klik hier voor de 27e digitale Op de Kop - Knnv

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
27e digitale nieuwsbrief, april, mei, juni 2013.
Van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging
(KNNV) afdeling Den Helder e.o.
Redactie S.Leentvaar en B. Elkerbout.
redactie@denhelder.knnv.nl
KNNV: Natuurstudie, natuurbeleving en natuurbescherming.
www5.knnv.nl/denhelder
1

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
Afdelingsbestuur
Voorzitter Betty Elkerbout 0223-630636
Wielingenstraat 6
1784 JE Den Helder voorzitter@denhelder.knnv.nl
Penningmeester Nico van Riessen 0223-636158
Stadhouder Willem V straat 4
1785 JA Den Helder n.vanriessen@quicknet.nl
penningmeester@denhelder.knnv.nl
Secretaris Sylvia Leentvaar-Krom 0223-643327
Redactie Middelzand 2715 secretaris@denhelder.knnv.nl
1788 CM Julianadorp redactie@denhelder.knnv.nl
Webmaster info@denhelder.knnv.nl
adres website Den Helder e.o. www5.knnv.nl/denhelder
2 e secretaris Chris Snijders 0223-627770
Kerkgracht 44 C.Snijders@quicknet.nl
1782 GK Den Helder
Ledenadministratie Johan Scholten 0223-643077
Notulist Vogelzand 2218 ledenadministratie@denhelder.knnv.nl
1788 GA Julianadorp
werkgroepen Vlinderwerkgroep Klaas Kaag tel: 0223-630144
Plantenwerkgroep Gerrit Welgraven tel: 0223-632999
Vlindertuinwerkgroep Sylvia Leentvaar tel: 0223-643327
Verkooppunt KNNV en IVN uitgaven:
Bibliothecaris Els Sanderse tel: 0223-612548
Noordzeestraat 52
1784 BS Den helder
rieuwertsanderse@ziggo.nl
Natuurhistorisch archivaris Klaas Kaag 0223-630144
Kofstraat 14
1784 RP Den Helder
n.h.archivaris@denhelder.knnv.nl
De contributie van onze afdeling bedraagt voor 2013: € 30,00 per jaar voor gewone leden
(incl. “Natura” en ons afdelingsblad Op de Kop of de digitale nieuwsbrief) Huisgenootleden
betalen € 9,00 (zonder tijdschriften).
U kunt lid worden door overmaking van het contributiebedrag op girorekening t.n.v.
Penningmeester KNNV Den Helder e.o. te Den Helder.
De Landelijke Jongeren is een landelijke werkgroep van de KNNV, bestemd voor jongeren
tussen 18 en 30 jaar. Het lidmaatschap hiervan kost € 4,50 per jaar, inclusief vier NIKA`s (het
blad van de LJ). Daarnaast behoor je lid te worden van de KNNV. Voor jongeren tussen de 18
en de 30 jaar kost het lidmaatschap van de KNNV € 20,00. Het jeugdlidmaatschap wordt
automatisch omgezet in een “gewoon lidmaatschap” op de 1 e januari van het jaar waarin
betreffende persoon 31 jaar wordt.
Als gewoon lid ontvangt u 4 x per jaar het landelijke blad “Natura” en vier keer per jaar ons
afdelingsblad “Op de Kop”. Leden met een computer krijgen in plaats van de papieren Op de
Kop de digitale “Nieuwsbrief”. Vanaf 2013 , 4 x per jaar.
2

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
Wordt nu lid van KNNV afdeling, Den Helder e.o.
Wist u dat u al voor de prijs van 1 kopje koffie per maand lid bent van de
KNNV? Als u een paar keer een leuke bos bloemen weggeeft bent u ook
het zelfde bedrag kwijt.
Maar dat zijn zaken die verleppen of ze zijn zo opgesoupeerd.
Bij een natuurorganisatie bent u bezig in de natuur, we leren en genieten
ervan. Het leden aantal moet omhoog. Wie helpt ons mee?
Je kan ook een lidmaatschap cadeau doen(net als die bos bloemen) alleen
hebben mensen er dan langer wat aan.
Meldt u aan bij Ledenadministratie@denhelder.knnv.nl
Of doe mee met de Tuiniercursus op 18 mei en meld u daar aan als nieuw
lid, dan krijgt u het boekje cadeau en kost de cursus u maar € 10,00 i.p.v.
€ 20,00.
Index:
1 Foto op de voorste pagina:
(Oranje tipje op Dichters narcis tijdens Opendagen in Wildrijk)
2 Bestuurspagina
3 Wordt nu lid van de KNNV / Index
4 Activiteiten agenda van april, mei, juni.
6 Uilenballenpluis resultaten (Jan Boshamer)
8 Kijk via de website naar “Vleermuiskasten Workshop”.
8 Algemene Ledenvergadering van 23 febr. Jl.
9 Kijk via de website naar de eerste Paddenstoelennieuwsbrief.
9 Afscheid van Irma Sindorf als notuliste.
10 Vondsten langs de Helderse dijk o.a. een paardenoogboon.
(G. C.Cadée)
12 Kijk via een website naar de Zadenlijst van Kwekerij de Zonnehoed.
13 Nieuwe werkgroep “De vlindertuin werkgroep”.
13 Vlinder lezing door Klaas Kaag.
14 Kwelders ofwel schorren. (Betty Elkerbout)
15 Kijk via een website naar de Plantenlijst van Kwekerij de Zonnehoed.
12 De tuinier cursus.
15 Plant en naam ” Paardenbloem” (Betty Elkerbout)
16 advertentie “Duinen en mensen Texel”.
3

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
Activiteitenagenda van KNNV afdeling Den Helder
April 2013
Zat. 6
april 14-
16 uur
Zat.20
april
10.00
Tot 16.00
uur
Zon. 21
april
10.00
Tot 16.00
uur
Zat. 27
april
15.00
Mei
Zat.11mei
9-17 u
Do.
16 mei
10 tot
12.00 u.
Uilenballenpluizen
voor volwassenen
olv. J. Boshamer
Opendagen
Wildrijk
Belkmerweg 83
St.
Maartenvlotbrug
Opendagen
Wildrijk
Dijkexcursie olv
R.Jak
Stekkenmarkt
ATV
Texelstroom
Wandeling door
Elswout olv
Margreet
Kouwenhoven
De Helderse
Vallei
Onze kraam
staat er ook
Onze kraam
staat er weer
Entree € 2,00.
Leden VWG € 1,00
KNNV leden gratis
Met gratis
wandeling door het
bos
Eet een heerlijk
stuk taart in de
verbouwde schuur
Fort Harssens € 2,00 niet leden
€1.,00 VWG leden
KNNV leden gratis
met Kwekerij de
Zonnehoed
Restaurant
Kraantje Lek
Duinlustweg 22 ,
2051 AB
OVERVEEN .
Gratis toegankelijk
Eigen vervoer. Of
met openbaar
vervoer. Trein van
Den Helder naar
Alkmaar, daar
overstappen op
trein naar
Haarlem.
Vandaar met bus
81 naar de
4

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
Zat.18
mei
11.30-
15.00 uur
Zat. 25
mei 8.30-
18.00 uur
Woe. 29
mei
19.00-
21.00 u
Juni
Zat.29
juni
11 uur
tot
14.00
uur
Aanmelden bij
Els Sanderse
tel: 612548
Tuiniercursus
olv S.Leentvaar
Texel trip olv
Gerhard Cadée
Andri
Binsbergen
Linie(Gerard
Roos)
wandeling
Vlinder wandeling
in Bergen
Olv. Luc
Knijnsberg.
Boswachter bij
SBB
Oranjerie
Soembastraat 83
Den Helder
Zie artikel verder
in dit blad.
Texel,
Spangerkooi
Zwemb.Heersdiep
parkeerplaats
1 e Parkeerpl.
rechts aan de
Zeeweg.
Aanmelden
bij
S.Leentvaar
0223-643327
Duinlustweg 22.
Neem zelf uw lunch
mee.
€ 20,00 voor
koffie,thee en
lunch wordt
gezorgd
Overtocht + fiets
zelf betalen € 5,00
Lunch, drinken
meenemen.
VWG leden € 1,00
Niet leden € 2,00
€ 2,00 niet leden
€ 1,00 VWG leden.
KNNV leden gratis
Vlinderroute lopers en
KNNV leden gratis.
Zelf vervoer regelen.
Niet leden € 2,00
entree.
5

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
Uilenballen pluizen is niet alleen voor kinderen.Op
26 januari 2013 is er in het zaaltje van de Helderse Vallei door een kleine
maar erg enthousiaste ploeg kinderen gewerkt aan het pluizen van een
partij uilenballen van een kerkuil. Waarom uilenballen pluizen? Meestal
wordt het pluizen van uilenballen voorgesteld als een leuke activiteit voor
kinderen om ze
iets bij te
brengen over de
ecologie van
uilen; wat eten
ze, en hoe kun
je prooidieren
herkennen?
Nadat Mart
Schrieken ons
een kerkuil, een
jonge oehoe
(een écht
uilskuiken!) en
een volwassen
oehoe had
getoond, werd er aan de hand van een korte PowerPoint verteld wat
woelmuizen (veldmuis), ware muizen (de bekende huismuis, die met de
lange staart, maar ook de bosmuis en bruine rat) en spitsmuizen zijn.
Spitsmuizen zijn helemaal geen muizen, maar eerder familie van de mol,
ze eten insecten, wormen en slakken en kunnen helemaal niet knagen.
Hierna volgde een korte uileg hoe je die
verschillende prooidieren uit een braakbal
kunt herkennen. Iedereen kreeg een
braakbal uitgedeeld. Met een pincet,
prikstokje, maar vooral met je eigen vingers
werd deze bal nauwkeurig uit elkaar gehaald
en de botjes, schedeltjes en onderkaakjes
op een ‘bouwplaatje’ gelegd. Met een
speciale determinatiekaart konden de
schedeltjes op naam gebracht worden.
Op deze zaterdagmiddag werden er 13
bosspitsmuizen, 5 huisspitsmuizen, 49
veldmuizen en 7 bosmuizen geplozen. De
partij braakballen was afkomstig van een
pa Superinteressant vooral de binoculair trok veel
kleine maar ook grote mensen aan.
6

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
rtij die geraapt was bij een boerderij langs de Westfriesedijk bij Winkel.
Waarom is het pluizen van braakballen niet alleen interessant en leuk voor
kinderen? Kerkuilen komen de laatste jaren dankzij de inzet van
o.a. de kerkuilenwerkgroep, weer volop voor in Noord Holland. Door van
elk bekend paartje kerkuilen, verspreid over de hele provincie, de
prooiresten te analyseren, kan op eenvoudige wijze een vrijwel dekkend
beeld verkregen worden van de kleine zoogdieren die hier voorkomen.
Landschap Noord- Holland coördineert het verzamelen van deze gegevens,
die weer gebruikt worden om een Noord Hollandse verspreidingskaart te
maken.
Kijk voor meer informatie eens op de leuke website
www.uilenballenpluizen.nl Je vindt daar niet alleen informatie over het
project, maar ook over de prooidieren en hun predatoren. Eens per maand
wordt er een vrij toegankelijke pluisavond gehouden in het kantoor van
het Landschap in Heiloo. Pluisagenda met data is ook op deze site te
vinden. Deze gezellige avonden beginnen altijd om 18.00 uur met een
stevige gratis verstrekte maaltijdsoep (recepten óók op de website te
vinden) en duren tot 21.00 uur, maar je bent vrij om eerder naar huis te
gaan. Volwassen én kinderen dragen zo hun steentje bij aan het volledig
inkleuren van de verspreidingskaarten van kleine zoogdieren die anders
alleen incidenteel óf met veel inspanning te zien te krijgen zijn. Voor wie
het pluizen te lang
duurt wordt er vrijwel
altijd een korte
bosuilenwandeling in
het Heilooërbos
georganiseerd door
bosuilenkenner Arend
de Jong. Een echte
aanrader! We hopen in
de nabije toekomst
met onze KNNV
afdeling Den Helder
Vader en dochter samen aan het pluizen
nog eens een
pluisactiviteit te
houden waar niet alleen kinderen op af komen, maar ook volwassenen!
Wanneer mogelijk worden er ook braakballen van rans- uilen onder de
loep genomen; leuk om te zien wat de verschillen in prooikeuze tussen de
twee soorten zijn! Jan Boshamer (Foto`s S.Leentvaar)
7

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
___________________________________________________________
Over vleermuizen valt nog een heleboel te lezen.
Hierbij een link naar een Workshop Vleermuiskasten. In de Kop
van Noord-Holland werd deze workshop gehouden van 31
augustus tot 2 september. Lees dit super leuke
verslag.Opgestuurd door Jan Boshamer.
Het staat op onze website, via de Homepage van
www5.knnv.nl/denhelder Klik op vleermuizennieuws.
Klein verslag van de Jaarvergadering op 23 februari jl.
Met 25 leden op de jaarvergadering kunnen we spreken van een goede
opkomst.
Els nam afscheid na 11 jaar trouwe dienst. HULDE!!!!!!(foto Gerhard C. Cadée)
Ondanks het grote aantal afberichten (15 stuks), als die wel waren
gekomen, hadden we bijna niet in de zaal gepast. Er werden vlot en
plezierig allerlei zaken besproken. De verslagen van het bestuur, de
penningmeester, de kascommissie en de werkgroepen .
Els verliet dit jaar (na 11 jaar trouwe dienst in verschillende functies) het
bestuur.
Hiervoor werd zij geëerd. Een PowerPoint presentatie, een enorme bos
bloemen, een vlinderpoppenkast, en de toezegging dat ze het nieuwste
boek van Rolf Roos krijgt zodra het uit is gegeven( Duinen en mensen van
8

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
Texel).
Ook Gerrit Welgraven werd in het zonnetje gezet, omdat hij zo`n
geweldige docent is bij de plantenwerkgroep, hij kreeg een cadeaubon en
een bos tulpen.
Irma Sindorf kreeg een bloemetje omdat ze altijd notuleert en die dag
eigenlijk iets anders te doen had, maar toch kwam. Als laatste werd Hans
van den Bogert in de bloemen gezet voor z`n vele foto-inzendingen naar
de website.
De spanning liep op toen het bleek dat de secretaris toch echt zou
aftreden.
Sylvia kreeg geen bloemen maar een mooi geborduurd kussen van
voorzitter Betty Elkerbout.
Vlak daarna meldde Chris Snijders zich aan als 2 e secretaris, en dat was
voor Sylvia reden om dan nog even in het bestuur aan te blijven als 1 e
secretaris. Chris gaat mee lopen in het bestuur en hier en daar taken
overnemen. Kortom het werk voor de secretaris wat lichter maken. Dit
houdt dus in dat we de afdeling niet hoeven op te heffen, want het
bestuur is nog steeds compleet. Na afloop van deze zeer geanimeerde
vergadering waren er 3 presentaties, waaronder die van Gerrit Welgraven,
die hij zelf van tekst voorzag. Ondertussen genoot men van een glaasje
en een zoutje.
Wij hopen dat u volgend jaar weer in zo groten getale naar de Algemene
Leden Vergadering komt. De redactie.
__________________________________________________________________________________
Via Klaas Kaag kwam bij de Redactie deze eerste Paddenstoelennieuws-
brief binnen.
Dit is het eerste nummer van de Paddenstoelennieuwsbrief van de Nederlandse
Mycologische Vereniging. De nieuwsbrief vormt een aanvulling op de websites en
Coolia en richt zich vooral op actuele zaken die de mycologie aangaan. Hoewel de
nieuwsbrief zich in eerste instantie richt op leden van de NMV, staat deze ook open
voor niet-leden, zoals van paddenstoelenwerkgroepen van IVN en KNNV. De
berichten zullen een laagdrempelig karakter hebben, maar ook wel met een
wetenschappelijk tintje. Kijk op onze website www5.knnv.nl/denhelder Via de
Homepage en klik op paddenstoelennieuwsbrief.
Irma Sindorf, gestopt als notuliste.
Irma heeft het afgelopen jaar flitsend bij de bestuursverga-
deringen genotuleerd.
Op haar Laptop schreef ze tijdens de vergaderingen alles op en
de notulen waren eigenlijk al meteen klaar als de vergadering
sloot.
Thuis keek ze het nog even na en dan via de email naar de
bestuursleden.
Maar Irma heeft een nieuwe baan en is al verhuisd.
Ze blijft nog wel even lid van onze afdeling, maar ze stapt in de toekomst
9

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
wellicht over naar de afdeling van haar woonplaats.
Wij wensen Irma veel geluk in haar nieuwe werk en woonsituatie.
Bedankt voor het vele werk, en de nuttige opmerkingen zo nu en dan.
De taak van notulist wordt overgenomen door Johan Scholten, waarvoor
dank.
Het bestuur.
Een paardenoogboon (Mucuna urens) op de Helderse
zeedijk, gevonden op weg naar de ALV, 23 februari 2013.
Een stevige NO wind op 23 februari bracht me snel bij de veerboot en ook
de fietstocht buitenom langs de zeedijk van Den Helder viel met wind
meest van achter prima te
doen. Ik had wat extra tijd
ingelast door de boot van
twaalf uur te nemen en dat
bleek goed van pas te komen.
Er lag langs de hele dijk een
strook met zeewier vooral
nabij de vuurtoren. Het was
slechts een dun laagje dat
daardoor makkelijk te
doorzoeken was. Direct al bij
het Wierhoofd, vlak naast de
veerhaven, vond ik een
mangopit (1). Die zal wel
ergens in zee overboord
gegooid zijn; ze zijn geen
zeldzaamheid meer op onze
Paardenoogboon, let op de zwart band, de navel (Hilium)
die bijna de hele boon omgeeft.
stranden. Een paar stukjes hout van hier nam ik mee voor mijn kachel.
Opvallend was het grote aantal hazelnoten (2) langs het hele traject. Ik
ben dan altijd benieuwd: zouden die uit de handel komen, of van in
Nederland of misschien zelfs Duitsland of België langs de rivieren
groeiende hazelaars? Die in de winkel zijn meestal wat groter dan wat je
in het wild vindt en wat ik hier opraapte lijkt me te wijzen op een
natuurlijke aanvoer. De paranoot (3) die ik opraapte zal wel uit de handel
komen.
10

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
Iris germanica door R.Anheisser uit Strassburger
(1919)
Opvallend waren de
wortelstokken (4) die tussen het
aanspoelsel lagen. Het blijkt niet
zo eenvoudig informatie te
verkrijgen waarmee deze op de
soort gedetermineerd kunnen
worden. De meeste
plantenbeschrijvingen vertellen
weinig of niets over de wortels
en knollen. Internet – ons op de
AV nog aangeprezen als dé bron
waar wij tegenwoordig onze
informatie vandaan kunnen halen
– liet me in de steek (maar dat
kan ook aan mij liggen
natuurlijk). Ik denk dat wat ik
hier vond en afbeeld, afkomstig
is van de gele lis. In mijn eigen
bibliotheek vond ik in een oude
druk van een bekend botanisch
leerboek (Strasburger, 1919)
een plaatje van een Iris germanica mét wortelstok die wel overeenkomst
vertoont. In latere drukken verdween deze fraaie plaat. Een in onze tuin
opgegraven stuk wortelstok van Iris foetidus maakte mijn vermoeden
sterker, maar het bewijs werd pas geleverd door een wortelstok
verzameld in een plasje in de duinen.
Verder vond ik een stukje maïskolf (5), een kegeltje van een
Cypressensoort (6) en een aantal eieren van de hondshaai (7). De klap op
de vuurpijl was voor mij wel de vondst van mijn eerste paardenoogboon
Mucuna urens (8), een echt tropisch drijfzaad! Echte tropische drijfzaden
spoelen niet zo vaak aan in Nederland. Daaronder zijn paardenoogbonen
relatief het meest gevonden, ze zijn ook groot genoeg om op te vallen.
Brochard en Cadée (2005) vermelden dat er zestien gevonden zijn sinds
Wim Vader de eerste opraapte op Schiermonnikoog in 1955 (Vader,
1980). Sinds ons boekje verscheen in 2005 zijn mij nog twee vondsten
gemeld, waardoor dit dus het 19 e bekend geworden exemplaar van onze
kust is. (Er zijn vast meer gevonden). Zelf behoorde ik tot nog toe niet tot
de gelukkige vinders van een Mucuna. Mijn dag kon niet
meer stuk en deze vondst was de reden dat ik toch nog laat maar net op
tijd in
11

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
de Helderse Vallei verscheen voor de aanvang van de ALV. Misschien kan
deze vondst een reden voor Helderse KNNVers zijn meer aandacht te
besteden aan het aanspoelsel langs de dijk. Den Helder is zeker geen
slechte plek om naar tropische drijfzaden te zoeken. Ze werden er al
eerder gevonden: nog een paardenoogboon (Mucuna) in de zestiger jaren
van de vorige eeuw, een tropische amandel (Terminalia catappa) in 1988,
een sternoot (Astrocaryum) in 2004 door Pieter Smit en een zeehart
(Entada gigas) in 2008 door Margreet Kouwenhoven. Ons boekje over
drijfzaden is aanwezig in de bibliotheek van afd. Den Helder. Houd me op
de hoogte van uw vondsten, stuur een foto of het exemplaar zelf naar me
op.
Gerhard C.Cadée
Literatuur
Brochard, C.J.E. & G.
C. Cadée, 2005.
Tropische drijfzaden
van de Nederlandse
kust. Tabellenserie
SWG 30: 1-66.
Strasburger et al.,
1919. Lehrbuch der
Botanik fur
Hochschulen. 14 e druk
G. Fischer, Jena. 669 p.
Vader, W., 1980. Een
tropisch drijfzaad van
Schiermonnikoog. De
Levende Natuur 82:
55-57.
Overzicht van wat ik opraapte, getallen verwijzen naar de tekst. 1 hokje
is 5x5 mm.
___________________________________________________________
De nieuwe zadenlijst van Kwekerij de Zonnehoed is er weer.
Voor zaaien is het nu de tijd in het jaar.
www.leentvaar.biz via het hoofdstukje interesses onderaan de pagina.
Nieuwe werkgroep : De Vlindertuin werkgroep
Op de ALV heb ik het idee geopperd om een nieuwe werkgroep op te
12

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
richten. De vlindertuinwerkgroep. Wat doen we dan met die groep?
1 x per maand met z`n allen (in het weekend) aan het werk, in de periode
dat De Helderse Vallei ook op de zaterdagen open is. De werkzaamheden
zijn: Wieden, spitten, planten verzetten, zaaibedden maken en inzaaien,
het pad onkruid vrij maken, de omheining van al te erge aangroei
ontdoen( dus snoeien).Het schelpenpad moet ook worden opgehoogd en
dat moet weer worden gevraagd aan Katelijne van Spronsen (van de
Helderse Vallei).Zodra het weer het een beetje toelaat zal iedereen die tot
nu toe heeft meegeholpen met de vlindertuin en ook de nieuwe
werkgroepleden uitgenodigd worden om op een dag in een weekend aan
het werk te gaan in de vlindertuin. Ik blijf contact- persoon(net als bij de
plantenwerkgroep) en we spreken 1 maand van te voren af, wanneer we
weer samen komen.
Zelf gereedschap meenemen en werkkleding. Omdat dit een project is in
samenwerking met de Helderse Vallei, is het niet nodig dat men lid is van
de KNNV om met deze werkgroep mee te mogen doen.
S.Leentvaar
Vlinderlezing op 8
maart, door Klaas
Kaag.
Met 20 mensen in de zaal kon
deze lezing al een succes
genoemd worden, voordat er
ook maar één woord was
gesproken.
Klaas hield een inleiding over
de pas verschenen
dagvlinderatlas van Noord-
Holland, waarvan hij de
hoofdredacteur is.
Een prachtig boek met zeer
overzichtelijke kaartjes over
de verspreiding van
verschillende vlinder-
soorten. Ook tabellen, d ie
aangaven hoe goed (maar
vaker nog hoe slecht)het met
de vlinders in Noord Holland
gaat. Het boek kost € 17,50
en is te bestellen via de
13

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
website van Landschap Noord-Holland en via de Vlinderstichting.
Na de pauze vertelde Klaas veel over nachtvlinders, geurstrepen,
antennes, vleugelloze vrouwtjes , en soorten met sprookjesachtige
namen.
Na de lezing gingen de meeste mensen met Klaas mee naar de Donkere
duinen om daar te kijken welke nachtvlinders zich op de oude stroop
bevonden.
Er meldde zich tijdens deze avond een nieuw lid aan.
S.Leentvaar
Kwelders of wel schorren
Naar aanleiding van een stukje in het wetenschapsgedeelte van de krant
NRC wilde ik graag het volgende kwijt. Vooral omdat het vermoedelijk ook
van toepassing zou kunnen zijn op de schorren van het Balgzand, een
natuurgebied dat ons na aan het hart ligt.
In dit artikel ging het om een deel van de kwelders die voor de kust van
de stad Venetië liggen. Op deze kwelders groeit ook lamsoor, klein
slijkgras en een soort zeekraal. Een onderzoek dat al 15 jaar duurt heeft
uitgewezen dat planten de omgeving min of meer naar hun hand zetten.
Bij planten denken we altijd aan willoze dingen, geworteld in de grond, die
mee moeten waaien met de wind en hooguit hun bloemen naar de zon
kunnen draaien. Maar ze kunnen meer, zeker als ze zich met
wortelstokken onder de grond verplaatsen, of een lange scheut
bovengronds
laten groeien die
verderop weer
wortel schiet. De
kwelderplanten
doen het iets
anders. Ze
vangen sediment
op dat door de
vloed wordt
aangevoerd. En
ze maken zelf
organisch afval
dat ze afzetten
bij hun
wortelstelsel. Op
die manier wordt Kooihoekschor (S.Leentvaar)
de ondergrond
opgehoogd. En
14

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
elke plantensoort houdt een tempo aan dat ideaal is voor de eigen
overleving. Lamsoor houdt ervan om 20 cm boven de gemiddelde
zeespiegel te staan, terwijl een bepaald soort zeekraal het liefst 30 tot 40
cm boven de zeespiegel staat.
Dit soort planten zijn dus actieve tuiniers, maar nu is de vraag of deze
planten snel genoeg kunnen werken om de hedendaagse
zeespiegelstijging bij te houden. Tot voor kort was dit minder dan 1 mm
per jaar, heden ten dage is het soms 2 tot 3 mm per jaar. Dit laatste werd
maart 2012 vermeld in het tijdschrift Reviews of Geophysics. De oude
snelheid konden de planten goed bijhouden, de huidige misschien niet. En
dat zou ertoe leiden dat de kwelderplanten verdrinken. En dit heeft weer
tot gevolg dat wereldwijd de kwelders zullen aftakelen. We zullen onze
schorren of kwelders scherp in de gaten houden, maar voorkomen van
aftakeling als dat mocht gebeuren lijkt me vrijwel onmogelijk.
Betty Elkerbout
De plantenlijst van Kwekerij de Zonnehoed is er weer.
Kijk even of er iets van uw gading bij zit en mail of bel.
Per pot is het € 1,00, alleen grote potten zijn iets duurder.
www.leentvaar.biz via hoofdstuk interesses onderaan de bladzijde.
De inschrijving voor de nieuwe Tuiniercursus,
Tuinieren voor “wilde” dieren is gestart. Schrijf u
in, het kan nog!
Op 18 mei wordt in de Oranjerie “de Groene Parel” door de
KNNV- afdeling Den Helder e.o. een cursus gegeven die is
bedoeld om meer natuur in uw tuin te halen.
We beginnen met kleine tuinen en balkontuinen.
Om 11.30 starten we in de Oranjerie, voor koffie en thee en
15

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
lunch wordt gezorgd.
De prijs van de cursus is € 20,00 inclusief het boekje dat u
hierboven ziet afgebeeld.Een persoon die zich nu aanmeldt als
nieuw lid krijgt het boekje gratis en betaalt maar € 10,00 voor
de cursus.
Duur van de cursus is ongeveer 3 uur, inclusief pauzes.
De bedoeling is dat mensen zich meer bewust worden van de
mogelijkheden om zelf met simpele middelen een kleine
natuurtuin te creëren. Het boekje is daarbij een onmisbare
hulp.
Heeft u vragen over uw tuin of balkonsituatie, kom daar dan
mee; wie weet kunnen we u goede raad en tips geven.
De cursus kan alleen doorgaan als er minimaal 8 deelnemers
zijn. 20 deelnemers is het maximum.
Adres van de Oranjerie is: Soembastraat 83
1782 SM Den Helder tel:0223-614206.Mail:oranjerie@online.nl
U kunt mailen naar Redactie@denhelder.knnv.nl
info@denhelder.knnv.nl
secretaris@denhelder.knnv.nl
Bellen met 0223-643327 of
0621417699
Schrijven naar: S. Leentvaar
Middelzand 2715
1788 CM Julianadorp
Als het een succes blijkt te zijn
herhalen we het in het najaar.
Kom en maak van uw tuin een
vlinder en vogel paradijs.Kijk ook op
www5.knnv.nl/denhelder en
www.leentvaar.biz
16

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
Plant en naam
Paardenbloem Taraxacum vulgare
Waar ter wereld komt die naam vandaan? Zelfs de Latijnse benaming laat
ons in het onzekere. Het kan afkomstig zijn van het Arabische
'tarakchakon'.
Hiermee bedoelden kruidkundigen destijds een plant met gele bloemen.
Dat maakt ons niet veel wijzer, want planten met gele bloemen zijn er
legio.
De enige reden waarom deze plant een 'paardenbloem' wordt genoemd is
dat paarden het wel een lekkere versnapering vinden. En daarin staan ze
niet alleen, want ook andere weidedieren lusten er graag een blaadje van.
Zelfs wij mensen kunnen een sla-gerecht maken van de jonge blaadjes.
En konijnen doe je er ook een plezier mee, zodat de plant op Texel en
elders in het noorden van ons land 'konijnengroen' wordt genoemd.
Verder heeft deze plant door het hele
land vele diverse benamingen: van
melkriet tot ganzentond en van
pissebloem tot brievenbesteller. Dit
laatste woord schijnt in West Friesland
gebezigd te worden en slaat op de
weggeblazen pluizen die overal gepost
worden en weer zorgen voor nieuwe
planten in het komende voorjaar.
Het bizarre is echter dat onze
paardenbloem in de ons omringende
landen 'leeuwentand' wordt genoemd.
In Duitsland Lowenzahn, in
Spanje diente de leon en in het
Engels dandelion (verbasterd Frans).
Hoogstwaarschijnlijk heeft men de
naam leeuwentand gegeven naar
aanleiding van de scherpgetande
bladeren..
Trouwens als het gaat om naaste
familie van de paardenbloem
gebruiken wij hier ook leeuwentand;
denk maar eens aan de
herfstleeuwentand en de kleine
leeuwentand.
Betty Elkerbout
17

27 e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
(Advertentie )
Nieuw boek uit de serie Duinen en Mensen,
nu bij ons te koop!!!!!
Na 10 april komt het in de handel, maar u kunt het NU al bij ons
bestellen.
Het boek kost € 37,50, maar onze afdeling krijgt 25% van ieder verkocht
boek. Dat is dus per boek € 9,25 en dat is fijn voor de kas.
Dus als u het boek bij ons koopt doet u goed werk voor uw vereniging.
(het boek is weer fantastisch mooi geïllustreerd.)
We hebben het boek ook in de kraam liggen.
Bellen met S.Leentvaar 0223-643327 of mailen met
redactie@denhelder.knnv.nl Kijk ook op de websites;
www.natuurmedia.nl www.duinenenmensen.nl
www.coasttv.eu
18