Nr 16 - 2008 - Verhalen - Weller

1
augustus 08
Verhalen
VERHALEN wellermagazine

Inhoud
Krista’s column: verhalen verbinden 2
De kracht van het woord 4
Wellerpop 8
De taal van de mam 14
Wie zich écht rijk wil voelen, geeft! 16
Huiveringwekkende volksvertellingen 20
Ik herinner 26
De wondere wereld van Harrie Geelen! 30
Gesetteld op de Heerlerbaan 32
Worldfestival de Parade 36
Projecten 40
Een stukje Brunssum 42
Houd van het leven! 46
Op ieder potje past een dekseltje 50
(winnende bijdrage verhalenwedstrijd)
Leuk uitstapje: Mijnmuseum 54
Wellerkids 60
Wellerhebbes 62
We willen u gewoon lekker
laten wonen
In onze Wellerij kunt u met al uw vragen en
(woon)wensen terecht. We hebben een
actueel zicht op de Wellerwoningen, maar
kunnen u ook helpen met al uw vragen die
te maken hebben met uw woonplezier.
Bovendien is er in de Wellerij altijd van alles
te beleven en te doen.
1
augustus 08
Verhalen
VERHALEN wellermagazine

wellermagazine VERHALEN
Krista’s column
Verhalen verbinden
Het is een duistere en kille nacht in de winter
van 1740. De maan heeft zich verstopt achter
de wolken en het is muisstil. Je hoort zelfs
geen blaadjes ritselen. Is dit een voorbode?
Er is niemand te zien, de meeste mensen
zitten in hun kleine huisjes. In een van die
huisjes woont Jonas. Hij heeft hard gewerkt
vandaag en is blij dat hij eventjes kan zitten.
Jonas’ handen zijn ruw en zitten vol met
pijnlijke blaren en zijn benen voelen zwaar als
lood. Klagen doet hij echter niet. Ze hebben
in ieder geval wat te eten vandaag. Iets wat
niet vanzelfsprekend is. Soms leeft hij hele
dagen op een paar stukjes oudbakken brood.
Maar vandaag is er warme soep.
Een heerlijke geur vult het hele
vertrek. Het vuur knettert onder
de koperen ketel. Zijn moeder
roert nog even voordat ze
opschept. Het aardewerken
bord wordt gevuld met een
waterige substantie waarin
een allegaartje van groenten
drijft. In zijn ogen een godsgeschenk.
Snel werkt hij,
zonder maar het geringste
druppeltje te verspillen,
het kostbare goedje naar
binnen. Bang dat een van
de oudere broers zijn
portie zal opeisen.
Buiten klinkt een ijzige
gil. Een geluid zo schril
dat het door merg en been trekt.
Jonas rent vlug naar buiten. Een penetrante
geur prikkelt zijn neusgaten. Grote vlammen
dansen in de lucht en spelen met de hoeve
2
augustus 08
even verderop. De horizon wordt verlicht door
een roodgouden gloed. Ondanks de hitte
krijgt Jonas het ijskoud. Het is het huis van
de landheer. Geen aardige man. Neen, zelfs
een brute en wrede. Zijn belastingen zorgen
ervoor dat Jonas’ familie in de problemen zit.
Maar toch! Hij rent naar de hoeve en kijkt
met verbazing naar de lucht, waar vreemde
schimmen luid joelend brandende pijlen
schieten. Ze zitten op demonische wezens
die lijken op vliegende bokken. De landheer
is niet gewond maar schreeuwt moord en
brand. Ze hebben al zijn waardevolle
bezittingen gestolen en nu moet hij toezien
hoe zijn erf een brandhaard is geworden.
Jonas kan zijn ogen niet geloven, zou de
legende dan toch waar zijn?
Natuurlijk gaat het stukje dat ik hierboven
beschrijf over de Zuid-Limburgse legende
van de Bokkenrijders. In de achttiende eeuw
werd er in de Limburgse contreien gefluisterd
over een geheimzinnige bende dieven en
rovers. Ze zouden tussen 1730 tot rond 1775
overvallen hebben gepleegd op kerken,
pastorieën en grote hoeven. Er werd
gedacht dat deze bende een soort geheim
genootschap was en dat de leden een pact
met de duivel hadden gesloten. In de
gedaante van een bok hielp de duivel zelfs
mee aan de duistere praktijken. Er zijn ook
mensen die de Bokkenrijders nobelere
motieven toeschreven: ze stalen van de rijken
en kwamen op voor de armen.
Verhalen en legendes kom je tegen in alle
soorten en maten. Of het nu gaat om de
mythe van Minotaurus: een schepsel met de
3
augustus 08
VERHALEN wellermagazine
kop van een stier en het lichaam van een
mens, Robin Hood of Tristan en Isolde.
Verhalen zijn van alle tijden. Verteld van
grootmoeder op kleinkind of overgedragen
van ouders op kinderen. Ieder volk en elke
cultuur kent zijn eigen vertellingen. Ze zijn
niet tastbaar en je kunt ze mensen ook niet
afnemen. Verhalen worden gedragen in het
hart en overgedragen via spraak en schrift.
We hebben ze nodig om te kunnen hopen,
geloven en lief te hebben….
Ik herinner me de verhalen van mijn eigen
vader nog. Voordat ik slapen ging kwamen
Pim, Frits en Ida met hun rode Golf de bocht
om gescheurd. Zo mijn slaapkamer in...
En ik kon pas slapen als ik wist wat voor
spannende avonturen ze weer beleefd
hadden. Daar denk ik nu nog met veel plezier
aan terug. Of ze nu echt gebeurd zijn of niet
dat maakt niet uit. Verhalen verbinden ons!
Vandaar dat we in dit magazine gekozen
hebben voor het thema: ‘Verhalen’. Echte
levensverhalen die ontroeren, grappig zijn
maar ook inzicht geven in verleden en
toekomst. En om er wat extra glans aan te
geven wordt dit magazine gepresenteerd
in boekvorm.
Lees ze!

wellermagazine VERHALEN
De kracht van
het woord
In het vorige Wellermagazine nodigden wij
u uit om verhalen in te zenden. Mooie
verhalen, die wij hebben samengevoegd in
deze zomerse Weller-verhalenbundel.
Wim Balijon uit Heerlen stuurde een gedicht
in dat zijn vrouw Willy Balijon aan het
begin van de jaren ’70 schreef toen het
gezin vanuit Den Haag naar ‘het donkere
zuiden’ verhuisde.
4
augustus 08
5
augustus 08
ontving mij ooit
een land
met lichter armen?
’t was lente
en ik kwam
te midden bloei van bomen
waar ik ook zag
was het mooi, eindeloos
of elke pijn vergeten was
mijn ogen dronken
’t belovend wit en groen
en in mij brak een danklied los
ik sneed met zorg
een fijne tak
en bracht die naar de poort
waarachter
witte kruisen staan
in rijen
eindeloos
VERHALEN wellermagazine
Willy Balijon

wellermagazine VERHALEN
6
augustus 08
“Een regelrechte ramp vond mijn
vrouw Willy het, toen ik haar vertelde
dat wij vanwege mijn baan bij het
ABP vanuit Den Haag naar Limburg
moesten verhuizen. Wij waren
vrijdenkers, hielden ook erg van het
levendige klimaat in de Randstad.
Van het zuiden hadden wij alleen
donkere beelden van de mijnindustrie
en het katholicisme. We kwamen in
Heerlen terecht, in een eengezinswoning.
Dat was al een meevaller,
die waren in de Randstad immers
vrijwel niet te vinden. Meteen werden
wij verliefd op het Limburgse land
en het Bourgondische leven. Willy
misschien nog wel het meest.”
Wim Balijon, inmiddels 83 jaar oud, blikt
met plezier terug op zijn kennismaking met
Heerlen. “We hebben het hier vanaf de eerste
dag naar onze zin gehad. Ik had mijn werk
bij het ABP en Willy vond een leuke baan bij
Schunck op de Promenade. Dankzij haar
grote kwaliteiten als schrijfster leerden wij
bovendien snel heel boeiende en ook
gezellige mensen kennen uit de wereld van
kunst en literatuur. Een heerlijke tijd waarin
Willy menig literair hart sneller deed kloppen
met haar pure, ongekunstelde poëzie.
Verschillende bundels zagen het levenslicht
en werden ook door de critici zeer positief
ontvangen.“
“In 2000 overleed Willy na een langdurig
ziekbed. Om met name de lange winteravonden
door te komen, schafte ik een
computer aan. Met de hulp van wat hand-
7
augustus 08
VERHALEN wellermagazine
boeken en Seniorweb, een organisatie voor
50-plussers met ruim 70.000 leden, heb ik
mij de techniek eigen gemaakt. Ook die van
het typen, want dat kon ik helemaal niet.
Vervolgens ben ik aan de slag gegaan, met
de opbouw van een muziekbibliotheek, een
fotoarchief en ben ik op een gegeven moment
verhalen gaan schrijven. Over mijn jeugd in
Hellevoetsluis, onder de titel Verhaal van
een Hellevoeter. En over mijn militaire
diensttijd in Indonesië. Wie ‘mijn militaire
dienst’ googelt, komt dit verhaal vanzelf
tegen op internet. Zo heeft ook het Rijksinstituut
voor Oorlogsdocumentatie het
gevonden. Zij vonden het dermate interessant,
dat zij het opgenomen hebben in hun
bibliotheek. Ook heb ik met mijn zoon,
van wie ik veel computertechnische steun
krijg, een website over het werk van mijn
vrouw gemaakt: Poëzie van Willy Balijon.
Daarop kun je haar gedichten lezen en zelfs
beluisteren. Mooi dat die techniek er is en
dat die voor iedereen toegankelijk is. Geen
woord heeft erdoor aan kracht ingeboet.“

wellermagazine VERHALEN
Wellerpop
Finale Booch? Contest
Is Heerlen een leuke stad voor jongeren?
Jongeren en studenten gaan immers dáár
naartoe waar het leuk is, waar iets te doen
is en waar behalve een interessante studie
ook toekomstperspectief is? Ja dus, zonder
twijfel is Heerlen voor jongeren interessant!
8
augustus 08
9
augustus 08
VERHALEN wellermagazine
‘Hei brent de lamp!’
‘Wellerpop presents Finale Booch?
Contest 2008’ pronkte op de posters
die in juni de eerste editie van
Wellerpop aankondigden. Ruim 400
jongeren genoten van het gratis
popfestival, dat vanwege de slechte
weersvoorspellingen was uitgeweken
naar poppodium de Nieuwe Nor.
Ik droom even weg. Terug naar de tijd dat ik
zelf jong was in Heerlen. Er was – natuurlijk
– nooit iets te doen in de stad, toch heb ik
mij goed geamuseerd. Je maakt het immers
zelf! Maar Heerlen was indertijd verre van
boeiend of hip, zoals de stad zich anno
2008 op een aantal fronten doet gelden.
Je kwam niet van heinde of verre naar
Heerlen. Dat is nú wel anders! Interessante
bedrijven zorgen voor nieuwe werkgelegenheid.
Opleidingen haken daarop in. En last
but not least is de afgelopen jaren fors
geïnvesteerd in uitgaansgelegenheden:
Theater Heerlen (met de nieuwe zaal voor
het poppodium), de Nieuwe Nor, Glaspaleis,
Patronaat, de cafés en terrassen rond de
kerk. De voorzieningen zijn er, nu profiteren
stad en regio van het aanbod: concerten en
swingende feesten, een volle theateragenda,
boeiende exposities en evenementen,
bruisende cafés en baanbrekende festivals
als Cultura Nova en Booch?. Hier gebeurt het.
‘Hei brent de lamp!’

wellermagazine VERHALEN
10
augustus 08
11
augustus 08
VERHALEN wellermagazine

wellermagazine VERHALEN
“Naast een uitgaansleven, dat
doorgaat tot in de kleine uurtjes,
maakt met name live-muziek een
stad aantrekkelijker voor jongeren.
Het aanbod in Heerlen groeit snel.
Je ziet steeds weer nieuwe bandjes
en nieuwe kwaliteit op het podium.
Altijd verrassend!“
Muzikaal klimaat
Een nieuwe ster aan het muzikale firmament
van Heerlen is Wellerpop. Een klein pop-
festival, dat op 15 juni mede dankzij de
samenwerking met de Booch? Contest
meteen al ruim 400 bezoekers trok. Als geen
ander zien de organisatoren Trudie Souren
(Booch?) en Nic Pelt (Wellerpop) het culturele
klimaat in Heerlen veranderen. Zo organiseert
Booch? – goed voor 25.000 bezoekers –
sinds 2002 een wedstrijd voor lokaal talent.
Zowel het aantal deelnemers als de kwaliteit
van de optredens stijgt met het jaar. De
aanwezigheid van de podia zorgt voor een
klimaat, waarin talent kan groeien. Zoals de
15-jarige Floortje van Heugten, die
Wellerpop met haar band Plan-B opende.
“Het is een kick als je je op zo’n groot
podium aan het publiek mag presenteren.
Het is ook leerzaam. Tijdens een festival
kijken de meeste bands naar elkaar en wissel
In het weekend van 23 en 24 augustus vindt
in het centrum van Heerlen Booch? 2008
plaats. Met op het podium o.a. Moke, Think
of One, DJ Ramses, Flexxfit, Hospital Bombers
en Aux Raus.
Cultura Nova barst vrijdag 29 augustus los!
culturanova.nl
Samenwerking
Synergie tussen de cultuurmakers zorgt voor
pure winst. Doordat Wellerpop als vervolg
op het vaderdagconcert in de Plaarstraat en
Booch? elkaar bij de Weller-studentenwoningen
in de Morenhoek hebben
gevonden, kon het aantal groepen op het
festivalpodium worden verdubbeld.Tot groot
genoegen van de Belgische Eveline (20) en de
Duitser Tom (22) die beide muziektherapie
aan de Hogeschool Zuyd studeren. “Naast
een uitgaansleven, dat doorgaat tot in de
kleine uurtjes, maakt met name live-muziek
een stad aantrekkelijker voor jongeren. Het
aanbod in Heerlen groeit snel. Je ziet steeds
weer nieuwe bandjes en nieuwe kwaliteit
op het podium. Altijd verrassend!“
je tips uit. Zo groei je live.” Fotografie Wellerpop: Jan-Willem Souren
12
augustus 08
13
augustus 08
VERHALEN wellermagazine

wellermagazine VERHALEN
De taal van de mam
POËZIE
Wie twieë geleefde
zónger sjproak,
kan poëzie
vöal zage
zónger wöad.
De taal van de mam wordt geschreven in onze
moedertaal: het dialect. We spreken over ’taal’
omdat het Limburgs een echte en erkende taal
is, die in niets onderdoet voor het Nederlands.
Ten opzichte van onze standaardtaal – het
Nederlands – is het Limburgs een dialect, zoals
het Nederlands een dialect is in relatie tot het
handels- en diplomatiek Engels.
Sjtad-ervaring
Al joare neet mieë in Amsterdam geweë,
en noe is ’t d’r va gekoame. As bewoeëner
in ee kling sjtil aafgeleëge dörpke, vilt
dich dierek de drukte en gejaagheed óp
wens te ’t sjtation oetkums en ’t kabaal
en geroas van trams en auto’s.
Vanoet mieng hotelkamer kan ich ’t
gewierbel van winkelende lüj zieë en huur
bei oape vinster ’ne ouwerwetse örgel d’r
schneewalzer sjpieële. Gezellig, mè neet
bepaald towpasselik, want ’t is teëge de
30 grade…
Vuur mich maag ’t get minder werm en
zieëker hei in de sjtad. Mè ze hant ónweer
vuursjpeld en doanoa zal ’t hoapelik
aafgekeuld zieë.
Enfin, ’t ónweer koam en góng en
inderdaad woar ’t fosj aafgekeuld, mè wat
bleef woar… reëge.
Durch ’t sjlechte weer bin ich noa versjillende
musea gegange en noa de öapening
van ”Vernieuwend & Trendy”. Dees
tentoeënsjtelling is mich bei geblieëve…
Inne inleider sjtóng oetveurig sjtil bei ee
werk van ’ne jónge kunsteneer: inne
durchboorde en durchgezeëgde sjtoeptegel.
Neet geweun gezeëgd, mè geniaal
diagonaal !!.
Ee groeët veerkentig sjilderei vol mit
kloddere verf en aafgekloave hanepoeëte
woeëd as ’de nieuwe richting’ aageprieëze.
Inne óngewesje óngesjoare ónvervalsjte
kunsteneer oet ’t ’echte’ leëve minde dat
dat ’de ware kunst’ is.
14
augustus 08
Ee gebrild ouwer heerke neëve mich
hoeëd ich mompele: ”Gebazel”.
Noa de inleiding woeëte gedichte vuurgedrage
woeëvan ich alling d’r begeleidende
pianomeziek kós waardere. Mit d’r betste
wil en mit respect vuur d’r sjriever, han ich
geconcentreerd geloesterd, mè ich kan
neet noavertelle woeë dit uëver ging.
Wat mót dat toch sjoeën zieë um zoeë
intelligent te kinne genete wie sommige
lüj die aanhouwend instummend knikde.
Of ze ’t allemoal zoeë meende? De types
mit zorgvuldige ónversjilligheed umgebónge
– en neet aagedoa – trui (merkpleëtje noa
boete gedrieënd) durchzieën ich in de regel
dierek. Bietje ónbekómmerde blik (óch vuur-
aaf geprogrammeerd) en absoluut zónger
sjlieps um hön kunsgeveul te etalere. Van
de dames - d’r bril vazelf-sjpreëkend boave
óp d’r kop – zint de mieësjte ópzichtig
gekleid. Breie ceintuur en redelijk tot vöal
ring, kettinge, oerbelle en ing inkel zelfs
mit twieë horloges… Zoeë althans woar
een groeët deel van ’t gezelsjap.
Doaneëve zint d’r de kunsgenieke-sjieke,
zoeë óch bei dees geleëgenheed. De
dames zint wal neet in brokaat of zieje
robe aanwezig, mè waal sjiek en verzörgd
tot in de puntjes. In teëgesjtelling tot de
boave besjrieëve categorie, sjtroale dees
dames inne besjeie besjaafde vruntelike
blik oet.
15
augustus 08
VERHALEN wellermagazine
Hön manslüj – logies mit nóndejüke – zuut
me deks mit ’ne aafwezige blik noa ’t
nurges sjtare en de lippe zoeë as of me
gereed is um ee mülke te goa geëve. Me
is in hoeëger sfere in dees kunskringe…
Wie de glazer woare gevuld, kós ich ins
rónklope en mich discreet tusje de
aanwezige begeëve.
Boete ’t gebroekelike percentage supersnobs
die mich dudelik as vreëme indringer
besjouwde, woare d’r gelukkig óch kunsleefhebbers
en -kinners die neet gewichtig
doge, mè woare. Biezónger lüj die dus
geweun doge.
”Wat ’t vuursjtelt weet ich neet’’ zeët ing
deftige mevrouw, ”mè ’t hát get”, wiezend
óp ing igewikkelde sculptuur va roeëd en
geel. Höare buurman vóng ’t rónkoet nieks
en zoeë woare d’r nogal get sjmaakversjille
te hure.
Poëzie mót dich dierek aasjpreëke, mè bei
beeldende kuns lik dat toch angesj. ’t Is al
deks geblieëke dat sommige kuns pas
vöal later algemeen geaccepteerd weëd.
Zoeng kunsteneers woare d’r tied dus
wied vuuroet.
Óp ee paar dinger noa, vóng ich vöal
’gehoddel & gebroddel’ in plaatsj van
’Vernieuwend & Trendy’
Kuns die noe vuur mich nog get te wied
woar. Weë wit, mesjieë …?
Ger Prickaerts Heëlesj

wellermagazine VERHALEN
Wie zich écht
rijk wil voelen,
geeft!
Stichting Samen Delen geeft geld en
goederen aan mensen in Slowakije en Polen
die alleen op een menswaardige manier
kunnen overleven dankzij hulp van buitenaf.
In nog geen 15 jaar tijd heeft de stichting
een netwerk opgebouwd waarmee zij vele
duizenden gezinnen bereikt. Depots liggen
in Heerlen, Landgraaf, Brunssum en
Onderbanken. Oprichter en voorzitter Jan
Deguelle vertelt.
16
juli 08
17
augustus 08
VERHALEN wellermagazine

wellermagazine VERHALEN
18
augustus 08
“Ik kom uit een sociaal nest, groeide
als oudste van 13 kinderen op in de
oorlogsjaren. Deze periode heeft mij
gevormd, hoe klein ik ook was. Mijn
ouders namen deel aan het verzet
en boden onderdak aan een joodse
jongen. Direct na de oorlog hielpen
zij echter evengoed Duitse kinderen
die vlak over de grens om dreigden
te komen van de honger. Tot begin
jaren ‘50, toen het ook in Duitsland
beter werd, woonden er altijd
vreemde kinderen bij ons in huis.
Wij hielpen allemaal mee. Zo groei
je als mens én als gezin.”
“De behoefte om andere mensen te helpen
is nooit verdwenen. Mijn vrouw en dochters
denken daar gelukkig niet anders over. Wij
hebben onze deuren daardoor altijd kunnen
openen voor anderen. De mensen die hulp
nodig hebben, of vragen om hulp komen
dan vanzelf. Zo is de kiem voor de stichting
Samen Delen gelegd door een studente
uit Slowakije die aan Rolduc in Kerkrade
studeerde. Zij had géén kleren, mijn dochter
genoot van een volle kast. Ik hoefde het
mijn dochter maar te vragen, zonder ook
maar enige twijfel gaf zij haar kleren weg.
Het was de eerste, nog onofficiële actie van
Samen Delen. Ik maakte nader kennis met
de studente die mij vervolgens uitnodigde
om een keer in Slowakije te komen kijken. Ik
kende Oost-Europa wel een beetje van reizen
die wij met het Russisch-Byzantijnse koor
‘Cantus Excorde’ hadden gemaakt door het
voormalige Oostblok. Maar toch, tijdens mijn
eerste reis naar Slowakije werd ik stil van de
19
augustus 08
VERHALEN wellermagazine
grote armoede die daar heerste, ook onder
het intellectuele gedeelte van de bevolking.”
Armoede
“Ik wilde iets voor deze mensen betekenen.
Onze eigen materiële spullen hadden wij
echter al weggegeven. Thuis leven wij met het
hoogstnoodzakelijke, meer hebben wij niet
nodig om gelukkig te kunnen zijn. Om toch
aan spullen te komen, zijn wij als stichting
Samen Delen een netwerk gaan opbouwen.
Intussen hebben we depots verspreid over
heel Parkstad en rijdt er om de tien dagen
een vrachtwagen met oplegger vol spullen
richting Slowakije of Polen. Want ook dat
land hebben wij goede, betrouwbare
contacten opgebouwd die ervoor zorgen
dat onze hulp dáár terechtkomt waar hij
het hardst nodig is. Via onze intermediairs
bereiken wij ruim 100.000 mensen. Daar
ben ik trots op, want het voelt goed om te
geven. Het is een hele organisatie en ik heb
eigenlijk nog nooit in mijn leven zó veel
over geld gesproken als de laatste tien jaar,
maar met ons geld en onze afgedankte
spullen geven wij anderen een toekomst.
Mensen ver weg én hier in ons eigen Parkstad.
Want armoede leeft spijtig genoeg overal.”
Weller draagt de Stichting Samen Delen
een warm hart toe en heeft verschillende
sponsoringen gedaan. Wilt u ook graag
iets geven aan deze stichting? Kijk dan
op www.janrietsamendelen.nl of bel
045-5270224.

wellermagazine VERHALEN
Vroeger
Huiveringwekkende
volksvertellingen
Door Roelof Braad
Roelof Braad is stadshistoricus van Heerlen en
bereikbaar bij Rijckheyt, centrum voor regionale
geschiedenis te Heerlen
Foto’s: collectie Rijckheyt, Heerlen
20
augustus 08
Als in sombere nachten de stormwind
over de slapende dorpen raast en
bulderend de koude regenvlagen door
de duisternis voortjaagt, dan stijgt uit
de vijver van kasteel Cortenbach in
Voerendaal, die de ‘Joffer’ heet, de witte
vrouw omhoog. Zuchtend en weeklagend
dwaalt zij, zoekend naar haar verwanten,
rond op de plaats, waar eertijds het
trotse kasteel Dammerscheid stond.
Uitgeput en gebroken van smart over
het verloren geluk begeeft zij zich naar
het kerkhof om troost te zoeken bij het
graf van haar in 787 getrouwde en later
omgekomen moeder, vrouwe Aldegonde
van Cortenbach. Hier knielt zij wenend
neer, maar haar klachten gaan verloren
in de storm, die huiveringwekkend langs
de grafzerken giert.
Lange tijd vertoeft de ongelukkige jonk-
vrouwe op deze eenzame plaats, maar
als zij daar ook geen vertroosting vindt,
gaat zij naar het ‘Freulehoes’, dat naast
de kerk staat en opgebouwd is uit de
afbraak van haar ouderlijk slot. Leunend
tegen de kille muur smeekt zij vergeefs
om uitkomst. Bij het aanbreken van de
dag moet zij weer terug naar Cortenbach,
waar zij jammerend in de geheimzinnige
diepten van de ‘Joffer’ wegzinkt.
Verhalen vertellen zoals deze legende uit
Voerendaal opgetekend door hoofdonderwijzer
A.J. Toussaint uit Terwinselen was voor
de komst van de tv aan de orde van de dag.
Al eeuwen was het een geliefde bezigheid.
Natuurlijk zijn er ook geschreven bronnen
van alle tijden, maar die waren niet voor
21
augustus 08
VERHALEN wellermagazine
iedereen beschikbaar. Veel van wat we weten
van onze geschiedenis uit de periode van voor
de boekdrukkunst is steeds van generatie op
generatie doorverteld in de herberg of bij de
open haard tijdens de naamfeesten, bruiloften,
doopfeesten, eerste communies of
kerkelijke feestdagen. Ook op de kermissen
en volksfeesten droegen rondreizende
verhalenvertellers, minstrelen, draaiorgellieden
en zangers al sinds de 13de eeuw de meest
gruwelijke verhalen voor. Vooral naar spookverhalen
werd graag geluisterd. En waar
ons Limburgse land rijk is aan vele kastelen,
holle wegen, donkere grotten en waar in het
verleden fel gestreden, gemoord en geroofd
is bij dag en bij nacht, daar groeiden ook de
talrijke verhalen die gelukkig her en der zijn
Links: De ‘Joffer’ bij kasteel Cortenbach in
Voerendaal. Hierboven: De ‘witte dame’ uit de
Joffer van Voerendaal naar een impressie van
Gertrude Fober. Uit: H. Fober, Voeldesje Legenden.

wellermagazine VERHALEN
vastgelegd door talrijke schrijvers en volkskundigen.
Sagen en dichterlijke volksverhalen
over families, heksen en kabouters.
Een verhaal dat in de 16de eeuw populair
was, verhaalt over vuurmannen. Volgens dit
oude verhaal zwierven die over de heide in
Spekholzerheide. Vuurmannen hadden tijdens
hun leven kwaad gedaan en er nooit voor
geboet. Zij vonden in hun graf geen rust en
zwierven daarom in de vorm van een vuurbal
met daarin een paar laaiende ogen rond.
Een echtpaar van de buurt Gracht gedroeg
zich ‘s avonds een keer overmoedig jegens
zo’n vuurbal. De vuurbal zette direct de
achtervolging in en de man en de vrouw
renden voor hun leven. Toen zij thuis
gekomen waren bleek dat het haar van de
vrouw verschroeid was. ‘s Anderendaags viel
het haar uit en het groeide nooit meer aan.
Het haar van de man was tijdens deze
gebeurtenis sneeuwwit geworden.
In zowat alle dorpen vertelde men verhalen
over weerwolven, platsjhonden en andere
weerzinwekkende dieren in allerlei varianten.
Ze gaan terug naar aloude tijden, toen de
mensheid in haar strijd om het bestaan het
nog met primitieve middelen moest opnemen
tegen een boze dierenwereld. In deze strijd,
speciaal tegen de wolven, lieten jaarlijks veel
mensen het leven. Het is dan ook niet te
verwonderen, dat het volksgeloof sommige
boos uitziende personen vereenzelvigde met
wolven en hun een wolfsnatuur toeschreef.
De aldus in de verbeelding ontstane manwolffiguur,
de weerwolf, was van nature niet
kwaadaardig. Hij handelde slechts uit dwang,
die voortsproot uit een vervloeking door de
mens of uit het verbond dat hij gesloten had
met de duivel. Als mens verafschuwde de
weerwolf zijn wolvennatuur, hetgeen hij
echter aan niemand kon uitleggen. Eenzaam
en alleen droeg hij het geheim met zich mee
op zijn vlucht voor de mensen. Soortgelijk
deden in onze regio de verhalen de ronde
22
augustus 08
Uiters links: Kasteelruïne Schaesberg. In het land
van vele kastelen bestaan ook veel spookverhalen!
Linksonder: Gevreesd, maar geliefd om er over te
vertellen: heksen. Hierboven: De afdruk van hand
en voeten van de vuurman op en bij de huisdeur.
Uit: J. Kleijntjens en H.H. Knippenberg, Limburgsche
Sagen. Tekeningen A.C. Ninaber van Eijnen.
Rechts: Man verandert in een weerwolf, een veel
gehoord volksverhaal.
over bokkenrijders, een bende van dieven en
plunderaars, die een pact met de duivel
hadden gesloten.
In de loop van de 19de eeuw zijn vele
volksverhalen en legendes verbeeld in
toneelstukken en soms ook muziekspektakels
23
augustus 08
VERHALEN wellermagazine
of operettes. In Heerlen speelden twee
verenigingen daarbij een belangrijke rol.
De in 1833 opgerichte harmonie St. Caecilia
en het in 1878 opgerichte Mannenkoor
St. Pancratius rekenden eind negentiende
eeuw en begin 20ste eeuw ook de verzorging
van het lokale toneel- en theaterleven tot
hun activiteiten. Ze voerden toen een
aantal kluchten en operettes van Heerlenaar
M.J.H. Kessels op, zoals zijn operette
‘De bokkerijders’ ten bate van de armen op
13 februari 1898 of ‘De Meikoningin van
Geleen’ op 11 mei 1902. De componist en
muziekinstrumentenfabrikant Kessels was
een geboren verteller. Zijn boekje ‘Der Koehp
va Hehle, ee Hehlisj vertelsel’ wordt nog
steeds gekocht en gelezen, maar hij schreef

wellermagazine VERHALEN
ook andere verhalen, bijvoorbeeld ‘Kermis in
Heerlen: eene Limburgsche schets’.
En dan nog de verhalen van nu: er zijn
ondanks tv en internet nog nooit zoveel
romans gedrukt als nu. De laatste jaren zijn
vooral ook romans bestsellers, waarin min of
meer betrouwbare historische feitenkennis
uit langer of recenter verleden is verwerkt.
Onderzoeksjournalisten en historici zijn echte
verhalenvertellers geworden. Om maar
enkele voorbeelden te noemen: Geert Mak
met ‘De eeuw van mijn vader’ of ‘In Europa’,
of Arthur Japin met ‘De zwarte met het
witte hart’ en ‘Een schitterend gebrek’, of
misschien bekender: Dan Brown met de
‘Da Vinci Code’ en ‘Het Bernini Mysterie’,
maar ook Khaled Hosseini met ‘De vliegeraar’
24
augustus 08
Links: Opvoering van de Operette de Meikoningin
van Geleen door St. Caecilia Heerlen in 1902.
Linksonder: De vertellende Heerlense dorpsfiguur
op de kaft van de ‘Koehp va Hehle’. Hierboven:
Bij de komst van de mijnen ontstonden ook de
verhalen over de ‘koelgeest’ uit angst voor
gasexplosies.
en ‘Duizend schitterende zonnen’ over de
eind 20ste eeuwse oorlog in Afghanistan.
Dus mocht u nog vakantieliteratuur zoeken
of iets voor bij de open haard…
* Met dank aan Kitty Jansen-Rompen voor enkele
basisgegevens. Literatuur voor wie verder lezen wil:
J.R. Sinninghe, ‘Verhalen uit het land der bokkenrijders
en der Teuten’ [Heerlen 1978]; W. de Blécourt,
‘Volksverhalen uit Nederlands Limburg’ [Utrecht/
Antwerpen 1981]; H. Welters/L. Herberghs,
‘Geheimzinnig Limburg, verhalen van vroeger’
[(Heerlen) 1973]; H. Fober, ‘Voeldesje Legenden’
[Voerendaal 1982] en: H. Welters, ‘Limburgsche
legenden, sagen, sprookjes en volksverhalen’
[Venlo, 1875].
25
augustus 08
VERHALEN wellermagazine
Van 12 tot en met 19 oktober is de nationale
Week van de Geschiedenis. Thema:
Verhalen van Nederland. Vier Heerlense
instellingen, Rijckheyt, Thermenmuseum,
Museum Kasteel Hoensbroek, de Openbare
Bibliotheek Heerlen en enkele historische
verenigingen organiseren in die week tal
van activiteiten rond dit thema. Bezoek
vooral het geschiedenisweekend op 12 en
13 oktober bij Rijckheyt/Thermenmuseum
en Kasteel Hoensbroek met o.a. het Goois
Poppentheater, Verteltheater Donderelf,
Abe de Verteller, bokkerijdersverhalen-
verteller Dirk Dobbeleers, of vertel er je
eigen verhaal. De week wordt 18/19 oktober
in Kasteel Hoensbroek afgesloten met het
Ridder Hoenfestijn.
Meer info op:
www.rijckheyt.nl
www.thermenmuseum.nl
www.kasteelhoensbroek.nl
www.weekvandegeschiedenis.nl

wellermagazine VERHALEN
Ik herinner
Een Amsterdammer tussen
de Limburgers
door: Cor Rozemeijer
26
augustus 08
27
augustus 08
VERHALEN wellermagazine

wellermagazine VERHALEN
“Toen ik als jongetje, geboren
Amsterdammer, in onze hoofdstad
opgroeide, wist ik niet beter dan
dat dit de énige stad in Nederland
was die iets te betekenen had. Het
was de stad waar ‘het’ gebeurde,
mijn stad en bovendien de stad van
Ajax. Mijn jeugd was mooi, al waren
de oorlogsjaren zwaar. Donkere
wolken pakten zich boven Mokum
samen. Ik heb veel vrienden verloren,
veel gezien, te veel eigenlijk voor
een jongen van toen 11 tot 16 jaar.
Gek genoeg komen de herinneringen
met het ouder worden sterker terug.
Vandaar dat ik mijn verhalen op
een gegeven moment ben gaan
opschrijven. Dat helpt.”
28
augustus 08
Naar de Oost
“Kort na de Tweede Wereldoorlog werd ik
opgeroepen voor de militaire dienstplicht, in
1949 werd ik uitgezonden naar Indonesië.
Nog steeds ervaar ik deze tijd als een vergeten
stukje in de Nederlandse geschiedenis, een
onderneming die onnodig veel slachtoffers
heeft gemaakt. Duizenden jongens zijn daar
ziek geworden en zelfs gestorven. Ik zat op
Java. Soerabaja herinner ik mij wel als een
mooie stad, maar de verzengende hitte zal
ik nooit meer vergeten. Er was gebrek aan
alles. Als soldaat verdiende je een roepia,
nog geen gulden per dag. Een vreselijke tijd
vond ik het. Met niets behalve de kleren
die ik aan had, kwam ik in 1950 terug in
Nederland waar het in feite niet veel beter
was. Het land was afhankelijk van de
Marshallhulp; er was veel armoede en er
heerste woningnood. Twee jaar later kon ik
eindelijk trouwen met mijn geliefde Brabantse
Diny. Voor ons was de keuze snel gemaakt.
Wij besloten ons geluk elders te zoeken en
werden zo één van de gezinnen die Nederland
in de jaren vijftig verlieten en emigreerden.
De wereld lag aan onze voeten.”
Een nieuw bestaan
“In Zuid-Afrika kon ik als graficus snel een
goede baan krijgen. Een gelukkige tijd brak
aan. De kinderen werden geboren, we
woonden in een prachtig huis in een
minstens zo prachtig land. Na 25 jaar,
midden jaren ’70, werden we echter door
omstandigheden gedwongen terug te keren
naar Nederland. Het was hier inmiddels
behoorlijk druk en welvarend geworden, de
tijd had zeker niet stil gestaan. Aangezien
29
augustus 08
VERHALEN wellermagazine
familie van ons in Brunssum woonde,
besloten wij ons ook hier te settelen, terwijl
wij de provincie eigenlijk helemaal niet
kenden. Op slag werden wij verliefd op
Limburg. De mensen zijn vriendelijk en het
landschap is on-Nederlands mooi. Daar
genieten wij dagelijks van, vroeger tijdens
vele wandelingen. Nu dit vanwege onze
leeftijd moeilijker wordt, genieten wij vooral
nog van de omgeving vanuit onze woning in
‘Het Distelenveld’ in Brunssum-Noord. Ons
uitzicht is jaloersmakend mooi!”
Thuis
“Wij wonen nu bijna 30 jaar in Limburg,
Limburgers zijn wij maar nooit geworden.
We spreken de taal ook niet en hebben
soms nog steeds moeite om het dialect te
verstaan. Maar wij zijn wel thuis hier en nét
zo trots als een échte Limburger op onze
mooie en gastvrije provincie.”

wellermagazine VERHALEN
De wondere wereld
van Harrie Geelen!
wo 1 okt t/m zo 16 nov
Glaspaleis Heerlen
Van woensdag 1 oktober t/m zondag 16
november 2008 presenteert het Glaspaleis
‘Hamelen, Hilversum, Heerlen | Welkom in
de wondere wereld van Harrie Geelen’.
Centraal in dit evenement staat de uit
Heerlen afkomstige Harrie Geelen: schrijver
en illustrator van kinderboeken, regisseur,
tekenfilmer, componist en tekstdichter. Een
multimediatalent avant la lettre, dat landelijk
grote bekendheid verwierf als het creatief
brein achter onvergetelijke tv-hits als
‘Q en Q’, ‘Oebele’ en ‘Kunt u mij de weg
naar Hamelen vertellen, mijnheer?’. Hij
schreef en regisseerde Ollie B. Bommels
meesterlijke film ‘Als je begrijpt wat ik
bedoel?’, maakte ‘De Sommeltjes’ maar
schreef ook liedjes voor André van Duin,
Boudewijn de Groot en Rob de Nijs, hij
bewerkte opera’s en vertaalde Disneyklassiekers
en teksten van John Lennon.
Het oeuvre van Harrie Geelen is indrukwekkend,
zo ook de lijst van prijzen die hij voor
zijn werk in ontvangst heeft mogen nemen:
daaronder griffels, penselen, een Gouden
Harp en een Gouden Kalf. Harrie Geelen is
een gedreven en interessante persoonlijkheid,
een gepassioneerd verhalenverteller, animator
én inspirator die bij voorkeur áchter de
schermen werkt. Hij zoekt de publiciteit zelden
op. Met het oog op zijn 70ste verjaardag in
januari 2009 wordt de kunstenaar in het
Glaspaleis eens ín de kijker gezet. In het
culturele hart van zijn geboorteplaats vindt
een project plaats dat minstens zo allround
en inspirerend is als de kunstenaar zelf. Het
zal niet alleen de generatie boeien die met
het werk van Geelen is opgegroeid, maar
ook de jeugd van nú.
Het programma van het project ‘Hamelen,
Hilversum, Heerlen’ omvat een overzichtstentoonstelling
en een omlijstend programma,
met o.a. familieactiviteiten, workshops,
een stadswandeling en een muziek- en
filmprogramma.
30
augustus 08
Kijk voor meer informatie eens op
www.harriegeelen.nu.
Speciaal voor huurders van Weller maakt
Weller het mogelijk om verschillende
Harrie Geelen-activiteiten te bezoeken
tegen een gereduceerd tarief.
Meld u nu aan voor een van de volgende
activiteiten!
Voorlezen en knutselen met Harrie Geelen
zaterdag 4 oktober, vanaf 11 uur
Harrie Geelen leest voor in de bibliotheek
in het Glaspaleis (doelgroep 4-6 jarigen),
kinderen gaan daarna onder begeleiding
van medewerkers van de OB*H en Pipoos
een kunstwerk maken.
Deelname € 2,-
Speciale prijs voor huurders van Weller € 1,-
Workshop Cartoontekenen
zaterdag 4 oktober, vanaf 11 uur
Voor de kinderen vanaf 6 jaar wordt een
workshop cartoontekenen door Hee-Art
verzorgd.
Deelname € 3,50
Speciale prijs voor huurders van Weller € 2,-
Concert met songs van John Lennon
zaterdag 25 oktober, 19 uur
Originele liedjes van John Lennon én de vertalingen
van Harrie Geelen staan gebroederlijk
naast elkaar in een bijzonder concert
door docenten van de Muziekschool.
Entree € 5,-
Speciale prijs voor huurders van Weller € 3,50
31
augustus 08
VERHALEN wellermagazine
Beroemde aria’s
vrijdag 31 oktober, 19 uur
Harrie Geelen bewerkte voor Frank Groothof
diverse opera’s, zoals de ‘Toverfluit’, ‘Carmen’
en ‘Don Giovanni’. In een exclusief concert
vertolken leraren van de muziekschool
Heerlen de mooiste aria’s uit deze meesterwerken
uit de muziekgeschiedenis. Zo geniet
u van een Nederlandstalige Fidelio, Idomeneo
en Giovanni.
Entree € 5,-
Speciale prijs voor huurders van Weller € 3,50
Aanmelden voor bovenstaande activiteiten
kan via www.harriegeelen.nu of via de balie
van het Glaspaleis, tel. 045-5772200. Geef
bij uw aanmelding aan dat u gebruik maakt
van de Weller-actie, door het codewoord
WELLER te vermelden!

wellermagazine VERHALEN
Gesetteld op de
Heerlerbaan
door: Huub (79) en Resi (77) Reijnders
In 1965 kreeg Huub Reijnders (79) een baan
als opzichter bij de Woningstichting
Heerlerbaan. Omdat een opzichter nu
eenmaal ín zijn wijk moest wonen, verhuisde
het gezin Reijnders met drie kinderen vanuit
hun geliefde Spekholzerheide in Kerkrade
naar de Heerlerbaan.
32
augustus 08
33
augustus 08
VERHALEN wellermagazine

wellermagazine VERHALEN
“Met de nieuwe baan, brak een
nieuw leven voor ons gezin aan.
We kregen een woning toegewezen
aan de Hodgesstraat. Een heerlijk
huis, in een fijne buurt met veel
jonge kinderen. Al werd contact
tussen het gezin van de opzichter en
de buren indertijd nog ontraden,
want stel je voor, de opzichter zou
misschien een bevriende huurder uit
de wijk voortrekken...”
“Met dat verzoek van de woningstichting
hebben wij nooit rekening gehouden. Sociale
contacten met onze omgeving waren en zijn
erg belangrijk voor ons. Voordat wij naar de
Heerlerbaan kwamen, hadden wij een kleine
doe-het-zelfzaak in Spekholzerheide waar
iedereen over de vloer kwam. Heel gezellig
was dat. Eenmaal gesetteld op de
Heerlerbaan was het dan ook best even
wennen. Vader ging dag in dag uit naar het
werk, de kinderen gingen naar school, moeder
de vrouw zat ineens alleen thuis, zonder de
aanloop van de winkel in ‘Spekhei’. Het heeft
even geduurd, maar op een gegeven moment
waren we allemaal thuis op de Heerlerbaan.”
Scherp toezicht
“Het werk en de sfeer bij de woningstichting
waren leuk. Wij kenden ook bijna iedereen
in de wijk. De huren werden indertijd nog
geïnd door Ons Limburg, alle andere zaken
liepen via de opzichter: de klachten, het
overleg met de aannemer, de planning en
uitvoering van het onderhoud. Het team
34
augustus 08
onderhoudsmedewerkers dat anno 1965 uit
twee man bestond, verplaatste zich met
authentieke driewielers: overdekte brommers
met een laadbak die met behulp van een
accu werden aangestuurd. De organisatie
groeide in de jaren ‘70 snel want Heerlerbaan
was toen ook al een heel geliefde buurt.
Giesenveld werd gebouwd en de flats aan
de Peter Schunckstraat. Wij hebben ons
eigenlijk nooit afgevraagd waarom onze flats
de tand des tijds zo glorieus doorstonden,
terwijl de ernaast gelegen Vossenkuil zo snel
verpauperde. Ons plaatsingsbeleid en ook
het toezicht was streng. Iedereen diende
zich aan de regels te houden en daarop
werd géén uitzondering gemaakt. Ook niet
voor de eigen familie van de opzichter. Toen
wij na een feestje van onze ouders enkele
tafelkleden ín het raam hadden opgehangen,
35
augustus 08
VERHALEN wellermagazine
niet eens buiten, werden wij daar meteen op
aangesproken. Het mocht voor een goede
uitstraling gewoon niet. En terecht!”
Sterke ‘roots’
“De Heerlerbaan is ruim en rustig. Een fijne
buurt. Elke dag nog voert een wandeling
richting de omliggende natuurgebieden. Het
Caumerbrongebied lekker dichtbij, maar
werkelijk uniek is het Imstenraderbos. Hier
kun je nog wandelen zonder dat je één
mens tegenkomt, in een prachtige natuur.
Vooral toch is de Heerlerbaan de plek waar
onze kinderen zijn opgegroeid en waar de
roots liggen van onze kleinkinderen én het
eerste achterkleinkind dat onderweg is.
Wij wonen hier graag, al lonkt óók onze
geboortegrond Spekholzerheide nog steeds.
De toekomst zal het uitwijzen.”

wellermagazine VERHALEN
Worldfestival
de Parade
36
augustus 08
Afrikaanse top op
37
augustus 08
VERHALEN wellermagazine
Wellerparadespektakel
Vrijwilligers krijgen exclusief
voorproefje
Elk jaar organiseert Weller een gezellige bijeenkomst voor
de leden van de huurderraden en bewonerscommissies.
De mensen in Heerlen, Brunssum en Onderbanken die zich
belangeloos inzetten voor hun buurt en buren. Meestal
praten we dan onder het genot van een hapje en een
drankje bij over ervaringen en plannen. Dit jaar wilde
Weller iets extra’s doen, om te laten zien hoe zeer wij het
werk van onze vrijwilligers waarderen. Tja, wat doe je dan
met al die mooie, folkloristische groepen die in de regio
bivakkeren vanwege het Worldfestival de Parade in
Brunssum. Juist, je vraagt de toppers om voor 150 van
jouw eigen toppers een exclusief optreden te verzorgen.
Zie hier, een impressie van donderdag 3 juli: De Wellerijen
in Brunssum én in Heerlen in Afrikaanse sferen….

wellermagazine VERHALEN
Voodoo door Balafon
Twee Afrikaanse groepen stalen op
spectaculaire wijze de show. De trommels
van Balafon uit Togo klonken als eerste.
Deze jonge groep brengt een indrukwekkende
en vooral erg energieke mix van muziek,
dans, mime en theater. Een schouwspel dat
gebaseerd is op de voodooverering in Togo.
De energie spatte van de voorstelling af. De
86-jarige Lies de Lange van de Brimmanshof
genoot. ‘Ik vind het werkelijk magnifiek
dat Weller zoiets voor ons organiseert.
Ik probeer zo veel mogelijk van de Parade
mee te krijgen, vandaag zit ik op de eerste rij.
Fantastisch.” Cor Hermans van Bergerode
vindt de voorstelling van Balafon een
belevenis: “Het is meer dan dans alleen, je
maakt écht kennis met een stukje cultuur.
Ik vind het een voorrecht dat wij dit als eerste
in Brunssum mogen zien.” Parade-fans van
het eerste uur Annie Bergs en Ada Daamen
wonen in Op gen Heuf in Brunssum.
“De optocht van de Parade trekt letterlijk
voor onze deur voorbij, wij zien dus alle
groepen en krijgen ook veel mee van het
“Ik vind het werkelijk magnifiek dat
Weller zoiets voor ons organiseert.”
feest in de binnenstad. Dankzij het optreden
in de Wellerij zitten we al helemaal in de
stemming.”
Spektakel uit Mali
Sounou Quest-African Percussion uit Mali
in West-Afrika verzorgde het middag-
programma in Heerlen. De groep bestond
uit twee ongelofelijk acrobatische dansers,
die ritmisch werden begeleid door een
tiental percussionisten. Het krachtige geluid
van de trommels zal tot in de wijde omtrek
te horen zijn geweest. Zus Gulpen uit
Heerlerheide heeft de smaak goed te pakken
en is van plan om meer groepen te gaan
zien tijdens het folkloristische festival in
Brunssum. “Het is toch geweldig dat wij op
deze exclusieve manier van het programma
mogen proeven.” Deze mening delen ook
Jos Hermans en Wiel Janssen uit De Wieër:
“Het optreden is een mooie geste van Weller.
Alle genodigden zetten zich pro deo in voor
hun omgeving en dan is het leuk als je daar
iets voor terug krijgt. Het optreden zelf is
fantastisch. Zoiets zie je zelden in deze
38
augustus 08
regio.” Harrie Franz uit Eikenderveld vat de
waarde van het Wellerparadespektakel tot
slot mooi samen: “Wéér lukt het Weller om
zich te onderscheiden. Ditmaal, door de
vrijwilligers die zich inzetten voor het
woonplezier in hun buurt te verrassen met
iets dat helemaal niets met wonen te maken
heeft. Weller blijft verbazen.”
39
augustus 08
VERHALEN wellermagazine

wellermagazine VERHALEN
Wij brengen de wijk in
de Wellerij
Projecten
Weller
Bent u wel eens in een van onze Wellerijen
in Heerlen of Brunssum geweest? Het is een
plek die inspireert en nieuwsgierig maakt!
En binnenkort kunt u zelfs een stukje uit de
wijk in de Wellerij terugvinden. Hoe? Lees
snel dit artikel.
Omdat geen twee mensen precies hetzelfde
willen, maakt Weller geen standaardproduct,
maar maatwerk. En om erachter te komen
wat klanten graag willen, hechten wij grote
waarde aan persoonlijk contact. We willen
gewoon weten welke wensen en vragen er
leven, om daarop onze producten en diensten
te kunnen aanpassen. Zo dragen we actief
bij aan het woonplezier. Plekken waar
persoonlijk contact invulling krijgt, zijn
onder meer onze Wellerijen. Hier staat ‘de
ontmoeting met de klant’ centraal. Gewoon
op een ontspannen manier met elkaar
omgaan. En dat in een hele bijzondere
omgeving. U kunt hier met al uw vragen en
(woon)wensen terecht. Bovendien is er in
de Wellerij altijd van alles te beleven en te
doen: evenementen, activiteiten, een
tekenwedstrijd voor de kinderen, etc.
Weller inspireert u graag.
Ook willen we graag meehelpen aan een
prettige leefomgeving. Goede contacten met
bewoners, gemeenten en andere partners
vinden wij daarom belangrijk. We hebben een
40
augustus 08
actieve rol als het gaat om het opknappen
van wijken en buurten, maar ook bij de
ontwikkeling van nieuwe wijken. Wonen,
welzijn en zorg krijgt bij Weller ruime
aandacht. De lat ligt hoog en dat mag best.
Want we zijn pas tevreden als onze klanten
dat ook zijn.
Het is natuurlijk altijd leuk om wat meer te
weten over de projecten in uw wijk. Vanaf
eind december brengen we daarom in onze
Wellerijen projecten onder de aandacht. Zo
brengen we de wijk een beetje in de Wellerij.
We beginnen met twee grote herstructureringsprojecten.
In de Wellerij in Brunssum
staat het masterplan Brunssum op de agenda.
Een masterplan is een visie voor de lange
termijn. Het centrum van Brunssum wordt
de komende jaren opnieuw ingericht door
Weller en de gemeente onder de naam
‘Bruisend Brunssum’. Met deze plannen komt
er meer samenhang in het centrumgebied
en wordt het een aantrekkelijk en levendig
geheel. Zo concentreert het winkelen en
parkeren zich straks in het winkelhart van
Brunssum en vinden cultuur en uitgaan elkaar
op het Lindeplein, de nieuwe ‘woonkamer’
van Brunssum. In Heerlen schenken we
aandacht aan het herstructureringsproject
‘Heerlerheide Nieuwe Stijl’, waarbij het
centrum van Heerlerheide wordt aangepakt.
Hier vallen tal van grote projecten onder
41
augustus 08
VERHALEN wellermagazine
zoals het zeer markante ‘Gen Coel’. Met zijn
glazen koeltoren is dit een opvallend gebouw
voor bijzondere ontmoetingen en culturele
evenementen, maar ook voor aantrekkelijke
winkels en gezellige horeca.
Over beide plannen is een hoop te vertellen
en te zien. Maquettes, plannen, foto’s,
doeken; er zal van alles geëtaleerd zijn.
Vanaf nu heeft u dus nog een extra reden
om onze Wellerij binnen te stappen. Aarzel
niet en loop gerust binnen in de Wellerij aan
de Geerstraat 320 in Heerlen of aan de
Raadhuisstraat 21B in Brunssum.
De openingstijden:
Maandag tot en met vrijdag:
van 09.00 tot 17.00 uur
Donderdagavond tot 19.00 uur
In de Wellerij
brengen we vanaf eind
december projecten onder
de aandacht. We beginnen
met ‘Heerlerheide Nieuwe
Stijl’ in Heerlen en
‘Bruisend Brunssum’
in Brunssum.

wellermagazine VERHALEN
Een stukje
Brunssum
door: Wiel Klaassen
In 1997 werd Wiel Klaassen (78) gehuldigd
in de Orde van Oranje Nassau voor zijn vele
vrijwilligerswerk. Speciaal voor
Wellermagazine blikt hij samen met zijn
vrouw Trees (78) terug in de tijd van hun
geliefde Brunssum.
42
augustus 08
43
augustus 08
VERHALEN wellermagazine

wellermagazine VERHALEN
“Ik wil heus niet beweren dat
vroeger alles mooier en beter was.
Je moet het leven en elke levensfase
daarin nemen zoals het zich voordoet,
met zijn mooie en minder mooie
kanten. Maar och, wat hebben wij
genoten in de jaren ’50 en ’60 in
Brunssum. Van de wekelijkse dansavonden,
roeien in het Schutterspark,
de processies, de kermis en natuurlijk
carnaval. Feesten die je samen vierde.
Net zoals je vroeger veel meer samen
leefde. Iedereen kende iedereen, en
je hielp ook iedereen.”
“In februari 1956 kregen wij een huis met
een tuin in de Nieuwe Egge toegewezen. De
woningen waren nét opgeleverd, alles was
nieuw. Het was in één woord fantastisch dat
wij daarvan mochten genieten. De Egge was
indertijd een hechte gemeenschap. Een echte
mijnwerkersbuurt, waarin iedereen zowat
hetzelfde leven leidde: de mannen werkten
ondergronds, waren elke dag op pad met
alleen op zaterdag een korte dienst, de
vrouwen bleven thuis en zorgden voor de
kinderen. De zaterdagmiddag en de zondag
waren vrij. Dan ging je dansen, speelde je een
potje kaart of ging je op familiebezoek. Het
leven was ‘klein’ of beter gezegd eenvoudig,
maar wel erg gelukkig. Je voelde je ook veilig.
De mijnen regelden alles en ook door de
gemeenschap werd goed voor je gezorgd.
Buren hielpen elkaar door dik en dun.”
Lintje
“Intussen is er veel veranderd. De mijnen
sloten hun deuren, de hechte gemeenschap
viel beetje bij beetje uit elkaar, het sociale
vangnet verdween. Wat bleef waren tal van
verenigingen waarvoor wij ons met hart en
ziel hebben ingezet: de gymnastiekvereniging,
het oranjecomité, de marktcommissie, etc.
Deze organisaties doen goed werk, door
mensen bij elkaar te brengen en samen te
laten sporten en spelen, én door samen te
werken aan een mooie en gezellige stad.
Wat ook bleef was de liefde voor Brunssum.
Na 23 jaar ondergronds te hebben gewerkt,
ben ik 27 jaar actief geweest als freelance
journalist. Ik kwam overal in Brunssum en
leerde ik ook alles over de historie. Ik heb
nog een boekje geschreven Brunssum
vroeger en nu waarin beelden van vroeger
naast die van de jaren ’90 van de vorige
eeuw staan. Heerlijk vind ik het om te
snuffelen in oude boeken en documenten.
Op zoek naar het oudste Brunssum ben ik
zelfs letterlijk gaan graven bij de Oeloven.
Een mooie collectie middeleeuws Brunssums
aardewerk is het resultaat. Daar ben ik erg
trots op, evenals op de halfedelstenen die
ik verzameld heb, en op onze prachtige
bloementuin.”
Onder de mensen
“Ook nu peinzen wij er nog niet over om ons
heerlijke huis in de Egge in te ruilen voor
bijvoorbeeld een flat. Integendeel, juist in
deze tijd waarin iedereen meer voor zichzelf
leeft, willen wij voor wat ‘sociale jus’ zorgen.
Niet meer zo actief in het verenigingsleven
maar op kleinere schaal, via het wijkteam
en de Hoeskamer in onze buurt, een praatje
in de supermarkt of een onderonsje met de
buren. Wij zijn graag onder de mensen.”
44
augustus 08
45
augustus 08
VERHALEN wellermagazine

wellermagazine VERHALEN
Houd van het
leven!
door: Tiny Meessen
46
augustus 08
47
augustus 08
VERHALEN wellermagazine

wellermagazine VERHALEN
48
augustus 08
“Een positieve instelling en liefde
voor het leven, zijn mijn drijfveer.
Eindelijk durf ik en kan ik het leven
leiden dat bij mij past, zijn zoals ik
ben. Leeftijd is niet meer belangrijk,
behalve dat er met het voortschrijden
der jaren overzicht komt én inzicht.”
Tiny Meessen heeft het niet gemakkelijk
gehad in haar leven. “Van kleins af aan wist
ik dat ik anders was dan anderen. Ik groeide
op in Wijnandsrade, een klein en tamelijk
gesloten dorp waar in mijn jeugd nog volgens
de oude stempel werd geleefd. Ik paste er
niet, moest mij altijd conformeren, terwijl ik
juist graag anders wilde zijn en mij ook
anders wilde kleden. Mijn eigen stijl laten
zien. Ik voelde mij er dan ook niet gelukkig.
Behalve als ik, alleen, onder de hoge bomen
lag, genietend van het glinsterende spel
tussen het licht en de bladeren.”
Genieten
Haar volwassen leven heeft Tiny op
verschillende plaatsen in Nederland doorgebracht.
Sinds februari dit jaar woont zij
op de hoogste etage van de Palatinusflat op
de Heerlerbaan. “Ik leef hier letterlijk en
figuurlijk in de wolken. Ik kreeg de sleutel
van de woning op een belangrijk kruispunt
in mijn leven. Na vele jaren van zoeken heb
ik eindelijk mijn rustpunt gevonden. Ik
geniet sindsdien van een heerlijk leven,
waarvan elke dag begint én eindigt met een
fantastisch uitzicht. De dagen zijn alleen
daardoor al bijzonder. Regelmatig zit ik op
mijn balkon, met mijn blik gericht op de
horizon die door de steeds veranderende
49
augustus 08
VERHALEN wellermagazine
luchten nooit hetzelfde is. Veel meer heb ik
op zulke momenten niet nodig!”
Spiritueel
“Ik sta tegenwoordig meer open voor
spirituele zaken en mediteer dagelijks in
een kamer die ik hier speciaal voor heb
ingericht: mijn paarse kamer. Ik kan het
iedereen aanraden om zo’n omgeving voor
zichzelf te creëren: het zorgt voor balans én
de voor mij zo belangrijke rust. Ik voel mij
daar prettig bij en zit daardoor beter in mijn
vel. Het leuke is vervolgens dat wanneer je
jezelf goed voelt, je ook weer openstaat
voor nieuwe ervaringen en mensen. Ik heb
bijvoorbeeld een mooie vriendschap gesloten
met mijn Iraanse buurvrouw. Ik heb gewoon
aangebeld om mij voor te stellen en ben
met haar aan de praat geraakt. We zijn nu
zover dat ik haar Nederlands leer en zij mij
Farsi. Zoiets is toch geweldig?”
Opperhoofd van de stam
“Het belangrijkste in mijn leven zijn mijn
kinderen en kleinkinderen die gelukkig in de
buurt wonen. Regelmatig mag ik oppassen en
haal ik de kleintjes van school. Nu voel ik
mij al niet oud, maar zij houden mij jong en
vooral ook bij de tijd. Oma mag best hip zijn,
ook van hen. De kinderen hebben mij leren
jumpen en sms’en, regelmatig speel ik op
het veldje achter de flat een potje voetbal
of basketbal en er is niemand beter in het
verstoppertje spelen dan deze oma. Ik voel
mij betrokken bij hun leven en ervaar het
als een voorrecht dat ik een rol daarin mag
spelen: als opperhoofd van de stam, zoals
mijn kleinzoon het omschrijft.”

wellermagazine VERHALEN
Winnende bijdrage
Verhalenwedstrijd
Op ieder potje past een dekseltje.
We liepen over de markt van het mooie Tsjechische stadje
Jicin. Het is een groot plein met in het midden, bijna
traditioneel voor Tsjechie, een standbeeld en omgeven door
middeleeuwse gebouwen met arcaden, waaronder allerlei
instanties en winkeltjes hun domicile hadden gevonden. Er
was markt geweest en nu, rond het middaguur, waren de
kooplui hun kramen aan het afbreken en inpakken. Zaterdagmiddag
na twaalf uur zijn de winkels in Jicin gesloten.
..
Hein van Hugten reageerde op onze oproep
in het vorige Wellermagazine om bijzondere
verhalen, mijmeringen, poëzie of historische
anekdotes in te zenden, met dit mooie
reisverhaal. Zijn winnende bijdrage werd
beloond met een boekenbon.
door: Hein van Hugten
50
augustus 08
erlaten, kwam er een touringbus
51
augustus 08
VERHALEN wellermagazine
Toen wij het plein wilden verlaten, kwam er een touringbus
aanrijden met een Italiaans opschrift. Deze stopte voor de
ingang van het museum, dat gevestigd was in een van de
middeleeuwse gebouwen en via een onderdoorgang in de
arcade bereikbaar was. Daags tevoren hadden wij het nog
bezocht. Er is een grote binnenplaats met drie verdiepingen
hoog rondom gaanderijen, zoals je die ook wel ziet bij oude
barok kastelen. Nieuwsgierig bleven we staan, toen een stroom
muzikanten gekleed in traditionele kleding, met hun
instrumenten de bus verliet en via de onderdoorgang naar
het museumbinnenplaats liepen. Toen pas viel ons een
aanpakbiljet op, waarop een concert werd aangekondigd.
Dat wilden we uiteraard niet missen en dus volgden we de
muzikanten naar binnen.
Op de binnenplaats was een podium gebouwd waarop het
orkest plaats nam. Rondom het podium waren stoelen in een
halve cirkel opgesteld. Het publiek stroomde toe en ook wij
zochten een plaatsje op enige afstand van het podium. Het
concert begon met enkele klassieke nummers. Maar de stukken
werden steeds populairder. Op een gegeven moment werden
er zelfs Boheemse nummers gespeeld welke door het publiek
uit volle borst werden meegezongen. Wij genoten dubbel op.
Halverwege het concert was een (echt?)paar voor ons op twee
vrije stoelen komen zitten. Ik heb nog zelden in mijn leven
zulke lelijke mensen gezien buiten de film. De vrouw was
hooguit eenmeterveertig groot. Ze had kromme benen en een
grote bochel links op haar rug. Haar hoofd was veel te
groot. Ze had een grof gelaat met grote ogen van een
ondefinieerbare kleur. Het stugge roodachtige haar hing sluik

wellermagazine VERHALEN
tot op de schouders. Ze was gekleed in een donkere
zakachtige jurk en ze kon de vergelijking met de gebochelde
van de Notre Dame glansrijk doorstaan. Haar leeftijd was
moeilijk te schatten maar ze was zeker boven de vijftig
jaar. De man was minstens twee koppen groter, mager met
warrig lichtgrijs haar. Hij was tandenloos, waardoor zijn
neus de vorm had van een haviksnavel. Daaronder zijn
ingevallen mond en een spitse naar boven neigende kin. Hij
was gekleed in een zwart vlekkerig pak en beiden stonken
sterk naar zweet. Het paar kwam overduidelijk niet uit de
sociale bovenklasse. In eerst instantie waren wij geirriteerd
dat zij uitgerekend voor onze neus moesten gaan zitten. Maar
hun gedrag trok gaandeweg meer onze aandacht. Het orkest
speelde al laatste toegift een medley van nummers van
Elvis Presley.
De man had al de hele tijd de hand van de vrouw vast en
streelde die. Bij het nummer: ‘Love me love me tenderly’,
aaide hij haar zachtjes over de schouder en rug en toen het
orkest: ‘Are you lonesome tonight’ speelde kijk zij naar hem
op en in haar ogen lag zo’n aanbiddende verliefde blik dat
ik kippenvel op mijn armen kreeg. Het stel was mooi van
lelijkheid. Het tafereeltje was zo vertederend, dat je de
lelijkheid niet meer zag.
Het concert was afgelopen en het ongelijke paar verliet hand
in hand de binnenplaats. Mijn vrouw en ik keken elkaar aan
en zij vertolkte mijn gedachte: ‘Op ieder potje past toch
een dekseltje’. Dit was nog mooier dan het hele concert!
..
.
52
augustus 08
53
augustus 08
VERHALEN wellermagazine

wellermagazine VERHALEN
Mijnmuseum
Leuk uitstapje
“Het mijnverleden hoeft zeker niet terug.
Wij zijn vóór vooruitgang. Maar het is
belangrijk dat de verhalen van vroeger
bewaard blijven. Wij zijn de laatste generatie
die ze nog kunnen vertellen.”
54
augustus 08
Mijnmuseum laat
In Heerlen, ingesloten tussen het oude en het nieuwe CBS
en de spoorlijn, ligt het enige authentieke schachtgebouw
van Nederland. Fier pronken de oranje letters ON op het
metalen platform; vele tonnen steenkool zijn hier in de
periode tussen 1899 en 1974 uit de Oranje Nassaumijn 1
naar boven getakeld. Honderden mijnwerkers zijn via
hetzelfde – verbazingwekkend kleine – gat in de aarde
afgedaald naar de donkere mijngangen diep onder de
grond. In het schachtgebouw, waar een clubje actieve
vrijwilligers aan de oprichting van het Nederlands
Mijnmuseum werkt, komt de harde werkelijkheid van
vroegere tijden héél gemakkelijk tot leven.
55
augustus augustus 08 08
VERHALEN wellermagazine
geschiedenis leven

wellermagazine VERHALEN
In het Mijnmuseum herleeft het verleden in woord en beeld. Niet alleen in nostalgische verhalen maar aan de hand van feiten, films en mooie foto’s van na 1900.
56
augustus 08
57
augustus 08
VERHALEN wellermagazine

wellermagazine VERHALEN
“Het beeld staat op mijn netvlies gegrift. Het
is 1951. Mijn vader komt via de keukendeur
binnen en vertelt dat zich een drama heeft
voorgedaan in de Oranje Nassaumijn IV in
Heerlen. Zijn collega was daarbij overleden.”
Het is één van de weinige herinneringen die
Giel Theunissen heeft aan het mijnwerkersbestaan.
Zelf was hij van 1959 tot 1970
opzichter bij de ON IV. “Het was een tijd van
hard werken en omscholen aan de HTS tot
werktuigbouwkundige: een baan met een
toekomst. Immers, in 1965 was de toenmalige
minister van economische zaken Joop Den
Uyl al naar het zuiden afgereisd met de
mededeling dat de mijnen zouden sluiten.”
Eerherstel
“In 1974 zijn de laatste kolen opgehaald.
Vervolgens is alles wat ook maar iets met
het gitzwarte carboon te maken heeft onder
de noemer ‘Van Zwart naar Groen’ uitgewist.
Alles komt aan bod, zo veel mogelijk
onder één dak bij elkaar gebracht
zodat er een compleet overzicht
ontstaat van de mijnindustrie in
Zuid-Limburg.
De mijnen bestonden niet meer. Iedereen
ging over tot de orde van de dag. Nu zie je
dat het bloed kruipt waar het niet gaan kan.
Er is een stukje herwaardering voor onze
historie die veel mensen goed doet. Vooral
de mensen die keihard hebben gewerkt
onder de meest erbarmelijke omstandigheden.
Bovendien dankt de regio vrijwel
alles aan het mijnverleden: de spoorlijnen,
de infrastructuur, de technologische
vooruitgang, de gezondheidszorg, de rijkdom:
zonder mijnverleden waren Heerlen,
Brunssum, Schaesberg en Kerkrade kleine
boerendorpen gebleven.”
Museum
In het Mijnmuseum herleeft het verleden in
woord en beeld. Niet in nostalgische verhalen
maar aan de hand van feiten, films en mooie
foto’s van na 1900. Prachtige handgetekende
kaarten die de omvang van het gangenstelsel
onder Parkstad Limburg weergeven. Het
ontstaan van het Carboongesteente, de grote
collectie mijnbouwattributen, de unieke
‘Rein Bettink’-collectie mijnlampen, de fototentoonstelling
Koempel Adieë. En dan die
veel te smalle schacht, waarin de duisternis
haast tastbaar is. Alles komt aan bod, zo
veel mogelijk onder één dak bij elkaar
gebracht zodat er een compleet overzicht
ontstaat van de mijnindustrie in Zuid-Limburg.
58
augustus 08
Natuurlijk is er dan óók aandacht voor het
Mijnwaterproject, dat die oude afgeschreven
mijnen weer een hoofdrol geeft bij de
winning van schone, duurzame energie.
Meer informatie:
www.nederlandsmijnmuseum.eu
59
augustus 08
Tegen inlevering van deze kortingsbon betaalt u € 3,entree
(normaal € 4,-). Voor kinderen t/m 10 jaar is de
toegang gratis; kinderen van 10 tot 15 jaar betalen 50 cent
(normaal € 2,-).
VERHALEN wellermagazine
Korting voor Weller
Het Nederlands Mijnmuseum is van maandag t/m vrijdag
geopend van 11-16 uur. Kijk voor de zaterdagopenstellingen
op de website. U vindt het museum aan de Kloosterweg 1
(via parkeerplaats CBS) in Heerlen, tel. 045-5713707.

wellermagazine VERHALEN
Deze tekening is gemaakt door de 12-jarige
Katie Nooijen uit Brunssum. Zij mag een
cadeautje in de Wellerij komen ophalen of
zich telefonisch melden bij Weller en vragen
naar Krista Poulissen.
Wellerkids
Katie Nooijen
60
augustus 08
61
augustus 08
VERHALEN wellermagazine
Wil jij jouw tekening de volgende keer in
het Wellermagazine zien en ook een
cadeautje ophalen in de Wellerij? Stuur je
mooiste (t)huis-tekening dan snel naar:
Wellermagazine
t.a.v. de redactie
Postbus 2, 6400 AA Heerlen

wellermagazine VERHALEN
Wellerhebbes
Leuke hebbedingetjes
gespot door Weller
Flowerpower
Notitieboekje. € 1,50. Balpen. € 1,60, HEMA
Alleen voor echte boekenwurmen
Boekenlegger. € 3,75, De Plantage
Altijd goed zicht
Leesbrillen. Vanaf € 3,95, HEMA
62
augustus 08
Voor ieder gevoel een kleur
Kleur vullingen. € 4,39, V&D
Aapjes kijken
Daar komt aap. € 14,95, De Plantage
63
augustus 08
Sssttt ‘Niet verder vertellen…’
Dagboek. € 12,95, V&D
Voor de late uurtjes
Leeslamp. € 4,99, Blokker
VERHALEN wellermagazine

wellermagazine VERHALEN
Om goed voor de dag te komen
Luxe notitieboekje. € 1,50, Blokker
Leuk!
Alfabet stempels. € 4,95, Hema
Spelend leren
Scrabble scramble. € 9,99, Blokker
Voor de kleine boekenwurm
‘Ik lees meer’ boek € 5,50, Blokker
64
augustus 08
Colofon
Wellermagazine is een uitgave van Weller. Het
wordt in een oplage van 11.000 exemplaren
verspreid onder Wellerklanten en -relaties.
Heeft u tips, vragen, opmerkingen of interessante
berichten voor dit magazine stuur ze naar dan
Wellermagazine, t.a.v. de redactie, Postbus 2,
6400 AA Heerlen.
Hoofdredactie: Krista Poulissen
Redactie: Karin Theunissen, Krista Poulissen,
Zuiderlicht
Fotografie: Arjen Schmitz, Marcel van Hoof,
Zuiderlicht
Vormgeving en productie: Zuiderlicht
Lithografie en drukwerk: Rosbeek

We willen u gewoon lekker
laten wonen
In onze Wellerij kunt u met al uw vragen en
(woon)wensen terecht. We hebben een
actueel zicht op de Wellerwoningen, maar
kunnen u ook helpen met al uw vragen die
te maken hebben met uw woonplezier.
Bovendien is er in de Wellerij altijd van
alles te beleven en te doen.
www.wellernet.nl