CT-onderzoek van de dikke darm - IJsselland Ziekenhuis
CT-onderzoek van de dikke darm - IJsselland Ziekenhuis
CT-onderzoek van de dikke darm - IJsselland Ziekenhuis
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>CT</strong>-<strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong><br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>dikke</strong> <strong>darm</strong><br />
Af<strong>de</strong>ling Radiologie <strong>IJsselland</strong> <strong>Ziekenhuis</strong><br />
Datum <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong>: …………………………………………<br />
Tijdstip: .………………………………………..
Inleiding<br />
U heeft een afspraak gekregen voor een <strong>CT</strong>-<strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>dikke</strong> <strong>darm</strong> (<strong>CT</strong> Colon). Dit <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> vindt plaats op <strong>de</strong><br />
af<strong>de</strong>ling Radiologie.<br />
In <strong>de</strong>ze fol<strong>de</strong>r leggen wij uit hoe het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> in zijn werk<br />
gaat en welke voorbereidingen nodig zijn om het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong><br />
goed te laten verlopen.<br />
Wij verzoeken u <strong>de</strong>ze fol<strong>de</strong>r zorgvuldig door te nemen.<br />
Wat is een <strong>CT</strong> (computer tomografie)<br />
Een <strong>CT</strong> is een <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> waarbij met behulp <strong>van</strong><br />
röntgenstralen en een computer afbeeldingen wor<strong>de</strong>n<br />
gemaakt <strong>van</strong> het te <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong>en lichaams<strong>de</strong>el.<br />
• De <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong>stafel waarop u ligt, wordt tij<strong>de</strong>ns het<br />
<strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> door een bre<strong>de</strong> ring geschoven. De opening<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong>ze ring, <strong>de</strong> <strong>CT</strong>-scanner, heeft een diameter <strong>van</strong><br />
ongeveer 80 cm en is 50 cm diep. De voor- en achterzij<strong>de</strong><br />
zijn open, u bent dus niet opgesloten.<br />
• Soms wordt er gebruik gemaakt <strong>van</strong> jodiumhou<strong>de</strong>nd<br />
contrastmid<strong>de</strong>l om organen en bloedvaten zichtbaar te<br />
maken.<br />
• Ook wordt een medicijn bij u ingespoten om<br />
<strong>darm</strong>krampen te vermin<strong>de</strong>ren (Buscopan).<br />
Belangrijk!<br />
• Röntgenstraling kan een gevaar opleveren voor het<br />
ongeboren kind. Als <strong>de</strong> mogelijkheid bestaat dat u<br />
zwanger bent, wilt u dit dan mel<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> laborant of<br />
aanvragend arts?<br />
• Bent u overgevoelig voor jodium of geneesmid<strong>de</strong>len?<br />
Meldt u dit dan voor het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> aan <strong>de</strong> laborant of<br />
aanvragend arts.
Belangrijk! (vervolg)<br />
• Als u diabetes heeft, moet u met <strong>de</strong> aanvragend arts<br />
overleggen.<br />
• In verband met <strong>de</strong> toediening <strong>van</strong> het medicijn tegen<br />
<strong>darm</strong>krampen is voorzichtigheid gebo<strong>de</strong>n bij:<br />
• glaucoom,<br />
• verhoog<strong>de</strong> oogboldruk,<br />
• vergrote prostaat,<br />
• hartritmestoornissen, en<br />
• het gebruik <strong>van</strong> anti<strong>de</strong>pressiva.<br />
Als dit voor u <strong>van</strong> toepassing is, meld dit dan bij <strong>de</strong><br />
laborant voor aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong> het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong>.<br />
• Het medicijn tegen <strong>darm</strong>krampen, dat u ingespoten<br />
krijgt, kan lei<strong>de</strong>n tot kort durend (ongeveer 1 uur)<br />
wazig zien. Wij adviseren u dan ook na het<br />
<strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> niet zelfstandig <strong>de</strong>el te nemen aan het<br />
verkeer en voor vervoer naar huis te zorgen.<br />
• U kunt uw medicijnen gewoon blijven gebruiken.<br />
• Mocht u verhin<strong>de</strong>rd zijn, wilt u dit dan tijdig<br />
doorgeven aan <strong>de</strong> af<strong>de</strong>ling Radiologie?<br />
Tel: (010) 258 5975 of (010) 258 5977.<br />
Doel <strong>van</strong> het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong><br />
Met <strong>de</strong> <strong>CT</strong> wordt <strong>de</strong> <strong>dikke</strong> <strong>darm</strong> in beeld gebracht. Uw <strong>darm</strong><br />
wordt met lucht (koolstofdioxi<strong>de</strong>gas) gevuld. De lucht zorgt<br />
ervoor dat <strong>de</strong> <strong>darm</strong>en uitzetten. Dit is nodig om alle <strong>de</strong>len<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>dikke</strong> <strong>darm</strong> goed te kunnen afbeel<strong>de</strong>n. Dit <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong><br />
heet ook wel virtuele endoscopie.
De voorbereidingen op het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong><br />
Voor het goed kunnen uitvoeren <strong>van</strong> het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> is het<br />
erg belangrijk dat <strong>de</strong> <strong>dikke</strong> <strong>darm</strong> goed schoon is en zo weinig<br />
mogelijk resten ontlasting bevat.<br />
U doet dat door:<br />
• een dieet te volgen,<br />
• het mid<strong>de</strong>l Bisocadyl te slikken (een laxeermid<strong>de</strong>l), en<br />
• Picoprep te gebruiken.<br />
Ver<strong>de</strong>r moet u EZ-CAT innemen. Daarmee wordt <strong>de</strong><br />
ontlasting, die toch nog in uw <strong>darm</strong>en aanwezig is, bij het<br />
<strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> zichtbaar.<br />
Probeert u zoveel mogelijk ontlasting kwijt te raken.<br />
Op <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> pagina’s wordt uitgelegd wat precies <strong>van</strong> u<br />
wordt verwacht bij <strong>de</strong>ze voorbereidingen. Wij verzoeken u<br />
<strong>de</strong>ze aanwijzingen nauwlettend te volgen.<br />
Voorbereidingen thuis<br />
De dag vóór het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong><br />
Algemeen:<br />
• Gebruikt u medicijnen, dan kunt u <strong>de</strong>ze volgens<br />
voorschrift innemen.<br />
• Tussen 15.00 en 19.00 uur drinkt u elk uur een glas water.<br />
Ver<strong>de</strong>r mag u geduren<strong>de</strong> <strong>de</strong> dag hel<strong>de</strong>re dranken drinken<br />
zoals ver<strong>de</strong>rop beschreven.<br />
• Het vezelarme dieet dat u geduren<strong>de</strong> <strong>de</strong> gehele dag moet<br />
volgen, staat beschreven in het inlegvel mid<strong>de</strong>n in <strong>de</strong>ze<br />
fol<strong>de</strong>r.<br />
Om ± 08.30 uur ontbijt:<br />
• U gebruikt een vezelarm ontbijt (zie inlegvel).
Om ± 12.30 uur lunch:<br />
• U gebruikt een vezelarme lunch (zie inlegvel).<br />
• U neemt 2 tabletten Bisocadyl met een glas water.<br />
Om 18.00 uur:<br />
• U gebruikt een vezelarme avondmaaltijd (zie inlegvel).<br />
• U neemt na <strong>de</strong> avondmaaltijd een fles EZ CAT en schudt<br />
<strong>de</strong>ze zeer grondig. Drinkt u <strong>de</strong> fles volledig op, eventueel<br />
aangelengd met limona<strong>de</strong>siroop en water.<br />
Om 19.00 uur:<br />
• U lost 1 zakje Picoprep op in 1 glas water (250 ml) en<br />
drinkt het op.<br />
Hierna mag u niets meer eten tot na het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong>!<br />
• U mag nog wel <strong>de</strong> toegestane dranken drinken tot 3 uur<br />
voor het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> (zie inlegvel).<br />
• Gebruikt u medicijnen, dan kunt u <strong>de</strong>ze volgens<br />
voorschrift innemen.<br />
De dag <strong>van</strong> het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong><br />
• U mag niets eten.<br />
• Wel mag u <strong>de</strong> toegestane dranken (zie inlegvel) drinken<br />
tot 3 uur voor het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong>.<br />
• Gebruikt u medicijnen, dan kunt u <strong>de</strong>ze volgens<br />
voorschrift innemen.
Het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong><br />
U meldt zich ruim op tijd bij <strong>de</strong> balie <strong>van</strong> <strong>de</strong> af<strong>de</strong>ling<br />
Radiologie (volg routenummer 50).<br />
Voorbereidingen<br />
• Voor het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> moet u uw kleding uitdoen en<br />
siera<strong>de</strong>n afdoen. U kunt alleen een hemd of T-shirt<br />
(zon<strong>de</strong>r metalen knopen) aanhou<strong>de</strong>n.<br />
• In <strong>de</strong> <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong>skamer neemt u plaats op <strong>de</strong><br />
<strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong>stafel.<br />
• De radioloog bepaalt aan <strong>de</strong> hand <strong>van</strong> <strong>de</strong> aanvraag of u<br />
een injectie met contrastvloeistof krijgt of niet.<br />
• U krijgt <strong>van</strong> te voren een infuusnaald in uw arm.<br />
• U krijgt een injectie met Buscopan.<br />
• Hierna vraagt <strong>de</strong> laborant u om op uw linkerzij te gaan<br />
liggen.<br />
• De laborant brengt een met glijmid<strong>de</strong>l ingesmeerd dun<br />
slangetje (canule) in uw anus.<br />
• Via het slangetje wordt <strong>de</strong> <strong>dikke</strong> <strong>darm</strong> langzaam met lucht<br />
gevuld met behulp <strong>van</strong> een apparaat. Dit kan krampen en<br />
een opgeblazen gevoel geven; wij verzoeken u het aan <strong>de</strong><br />
laborant te mel<strong>de</strong>n als u klachten krijgt.<br />
• De druk in <strong>de</strong> <strong>darm</strong> wordt gemeten terwijl het apparaat <strong>de</strong><br />
lucht aanvoert. Wanneer <strong>de</strong> maximale druk bereikt is,<br />
stopt het apparaat direct.<br />
• Tij<strong>de</strong>ns het inbrengen moet u een paar keer draaien.<br />
• Als er voldoen<strong>de</strong> lucht in <strong>de</strong> <strong>darm</strong> zit kan <strong>de</strong> scan gemaakt<br />
wor<strong>de</strong>n.<br />
Eerste <strong>de</strong>el <strong>van</strong> het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong><br />
• U wordt door <strong>de</strong> opening <strong>van</strong> het apparaat geschoven tot<br />
u op <strong>de</strong> goe<strong>de</strong> plaats ligt. Aan bei<strong>de</strong> kanten <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
scanner steekt <strong>de</strong> tafel nog een stuk uit.
• Voor het scannen verlaat <strong>de</strong> laborant <strong>de</strong> <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong>skamer<br />
en gaat naar <strong>de</strong> bedieningsruimte ernaast. De laborant<br />
houdt u in <strong>de</strong> gaten.<br />
• Er wor<strong>de</strong>n verschillen<strong>de</strong> opnamen gemaakt, waarbij <strong>de</strong><br />
tafel heen en weer schuift.<br />
• Het is belangrijk dat u tij<strong>de</strong>ns het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> stil blijft<br />
liggen.<br />
• Voordat <strong>de</strong> scan start, wordt u door <strong>de</strong> intercom gevraagd<br />
uw a<strong>de</strong>m een aantal secon<strong>de</strong>n in te hou<strong>de</strong>n.<br />
• Eventueel kan ook contrastvloeistof ingespoten wor<strong>de</strong>n<br />
via <strong>de</strong> infuusnaald. Dit doen we om nog beter on<strong>de</strong>rscheid<br />
te kunnen maken tussen <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> an<strong>de</strong>re organen<br />
en weefsels in uw lichaam. Van <strong>de</strong>ze vloeistof kunt u een<br />
warm gevoel krijgen en het gevoel alsof u in <strong>de</strong> broek<br />
plast, dit verdwijnt in een paar minuten.<br />
• Als <strong>de</strong> scan klaar is hoort u dat u weer kunt doora<strong>de</strong>men.<br />
Twee<strong>de</strong> <strong>de</strong>el <strong>van</strong> het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong><br />
• Voor het twee<strong>de</strong> <strong>de</strong>el <strong>van</strong> het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> vraagt <strong>de</strong><br />
laborant u om op uw buik te komen liggen.<br />
• De laborant controleert of er nog voldoen<strong>de</strong> lucht in <strong>de</strong><br />
<strong>darm</strong>en zit. Als het nodig is wordt er nog extra lucht in <strong>de</strong><br />
<strong>darm</strong>en geblazen.<br />
• Daarna wordt <strong>de</strong> scan gemaakt.<br />
• Na <strong>de</strong> laatste scan controleert <strong>de</strong> laborant of <strong>de</strong> <strong>darm</strong>en<br />
goed zijn afgebeeld.<br />
• Als het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> klaar is, komt <strong>de</strong> laborant terug en<br />
verwij<strong>de</strong>rt het slangetje en eventueel <strong>de</strong> infuusnaald.<br />
Het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> duurt in totaal ongeveer 20 minuten.<br />
Als u tij<strong>de</strong>ns het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> klachten krijgt (veel buikpijn,<br />
misselijkheid, duizeligheid, etc.), wilt u dit dan aan <strong>de</strong><br />
laborant mel<strong>de</strong>n? Z.O.Z.
Na het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong><br />
• Vrijwel alle ingebrachte lucht in uw <strong>darm</strong>en wordt door<br />
het lichaam opgenomen en afgevoerd. Na afloop <strong>van</strong> het<br />
<strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> kunt u op het toilet in <strong>de</strong> kleedkamer een groot<br />
<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> lucht kwijtraken. U kunt nog enige tijd<br />
krampen in <strong>de</strong> buik hebben.<br />
• Direct na het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> kunt u weer eten en drinken.<br />
• De Buscopan, die u ingespoten heeft gekregen, kan lei<strong>de</strong>n<br />
tot kort durend (ongeveer 1 uur) wazig zien. Wij adviseren<br />
u dan ook na het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> niet zelfstandig <strong>de</strong>el te<br />
nemen aan het verkeer en voor vervoer naar huis te<br />
zorgen.<br />
De uitslag<br />
De radioloog beoor<strong>de</strong>elt het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> en geeft <strong>de</strong> uitslag<br />
door aan <strong>de</strong> arts die u voor het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> heeft verwezen.<br />
De verwijzend arts bespreekt met u <strong>de</strong> uitslag.<br />
Heeft u nog vragen?<br />
Neem dan contact op met uw verwijzend arts (via het<br />
algemene nummer <strong>van</strong> het ziekenhuis: 010 – 258 5000) of<br />
met <strong>de</strong> af<strong>de</strong>ling Radiologie, tel. (010) 258 5975.<br />
Meer lezen?<br />
Kijk voor aanbevolen websites op www.ysl.nl bij uw<br />
specialisme.<br />
Deze fol<strong>de</strong>r on<strong>de</strong>rsteunt <strong>de</strong> mon<strong>de</strong>linge informatie die u <strong>van</strong> arts of verpleegkundige<br />
heeft ont<strong>van</strong>gen. Heeft u nog vragen over het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> of uw behan<strong>de</strong>ling, eventuele<br />
gevolgen en risico’s, of over an<strong>de</strong>re behan<strong>de</strong>lmogelijkhe<strong>de</strong>n, stel ze dan gerust.<br />
RON.023 / 200613.MD
Dieet<br />
ter voorbereiding op <strong>CT</strong>-<strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> <strong>dikke</strong> <strong>darm</strong><br />
Het dieet start één dag voor het <strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> en bestaat uit vezelarme<br />
voeding.<br />
Algemeen<br />
• Het uitgangspunt <strong>van</strong> dit dieet is dat vezels en vezelachtige<br />
bestand<strong>de</strong>len in <strong>de</strong> voeding wor<strong>de</strong>n beperkt.<br />
• Veel voedingsmid<strong>de</strong>len bevatten noten, za<strong>de</strong>n of grove vezels.<br />
Kies niet voor <strong>de</strong>ze producten, maar neem een naturel variant.<br />
• Groente en fruit bevatten veel vezels en <strong>de</strong>ze zijn dus maar met<br />
mate toegestaan. Fruit (in <strong>de</strong> vorm <strong>van</strong> vruchtensappen zon<strong>de</strong>r<br />
vruchtvlees) en groente is beperkt tot <strong>de</strong> toegestane soorten.<br />
• Zorg ervoor voldoen<strong>de</strong> te drinken (min. 10 – 12 glazen per dag).<br />
• Zorg dat u voldoen<strong>de</strong> beweegt.<br />
Wat mag u wel / niet eten en drinken?<br />
dit mag u WEL eten:<br />
VLEES – VIS – KIP – EIEREN<br />
- alle soorten vlees, vis, kip, eieren<br />
- wit brood<br />
- beschuit<br />
- toast (naturel)<br />
- witte rijst<br />
- pasta (bv. spaghetti, macaroni)<br />
- pannenkoeken<br />
- custardpap<br />
- lammetjespap (rijstebloempap)<br />
- aardappelen<br />
- gaar gekookte groenten zoals:<br />
- wortelen<br />
- bloemkool<br />
- witlof<br />
- andijvie<br />
- spinazie<br />
GRAANPRODU<strong>CT</strong>EN<br />
GROENTEN<br />
dit mag u NIET eten:<br />
- bruin-, volkoren- en roggebrood<br />
- tarwe- en maïszemelen<br />
- muesli<br />
- volkoren- en meergranenpasta’s<br />
- havermoutpap<br />
- zilvervliesrijst<br />
- asperges<br />
- bleeksel<strong>de</strong>rij<br />
- zuurkool<br />
- snijbonen<br />
- sperziebonen<br />
- prei<br />
- doperwten<br />
- peulvruchten<br />
- taugé<br />
- mais<br />
- champignons<br />
- tomaten<br />
- rauwkost<br />
- ui<br />
- knoflook<br />
Z.O.Z.
dit mag u WEL eten:<br />
- vers fruit, mits goed rijp, geschild en<br />
ontpit, zoals banaan en peer<br />
FRUIT<br />
dit mag u NIET eten:<br />
- onrijp fruit<br />
- sinaasappel<br />
- grapefruit<br />
- mandarijn<br />
- ananas<br />
- mango<br />
- kiwi<br />
- gedroog<strong>de</strong> (zuid)vruchten zoals<br />
da<strong>de</strong>ls, vijgel, pruimen, krenten,<br />
rozijnen, kokos<br />
NOTEN, PINDA’S EN ZADEN<br />
- alle pindasoorten<br />
- alle nootsoorten<br />
- sesamzaad, maanzaad<br />
- zonnebloempitten<br />
SOEP<br />
- bouillon<br />
- soepen met stukjes vlees/kip,<br />
soepballetjes, vermicelli, macaroni en<br />
rijst<br />
- kaas<br />
- vleeswaren<br />
- overig zoet beleg<br />
- zout<br />
- peper<br />
- paprikapoe<strong>de</strong>r<br />
- nootmuskaat<br />
- kaneel<br />
- chocola<strong>de</strong> (zon<strong>de</strong>r nootjes)<br />
- snoep<br />
- ijs<br />
- cake<br />
- suiker<br />
- vruchtensappen zon<strong>de</strong>r vruchtvlees<br />
- frisdranken zon<strong>de</strong>r koolzuur<br />
- limona<strong>de</strong>s<br />
- thee en koffie<br />
- mineraalwater<br />
- melk<br />
- melkproducten (vla, yoghurt)<br />
- alcoholische dranken<br />
BROODBELEG<br />
- pindakaas<br />
- marmela<strong>de</strong><br />
- jam met stukjes fruit<br />
KRUIDEN & SPECERIJEN<br />
- peterselie - scherpe specerijen<br />
- mosterd<br />
- ketchup<br />
- groene<br />
krui<strong>de</strong>nmixen<br />
TUSSENDOORTJES<br />
DRANKEN<br />
- koekjes<br />
- chocola<strong>de</strong> met nootjes<br />
- popcorn<br />
- vruchtenyoghurt<br />
RON.023A Dieet bij <strong>CT</strong>-<strong>on<strong>de</strong>rzoek</strong> <strong>dikke</strong> <strong>darm</strong> 070313.MD