie, kan ik daar nog steeds van<br />
nagenieten.”<br />
Een andere <strong>tijd</strong><br />
Het onbetwiste topstuk uit de collectie is het<br />
Victoriaanse landhuis, dat geïnspireerd is op<br />
de bouwstijl aan het einde van de 19de eeuw.<br />
Je kunt het aan twee kanten openklappen om<br />
je te verbazen over de handgemaakte parketvloeren,<br />
de gedetailleerde vloerkleden en<br />
gobelins, de Franse stoeltjes en de luxe badkamer.<br />
Zelfs het ooievaarsnest op het dak:<br />
alles is waarheidsgetrouw op een schaal van<br />
1:12 nagebouwd. Coby: “Aan dit huis hebben<br />
we ongeveer negen jaar met hart en ziel<br />
gewerkt, om het plaatje zo perfect mogelijk te<br />
maken. Met de andere huizen mochten mijn<br />
kinderen en kleinkinderen al<strong>tijd</strong> wel even<br />
spelen. Het Victoriaanse huis is er om naar te<br />
kijken. En soms bij weg te dromen naar een<br />
andere <strong>tijd</strong>.”<br />
IIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIII<br />
In het poppenhuis is alles zo klein.<br />
Ik lijk wel een reus,<br />
zou dat de bedoeling zijn.<br />
We kunnen er uren voor staan dromen.<br />
Zou het ooit wel af gaan komen.<br />
Doen we het zo, of doen we het zus.<br />
Maken we gordijntjes met een lus.<br />
Het fornuis, de kleine pannetjes,<br />
de vaasjes, kruikjes en kannetjes –<br />
de meubeltjes net in de was.<br />
O, wat zijn wij met deze wereld in<br />
onze sas.<br />
III<br />
26
<strong>Weller</strong>magazine GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD<br />
27
28..<br />
I<br />
I<br />
I<br />
I<br />
I<br />
I<br />
I<br />
I<br />
I<br />
I<br />
I<br />
I<br />
I<br />
I<br />
I<br />
I<br />
I<br />
I<br />
I
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
II<strong>29</strong>IIIIIIIIIII<strong>Weller</strong>hebbesIII<br />
II+-+—+-+-+-+-+-+-+-+-+—+—+III<br />
I+-+—+-+-+-+-+-+-+-+-+—+—+III<br />
II II II III<br />
II II II III<br />
II II II III<br />
II II II III<br />
II+-+—+-+-+-+-+-+-+-+-+—+—+III<br />
II II II III<br />
II II II III<br />
II II II III<br />
II II II III<br />
II+-+—+-+-+-+-+-+-+-+-+—+—+III<br />
II II IIIIIIIIIIIIIII<br />
II II IIIIIIIIIIIIIII<br />
II II IIIIIIIIIIIIIII<br />
II II IIIIIIIIIIIIIII<br />
II+-+—+-+-+-+-+-+-+-+-+—+—+III<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
<strong>Weller</strong>magazine GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD<br />
1 <strong>Gezelligheid</strong> is…<br />
<strong>tijd</strong>loos<br />
Horloge<br />
Hema, € 25,-<br />
4 <strong>Gezelligheid</strong> is…<br />
genieten van tradities<br />
Boek ‘<strong>Gezelligheid</strong> <strong>kent</strong> <strong>geen</strong> <strong>tijd</strong>’<br />
Bol.com, € 24,99<br />
7 <strong>Gezelligheid</strong> is…<br />
jezelf verwarmen<br />
Glühwein en chocomel<br />
AH, vanaf € 1,12<br />
2 <strong>Gezelligheid</strong> is…<br />
uitgebreid tafelen<br />
Raclette<br />
Mediamarkt, € <strong>29</strong>,99<br />
5 <strong>Gezelligheid</strong> is…<br />
lekker warm en knus<br />
Pantoffels en fleecedeken<br />
Zeeman, vanaf € 3,99<br />
8 <strong>Gezelligheid</strong> is...<br />
de geur van je eigen huis<br />
Geurverspreiders<br />
Blokker, vanaf € 1,79<br />
3 <strong>Gezelligheid</strong> is…<br />
samenzijn met familie<br />
Trivial Pursuit Familie edities<br />
Intertoys, € 31,99<br />
6 <strong>Gezelligheid</strong> is…<br />
even niets, zorgeloos ontspannen<br />
DVD’s<br />
Mediamarkt, vanaf € 6,99
De hoogste<br />
<strong>tijd</strong> voor een<br />
nieuwe <strong>tijd</strong><br />
-+-+*+-+-<br />
III<br />
30<br />
Als gezelligheid <strong>geen</strong> <strong>tijd</strong><br />
<strong>kent</strong>, heeft de <strong>tijd</strong> zelf<br />
dan wel een grens?<br />
Neen. Wat er ook gebeurt:<br />
de klok tikt door en door<br />
en door….
<strong>Weller</strong>magazine GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD<br />
31<br />
B<br />
en Patelski uit Eikenderveld is van<br />
huis uit architect. Maar ook technisch<br />
tekenaar, ontwerper en een beetje<br />
uitvinder. Een afbeelding van een klok<br />
in een <strong>tijd</strong>schrift inspireerde hem om met de <strong>tijd</strong><br />
aan de slag te gaan. Om de perfecte klok te<br />
ontwerpen: <strong>geen</strong> klassiek model met wijzers en<br />
cijfers maar een <strong>tijd</strong>duider die bij deze nieuwe<br />
door de digitale wereld beheerste <strong>tijd</strong> hoort.<br />
“Het liefst zit ik op zolder nieuwe dingen te<br />
bedenken”, opent Ben ons gesprek. “Ik houd<br />
enorm van goed design: <strong>tijd</strong>loze meubelstukken<br />
en gebruiksvoorwerpen die bij wijze van<br />
spreken 100 jaar na dato nog steeds mooi<br />
zijn. Zoals de Rietveldstoel; die is rond 1920<br />
ontworpen maar nog steeds bijzonder.<br />
Diezelfde verrassende kwaliteit had de klok<br />
die ik in een <strong>tijd</strong>schrift voor architectuur tegen-<br />
kwam. Hij had maar één wijzer maar gaf toch<br />
duidelijk de <strong>tijd</strong> aan. Ingenieus. Geïnspireerd<br />
door dat vernieuwende principe ben ik zelf<br />
gaan schetsen. Het resultaat is een ‘<strong>tijd</strong>loze’<br />
klok die er helaas nog niet is en die ik dus ook<br />
nog niet kan tonen. Ik droom ervan dat hij<br />
ooit het levenslicht ziet. Want het bedenken<br />
en ontwerpen van een nieuw meubelstuk of<br />
gebruiksvoorwerp is één ding: het maken van<br />
een prototype, het produceren en het op de<br />
markt brengen van het idee is een heel ander<br />
en bovendien zeer kostbaar verhaal.”<br />
Virtuele klokken<br />
Maar dromen zijn er om waar te maken, nietwaar?<br />
Ben: “De computer en met name het<br />
programma Flash biedt fantastische mogelijkheden<br />
voor ontwerpers. Ook voor de klok zijn<br />
alle grenzen verdwenen. Met de komst van<br />
de digitale klok heeft het analoge uurwerk al<br />
een extra dimensie gekregen. Internet en de<br />
digitale media openen nu een heel nieuwe<br />
wereld voor de virtuele klok. Onder de titel<br />
‘Choose now for a new time’ heb ik een serie<br />
virtuele klokken ontworpen die meer doen dan<br />
de <strong>tijd</strong> aangeven alleen. Het zijn bewegende,<br />
grafische kunstwerkjes geworden die je kunt<br />
gebruiken als klok, maar ook als screensaver<br />
op je computer, iPad, iPod Touch, of iPhone.”<br />
WETENSCHAP<br />
Apps en Games<br />
Wie denkt dat zo’n kunstwerkje annex klok<br />
niet voor hem of haar is weggelegd, heeft het<br />
mis. De virtuele klokken van de Heerlenaar<br />
zijn als App voor € 1,59 te koop. Ben: “Van de<br />
ouderwetse te<strong>kent</strong>afel ben ik een heel nieuwe<br />
weg ingeslagen. Ik heb van mijn klokken<br />
officiële programmaatjes laten maken die je op<br />
je telefoon kunt installeren. Om jongeren aan<br />
te spreken is de applicatie zodanig opgebouwd<br />
dat deze ook ingesteld kan worden als game.<br />
Je kunt dan via de scores laten zien welke klok<br />
je het beste begrijpt. De virtuele wereld is een<br />
heel aparte wereld. Spannend ook, want er<br />
kan zo veel. Grenzen bestaan niet meer. Maar<br />
ik blijf een ontwerper van de oude stempel:<br />
het is nog al<strong>tijd</strong> een ultieme droom van mij<br />
om die ene vernieuwende klok te bouwen en<br />
aan de muur te hangen.”<br />
Benieuwd naar de klokken van Ben Patelski?<br />
Kijk eens op www.time4clocks.com.
FEESTELIJKHEDEN<br />
III<br />
32<br />
Het Corneliuspark wordt<br />
veel gebruikt. Mensen<br />
ontmoeten elkaar bij de<br />
mozaïek en keuvelen<br />
op de bankjes.<br />
Gezellig: óók vandaag,<br />
morgen, volgende week,<br />
over een jaar, het park is<br />
er voor al<strong>tijd</strong>.
III<br />
33<br />
<strong>Weller</strong>magazine GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD<br />
IIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIII<br />
Mariëlle Smolders<br />
Woont in hartje Heerlerheide. Ze deed<br />
mee aan de speurwedstrijd ter gelegenheid<br />
van de officiële opening van het<br />
Corneliuspark. Niet voor niets, want<br />
het leverde haar een mooi gevuld boodschappenpakket<br />
van de Plus op.<br />
D<br />
e vernieuwing van het Corneliuspark<br />
heeft voor een positieve verandering<br />
gezorgd. Dat vindt Mariëlle Smolders.<br />
“Ik woon al sinds 1994 tegenover het<br />
groen. En dat is alleen maar mooier<br />
geworden.” Zaterdag <strong>29</strong> september is het<br />
Corneliuspark officieel geopend met een<br />
gezellig wijkfeest voor jong en oud.<br />
Het Corneliuspark is het sluitstuk van de<br />
herinrichting van het centrum. De spreekwoor-<br />
delijke slagroom op de taart! Hoogtepunt van<br />
de middag was de onthulling van de mozaïek,<br />
die kunstenaar Arno Coenen voor het park<br />
heeft ontworpen. Een kunstwerk van liefst 60<br />
meter lang dat met zijn 227.000 steentjes<br />
meteen de grootste mozaïek van ons land is.<br />
Honderden mensen uit Heerlerheide hebben<br />
meegewerkt om al die kleine stukjes op de<br />
juiste plek te krijgen. Mariëlle: “De mozaïek is<br />
een blikvanger en intussen ook een belangrijke<br />
ontmoetingsplek in de wijk. Zelf heb ik ook al<br />
allerlei gesprekjes met buurtbewoners gevoerd<br />
over de symbolen en de afbeeldingen. Daar<br />
zijn veel mensen nieuwsgierig naar, zoals naar<br />
de GPS-coördinaten en de jaartallen die op de<br />
wand verwerkt zijn. Sommige mensen vragen<br />
zich af wat het allemaal bete<strong>kent</strong>. Je ziet ook<br />
al<strong>tijd</strong> wel iemand naar de mozaïek kijken.<br />
Gelukkig staan er bankjes tegenover de<br />
wand. Zo kunnen met name ouderen lekker in<br />
alle rust genieten van het park en praten over<br />
het kunstwerk.”<br />
Positief<br />
“Ik woon zelf tegenover het ‘groene gedeelte’<br />
van het park. Hier ligt ook een trapveldje voor<br />
de kids. Dit deel van het park heeft een open<br />
karakter. Dat vind ik wel fijn omdat het centrum<br />
toch tamelijk volgebouwd is. Het geeft het<br />
gevoel dat ik in het groen woon, maar toch ook<br />
in het centrum, want in nog <strong>geen</strong> vijf minuutjes<br />
wandel ik naar de winkels. Die combinatie is<br />
ideaal, want ik houd van ruimte maar ook van<br />
leven in de brouwerij en gezelligheid op straat.<br />
De opening van het park was dan ook een<br />
feest voor mij. Overal zag je spelende kinderen<br />
en positieve mensen. Tijdens de bouwwerkzaamheden<br />
was er veel negativiteit in de buurt.<br />
Mensen mopperden. Dat is veranderd. Er<br />
moeten op diverse plekken nog ‘puntjes op de<br />
i’ gezet worden, qua afwerking en inrichting.
Maar ik hoor nu toch al voornamelijk dat<br />
Heerlerheide blij is met zijn nieuwe centrumhart<br />
en park.”<br />
Speurwerk<br />
“Een van de leukste activiteiten <strong>tijd</strong>ens de<br />
opening was een speurtocht die <strong>Weller</strong> had<br />
uitgezet door het park. Aan de hand van vragen<br />
over het gedicht op de gevel van Ter Eyck, de<br />
naam van de aanleunwoningen, het aantal<br />
bankjes in het park, werden alle kanten van<br />
het park belicht. Alleen <strong>tijd</strong>ens de regenbui ben<br />
ik even gaan schuilen, de rest van de middag<br />
heb ik gebruikt om het park beter te leren<br />
kennen. Ik geniet nu nog na. Letterlijk dan,<br />
want het speurwerk leverde mij een boodschap-<br />
penpakket op van de Plus. Hartstikke lekker<br />
en natuurlijk al<strong>tijd</strong> welkom!”<br />
III<br />
34<br />
I<br />
II<br />
I<br />
IIIIIIIIIIIIIIII
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
I35IIIIIIIIIIIIIIIIIIIID’rItiedII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIvergeetIbeiII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIgezelligheedII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIII-+-+*+-+-IIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
W<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII<br />
<strong>Weller</strong>magazine GEZELLIGHEID KENT GEEN TIJD<br />
DE TAAL<br />
VAN DE MAM<br />
oeë ich toch geblieëve woar, of<br />
d’r get gebuëd woar in de sjtad.<br />
‘Sjat, ich bin in ing groeëte<br />
gezelligheed terech gekoame,<br />
loester mar’….<br />
Effe ing besjtelling óphoale en toen…. woar d’r<br />
ee sjtandwirkerskonkoer óp d’r maat. Gezellig<br />
druk, good weer en allerlei kröämkes.<br />
Geweldige atmosfeer mit keëkende handelere<br />
die hön sjpulle kwiet wille. D’r ieësjte verhandelt<br />
ee dónkergreun flesjke mit ee of anger sjpul<br />
teëge alle vlekke’, ich herhoal: ALLE vlekke’,<br />
reupt heë aanhouwend en kiekt doabei zier<br />
durchdringend. Zoeë uvertuugend gebrach, dat<br />
mót wal good zieë en diverse umsjtoanders<br />
sjtónt dan óch al mit de buësj gereed.<br />
Vuur de twiefeleers deet heë nog ing demonstratie<br />
óp ee aod sjtuk iezer vol mit neet te<br />
besjrieve vlekke en… floep, alles voet! Noe zint<br />
d’r lüj die dierek al twieë of drei flesjkes wille<br />
han. Kiek, dat is handel!<br />
Ee fieës! Hei is toneel, neë cabaret an de gang.<br />
Dit deet dinke an ee soat Commedia dell’arte,<br />
’t sjtroattoneel oet vreuger joare wie gezelsjappe<br />
durch gans Europa trókke um de ’geweun<br />
lüj’ te ammezere. En hei weëd juus wie vreuger<br />
geïmproviseerd, zónger vassjtoande tekste.<br />
’t Versjil mit de middelieëwe is dat de acteurs<br />
doe maskers droge, en die van noe óch, mè<br />
dan ónzichbare……<br />
Uëver ónzichbaar gesjproake… Inne fosje<br />
oos-europees oetzieënde man mit groeëte<br />
zjwatte sjnauts en dito krollekop kumt achter<br />
zie kröämke oet, lup langs de reie publiek mit<br />
inne óntbloeëte erm en reupt: ‘Kiek, ónzichbare<br />
pleisters’.<br />
‘Iech zieë jaar nuus’ reupt ing vrouw (kinnelik<br />
oet Kirkroa). ‘Klopt’ reupt d’r acteur van ónger<br />
ziene sjnauts oet, ’angesj woare ze óch neet<br />
ónzichbaar!’<br />
Noe röäre zich diverse umsjtoanders en d’r<br />
weëd gerope wat die dan wal koste, woeë-óp<br />
d’r verkoopman ee ernstig gezich truk, benoa<br />
grienentere en mit geveul vuur dramatiek ópmerkt:<br />
’helaas ich han ze al allemoal verkoch’.<br />
Doa geneet ich noe van. Dit is Commediatheater<br />
van de böävesjte plank!<br />
Gefascineerd bin ich en alle anger lüj óch…<br />
en… dit is ’t moment woeë d’r handeleer óp hat<br />
gewach. Heë mak ing doeës oape en toeënt<br />
ee pötje mit sjeercrème, óntwikkeld durch d’r<br />
wereldberoemde professor doctor Sjlauwberger.<br />
‘Ich wend mich noe sjpeciaal tot de dames’<br />
reupt heë mit sjtumverheffing.’Dit wóndermiddel<br />
kan en maag dier neet vuurbei loate<br />
goa, dit mót dier gelle vuur uche partner, deë<br />
zal uch ieëwig dankbaar zieë en geet nog mieë<br />
van uch haote’, noa ing kier gebroeke zal dier<br />
óp heng gedrage weëde’.<br />
‘Maar… miene man sjeert zich elektrisj’ zeët<br />
ee vruike uvertuugend en lachend.<br />
‘Mevrouw, dit is ginne geweune crème, mè<br />
biologies-natuurlike emulsie dat d’r baatgrui<br />
teëge geet en... is tegeliekertied én hydraterend<br />
én vochinbringend en óch nog verjóngend’<br />
argumenteert d’r miensj.<br />
Nog is dit neet voldoende en noe geet heë<br />
uëver tot angscommercie: ‘Hei woar dizze<br />
mörge inne journalis en ’t gevoar is groeët<br />
dames, dat mörge ee artikel in de gezet sjteet<br />
uëver dizze ónmisbare crème, uche partner<br />
zal ’t uch zjwoar aareëkene as dier dizze<br />
wóndercrème neet mitnumt’.<br />
As heë nog vertelt dat heë ’t zelf óch gebroek,<br />
is ’t ies gebroake en vlege de pötjes de doeës<br />
oet.<br />
Dit is ginne geweune verkoper, hei hant vier<br />
te make mit inne AA-arties: inne Argumente-<br />
Acrobaat !<br />
Wie gezag dit is geneete, dit is ee gezellig<br />
fieës! Verwónderd en bedwelmd van dit acteergeweld,<br />
loop ich noa ee anger kröämke en óch<br />
doa is ’t zjwat van de lüj. Hei mót toch wal get<br />
bezóngesj weëde aageboane. D’r weëd massaal<br />
gelache um de krete van deë verkoper..….<br />
De taal van de mam wordt geschreven in onze<br />
moedertaal: het dialect. We spreken over ‘taal’<br />
omdat het Limburgs een echte en erkende<br />
taal is, die in niets onder doet voor het Nederlands.<br />
Ten opzichte van onze standaardtaal –<br />
het Nederlands – is het Limburgs een dialect,<br />
zoals het Nederlands een dialect is in relatie<br />
tot het handels- en diplomatiek Engels.<br />
‘Wenieë eindigde d’r 2e wereldoorlog?’ huur<br />
ich d’r man van achter ziene toafel vroage.<br />
Diverse lüj rope 1945. ‘En wat woar in 1955?’<br />
Ginne wit dat.<br />
‘Tienjoarig jubileum van ’t einde van d’r 2e<br />
wereldoorlog’, meldt d’r amusante sjnaak. Wie<br />
kums-te dróp? Dit is lache giere brulle.<br />
Dizze freak verkupt aafsjlankdrüpele: ’t allernuiste<br />
dierek oet Amerika, ’t enige middel dat<br />
hulp volges hem. Dier kriet dierek 10% korting<br />
en wies noa ing ganse rei 2- euromunte óp zie<br />
töäfelke.’ Dier geft mich 20 euro en vuur die<br />
lompige 18 besjpaart dier enorm óp groeëte<br />
kledingmoate’, merkt heë óp.<br />
‘En, dier komt as enige in de club van afvallige’,<br />
reupt d’r grapjas nog……<br />
Ich kóm langs d’r ‘bananekuëning’ en huur ’m<br />
zage an ing mevrouw: ‘lek ze uch bei d’r TV<br />
da kan d’r lang kieke noa… de banane. Anger<br />
week zint ze dan bedorve en da kómt d’r uch<br />
hei nuie gelle’. Neet te geleuve as heë óch<br />
nog reupt dat ’t ‘de allerletste’ zint, terwiel ee<br />
hulpmenke nui doeëze aasjlipt.<br />
‘Sjat, bei zoeng gezellige komieke vluug d’r<br />
tied’.<br />
Ger Prickaerts<br />
Heëlesj