Markeboek van Raalterwoold

Markeboek van Raalterwoold
(Transcriptie: Geert Hannink, Raalte)
Marckenboeck der burschappen Tij unde Rade, Lynderthe unde Boetele regestriert anno 1615 den 25
May.
Anno Domini 1639 designati sunt pro tempore indices campestrii nobilis vivi Geerlacus ... Besten et
Johannes ... der Becke dio tertia Julij.
M A R C K E N Z E D U L E V A N R A E L T E R W O O L T
geëxtrahiert uth het olde marckenboeck ende vortsz allet genne der marcken voerschreven soe van
die Vloetgravens ende anders daerahn appendiert, upt nije gereijstreert durch marckenrichteren in der
tijtt, die Edelen Johan van der Beecke ende Unico van Twickelloe, schults tho Raelte, Anno 1615 den
25 May.
In iaer onses Heren 1445 des sonnendaeges nha onser L. Vrouwen dach Assumptionis, hebben toe
saemen gewest die Erffgenamen van die vijff buirschappen hier nha beschreven, als van Tij unde
Rade, van Linderthe, unde Boetele, unde Luttenbarge, unde hebben averdragen alle willekoeren
hiernha beschreven.
In den iersten, dat in onser marckten hie en sij erffgenhame offte meyer, niet meer graven een sall,
noch doen graven, dan achte dachwerck torffs, unde die coters ses dachwercks. Ende waert saeke
dat hier iemant baven meer groeve, die torff sall hebben die helffte die karcke van Raelte unde die
andere helffte die woltgraeve met zijnen geswarenen.
Item wehr iemantz van buiten den kerspell die torff grove, die hadde gebroecken 2 olde schilden, halff
tot timmeronghe der kercken voerschreven, ende die andere helffte den woltgreven met den
gesworenen.
Item wehr iemant van buiten den kerspell die heyde meijede in die marckte voerschreven, alsoe vaeke
als men den befunde, hadde hij tott elcker reijse gebroecken 1 heeren pont, unde die brocke als
voerschreven is.
Item wehr iemantsz die holt broeckede van buiten den kerspell in die marckte voerschreven, die
brocke is 2 olde schilden unde dat holt unde die brocke sal wesen als voerschreven is.
Item wehr iemantsz van buiten den kerspell die torff gravede, hadde gebraecken 2 olde schilden, halff
tot der kercken timmeringe voerschreven unde die andere helffte den woltgreven met den
geswarenen.
In den iersten, dat niemant, hij sij erffghename ofte meijer, in deser marcke, mehr torffs sall graven
ofte doen graven, tho weeten, ein gewarder acht dach werck unde ein caeter ses dach werk torfs: Soe
iemantsz hier baven mehr groeve, die torff sall hebben die eine helffte die kercke tot Raelte tot aerer
timmeringe, unde die andere helffte die woltgreve met zijne geswarenen.
Anno 1541 up sondach nha Bartholomei, is hierup eindrechtelijcken bij den gemeinen erffgenhamen
gestemmet, dat eine heele wahr nicht meer moge graven dan vier dach werck, eine halve nha
advenant.
Ten twieden. Wehr iemantsz van buiten den kerspell, die torff grove, die hadde gebraecken 2 olde
schilden, halff unde halff tot behoeff als baven articulo primo.
Ten derden. Gien erffgenhame offte meijerman sall torff up kipsveen moegen graven up poena van 1
olden schilt, unde verloss des torffs alsoe vaeke hij dat dede.

Ten vierden. Is anno 1541 geresolveert dat niemant sall mogen in der marcke schelltorff houwen, hie
sij in offte uthheimsch, bij poena van elcken dachwerck van vier olde schilden.
Ten vijfften. Oeck een sall niemantsz torff in der marcke mogen graven ofte laten graven, hij sij dan in
der marckte vervaert, bij verbuirte unde verloss des torffs tot behoeft des woltheeren, unde sullen
daertho noch vervallen wesen in die poena van vijff olde schilden van elcken dachwerck.
Ten sesten. Geine knechte offte meijde, noch meijers soens offte dochters, een sullen mogen torff
graven, bij verloss des torfs, unde die poena van vijff olde schilden van elcker dachwerck. Unde weret
saeke dat die olderen, brootheren, offte meijerluiden den knechten, meijden, ader dochteren dat torff
graven geoerlofft hadden, soe sollen sieluiden voer die voerschreven brocken instaen und betalen.
Ten soevenden. Wie in der marcke gerechtiget sinnen torff toe graven, sollen voer sanct Welbers
dach geinen torff mogen graven, dat is, s'dages nha meijdach, offte nha sanct Johannis dage nha
mittsommer. Worde daer iemantsz up befunden, die hefft verbuirt ---(blanco)--- unde wie een
dachwerck torffs meer grafft, als hie in der marcke gewahrt is, die breecke alsoe voell, t'weten twie
olde schilden tot behoeff als articulo primo.
Vann heith meijen. Ten achten. Wehr iemantsz van buiten den kerspell, offte in der marcke geseten,
die in dese marcke heit meijede, soe vaeke als die daer inne iemantsz up befunde, hefft tot elcken tijts
verbuiert een halff heren punt, sint 7 stuver, tot behoeff ut supra art. 1.
Van Gross meijen.
Ten negenden. Niemant van onse meijerluiden in onser marcke geseten offte nicht, sall einich groess
mogen meijen dat hie buiten onse marcke voirden, bij die poena tot elcken tijtt einen olden schilt.
Niemant sall oeck mogen gross tot hoeij meijen in desen marcken, ehr dat die geswaerenen sulcx let
aver die kerckespraecken, bij die selvige voerschreven poena. Wehr oeck iemantsz anders, die daer
inne hoeij meijde, unde niet daer in woende, unde wech voierde, verbrocke ijder tijt twie olde schilden.
Vann moss up t'slaen.
Ten Tynden. Wehr iemantz van den huisluiden in deser markce, offte daer buiten woenhafftich die
moss up sloege, soe brockt die uthheimsche twie, unde die inheimsche einen olden schiltt tot elcken
tijtt.
Vann schape te holdenn unde t'drivenn.
Ten elfften. Wie schape met recht in deser marcke mach holden offte driven, sall niemant mehr
schapen moegen holden, dan die olde zedell uthwijse te weten. Unde men sall niemant naerder sijne
dorven driven, dan alsmen met einen armborst mach affschieten; wie daer baven dede, die verbrocke
t'elcken reise eine tunne dubbelt stuvers bier.
Ten 12. Men sall geine schapen driven offte hoeden int Raelter Woelt offte einighe broicken unde
groenlanden, winter offte sommer, soe vaeke als sie befunden unde bekoert worden, tot elcker tijt bij
die poena van eine tunne dubbelt stuvers bier voerschreven toe vervallen. Anno 1541 is up desen
artikell geresolveert, dat men geine schape int Raelter Woelt, offte in die marschen sall laten holden,
gaen offte hoeden, tot elcker tijt den woltgreven vervallen t'wesen, met einen olden schilt.
Ten dertynden. Niemant sall up eine heele wahr mehr schape holden dan soeven vierdell, den
scheper ein vierdell hier met ingereekent. Die halve wahren naer advenant. Up St. Lambert junck unde
olt, voer een schaep, hoefft voer hoofft geteltt.
Tenn 14den. Men sall geine schape up einige wahr holdenn offte leggen, sie en quamen den Lantheer
offte meijer toe, bij die poena van anderhalve goltgulden, sint 42 St.

Ten 15den. Niemant een sal up sijne wahr vrembde schapen ahnnemen, up die poena van vijff olde
schilden.
Ten 16en. Soe oick iemant up einighe wahr mehr schape als 7 vierdell holdede /: die halve wahren
naer advenant :/ sollen derselvighe sich, als sie bekoert worden offte sinnen, binnen den tijtt van 14
dage, offte tott discretie der Markenrichteren unde geswaerenen, quijt maecken als bij die poena na
die bestemde tijt, daerbaven in gebreck befunden wort, van vier olde schilden.
Ten 17en. In gelijcken sollen alle anderen, die schape holden, unde geine wahr in die marcke hebben,
doen hem die oeck quijt maecken, als hem sulckes angesecht wort, bij gelijcker poena van 5 olde
schilden.
Vann vercken te krammen, unde wie voele verckens unde koebiesten een ider kotter offte die darpers
sollen holden, Anno 1541 beraempt.
Ten 18en. Dat een ider, hie sij wie hie sij, sine vercken sall krammen, soe bolde die marckenrichteren
datt laten over die karcke kundigen, dat sie up den encken, offte in die groenlandenn met vroeten
geinen schaden doen. Unde wiens vercken men up enighen plaetzen, nae gedaener kerckenspraeke
bij die huisen offte anders waer ongekrammet befundet, sall van elcker vercken offte stucke, soe
vaeke die befunden worden, verbrecken 2 St.
Ten 19den. Is anno 1560 up maendach nae Sacrament geresolveert, dat die kotters sollen mogen
holden up die gemeinte twie koeijen, twie vercken, unde twie dachwerck torffs, unde niet meer graven.
Oick geine peert offte gansze holden; wie hier baven worden befunden gedaen t'hebben, sall t'elcker
tijtt verbrockt hebben einen olden schildt.
Ten 20en. Die darpers tho Raelte sollen in die marckte mogen holden twie koene unde vier verckens,
averst geine peerde offte ganse, bij poena t'elcker tijtt einen olden schilt.
Ten 21en. Alle utheimsche ganse die men in der marckte befindet, is anno 1541 geresolveert, dat die
den marckenrichteren sullen vervallen wesen; unde diegenne, die sie hefft ahngenamen tho
verwaeren, sall t'elcker tijdt eenen olden schilt verbrocket hebben.
Vann Schuttinghe vremder biesten in deser marckte. In ten 22. Soe salmen alle uthheimsche biesten
unde peerden schutten, unde van ider beest, soe vaeke alst men in die marcke befindet, nemen 14
stuver.
Ten 23. Soe een sall niemantsz vrembde biesten up zine wahr offte in die marcke moegen annnemen,
bij poena van ieder beest 14 stuver soe vaeke men dat bevindet.
Ten vierundtwintichsten. Insgelijcken een sollen geine knechte offte meyde einighe peerde offte bieste
in der marcke holden, van ider beest t'elcker tijdt t'verboeren vierthijen stuver.
Vann dicke plaggenn toe meijen.
Ten 25. Is anno 1541 geresolveert dat geine utheimschen sollenn moghen in dese marcke dicke
plaggen meijen, noch oick geine inheimschen, omme die den utheimschen toe vercoopen, bij poena
van einen olden schilt, soe vaeke alsmen daeraver iemantsz bevindt.
Van verkoepinge der wahren.
Ten 26. Weert een ongewahrt man in deser marcke unde buirschappen einghe wahr koffte, heell,
halff, ader een deell, ader van enigen gewaerden daerinne gewahrt worde, unde daer bieste up
sloege, soe verloer die genighe die die wahr hadde gecofft, van elcker biest einen brasspenninck,
unde dit sall komen tot profijte als baven articulo primo. Unde soe iemant hiervan wedderstandt daer
inne dede, daerinne sollen unde willen die gemeine erffgenamen den marckenrichteren unde
geswarenen sonder wedderseggent in stercken, unde t'hulpe komen.

Ten 27. Wehr oeck iemantz van den meijers die einighe wahr vercoffte, heell, halff, offte een deel,
ader waerden in onse marcke enich mann, dat sij van torff offte anders, die breecke 7 gulden.
Ten 28. Wanneer die marckenrichteren laten kerckenspraeke doen, dat die erffgenamen te samen
sullen komen, sall ider meijer dat sijnen lantheren laten weten, bij poena, soe die meijer datt
versumede, van een heeren punt. Unde soe die lantheer dan niet en queme, offte sande sinen
gewahrden bade niet, offte sich niet leete excusieren, soe verloere hij voerierst sijne stemme, unde
verbrockede een heeren puntt, unde sulcken brocke salmen van den meijer durch die geswarenen
affpenden, unde die mijer salt sijnen lantheeren ahn sijne gelt offte saetpacht mogen korten.
Ten 29. Soe sall niemant anders mogen schutten, dan die marckenrichters met den geswharenen.
Ten wehr dat twie huisluiden quemen, unde wiseden den geswharenen utheimsch guied dat sie niet
schutten wolden; in den vall mogen die buiren schutten unde die brocke sollen sie halff hebben, unde
daer sollen die geswharenen affpenden.
Ten 30. Die geswaeren een sullen niemant laten scheiden buiten den woltgreven.
Ten einendertichsten. Ten 31. Wie van den marckenrichteren unde erffgenamen tott einen geswharen
gekaeren wort, unde des weigerde, unde sijnen eedt niet doen wolde die des amptes acceptierde, den
salmen drie werff eischen, unde elcken tijtt sall die selvighe verbuiert hebben einen olden schilt, unde
evenwell dat ampt bedienen, unde geswharen wesen unde bliven.
Ten 32. Sollen die marckenrichteren voir alle des voerschreven unde nhafolgende brocken, durch
aere geswaerenen laten penden unde vervolch doen, binnens karspels; Unde offte oick einich brock
hafftighen, als oeck einighe kotters uth desen kerspell ontfoirden, unde aere brocken ader pachten
nicht hadden betaeltt, sollen sie sulckes den marckenrichteren ahnbrengen wie die sinnen, unde
sollen die markenrichters met die geswharenen dat met den rechte vervolgen up den selvigen, upt
erffgenamen kosten.
Ten drieundtdertichsten. Die marckenrichters met aere geswaeren sollen een neerstich upsicht
hebben up alle gebreken der marcken, voir alles wes in desen marckenboecke beschreven is, unde
die genighe die hierinne brockhafftich vallen, die brocken unde penen daerup ideren persoen staende,
scharplick affnemen unde hierinne willen die erffgenamen den marckenrichteren unde geswaernen
met rechte helpen stercken tegen den wedderspennighen.
Item ten 34. Is anno 1560 beraempt dat alle kotteren unde pachteren deser marcke, elck sollen aere
jaerlicxe pachtpenningen, ahn handen der marckenrichteren up tijtt unde voer die holtspraeke betalen,
als die holtspraeke verkundiget is, bij verloss aerer pachtjaren, unde gebruick aeres gepachteden
landes. Welcke upkumpsten unde jaerlicke pachtpenninghen tot behoeff der gemeiner erffgenamen,
tot die onkosten daer van doende, wesen sollen, unde jaerlicx in rekeninge gebracht worden.
Ten 35. Gestemmet dat alle ierst nije incoemende geerffden in deser marcke, hett geschie met
versterff offte ahnervinghe aerer olderen offte anders met ankoepinghe sollen pro introitu unde
inganck geven eins einen guieden ancar Reijnschen wijns in specie up die holt spraeke, soe vaeke
sulcx gebuiert. Welcken nijen ahnkomenden offte schuldigen erffgenhamen die marckenrichteren in
der tijtt up bijkompste sal noemen, unde niemantz daerinne verswigen, offte die marckenrichteren
sollen selffst daervoir respondeeren.
Ten 36. Offte oick imantz van den erffgenamen een zijttvall van einich versterff ahnqueme -niet
tegenstaende ofte hij een erffgenaam in deser marcke wese, unde voir sinen inganck eenen anckar
wijns hadde gegeven- sall die selvighe den erffgenamen in sulchen vall van elcker versterff, darvan
hie in deser marcke eigen wort, noch geven einen goeden anckar Rijnschen wijns in specie.
Ten 37. Wie van den erffgenamen met gemeiner stemme up die holtspraeke tot einen marckenrichter
gecaeren wordt, die salt wesen, unde dat niet weigeren, bij verbuirte eines goeden ancar Rijnsches
wijns, unde sal evenwell sulckes bedienen unde dese brocke salmen mogen ahn deselvigen
onwillighen sijnen meijer ahn des lantheren geltpacht offte saetgewas verhalen, welck meijer sulx sall
verleggen, unde sijnen lantheren mogen corten.

Ten 38. Het sullen oick die markenrichteren in der tijtt nha older gewoente des dages nha geholdener
holtsprake alle jaer eens van onses ontfanges unde uthgevens reconschap doen, unde ahn
rekeninghe in geschrifft instellen unde avergeven voir die daer tho gedeputierden erffgenamen,
diewelcke dieselvigen ontfanck unde uthgiffte sollen tegen den anderen compensieren, unde tho
boecke laten stellen, unde bij die selvigen gecommittierden underschreven, unde gepassiert worden.
Then 39. Wat die marckenrichteren die guitheren up die holtspraeke, offte up einen nootholtinck
jaerlicx willen offte hebben voir t'dragen, sullen sie sulcx spaciose bij artickulen up schrifften stellen,
omme daerup der erffgenamen resolutien up elcks te schriven, unde sulckes jaerlicx t'boecke laten
stellen in desen marckenboeck.
Thenn 40. Wie van nu voirt mehr tot einen marckenrichter gecoren wort, is gestemmet, dat altijt eine
van den beiden oldesten marckenrichters soo affgesatt begeerde te wesen, nha guietduncken unde
discretie der gemeiner stemme van die guitheren sall bliven unde gecontinueertt, unde einen jongen,
den die stemmen toevalt, geadvingeert worden, daermet die jungeste, unde nu ierst gecoeren, unde
ahngaende van den oldesten, die marcken gelegentheit unde gebruick t'beter moge leeren, unde in
die kunde komennn. Unde die oldeste marckenrichter sall altijtt dit marckenboeck, tot profijtt der
marcke unde erffgenamen, in bewaringhe holden. Unde off imantz der marckenrichteren verstorve -
dat Godt lange ter zalicheit verhoede- offte vant marckenrichtersampt afdancket, ader ontsatt worde,
soe sall die nije nhavolgende unde gecaerene dat boeck in bewahr nemen, unde up die holtsprake
unde bijkumsten altijt verthonen unde metbrengen bij die poena van een guiedt vierdell wijns, gelijck
als hie dann binnen Deventer is geldende. Wie dan oeck van den guitheren vidmig offte copia van
einighen articulenn des marckenboecks in des geheelen boecks begeerde te hebben, den sall sulcks
niet geweigert worden, mitz den marckenschriver sijne gerechticheit pro labore daer van gevende.
Then 41. Sollen alle marckenrichteren alle jaer jaerlicx aere brocken unde vervallene schulden, bij
oeren tijden vervallen, inforderen, unde geine restanten inbrengen, sunderen ahn hem selfst
reekenen, unde niet pendinghe nha marckenrechte invorderen, omme daervan die oncosten up den
holtspraeke doende, betalen, unde die nije ahngaende marckenrichters, sollenn sich geine older
brocken becrodigen, dan die hem nha geholdener holtspraeke verschinen unde vervallen, als die
voerige marckenrichteren versatt sijn, unde affgaen up die geholden rekeninge.
Ten 42. Alle in deser marcke ierst nije komende ge‰rffden, die geguiedet unde gewahrt, offte
eigenaer van enighe erffenisse unde gueder worde in enige buirschap, sollen durch den
marckenrichteren met einen gueden drunck wijns met eine hense tot discretie worden verhenset, unde
soo sie sulckes versumeden, sollen sie in den vall selffst die hense t'drincken schuldich wesen, unde
in die poena van een vierdell wijns toe betalen, vervallen.
Ten 43. Soe sullen insgelijcken een ider meijerman, ierst met sijner residentie in einigher buirschap
komen wonende, geholden wesen elck up die holtspraeke, tot behoeff der guietheren, unde gemeinen
huisluiden, t'geven eine guiede tunne Deventer dubbelt stuver bier in specie. Unde sall met eine
guede bier hense oick worden verhenset, up poena dat die marckenrichters offte die geswahren, die
selffst sollen drincken, unde verbrocken daer tho eene vane biers vorschreven.
Item then 44. Soe sollen die gemeine erffgenamen deser voerschreven vier buirschappen, alle jaer
vergaderen unde tho samen komen tho Raelte in der kercken des naesten Sondages nha Bartholomei
dach omme dese overdrachten te hooren lesenn, unde die nha goetduncken, die gemeinen
erffgenamen bij gemeiner stemme toe laten bliven, offte te verwideren, tho vermheren, unde tho
verminderen, soe alst den voerschreven erffgenamen nuttichst, best unde bequemst sall duncken te
behoren.
Thenn 45. Die marckenrichteren sullen oeck jaerlicx kerckenspraeke laten doen dat een ider sijne
vercken krammen, gross sollen meijen, torff t'mogen graven unde wanneer men niet langer graven
sall. Item dat men oeck alle olthovige vloetgravens upruimen, unde andere nootwendighe marcken
saeken, sall verbeteren, daermet dat sich niemantz siner onwetentheit hebbe tho ontschuldigen.
All dese voerschreven 45 articulen sinnen vergadert, unde bijeine geschreven offte getagen, uth alle
der marcken olde zedelen, die men hefft konnen vinden, unde sunderlinge uth die handt bij Zaliger
Wijnholt van Mouwickx, dewelcke voerschreven articulen die gemeine erffgenamen up die holtsprake

anno 1598 hebben met gemeiner stemmen ingewilliget, datmen die met alle olde marckenzedelen
unde resoluti‰n, in dit nije marckenboeck -vermitz het olde in die lange verwoestede jaren met
versterff unde anders, is vercamen- solde stellen unde schriven, dat welcke bij den gemeinen
erffgenamen solde worden onderteickent, unde achtervolget, daernha dat sich die marckenrichterenn,
die geswaren, unde gemeine erffgenamen solden richten unde reguleren. Edoch altijtt tot wille unde
koir der guietheren, jaerlicx toe veranderen, toe vermehren unde toe verminderen, tot oeren
goetduncken.
Andreas Cottinck p. tempore Marckenschriver Notarius Publicus.
Marckenrichters zedell van Raelthe anno 1445.
Int jaer onses Heeren 1445 des Sonnendages nha Onser L. Frouwendach Assumptiones, hebben
toesamen gewest die erffgenamen van den buirschappen ut in principio huius libris quere folio 1.
Inden jaer Unses Heeren 1541 des Sonnendages nha St. Bartholomeus hebben die semptlicke
erffgenhamen t'samen gewest, die erffgenhamen van die buirschappen hiernha beschreven, als van
Tij unde Raden, van Linderthe unde Botele, unde hebben eendrachtelick beslaten unde averdragen,
alsulcke willecoir, als hiernha volget.
1. In den iersten dat niemant up eine heele wahr holden sall mehr dan vii (7) vierdell schapen, die
scheper een vierdell hier met in die 7 vierdell gerekent. Die halve wahr nae advenant. Alle up St.
Lambert voer schape getelt, junck unde olt.
2. Item men sal geine schapen up enighe wahr holden offte leggen, si een quamen den lantheren offte
den meijer tho, bij die poena van eenen olden schilt.
3. Vort alle die genne, die mehr schape holden up eene wahr, dan 7 vierdell, als voorschreven, die sall
men die quidt maecken tusschen dit unde Sint Lambert naestkomende, bij eener poene van 3 olde
schilden, so vaeke alsmen sie nha der tijdt daer up bevindet.
4. Ingelijcken sollen oock die anderen doen, die schape holden, unde geine wahr een hebben in die
marcke, hem die selvige quijdt maecken tusschen dit unde St. Lambert voerschreven bij die poena
van vijff olde schilden.
5. Oeck een salmen geine schape hoeden, offte laten gaen int Raelter Woelt, offte die mersche. Soe
vaeke alsmen sie daer aver vindt, sullen zie eenen olden schilt vervallen sijn.
6. Soe en sall oick niemant up sijn wahrtaell fremde schape ahnnemen, up die poena van vijff olde
schilden.
7. Item alle utheimsche ganse diemen in die marcke bevindet, sullen den woltgreven vervallen wesen,
unde diegene die sie ahngenamen hefft tho verwaeren, sall verbrocket hebben eenen olden schilt tot
elcker tijtt.
8. Soe salmen oeck die verckens krammen, als die woltgreve daer kerckenspraeke van lett geschien,
dat sie geinen schaden doen in die groonlanden, unde up die encke, bij die poena van 2 stuiver vant
stucke, soe vaeke sie men in die marckt, offte bij den huise ongekrammet vindet.
9. Item alle utheimsche peerde, bieste, salmen schutten, unde vann elcker biest nemmen een
heerenpunt, soe vaeke alsmen datt in der marcke bevindet.
10. Item niemant sall vrembde biesten ahnnemen up sijne wahr, offte in die marcke, bij die poena van
een heeren pont van ider biest, soe vaeke alsmen dat bevindt.
11. Oeck sullen geene knechten offte meijden, enighe peerde offte andere bieste in der marcke
holden, bij die poena van een heeren pont, tot elcker tijtt van ider biestt.

12. Item geine utheimschen sollen dicke plaggen mogen houwen, oeck geine inheimschen den
utheimschen der selve vercopen, bij die poena van enen olden schilt, soe vaeke als men die daer aver
befunde.
13. Item niemant sall mogen scheltorff houwen, in die marcke, hie sij utheimsch offte inheimsch, bij die
poena van 4 olde schilden van elck dachwerck.
14. Oeck een sall niemant geenen torff graven, offte laten graven, hie een sij in die marcke gewahrt bij
verloss des torves, tot behoeff der woltgreven, ende sullen dartho noch vervallen wesen in die poena
van X (10) olde schilden van elck dachwerck.
15. Item een heele wahr sall niet mehr mogen graven dan vier dachwerck; eine halve wahr naer
advenant.
16. Geine knechte offte meijde, offte des meijers soens ader dochters, sollen mogen torff graven, bij
verloss des torves, unde bij die poena van vijff olde schilden van elcker dachwerck. Unde wehret
saeke dat die brotheers, offte die meijers den knechten offte meijden dat torff graven geoerlofft, unde
geheitenn hadden, soe sullen die meijers als dan voer die voerschreven brocken unde poenen
instaen.
17. Soe sullen de woltgreven een neerstich toesicht hierup hebben, unde den gennen, die hierin
brockhafftich bevonden worden, die poena unde brocke, die daerup staett, scherpelijck affnehmen.
Unde hier willen die gemeine erffgenhamen die handt ahnholden, unde den woltgreven met rechte
helpen stercken, tegens den gennen, die hier en tegens doen wolden.
Copia. Die katers van Raelter Marcke.
18. Indenn jaer Onses Heeren 1560 des maendages nha Sacramenth hebben die marckenrichters
van Raelter marcke durch consent der gemeine erffgenhamen verpachtet, dese nabeschreven katers
mit den bescheide, dat die katers, offte niemant mehr anders, sollen ahngraven klein offte groot, dan
met wille der erffgenhamen off sie sullen tot elcker verbodt den woltgreven vervallen wesen met einen
olden schilt.
19. Soe sullen voertz die katers mogen hoilden upth meinte 2 koene, 2 vercken, 2 dachwerck torff
graven, unde niet mehr, geine peerde offte gansse tot elcker tijtt. Soe hier en boven bevunden worde
gedaen t'hebben, sullen sie gebrocket hebben enen olden schilt.
20. Oeck sullen die darpers mogen holden in die marcke, elck 2 koene, 4 verckens, unde 2 dachwerck
torff gravens, geine peerde offte ganse, bij die brocke tot elcker tijtt als voeren.
21. Item sullen die katers elck oere gesette penninghen betalen up tijtt der kerckensprake, bij verloss
oeres landes. Unde die opkomste van den koeteren, sall wesen tot profijtt der gemeinen
erffgenhamen omme die onkosten up der holtspraeken gedaen daer aff t'nemen.
22. Soe sullen oeck die katers voerschreven in die vuirschreven pacht bliven een jaer offte twie, soe
lange den erffgenhamen believett. Unde wie vertucht, offte van den cottersteden quemen, daer sall
die naeste gelandet der erffgenhamen die naeste toe wesen van t'koepen, offte t'verpachten, wie dat
dan den erffgenhamen believen.
In den ierstenn die kinderen van zall. Cumme bij Overdijck, sullen alle jaer geven 11 stuiver. Jutte van
Twente 8 stuiver Lubbert in den stall 10 stuiver Thonnis Jacobsen 15 stuiver Jutte Ter Huirne 1 stuiver
Geert Eskens 7 stuiver 6 p. Johan ten Rieler 10 stuiver Johan Wermele 1 G.G. Albert Willems 1 G.G.
Johan Smits 4 stuiver Honnepesmaett 11 stuiver Wolter ten Rieler 20 stuiver Westenenck 20 stuiver
Hendrick Ottens 4 stuiver Thonnis Alberts 6 stuiver Roloff Nijen Heuen 8 stuiver Goesen Scheper 10
stuiver Albert upth Heuen 7 stuiver Smachtenbarch 1 G.G. Avermars 4 stuiver Herman Averes 21
stuiver Herman ter Brunsele 8 stuiver Die erffgenamen van zaliger Herman Geerts 20 stuiver Johan
ten Walle 15 stuiver Jacob up die Sennept 5 stuiver Berchklooster 1 G.G. Johan Averes 35 stuiver

Johan ter Haer 20 stuiver Swier bij Wissinck 2 stuiver Derrick Derricks 8 stuiver Geert then Braeke 20
stuiver Veltcamp 15 stuiver Johan Westenenck 6 stuiver
Oeck soe ist, dat die huisstede met den gaerden, unde t'landt aldatt die olde schultinne Juffer Anna
Greve Weduwe zaliger Jacob Blomendaell umme haer huijs liggende, in gebruick hefft, meente is,
unde den erffgenhamen toe kumpt, dan durch bede unde frundtschap hebben die gemeine
erffgenhamen, haer dat gebruick des landes vergunnet aer levenlanck sonder pacht daer aff t'geven,
dan omme te weten dat het meinte is, sall sie t'siaers tot een kentenisse geven up die bijkumste der
erffgenhamen een mengelen wijns, unde dat soe lange sie levet, met den bescheide, dat sie die naest
gelande erffgenhamen haer meijers, oer olde gebruick, ganck unde wech, unde driffte der beesten
offte anders niet een sal behinderen, niet jagen, slaen, hesen met hunden; oeck gein landt van der
meente klein offte groott mehr ahngraven, bij verloss der jaren up vorwarden voerschr.
Utheimschen die in die marcke plegen te pachten. Wuestmaet 14 st. Barchcamp 24 st. Grote Luicht
24 st. Derck in't Bagell 2 G.g. Cleine Luicht 24 st. Sloet 2 G.g.
Duivelshuis unde Veltcamp in Lenthe sint paelbuiren tegens Vechterloe unde die Sennept in
Linderthe. ^pag Resolutie der gemeine erffgenhamen in Raelter karspell der buirschappen Tij unde
Rade, Linderthe, unde Botele, Ao 1588 den 29 Junij in die kercke tho Raelte up die gemeine
holtsprake genamen unde geholden.
A. Ierstelicken hefft die ehruntfeste Arent Huirninck, als markenrichter in der tijdt, den erffgenhamen
voergedragen, dat hie, neffens den Zaliger hopman Camphuis, eine geruime, unde lange tijdt van
jaeren, marckenrichter wahren gewesen, averst, sie hebben niemaels geinen ontfanck, int klein offte
groot, van enighe dingen gehadt, veel weinigher enighe schriffturen, van marckenboeck offte
dergelijcken, dan wes hie van schriffturen gehadt, van geholdene rekeninghe, soe sijn zaliger
maschop Camphuis met den zaligen kosteren gehadt, aldaer geremonstreert. Oick niett wetende, wie
et met die kottersteden staet, offte sie van alle voerige jahren betaelt hadden, offte niet, ader ahn
wehn betalinge geschiet wehr, was hem onbewust. Dan hie hadde tot behoeff der erffgenhamen
enighe penningen ter summa van hondert unde ethliche goltgulden verschoten, begerende van den
erffgenhamen dat hem die muchten wedder van den nijen ahnkomenden markcenrichter, offte
gemeinen erffgenhamen, met het eine ader ander middel erlacht worden.
Dien nha begerende, die wijle sijn Edele een sweckelick olt man wehr unde groten olderdoembs, dat
hie sulcke onlede nu mehr niet konde volentrecken, dat derowegen andere, unde nije
marckenrichteren muchten gekaren worden. Sinnen met gemeiner stemmen tot nije marcken richteren
gecaeren, genoempt unde gestemmet die Edellveste Anthonius van Doorninck unde Johan van
Bestenn.
Wes hiernha widers bij gemeiner stemme geresolviert is, sulckes is bij den Coster Henrick Claesen,
doemaels beschreven, unde bij den anwesenden erffgenhamen onderteickent, unde den nijen
marckenrichter Van Besten in bewharinge gedaen, die welcke tot believen der erffgenhamen hier
mach ge‹nseriert worden. ^pag Anno 1598 den 29 Junij hebben die gemeine ahnwesende
erffgenhamen van Raelte, up einer gemeinen holtsprake dese nhavolgende resolutiones up
nhafolgende puncten genahmen:
Ierstelicken, dat sie sullen unde willen ratificeren unde approbieren, woes sie in crafft deses
approbieren unde ratificeren, alsulcke upgerichtede recessen unde ordinantien der marcken, van Tij
unde Raede, Linderthe, Botele, in Raelte die selvighe puncten, hier voir ge‹nsereert.
Die caters van Raelter marcke.
1. Anno 1560 des maendages nha Sacramenth, hebben die marckenrichters van Raelter marcke
durch consent der gemeinen erffgenhamen dese nhabeschreven kotters verpachtet, met desen
bescheide, dat sie, noch niemantz mehr anders sullen ahngraven int klein offte groitt, dan met willen
der erffgenhamen, offte sie sullen tot elcker tijtt den woltgreven vervallen wesenn met einen olden
schilt.

2. Vortz sullen die kotters up die meinte mogen holden 2 koeijen, 2 verckens unde 2 dachwerck torff
graven, unde niet mehr, unde geine peerde offte ganse holden bij die poena tot elcker tijt, soe
daerbaven dede, befunden wort, t'verboeren eenen olden schilt.
3. Die darpers sollen mogen in die marckt hoilden, elck 2 koene, 4 verckens unde 2 dachwerck torff
gravens, dan geine peerde offte ganse t'holden, ider tijtt bij die poena als voerschreven. Het sullen die
kateren, elck oer gesatten penninck up tijt der kerckenspraeke betalen, bij verloss aeres landes unde
der pachtinghe. Unde die upkumpsten van die verpachtinge unde katersteden offt landerijen, sall
wesen tot profijt der gemeinen erffgenhamen, omme die oncosten up der holtsprake gedaen, daer aff
t'betalen.
Oeck sullen die katers in dese ietzige vurschreven pachtinge een jaer twie offte mehr, tot goetduncken
der erffgenhamen bliven sitten, unde wie dat van sijn gepachtede landt verthoge, daer sall die naest
ahngelandede erffgenhaem in die pacht offte koop, die naeste toe wesen, offt soe alst den
erffgenhamen guetduncken sall.
Ten twieden bij gemeiner stemme beslaten dat men int geringeste niet will, offte een sall inwillighen,
ratificieren offte approbieren, in enighen koop, vercoep, offte verpantschappinghe van enighe
landerijen, katersteden offte anders, soe die huisluiden offte buiren buiten consent, offte expresse
verwillinghe enighe daertho gedeputierde erffgenhamen gedaen mogen hebben, dat welcke die
erffgenhamen met gemeiner stemme hiermet voer crafteloess holden, voer null unde onweerden.
Ten derden eenhelich gestemmet, dat die kerckmeisters nu ter tijtt, sollen van alle die verledene jaren,
van all haren ontfanck, uthgave, unde guiede administratie goede clare rekeninge unde reliqua doen,
unde aller kercken opkumsten.
Van erffenisse, landerijen, unde rhenten up schriften stellen, unde sulckes tot eine ewige
gedachtenisse int nije marckenboeck, soe nu sall upgerichtet unde gemaecket, unde bij den
erffgenhamen met onderschrivinghe aerer handen sall worden onderteickent, waertho dat uth allen
buirschappen int gantsche karspell toe Raelte een erffgenhaem jaerlicx up alsulcke kercken
recontschap voer den marckenrichter unde vrecurator der kercken, sampt den schultz in der tijdt sal
geschieden unde hebben die erffgenhamen deser tijt met gemeiner stemme aver die recontschap
gedeputiert uth Luttenbarch Herman ter Beeck, uth Linderthe Jonge Johan van Goor, uth Tij unde
Raden uth dat Broecklandt die pater van Mr. Geerts Klooster, Hermannus Agnes.
Ten vierden, alse die olde marckenrichter, Huirninck met Johan van Twickell schultz, neffens andere
gedeputeerden, sampt beijde marckenrichteren gisteren dages omme gevaren sint unde
besichtigeden van alle ahngegravene unde vercoffte landerijen unde catersteden, als oeck
belmondighe unde woestliggende cottersteden, ahnteickeninge gedaen, unde oculaire inspectie
genhamen, is eendrachtelick gestemmet, dat die selvighe marckenrichteren, unde gedeputeerden, tot
aerer ierster gelegentheit eine bijkompste sollen holden, unde bij kerckenspraeke einen seeckeren
dach pupliceeren, omme die woestliggende unde onverpachtede landerijen ten duirstenn tot behoeff
der erffgenhamen verpachten, daervan een claer regyster unde ahnteickeninghe maecken, omme
t'selvighe int nije marckenboeck tho stellen. Oick die olde pachten, t'zedert anno 75 bess nu toe,
verschennen oeres besten vermogens beforderen. Oick sullen die marckenrichters unde
gedeputierden van einen iederen laten thonen, aer schijn unde bescheit, daer sie t'bevell van hebben,
met wat tijtell sie ahn die landerijen sint gecamen, den dat der brieven daervan ahnteickenen waertho
dat die marckenrichteren unde gedepuierden ad reportandum plena re sinnen geauthoriseert.
Ten Vijfften, sinnen Arent Huirninck unde Emell gedeputeert up alle die Vloetgravens unde
gewoentlicke waterganghen nha older gewoenten, up t'doen ruimen, unde t'slooten, offte leiden up
orderen unde plaetzen daer enich gebreck bij enighen huisluiden nodich t'wesen, tot oerer discretien
befunden much worden.
Ten sestenn geresolveert dat het karckdarp niet mehr vehes sall holden als van oldes gewoentlick is,
nha inholt des voerahngetagenen recessen Anno 60. Bliven ock bij dese resolutie int ierste artickell
ahngetagen, unde offte well dat karckdarp een request hefft avergegeven, daer inne sie begeerden in
aere jetzige uthdriffte van peerde, koene, vercken, in aere olde posessie nha inholt van (posessien)
contschappen van Derck Claesen unde Geerdt Hermsen Wite geproduceert mechtich gemanuteniert

worden, woe oeck van 2 GG. in der schattinge nha inholt des schults brieffs in dato 1580 den 10
Januarij gedatiert alhier voerlesen tho laten verbleven achteden die die erffgenhamen den selvigen
brieff van onweerden, unde hebben up die selvige supplicatie niet willen apostilleren offte resolveren,
dan t'selvighe laten verblieven, unde gepersisteert bij aere ierstgenhamene resolutie.
Ten sovenden noch gestemmet dat men een nij marckenboeck solde doen ververdigen, waerinne
men die olde gebruicken der marcken, so voell alsmen bij olde schriffturen beckennen kan, sal
schriven, unde datmen sall nije artickelenn up schrifft instellen, unde Cottinck laten vercoepen tot
vordell, profijt unde correctie der marcken unde gemeine erffgenhamen up die naeste bijkomste de toe
ratificeren.
Ten achten sinnen met gemeniner stemmen tot geswaren gestelt: in Tij unde Raden Hendrick ter
Huirne unde Johan ten Wolveger; in Linderthe Willem Averesch unde Tonnis up Nijenhuis; In Boetele
Herman Krickinck, diewelcke geswaerene bij den marckenrichteren unde gedeputierden desen eedt
sullen doen in forma hiernha volgende.
Ten negenden gestemmet, alsoe van den Cloester gesustineert hefft, dat zijn Ededeles guid als
wesende eene olde havesate, muchte van schattinge gefrijet worden, als alle ander van adell; is
gestemmet dat die meijer sall moten betalenn alle restierende uthgesatte maenden, unde sall die
collectoer met die termijn soe inwendich eine maent verschinen, offte gesatt sall worden, supsederen,
unde hem gemelte van den Clooster geremittiert ahn Ridderschap unde Steden, umme te sien wes hij
daer bij sall konnen erholden, unde daer vann een schrifftelick bescheit brengen. Sulcx gesien
hebbende, sall sijn Edele genieten nha den tenoir des selvighen.
Dit is den eedt, soe die geswaerenen doen sullenn.
Wij, N.N.N. als gecaren geswaerenen deser marcken, een ider uit sijne geloven, seekeren, unde
swehren, dat wij van deser tijtt aff, hent dat wij weder afgesatt worden, sollen, unde willen, der marcke
nha onsen vermogen, oir beste doen, goede sorge, unde vlitige upsicht dragen, dat geinen schaden
geschie int holthouwen, torff steeken, gross meijen, ongewoentlicke indryfften van vrembde schapen
unde biesten toe hoeden, unde toe weiden, nije katersteden offte landerijen ahn toe graven, unde wes
des mehr sijn mach, daer met die gemeinte offte marckte beschadiget muchte worden, oeck aver den
rijcken als den armen, rechte schuttinge gicht unde pande t'doen, oick alle koir unde gedaene
schuttinghe den marckenrichteren ahnmelden, van ider koir unde brocken clare gicht, unde woe vaeke
schuttinghe, unde wat verteringhe gedaen hebben, dit selvighe niet t'doen offte t'laten, van gunst,
giffte offte gaven; noch durch haet offte nijt, noch om enigen dinges ter werelt soe waerlick moet ons
Godt helpen unde sijn hellige Evangelien. ^pag Resolutiones der erffgenhamen tho Raelte. Anno 1605
den 28 Maij up die schrifftelijcke prospositiones der marckentichteren aldaer.
Propositio prima. In de iersten, is anno 1604 avercoemen dat up eine fulle wahr vijff vierdell schapen,
up halven naer advenant, geholden sult worden. Hierup is bij den semptlicken erffgenhamen ordineert
dat eene fulle wahr sall mogen holden 200 schapen, een halve waer hondert, voer dit jaer 1605.
2. Die katerstede daer Zaliger Jacob Blomendaell up gewoent hefft, unde nu bij Geertruidt Funcken
lange gebruicket is unde die selve Funcke voer achterstandt up ses goudgulden gestelt is, unde sich
daerin weigerich maecket t'betalen, woe sich daerinne die marckenrichteren holden sullen. Resolviert
dat Funcke sall binnen den tijt van drie maent haer bewijs van zeegell unde brieven bij brengen, offte
anders betalinghe doen, daerup staende.
3. Demnha voergegeven van Swaentien Cupers cotterstede, die sie in pandtschap hefft voer hondert
keiser gulden, daer sie enighe elsen affgehouwen hefft, offte aer sulcx geconsentiert sall worden offte
niet. Resolviert: Die elsen die tegenwoordich gehouwen, sall Swaentien genieten, dan niet mehr
houwen. Dan sall gedeputiert worden, om t'sien, offmen die vercoepen sall unde die pantschap
vrijenn.
4. Van einen hoff ahn't Wolthuis ahngegraven, daer die selve jaerlicx een halff schepell roggen van
omme Godes willen gefft, woemen sich daerinne holden sall. Resolutie: Van Wolthuis hoff sall naerder
informatie genhamen worden.

5. Omme ordeninge t'stellen van die nije schapeschotten, die up ongewoentlicke plaetzen getimmert
worden. Ordineert dat Ittersums schapeschott sall bliven staen, ende anderen oeck daer tegen
moegen timmeren.
6. Iffte de utheimschen, als Duitelaer, Derck Stevens, Barchcamp, die in Raelter Wolt niet gewahrt
bint, ende nochtans sich die selve met weijden unde meijen onderstaen, voort meijen sullen offte niet.
Resolutie: Die utheimsche sullen nae older gewoente die meente met haer bestialen gebruicken,
sonder sullen niet mogen plaggen.
7. Luchtman unde Vustmaet plegen van olts te pachten, unde maecken nu sich weigerich, niet
tegenstaende sie die marckte mede gebruicken. Ordineert, dat men die selve sall schutten.
8. Item voergegeven van twie hecken, die ongebuirlick gehangen sijn tot preiudicie der meijeren van
der Honnep, Heerde, Doorninck unde mehr anderen. Ordineert: Hierup sall bewijs ahn beijden t'siden
bijgebracht wordenn.
9. Derck van Voorst up sijn versuick, wort voer dit jaer geconsenteert t'mogen holden een vierdell
schape ongeschuttet, niet dat sijn Edele daertho gerechtiget is; dan wordt toegelaten, ex gratia ad
reus cationem, alsoe hier behoerens den erffgenhamen voergedragen is, dat sijn Edele daertho
gerechtiget ware, ende sijn bewijs daervan solde bijbrengen, is sulcx niet geschiett.
10. Upt ahngeven van Burgemeester Arent Huurninck sint gedeputiert die Ehruntfeste Unico van
Twickelloe -schultz-, beide marckenrichters neffens Herman van der Beeke, omme sijn recontschap
t'ontfanghen, dieselve te visiteren, omme up die naeste bijcompst der gemeiner erffgenhamen
denselven te reportieren, ende daer in gedaen t'worden nha behoer.
11. Item alle nije erffgenhamen sullen een ancar guieden Rijnschen wijns geven, is ingegaen bij den
semptlicken erffgenhamen, alles nae older gewoente. Dese nhabeschrevenen sijn sculdich een
anckar wijns: Lewendaell van wegen het Wolthuis -betaelt. Herman van Dijets backer van
Wellinckfoorde -bet. Johan Goijer van die Hiest -betaelt. Steven die Jeger van den Rielder offte
Ruterije -betaelt. Tonnis Roloffsen van die Sloeijse -betaelt.
Desse nhabeschreven oncosten bint gedaen bij die marckenrichteren in vier jaren tot desen jare 1608,
soe van contschappen unde teringe, als anders. Befonden dat men den marckenrichteren schuldich
blifft, alle ontfanck affgetaegen - vier unde viertich guld. - 1 st. Noch van den zijs van den wijn 6 guld.
Hier is mede ingerekent ses gulden den schultz, coster 3 gulden. Up die holtspraeke Anno 1608 den 5
July, die koster in cost gehadt 81 persoonen, ider 6 st. fac.: 24 g. 6 st. Dit sult die huisluiden betalen.
Item 70 kanne bremer bier, noch anderhalve tonne biers ad. 10« gulden, van huir van schotelen unde
kannen 23 st. Voer glaese 4 gulds. 1 stuiver. Item verleden jaer up die holtsprake 2 tonne biers met
zijs 14 guld. Noch Andreas Cottinck vant marckenboeck t'schriven 5 Dal. Noch die gedeputierden met
Smekens verteert 5 Dal. Braekman 24 st. voer oncosten ter Heino. Sa. fac. 94 gulden 15 st Noch
verleden jaer 15 st. van roemers gebraeken unde huir rest in alles 123 g. 17 st, segge -- 123 g -- 17 st.
Oncosten t'betalen: Linderthe - 28 12 kotters Tij unde Rade 36 14 kotters Botele 10 Die bouwluide sult
gelden jeder 10 st., die kotters ider 3 st.
Des anderen dages verteert met die gedeputierden unde geswarenen 14 g. Overt 3 guld. 16 st. ^pag
Anno 1608 den 5 Julij up eine gemeine holtsprake den Heeren erffgenhamen voergedragen.
1. Ierstelick dat up die leste holtsprake in anno 1605 den 28 may Funcke uperlacht is die kotterstede
van zaliger Jacob Blomendaell te bewijsen haer toe t'hoeren, ende dat in den tijdt van drien maenden,
offte solde upleggen, alsoe daer ses goltgulden van achterstandt, daer sie Anno 1604 upgestalt was,
unde sie sulcx niet gedaen een hefft, dan drie goltgulden in gerichtes handen gelacht, die de
marckenrichters niet ontfanghen hebben willen, sonder die heele somma. Resolutie: Ordineert dat
alnoch Funcke tuschen dit ende Micha‰lis binnen Zwolle ahn Edele Johan die Goijer unde den
griphier Dornebus, toe deses gedeputeert, alsulcken bewijs, zeegell unde brieven sall toenen, unde
bijbrengen, dat haer dese cotterstede toecompt, als sie ahngifft.

2. Ten anderen van Swaentien Cupers cotterstede, daerup verpandet liggen hondert keisergulden,
daer die Tij unde Raen jaerlix van geven 42 st. soe die erffgenhamen daer jaerlix uth hebben, unde nu
vier jaren ten achteren bint. Resolveert dat die huisluiden van Tij unde Raden, die resterende vier
jaeren jaerlicx 42 stuiver sullen betalen, unde dat Swaentien van nu voort ahn alle jaer betalen sall
den marckenrichteren in der tijt die 42 stuiver, unde dan geine widere forderinge vann die hondert
gulden jaerlicke voernemmen, des sall sie die kotterstede aer leventlanck daer voer gebruicken,
beholtlicken die hondert guilden altijt tot aeren besten, die haer die van Tij unde Raden moten
restitueren met die 42 stuiver rhente.
3. Ten derden te proponieren, dat die Vloetgravens, die niet nae behoer gewidet worden, muchten up
olden gewoenten gemaecket worden, unde geschouwet neffens twie mede-erffgenhamen Ordineert
dat die selve nha older gewoonte gescraet unde gemaecket sult worden, nemende die ierste reijse tho
brocke 7 stuiver, die andere maell 14 stuiver, ten derdemaell bij die verpeninge.
4. Item ordere t'stellen van dat scheltorff steken, daer het velt gants mede verdorven wort. Op desen
artickell is gestatuiert dat een bouwman sall mogen houwen twie dachwerck, unde een kater enen
dach, unde sulcx omme die venen unde niet inne het harde velt, ider in sijne limiten, unde sall eenen
ideren bij karckensprake denuntieert worden, unde van den marckenrichteren gewesen. Item van die
beijde cottersteden bij die Vechterloe die Derck tho Vechterloe van die huisluiden gecofft heft.
Belangende die cotterstekens sullen wedder upt nije vercofft worden unde wes het meer gelt, sal tot
vordell der gemeiner erffgenhamen staen.
Item alsoe die Heeren erffgenhamen kleine incompsten hebben, dat bij die Honnepes Maete een
stucke meentes muchte ahngegraven worden, daer niemant bij vercortet kan worden, tot vordell der
erffgenhamen. Ordineert dat bij den edelveste Ernst van Ittersum, Droste van Twente, Herman van
der Beeke, Unico van Twickelloe, schultz, Balthasar Bodeker neffens die marckenrichteren visiteert
sult worden omme volgentz t'verkopen een stuckien bij die Honnepesmate, bij Hoberdinck, bij die
Wolthaar, bij die Wechorst, bij't Vellener unde Smalbroeck, bij't Voerthuis unde bij Gerbergen Geertz,
bij't guied Ten Velde bij't Schot een stuckien heetlandes.
6. Item van een schottstede, die zaliger Jacob Avermarsch int gebruick gehadt hefft, unde nu Hendrick
tho Avermarsch vercofft hefft ahn Berent ten Velde. Hierup secht Avermarsch dat hij dese schottstede
met consent der erffgenhamen van die huisluiden gecofft hefft, dat hij bewisen sall.
7. Die marckenrichteren versuieken dat die erffgenhamen gelieven sall t'deputieren enighe
erffgenhamen omme up margen aere rekeninge up te nemmen. Hiertho gedeputiert die edelveste
Reijnt Schaep unde Johan die Goeijer.
Upt visiteeren die rekeninge van Arent Huirninck, sall sal geschieden binnen Deventer, voer die
marckenrichteren in der tijdt, unde die gemeine erffgenhamen binnen Deventer wonende, up dach
unde tijt als den selven dat ahngesacht sall worden.
Dese nhabeschreven sint avergewesen ahn die marckenrichteren t'betalen als nije erffgenhamen een
ider een anckar wijns in Anno 1605 verteert: Lewendaell vant Wolthuis 12 guld. Die Heest 12 guld.
Juffer Reijgers 12 guld. Dese nhabeschrevenen sullen betalen in dit jaer 1608: Hermen Becker drie
anckaer, eenen van Wellinkfoerde, eenen vant Wolthuis, enen van den Karler. Die grephier
Doornebus 1 anckar vant Hoberdinck. Tonnis Rolofsen 5 dal. 5 st. Dese nhabeschrevenen bliven
schuldich tegens thokomende holtspraeke: Die rentemeijster Witte twie anckaers vant Rielder unde
den Ruiter. Hopman Ittersum eenen anckar van den Elscamp. Johan tho Wigberdinck eenen anckar.
Frouw Wolberts van Lutteke Buckham eenen anckar.
Dit sijnt die geswaren, unde hebben den 6 July den eedt gedaen: Esken upth Tij, unde Derck
Voorthuis in Tij unde Raen. Cortenhorst unde Braeckman in Linderthe. Johan ten Kotthuis in Botele.
Sloijse in Assendarp.
Anno 1608 den 25 Julij hebben die gedeputeerden erffgenhamen van die buirschappen Tij unde
Raen, Linderthe unde Botele, als die Edele ehruntfeste Ernst van Ittersum Droste van Twente,
Herman unde Johan van der Becke, Unico van Twickelloe schultz tho Raelte, neffens die

marckenrichteren in der tijt Robert die Baecke, unde Johan van Twickelloe, met Derck tho Vechterloe
accordert van wegen die beijde kotterstedenens bij die Vechterloe, die hem die gemeine huisluiden
van Linderthe vercofft hebben, unde niet met consent der erffgenhamen geschiet is. Der gestalt dat
Derch tho Vechterloe den erffgenhamen voer den rechten eigendom well betalen sall nu thokomende
Maije Anno 1609 die summa van viertich goltgulden daermede hem den selven dach bij die
voergemelte erffgenhamen den selven eigendom gerichtelick upgedragen, unde transportiert is, unde
sall hem daervan passiert worden een zeegelden brieff in den nhamen der gemelter erffgenhamen,
onder t'zeegell des schultz Herman van der Beeke unde Robert die Baecke.
Eodem die die selve gedeputierden accordiert met Berent ten Velde ahngaende het ahngraven unde
huisstede het Kottenvelt, sall daer voer geven nu thokomende Micha‰lis tijn goltgulden. Des sall hij
den backavent uth den hoff mogen upt velt setten, sonder meer ahn toe graven.
Herman Wijten is ordiniert in den tijt van drie weken in t'brengen sijn zeegell unde brieve van Tijden
Gorden, omme, den gesien hebbende, daerin t'doen als behoren sall.
Up den selven dach hebben die voergemelte gedeputeerden vercofft een streppeltien meentenlandes
Robert die Backe, liggende achter Vellener Camp unde Broeck, soo t'selve bij den gedeputeerden
erffgenhamen gewesen is. Sall daer voer geven twintich goltgulden, mitz dien, dat Backe eenen dijck
sall leggen tegent goer, toebehorende den Drost van Twente Ernst van Ittersum, Marcus van Weese,
Swaeffken, unde Barchclooster, ider pro quota, daermet sij haer uthdrijfft moegen hebben, uth het
goer naet velt; unde soe sulcx niet een geschiede, sullen unde mogen die selve driven unde varen
duir dat selve vercoffte landt.
Eodem hebben die selve gedeputeerden vercofft Johann van Twickelloe alsoedaenen streppeltien
landes, als sijn Edele bij Gerberige Geerts kotterstede ahngegraven hefft, ende noch ahntoegraven
hem gewesen is achter den hoff, sall daer voer geven 12 daler.
Item hebben oeck die gemelte erffgenhamen vercofft den Droste van Twenthe, een stuckien bijt
Voorthuis groenlandes, van die pappele bijt Scholt, bes ahnt Mennegat linie recht, sall daer voer
geven twie unde dartich goltguldens.
Noch hebben die selve vercofft den Schultz Unico van Twickelloe, alsodane landt, als hier behuerens
bij sijn zaliger Vader ahngegraven is, met een klein streppeltien bij die Olde Hutte, dat hij noch
ahngraven sall, soet'hem gewesen is, met die doernenhegge bij den Endepoell, sall daervoer geven
negen daler.
Noch hebben die gemelte gedeputeerden vercofft Balthasar Boedeker, bijt Smallbroeck een
streppeltien groenlandes, alst well ehrtijdes uthgegraven is in Smalbroecks Marsch, sall daervoer
geven up sijn behach vijff unde dartich goltgulden.
Item die gedeputeerden hebben up behach van Egbert Backer gestelt die schottstede Ten Velde, daer
die meijer jaerlicx vier stuver van gegeven hefft, up twaelff goltgulden den eigendom.
Noch hebben die gedeputeerde erffgenhamen Geerd up die Honnepesmate gewesen een stucke
heetvelts bij die Honnepesmaet, soe haer Edele hem gewesen hebben tho lande t'maeken, unde
daernha van die gedeputeerde offte gemeine erffgenhamen t'pachten.
Noch hebben die gedeputeerden vercofft Johan van der Beeke, bij die Wolthaar een stucke
heetlandes, soe dat well eertijdes uthgegraven is, unde bij den erffgenhamen gewesen, sall daervoer
geven negen unde twintich goltgulden, up Meije t'betalenn.
Noch den Grephier een streppeltien liggende bij Hoberdinck, gecofft voer 7« Dal.
Noch hebben die gedeputeerden voerts accordeert, dat die Coster t'gene ahngegraven is int velt, daer
Johan Zweersen woent, holden sall voer alsoedane oncosten ad 34 gulden, als up die marcke bij hem
gedaen is.

Anno 1609 upth 21 Septembris die marckenrichteren met die gedeputeerden erffgenhamen hieronder
geschreven, gerekent van alle't genne, soe van der marcken schulden, incompsten, vercoepen
gedaen is, bevonden dat voer iersten hondert gulden affgelosset is van Swaenties kotterstede, ende
alles liquideert, blijfft men den marckenrichteren schuldich vijff unde twintich gulden - negendehalve
stuver, daer tegen t'ontfangen staen van Boedeker twalff goltgulden unde van den grephier 7« daler.
Johan van Twickelloe Henrick van Ittersum Balthasar Boedeker Herman van d' Beecke. Unico van
Twickelloe, schultz.
Up die holtsprake den 20 September in cost gewest 87 personen, fac. 26 guld. 12 st. In bier
gedroncken 76 kanne - 7 g. 12 st.. Die huisluiden eene tonne 7 guld. Dit sullen die huisluden betalen
tot 72 bouwluden, ider 10 st. unde 26 kotters ider 3 st.
Item gewest 8 peerde 2 nachte unde 2 dage in rouwfoeder, ider 5 st = 2 guld. 1 mudde haveren 2
guld. Item voer 1 dal. brandewijn. Van schotelen huir 1 guld. Voer keersen ende ongemack 1 guld. 3
st. 3 gulden voert boeck t'waren. Des anderen dages in cost geweest 42 p.sonen fac. 12 g. 12 st. Aver
maeltijt 4 gulden bier unde nha die erffgenhamen sittende ende staende 38 kannen met den
marckenrichter gerekent. Noch gehaelt voer 1 gulden notten. 1 gulden die maegde. 6 stuivers eenen
bode nha Voorst gesant. Den onderscholt 10 st. Rest den coster hiervan in alles drie unde dartich
gulden viertijen st. 33 g. 14 st. ^pag Anno 1609 upth 20 September up eine gemeine holtsprake is bij
den semptlicken erffgenhamen der buirschappen Tij unde Raden, Linderthe unde Botele, resolveert
als volget:
1. Ierstelick upt voergeven van Funcken cotterstede unde van den achterstandt van die ses
goltgulden, is ordineert dat Funcke ex gratia aer leventlanck die cotterstede sall gebruicken, gevende
daervan jaerlicx een oort golts, tot een kentenisse, ende t'endes aer leven wedder ahn die
erffgenhamen vallen, ende sall daer niet van mogen vercopen, offte beswaren. Angaende den
achterstandt, is haer te guede gedaen.
2. Upth anderen punct van die Vloetgraven in Smaelbroeckes Marsch, nha die Nije Weteringhe
lopende, daer tho bint gedeputeert neffens die marckenrichters, die edelveste Anthonis van Doornick
ende Unico van Twickelloe Schultz, omme die van Tonger buirschap te communiceren het recht daer
van zijnde, unde dit in der fruntlickheit, up dat ahn beiden zijden costen unde schaden worden
gemidet: Dan indien die van Tonger buirschap hier niet in condescenderen, sullen die genoempte
gedeputeerden t'selve ahn den drosten repor teeren, unde voort doen als nha eeis der sacken sall
behoren.
3. Opten artickell van die Vloetgravens duirt Raelter Woolt, ende Cuper Swaenties Mars, is statueert,
dat een ider sijn toeslach sall moten maecken nha older gewoente, cotters soe voele als die
bouwluiden, alsoe die bouwluide haer binnengravens oock moeten maeken. Unde up dat dit ordentlick
mach een ider toegeslagen worden, daer ider tot allen tijden sich mach weten toe reguleren, sint
daertho gedeputeert als boven. Is oeck accordeert dat die uthheimschen, als Drost van Twent meijer
unde Hartcamp, die de marckte mede bedriven, haer toe slach in die Vloetgravens so well sult
hebben, als die binnengeseten.
1. Ahngaende het scheltorff steken unde dicke plaggen meijen int Velt, is bij den erffgenhamen
ordineert ende expresse verbaeden, dat gheine meijeren enigen torff mett houwbijlen, offte andere
instrumenten sullen dicke plaggen plaggen meijen in den velde, dan allenigen omme, ende up die
venen, als van oldes gewoentlick is, bij die poena daerup staende int marckenboeck. Tes gelijcken
van kieen raden.
2. Is oeck avergegeven dat geine meijeren meer als acht olde peerden sullen up die meente holden,
up poena van een ider peert verbrocken t'hebben een halven goltgulden
Is oeck bewilliget dat Balthasar Boedeker dat streppeltien bijt Smalbroek, dat voer desen uthgegraven
was, wedder sal upgraven laten, unde sall hem vercofft worden.
Oeck accordeert dat bij den Ruiter een streppeltien heetlandes uthgegraven sall worden, omme
volgents bij denn voorschr. gedeputeerden t'besichtigen, ende oeck te vercoepen.

Ingelijcken een streppeltien achter Ittersums Camp bijt huis ende bij sijn schottkempken.
Oeck Johan Huirninck een streppeltien bij die Ramest.
Marckenrichters gecaeren Hopman Ittersum unde Johan van Twickelloe, unde is ordineert dat van nu
voortahn alle jaere eenen nijen unde een olden marckenrichter sall off- unde ahn gaen. ^pag Resolutie
bij den gemeinen erffgenhamen genaemen den 4 Julij 1610 up eine holtspraeke gedaen.
1. Opt punct van den Vloetgraven gaende durch Smalbroeks Mars, sint gedeputeert neffens die
marckenrichteren die Edele ehruntfeste Droste van Twente unde Anthonis van Doornick, omme up
den 24 Julij oculaire inspectie te nemen van den Vloetgraven in Smalbroecks Mars, tegens Tonger
buirschap, met den heeren Drosten van Zallandt omme in possessie t'bliven ende die saeke ten ende
t'brengen.
2. Belangende den artickell van die marckte tusschen die van der Heino unde Raelte ahn Duvels huis,
is accordeert dat ahn beijden t'zijden gedeputeert sult worden, die t'selvige besichtigen sullen, nu een
maandach aver acht dagen, wesende den sestijnden Julij, bij beide marckenrichteren, Unico van
Twickelloe schultz, unde Robert die Baeke, unde indien die voerschr. sich niet een vergelijcken, sullen
den 24 Julij daernha die ierste gedeputeerde t'selve neffens den Smalbroecks Mars reviseeren.
3. Opt uthgraven vant veltlandt bij den Ruiter bij Wolter van Echten uthgegraven, is bij gemeiner
stemmen der semptlicken erffgenhamen avergegeven, dat gemelte Echten sall soe voele, tot drie
mudde landes daarvan beholden, met nochtans dat die wech daer buiten vrij sal bliven, unde sall het
ander uthgegraven laten liggen, unde sullen die erffgenhamen gedeputeerden tot die marckte bij
Duvels huis, neffens Gerrit van Ditten upth 16 Julij met gemelten Echten upt nije tractieren.
Hopman Ittersums schottstede is accordeert t'mogen uthgraven, dan gien getimmer daerup t'setten.
Soe voele het marsien achter sijnen camp met die hecken ahngaet, wort gereserveert tot die negeste
holtsprake.
Van die hecken bij Oldenraen, is statueert dat J. Weese ter negesten bijcompste sall inbrengen sijn
bescheit daervan zijnde. Weese presenteert sich tho rechte duirch Braeckman sijn meijer.
Ahngaende die kosten up die holtspraeke is resolveert dat nu voortahn een ider meijer voer sijn
lantheer sall betalen tijn stuivers, hij kome dan offte niet. Item dat Herachter sijne jarighe pacht sall
betalenn, offte het sall bij die gedeputeerden ende marckenrichteren vercofft worden, gifft jaerlicx 2
stuivers. Dese 2 stuivers van Herachter met vergonninge een plaetze van een huisstede, is
Cortenhorst vercofft voer eenen rosenobell den 8 october 1610. Den rosenobell is den lesten Februarij
bij mij ontfangen 1611.
Belangende den toeslach van die Vloetgravens, sall eenen ideren datelick bij die gelegenste
thogeslagen unde gemaeket worden.
Luchtman sall betalen jaerlicx nha older gewoonte, offte men sall sijn peerde schutten ader hem
arresteeren.
Item dat een ider sijn bescheit van sijn waertall in sall brengen, die niet int reijster een staen, tusschen
dit unde de negeste holtspraeke.
Avermars sall upleggen unde betalen die vijfftich goltgulden die hij van wegen t'process hangende in
der Heeren claringe (daervoer hij accordeert is) ahngenaemen hefft t'betalen, omme die schulden
daermede te voldoen, ende is ahn den coster avergewesen ende betaelt.
Die selve gedeputeerden sint oeck authoriseert te besichtigen een streppeltien ahngegraven bij den
Grephier, liggende bij Coverdens maete. Is accordeert datter ghien huis up gesatt sall worden.

In die saeke van Arent Huirninck omme sijn recontschap te visiteeren, sint gedeputeert die Edele
ehruntfeste Ernest Van Ittersum droste van Twente, Anthonis van Doornick, Herman van der Beeke,
Johan van Twickelloe, Grephier ende vortz die andere ingesetene erffgenhamen binnen Deventer.
Anno 1611 in die saeke van Arent Huirninck is accordeert dat hij sall ontfangen 50 daler uth
Vechterloe, ende daermeede alle sijne pretentie doersijn. Actum den 7 Maij.
Herman Wijten sall alnoch inbrengen sijn bescheit, soe vant ahngegraven landt bijt Koetkens, als oeck
van Tijdenhoff, tusschen dit unde den 16 Julij. Den Tijdenhoff is accordeert bij Herman Wijten voer 10
Daler. Staet noch in t'brengen van Koetkens landt.
Marckenrichteren pro tempore Henrick van Ittresum en Adam van Heerde. Dijtt sint die geswaren In Tij
unde Raeden: Voorthuis unde Ter Haar Linderthe: Braeckman unde Cortenhorst Bootele unde
Assendarp: Tonnis ten Tijhuis, Stegeman.
Upten 5 Julij 1610 hebben die marckenrichteren als die Edele Henrick van Ittersum unde Johan van
Twickelloe gerekent van den jaer 1609 alle ontfanck ende uthgave tegen den anderen
gesompenseert. Is bevonden datmen de marckenrichteren schuldich is van die voergaende jaren van
olts 183 guilden 9«st. carent, daervan sie die marckenschulde betalen sullen. Hiertegens uth die
marckenzedule ontfanghen 31 guld. 10 st. Noch ontfanghen van Avermars 70 G. Dese voerschr.
penningen van die 183 gulden 9«st. affgetagen blijfft men den marckenrichteren suiver schuldich 82
gulden min eenen halven stuver. Noch blivet in tho vorderen 7 guld. 4 st van die Grote Lucht 1609
verschenen, diewelcke die nije marckenrichteren hebben tho vorderen. Hiertegens staet coop
t'maeken van Echten unde Ittersum, diewelcke penningen men sall betalen tot die voerschreven
schult.
Anno 1610 den 4 Julij holtspraeke geholden, unde die die wijnen mede affgerekent, is in somma 52
guld. 17 st. Daer tegens staet t'betalen Tonnis Rolofsen 10 daler, Bonschotte 10 dal., alsoe dat daer
noch ahn restet 22 - 17 st., diewelcke reste Ittersum, omme in rekeninge t'brengen, in die negeste
holtspraeke will uthleggen.
Noch post datum blijfft men schuldich Smeken van impost van die wijnen 1609 geconsumiert up die
holtsprake 6 rider. Actum ende alsus gedaen in presentie der gedeputeerden erffgenhamen hieronder
geschreven, den 5 Julij 1610: Henrick van Ittersum Johan van Twickelloe Adam van Heerdt Anthonis
van Doornick Robert die Baecke Unico van Twickelloe schultz. ^pag Anno 1610 den 16 Julij
achtervolgende den twieden artickell resolutionis hiervoer den 4 Julij genhamen bij die semptlicke
erffgenhamen van Raelter Woolt, sinnen die marckenrichteren unde gedeputeerde erffgenhamen up
die limiten bijlanges Duivelshuis baeckende ierst up die Kruiskuile upth Stappenbelt voer den
Kypsdijck erschenen tegens den Edele marckenrichter Wolter van Echten van der Heino, neffens
Jasper ten Holte, hopman Koen unde Berent Spikerhuis Schultz ter Heino, unde hebben die selve
marcke ten meesten deele affgebaecket nhaer oogenschijn. Unde soe die voerschrevenen van der
Heino sich int baeken hebben ongefundeert unde beswaert befunden, hebben die selve sich tot
widere nootdruft up toekomende wondesdach aver acht dagen, wesende den 25 Julij beroepen,
omme alsdan sich t'declareren, offte sieluiden met rechte offte anders sich willen opponieren, ader
weddersetten, offte met onparthijdigen aff te baeken.
Eodem die die selve gedeputeerde erffgenhamen neffens die marckenrichteren upth derden artickell
unde propositie den 4 Julij gedaen vant uthgraven van den Edele Wolter van Echten, erschenen,
omme nha dieselve resolutie upt nije te tracteeren van drie muddes landt, hefft gemelte Echten
daerinne niet willen condescendeeren, refererende sich tot quitantien van Johan van Twickelloe als
marckenrichter daervan hebbende den coop. Niet tegenstaende dat gemelte Echten in die lenckte soe
wall als in die breete sich wijt hefft buiten den coop gegaen.
Erlangende die kooppennongen die gemelte Echten mach uthgelacht hebben, sall sijn Edele datelick
duirch den selven Johan van Twickelloe restitueert wordenn. ^pag Ordinantie nha diewelcke die
Vloetgravens duirt Raelter Wolt unde volgentz daerahn dependerende binnen ende buiten gravens,
continueelick opgemaecket, unde perpetualiter onderholden sullen worden eenider sijn thoslach als
hem toegemeten is, bij den Edele ehruntfeste Henrick van Ittersum unde Adam van Heerdt
marckenrichters in der tijdt, daervan die quantiteit der roeden groot is unde maeken sullen als volgt,

actum Anno 1610. Upt Nije Wolt bess ahn Ruiters Mars sint 203« roede. Van die Rielder brugge ahn
Wolthaers maete 973 roede. Die Selhorst unde Mollen marsch 287 roede. fac. 1.463« roede.
Smalbroecks mars 195 roede. Van die Holtmaete ahn Sondergelts Hoff 369 roede. Van die Vische
legge ongeveerlick 110 roede. fac. 674 roede. totaell 2.137 roede.
Lijnderthe; dese beginnen ahn Wolthaers marsch. Sijne Wolthaer - Herman Wolthaer - Derck
Vechterloe Esken Vechterloe Sennempt
Dese naervolgende beginnen aen Henstenvoordesmaet sijn lant baven de Sennept: Brunselman
Gerrit Vechterloe Hensken Voor de Maet Jacob Overmarsch Herman Wolthaer Gerrit Elscamp
Thijenhoff Tonis Wolthaer Reestman Henrick Elscamp Tonis Elscamp Senneptman
Engbert (Voor de Maat, maeckt oock voor Oevelmaet) Oeveltmaet (is geen huis) Johan Elscamp
Tonnis Elscamp Schanecamp Brunselman Johan Martens Cortenhorst Voombarch Ten Walle
Emptinck Ten Holle Averesch Huilscamp Veltcamp Hofstede Johan Lambertz Kockenmarsch
Bottenvelt Beltman Avermarsch Nijenhuis Bicolt Hartbrinck Braeckman Roessien Wijfferdinck
Wermerinck Pennekernick Herman Wijten Evert Volckers Hilligencamp Peerboom Wissink Camphuis
is die leste beneden
Dese volgen in de schouwe naest Camphuijs: Bunscate Ter Haer Westenenck Haerinck Lambert op
de Aevest Honnepesmaet Henrick int Reelaer Grootemans Jan Wever Spijckerberent Kijstman
Relaerboom Woolthuijs Wolvegoor Kattenbelt Velner Smalbroock Velthuijs Jan Wever Voorthuijs
Jonker Van Echten
Nhavolgende tusschent Goorsumpel unde die Kortenhorst: Hoeberdinck Ten Have Rho Haene Tonnis
Geertsen Johan Roloffs Cleine Buckham.
Desse nhavolgende beginnen van Braeckmans Marsch: Willem Buckham Wellinckfoorde Ter Stege
Holleman Egbert Hemminck Astendarp Sloeijseman Oldenraen Jongen Raen Elstman Huirneman Ter
Barck Bonschotte Westenenk Tonnis up de Haer Dese Vloetgraven hebben de heeren
marckenrichteren gelecht toe den Kleijnen Hemen ende sall die kotters darop wonende denselven
maecken. Actum den 20 Maij 1650. Berent ter Haer Johan Luicxen Honnepesmaet Cleine Derck Grote
Derrick.
Dese nhavolgende liggen tegens Johan Luixsens huis: Tonnis int Rielder Marten Arent int Rielder
Ruiter Geerdt voer den Boem Wolthuis Wolffegoer Tonnis Goesens (of Kattenbelt) Drosten Meijer
Vellener Smalbroeck Velthuis Voerthuis Sondergelt (pauper) Wipwever Voer die riler brugge nu
Echten.
Dese nhavolgende eensdeels voer die Rielder brugge ende die reste ahn Rielder Boem. --Nu
Hendrick Snider int Dorp. Gerrit Ittersum kotter up het Stockinckreeffs. Johan Seijnen Swaentien
Kupers (nu Galgenbelt) Luicken Petermans (nu Haverstrengs) Sibelt Berent in die Ververije Averdijck
Geerd Otten (nu Herman Nijenhuijs) Geerd Hermsen (nu Tascherije) Barchmuller Johan Sweersen
Hartcamp Hiestman Derck Drosten Egbert Seijnen.
Dese nhavolgende sint die ierste van Erenst upth Vloetgraven; Gerrit Smitt Dove Hermen Ten Blecke
Tijman Gerrit Schoemaeker Monnickhuis Berent Timmerman Derck Raeben Johan Drosten.
Bootele: Pastercamp Ter Loe Cleine Kotthuis Grote Kotthuis Krickinck Tijhuis Brinckhuis Ten Haeve
Hoevencamp Johan Wigberts Nijenhuis Cleine Wigberts Bredenbroeck. Nota: De Vloetgraven tegens
de Holtmaete moeten de eijgenaeren maecken.
Darp: Funcke Ten Polle Tonnis Kremer Johan Johansen Tonnis Rolofsenn Goerd Schomaeker Berent
Muller Hendrick Schomaeker Derrick Schroer Lambert Derricksen Berent ten Velde Hendrick Cupper
Van den Weterkolk tot Sondergelt: Tonnis Johansen Beltman Marten Mudder Herman Schroer.

Van den Watercolck tot die Riestmaet: Peter Luiese Tijll Jacobsen Derck Hermsen Grotendorst Tonnis
Tonissen Johan Schroer Johan Herremsen Hendrick Martensen Albert Smekens Johan Alberts Wolter
Schomaeker Hendrick Tonissen Berent van Goer, leste ahn die Riestmaet. Herman Schroer Gerrit
Bruins Roloff Werninck Wigbolt Janssen Hendrick Snider Sondergelt Dese volgen nha Velthuis maet:
Tijman en Brosschot bij die Wustmaet Ider cotter hefft sijn thogeslagene slach upgemaecket, dat sie
continueelick alsoe sult achtervolgen. Die andere ontoegeslagene vloetgravens sullen bij die negeste
nhaburen upgemaeket worden. ^pag Anno 1611 den 7 Maij met die marckenrichteren Adam van
Heerde, Johan van der Beeke unde Johan van Twickelloe gerekent van't genne men den coster van
oldes schuldich is gebleven met deses vergangenen jaers costen, is befunden tho sijn 20 gulden 16
st. Noch up die holtspraeke den 7 Maij gahadt in cost in 2 dagen 117 personen, ider 6 st fac. 35 g. 2
st. Noch in bier gehadt 78 kanne bremer bier, die kanne 3« st. fac. 13 g. 13 st. 8 kannen onse bier 16
st. 4 mengelen wijns 16 st. 10 stuiver brandewijn. 12 stuiver peerde. 2 Rider voer 2 wagenen nha
Deventer. Marckenschriver 3 g. 2 Gulden die Maegde ende lucht 1 guld. Tinnen huir 2« guld. 2 Guld.
glase. Noch vijff gulden voer moeijte ende ongemack. Noch een tonne bier tot 7 gulden die huisluiden.
Fac. 99 g. 5 st., segge 99 g. 5 st.
Hierup den koster ahn betalinghe gewesen van ider meijer in Linderthe, Tij unde Raen unde Bootele
10 st., die kotters 3 stuvers, belopen 40 g. Noch van die erffgenhamen meijeren 33 guld. 19 st., fac 73
guld. 19 st
Dese van die 99 guld 5 st. affgetagen blijfftmen den coster suiver schuldich 25 guld. 6 st., unde is nha
slott van rekeninghe noch gedroncken int affscheiden 11 kannen Bremer bier, 1 mengelen wijns, die
ongereeckent staen. In oorkonde dese bij voerschrevenen onderteikent, als daertho gedeputeert.
Marckenrichter Hendrick van Ittersums rekeninge van sijn Edele uthgave ende ontfanck.
In den iersten 22 gulden 17 st. van wijn vant verleden jaer, nha inholt acta vant selve jaer hierinne te
ersien. Noch 10 st. van een slach t'maecken int Wolt. Noch up die schouwe met Smeken unde Roloff
verteert in twien reisen 3 gulden 5 st. Noch upth Elshoff 35 stuvers. Noch up dese holtspraeke 1/2
aem wijns, acht kannen aver, den halven aem gerekent up 14« dal., die acht kannen up vier guld.
Smeken 6 rider van olts schuldich van wijn, fac. 61 guld 6 st. Noch voer impost 6 rider. Hiertegens
ontfangen 1 rosenobell van Herachter, unde tijn daler van Herman Wijten. Dese van die 61 g. 6 st. 6
rider affgetagen, blijfftmen den hopman schuldich 44 g. 14 st., segge 44 g. 14 st. ^pag Resolutien upth
7 Maij 1611 upth selver holtspraeke.
A. Upt punct vant tractement des predicants is geantwordt dat bij die landtschap generaliter daer in
gedaen sall worden.
Ahngaende het onderholt der kercken sullen die marckenrichters dien belangende met de andere
buirschappen erffgenhamen spreken, unde wordt goet gevonden dat van einen olden dooden baven
20 jaren olt 1 goltgulden, onder 20 jaren 1 halve goltgulden, tot kercken profijt betaelt sall worden, van
einen utheimschen dooden eenen olden schilt unde sall staen een tijdt, alles tot revocatie, een
minderjarigen een oort golts. Inlaege in der kercken eenen olden schilt.
Upt punct dat een ider erffgenhaem sijn wahrtaell niet int reijster staende, bewijsen sall, nha resolutie
van verleden jaer, wort noch tot die naeste holtspraeke upgeschaven unde dat dan sonder langer
vertoch een ider sijn bewijs sall bijbrengen (:Nota:) offte koepen.
B. Item is oeck accordeert eene marckenzeedule t'laten verveerdigen in fransijn, omme der marcken
incompsten te bewisen, unde marcken schult aff te doen. Hier toe bint gedeputeert de Edele Anthonis
van Doorninck, Johan van Twickelloe, schultz, unde marckenrichteren.
Upt versueck van Heerde van een streppeltien bij Jongen Raen eertijdes uthgegraven unde bewoent
bij Else in die Bilshuirne te copen, sullen die voerschr. gedeputeerden mede besichtigen, ende
daervan raport t'doen. t'Selve besichtiget sijnde, is accordiert t'siaers voer 4 stuivers den
erffgenhamen

Upth artijckell vant veltlandt bij den Edele Wolter van Echten gecofft, is bij den semptlicken
erffgenhamen accordeert in qualiteit het sijn Edele nu bij den marckenrichteren unde gedeputeerde
erffgenhamen is gewesen, dan bij die Heeren Zwolle visie genhamen.
Den artijckell van die hecken van hopman Ittersum is bij meerendeelen stemmen erkandt t'laten bliven
als van oldes gewoentlick is sonder hecken. Ahngaende hett marsien is accordeert datmen hem
t'selve sall met die schotstede vercoepen met het streppeltien voor die Reestmaet. Het ahngraven van
den hopman ahn den Brinck, dat ingeworpen was, sall ingesmeten bliven.
Item noch accordeert dat die kotterstede bij Swaentien Cuipers sall bliven tot gebruick van haer, aer
leventlanck, nha voergaende resolutie in anno 1605 den 28 Maij.
Marckenrichteren: Adam van Heerdt, Johan van der Beecke. ^pag
Anno 1611 den 8 May is bij gedeputeerden erffgenhamen voorschreven accordeert dat die Edele
Hendrick van Ittersum voer het marsien unde het neijelant ahn die Schottstede tegens Velthuis Camp,
met het streppeltien voer die Riestmaet, geven unde betalen sall in rechten erffcoop die somma van
tijen goltguldens, die welcke den hopman ahn sijne resterende penningen der 44 gulden 14 st., die de
marcken hem schuldich bint, goede betalinghe sullen verstrecken, unde ahngecortet sint worden,
mitzdien dat sijn Edele den dijck tusschen sijnen camp ende die Riestmate sall onderholden. Adam
van Heerd Johan van der Beeck, pro tempore marckenrichteren. Unico van Twickelloe, schultz.
Anno 1611 upth 6 Julij hebbe ick, Adam van Heerd verpachtet als marckenrichter in der tijt, in absentie
des Edele Johan van der Beecke mede marckenrichter, up ratificatie des selven, als oeck mede des
hopmans Henrick van Ittersum, unde des schulten, ahn Henrick upth Belt, die kotterstede, die hij van
die erffgenhamen van Tij unde Raen, Linderthe, unde Bootele in pacht hefft, ses jaer nha den anderen
volgende, gevende daer van jaerlix up Maij vier golden gulden, een paer hoender, daervan die ierste
pacht ahngaen sall up Meije in anno 1612, ende endigen up Meije 1618. In oerkonde der waerheit
hebbe ick marckenrichter voorschreven desen met eigener handt onderteickent. Actum anno et die ut
supra. Adam van Heerdt.
Anno 1612 den 28 January hefft die Edele ehruntfeste Adam van Heerd marckenrichter in absentie
sijns meede marckenrichter Johan van der Beecke, neffens den Edele Henrick van Ittersum, Robert
die Backe, Unico van Twickelloe schultz toe Raelte, verpachtet Hendrick upth Belt, den Belt goerden,
soe Herman ten Braecke sus lange in pacht gehadt hefft, ses jaren lanck nha den anderen volgende,
gevende jaerlicx daervan up Meije 1613 die ierste pacht verschennen, vier golgt. min eenen oort,
unde sullen dese jaren expireren int jaer als men sall schriven 1618. Sonder arch unde list in orkonde
der waerheit hebben wij baven geschreven dit onderteickent.
Adam van Heerd Henrick van Ittersum Robert de Baecke Unico van Twickelloe.
Anno 1612 upth 29 Aprilis hefft die Edele ehruntfeste Adam van Heerdt, marckenrichter vant Raelter
Woelt, in absentie sines mede marckenrichters Johan van der Beecke, verpachtet Lambert Martensen
sijn huisstede unde landt, soe hij van den erffgenhamen in pacht hefft, ses jaer lanck, gevende
daervan jaerlicx up Meije drie goltguld. nha pachtrechte unde een paer hoender jaerlicx offte vogelen,
waervan die ierste pacht verschinen sall in anno als men schriven sall 1613, unde endigen in den jaer
1618. Sonder arch unde list in oerkonde der waerheit hebbe ick marckenrichter voerschr. desen met
eigener handt onderteickent, die et anno ut supra. Adam van Heerdt. ^pag Anno 1612 den 22 Maij
hefft die Edele Adam van Heerdt marckenrichter in presentie des oeck Edele ehruntfeste Henrick van
Ittersum, Robert van Ittersum, Unico van Twickelloe schultz toe Raelte, vercofft Tonnis Rolofsen, Evert
sijn huisfrouwe, up approbatie der semptlicken erffgenhamen een streppeltien landes ahn Thomas
Camp gelegen, soe t'selve eertijdes uthgegraven is gewest ende oogenschijnlick t'ersien
tegenwoordich. Sall daervan geven eenen ancar goeden Renschen wijn.
Ao. 1613 up Meije hebben die Edele ehruntfeste Adam van Heerde unde Johan van der Beecke beide
marckenrichteren verpachtet Geerd Hermsen, Honnepesmaet sijn olde unde nije landerijen, soe hij
van den erffgenhamen in gebruick hefft, ses jaer nha den anderen volgende. Sall jaerlicx up Meije tho

pachte geven 3 goltgulden unde 2 paer hoender, het ierste jaer verschennen ao. 1614. Adam van
Heerdt Johan van der Beeck.
Anno 1613 den 22 Maij hebben die marckenrichteren Adam van Heerdt unde Johan van der Beecke
verpachtet Berent up die Sennept, dat groenlandt bij sijn huis liggende, den erffgenhamen
thobehoerende, ses jaren lanck, sall jaerlicx daervoer geven up Meije 1614 die ierste pacht
verschenen, 2 goltgulden een paar entfoegele. In orkonde der waerheit hebben beijde
marckenrichteren dese onderteickent. Adam van Heerdt Johan van der Beecke. ^pag Dit sint die
incompsten der marckenrichteren van Tij unde Raen, Linderthe unde Bootele.
In den iersten Lambert int Rielder 3 goltg een paer hoender. Hendrick upth Belt van sijn stede 4 gg. 1
paer hoender. Noch van den Hoff die Braeckman plach t'hebben 4 gg. min 1 oort. Berent up die
Sennept van sijn weideken 2 gg. 1 paer entvogels. Honnepesmaet meede vant nije landt 3 gg. 2 paer
hoend. Smachtenbarch 24 st. 1 paer hoend. Sondergelt 14 st. Veltcamp 16 st. Ten Walle 24 st.
Zwaentien Cupers 5 gg. Johan Roloffsen 14 st.; (nu 2 gg. 1618) Egbert Hemminck 14 st. een paer
hoend. Kleine Wigbert 14 st. een paer hoend. Willem emptinck 4 st. Schultz 6 st. Tonnis int Rielder 1
Dal. Derck Raeben 12 st een paar hoend. Gerrit upth Brinck 2 st. Die Ramest 4 st. Funckes
cotterstede 7 st. Hermen Wijten schottstede vaert de marckenrichters omme gifft 4 st. Die Bilshuirne 4
st. Nu 7 st ao. 1618. Wolthuis schottstede 14 st.
Utheimschen, die daer plegen t'pachten, geven als volget:
Baecke 3 goltg. Johan van Twickelloe 14 st. Tonnis Elscamp 7 st. und 1 paer hoender. Lambert
Elscamp 4 st. nu 14 st 1618. Eckelcamp jaerlix anno 1617 14 st. Berent ter Haer 1618 1 gulden.
Ronneboom jaerlix 2 goltg. Ierstelick Duiterlaer 20 st. Vuistmaet 14 st. Grote Lucht 24 st. Lange niet
betaelt Kleine Lucht 24 st. Betaalt. Barchcamp 24 st. Derck int Gagell 2 goltg. Betaelt niet. Sloott 2
goltg. Betaelt niet. Hopman Ittersum voer sijn huisstede bij Hobers Camp ende die schottstede upden
Brinck 15 st. Wolter van Echten bij sijn meijers schotstede Johan van Besten 14 st jarlix. ^pag Anno
1618 sullen dese nhabschr. iaerlix te pachte geven die erffgenhamen van Raelter Woolt ider als volgt:
Wolter van Echten offte sijn meijer van een stuckien meentes landts bij sijn schott 21 st. iaerlicx. Adam
van Heerde bij die Bishuirne ende Stege 7 st. Hermen Wolbers van 2 percelen 3 goltg. jaerlix.
Emptinck jaerlix van sijn schotstede 7 st. Lambert Elscamp 14 st. Luicken Vechterloe 2 goltguld.
Hoffstede van een stuckien landts bij sijn schott 1 gulden. Wijfferdinck van anno 1615 die eerste pacht
van een stuixken ahn sijn kampken jaerlix 14 st. Van vier jaren fac. 2 goltg. Unde sall nu geven anno
1618 verschenen te pachte met het stuckien ahn sijn hoff iaerlix 35 st. Bredenbroeck ahn beijden
sijden van sijn camp van een stucksken lants ahngegraven, staet tot discretie der marckenrichteren
ende gedepu tierden. Ahn die Wippe een stuckien ahngegraven, staet oeck ahn discretie der
erffgenhamen. ^pag Anno 1614 den 27 Junij holtspraeke geholden en hebben die marckenrichter
Adam van Heerdt unde Johan van der Beecke die erffgenhamen voorgedragen:
1. Ierstelick geven die marckenrichteren voer reedenn waerom sie nu int derde jaer geene holtspracke
hebben uthgeschreven, diewelcke dese is, dat zie int ancompst van aer, bij die voerighe
marckenrichteren sint beswart worden, met marckelijcke schulden, alles inholt het marckenboeck, die
welcke sie inmiddels hebben moten betalenn. Ende alsoe der erffgenhamen incompste klein is,
versuicken die heeren erffgenhamen daerinne gelieven sall te ordineren, daermet jaerlicx die
holtsprake continuerlijck geholden muchte worden, vermitz grote disorder in die marcke geschiedenn.
2. Toe dem dolieren die marckenrichteren, dat, offte sie wall, up die resolutien van schapen te
schutten, ende torff te stekenn, sich mildelick dragen, ende die fulle brocke noch halff niet een nemen,
nochtans die huisluiden sich weigeren ende niet betalen een willen. Ende indien die erffgenhamen
hierinne niet een versien, is onnodich marckenrichteren toe stellen. Is accordeert dat alle die genne
die in torff houwen sich misbruicken, als oeck van schapen unde gansen in die marsche tho weiden
strickte sullen geven 2 olde schilden bij den marckenrichteren te executeren, nha inholt die resolutie
van anno 1609.
3. Ten derden dat nha voergaende resolutien, van wegen die ongewaerden in der marcken, haer
waertaell sullen bewisen met zeegell unde breven, offte anders gecofft t'hebben, t'welck in twie
voergaende holtspraeken, bij denn semptlicken erffgenhamen is ingegaen. Hierup geresolveert dat sij
sullen bij den marckenrichteren aer bescheit brengen neffens die ingesetene erffgenhamen nha

voergaende kerckenspraeke, bij poena haer uth die marckte t'leggen, offte anderssints met sie te
accorderen in coop, offte anders. Unde voortz niet meer ahn te graven, bij poena 25 olde schilden.
4. Ten vierden. Alsoe Funcke bij den erffgenhamen uperlacht jaerlicx van die kotterstede, daer
Luicken up woent, te geven 7 st. ende sie sich als proprietaria holdet, ende sich weigert t'betalen,
ende daerenbaven dieselve ahn hopman Ittersum vercofft hefft, woemen sich daerinne holden sall.
Hiervan is getoent een bezeegelden brieff, daerinne dat die stede gerichtelicken is upgedragen
Funcke, ende daerduirch den koop ahn den hopman is geratificeert.
5. Item wort befunden dat enighe nije thoslage vant gemeine velt ahngegraven worden, als Johan van
Twickelloe bij die Barchmolle, hopman Ittersum een huisstede ahn Hobers Camp. Baecke bij den
Vellener. Wolthuis t'pachten sijn Schottcamp. Johan van Boeckholt sijn huisstede met een hoeffken.
Wijfferdinck ahn sijn camp ahngegraven. Cortenhorst een stuckien bij sijn schaepschott.
Hierup gestatueert dat die marckenrichteren neffens gedeputeerden sul len die selve mogen up
behach unde relatie ahn den erffgenhamen han delen, verpachten, offte vercoopen. Mede te
besichtigen die huisstede van den Drosten van Zallandt in Bootele, met een stucke veltlandes.
Item wort bevonden die meijers van Nijenhuis met plaggen, schadden, biesten, torff t'steken sich
onderstaen in Raelter Woelt, niet wetende wat recht daervan mach sijn. Hiervan bijgebracht
bezegelde certificatien, daerinne bewesen is, die gerechticheit van plaggen, driffte, als anders in
Raelte.
Item enighe erffgenhamen int harde velt torff steeken, ende verstaen dat die selve utheimsen
daermeede in verloeven. Hier sullen die meijers voor ahngesproeken worden.
Item dat die erffgenhamen bij eene sullen bliven ten huise van den coster, ende in geine andere
plaetzen trecken, omme wijnen offte bieren t'laten halen. Dan sall ten besten sijn, t'selve bij den
marckenrichteren proviseert is. Ende daernha ider vertrecken, uthbesondert die gedeputeert worden,
die recontschap up te nemmen. Unde die daerbaven willen teeren, sullent up aeren buidell doen.
Veltcamp tho Linderthe gifft jaerlicx 16 st., diewelcke die van Haarst, als lanthers van den Veltcamp,
versueken haer vercofft te mogen worden.
Tot oculaire inspectie te nemen van die toeslage, ende die rekeninghe upt'nemmen, sint gedeputeert
die Edele Johan van Coverden, Martensen, Uiterwijck unde grephier.
Tot eenen nijen marckenrichter is gecoeren die Scholts, ende Beeck wort gecontinueert.
Upth derden artijckell van die ongewahrden is statueert, dat sij sullen aer bescheit bij den
marckenrichteren, unde ingesetenen erffgenhamen nha voergaende kerckenspraeke, in brengen, bij
poena haer uth die marckte t'leggen, offte anders met sie te accordeeren in coop, offte anders, unde
voortz niet meer ahn t'graven, bij die brocke van 25 olde schilden, ende dan noch evenwall in te
smiten. ^pag Op den 28 Juny holtspraeke geholden. Is rekeninge geholden, dat van incompste der
erffgenhamen pachte dit jaer 1614 verschenen, die marckenrichteren aever den van die selve pacht,
die olde schult daervan betaelt sijnde, 10 guld. ses st. Hiertegen rest Smeken van verteronge bij die
marckenrichteren 7 guld. 19 st. Den costen vier guld. verscheidentlick in marckensaeke verteert. Den
onderschultz 3 guld. Avermate van den wijn 2« goltg. 6 st. Den upaxcijs Smeken 1 goltg. Impost 3 g.
Van oldes 3 opzijs. Roloff 1 goltg zijs. Moeijte 3 g. Maegde 2 g. Die oncosten gedaen beloopen den
iersten dach 80 Kannen Bremer ad 14 g. 20 kanne onse bier. Hondert een unde viertich maeltijdt, ider
7 st.: 49 g. 7 st. 1 Tonne bier 7 g. 2 Wagen vrachte nha Deventer 2 Rider. Tynnen huir 50 st. Glasen
huir 6 st. Voer gebraeckene 34 st. Hierup te ontfangen van 72 bouwluide ider 1 guld., 26 kotters ider 5
stuver. Ergo rest hier 24 g. 9 st.
Noch des dincxdages in cost gehadt smorgens een ambiten, ongereckent. Smiddages 18 in cost,
noch die voerman unde maget. Savonts 8 maeltijde, 12 kannen Bremer bier, 22 kannen onse bier.
Noch Smeken, Tonnis Rolofsen, Roloff, Herman Wijten ider 8 st. + Mense tho Raen - 2 rider van 2
wagendenste. 1 Schepell haveren 10 st. Noch 13 kanne voer die huisluide. Sa. fac. 42 guld. 19 st.

totaell. Noch rest 1 ancar wijns den hopman die van Anthonio van gecofft. In oorkonde hebben wij
marckenrichteren ende gedeputeerden dit onderteickent. Actum ut supra. Adam van Heerdt Johan
van der Beeck Unico van Twickelloe, schultz. Gedeputeerden van die marckte neffens die
marckenrichteren Johan van Coverden unde Isack van Uterwijck Om te besichtigen die nije
ahngeslagene landen: Robert die Baecke Theodorus Doornbusch neffens die marckenrichteren ende
gedeputeerden. ^pag Anno 1615 den 11 Maij hebben die marckenrichteren Johan van der Becke
unde Unico van Twickelloe schultz, neffens die geswaren int ommevaren der marckten, befunden dat
die kotter Lambert Elscamp een hutte met een klein streppeltien, offte hoecksken landes hefft van die
meente ahngegraven. t'selve Lambert verpachtet met die schottstede van den Elscamp, nu tot een
haeffken gemaeckt, sall jaerlicx den erffgenhamen geven 14 st.
Noch hefft die meijer Tonnis upth Elscamp ahngegraven bij sijn huis een streppeltien landes, dat ahn
sijn hoff licht, daer hij jaerlicx van geven sall 7 st. up behach van die erffgenhamen
Noch hefft Wolter van Echten bij sijns meijer Arentshuis ahn beijden t'siden ahngegraven 2 percelen
landes, dat die marckenrichters voerschr. sijnen meijer Arent hem hebben doen ahnseggen, dat hij
des gravens sall ontholden, die wijle het eine niet geheell uthgegraven was, alles tot wider bescheit
van die erffgenhamen
Anno 1615 den 1 Juny die marckenrichteren Johan van der Beecke ende Unico van Twickelloe
neffens gedeputeerde erffgenhamen als die Edele Gerhaerdt Martensen unde Johan vann Twickelloe
omme die marcke gevaren, ende visiteert het nije ahngegravene veltlandt, dese nhabeschr. als volget
Ierstlick des Heeren Drosten van Zallants huisstede up kleine Kothuis, die huistede van Johan van
Boeckholt, noch een streppeltien landes nije ahngegraven voer desen bij Cortenhorst schottstede.
Daervoer die Droste sall geven 1 ancar Rensche wijns up bijkompste der erffgenhamen Johan van
Boeckholt 10 goltg. Cortenhorst van wegen sijn ahngraven eenen ancar wijns Rensch. Angaende het
ahngraven voor desen bij Wijferdinck, sall bliven staen te pachten offte t'coopen.
Item dat ahngraven van Johan van Twickelloe is verpachtet jaerlicx voer 14 st.
Hopman Ittersum sijn huisstede van Hoberscamp is verpachtet voer tijn stuver, unde die schottstede
upth Brinck jaerlicx vijff stuver.
Ahngaende het veltlandt dat Baecke gewesen was voer derdehalve goltgl. jaerlicx ende dan meer
ahngegraven hefft als hem gewesen was, hebben die marckenrichteren datt ingesmeten, ende
holdent ahn sich tot naeste bijcompste der erffgenhamen
Echten hefft drie percelen uthgegraven, ende is bij denn marckenrichteren ende gedeputeerde
erffgenhamen ingesmetenn, ende voortz laten ahnseggen wider in te smiten.
Costers huisstede blijfft ingelijcken staen tot erffgenhamen bijcompste.
Johan van Coverden van sijn nije huisstede bij Wissinck, ende een klein streppeltien bij die Minckerije,
staet tott kentenisse der erffgenhamen. Is Coverden accordiert met die marckenrichters voer 1 ancar
wijns.
Insgelijcken die coster verdragen van die selve marckenrichteren voer 10 daler wegen sijne huisstede.
^pag Anno 1616 upten 28 Maij hebben die marckenrichteren in der tijtt Johan van der Becke unde
Unico van Twickelloe holtspraeke geholden ende up nhavolgende artikelen de heeren erffgenhamen
resolutie gesocht als volget:
Iertstlick die heeren erffgenhamen voer the dragen offte die huisluiden bij den gulden tot vervallinge
der oncosten sullen bliven, offte niet? Resolviert alsoe daer voer ditmaell bij te bliven.
Item die ge‰rffde huisluiden die aer guied selven gebruicken, ende up die holtspraeke komen, offte
zie den guilden selffs sullen betalen, alsoe zie geine meijers een hebben? Seggen billick tho sijn.

Item dat niemant up die holtspraeke sich van die gemeine erffgenhamen sal separieren offte eenigen
wijn buiten laten haelen, dan bij den anderen sich holden, dan alleene in costers huis tho verteren van
den wijn unde bieren bij den marckenrichters provisiert. Sic placet.
Item voer t'dragen offte die marckenrichteren die brocke sullen vorderen van die genne die tegen die
ordinantie van die semptlicke erffg upt ahngraven statuiert hebben. Willen die selve nhaemhafftich
maecken. Persistieren daer bij die vorige resolutie.
Alsoe verscheidentlick ordiniert is, dat die ongewaarden haer bewijs van aer waertall sollen
bijbrengen, ende niet geschiet. Ierstlick Dornebuiss ahngenamen sijn wahrtall ende niet bijgebracht.
Bonschotte referiert sich up Adam van Heerde. Wulfegoer sall oick sijn waertall bewisen. Tomas van
Haersolte sall sijn waertall inbrengen binnen jaers. Adam van Heerde secht sijn wahrtall in Jongen
Rade te willen verdedigen. Bonschotte nha resolutie der erffg sall voer eine heele wahr geven den
semptlicken erffgenhamen 200 goltg. ende een halve waer nha advenant.
Het Capittell wegen Wulfegoer wort in den tijt ahngedient van een halff jaer bij te brengen met aer
liggers, offte andere bescheiden, dat landt unde waertall aer toe t'kommen, sullen die erffgenhamen
een genoegen hebben. Soe niet, gedencken die erffgenhamen ten petitoir daer mede voort te varen.
Het Capittell persistiert bij aere possessie. Verwachten judicium petitorium. Het landt laten zie vallen.
Item t'advis der erffgenhamen offte die selven Wolter van Echten gewaart holden offte niet?
Resolviert: Indien Rhohane unde Echten meer bedriven als eine wahr, sall ten beiden zijden schutten.
Item Van Echtens meijer wonende ter Heijne, plagget in Raelter Wolt, ende fuiert die in andere
marckte, ende holdet sijn bieste in die Raelter marckte. Resolviert den selven die brocke aff te nemen,
die ierste reijse 2 vanen van ider biest, d'andere dubbelt, ende volgentz. Van die schape dubbelt gelt
die uthheims bevonden worden ider trop.
Item alsoe verleden jaer voergedragen 6 meijer, thobehorende Jonker Robert van Ittersum, offte die
erffgenhamen verstaen meer meijers mede in onse marcke te nemmen offte men sie schutten sall. Die
wijle daer int geringeste niet van een blicket, wort verstaen des meijers unde den Astendarp in 2
parthijen.
Item upt punct van torff graven, offte men niet sall bliven bij die resolutie hier bevoerens daervan
statuiert, tho weeten bilancks die venen, ende niet int harde velt, blickende Ao. 1608, bij art. 2 ende
alsoe nu bevonden wort, dat ider menlick gravet baven sijnen thogelaten taux, versuicken daer in
adviss. Upt punct van het torffgraven bij die van der Heijno, hefft Echten ahngenamen, dat den torff
niet verfuiert sall worden, dan nu een maandach aver acht dage, wesende den 10 Juny malcanderen
up die plaetze te beijegenen daer die torff gegraven is, ende voort aff t'maken, ider een paell met
t'brengen.
Item alsoe die marckenrichteren uth last der erffgenhamen einighe uthgesteken stucke landes solden
besichtigen ende volgenstz vercoepen, hebben die selve haer devoier gedaen, ende hebben ierstelick
vercofft Johan van Twickelloe een streppeltien ahn Geerd Hermses cotterstede voer 14 st. jaerlics.
Hopman Ittersum voer een huisstede 10 st. ende die schottstede 5 st. jaerlicx bij sijn cotterstede.
Item Baecke voer een stucke landes 2« gg. jaerlicx oick vercofft, offte die erffgenhamen desen coop
sullen approbieren, offte zie die willen laten afflossen. Die coop is accordiert voer 3 gg. jaerlicx.
Johan van Boeckholt wegen sijn huisstede met een klein streppeltien venne landes hem vercofft voer
10 goltg. eens.
Item den rentmeester Fresewijck ahn die Cortenhorst een streppeltien ahngegraven, is van wegen die
voerige marckenrichteren hem gelaten voer een anckar renschen wijns.
Item die Droste van Zallandt tho Bootele van wegen een huisstede, wordt gestelt tot dicretie des
heeren Drosten. Die huisstede wort admitteert. Dan het uthgraven bij't huis, een verstaen die
interessierden met of ahngaende het veltlant bij den Pastercamp staet tot advis der erffgenhamen Die

interessierden, als die heeren van Deventer ende Clarenwater hebben voer desen, wie alnoch, hier
inne niet consentiert.
Insgelijcken Johan van Besten een streppeltien bij Wijfferdinck ahngegraven, is niet inne gedaen, sal
met die erffgenhamen moegen tractieren in pacht.
Item die van Haerst geven jaerlicx 16 st. een paer hoender, hebben ingelijcken versocht die selve aff
te coepen.
Item alsoe anno 1541 in den 36 art. unde anno 1605 in den 11 art. well expresse ingegaen is, dat alle
die genne, die met einighe versterven offte ahnhijlicken, offte ahncoepinge, erffgenhamen worden,
niet tegenstaende dat dieselve tho voeren erffgenhamen waren, offte men dat sall consequentlick
achtervolgen offte niet? Is ingegaen te geven einen anckar guieden reijnschen wijn, als oick die
rentmeesters offte gedeputierden verstorven van die giestelicke guieden, ende anderen ingestelt
worden, oick mede desen submittiert sullen sijn.
Item offte niet den marckenrichteren sal vrij staen den wijn te bestellen ende coepen up die
holtspraeke, die die erffgenhamen nijes ahngekoemen schuldich geworden, ende laten die
erffgenhamen den betalenn, up dat zie guieden wijn krigen? Is soe accordiert.
Item alsoe bij einighe meijeren ende kotteren aver uth voele gansen holden, daervan geinen tax up
gestelt, versuiecken die marcken richteren bij den heeren erffgenhamen daervan entlicke resolutie hoe
voele een ider daerup sijne wahr sall holden. Hierup resolviert dat een bouwman 12 olde gansen met
een brotsell jongen tot 12, een kotter 4 olden - 6 jongen.
Item dat die marckenrichteren den 27 Maij hebben in die marckte omme gevaren, ende befunden in
onse marckte bij die Wolthaer, dat die schultz van der Heijno 20 p(er)sonen, ende noch 12 p(er)sonen
hefft gehadt staende scheltorff houwende, dat den selven verbaeden is, bij die poena van 100 olde
schilden der hoocheit vervallen, ende daerenbaven besaetet, versuiecken hiervan resolutie.
Item einen nijen marckenrichter te kiesen. Nije marckenrichter gestelt neffens den schultz Gerrit
Martenssen, gedeputierden hopman Ittersum, Johan van der Becke, Johan van Coverden, Johan van
Twickelloe. Item van kijen raeen, unde torff steeken, die poena hierup gestelt is ider reijse 4 goltg. Van
torff steecken nha resolutie van oldes, tho weeten ider in sijne driffte te bliven, ende die kotters ende
darp 2 dachwerck. ^pag Anno 1616 den 28 Maij oncosten up die holtspraeke der erffgenhamen van
Raelter Woelt.
Ierstelick een nije marcken boeck laten maken cost 35 st. Item up het nije laten schriven int boeck
t'schriven 6 g. Anno 1614 den 13 September een wagen gewonnen omme die marckenrichter van
Deventer gehaelt, wagenvracht 30 st. Anno 1615 den 11 Maij hefft die marckenrichter Beeck noch een
wagen gestuirt omme hem nha Raelte tho fuiren van Deventer komende als die marckenrichteren met
de gedeputierden omme fuierden 30 st. Den 1 Junij anno 1615 up die schouwe van torff stecken
wagenhuir 30 st Den 13 September up die ierste schouwe der Vloetgraven Beeck een wagen van
Deventer gehaelt 30 st. Item die stratemaker Egbert gegeven van die strate t'maken 2 g. 15 st. Item
Jan Lamberts und Wijte Hilligencamp gegeven dat zie dat holt sneden tot der strate 20 st. Item 1
wagen gehuirt die den wijn van Deventer haelden 30 st. Item 1 wagen gehuirt die t'bier van Zwolle
haelden 30 st. Noch 2 wagens den coster 3 gld. Die glasehuir is niet in recontschap gebracht. Somma
23 - 10
Item 5 ancar wijns met die avermaete 72 2« Den impost 5 kar.g Item 3 tonne haerlemer biers 21 g.
Impost van haerlemer bier 4 g. 10 st. Den opaxzijs van die wijn is vergeten in die recontschap 5 g.
Den 29 Maij up rekeninge van die oncosten hebben die marckenrichteren ende gedeputierden ter
presentien van meer erffg. tot 22 p(er)sonen ider 7 st. noch 8 kanne haerlemer biers 24 st. Coster
voert schriven 3 g. Onderschultz voer extraordinaris denste 3 g. Item 105 persoonen, ider 7 st., fac. 36
g. 15 st. 75 kanne lubes bier, die quaerte 4 st. fac. 15 g. 0 40 kanne haerlemer bier die kanne 3 st. 6
g. 0 Item tinhuir 3 g. 1 Die marckenrichteren ende gedeputierden ende geswaeren 3 g. 1 Die glaese
bliven ongereckent 15 st. Den cock 3 g. Die maegde in die koeckene 2 g. 7 st. Sa. 69 g. 4

Item hier tegens van die huisluide 72 ider 20 st., die cotters is ider 5 st. fac. 78 g. 10 st. Item Johan
van Coverden een anckar wijns wegen sijn E. huisstede ende 1 streppeltien ahngegraven ahn die nije
uthdrifft 13 g.-2-8 Johan van Boeckholt 14 - 0 - 0 Rentemeijster Fresewijck 13 g 2 - 8 Thomas van
Haersolte 13 g 2 - 8 Die Droste van Zallant van Kleine Kothuis huisstede 1 ancar 13-2-8 Item die
coster van sijn ahngraven bij den Peerboom 9 g 0 - 0 Den 10 Julij hebben die marckenrichteren tot
geswaerenen gestelt in Tij unde Raen Westenenck, Esken upden Tij, Gerrit Hollencamp. Boetele
Johan tho Wigberdinck. Linderthe Cortenhorst, Braeckman ende Gerrit tho Wissinck continueert. Ende
sullen die geswaeren hebben tho genieten van ider trop schape die zie becuieren 2 kanne. Daer zie
pande voer leveren 4 kan. Van een ider uthheimsch biest klein offte groet 1 kanne.
Met die marckenrichters gerekent vant bovengeschr. met den coster affgetogen die negen guilden van
sijn huistede, compt dan noch den coster 6 guilden eene stuiver ende den schulz 20 guilden 2« st.
Hiertegens staet tegens te ontfangen van anno 1614 iaerlix van Baeke achte iaer 2« gg. de volgende
iaeren 3 goltguilden, hoepman Johan van Twickelloe unde de onwilligen van die utheimschen, als
Grote Lucht, Derck Stephens, dit alsus gerekent bij de marckerichters hopman ende Johan van
Twickelloe. Anno 1618 den 25 Junij
Anno 1616 den 29 Maij Richter Unico van Twickelloe, cornoten Henrick Claessen en Johan Evertsen.
Is erschennen in den Gerichte die Edelveste Johan van der Beecke als marckenrichter van Raelter
Woolt. Unde heft van wegen der semptlichen erffgenhamen der buirschappen Tijunderede, Lynderte
unde Bootele, upgedragen cediert ende transportiert, nha geholdenen coep, met die marckenrichteren
in der tit, ende gedepuitierde erffgenhamen gedaen, ahn den Edele Eruntfeste Johan van Coeverden,
zin huistede bij Wissinck met een streppeltien ahn die Mincarije ahngegraven, gelijck ock die huistede
van Henrick Claesen cotter up den Peerboem, item het nije landt van Robert de Bake bij den Vellener
ahngegraven, daer hij iaerlix den erffgenhamen ofte marckenrichteren in der tit van geven sall tot
vervallinge der oncosten up die holtsprake t'doene drie goltguildens.
Noch in den selven gerichte upgedragen ahn Johan van Twickelloe een streppeltien landes ahn Gerd
Hermsens cotterstede ahngegraven, gevende iaerlix daervan viertien stuivers. Hoepman Henrick van
Ittersum zin gecoefte huistede bij den Hoberts Camp ende schotstede ahn den Brinck, gevende voer
beide vijftien stuivers iaerlix. Insgelicken ock upgedragen Johan van Boeckholt van wegen zin nije
huistede, ende daer bijt Ems een clein utgegraven venneken, met een dijcksken liggende int Rielder,
als ock noch upgedragen het Capittell van Deventer een streppeltien nijes ahngegraeven bij
Cortenhorsts schoet, unde bint dese iaerlicke pachten wie voerschreven int reijester der erffgenhamen
incompsten iaerlix bijgedaen ende adivegert, als voer in dit marckenboeck anno 1612 tho ervinden,
ende bint die andere percedelen betaelt. Actum anno et die ut supra.
Anno 1618 den lesten Junij hebben die marckenrichters de Edele Gerrit Martensen ende Unico van
Twickelloe verpachtet Johan Roleffsen der erffgenhamen catterstede, daer hij tegenwordich up
woenet, ses jaeren nha den anderen volgende, gevende daer van up Meije iaerlix tho pachte 2 goltg.,
die ierste pacht up Meije 1619 verschenen, experierende in den iare alsmen schrift 1624. In orconde
der waerheit desen bij ons vorschreven onderteickent.
Anno 1618 den lesten Junij hebben de marckenrichteren, de Edele Unico van Twickelloe ende Gerrit
Martensen in presentie der Edele Henrick van Ittersum, Johan van Coverden, Johan van der Beeke
und Johan van Twickelloe rentemeester als gedepuitierde erffgenamen tot marckensaken verpachtet
Henrick up den Belt, zine catterstede die hij nu tegenwoerdich in gebruick heft, ses iaeren lanck
gevende iaerlix daervoer acht goltguilden het ierste iaer up Meije 1619 verschennen, als hij in
voerigen iaeren gegeven hefft, ende sullen dese iaeren experieren in anno 1624. Orconde onsze
marckenrichters handen hier onder gestelt. ^pag Den 2e Julij met marckenrichteren ende
gedepuitierde erffgenamen den coster gerekent van alles tot den dach, bevint sich dat den coster van
voergaende costen ende teringen restet: 27 Guilden 4 st., daer mede die 6 g. 1 st. van oldes mede
ingerekent. Nu op dese holtspraeke den 1 Julij in cost gehat 123 personen, daer voer passiert 46
karols. guilden. Noch Lubes bier - 54 kan Lubes bier 10 g. 16 st. Noch 90 kan onse bier ad. 2 st. fac. 9
g. Noch 2 ton den huisluiden 14 g. Tin huir 4 g. 2 Wagens 3 g. Den cock 3 g. die maegede 2 rider. die
win zis 5 g. Marckenschriver 3 g. Onderschultz Somma fac. 100 g.

Hierup in betaelinge genhamen 72 bouluiden ider 1 g., 26 cotters ider 5 st. , fac. betalinge belopen
78« g. Rest alsoe den coster 21 g. 10 st. behalven de 27 g. 4 st. van oldes. Totael rest den coster 48
g. 14 st. Item 5 anckar wins beloepen 40 daler 3« st.
Hierup in betaelinge den Schultz gedaen: Burgemr. Doeis 1 anckar tot 8 dal. Rentemr. Fresewick 8
dal. Rentemr. Twyckell 8 dal. Stat van Zwoll 8 dal. Vort van wegen ...... 8 dal. Juffer Van Besten sall
betalen 8 daler Nije angegraven landt 8 daler.
Restanten die den winen schuldich bliven: Drost van Zallant 1 anckar Drost Mulardt 1 anckar Thomas
van Haersolte 1 anckar Martensen 1 anckar De Eenschatte 1 anckar Velthuis 1 anckar Captein
Goltsteen 1 anckar Die Hiest Die Wed. van den Sande 1 anckar Henrick Aruise 1 anckar Rentmr. van
der Honnep 1 anckar ^pag Propositiones den semptlicken erffgenamen voer te dragen up die
holtsprake 1618 den 1 Julij geholden.
Ierstelick voer te leijen die artickelen vergangen holtsprake 1616 den 28 Mai affgegeven.
1. Hoe den alsoe verscheiden malen resolviert is van die brocke der Vloetgravens, torf steken, ende
kien riden, ende dat up pena daer tho staende, sint einige die sich daer tegens opponieren,
pantkeringe gedaen ten Ame, de pande met gewalt holden, woemen sich daerin holden zall, omme
ahn betalinge te coemen van die oncosten, ende oek dat een edelman dat dede daer van doen sulde.
Hierup resolviert dat die erffgenhamen den marckenrichteren hanthaven sullen in de executie t'doen,
ende sullen die markcrichter met die geswaren darmede nha marckenrecht voert varen. Item alsoe
verschei dentlick ordiniert is, dat die ongewaerden aer waertall zullen bewisen, als Bonschotte,
Hoberdinck, Luitke Buickham, Smalbroeck, Cleine Carler ende Wulfgoer, ende alnoch niet bijgebracht,
niet tegenstaende dat vergangene holtsprake resolviert is, dat eine fulle waer sall gecoft worden met
200 goltg., eine halve ende vierdeil nha advenant, versuieken hiervan entlicke resolutie, ofte dieselve
ock als erffgenhamen in sullen gaen ende admittiert worden. Hierup heft Luitke Buickham presentiert
zin wartall te bewisen binnen een half iaer. Cleine Carler secht, will ock sin waartal bewisen met die
van Deeth.
3. Die van der Heine unde Raelthe sullen zich up maendach acht dagen beijegenen up die limiten bij
die Avest, met aere gedeputierden und marckenrichteren. Compromissarien Herman der Beeke ahn
zijde van Ralthe, Anthonis van Dornick ahn zide vander Heino, Droste van Zallant Averman. Staet in
verso folio acta wat hiervan passiert is.
4. Item Echtens meijer Tonnis ter Heijne, verdriftet zich alnoch met zin peerde ende koien in Raelter
Woelt te driven ende t'weiden, daerup hij geschuttet is, ende alnoch die selve daer niet uth een holt.
Hierup antwort Echten, dat men hem schutten mach.
5. Item alsoe diverse utheimschen ahnholden omme te pachten in Raelter Woolt, ofte sulx accordiert
sall worden. Resolviert dat het den ingesetenen selfs cort genoech valt, dan allene van perden van
oldes gewoentlick.
6. Item van Jonker Robert van Ittersums meijers in Wije woenende hier met plaggen, weiden, torven,
in dese marckte vallende tot vier meijers, versuken resolutie hiervan. Jonker Robert secht 2 meijers
gerechtiget t'sin, ende staet bij die voerige acte van 2 meijers Astendarp unde Nijemeijer bij provisie.
7. Van't torff steken, kien raen, dycke plaggen int harde velt, blift bij die olde resolutie anno 1608
daerup gemaeckt.
8. Item alsoe nije thoslage befunden sint worden voer dese all ahn gemaeckt, als Besten 1 stuixken,
noch van stuicke upt Nije, Wolter van Echten voer Arentshuis ende 1 stuicke ingesmeten anno 1615
ende evenwell upgemaeket ende gebruicket, als ock bij zin brugge een stuickien ahngemakt, noch
ahn Luitke Buckham 2 stuicke. Olde Emptinges schottstede, derck Vechterloe 1 stuicke, Hofstede een
stucke achter Haringes camp 1 stucke. Resolviert bij den marckenrichteren ende gedepuitierden tot
iaerlicke incompst vercoeft t'mogen worden.

9. Ahngaende die gansen baven aer tax sullen den marckenrichteren prijs zin gelijck ock die
utheimschen. Die schape bliven up een fulle waer 200, halve nha advenant, nha voerige resolutie.
10. Die cotters sullen moegen holden drie koene, ende die peerde plegen te holden van oldes, ghene
schape. Die baven bevonden worden sall d'erste reise verbroeken 14 st. van ider biest. ^pag (pagina,
waarnaar onder punt 3 hierboven verwezen wordt)
Copia. Edele erentfeste gunstige Lieve neve, U Edele is bewust, dat min cotter in der Heino
woenachtig zine biesten in Ralthe zin ahngehaelt, gemeent hebbende dat mi hadde mogen gebuiren,
gelijck andere buiten gesetene, deweill sulx niet heft konnen geschien; begeere derhalven, dat die
meijer sin biesten, soe lange moegen de marckte gebruicken, ter tit ick die halve waer van die
Vosseshaer verdedigen, soe niet sall ick die erffgenhamen nha quota der wartall contertieren, ten
hadde gisteren ghien plaetze, versuicke U Edele gelieven well met die ander erffgenhamen
comminicieren. Met bevelling almechtich. Reler 1618. Stont onder: U Edele Gerrit Williger neve Wolter
van Echten. Upschrift was: Den edelen Erentfesten vroemen Gerhart Martensen tho Anem, min
fruntlicke Lieve neve.
Anno 1618 den 7 Julij up ene gemene holtsprake hefft Jonker Wolter van Echten in congregatie der
erffgenhamen in die carcke tho Raelthe, getoent enen contschap van den Edele Robert de Bake,
unde Unico van Twickelloe schults, inholdens dat Zaliger Juffer Susanna vann Armell Wed.
Camphuisen solde eene halve waer uth Vosseshaer in den Relder gelacht hebben, daer tegen sich
Isaac van Uterwick geopponiert hefft, seggende Echten sulx solde bewisen, van welcke contschappen
de marckenrichteren ende gedeputierden versochten copien, ende bij Echten selfs te boecke gestelt
muchte worden.
Anno 1620 den 4 Januarij sint bij den marckenrichteren ende geswaren geschuttet Herman Everts
Ronneboems ende Eeckelcamps schape, ende hebben de brocke betalt Herman Evertsen 9 guilden,
Ronneboem 3 g., Eeckelcamp 2 vanen biers, welcke pennongen bij die geswaren ende
marckenrichter vertert bint
(einde van de ingevoegde pagina). ^pag Anno 1617 beloopt sich die opcompste der erffgenhamen
jarlix tot 27 goltg. - 26 st. Noch des selven jaers van die utheijmsen, ider als volgt: Barchcamp 24 st.
Duitelaer 20 st. Voestmaet 14 st. Kleine Lucht 24 st. Eckelcamp 14 st. Ronneboem 2 goltg. Somma
bedraecht sich in dit voergeschr. jaer met die utheijmschen 33 goltg. - 10 st. fac ahn Keis. guld. 46 g. 4
st.
Anno 1618 hefft die schults ontfangen van die erffgh. als volgt, bedraecht sich 35 goltg. - 16 st. Noch
anno 1618 ontfanghen van Robert d'Baecke van drie jaers pacht 8« gg. Johan van Twickell van drie
jaer pacht 1« gg. Hoffstede een jaer pacht 1 goltg. Luicken Vechterloe 2 gg. Fac anno 1618 in somma
soe die schulz ontfangen hefft: 48 gg. - 16 st. Totaell van dese jaren als nemelick 1617 unde 1618 die
somma van 77 gg. - 20 st. Ahn keis. guld. 108 g. - 16 st.
Hiertegens hefft die schultz betaelt als volgt: Ierstelick rest die schultz van anno 1616 20 keis.g. 2« st.
Noch die coster 48 guld. 14 st. Temminck van Wije 35 guld. 16 st. Frouw Quatackers van wijn 28 guld.
15 st. Noch van glaese unde van verscheiden wagendensten, haver ende andere oncosten 17 guld. 9
st. Noch die schultz toe Werkeren ahn den Drost om een onparthidich richter t'stellen tusschen die van
der Heijno unde Raelte: Verteert 3 gulden - 8 st. Wagenhuir 30 st. Item met Smekens up de holtsprake
verteert schaep 9 guld. 17 st. Item ter Heijno vijff persoonen dach gelacht 20 st. Noch een baede ahn
den schultz toe Wije gesant 8 st. Noch die onderschultz ter Heijne gesandt 12 st. Noch een wagen
voer mij ende den coster 25 st. Eodem met den voerman ter Heijno verteert 28 st. Den onderschultz
die erffgh. voer badeloon verehrt 3 g. Noch hebben die gedeputierden ende marckenrichteren Tonnis
int Rielder verehert 3 goltg. Noch den bade gegeven die het antwort tuschen die van der Heijno ende
Ralte ahn den Hr. Droste van Zallandt bracht 15 st. Noch sall die schultz betalen ahn den hopman
Ittersum betalen een anckar wijns, die sijne Edele restierde van olts 15 g. Somma bedraecht sich die
uthgaeve 193 g. - 14 st.
Hiertegens ontfangen die upcompste der erffgh. van anno 1617 ende 1618, bedraecht sich 108 g - 16
st. Ergo bliven die erffghenamen den schulten schuldich 84 K.g. 1« st. Hiertegens is den schultz
assigneert te ontfangen als volgt: Van Wijfferdinck van 4 jaren jaerlix 14 st. Noch anno 1618 van

Wijfferdinck 28 st. Item Rentemeester Vriesewijck een anckar wijns 12 keis.g. Jan van Twickell een
anckar wijns 12 guld. Burgemeester Doeijs een anckar 12 guld. Die stat Zwolle een anckar 12 guld.
Rentemeester Voets oick 12 guld. Noch t'ontfangen anno 1618 van Echten 21 st. Item Hermen
Wolberts 3 goltg. Berent ter Haer 1 goltg. Item Hoffstedes lanther 1 anckar wijns 12 guld. Bedracht
sich totall 83 guld. 17 st. Hiertegens affgetagen 84 guld. 1« st. compt de schulten 8«. Actum anno
1619 den 7 Maij in presentie van den marckenrichter Martensen, Hopman Ittersum und Johan van der
Beecke als gedepuitierden. ---- Dit voerschrevene gerekent compt den schultz 28« st. ----- Eodem den
7 Maij 1619 hebben die marckenrichteren, gedepuitierden ende geswaren met den coster verteert: 4
keis.g. 4 st.
Anno 1620 den 27 Julij met de marckenrichteren gerekent van alle verteringe in marcken saken, soe
up de limiten tusschen de van der Heino als ock int ommevaren der marcken, metgaders de oncosten
den 22 Junij 1620 up die holtsprake gedaen, is befunden van dien alles den coster tho te commen een
hondert dre ende twintich guilden negentien st. Hierup in betalinge 72 meijeren ende 26 kotteren
beloepen de meijeren ider enen gulden, cotters 5 st., beloepen 78« guilden carent, compt dan noch
den coster 45 g. 9 st. Noch van schouw Vloetgravens 3 g. 7 st. Die win van verleden holtsprake van
Vrouw Aeminges, restet deselve 68 g. 13 st. Noch van glaese brock ende huir 8 g. 3 st. Hierup den
schultz assigniert t'ontfangen van die nije erffgenamen ende ahngecoften ofte ahngestorvenen:
Ierstelick d'Eenschotte 1 anker wins 12 g. Captein Goltsteen een ankar wins 12 g. Die Wed. vanden
Sande 1 ancker wins 12 g. Rentemr. van der Honnepe 1 ankar wins 12 g. Johan ten Velthuis 1 ancker
wins 12 g. Noch rest den winzijs ad 10 guilden noch ongereckent. Cock, magede, marckeschriver,
wagens tot discretie der marckenrichteren ad. 6 guilden. Item eodem die die marckenrichteren met de
ahnwesende erffgenamen verteert in cost ende bier 5 g. 14 st. Noch 2 wagendienste 2 rider. Tynhuir 2
g. 1« st.
Noch den 2 Augusti up Derck up de Avestes steen den Drosten to moete gecomen die gedeputierde
erffgenhamen met den schulten laten halen Johan Lubes ende Cortenhorst 11 st. Item Tijman
verdeent ahn den coster 65 g. Wagendienste 5 d.- 4 Sloeise van wagendienste 2 daler Den schultz 1
ton biers 6 gulden. Onderschults voer zin loepen 3 gulden. Item Westenenck vier maele omme die
marcke gevaren 2 daler. Voerthuis marckenrichter Beeke tho Deventer gefuirt 1 daler. Item Albert
Smekens anno 1619 ende 1620 hebben hopman Schaap met meer anderen up die holtsprake
verteert 10 g. 7 st. Somma facit die uthgave soe den schulz gedaen hefft 191 gld. 11 st.
Hier tegens ontfangen twie iaeren pachtes als anno 1619 ende anno 1620 verschennen iaerlix voer
die binnen carspels catters 42 gg. 4 st. Noch van die utheimschen als Vustmaet, Ronneboem ende
Cleine Luicht 3 gg. 10 st. Maken die beide iaeren 127 guilden 8 st. Noch mi assigniert soe ick
ontfangen hebbe een ancker wins van: D. Eenschaete ad. 12 g. Die Weduwe Van den Sande 12 g.
Rentmeester van der Honnep 12 g. Velthuis 12 g. Wifferinck 12 g. Compt den schulten van anno 1619
und 1620 vier g. 3 st. Anno 1617 unde 1618 copt den schulten 22 .... guilden 6« st. Daertegens staet
te ontfangen die hem avergewisen bint ende niet ontfangen heft als Wiferdinck een streppel- tien ahn
sin campken gestelt iaerlix up 14 st. Rest 4 iaer van anno '15 tot '18 excluis, facit 2 guld. 16 st Noch
Wijferdinck eenen nijen hoff, 1618 gestelt up 28 st 1 guild 8 st. Anno 1618 Berent ter Haer 1 guild 8 st.
Anno 1618 die stat van Zwolle 12 guild. Anno 1618 Wolter van Echtens schotstede 1 guil. 1 st. Anno
1616, 1617, 1618 Hoeberscamp ende schotstede iaerlix 15 st., hopman Ittersum 2 guild 5 st. Noch
rest den schulten in affrekeninge van anno 1618 1 guild 8« st Ergo bliven die erffgenhamen den
schulten schuldich 22 keiserguilden 6« st van die iaeren 1617 ende 1618. Des compt den
erffgenhamen dese baven geschreven percelen daer tegens te vorderen ad. 20 g. 18 st. ^pag COPIA.
Ick, Frederick van Vilsteren, van wegen hoeger averichheit ende in der tijt schultis tho Wije, doe kondt
unde bekenne in, ende vermits desen mijnen bezeegelden breve, watgestalte voer mij ende Gerichtes
cornoten hiernaschreven, in einen aepenen gehegeden Gerichte, daer ick satt, ende hadde stede
ende stoell met ordell ende recht becledet, alse recht was, persoenlicken gecamen unde erschenen
sijnnen die erbare Derck Stevens, unde Lambert Harmess, ter instantie ende gerichtelick versueck,
van den edelen ende ehruntfeste Ernst van Ittersum Droste des landes Twenthe, omme eene
contschap der waerheit toe geven, unde deselve niet te verswigen, bij die pena van vijffundetwintich
olde schilden, den Heeren toe vervallen, oick haerer zieles zalicheit, unde den producent den schaden
met recht, op seeckere interrogatoria als volget: Ierstelick getuiget Derck Stevens, sijn olderdoem aff
te vragen? Secht ongeverlicken vijfftich jaren oltt te wesen. Ten twiden hem getuighe aff te vragen
offte hij niet gebaren ende opgetagen sij opt goedt Smalbroeck genoempt, unde daernha lange jaren
gewoent, op t'goedt Den Velnaer, alle beijde erven in den Kerspell Raelthe gelegen, unde hoe lange

hij aldaer gewonnet hebbe? Hierup secht getuige vorschreven als dat hij in Ralte gewoent hefft
sesunde twintich jaren, ende nu tegenwoerdich altans, inn Wijer Karspell, vierundetwintich jaren. Ten
derden hem deposant aff te vragen hoe voele meijeren, hij voer ende nae, opt goedt den Assendarp
gehieten, gelegen in Wijer Karspell, in de buirschap Westenholte, thobehorende den Edele Drost van
Twenthe vorschreven, gekent hebbe? Verclaert getuighe op desen punct, als dat hij, op dat
voergenoempte goedt, voer ierst gekent hebbe, einer met nhamen Henrick Gostouwen, daernha Arent
Gostouwen, vorder Derck ten Assendarp, ten vierden Johan ten Assendarp, dewelcke alle plaggen, in
Raelter velt gemeijet hebben, sonder bespering van iemande. Ten vierden offte hij getuige niet wall
weet, unde dickwijls gesien hebbe, dat deselve gemelte mannen alle t'samen haere plaggen plachten
te meijen in Raelter marckte, unde dat dieselve onbespiert ende onbelettet? Op desen articull
verclaert getuige den selven alsoe waerhafftich toe sijn.
Ingelijcken voerder ten iersten, getuighe Lambert Harmssen sijn olderdoem aff te vragen? Secht
omtrent vierunddartich jaeren olt te wesen. Ten tweden hem getuige aff te vraghen, offte hij niet etlicke
jaren, op den Vellenaar voer knecht gedient hebbe, unde oick woe langhe? Ahntwoert getuige als dat
hij ten selven huise van jonges beene op gewoont hebbe, ter tijt und soe langhe hij een volwassen
knecht was geworden. Ten derden offte hij niet opte Velner wonende, dickwijls gesien hebbe, unde
oick well weet, dat de meijeren op het goedt Assendarp genoempt, wonende, thobehorende Ittersum
Drost vorschreven, haere plaggen onbelettet ende onbespiert van imande, plegen toe haelen uuth
Raelter marckte? Up desen punct verclaert getuige Jae, als dat ter selver tijt, aldoe hij opten Velner
gewoent hefft, ghiene bespironge daervan gedaen sij. Ten vierden offte hij niet selffs, alse
tegenwoerdich meijer van den Assendarp, noch dit ietsige lopende jaer 1604 plaggen uit Raelter
marcke gemeijet, unde onbelettet van imande nha den Assendarp gefuirt hebbe? Op desen lest
voerverhalten artickell verclaert getuige seggende Jae, als dat hij dit tegenwoerdighe jaer daer
plaggen hefft henne gehaelt, sonder besperonge offte tegensprekent van imant. Getuigen alsoe
sampt, ende besonder int particulier verhoert sijnde, hebben dese hare voergaende depositien met
upgerichten vingeren voer Godt ende sijn heilige evangelie geswaren unde verclaert alsoe
waerachtich t'sijn. Daer dit dan aldus gescheden, waren met mij schultz vorschreven ahn unde aver
als cornoten ende gerichtsluiden, Gerrit ten Stalle unde Wilbert Tijsen, die haer orcondt met mij
daerop ontfangen hebben, in kentenisse der waerheit aller gemelten puncten, so heb ick schultz
baven genoempt, mijn gewoentlick beneden ahn desen breeff gehangen, und met eijgenaer handt
onderschreven. Gegeven in den jare onses Heren een duisent ses hondert unde vier opden
vijffundetwitichsten dach Juny, stijlo consulto.
Frederick van Vilsteren, schults toe Wije.
COPIA.
Anno 1602 opden 19 dach Julij is in den gerichte tho Wije erschenen die edele ende ehruntfeste
volwijse Ernst van Ittersum, droste des landes Twente, unde hefft met arreste ahn den gerichte
gebracht dese nhavolgende personen, nemptlick den ehruntfesten Johan van Twickelloe, schultz toe
Raelte, ende de erbare Johan toe Wolvegoor, omme een kontschap der waerheit unde de niet te
verswigen, bij die poena van 25 olde schilden, den Heren toe vervallen, unde den producent den
schaden met rechte, up sekere interrogatoria als volget: In den iersten hoe olt hij Johan van
Twickelloo sij ende hoe lange hij schultes van Ralte gewest is? Secht olt te sijn ongeveerlicken
tachentich jaeren, unde schultis gewesen omtrent sovenendviertich jaren. Ten tweden, offte hem
getuige niet bewust ende bekandt is, dat des Edele producents voer olders up Nijenhuis, als oick die
meijers voer Nijenhuis wonende, altijt Raelter marck, onbespijert, ende onbemoeijt hebben gebruickt,
ende mogen gebruicken, met plaggen toe meijen tot mestinge, met peerde, schapens, verckens, ende
guste biesten aldaer toe weijden, soe well als die huisluiden in Raelte, offte in de buirschap Tij unde
Raen? Op desen vorschreven punct secht getuige voerbenoempt, dat den tijt dewijle hij schults
gewesen is, noit gehoert hefft, dat het huis Nijenhuis offte sijnen meijeren, einige bespiringe offte
behinderinge gedaen sij, dan altijt de marckten gebruickt, gelijck de ingesetenen des karspels van
Raelthe. Ten derden offte hem getuige voergemelt, oick bewust is, dat Edele producent ende sijn
voerolderen mijeres upden Astendarp wonende, haer plaggen tot mestinge, uth Raelter marcke bij
den Velner pleggen te halen? Hiervan desen vorschreven punct secht hij schult niet te weten.
Vorder ierstelick Johan toe Wolvergoor vorschreven aff t'vragen, hoe olt hij sij, ende hoe lange hij als
mijerman op het guedt Wolvegoor gewoent hefft? Secht olt te wesen omtrent vijfftich jaren, unde up

dat voerbenoemde goedt gebaren toe sijn. Ten tweden off hem getuige niet bewust ende becant is,
dat des Edele producents voerolders up Nijenhuis, als oick de meijers voer Nijenhuis wonende, altijt
Raelter marck, onbespiert ende onbemoeijt hebben gebruickt unde mogen gebruicken, met plaggen
toe meijen tot mestinge, met peerde, schapens, vercken, ende guste biesten aldaer toe weijden, soe
well als de huisluiden in Ralte, offte in de buirschap Tij unde Raen? Op desen tweden punct secht
getuige voerverhaelt, dat hem well bewust is dat het huis Nijenhuis unde sijne meijeren altijtt plaggen
gemeijt hebben, unde peerde, schapens, verckens int velt gedreven, gelijck als die anderen
ingesetenen des karspels Ralte. Ten derden offte hem getuige meergemelt, oick bewust, dat der
Edele producents, unde sijne voerolderen mijeren upden Assendarp wonende, haer plaggen tot
mestinge, uth Raelter marck, bij den Vellener plegen te halen? Hierup secht getuige gemelt Jae, dan
plachten die voorschrevenen plaggen toe meijen, achter die Holtmate, unde niet voer dat huis ten
Vellener. Getuigen alsoe a'part verhoert sijnde, ende sich der pene ontslaende, hebben dit
bavengeschreven geverifieert, hij Johan van Twickelloe schultis vorschreven beholden bij sinen eedt,
gelijck hij de landtschap gedaen hefft; ende hij Johan toe Wolvegoor voerbenoempt, hefft dit
vorschrevene staendes eedes met opgerichten vingeren voor Godt ende sijn hilligen Evangelie
geswaren, alsoe waer tho sijn. Coram Richter Frederich vann Vilsteren, cornoten burgemeester Gerrit
Brandenburch unde Egbert van Vilsteren, sonder arch unde list. In orconde der waerheit soe hebbe
ick schultis vorschreven mijn gewoentlicke seegell beneden ahn dese contschap gehangen, unde met
eijgener handt onderschreven.
Frederick van Vilsteren, Schultis toe Wije.
Propositiones der marckenrichteren anno 1620 den 22 Junij up eene gemene holtsprake de
erffgenamen voergedragen.
1. Anno 1618 den 7 Julij up eene gemene holtsprake is ahngaende het wartall te bewisen,
ahngenaemen bij Lutke Buckhan, nu Herman Wolbers, Cleine Carler, Hoeberdinck, haere waeren te
willen bewijsen, binnen ein half iaer, t'welck alnoch niet geschiet. Item Bonschotte referiert tot een
halve waer uth Jongenraen, t'welck oek noch niet geschiet, noch oek Smalbroeck zin waer te bewisen,
woe men sich hierin holden zal, ofte die ongewarden oek als erffgenamen mede sullen ingaen ende
mede als erffgenamen admittiert worden.
Resolutie:
2. De erffg. van Deeth ende Vhelin wort alnoch uperlacht aer bewijss van die halve waer in den
Cleinen Carler, den erffg. ende marckenrichteren, in den tit van eene maent bij t'brengen. Des
gelicken sal oek doen Buckham, Haerst, Echten met Uterwijck, soe wal van die waer van den Rielder,
als van die Vosseshaer, alles in ene maent tits, ende blift alnoch die waer van die Vosseshaer ende
Echtens meijer ongedecidiert.
3. Item die van der Heine onderstaen sich alnoch in onse marcke den scheltroff te houwen, niet
tegenstaende dat zie luiden van nu drie iaeren bij die marckenrichters alhier aer toerff is wech gehaelt,
ende onse meijeren selfs verbaden is, torf te steken, dan dat die van der Heine daer ut solden bliven?
4. Up dit torff steken van die van der Heine was statuiert, dat der Heer Droste, die van Raelte, Heine
ende Lenthe, tegens den 1sten dach Augusti sal convocieren tegen Derck int Rielders camp upden
steen, omme te sien ofte men die selve kan verdragen.
5. Item die meijeren van Jonker Robert van Ittersum Droste, als Slaet, Bouhuis, Smeijers ende
Astendarp verdrosten sich scheltorf te houwen, plaggen t'meijen, ende met schapen in te driven, hoe
well die ioncker verleden holtsprake becant heft niet meer als twie meijers Astendarp ende Nijemeijer
toe te laten, ofte die erffg. verstaen, dat dieselve sullen genieten als onse gewarden met plaggen ende
scheltorff te houwen. Resolviert Jonker Robert van sine meijers wort zin Edele ordiniert sin bescheit
oek binnen een maent bij te brengen, inmiddels sich ontholdende van plaggen te meijen ende torff te
steken.
6. Item die uitheimschen, die voer desen in die marckte gepachtet hebben met aer peerden in te
driven, ende nu met aern biesten mede inslaen daer aver diverse deliantien vallen, als Duiteler ende

Barchcamp die ghien paelbuir recht hebben. Ordiniert die sullen gehell uthbliven ende nu voert ahn
ginne pachtinge maken.
7. Item van die nije thoslage, die die marckenrichters ende gedeputierden upden 21 Junij int
ommevaren der marcke hebben bevonden, als ierstlick Thomascamp versocht ein huisken t'setten up
de meente, is rede bij den marckenrichteren affgeslagen, t'selve soe bij den erffgenamen is
approbiert.
8. Item Burgemeester Doeis 1 stuixken landes ahngegraven is bij den markenrichteren ende
gedeputeerden ingesmeten. Insgelicken Juffer Aeltien Huirnings ein stuicke ahngegraven, is
ingesmeten ende weder upgemaeckt.
9. Item Thomas van Haersolte, bij Lutke Buickham ende tegens zin lant ock een stuickien uitgesteken.
Wort bij den gedeputeerden afgesneden. Noch heeft gemelte Harst een stuickien ahngegraven voer
der erffgenamen catterstede, daer Jan Roloffsen up woent, is ingeworpen.
10. Item Derck van Dotinchem versoecht een stuicken landes tusschen Smachtenbarch ende die
Anolle tegens zin lant ahn te graven. Is afgeslagen. Item hoepman Ittersum versocht een stuicke ahn
te graven bij sin cotter Luickens huis, is ock affgeslagen. Noch die lanther vanden Voembarch
versocht een stuickien tot tuin richtinge ende een wechleidinge. Nihil.
11. Mense toe Raen versocht een roede breet en 12 voeten van die meenthe tot voerdell van een
huisken tho timmeren. Reol.: Soet de ge‹nteresseerden konnen liden ist hem accordiert.
12. Avermars 2 percelen ahngegraven ende voer desen gelavet in te smiten ende niet geschiet.
Ordinert dat hi sall moegen coemen pacht maken offte men salt insmiten. Gestelt bij de
gedeputeerden iaerlix up 3 ort goldes.
13. Coster een streppeltien ahngegraven voer desen bij Johan Zwiersens lant. Presentiert te
accordieren. Sal accorderen. Den 2 Augusti met gedeputierden accordiert voer 2 rider iarlix met die
Cleine Luicht.
14. Item Robert de Bake een streppeltien ahngegraven. Weinich ahngelegen. Sall accordieren. Den 2
Augusti accordiert voer een anckar guiden rhinschen wins eens.
15. Item een stuicken tegens hopmans ende Tonnis Lancamps maten bij Esken upden Tij
ahngegraven. Nihil.
16. Item te proponieren den art. folio 39 van die successie der nijer erffgenamen, ofte niet guied
gevonden, dat die meijeren in plaetse der lantheren daer voer gevordert mogen worden, alsoe sich
sommige weigerich maken? Fiat ahn die meijers te versuieken.
17. Item alsoe disordre wort befunden met het groenlant torf te plaggen, ofter niet in vorsien mach
worden, dat imant utpalt hoe veer sie plaggen sullen? Resoluiert dat bij provisie afgepaelt sal worden
een ofte twie iaeren, ende dat met de geswaren.
Item dat ghiene meijeren bij der erffgenamen geselschap sullen comen, dan bij aer bier bliven ende
dat bij een pena. Die pena gestelt 1 goltgulden.
Item einen nijen marckenrichter te kiesen? Die marckenrichteren ende geswaren wotden
gecontinuiert.
Item dat die geswaren daer tho geholden muchten worden dat tot ider reise, alst aer bevalen wort
schuttinge te doen, zij als dan verdich sullen zin up een pena van een halve tonne biers. Fiat.
Op huiden den 20 Julij 1620 is erschenen die Ed. Zacharias Vhelin exhiberende einen besegelden
brieff in dato 1608 den 16 Augusti. meldende deselve dat zaliger Reiner van Lewendal hem Vhelin

vercoeft heft, dat halve wartall van den Cleinen Carler, sustinerende daermede genoechsam bewesen
toe hebben zine halve waer van den Cleinen Carler, gelijck hem bij den semptlicken erffgenamen
t'doene, uperlacht is, refererende sich desfals tot den procolle tot Raelthe.
Achtervolgende die andere propositie ende daer up volgende resolutie der sempltlicker erffgenamen
up eine gemeine holtsprake anno 1620 den 22 Julij binnen Raelte geholden, binnen die
marckenrichter Unico van Twickelloe met de gedeputierde erffg. die Ed. Johan van Coverden, Robert
de Bake ende Johan van Twickelloe erschennen upden marckensteen achter Derck up die
Haerscamp, alwaer die Ed. Droste van Zallant, neffens den schultz van der Heine unde die Ed. Wolter
van Echten, tegen bint gecommen, verhaelende dat zie voer dese Meije palen tusschen den steen
voerschreven ende den Stappenbelt hadden eindrachtich upgerichtet, die welcke tegen thoversecht
die van der Heine hadden weder upgetagen, die welcke zie gecoemen waren tho herrichten, hefft der
Heer Droste gevonden ahn beiden tziden een par guede mannen to kiesen omme die sake te
compromitteren, daer up marckenrichter ende gedeputierden voorschr. geantwoort, aer Ed. t'selve
den semptlicken erffg. te willen ende moeten relatieren.
Herman Wolbers is bij den marckenrichteren ende gedeputierde erffg. voer twie stuicke nije
ahngegravenen landes gestelt iarlix up drie goltg. anno 1618 ingande, sal die selve de pacht plenarie
iarlix continueren, ofte ahn anderen verpachtet worden.
Marckenrichter Martensen sich absentierende van de bicompst upden steen wort amena tot discretie
der erffg. gestelt up een anckar wins, orsake der Heer Droste wolde excipieren.
i + 1623
Propositiones articulen der markenrichteren anno 1623 den 17 Julij up eine gemeine holtsprake den
erffg. voergedragen.
1. Alsoe anno 1620 den 22 Junij upden artickell vant waertall te bewisen bij den semptlicken erffg. is
resolviert, dat die erffg. Van Deeth ende Vhelin van den Cleinen Carler gelijck ock Thomas van
Haersolte van Hoberdinck, Echten met Uterwijck soo wall van die waer van den Rielder, als van die
Vosseshaer, Herman Wolbers van Luitke Buickham, noch Bonschotte ende Smallbroeck in den tit van
eine maent haer bewis solden inbrengen, hetwelcke als uth dese tegenwordige exhibitien tho ersien
is, versuieken die marckenrichteren der erffg. sententia, ofte zie daermede sullen bestaen ofte niet.
Resolutie: Op desen artikel is eendrachtich bij den heeren erffg. gestemmet, dat die coepbreff bij die
van Deeth ingebracht gheen waer genoechsam een bewisen, dat derhalven den Cleinen Carler
kotterswijse ende anders niet sall gebruicken, ende alsoe daer een schaepschot ongewoentlick gesat
wort, sall dat selve niet voll timmeren dan moten afbrecken.
Ahngaende het wartall van Hoeberdinck heft Thomas van Haersolte ahngenhamen ter naester
bijcompste den erffg. te befredigen.
Het wartall van Luitke Buickham, secht Herman Wolbers enige kontschappen te hebben van eine fulle
waer, die hij upte naste holtsprake bij brengen zall.
Bonschotte is upgelacht eene heele ofte eene halve waer te coepen ofte niet bij den erffg. in te laten.
2. Item vant torff steken up die Aevest bij die van der Heino moetwillich persistierende, niet
tegenstaende den selven torf die marckenrichteren iaerlix haer nemmen, ende hier tho Raelte
brengen, continueren zie evenwell int graven, ende verderven gantzlick het velt, versuieken resolutie
woe men sich hierinne holden zall. Die wile voer desen bij den erffg. ordiniert is, bij den Heren
Drosten, Lente unde Heino, bij den anderen te coemen, als geschiet, ende niet een helpet, ofte
onderlaten wort? Item van der Heine, soe int darp, als ahn dese cant woenende, laten aer gelusten int
Raelter Wolt, aer luidenn peerden ende koeijen toe weiden, ofte dieselve alhier gewaert waren
weinich ofte niet nhaet schutten vragende. Is den marckenrichteren belastet daermede voert te vaeren
nha voergaende resolutien in anno 1616 genamen.

Ahngaende het torff steken bij den gemeinen erffg. ende marckenrichteren voer desen verbaden,
nochtans den ingesetenen huisluiden eniger maten gegunt omme die vhenen t'stecken tot noetdruift,
dan niet uth die groenlanden ende daer hinderlick is. Soe verdrosten sich noch einige buiten carspels,
als nemptlick de meijeren van den Drosten van Haxbergen, die gesteken hebben bij die Woelthaer,
wort versocht offte deselve utheimschen het sall thogelaten worden, als den ingesetenen van Raelte,
die alle swaricheit moeten dragen? Persistieren bij die voerige resolutien.
Ahngaende die nije thoslage, die voer desen ingesmiten bint, als te weten Juffer Aeltien Huirninges bij
die Wippe weder upgemaket een stuixken vhens? Joncker Van Echten is anno 1615 folio 35 drie
percelen ingesmeten daervan sijn Edele een perceel bij Arentshuis verpachtet is voer 2 stuivers, die
hij weigert t'betaelen. Noch ahn die Smitterie int Relder een streppeltien weder upgemakt, met den
wech gaende nha den Ruiter tusschen Smits kempken ende Ruiters lant. Noch is huiden den 16
bevonden bij die Relder Brugge een stuicke groenlandes, dat den 12 Octobris lestleden ingesmeten
was ende nu ten deele weder upgemaeckt, daer mede een tochgraven gedijckt wort tot nhadeel van
die marckte.
Joncker Wolter van Echten secht hij weigert gheine betaelinge der 21 stuivers ende hefft
ahngenhamen den Vloetgraven te aepenen, datter gheine clacht van vallen zall.
Hoepman Ittersum anno 1611, is bij Adam van Heerdt ende Johan van der Beeck, marckenrichteren,
ingesmeten ein stuixien lands ahn den Brinck, ende is nhaderhant wederom upgegraven ende in
vrede gelecht. Noch den 12 Octobris lestleden bij zin cotter Luickens huis een stuicke veltlandes
ingeworpen, dat sin Ed. anno 1620 affgeslagen ende geweigert is te coepen ofte te pachten, heft nu
weder opgemaket, ende nhoch naerderhant haver ingeseit.
Eodem Baecke ingesmeten 2 percelen bij den Vellener, daer van het cleinste percele ahn sine mathe
weder upgemaeckt.
Noch op huiden den 16 Julij omme die marcke gevaren, hebben bevonden dat ahngegraven is als
volget:
Bij den Hoevencamp een stucke landes ongevierlick ein halff muddes lant ten deele met haver geseit,
die reste geweidet, voer drie iaeren ahngegraven.
Bij Brunselle ein stuicke van die meente voer desen ahngegraven is vanden bevredet ende beseit,
dan noeit gecoeft ofte iets daervan betaelt. Noch heft Schaep een stuicke vhens tusschen
Schanecamp ende Brunseler camp thogefredet ende met telgen geplantet. Hierup van Brunselle
resolviert dat het venne erffghenamen grond is ende bliven sall, ende het lant voer zin huis sall
coepen offte pachten.
Item Schanecamp in die meente een stuicke geseit neffens zinen groten camp, die Lanther secht
hiervan possathie lange gehat heft. Noch Esken upden Tij eein stuxken groenlandes achter ahn zin
restmaete ahngegraven, duirch last van zine Lanthers die Heren van Zwoll presentiert daervan te
geven iaerlix 1 gg. die hij iaerlix betaelt. Daer oek den hoepman een stuickien achter ahn sin
restmaete heft ahngegraven met meer percelen. Noch Johan van Twickelloe ahn Gerberge Gerds
huisstede een streppeltien anno 1619 ahngegraven.
Noch bij die Cokene daer Johan Lambers woent ein stuickien ahngegraven, versocht die Schults van
den erffgenamen te coepen ofte te pachten. Ricolt Henricksen heft ock voer desen een bettien
ahngegraven, dat hij bepotet heft. Noch worden befunden van oldes enige barchsteden, schotsteden
ende andere landerijen ahngemaekt daer die meestedeels wall van genoten hebben.
Generalis Resolutio.
Alle parcelen vant ahngraven tsidert die leste holtsprake anno 1620, sullen ingesmeten worden, ende
die accordiert hebben sullen aeren pachten betaelen, offte sullen gelijcke mede ingesmeten worden,
unde die iaerlix soe genominiert, ghien eigendoem ofte pacht hebben, sullen alnoch mogen coepen
ofte pachten vanden marckenrichters unde gedeputierden, anders sullen dieselve percelen gelick

mede ingesmeten worden ende van nu voert ahn ghen ahngraven meer gestaden bij verbuirte nae de
resolutie anno 1614 uyt 34 folio.
Duitelaer wort noch consentiert tot die naeste holtsprake aer peerden voer haer pacht iaerlix 40 stuiver
te mogenn laten gaen.
Avermarsch sall nu vort ahn iaerlix geven den erfgenamen 8 St. daer voer hij met marckenrichteren
accordiert is.
Wijfferdinck van twie percelen bij zin huis ahngegraven, is accordiert dat hij sall geven iaerlix 35 St.
Nota: betaelt niet meer als 28 St.
Robert de Baeke weigert sich ock te betalen sine pacht iaerlix drie goltg., dan hefft naederhant met
executie betalt.
Die Rameler verdrosten sich in die marcke van Tijunderade aer peerden te driven tegen paelbuir
recht? Resolviert dat men sie sall schutten soe zie die marckte gebruicken boven palbuir recht.
Die Schults als oldeste marckenrichter versocht einen nijen in zin plaetze. Die Schults met Martensen
worden continuiert, met die gedeputierde erffgenamen unde geswaren.
Opten 18 Novembris 1623 die marckenrichteren ende gedeputierde erff genamen hier
ondergeschreven binnen Deventer bij den anderen gewest ende reconschap geholden van die
markensake, als ock van die laste holtsprake tho Feesen geholden den 17 Julij lest verleden, ontfanck
ende uthgave tegens den anderen liquidiert, bewiest sich die upcompste van drien iaeren te sin 187
gulden carent ende 12 St., ende daerentegens bij den marckenrichter uthgegeven 161 G. 15 St. Den
coster 6 G. 3 St., den welcken men dan noch schuldich blift 5 G. 12 St.
Die erfgenamen sullen betalen noch voer die iaeren 20, 21, 22 ende 23 de somma van 43 gulden 8
St., makende te samen 211 G. 3 St., sulx dat die erffgenamen in coemen 23 G. 14 St. buijten deses
dages costen. Edoch hier tegens compt den erfgenamen wegen restierende wingelden, als van Bake
ontfangen voer een ancker wins hercommende van een stuixken ahngecoeftes landes 12 guilden.
Item noch compt den erffgenamen van Drost Mulert 1 ancker wins ad 12 G. Die meijer van Lonneker 1
ancker wins. Item van Martense 1 ancker wins 12 G. Item Captein Golstien 1 ancker wins 12 G. Item
die Hiest 1 ancker wins 12 G. Noch Henrick Crouse 1 ancker wins 12 G. Item Mr. Noerdinck 1 ancker
wins 12 G. Ernst van Ittersum vant Voerthus 1 ancker wins. Juffer van Brunsfelt Ten Walle ende Juffer
Swaefken van Ter Barck. Droste van Zallant van wegen Koothus 1 ancker wins. Item Thomas van
Harst 1 ancker wins. Brakels kinder wegen Hollencamp 1 ancker wins. Item Suchtelen Burgemeester
van wegen Ter Loo 1 ancker. Burgemeester Hans Albers wegen Belhem 1 ancker. Deses dages
costen sin gerekent up soeventien gulden carent, die selve addiert bij die 23 Guilden 14 St. den
schulten ofte marckenrichteren schuldich gebleven, beloept die somma 40 gulden 14 St. Noch den
marckenschriver 3 gulden ende den onderschulten 3 gulden. Noch 2 wagenvrachten den
marckenrichter ofte scholtz hen ende wederen gevoert, 3 gulden. Facit 49 gulden 14 St. Hier
afgetagen die 12 gulden die Bake betalt heft als voeren verhaelt, blift die rest 37 gulden 14 St., die
welcke hi forderen sall van vorschreven erfgenamen hiervoeren specificiert.
Actum in presentie der erffgenamen ende marckenrichteren als de Edele Unico van Twickelloe,
Bernhardt Martensen, gedeputierden Johan van Twickelloe, Johan van der Beeke, burgemeister
Niclaes van Boeckholt, Allert Hellendoren der rechten licentiant ende meer anderen, ende heft ter
ordinantien coster tho Raelte, als marckenschriver desen anno et die ut supra onderteickent. Henrick
Claesens, qui supra attestor.
Item sanderen dages die marckenrichteren in slott van rekeninge vertert met Johan Rucken drie keiser
gulden, noch den vorman met zin peerde in den Engell vertert 56 St. Somma compt den schulten 43
G. 10 St., hier up ontfangen van Martensen 12 G., van Lambert Dercxen 3 G. van de Heest.

Anno 1625, up Meij, hebben die marckenrichteren Unico van Twickelloe ende Gerhart Martens
verpachtet Henrick upt Belt zin cotterstede daer hij nu up woent, ses iaeren lanck. Sall daer van geven
jaerlix soeven goltg. ende 24 stuiver met hoender, alles nha die voerige pacht.
Item noch deselve marckenrichters verpachtet Lambert Martensen sijn lant, soe hij van die
erffgenamen van Raelter Wolt in pachte hefft, iaerlix 3 goltg unde hoender.
Insgelicken oek Gerd up die Honnepesmaet, sin lant, soe hij van die erffgenamen in pachte hadt, oek
ses iaeren verpachtet, iaerlix voer drie goltguilden ende hoender, waer van dese drie voerschreven
meijers pacht erste verschinen sall, nu thocommende Meije in anno 1626 gedurende den tit van 6
iaeren.
Anno 1625 hebben noch die voerbenoempte marckenrichteren verpachtet Tonnis Hermsen ses iaeren
lanck, die cotterstede den Galgenbelt, daer hij tegenwordich up woent, daer hij iaerlix den
marckenrichteren van Raelter Woelt van tho pachte geven sall iaerlix soevedehalve goltguilden van 28
stuivers het stuicke. Die ierste pacht hiervan sall verschinen anno 1626 up Meije. Actum den 8 Junij
1625.
Anno 1625 den 29 Junij holtsprake geholden tot Veesen ende bint aldaer den erffgenamen
voergeholden dese nhavolgende propositien articulen:
1. Ierstlick die selve proponierde artikell van verledene holtspraecke anno 1623 ock tho Veesen
geholden ende ierstlick het wartall tusschen Vhelin unde die van Deeth vant Cleine Karler liggende in
Raelthe. Hierup bijgebracht enige contschappen ende documenten soeweell van Vhelin als die van
Deeth, up diewelcke resolviert is dat in den Cleinen Karler thoerekent wort eine halve waer, anders
niergents in te gebruicken als in den Cleinen Karler, ende niet in den Groeten Karler, liggende in Wije,
bij die pena van ider voer plaggen offte mees, dat verfuirt wort uth het schot ofte marcke van Raelte,
die erste unde twiede reise ider maell 1 olden schilt ende die derde reise bijt versteek uijt wartall, mits
dien dat Vhelin ende die van Deth met rechte uthfindich mogen hoe viele ider tot het wartall tho
gerechtiget is.
2. Item het wartall van Lutteke Buckham t'welck bij Herman Wolbers up die verledene holtsprake
ahngenhamen is te bewisen, ende niet geschiet, is nu weder den selven Herman Wolbers, in sijn
absentie, ordiniert ende upgelacht dat wartall binnen den tit van 14 daegen te bewisen ende ahn die
marckenrichteren aver te senden, bij versteck van wider inbrengen.
3. Item het wartall van Hoeberdinck, t'welcke Thomas van Harsolte verleden holtsprake ahngenamen
hefft den erffgenamen up dese holtsprake daer van te contentieren offte te bevredigen, ende nu
absent verbleven, is sin Edele uperlacht (inlijck ock Herman Wolbers) sin wartaell in den tit van 14
dagen te bewijsen ende ahn de marckenrichteren aver te senden.
4. Het erve Bonschaete, als vier desen mennichmaell uperlacht een heele ofte halve waer te coepen,
gevende voer die heele 200 GG offte een halve 100 GG., ofte indien hij alnoch weigerich sich
maeckte, sall catterswise gebruicken de maerckte ende anders niet, ende soe daer baven meer
biesten ofte peerden bevonden worden salmen datelick schutten.
5. Item den Rielder keent Uterwick dat wartall van die Vosseshaer niet tho, ende worden van den
Rielder drie uthdrifte van schaepen geholden. Resolviert dat die erffgenamen persistieren bij die
voergaende resolutie anno 1620 den 22 Julij affgeven, alsoe dat die Reelder und Vosseshaer niet
meer sullen bedriven als eene volle waer, ten ware dat Echten bewisen konde meer wartals te
hebben, t'welck hij binnen 14 daegen bijbrengen sall ahn die marckenrichteren ende gedeputierde
erffgenamen bij versteck van wider inbrengen.
6. Item Wolter van Echtens meijers voeren aere plaggen ende mees uth Ralter marcke in der Heino,
versuicken ingelicken daervan resolutie. Hierup is bij den gemenen erffgenamen ordiniert, dat, ofte
well Echten eine halve waer gecoeft hefft die selve niet buiten die Raelter marcke sall gebruicken,
ghine plaggen ofte messie buiten carspels in een ander carspell sall fuieren, alles bij pena als voeren
verhaelt vanden Cleinen Karler, ende het geschiede hierenbaven sall voer gewalt geholden worden.

7. Item die geswaeren beclagen sich als zie schutten schapen, ende van vercken vroeten in den
marsch, dat sich die huisluiden in die brocken weigerich maken ende seggen die geswaren onrechte
schuttinge t'doen daer groet crackeel van is, als met nhamen het vroeten van die vercken, versuieken
resolutie hoe olt die verken behoeren te zin alsmen zie krammen sall? Die jonge kuien salmen
krammen als zie acht weken olt bint ende sullen alle verken schutten die men vroetende vint, soe well
gecrammet als ongecrammet.
8. Item offte die katers schaepe sullen moegen holden ende ock peerden? Soe resolviert ghene
schaepe ghene schaepe ofte beesten meer sullen holden, als voeren ordiniert is, folio 42 den 10
artikell.
9. Angaende een stuixken nijes ahngegraven landes bij Luicken Janses huis bij hopman Ittersum
gedaen, is gestemmet bij den gemenen erffgenamen dat die hopman daer jaerlix up Meij offte
bijcompste der erffgenamen betalen sall ahn die marckenrichteren einen goltgulden, offte sall weder
ingesmeten worden.
10. Insgelijcken is Bake accordiert van twie streppeltiens, soe hij bevoerens ahngegraven hadde ende
widers niet, gelegen het ene ahn zine maete soe alrede in vrede licht, het ander gelegen ahn Vellener
camp, t'welck thofuiren ingesmeten was ende noch te ersien is. Sall daerfuier geven einen guieden
ancker rinschen win, die hij ahn den marckenrichteren betaelen sall. Ende is eendrachtich gestemmet,
dat van nu voert ahn niemant meer ahngraven sall, bij die poena van 25 golden guilden, sonder
consent der gemenen erffgenamen.
11. Anno 1625 den 25 Junij heft Gerrit Meijer tho Espeloe gedoeliert avert getimmer van Avermarsch
tegen zin lant, ende versochte up eine gemeine holtspraeke dat selve huis geruimet te worden, ende
will daervan hebben geprotestiert, ofte will daer huisen, up aer guied, up orden ende plaetsen tegen
setten daer hem sall gelegen zin. Hierup geresolviert die gemene erffgenamen, dat die
marckenrichteren ende gedeputerde erffgenamen daer visie van nemen sullen nu thocomende
Maendach aver 14 dagen, wesende den 18 Julij.
12. Eodem accordert dat Erenst Snider van wegen sijn nije getimmer ende uthdrifft in die marcke, sall
met den marckenrichteren verdraegen, offte sall het huis affbrecken ende die marcke niet gebruicken
met indrifte ofte termen als anderen.
13. Item die marckenrichteren de Edele Unico van Twickelloe unde de Edele Gerrit Martenssen
worden met die gedeputierden, als Johan van Coverden, hopman Ittersum, Johan van der Beeke
ende Johan van Twickelloe gecontinuiert.
14. Ahngaende die generale resolutie anno 1623 van die nije ahngegraven veltlanden, sullen alnoch
accordieren met die marckenrichteren ende gedeputierde erffgeneman in coep ofte pacht, ofte men
salse upt nije weder insmiten.
15. Die geswaeren worden ingelicken gecontinuiert, als Johan upten Tij ende Dries Westenenck,
Gerrit Hollen ende in plaetze van zaliger Wigbert Tonnis tho Nijenhuis, Johan tho Nijenhuis, Herman
Schanecamp in plaetse van Cortenhorst.
Anno 1625 den 18 Julij heft Berent tho Cortenhorst met de marckenrichteren accordiert van een
streppeltien landes van de gemente ahngegraven bij den Belder, daer hij den marckenrichteren voer
betaelt heft 1 ancker wins tot 12 keiser guilden. Eodem Ernest Snider met die marckenrichteren
accordiert voer die uthdrifte van sin huistede, ock voer 12 G.
Opden 18 Julij bestembde dach, soe bij den semptlichen erffgenamen tho Veesen up eine gemene
holtspraeke, durch clachten van Gerrit Meijer unde die sonne van Johan Henricxen ahngecomen is,
sint de marckenrichteren neffens de gedeputierde erffgenamen hier nhabeschreven erschennen ter
plaetzen, daer aever, die doleantie gedaenn, ende oculaere inspectie genhamen hebbende, ende die
saeke averwegen, bevinden dat nha luit die clachte, als solde het huis van Avermarsch getimmert
tegens Hofsteden lant gesadt zin, t'welck alsoe niet bevonden wort, dan ter contrarien tegen
Avermarsch lant ende up sin lant gesat is. Voerts dat ehrtits daeromtrent een huis up gestaen hefft,

ende aver sulcx niet een sien waerom hem niet consentiert solde worden up sin eigen landt een huis
te setten (als hij sin waertall niet een excediert ende viele meer anderen duirgaents up een erve twie
huisen ofte meer hebben staende), concludeerende derwegen dat die Meijer cum suis, deses daeges
costen sall dragen. Ende alsoe Avermarsch die vhehoecken eniger maeten, nha uthwisinge de olde
wallen, up die gemeente gesat, sall daer voer te boete geven enen ancker wins.
Berent Meijer met Geert sin broeder hebben aever desen geprotesteert, actum ut supra. Ter
presentien marckenrichteren de Edele Unico van Twickelloe ende den Edele Gerrit Martensen
gedeputeerden die Edele Johan van Coverden, Johan van Twickelloe ende Pieter Livest van wegen
Johan van ter Beecke.
Eodem bij den marckenrichteren ende gedeputierden in causa als baven, met Albert Smekens tho
oncosten gedaen 14 guilden, daer van Berent Meijer cum suis betaelen sall 7 guilden, die reste die
marckenrichteren. In sloet van rekeninge vertert 32 stuver.
Item den schulten compt van anno 1624 ende 1625 van die holtsprake tho Veesen ende andere
diverse oncosten soe van die Vloetgravens, als ock die verteringe up die questie tusschen die van
Haerle ende Raelthe, met Smeken ende anderen ende gerichtes costen van ses contschappen, de
somma van 186 G. 8 St. Noch den marckenschriver 3 guilden. Zalliger onderschult drie guilden voer
sin loepen., totaell 192 G 8 St. Hiervan den incompst van anno (16)24 ende 25 affgetaegen ter
sommen van 126 G. 10 St. compt den schulten 65 G. 18 St. Hierup ontfangen van Avermarsch thin
daler. Noch ontfangen van Berent tho Cortenhorst 8 daler. Noch van Ernst Snider voer 1 ancker wins
acht daler, ergo blift men den schulten schuldich van anno 1624 ende 25 die somma van 26 G. 18 St.
Noch rest den schulten in vorgaende 2 bladen 28 G. 10 St, ergo rest den schulten van die iaeren 23,
24, 25 die somma tot 55 G. carent 8 St.
Hier tegen hem assigniert 't te ontfangene anno 1623 den 18 Novembris: Van Droste Jan Mulart 1
ancker wins 12 G. Die Heest 1 ancker wins ad. 12 G., daer 3 op betaelt, rest 9 G. Item monsieur
Noerdinck 1 ancker win 12 G. Item Henrick Cruise een ancker wins. Ernest van Ittersum 1 ancker
wins. Juffer van Brunsvelt Ten Walle ende Juffer Swaefkens 1 ancker wins. Droste van Zallant wegen
Grote Cothus 1 ancker. Item Thomas van Haerst 1 ancker van Buckham, Brakels kinder wegen
Hollencamp 1 ancker wins. Burgemeester Suichtelen van wegen Ter Loo in Botele. Burgemeester
Hans Albers 1 ancker wins wegen 't guet Avereesch.
Volgen nu die nije erffgenamen die ock ider 1 ancker wins schuldich sint worde: Burgemeester Jan
Luloff van wegen den Hovencamp. Burgemeester Doeis kinder van wegen Bredenbroeck. Wermerinck
van wegen die Sloeise. Die Pander wegen Emptinck. Richtens wegen Herman Witen guied. Johan
Henricxen wegen Hofstede 1 ancker wins. Johan van Meekeren wegen de Aevest 1 ancker. Johan ten
Velde als rentmeester van Westenenck unde De Haer. Daem Pieters 1 ancker wins van wegen
Wigberdinck.
Anno 1627 den 26 Junij tho Vesen/Welsum holtsprake geholdenn aldaer verteert in cost ende bier,
hoeij ende haver tot 93 persoenen, beloepende 66 guilden, noch die veerman int avervaeren 14
stuiver, noch die winen.
Angaende het waertall van Herman Wolberts anno 23 den 29 Junij ahnge laevet zin waertall te
bewisen, daer up ingebracht twie contschappen met 2 copijen van zin coepbreven, versuieken die
Heren erfgenamen geleven deselve te lesen, ende te ordelen ofte sin wartall daermede bestaen kan,
ahngesien het marckenboeck, nha luit viele verscheidene anno 1574 vervatet, hem gheen waertall tho
erkent smeket het 152 blat. Hierup ingebracht 2 contschappen, de eine van Egbert tho Hoberdinck,
d'ander van Berent ten Velde, die hij weder nha sich genaemen heft, die welcke die erffgenamen voer
valiant ahngenaemen hebben.
Thomas van Haersolthe anno 23 heft ahngenaemen den Heren erffgenamen te befredigen ter naester
holtsprake voer sin ongewaerde erve Hoberdinck, t'welck anno 1625 op die holtsprake niet geschiet
een is, dan alsdaen sich absentiert, daerup gesant ein missive hier bij gevoeget quere 1616 folio 37,

hoewall anno 1609 den 20 September resoluiert is dat een ider zin wartall sall inbrengen die niet int
register vant marckenboeck staat folio 23 literat.
Hierup heft Haerst montlick geantwort hij presentierde sich toe rechte, t'welck die erffgenamen
verstonden te geschieden te sullen voer den Heeren Drosten ende is voer dit maell tot die naeste
holtsprake ongedecidiert verbleven.
Bonschotte is uperlacht ein heele ofte halve waer te coepen, voer 200 ofte 100 GG. ende noch niet
gedaen een heft, versuicken avermals resolutie. Die erffgenamen bliven bij die resolutie anno 25 den
29 Junij gedaen, als nemptlick dat hij caterswise ende anders niet sall gebruicken, ende is hem
presentiert een halve waer voer 75 GG. daer van hij in een dach ofte achte verclaringe van doen sall.
Bonschate verclaart die halve waer met die 75 goltg. te willen betaelen.
Het waertall van den Reelder ende Vosseshaer, ende dat die mees uth Raelte in der Heino gevoert
wort. Echten secht anno 24 gecoeft te hebben een halve waer van Thomas van Haerst, ende heft de
selve in den Ruiter gelecht, dan ahngaende die plaggen ende mees, bliven bij die voergande
resolutie.
Item die van der Heino vallen in die raelther marcke ende steken ende meijen aldaer torff, met grote
mennigen ende verderven onse marckt in den gront. Die resolutie gaet als voer.
Den 10 Meij hebben de marckenrichteren ende gedeputierden die marcke gevaren ende oculare
inspectie genhaemen, irstlick bij die Aevest een streppeltien Jan van Boekolt erfgenamen
thobehoerende, niemants hinderlick, ahn te graven versueckt de selve te coepen. Resoluiert ende is
bij den heeren erfgenamen dit alst uthgeteickent is vercoeft voer 15 goltg. ende 1 ancker wins ad 8
daler.
Bij den Balder Berent Jansen 2 cleine perceeltiens ahngegraven tegen resolutie van van de
erfgenamen, het eine ein spint, het andere een half spint. Berent presenteert te coepen. Sall met de
gedeputierden ende marckenrichteren cop maken.
Avermarsch sall sin dijck insmiten bij poena int marckenboeck staende.
Item versuieken die markenrichteren resolutie van een erve dat 3 ofte 4 coeperen gecoeft hebben,
ofte die met einen ancker wins bestaen sult konnen. Hierup resolviert dat ijder ein ancker wins sall
geven, nha voergaende resolutie.
Alsoe alle zijtefalle ein ancker wins, nha inholt het marckenboeck folio 4 moeten geven, art. 36.
Begeren resolutie.
Anno 1628 den 26 Junij holtsprake geholden tho Veesen, aldaer den gemeenen erffgenamen voer te
dragen:
Ierstlick alsoe die marckenrichter Unico van Twickelloe averleden is ende noetsaeclick dient einen
nijen marckenrichter te stellen, sullen die heeren erffgenamen gelieven te eligieren nha older
gewoente. Daerup is die Edele Geerlich van Besten bij die semptlicke erffgenamen gecoeren tot
marckenrichter.
Bonschaete wegen een halve waer, hem gelaeten voer 75 goltgulden, will die selve ahn sich holden
ende betaelen ende sullen emploiert worden tot aflosse van Bushaver hantgelt.
Die artikelen van Herman Wolbers en Thoma van Haersolte verleden holtsprake voorgedragen,
worden gerenoviert. Herman Wolbers neffens den Edelen Thomas van Harsolte sullen die
marckenrichteren ende gedeputierden met vruntschap ieder met rechte versocht ende ahngespraken
worden.

Bij Wissinck is ahngegraven omtrent ein scheppels lant, bij die Minckerije. Noch aldaer middels duirch
den marsch gegraven niet wetende tot wat eendt. Resoluiert dat nha die voerige resolutie anno 1625
den 29 Junij gestatuiert, als die brocke te nemmen. Ende dat nu vort ahn de selve resolutie
achtervolget sall wordenn.
Bij den Reelder Boem Wolter van Echten nijes beginnen ahn te graven, ock niet wetende tot wat
eende. Hierup sall visie genomen een worden bij die marckenrichteren.
Geswaeren die sich weigeren, met die anderen, alst noet is, te willen gaen schutten, wat die
verbroeken sullen. Sullen verbroeken ider reise een vierdelen biers.
Vercken gecrammet, niet nha behoer ende licke zeer vroeten. Sullen schuttbaer wesen.
Propositie van die Bushaver hantgelde, om te moegen affgelosset worden. Die gemene erffgenamen
vinden guied, dat die aflosse mach geschieden ende dat men die Magistraet van Deventer duirch
burgemeester Ruise ofte Jan van Twickell, sall ahndienen, ofte die loesse mach gedaen worden.
Captein Baeke heft upt nije sin ingesmetene lant upgegraven. Resolviert te broecken gelijck Johan
van Coeverden int voergaende artikel van Wissinck.
Den hoff tho Bootele bij Heethaer versoecht burgemeester Pieters te coepen. Doet iarlickx 14 St. Sall
in visie genommen worden.
Ahngaende het scheltorf steken wort ordiniert een voll erve 4 dach, die halve enden kateren nha luit
die naeste resolutie.
Het stuicke van dre gansen blift bij die resolutie folio 38.
Upt voergeven van Jonker Van Echten van wegen zeker instatuiert acte van proces tusschen den
zalliger schult ende enige erffgenamen ahngaende enige catersteden. Is resolviert dat die acte van
dien bij Echten ende Bake berustende, ahn die gedeputierde erffgenamen binnen Deventer sullen
examiniert worden ende dien volgents binnen Swolle ock alsoe sal geschieden.
Die gedeputierden worden gecontinuert. Johan ter Elst den geswaren advingeert.
Anno 1631 den 1 dach Maij holtspraeke geholden tho Veesen ende is aldaer den heren erffgenaman
voergedragen van weghen die buirschappen Tijunderaen, Lijnderthe ende Boetele als volget:
Ten irsten alsoe vergangene holtsprake anno 1628 alldaer tho Veesen geholden, accordiert is die
Bushaever hantgelde aff te loessen, als die selve ock afgelosset bint, worden alhier p(er)tinente
reckeninge daer van exhibiert, die welcke bij den Heren erffgenamen gelesen ende gevisitiert moegen
worden.
Ten anderen alsoe dese drie voerschreven buirschappen nu einige jaeren herwerts zeer groet
impeschement van torff te stecken, plaggen tho meijen ende alsoe grotelix haer velt bij die Woelthaer
tho niete gemaekt woert van die vander Heijno, die sich niet ontsien hebben, uth den Swarten Plas,
onse luiden biesten te schutten ende nha der Heijne t'driven, liggende dieselve Swarte Plas in die
buirschap Lenthe, daer die van Raelthe ahn grensen. Ende off wall dese tegenwoerdige
marckenrichteren hieraever ahn den Edelen Drosten suppliiert ende geclaeget hebben, heft volgents
der Here Droste beide parthijen, soe van der Heino als Raelthe voer sich verschennen ende onder
anderen die sake soe wijt gebracht, dat stillestant geholden solde worden bes desen thocomende St.
Jans, mits dat beide parthijen sich meiens ende torf stekens sullen ontholden ende begeren resolutie
der erffgenamen woe men sich voertahn hierin draegen sall, ende in cas dat men solde moeten
procidieren, waer men die penningen sall finieren. Resolviert datmen tegens die van der Heijno
procedieren ende daer tho gelt finieren ende dat upt waertall sall setten.

Ten anderen voer te dragen die genne die nijes ahngegraven hebben, ende die huise up die meent
geset als Cornellis upten Thomas.
Item Jonker Thomas van Haersolthe heft zin huis ock up die meente gesat ende etwes ahngegraven.
Daerup secht, dat sijn Edele will doen als anderen die haer huisen versat hebben.
Noch is anno 1627 gemelten Haersolthe upgelacht sin waertall in Hoeberdinck te bewijsen, ende noch
niet bewesen. Secht hierup dat hij hem toe lantrechte presentiert ende te hebben eene volle waer, niet
tho min dat die contschappen hiervan belecht sullen worden om te visitieren, ofte men met rechte sall
voert vaeren.
Ahngaende het lant, daer Johan Roeloffsen up woent is accordiert ahn Thomas van Haersolthe te
vercoepen ende is volgents dit stedeken vercoeft bij die marckenrichteren ahn Thomas van Haersolte
voer vijftich goltguilden, up thocommende holtsprake te betaelen, mitsdien dat Johan Rolofsen ad
vitam daerup sall bliven woenen.
Item Ernest van Ittersum versoecht bijt Voerthus een streppeltien ahn te graven gelijck ock die
hoepman Henrick van Ittersum Raebenstedeken in erffpacht te hebben. Dese Raebenstede wort den
hopman in erffpacht gedaen, mits dien dat die arme meijer daerup sall bliven woenen.
Item alsoe enige huisluiden sich onderstaen int groenlandt, nha aer eigen appetit, uth te palen, daer
zie niet geschuttet will wesen, oft die marckenrichters dat sullen moeten tollerieren ende soe
ahnnemmen. Resolviert die selve daervoer te brocken.
Item ahngaende die nije erffgenamen die 1 ancker wins gewontlick schuldich sint te geven, ende dan
lancsam sint int betaelen, ofte men niet die meijeren daervoer sall vorderen, als ock voeren resolviert.
Resolviert dat die meijeren daervoer executiert sult worden.
Die marckenrichteren worden gecontinuiert unde in die plaetse van Coverden is de Edele Thomas van
Haersolte constituiert als medegedepuitierde.
Anno 1633 den 3 Julij holtsprake te Raelte ahngecondicht ende geholden bij marckenrichteren in der
tit die Edele Gerrit Martensen ende Geerlich van Besten op nhavolgende articulen declaratie ende
resolutie versoeckende.
In den ersten alsoe in die iongeste holtsprake anno 1631 den 1 dach Mai tho Feesen geholden, well
ernstlick den Heeren erfgenamen is remonstreert, als ock ahn den Heeren Lantdrosten supplicatoris is
avergegeven, het intollerabile factum, in onse marckte bij die van der Heino begangen anno 1630.
Ende of wall der Heer Droste voereerst een iaer stille stant, tusschen die van Raelte ende der Heino
beraempt, om interinm ahn beiden zijden sich meijens ende torf steckens te ontholden, als het selve
iaer telle quelle is observiert. Ende verleden holtspraeke, voer gegeven worde, dat in soedaenigen
stillestant solde gecontinuiert worden, is bij die vander Heino in verget gestelt, ende vallen opten olden
voet tot ons hen in, meijen unde houwen nha aeren willen onse velt tho schaeden, unde alsoe op die
selve holtspraeke, daerop resolviert woerde, dat men met rechte daer tegen sich solde opponieren,
finerende die pennongen op die waertallen, soe versuicken die marckenrichteren alnoch hiervan der
Heren erffgenamen sententie. Resolviert dat genominiert sult worden van wegen Raelte, neffens die
marckenrichteren die Edele Herman vander Becke, Henrick Knopert, Johan ter Marsch ende den
griephier om daer ter plaetsen tho erschinnen.
Alsoe die Vloetgraven, gaende doer Smallbroecks marsch tot in die weteringe blift iaer op iaer
ongemaekt liggen, alsoe dat het water ons opden Halt blift staen, daer Fuistmaet, die Ossenmaet
Huirninges landen, die selve sint schuildich te maken, die selve of zie well becuirt bint, willen niet
betaelen; woe men sich daerin holden sall. Resolviert dat ahn den Heeren Drosten sall avergegeven
worden dat den van Wije ahngedient mach worden dat zie aere Vloetgravens sullen maken om den
boevensten niet te verdrincken.
Item alsoe verscheiden nije huisen op die meente sint gesat ende ietwes nijes mede ahngegraven, als
nemptlick Thomas van Haersolte ahn Groete Buckham, Cornellis Albers ahn Thomas camp ende

Willem Jansen ahn den Veltcamp, daervan gelicke casus sint voergevallen anno 1615 folio 36,
versuicken declaratie. Staet ahn die marckenrichters als ock van Menso tho Raen.
Item een guied dat vercoeft waert per parten, ofte men niet die salstede vervolgen, ende ofte men niet
ofte meer als een ancker wins, een ofte meer ahn der erffgenamen tafele sall tellen. Een ancker een
erffgenaam.
Item alsoe op voergaende holtspraken van anno 1541 in den 36 artikel ende succisive volgents
merendels verhaelt is iaerlix, dat alle nije erfgenamen ein ancker rinschen win op bicompste der
erffgenamen moeten geven, ende dan sommige sint de reverseeren t'betaelen, als Cruise, Brouwer
opt Nijlant, die ahngesoecht is ende op een ancker wijns gestelt anno 1628 ende alnoch onbetaelt
staet, is die vraege oft men hem sall quit geven ofte sinen meijer daer voer tribulieren. Sall die meijer
daervoer executabell zin.
Item dat sich niemant van die erfgenamen separieren, om anders waer wijn ofte victualia te laten
haelen, dan daer bij den coster, daer die provisie gedaen is. Reolutie fiat.
Item die questie van Luttenberch tegens dese voerschreven buirschappen, noepende het
Schanebroeck. Dese sake sall corts in visie genaemen worden.
Item bij Pastercamp ahn des Heeren Drosten erve een streppeltien ahn te graeven. Die Heeren van
Deventer willent in ogenschijn nemen.
Hoepman Henrick van Ittersum versoecht ock een streppeltien achter ahn die Schotstede ende een
halve waer te coepen, des wil zin Edele enige caeterien afschaffen. Reolutie: Die marckenrichteren
met die gedeputierden te handelen, mitsdien dat die halve waer niet in andere buirschappen gelacht
sall worden, ende de caterien afgeschafft sullen woerden.
D'ontfanger Schalier, Berentsen, Boeckholt, versuieken voert Gagele, Duiteler, den Bisschop ider een
halve waer te coepen. Resolutie: Niemant van allen worden waeren te coepen accordiert, ofte te
verhuiren, gelijck ock die uthheimschen, Duiteler, Barchcamp, Fuistmaet, Ronneboem, het Baegell,
ghiene pachtinge sult gestaden worden.
Item vant bepaeten ende opgraven den gewoentlicken wech van Jonker Johan van Twickelloe bij sin
huis op die meente. De geinteresseerden, als die Heeren van Zwolle ende hoepman Ittersum, een
willen niet tollerieren desse bepaetinge, maer willen den wech geopent ende geheelt hebben, dan
consentieren de telgen tot ahnt water te laeten staen.
Item Jonker Van Echten versoecht ock int Rielder bij sin gued den Kuirt een stuickien ahn te graven,
gelick het voer desen begert was. Sall in ogenschin genaemen worden.
Noch secht Echten een halve waer uth Buckham gecoeft te hebben ende int Rielder gelacht, als mede
hebbende in pacht het voorslach vant Woelthus, dat Wolthus sin wartall sall bewisen. Antwoert Gerrit
van Deeth dat het voerslach aever hondert iaeren int Woelthus gehoert hefft ende hij't daerin
verdedigen will.
Gedeputierde erfgenamen, in plaatse van die averledenen Herman van Heerde ende schults ter
Meeren Vloetgravens te verwiden, tot ses voet.
Anno 1633 den 3 Octobris die marckenrichteren met gedeputierde erffgenamen die Edelen Johan van
der Beecke unde Herman van Heerde afgerekent van die voergaende verteringe ende oncosten, als
ock van dese holtspraeke bij den coster gedaen, alle betalinge affgetagen, soe wall den guilden van
die huisluiden, voert befunden dat den coster noch competeert te ontfangen hondert negen gulden 10
St. Eodem die heft d'marckenrichter Martens reckeninge gedaen van de marcken incompsten van 5
iaeren tot Martini 1632 incluis, alsoe dat die marckenrichter schuildich blift van de voerschreven iaeren
35 guildens 5 St. van die welcke Besten thocompt 11 guilden 2 St.

Noch den zijs van die wijnen Johan Alberts: 6 gulden. Roloff Werninck in den upaxcis : 3 guilden.
Noch Rolof Werninck 2 ton biers : 12 guilden. Berent ondersch. van 3 ton bier, ider 18St. ad. 2 G. 14
St.
Eodem bliven de Heren marckenrichteren noepende het ahngraven ahn Henrick upden Belts
catterstede bij die resolutie daervan bij die selve ende gedeputierden voeren genhamen.
Braekman gift ahn een clein stuxcken ahn lant ahn te graeven tot een telgencampken alst den
marckenrichter Besten gewesen is.
Voemberger Willem opten Nijen Veltcamp een huistede met een hoecxken ahngegraven daer hij
iaerlix van geven sall.
Willem Backer een hoecxken ahn den Hemen ahngemaekt, sall jaerlix geven luit accort 14 St.
Jonker Johan van Ittersum captein verleden holtspraeke is accordiert ahn sin schottstede een
stuicxken ahn te graven, en een halve waer te coepen op conditien in dese voergaende holtspraeke
verhaelt, unde is met die marckenrichteren accordiert. Sall voert ahngraven geven eenen guiden
halven aem wins unde voer die halve waer vifftich goltguldens. Des sall zin Edele vier catersteden
ledich laten liggen.
Anno 1635 den 24 Junij. Marckenrichteren die Edelen Gerhart Martens unde Geerlich van Besten, ten
versuiecke van die marckenrichteren van Heeten, Johan Bruins ende Henrick Losscher, sint
mancanderen beijegent tusschen Boetele ende Heeten om in menonge die limiten tusschen beiden aff
te palen, dan alsoe om weinicheit der erfgenamen ende defect van de heit van conschap, is die saeke
in statu verbleven, om ahn beiden zijden sich te ehrcondigen ende haer bewijs bij te brengen.
Opden 24 Junij 1635 heft Luicas tho Vechterloe reportiert van den Heer Drosten van Twenthe dat hij
sin pert dat d'Luttenberger hem afgeschuttet hadden verborgen solde ende sin peert weder ahntasten,
heft borge gestelt Henrick Claesen coster ende is hem sin pert costloes restituiert.
Propositienn articulen up eene gemeine holtspraecke tho Raelte, den 26 Augusti anno 1635 den
erffgenamen van die buirschappen Tij unde Raede, Lijnderthe unde Bootele doerch den
marckenrichteren Gerrit Martens unde Geerlich van Besten voergedraegen.
Irstelick dat onbehoerde ende ohnlidelicke meijen ende torff steken der vander Heijno in onse velt bij
die Wolthaer, daer verleden holtspraecke ende voergaende weer, aever is doliert, wort all nu weder
gerepetiert om declaratie ende finale resolutie te hebben. Resoluiert ende wort gecontinuiert die
resolutie van anno 1633 den 3 Julij.
Item van den Vloetgraven gaende doer Smalbroecx marschen in die Nije Weteringe, daer van in mora
bliven Fuistmaet, Johan opten Tij, Voerthuis, Huirninck ende meer anderen. Resolviert dat Raelte het
haere maecken sall ende soe die van Tonger buirschap in mora bliven, sall ahn den Heeren Drosten
bij suppliatie ahngeholden woerden, om sin Edele daer tho te holden.
Item alsoe voer desen misverstant is erresen tusschen die van Luttenbarch ende marckenrichteren
van Raelterwolt belangende het Schaenebroeck, ende nu naerder malcanderen verstaen, sullen ten
aevervloet die erffgenamen malcanderen op die holtspraake van Luttenbarch, ofte einen anderen
dach beraemen, die ahn beiden tziden guiet gevonden sall worden te noemen om met malcanderen te
communicieren ende oculare inspectie te nemen. Res. fiat.
Item voer te draegen die excessive costen unde den eisch der rechts geleerden, die hierin gedaen
hebben. Resolviert dat die taxatie anders ingestelt sall moeten worden, ofte daerin niet een cont doen.
Hier tho gedepuitiert den Edele Johan van Coverden ende den schulten van Raelthe neffens beide
marckenrichteren.
Item alsoe Jonker Wolter van Echten verleden iaer voergegeven heft, dat sijn Edele dat voerslach int
Wolthus gebruicket zinde, gepachtet heft, versoecht daer aever dat Gerrit van Deth daervan bescheit

sall bijbrengen als hij ahngelaevet heft te willen verdedigen. Resolutie: Worden remittiert ahn den
lantrentemeester.
Item alsoe die marckenrichteren van Heeten versuiecken paele te setten, tusschen die marcken van
Heeten unde Bootele, dat daer tho enige gedepuitiert moegen worden. Hier tho gedepuitiert die Heer
Droste Johan van Coverden, die rentemeester Johan ten Haeve, schultes. Die dach sall dienen
gisteren aever 14 daegen wesende den 8 September welcken dach den marckenrichteren van Heeten
angedient sall worden.
Marckenrichter Martens versoecht een schotstede voer langes all uthge graven te coepen. Res.: Sall
met marckenrichteren ende deputierden coepen.
Gerrit van Deth ock een stuicxken bij Wellinckforde. Res.: Sall aever 14 daege bij den Heeren Drosten
ende Coverden in visie genhamen worden.
Item Johan vander Beecke versoecht die santstuive bij die Wolthaer te coepen om sin erve voer
schaede te schutten, laetende die Vechterloes haeren vrijen wech. Friederich Jochem de Baecke
versoecht 1 stuck veltlandes bij sin guied, den Vellener, ahn te coepen. Jonker Van Ittersum versocht
ock een stuicxken bij Elscamp ahn te graeven. Reso(lutie).: Dese van marckenrichteren ende
gedeputierden in visie te nemmen.
Item die kaeters ende mede meijers sich verdrosten einigen torf tho graeven ende tot Wije ende elders
te vercoepen contra onse marcken articulen. Resolviert: Te nemmen die brocke daer op staende.
Item alsoe op halve erven twie ofte drie paer volckes woenen ende verscheiden nije huisen gestelt
worden, woe men sich daerin holden sall, alsmede int darp 2 ofte 3 getimmert sint. Resolviert dat
Wigberdincx nije getimmer niet tolleriert sall worden, maer sall affgebraecken worden, gelijck ock
Cremers huis int darp.
Item woert alnoch gerepetiert die verwidinge der Vloetgravens als nemptlick baeven 6 voet. Die
iongeste resolutie te volghen.
Item Reijnaer ter Bruggen heft ahn die Knoelle een stuicke veldes ahngegraven ende is bij Johan van
Coeverden ingesmeten. Hoe men sich daerin holden sall, ofmen hem die brocke sal afnemmen gelijck
sommige anderen ock geschiet. Resoluiert dat het sonder ahngeven ahngegraeven is ende
Coeverden impediert, die brocke sall moeten betaelen.
Item Thomas van Haersolte gecoeft die caterstede, daer Johan Rolofsen op woenet voer 50 goltg., op
die holtsprake te betaelen, waerop enige penningen ahn die doctoren sijnt betaelt, staet die reste tho
rekenen. Reolue.: Die marckenrichteren sullent Johan van Haersolte noch eens ahndienen, dat hij
betaelt, ofte willen die caterstede ahn sich holden.
Die Heeren van Zwolle hebben opt verleden voergeven ende volgends resolutie van die paetede
telgen ende den wech bij Twijckels huis, nha belofte op te trecken te maeken nha behoer, ende
alnoch niet geschiet, versuiecken wall erenstlick die selve telgen alnoch op te trecken ende den wech
tho heelen, sonder langer vertoch, bij faute van dien, sullen die Heeren van Zwolle t'selve met thodoen
der marckenrichteren laeten doen.
Die marckenrichteren worden continuiert. Geswaeren gestelt Ten Blecke, Voerthuis, Oldenraen,
Nijenhuis, Holleman ende Elst. Bruns.
Braeckman accordiert van zin barchstede, ende ander ant Rottenvelt, het olde voer 14 guilden carent.
Brunselman accordiert van een stuicxken, voer desen lange uthgegraven gewest, voer acht guilden
carent.

Den 15 Junij 1636. Die marckenrichteren hebben tot geswaeren gesat: In Linderthe: Schanecamp en
Willem Wijten. In Tij unde Raede: Bleckman en Oldenraen. Int Rielder: Henrick Jochems. In Boetele:
Tonnis Nijenhuis.
Opten 15 Junij 1636, die Edele marckenrichteren Gerrit Martensen ende Geerlich van Besten, in
presentie van gedeputierde erffgenamen Jonker Johan van Ittersum, Johan vander Beeke, Herman
van Heerd ende Schults Derrick vander Meeren, rekeninge geholden soe van die marcken incompste
van twie jaeren, als van martini 1633 ende 1634, uthgaven ende incompste tegens malcanderen
compensiert, wort befunden dat die marckrichter noch tot profite van die marcke onderheft 19 guilden
14 St.
Eodem die met den coster gerekent, alle betaelinge afgetagen compt hem suiver 39 guilden 7 St.,
daerop hem in betaelinge gedaen 20 G.car. 17 St.
Opden selven dach met Jan Alberts gerekent, compt hem 22 G. 9 St. ende sall die brockachtigen daer
tho buiren.
Den 15 Junij 1628 die incompste van Raelter marcke beloept: 52 G.gulden 24 St. Hier tegens die
uthgave 114 Gulden 5 St. Noch voer glaese 2 G. 18 St. 12 P. Ergo blijft den marckenrichter 43 G. 3
St. 12 P. Hier tegens assigniert te ontfangen van: Burgemeester Lulofs 1 ancker rinschen win 12 G.
Burgemeester Doeis kinder 1 ancker wins. Wermerinck 1 ancker wins van Sloeise. Die pander van
Emptinck 1 anc. Jaes. Rechtens 1 ancker van Herman Witens stede. Die erffgenamen vanden
Hoffstede enen ancker. Johan ten Velde 1 ancker wegen Wiesen, betalt ahn Jan Meijer. Daem Peters
1 ancker. Die erffgenamen van zalliger Schultes Twickello 1 anc. Droste Mulers erffgenamen 1
ancker. Neve Mulert heft ahn coster betalt. Schultes Ter Meeren 1 ancker wins. Den erffgenamen
van't Velthus 1 anc. Betalt ahn coster. Dam Peters erffgenamen. Haerst tho Campen van Brinckhuis.
Johan ten Becke wegen Wolthaer. Berent van Twickelloe. Captein Willem van Haersolt nu Juffer van
Brakell. Sall ahn die Zwane betaelen. Die vendrich Baeke. Sall ahn die Swane (betaelen). Die
rijtmeester Nijnlant. Die coeperen vant Camphuis. Betaelen sullen ahn den Cup. Die erffgenamen van
Burgemeester Doeis. Die erffgenamen van Thomas van Haersolte. Die erffgenamen vanden pander
van Emptinck. Herman van Moudiek. Capitein Ittersum. Die erffgenamen van zaliger burgemeester
Herman ter Berch. Sall betaelen ahn Herman Arentsen. Ter Bruggen opt Lunt. Sall betaelen ahn
Herman Arentsen. Gerrit van Deeth wegen Wellinckfoerde te betalen ahn Herman Arentsen. Johan
ten Haeve wegen Ten Blecke, sall betaelen ahn den glaeselreiner. Hagedoern rentemeester wegen
het Capittell. Captein Johan van Ittersum wegen den Elscamp. Johan van Meekeren wegen die
Aevest. Herman Lamberts wegen die Heeren van Zwoll rentmeester. Sall betaelen 6 F. ahn Johan
Meijer, van die reste sall die schulte rekeninge doen. Wigberdinck tho Bootele.
Anno 1637 den 11 Maij in die Vloetgravens becuirt: Johan Drosten. Die Backer. Wellinckfoerde.
Hoeberdinck. Gerrit Geersen. Henrick Schomaker. Tijman.
Eodem Oldenraede ende Witen Willem schaepe becuirt:
Monnickhuis schaepe. Gerrit Kijugts schape. Ruiter int Rielder. Voerthuis. Velthuis. Vellener.
Eodem is geswaren Tonnis tho Nijenhuis sines versuickens halven sijnes diensten ontslaegen ende in
zijn plaetse subrogert Gerrit ten Brinck.
Anno 1639. Den 6 Junij die Edele marckenrichteren neffens den Edelen Johan van Ittersum, Johan
van Echten unde Heren Schulten hebben beraempt een holtsprake te holden opten derden Julij,
daervan kerckensprake sall gedaen worden ende ider meijer geholden sall zinen lantheren ahn te
seggen bij een poena van 1 ton biers. In eodem accordiert dat opden 24 Julij op St. Joannes dach
erffgenamen alhier sullen erschinen, om die marckte te visitieren, ende dat marcken meijers ende alle
brockachtigen ende geschutteden sullen coemen betaelen aere pachten, bij verbuirte aere pachten
ende datelicke panthaelinge, t'selve ock per carckensprake sall verwittiget worden.
Anno 1639 den 3 Julij propositiones op eine holtspraeke, den erffgenamen per marckenrichter den
Edelen Geerlich van Besten voergedraegen als volget:

Irstlick alsoe God almachtich believet heft onse lieven mede marcken richter uth dieser werelt in zin
hilligen reijecke te nemmen, noedich is enen nien marckenrichter, in sijn plaetse, nha older gewoente,
te stellen, versoecht die Heeren erffgenamen gelieven sall einen tho eligieren. Resol.: Electus per
suffragia Burgemeester Jan van der Becke.
Tho dem heft gemelte marckenrichter Besten advisirt die gedeputierde erfgenamen verleden
donderdach den 24 Junij die marcke gevaeren, unde bevunden voele misbruicken, van ahngraeven
van landerijen, ende buiten consent ende willen van den marckenrichter, als:
Inden irsten ahn die Groete Wolthaer Jonker Johan van der Becke ein stuicke ahngegraven. Resol.:
Dat sall in visie genhamen worden bij die Heeren van Zwolle.
Otto Gerrisen, ahn die katerstede, daer hij op woent, in den Cockenmarsch ahngegraven, alsmede
ahn den acker in den Enck ahn beiden ziden. Resol.: Soe sonder consent ahngegraven is, sall
ingesmeten woerden.
Jonker Wolter van Echten een hoeck ahn sijnen gecoften nijen camp int Rielder. Noch een hoeck bij
Rielder Boem. Noch een hoeck aldaer voer desen met eeckele of telgen gepaetet. Noch een stuicke
bi sin mijers huis den Kuiet ertits ingesmeten, is sonder consent opgemackt, staet met guiet saet.
Noch baven sin brugge een stuicxken. Resoluiert: Sall in oculare inspectie genhamen worden. Die
schultes gedeputiert om op morgen met die Heeren van Zwolle te besichtigen.
(In de marge is het volgende bijgeschreven:) Dese naevolgende in margine geschreven articulen bint
anno 1643 den 15 Junij op een gemeijne geholdene holtspraecke geresolveert, dat hetgeene Otto
voerschreven angegraven heeft ingesmeten sall worden ende die breucke betalen. Item tegen Jonker
Van Echten geresolveert dat die Heeren van Swolle die schults ter Meeren Jonker Meeckeren ende
die mombaren van zaliger burgemeijster Boockholts kinderen hetselve in visi te sullen nehmen ende
konnen die marckenrichteren als dat daerin doen nae behooren.
Jonker Johan van Twickelloe ahn beginnen te graven bij sin Hacht waer daer die edele laet graven.
Solde verlacht worden. Res.: Nihil. Sall wider graeven defestieren.
Weermerinck met consent ahn sinen camp een stuickien ahngegraven. Is bij den huisluiden
ingesmeten. Res.: Sall ein nijen wech gemacket worden ende het ahngegraven sall bliven. Met
erfgenamen accorderen. Die huisluiden die brocke betaelen. Naastgeschreven: Wermerinck sall een
nijen wech maecken ende dat angegravene sall blijven, maar met die erffgenamen accorderen. Heeft
geaccordeert, vide folio 69.
Jacob Avermarsch heft sijnen vaeltrant ombestaeckenet, sustiniert ock gewaert te wesen, maer het
erve Avermarsch is corts met die fulle waer, ahn hopman Ittersum vercoeft. Woe dit verstaen sal
worden? Resolutie: Dat staeket sall afgesmeten worden ende sin waertall bewisen. Inmiddels sin vhee
te schutten ofte den erffgenamen te contentieren.
Item ahn Volckers guied behoerende den Heeren van Zwolle een stuickien ahngegraven. Res.: Die
Heeren van Swolle willent besichtigen ende daernha doen alst behoeren sall.
Menso tot Raen 1 stuickien veldes bij sin huis uthgegraeven. Res.: Sall iaerlicx daervan geven.
Huilscamp 1 of 2 stuickiens ahngegraven. Res.: Sall iaerlicx daervan geven. Hulscamp sall vorderst
die brocke betalen.
Herman Meijer heft sin huis op die meente gesat. Res.: Sall met marckenrichteren handelen.
Groete Buckham heft sin huis op die meente gesatt ende een stuicke ahngegraven. Hefft anno 1631
gelaevet te willen doen als anderen. Res.: Die Rentmeester Johan Claesen heft ahngenaemen met
die monbaren te spreken ende volgents te accordieren.

Item die coeppenningen van Johan Roelofsens caterstee ad 50 goltgulden rekenen. Res.: Die
rentemeester sal ingelicken hiervan met die mombaren avisieren ende met die marckenrichteren
handelen.
Die Kounijer 1 stuickien ahngegraven ende t'huis op die meente gesat. Res.: Sall die broecke
betaelen.
Item ahn die Knolle bij Jonker Ter Bruggen een groet stuicke ahngegraven. Resol.: Het coeren rijpe
sijnde sall in visie genhamen worden.
Item Veltcamp een stuicke met sin huistede ahngegraeven. Res. Sall accordieren. Veltcamp sall die
breucke betalen en in den tijt van 6 weecken accorderen off sall weder ingesmeten worden.
Gerrit van Deth voer desen met consent een stuicxken ahngegraven, noch ongecooft. Resol.:
Accordatie. Heeft geaccordeert ende betaelt, vide folio 69.
Die Carcke suppliiert ahn aere caterstede De Sennept een clein stuickien te willen consentieren ahn te
graven. Res. Is die Carcke consentiert.
Item van die uthheimschen, ofte dieselve aer peerde in die Raelter marke mede voer gelt thogelaten
sall worden in te gaen. Res.: Wort gestaelt ahn die marckenrichteren met die gedeputierde erf
genamen.
Esen Vechterloe versoecht bij sin huis ein stuickien veltlandes ahn te graeven. Resol.: Sall bij
marckenrichteren ende gedeputierden in visie staen.
Van den Vloetgraven gaende duir Smalbroecx Marsch in die Nije Weteringe, daer van in mora bliven
Fuistmaet Huirninck, i.c. daer van die iongeste holtspraeke ock geproponiert ende resolviert is. Res.:
Die erfgenamen bliven bij die resolutie anno (16)35 genhamen.
Bij Jonge Wissinck doer den marsch gegraven ende ein dijck gesmeten, daervan anno 1628 ock
propositie gedaen ende resolutie gegeven.
Die propositie van die stuive bij Wolthaer, hoerende Jonker Johan ter Beeke. Resolviert: Malcanderen
te helpen maken.
Anno 1639 den 23 Julij die marckenrichteren met gedeputierden erffgenamen reeckeninge geholden
van op dese holtspracke gedaene oncosten, voert in- ende uthgaeve der selven maeckten
Iertlick int ommevaeren ahn Alsem win 1 - 10 - Ahn Haerlemer bier 108 kan 13 - 10 - Ingebrouwen bier
63 kan 6 - 6 - Item 2 tonnen biers den huisluden 12 - 0 - Ahn wijn ein ocxhoevet 35 - 15 - Des anderen
daeges soeven mans 2G - 2 St. cost. Noch Geese Cupers, soe zie claeget weinich volcx gehat te
hebben op dese holtspraeke, ende die cock wat rijve thogeslagen hadde, uth consideratie tho te staen
waer- waermede zie gefallest, ende die gebrakene glaese ingerekent muchten woerden Passiert 24 -
0 - Somma 95 - 3 - 0 Rest Gese Cuipers noch van oldes 7 - 4 - Noch pretendiert Geese haer te resten
van wegen Knolleman 6 - 0 - Dese 6 Gl. van Knolleman sint berekent ende an Gese Kuijpers betaelt.
Noch wegen Brunselle 6 - 0 - Waerop die erffgenamen resolviert Brunselman daervoer te panden.
Op voerschreven oncosten Jonker Martensen ahn Geese Cuipers betaelt 20 - 0 - Noch Captein
Ittersum van wegen zin anckeren wins haer betaelt 24 - 0 - Jonker Besten ock als baven verhaelt ahn
Giese betaelt 5 - 3 -
Geese Cuipers luit dese reconschap rest haer van alles tot diesen dach toe die somma van 5
goltgulden acht st. Hierinne sint die ses guldens van Brunselman niet ingerekent.
Hiertegens worden haer geassigniert te ontfangen: Van Abraham van Zuchtelen 12 - 0 - Johan
Werninck 12 - 0 - Noch Gerrit van Deeth wegen Jonker Meekeren 12 - 0 - soe sin Edele

ahngenaemen heft te betaelen. Noch Thomas Thomassen rentmeester van Henrick Schaep
doemheer tot Utrecht 12 - 0 - van wegen Brunselle.
Afgetrocken dese geassignierde 48 guilden van de voerschreven 59 carols guilden 8 st. rest Geese 12
- 18 st.
Die verteringe deses blift ongerekent staen.
Anno 1636 den 15 Julij is bij den semptlicken erfgenamen op die holtspraeke thogestaen dat Jonker
Frederick de Backe een hoeck landes bij den Vellener sulde moegen ahngraeven, edoch met
ratificatie bij die Edele marckenrichter te sullen geschieden, met die welcke sin Edele daer van
geaccordiert heft voer die somma van 50 GG., bij den Edelen marckenrichter Besten van gemelten
Backe ontfangen den 8 Octobris anno 1637, van welcke penningen Besten ahn Docter Twenhuisen
ende Doetzhole betaelt 50 carols guilden, ende sulcx wegen die proceduire tusschen die van
Luttenberch ende die van Raelter Woelt, die restierende 20 guilden sint betaelt worden ahn Johan
Alberts, alwaer die erfgenamen die selve vertert hadden.
Nhamen der nijen erffgenamen die ein ancker wins schuldich bint.
Jonker Mertessen hebbende 1/4 van Averdijck ende die Stege 12 Gl. Erfgenamen van zalliger Johan
van Twickello 12 - 0 - Erffgenamen van zalliger Thomas van Haest 12 - 0 Capt. Ittersum wegen die
huistede (betalt ahn Cupsche) 12 - 0 Die weduwe van zalliger Doctor Eenschaet vant Smalbrock 12 -
0 Captein Jan van Ittersum van Avermarsch (betaelt) 12 - 0 Rentmeester van de Pastorie Iselmuiden
12 - 0 Abraham van Suchtelen wegen Hoekert 12 - 0 Johan Menninck 12 - 0 Jonker Ter Bruggen
wegen Camphuis 12 - 0 Die erffgenamen van Hoffstede 12 - 0 Thijman Vriese wegen Emptinck 12 - 0
Henrick Schaep wegen Brunselle (sal betaelen ahn Gese Cuipers) 12 - 0 Burgemeester Cruise wegen
Ten Velde 12 - 0 Holthuisen wegen Schanecamp 12 - 0 Capt. Johan van Ittersum 12 - 0 Pieter opten
Voert cum suis Krickinck 12 - 0 Pelchrom van Harst vant Brinckhuis 12 - 0 Gerrit van Deeth wegen
jonker Meekeren 12 - 0 Dese sall ahn Geese Cuipers betaelen (weijgert te betalen) Vide retro die
resolutien van die wijnen folio 59 et 38.
Anno 1640 den 10 Junij heeft Gerrit van Deth met die heeren marcken richteren Jonker Geerlich van
Besten ende Johan van der Beeck ter praesentie van Jonker Herman van Heerde ende Diderich
vander Meeren schultes als gedeputeerden over desen, mede in bijwesen van Jonker Holthuijsen
ende Jonker Zacharias van Veelen geaccorddeert wegen sijn voor desen mitt consent van die
gemeijnen erffgenamen genoemen op die holtspraecke uijtgetredet streepeltien landes an sijn erve
Wellinkvoorde, sulx voor twintich carol.gld., dewelcke Deth voorschrevene heeft betaelt.
Eodem dito heeft meester Berent van wegen sijn Edeles principalinne, Maria die Roos weduwe
Golsteijn, mitt die heeren marckenrichteren ende anwesende gedeputeerden Jonker Holthuijsen ende
Zacharias van Veelen geaccordeert wegen het angegraven streppeltien landes ant erve Wormericnk,
haer edele bij die semptlijcken erffgenamen op de jongestledene holtspraecke toegestaen, voor die
summa van 7 glt., wort geordonneert dieselve 7 gulden an Gese Kuijpers te sullen betalen toet
minderinge van die verteringe soo op dese dach bij haer geschiet is.
Anno 1640 den 10 Junij heeft Jonker van Heerde mitt die heeren marcken richteren Jonker Geerlich
van Besten ende Jan van der Beeck, ter pr'sentie van Jonker Jan van Echten, Jonker Holthuijsen,
Zacharias van Vheelen ende Gerrit van Detth, wegen sijn angegraven lant an sijn erve Jonge Raen,
soo hem op den gemeijnen holtspraecke anno 1638 geholden, toegestaen is, geaccordeert voor twalff
carol.gulden die welcke an Gese Kuijpers te betalen.
Anno 1642 den 30 Junij heeft Jonker Gerhart Vriesen met die marcken richteren Jonker Geerlich van
Besten en Jan van der Beeck neffens die anwesende gedeputeerde erffgenamen Jonker Jan van der
Beeck, Herman van Heerde ende den schults, geaccordeert, dat sijnes meijers Vuijstmaets peerden
sullen in dese marcke weijden tott die naeste holtspraecke, jaerlix voor twe goudguldens, die eerste
pacht verschenen sijnde op anstaenden Martinii deses jaers.

Anno 1643 den 14 Junij. Die edele marckenrichteren van Raelter Woelt neffens anwesende
gedeputeerden. Die marck van Thij en Raen, Linderte ende Botele geperlustreert ende naervolgende
misbruijcken ipso angravingen bevonden, sonder consent van die Edele marckenrichteren gepleget,
op eene gemeijne holtspraecke den semptlijcke erffgenamen voirgedragen.
Ieerstelijck den Rittmeester Bentinck an sijn camp een hoeck landes weder op ende angegraven, soe
voir desen wederom van d'marckenrichteren ende erffgenamen ingeworpen was. Resolut.: Dat die
rittmeester Bentinck die breucke sall betalen ende soo sijn Edele het selve begeert toe holden, sal
sich bij die marckenrichteren addresseren om daervan te accorderen.
Dese naervolgende resolutien in margine geteijckent, sint op d'holtspraecke den 13 Meij 1645
gearresteert.
Item weijgert te betalen 200 G.Gl. bij sijn Edeles zaliger vader belovet, voor een camp landes bij
Palstercamp angegraven. Resolut.: Dat die rittmeester Bentinck sall betalen die 200 G.Gl. cum
interese voir anstaende Carstmis, 't selve sijn Edele sall verwittiget worden. Bij onstentenisse van
betalinge sal't weder ingeworpen worden.
Den heere ritmeester presenteert 100 G.Gl. te betalen in den tijt van 14 dagen. t'Selve is
geaccordeert. Gedaen op d'holtspracke den 13 Maij 1645 geholden.
Pelegrim van Haersolte heeft an't erve Brinckhuijs een stuck landes weder opgegraven, voir desen
ingeworpen, ende een tuijn daerom geset. Resolut.: Dat eerstelijck die breucken sullen betaelt
worden, ende also die naeste angelande secht daerbij geinteresseert toe sijn, sal't weder ingeworpen
worden.
Voir Hoberings valt een hoeck angegraven ende een gedeelte daervan tot een dijck gelecht, mit
eijcken paten besat, alwaer noch een dijck om te bepoten begonnen is. Resol.: Die breucke te betalen
ende sall daervan mit die marckenrichteren accorderen ende nae dato deses niet meer angraven ofte
sall het eene met het ander ingesmeten worden.
Een weijdeken bij Buckham angegraven, toebehoerende zaliger Thomas van Haersolte, alwaer het
huijs op d'meijnte staet. Jan Menninck ende Abraham van Suchtelen als coperen vant erve Buckham
voirschreven nehmen an mit die marckenrichteren in den tijt van een halff jaer, daervan te accorderen.
Bij Emptinges schottstede een weijnich angegraven, sijnde erffgenamen gront. Resolutum: Daervan te
sullen geven gelijck als van die schottstede te weten 7 stuiver somma jaerlix vant olde ende het nije
14 stuiver tott naerder opseggen.
Jan Roloffs catterstede plecht jaerlix te geven 2 G.Gl., welcke catterstede Thomas van Haersolte voor
50 G.Gl. an sick heeft gecregen, ende tot noch toe onbetaelt, uijtgenoemen vijff Gl. an den doctor
ende also die rentmeester weijgert te betalen, wat hierin gedaen sall worden. Jan Menninck ende
Abraham van Suchtelen nehmen an als boven. Bij faulte van dien willen't die erffgenamen weder an
haer trecken.
Lucas ten Vechterloe twe hoecken landes an sijn catterstede, genaempt "Voir die Maet" angegraven.
Resolut.: Sal die breucke betalen ende accorderen binnen den tijt van een maent.
Esken ten Vechterloe, meijer van d'heeren van Swolle een hoeck angegraven. Resol.: Dattet blijven
sall ende daervan accorderen .
Die Edele Hendrick Baeck heeft een langen dijck gemaeckt helderwert in, ende heeft tusschen den
dijck ende sijn camp, alleer angecoft, een ruijmte laten liggen, waervan een stuck albereits is
angegraven ende uijtgevrediget. Resolut,: Die breucke te sullen betalen. Ende also die naest
angelande sustineren daerbij geinteresseert toe zijn, sall die dijck apen blijven liggen mit het gepaet
tott proffijt vand'erffgenaemen ende die angegraven camp weder ingesmeten worden.

Tonnies Clump bij sijn huis een hoeck landes angegraven. Resolut.: Die breucke te sullen betalen
ende weder ingesmeten worden. Clump sall die breucke betalen ende accorderen.
Die edele marckenrichter Jonker Jan van der Beeck versocht een soom om den kamp van die Kleine
Wolthaer, tott een hegge an te moegen graven. Res.: Dat die marckenrichter het versochte sall
uijtpalen, ende bij d'heeren van Zwolle in visie genoemen worden, ende soo haer Edelen hetselve
muchten toestaen, sal sijn Edele met den marckenrichter Jonker Van Besten ende gedeputeerden
daervan accorderen.
Die marckenrichter Van Besten versocht een dijckjen te moegen angraven van sijnen camp bij het
huis Wijfferdinges tott an het velt, omtrent 7 ... 8 roeden lanck, liggende tusschen sijne beijde campen.
Resol.: Sall besichtiget worden.
Henrick Schaep, domheer tott Utrecht, versocht een hoeck landes amt erve Ten Brunseloe te moegen
angraven. Resol.: Also die naest geerffden hiertegens protesteren, sal't in oogenschijn genaemen
worden.
Jonker Meeckeren versocht eetwas an sijn erve in't Reelder antegraven. Resol.: Dat sijn Edele opten
26 Junij ter plaetse sall comen ende te wijsen om besichtiget te worden, op rapport weder an d'heren
erffgenamen.
Queritus: Op wat voet ofte manieren hen verders die holtspraecke geholden sall worden. Resol.: Dat
alle twe jaer holtspraecke geholden sall worden.
Gerrit Wijer versocht tegens sijn lant genoemt d'Braecke eenige eijgen telgen te moegen poten. Is
uijtgestelt tott naerder bijeencomste.
Wort geklaget over die caters dat sij te veel vees holden. Resolut.: Dat het marckenboeck hierin sal
gevolget worden.
Is op dese holtspraecke bij gemeijne stemmen tott geswarens gekoeren Gerrit ten Thij ende Jan ten
Blecke, in plaetze van Henrick Olden Raen ende Henrick in't Reelder. Angaende die stuijve vide in
sequenti folio.
Anno 1643 in de herfst heeft Jonker Geerlich van Besten als marckenrichter van Raelter Woelt ende
Goosen van Coverden als marckenrichter van Lemele neffens eenige van wedersijts huijsluijden
eenen marckensteen op die Cruijskuijle in die plaetze des olden marckenpaels, die vervallen was,
wederomme gelegt achter die Woolthaer.
Naemen dergeener soo van nijes die wijnen schuldich binnen, den 10 Octobris bij d'edele
marckenrichteren naegesien.: Mayoor Bentinck toe Schoonheten wegen sijn goederen Gulden: toe
Botele 12 . - . - Die Rentemeester wegen het erve Ter Loo 12 . - . - Die Berchmuller ende d'weduwe
Dets wegen het erve Krickinck 12 . - . - Pelegrim van Haersolte wegen Brinckhuijs 12 . - . - Jonker
Stoffer Martens wegen Ten Haeve 12 . - . - Jonker Raesvelt wegen Hovencamp 12 . - . - Die
erffgenamen wegen Breenbroeck 12 . - . - waervan Jonker Raesvelt mombar is. Die erffgenamen van
Heethaer waarvan Ten Muil mombaer is 12. - . - Jonker Herman Van Heerdt wegen Stegeman ende
Jonge Raen 12 . - . - Die weduwe drostinne Bentinck wegen Ten Holle 12 . - . - Juffer Helena Matens
wegen Hilligencamp 12 . - . - Meijer toe Swolle wegens Hofstede ende vanwegen Hulscamp voordit
als angecoft 12 . - . - Juffer Swaene Martens wegen Ter Stege 12 . - . - Jonker Palick van Hoevel
wegens sijn huis van't erve Averdijck 12 . - . - Jonker Meecken van wegen Grootenhuijs 12 . - . -
Boockholt wegen d'Aevest 12 . - . - Jonker Jan Bruijns wegens Smalbroock 12 . - . -
Angaende die stuijve bij d'Haer ofte Avest soe d'heer burgemeester Boockholt solliciteert, sall in
oogenschijn genaemen worden, ende is gearresteert den 26en dag Junij 1643, als oock mede die
stuijve die tusschen onse ende die van der Heijno ende die stuijve bij d'Wulthaer.

Die stuijve so den heere burgemeester Bockholt solliciteert bij die Aevest is op dach voirschreven in
oogenschijn genoemen, ende is van die anwesende heeren hem toegestaen, ad approbandum van
d'semptlijcke erffgenaemen.
Anno 1644 den 13 Maij is erschenen Thomas Jan Claessen Hoecvoort, rentmeester van die
erffgenamen van zaliger Thomas van Haersolte ende heeft an marckenrichteren Jonker Geerlich van
Besten ende Jonker Jan van der Beeck, ter praesentie van Jonker Holthuijsen, Jonker Bruijns, Jonker
Jan van Twickelloh Jonker Backe ende den heere schultis Ter Meeren betaelt viertich Car.Gl. van sijn
gecofte caterstede daer Jan Roloffsen in sijn leven opgewoent heeft, vide retro folio 57. Anno 1632
heeft Jonker Thomas van Haersolte daerup betaelt 5 car.gl. ande Doctor, wegens sijne bedieninge in
de procedure tegens die van Luttenberg, ende hebben voorschreven heeren marckenrichteren
neffens anwesende erffgenaemen geaccordeert, dat die verlopene renten van die vijftig G.gl. sullen
worden gepardonneert. Angaende die meerdere reste der onbetaelde penningen sallmen op comstige
holtspraecke den heeren erffgenamen voordragen, also gemelte rentmeester daervan remise
versocht, is mede Arent Jorijt van Haersolte schuldich een ancker wijns off 12 Glt. wegens het
overlijden van zaliger Thomas van Haersolt, sijne vader.
Dito voorschreven heeft Jonker Jan van der Beeck den marckenrichter Jonker Van Besten neffens
Jonker Jan Bruijnsz, Jonker Holthuijsen ende den schultis van Raelte aenvertoent seeckere missive
onder die hant van Luicas Vreesen, burgemeester der stadt Swolle geteijckent waerbij hem sijn edele
heeft geconsenteert, volgens sijn versoeck op d'jongeste holtspraecke gedaen, een soom anden
kamp van d'Kleine Wolthaer te mogen angraven tott een paethegge.
Propositiones.
Bij Jonker Geerlich van Besten ende Jan van der Beeck marckenrichteren, den erffgenaemen den 13
Maij 1645 op geholdene holtspraecke voorgedraegen.
Jonker Geerlich van Besten een sloot tusschen sijn lant gelecht, ende versocht, gelijck sijn Edele
voorleden holtspraecke oock gedaen heeft, bij Wijfferdings huijs eenen dijck om beter daer hente
connen comen, te mogen graven. Also die Heeren van Deventer ende gedeputeerden 't selve in
oogenschijn genoemen hebben, ende niemant daerbij geinteresseert is, soo is 't selve geaccordeert.
Jonker Jan van der Beeck, marckenrichter, een soom tott een patehegge omt erve die Kleine
Woolthaer angegraven, gelijck sijn Edele op die leste holtspraecke versocht hadde, vide folio 70, 't
selve bij d'Heren van Zwolle besichtiget sijnde, en daerbij niet geinteresseert wesende, is hem
d'voirschreven soom toegestaen, mits sijn Edele met de marckenrichter ende gedeputeerden daervan
sall accorderen.
Burgemeijster Boockholt heeft voirdesen versocht die stuijve bij d'Aevest, diewelcke hem op dese
holtspraecke is toegestaen, vide hiervan folio 71.
Die Heeren van Swolle een eijckelkempken ant erve d'Huerne angegraven. Also daerniet veel
angelegen is, wort geaccordeert.
Jonker Geerlich van Besten ende Jonker Herman van Heerdt clagen dat haer Edelen vehnen op
Wijfferdings veldeken gelegen, door torff steecken ende torfffoeren geheel verdorven worden,
versuicken van d'erffgenaemen resolutie van verbott onder een naemhafte poena. Resolutie: Dat van
nu voortan niemant in die voirschreven vehnen torff sall steecken, graven ofte foeren, bij poena van
vijff G.Gl., maer sall tott naerder ordre voir meente blijven liggen.
Gerrit Wijer een hoeck an sijn camp tegenover Hartbrinck angegraven, met telgen bepatet sijnde
omtrent twe jaer geleden. Resol.: Die breucke te sullen betaelen ende daervan te accorderen.
Lucas toe Vechterloe sall d'breucke betalen ende van sijn angegraven lant accorderen, vide folio 70.
Esken toe Vechterloo sijn angravinge is geaccordeert, maer sall daervan geven. Vide folio 70.

Jonker Jan van Echten een stucke vehnes bij den Reelaerboom angegraven ende bepatet, buijten
consent van d'erffgenamen. Resol.: Die marckenrichteren ende gedeputeerde erffgenamen worden
geauthoriseert om dese angravingen neffens die angravingen bij sijn Edeles vader zaliger gedaen,
vide daervan folio 65, te besichtigen, ende alsdan daerin doen nae bevindinge der saecken, maer sall
vooreerst die breucke betalen ende soo voirschreven Van Echten angaende dese angravingen int
geheel ofte ten dele eenige schriften ofte bewijsdommen mochte hebben, dienselve sall haer edele te
voorschijn brengen.
Angaende die angravinge des dijcks ende bepatinge desselven neffens het angegraven lant, vide
daervan folio 70, bij Jonker Jochem de Baeck gedaen. Daerop is geresolveert dat die dijck also apen
sall blijven liggen ende sall vant angegraven lant accorderen.
Tegens die angravinge bij Jonker Van Coverden gedaen bij Jonge Wissinges dijck, neffens die
angravinge bij d'erffgenamen van den olden coster andie caterstede den Peerboom, daerbij Juffrouw
Helena Martens secht geinteresseert te wesen, is geresolveert dat die marckenrichteren ende
gedeputierde erffgenamen neffens d'interesseerde hetselve sullen besichtigen ende alsdan daerin
doen nae behooren.
Den onderschult, het huijs up die Wippe staende, op d'meente geset, ende een hoeck daerbij
angegraven. Resolutie: Sall die breucke betalen ende in den tijt van 14 dagen daervan accoorderen.
Jan van Ittersum heeft een dijck op den Elscamp gelecht, versocht denselven te moegen bepaten met
telgen. Res.: Voir die bepatinge sall hij accorderen ende die dijck apen blijven liggen, neffens het lant
an beijden sijden der dijck gelegen. Edoch sall staen tott visite van die Heeren van Swolle die haere
verclaringe daerover sullen hebben te doen.
Die dijck bij Langencamp ende die dijck bij Schuttenhuijs sullen apen blijven liggen.
Otto Overesch int voorleden jaer een stroeckien lands langes sijnen gaerden op d'Koecken wederom
angegraven. Resol.: Otto slal die breucke betalen ende alsdan vant olde ende nije accorderen in den
tijt van 14 dagen, off sall weder ingesmeten worden.
Klump sall die breucke betalen ende accorderen in den tijt van 14 dagen bij poena van insmitinge.
Geresolveert dat van nu voirtan geene caters ijetwes sullen angraven bij poena luijt marckenboock,
dede ijmant daertegen, soo sall het angegraven weder ingesmeten worden als oock mede het olde
soo angegraven mochte wesen, niet tegenstaende daervan mochte wesen geaccordeert.
Voor elck schaep soo nae dese in die merschen geschuttet wort, sall betaelt worden 2 stuijver.
Die katers sullen niet meer holden dan een gent ende 2 gansen.
Die electie van d'geswaerens wort gestelt an die marckenrichteren ende gedeputierden op d'naeste
bijeencomste.
Op dese holtspraecke is bij d'heeren erffgenaemen gecommitteert Kemmener Nijlant, burgemeester
Boockholt ende Jonker Raesvelt, om haer op die holt spraecke tot Luttenbergh, soo mit den eersten
sall geholden worden, bij d'erffgenaemen aldaer te vervoegen, ende te handelen over d'questie vant
Coschater vehne, ende sall iegelijck parthijen haer bewijsdommen ende brieven daervan hebbende,
bijbrengen, ende sonder pr'iudicie soo wel van d'eene als van d'ander, doorgesien worden, om te
besien off die questie ter vriendelijckheijt niet en soude connen affgeleenet worden.
Desen articul anno 1647 den 12 Augusti weder voergelesen. Is geresolveert dat die heeren
gedeputierden hijrinne genoemt haer wederom bij die goedsheeren van Luttenberch sullen vervoegen
inden tijt van een maent omme alnoch die saecke te sien af te leggen.

Resolutien genoemen ende gearresteert bij die semptlijck erffgenaemen op die holtspraecke anno
1647 den 12 Augusti geholden.
Eerstelijck is den semptlijcken erffgenaemen wederom voirgelesen al het gheene op die holtspraecke
anno 1645 was gepasseert, waerbij haer Edele verblijven ende resolveren alnoch dat hetselve ter
executie sall gestelt worden.
2e. Is den heeren erffgenaemen bekent gemaeckt datt Jonker Jan van der Beeck marckenrichter van
Raelterwoolt ende Jonker Jan Bruijns ende Jonker N. van Eenschate als marckenrichteren van
Heeten op den 11 Augusti deses jaers eenen nijen marckenpael, in des olden marckenpaels plaetze
an Hoeckerscamp, wederom geset hebben.
Johan Monninck presenteert den olden dijck, gelegen tusschen desselfs lant in Hoberinges erve
diewelcke gebruijckt wort tott schaepe driften ende om plaggen ende anders uijt het velt te haelen,
wederom op te graven ende belooft denselven altijt tott eenen goeden wech te onderholden, des
versocht hij wederom die hoeckies onlandes ten beijden sijden des dijcks gelegen, an wallen te
moegen opgraven om die selve te bepaeten. Dit blijft staen.
Die heer schultus van Raelte versocht een stuckien slecht landes van die meente an sijn goet Het
Ganseij te moegen angraven. Het versouck van den heere schultus wort geaccordeert.
Op die clachten van die nieuwe getimmerten int dorp Raelte is geresolveert, dat dieselve die meijnte
niet en sullen gebruijcken, noch met koen, vercken ofte torven, bij poena van schuttinge ende den torff
prijs te maecken.
Die huijrluijden so bij anderen in huijsen ofte cameren woenende ende die meijnte gebruicken,
voergestelt tijen goudgulden, diewelcke die eijgenaeren sullen betalen.
Op die questie van die limijten tusschen Tij en Raen ende die van Raemele is geresolveert dat die
edele marckenrichteren ende gedeputierden van Raelterwoolt met den marckenrichter ende
gedeputierden van Raemele die limijten sullen besichtigen, ende soo doenlijck dieselve af t'baecken,
nehmende alsodaene huijsluijden die kennisse daervan hebben.
In plaetze van Jonker Jan van der Beeck zaliger is tot gedeputierde der marcke geligeert Herman van
Deth.
Angaende die schuttinge der schapen is geresolveert dat elck huijsman een pael sal brengen om het
woolt ende die groenlanden in't velt uijt te paelen, waernaer die geswaerens int schutten haer sullen
reguleren, ende sal elck huijsman sijnen pael onderholden.
Die heere maioor Bentinck belooft die hondert goudgulden eerster tijts te willen betaelen. Vide
daervan folio 69.
Den goetheeren is toegelaten haer angravingen erffelijck te sullen moegen copen, maer die kaeters
sullen jaerlijx daervoir geven.
Die oncosten van die maeltijt op die holtspraecke nehmen die erffgenaemen an selfe te willen
betaelen, t'welck oock geschiet is.
Pauwel den armen jeger is op dese holtspraecke tot timmeringe taxeert dertich Car.gulden eens,
sonder consequentie.
Anno 1648 den 11 Septembris bent die Edele Joncker Geerlich van Besten ende Joan van der Beeck
als respective marckenrichteren, neffens anwesende heeren marckengedeputeerden, bij malcanderen
gewest ende die resolutien, soo op voirgaende holtspraecke genoemen waeren, soo veel destijts
doenlijck ter executie gestelt, als volget.

Eerstelijck heeft Jonker Geerlich van Besten reeckeninge van die marckenincomsten gedaen,
naementlijck de annis 1639 op Martini ofte op Paschen 1640 toot den jaere 1642 op Martini ofte 1643
op Paschen verschenen, belopende ter somma van 231 gulden 8 stuiver ende 20 Car.gulden die noch
te innen ofte restant waeren van marckenpachten, waervan moeten getrocken worden 12 Car.gulden
12 stuijver, soo Swiene Galgenbelts in twemaelen an haer pachten sinnen geremittert, noch hijervan
affgetrocken 3 goudgulden soo an Jonker Van Echten blijft te innen, comt de marcke van die
voirschreven jaeren 234 gulden 12 stuiver Noch heeft sijn Edele gebuijrt d'anno 1638 op Martini offte
Paschen 1639 verschennen sijnde 15 Car.gulden 6 stuijver, soo in Zaliger Gerhardt Martens boeck
noch restant waren, bij die voorschreven somma gedaen facit totaliter 249 - 18 - 0. Nota: In dese
voorschreven reeckeninge sint mede verreeckent 2 goudgulden soo Sennepman d'anno 1644 op
Paschen verschennen betaelt hadde.
Die uthgave in die voirschreven jaeren belopen in reeckeninge 342 - 18 - 0 Die voirschreven somma
hijervan getrocken blijft d'marcke an den heer marckenrichter schuldich 93 gulden
Noch heeft Jonker Van Besten verreeckent 40 Car.gulden soo sijn edele van Jan Claessen Hackvoort
ontfangen heeft, vide folio 72, ende is bevonden dat bij slott van reeckeninge darvan per reste
overgeschoten 4 stuiver, getrocken van die 93 gulden comt den heer marckenrichter suijver van
d'marcke te ontfangen 92 - 16 -.
Die edele Jonker Jan van der Beeck marckenrichter heeft mit Jonker Geerlich van Besten als medemarckenrichter
end'anwesende gedeputeerde erffgenaemen als den Edelen Herman van Deth, ter
presentie d'edele Jonker Jan van Echten toe den Reelaer, geaccordeert wegens d'angravingen van
d'erven die Woolthaere gedaen voir die somma van 15 goudgulden ende is sijn Edele gratie geschiet,
ten regarde sijn edele die marcke tijt sijnder bedieninge, trouwelijck bedienstich is geweest, ende sulx
met oftermaligen trecken op sijn eijgen costen, sonder die marcke dienaengaende beswaert te
hebben. Dese 15 goudgulden heeft Jonker Van der Beeck laten corten an die wijnen soo sijn Edele op
d'holtspraecke 1649 bestelt ende verschoten hadde. Vide hijervoir die gapasseerde reeckeninge, folio
83.
Jonckheer Jan van Echten is wegens die angravingen bij sijn edeles vader zaliger voir dato deses
omtrent den Relaerboom gedaen, geaccordeert wegens die breucke doordien hetselve geschiet was
sonder consent, voir twintich goudgulden Den eijgendoem is sijn edele toegestaen ter cause dat
jonker Wolter van Echten zaliger pr'tendeerden, der marcken in rechtsplegingen bedient gewest toe
zijn, en voir die marcke eenich gelt daertoe verschooten te hebben, waermede d'gemelte pr'tensie
t'eenemael affgedaen is, ende betaelt den 3 Julij 1649.
Die edele marckenrichter Jonker Geerlich van Besten sall voir sijn edeles angravinge an sijn erve
Wijfferdinck gedaen, te weten tusschen die campen, ten insichte datter niet veel angelegen is, ende
die marckte oftermael bedienstich is gewest betalen een ancker wijns ofte 6 Car.gulden darvoir.
Sennepman heeft wederom de novo gepachtet, het weijdeken voir drie goudgulden ende 2 paer
hoonder, sulx voor den tijt van 6 jaeren, anvanck nehmende op Maij 1648 eijndigende op Maij 1654.
Jacob op den Belt de novo gepachtet d'caterstede jaerlijx voir die somma van 17 goudgulden ende 2
paer hoonder. Ten respect van die olde luijden is hem gratie geschiet, sulx voir den tijt van ses jaeren,
ingaende op Martini 1648 eijndigende op Martini 1654.
Galgenbelt de novo gepachtet den tijt van ses jaeren, sullende jaerlijx geven 7 goudgulden ende twe
denste doen jaerlijx om breven naer de Ham ofte Deventer te brengen. D'pacht is verschennen op
Martini 1648. Ende twee paer hoender jaerlix.
Tonis Clump sall voir breucke wegens sijn angraven bij d'cotterstede Clump gedaen, betalen 12
goudgulden ende vant angegraven lant laerlijx te pacht geven 1-1/2 goudgulden ende 2 paer hoonder,
d'eerste pacht verschenen wesende op Martini 1648.
Luicas toe Vechterloo sall voir breucke betalen van sijn angegraven nije lant an die catterstede Voir de
Maet 8 goudgulden ende tott pacht jaerlijx daervoir geven 1 goudgulden verschennen wesende

d'eerste pacht op Martini 1648 ende dat voir den tijt van ses achtereenvolgende jaeren ende is hem
gratie geschiet ten respect d'olde luijden daerop woonen.
Gerrit toe Vechterloo wort toegestaen sijn lantheeren te spreecken, also van hem geeijschet wort 1
goudgulden jaerlijx toe pacht van d'angegraven calverweijde, wat dieselve daerop verclaren.
Leijffert Wermerinck is angeeijschet wegens die angravinge, soo sijn lantheer bestelt heeft te doen,
om die breucke daervan te betalen. Leijffert versocht de tijt van scht dagen om sijn lantheer t'selve an
te dienen, t'welck hem is toegestaen.
Den geswaerens is gelastet die angravinge bij Brunseler so domheer Schaep bestelt heeft, wederom
te sullen insmijten.
Anno 1649 den 3de Julij Holtspraecke geholden ende naervolgende resolutien bij d'semptlijcke
erffgenaemen gearresteert:
Eerstelijck wederom gerepeteert ende voorgelesen, t'geene op d'holtspraecke anno 1647 geholden,
was gepasseert.
Ende is Johan Monninck geconsenteert die angravinge van het lant ten beijden sijden des dijcks
gelegen bij het erve Hoberdinck, mits dat hij den gemeenen dijck tott eenen gemeijnen wech well
ende naer behoiren perpetuelick sall onderholden, ende sall mit d'heeren marckenrichteren ende
gedeputierde erffgenaemen van wegens die angravinge accorderen. Vide folio 74.
Die heeren marckenrichteren neffens gedeputierde erffgenamen hebben voirgegeven naervolgende
ongeconsenteerde angravringen ende misbruijcken in dese marcke gedaen ende gepleget.
Eerstelijck angegeven, datter een huijsken tusschen Voirthuijs campen op d'meente gesett ende
daerbij eenich lant uijt d'meente angegraven was. Item d'angravinge bij het erve Haerinck gedaen. Die
angravinge bij captein der Moijse an Braeckmans maet gedaen. Die angravinge bij domheer Schaep,
an het erve Brunsel gepleget. Die angravinge bij den Elscamp gedaen. Die angravinge bij die
catterstede Die Wippe gepleget. Die angravinge bij Groote Buickham gepleget. (Dit kempken is
Suchtelen in eijgendom vercocht voir drie anckeren wijn ad 6 gulden den ancker.) Item het
cotterhuijsken staende op d'meente bij Hollenmaet ende daerbij angegraven meente genaemt
Smachtenbergs.
Tegens dese voornoemde angravingen is eenpaerlijck generaliter gere solveert, dat dieselve pr'sentie
van d'semptelijcke erffgenaemen door d'gemeene huijsluijden als morgen sullen gedenulieert ende
ingesmeten worden, t'welck oock also is geschiet.
Edoch is bij d'heeren erffgenaemen verstaen, dat die angravinge bij het erve Brunsel niet en soude
ingesmeten worden om die telgen te moegen bergen, die aldaer gepatet waren. Wijders
geconsenteert dat domheer Schaep die inlijckinge selfs doen mochte, daervoor die meijer Brunselman
borge geworden is, dat hetselve tegens ancomende winter soude geschieden, bij faulte van sulx, dat
hij an die erffgenaemen pro amende sall betalen 50 goudgulden ende die inlijckinge evenwel gedaen
worden, t'welck d'meijer oock angenoemen heeft.
Die erffgenaemen hebben uijt commiseratie toegestaen dat Roleff sijn huisken selfs sall mogen
affbreecken ancomstigen Michaeli. Oock uijt commiseratie toegestaen dat het huijsken op
Smachtenbergs tott toecomende Paschen sall moegen blijven, ende heeft d'scholts Otto ten Stall
angenoemen te vervorderen dat d'huijskens voornoemt elck op sijnen tijt, sullen wech geruijmt zijn.
Geschiede sulx niet, presenteert onder verwilkueringe an die erffgenaemen voer elck te betalen 50
goudgulden ende evenswel affgebroocken worden.
Die angravinge bij Buckham is toegestaen te sullen gecontinueert worden, totdat het saetgewas
tegenwoordich daerop staende, daeraff sall wesen ende alsdan bij den meijer nedergeworpen
worden.

Die edele rittmeester Bentinck toe Schoonheeten, sustinerende dat sijn edele van die heeren van
Deventer ende d'heeren van Swoll was toegestaen den dijck langs Botele gelegt, te moegen bepaten,
nehmen d'heeren gecommitteerden an haer edelen principalen wegens die bepatinge des dijcks te
willen verstaen.
Het inhoeckjen landes soo d'edele Herman van Deth ant erve Woolthuijs antegraven versocht heeft,
also die naest daeran geerfde daerbij niet en sijn geinteresseert, is toegestaen mitts dat het selve
bepatet ende niet tott seijlant gemaeckt sall worden.
Jonker Jan van Twickelloe versocht een streeckien landes an Coopmans hach te moegen angraven.
Daerop is geresolveert dat die erffgenaemen, soo geen kennisse daervan hebben, hetselve sullen
besichtigen ende haer verclaronge daervan doen.
Die edele Jan van Echten versocht, dat resolutie mach genomen worden, dat die stuijve bij
Reelaerboom gelegen, moege worden gedempet also dieselve groote scahde doet, edoch presenteert
voir den eijgendoem voor soo veer dieselve tegens sijn camp gelegen is, dieselve op sijne costen te
dempen. Versocht mede eenen apenen dijck te mogen leggen van Kijfitshuis tot andie Stege. Daerop
geresolveert dat die stuijve ende den versochten dijck van d'heeren marckenrichteren ende
gedeputierden eerster gelegentheijt in visite genoemen sall worden.
Is mede geresolveert dat die Vlootgravens binnen en buijten tott op negen voet uijtgemaeckt sullen
worden ende sulx nu den eersten, ende sall iegelijck die verweijdinge tegens sijn lant halff missen. Die
sulx niet en doet tegens die naeste schouwe, soo van kerckenspraecke verwittiget sall worden, die sall
verbreucket hebben vijff goudgulden
Mede anden heere Drost van Zallandt te sullen geremonstreert worden dat die obstaculen in die
Vlootgravens andie Weteringe gelegen, soo die Vloot gravens tochten doen impedieren, moegen
wechgeruijmt worden.
Geene uthheimschen sullen sick vervorderen schelltorff te houwen, bij de poena van vijff olde schilt.
Nijemant, hij sij in- ofte uthheimsch, sall sick verdriften, met geladen torff ofte andersgenaemt door het
Raelter Woolt te voeren, bij die poena van vijff olde schilden, halff voir den anbrenger te proffijteren.
In plaetze van zaliger Jonker Jan van Ittersum toe der Hofstede capitein ende den zaligen schultus
Diderich van der Meeren, sinnen tott gedeputeerden van die marcke geligeert die heer maijoor
Bentinck toe Schoonheeten ende die edele Henrick Kruijse, burgemeester der stadt Swoll.
Niemant der uthheijmschen sullen haere koijen ofte peerden in dese marcke weijden bij poena nae
marckenrecht.
Tot geswarens van dese marcke sijn geset Luicas Woolthuijs in't Reelaer Gerrit toe Vechterloe ende
Jan toe Voenbergh in Linderte. Thomas Drosten ende Derck Elstman in Thijen Raen Jan ten Haeve in
Botele, diewelcke bij hantastinge belovet in eedes plaetze, volgents haeren dienst ende plicht goeder
opsigt op die marcke te willen dragen, bij die poena van dubbelde boete die contrarie tedoen sall
bevonden worden.
Die edele marckenrichteren ende gedeputierden deser marcke worden geauthoriseert om die questie
van die limiten der marcken tusschen Tijen Raen ende Raemele in der vrientschap, soo doenlijck, ten
sien accorderen.
Die erffgenamen hebben den edele scholts Otto ter Stall tott een vereeringe geconsenteert een maent
leeninge, hetwelck d'meijeren sullen betalen ende haere lantheeren wederom corten. Angaende die
rogge ende d' 14 stuivers, soo die huisluijden jaerlijx an d'schultz plechten te geven, wort in
bedencken genoemen tott die naeste holtspraecke.
Anno 1650 den 21 Maij wederom holtspraecke geholden, sijnde bij die edele erffgenaemen
naervolgende resolutien genoemen ende gearresteert.

Eerstelijck is wederom gerepeteert ende voorgelesen t'ghene op voorleden holtspraecke is
gepasseert.
Die weduwe scholtinne Van der Meeren sall, volgents haer pr'sentatie, mitt d'heeren marckenrichteren
ende gedeputierden accorderen over die angravinge bij het goet Het Ganseij gedaen, soo op d'
holtspraecke anno 1649 is geconsenteert.
Die heeren marckenrichteren ende gedeputierden, die marcke geperlustreert hebbende, geven toe
erkennen, dat die angravingen, soo d'heeren erffgenamen int voorleden jaer hebben doen insmijten,
meestendeels wederom hermaket ende daerbeneffens eenige nieuwe angravingen gepleget sijn.
Daertegens is bij gepr'valeerde stemmen geresolveert, dat d'edele marckenrichteren ende
gedeputeerden die weder hermaecktede ende nieuw geplegede angravingen sullen demolieren ende
slechten, doende daervan die breucke executeren ingevolge genomene resolutie op d'jongst geledene
holt spraecke gearresteert.
Die edele Jonker Jan van der Beeck marckenrichter, burgemeester Sijbert van Boeckholt ende d'edele
Jonker Jan van Echten toe den Reelaer clagen dat die stuijven bij d'Wolthaer, bij d'Aevest ende den
Reelderboom gelegen, groote schade doen. Versoucken oversulx, haerluijden geconsenteert nu
worden die selve, tott voorcominge van wijder schade, uth te vreden ende te bepaten. Maer also
eenige erffgenamen niet en willen consenteren dat voorschreven interessenten d'stuijven sullen
uthvredigen ende bepaten, ten waere haer daertegens geconsenteert worde eenich lant uth d'meente
antegraven, soo doen die impetranten van haer eijsch ende versoeck desisteren.
Tegens die angravinge soo d'edele Johan van Echten bij sijn camp an die stuijve bij Reerlerboom
gelegen, gedaen heeft, is geresolveert dat dieselve weder ingelijcket sall worden, edoch worden sijn
edele die breucke gecomitteert.
Jonker Jochem die Baeck toeden Velner is geconsenteert, dat sijn meijeren Duijteler ende
Gaegelman, elck drie peerde in dese marcke sullen moegen laten gaen, sonder d'marcke andersints
te sullen gebruijcken, betalende jaerlijx voir elck peert 1 goudgulden mits conditie dat alle holtspraecke
nieuwe consent sall worden versocht.
Op die voirstellinge, dattet orbaerlijck soude wesen, datter een vlootgraven door d'mersch bij Elscamp
gelegen, gemaeckt ende gelegt worde, is geresolveert dat dieselve gemaeckt sall worden, wordende
edele marckenrichteren gecommitteert om die verdeijlinge onder die huijsluijden daerover te maecken,
ende belovet Jonker Jan van Twickelloe als marcken richter van Luttenbergh, bij d' erffgenaemen
aldaer te willen daervan spreecken, ende bij dieselve te, soo doenlijck, te bevorderen, dat die
ingesetene van Luttenbergh daertoe sullen helpen.
Op die propositie van den dubbelden Vlootgraven is geresolveert, dat d'heeren marckenrichteren ende
gedeputierden deser marcke die gelegentlich daervan sullen besichtigen ad rapportandum ende soo
ijmant van d'erffgenaemen t'selve mede believet te besichtigen, sall sulx connen doen op sijne costen.
Die costen soo tott reparatie van de Weeme angelegt bennen, sullen volgents older gewoonte, bij
uthsettinge van die huisluiden betaelt worden, edoch die sijn meijer daervan sall willen subleveren, die
can sulx doen.
Anno 1652 op den 29 April Holtspraecke geholden, ende sijn bij die semptlijcke erffgenaemen
naervolgende resolutien genoemen ende gearresteert, in der tijt marckenrichteren Jonker Geerlich van
Besten ende Jan van der Beeck.
Eerstelijck is gerepeteert ende voorgelesen t'geene op die holtspraecke anno 1649 et 1650
gepasseert is.
Dienvolgents hebben die heeren marckenrichteren den erffgenamen voor gestelt datter verscheijden
nieuwe angravingen t'sedert die jongeste holtspraecke, sonder consent in die marcke gepleget sijn,

alsmede datter verscheijden blecken ofte stucken meijnte uthgebaecket bent, die angegraven sullen
worden.
Eerstelijck een stuck groenlant bij d'Aevest in d'meente utgegraven. Item een stuck groenlants bij
t'erve Vechterloe in d'meente utgegraven. Insgelijcken een stuck groonlandt bij Kortenhorsts maet
ende een stuck landes bij Kortenhorts camp, alsmede een stuck groonlandt in't Goorsumpel bij t'erve
Wienbergh utgegraven. Gerrit Overmersch ende Jacob Overmersch hebben bij haer huijsen ende
anden ganse mersch ende tuinrichtonge gedaen gelijcken oock Braeckman and'ganss mersch eets
angegraven heeft alsmede an de Wippe ijets angegraven. Bij Wijtencamp is een huijsken op d'meente
geset. Item d'heer Rittmeester een nieuw getimmerte bij den dijck toe Bootele op d'meente geset.
Mede is voorgestelt dat d'angravingen daerover op d' holtspraecke anno 1649 of 1650 gedoleert is,
ende ingevolge daemalen genoemen resolutien ingeworpen sijn geworden, meestendeels wederom
hermaeckt sijn, oock dat die kotterkemskens van Roleff ende Schooltman nogh staende waeren,
versoecken d'heeren marckenrichteren dat d'semptlijcke erffgenamen daerover gelieven te resolveren.
Daertegens is bij den semptlicken erffgenamen genaraliter geresolveert ende voor vast gestelt dat die
voorige ende nieuwe angravingen, soo sonder consent gadaen sijn, alsmeede d'cotterhuijskens ende
het nieuw getimmerte bij d'dijck toe Botele opgericht, morgen door d'semptlijcke huijsluijden de plano
geslecht ende wechgeruijmt sullen worden, t'welck oock also gedaen is, except huiskes sint staen
gebleven.
Wijder geresolveert, soo emant soo bevonden worde die sijn ingesmeten angravinge wederom dede
hermaecken, daeran verbrocken sall vijftig goltgulden, ende soo henvorders emant sondert consent ut
d'meente ijets dede angraven, dat daeran verbrocket sullen wesen 25 goudgulden ende t'selve van
heeren marckenrichteren ofte erffgenamen weder ingeworpen sijnde, wederom hermaeckt worde, sall
daeran verbrocket zijn 50 goltgulden sullende d'meijeren voir soodanige broecken geexecuteert
worden ende ande pachten haeres lantheeren corten.
Diegeene soo geen halve waer en heeft sall oock geen stemme hebben op d'holtspraecke.
Diegeene soo sijn erve stucktwijsen de vercopen sall die wahr bij die saelstede blijven. Die geen heel
ofte halve wahr heeft, sall oock in de marcke niet berechtiget wesen.
Nopende t'punct off het kerckmeesterschap der kercke tott Raelte electijff is off niet, daerop is bij
d'erfgenaemen verstaen dattet selve elegibel is.
In plaetze van zaliger burgemeester Henrick Cruijsen is tott gedeputeerde der marcke van semptlijcke
erffgenamen geeligeert Jonker Goossen Adolfs van Raesfelt.
Jonker Jan van Twickeloe neempt an bij die heeren erffgenamen van Luttenbergh, soo doenlijck, te
bevorderen dat die van Luttenbergh den nijen gelegten vlootgraven bij Elscamp perpetum halff sullen
maecken, edoch ad rapportandum.
Worden mede d'heeren marckenrichteren ende gedeputeerden geauthoriseert ende gecommitteert
eerster gelegentheijt die marcke te perlustreren off oock emant tegens voorschreven resolutien
mochte hebben gedaen, ende de breucken te executeren ende het hermaeckede wederom inwerpen.
Anteijckeninge der nijen erffgenaemen, soo een ancker wijns schuldig ad. 12 gulden den ancker.
Rentmeester Marck 12 Gulden Ittersum van Voorthuijs 12 Gulden Rentmeester Ten Velde wegens
Westenenck 12 Gulden Rentmeester Hellendoorn van Astendarp 12 Gulden Vrouw Eckelen van
Wellinckvoord 12 Gulden Gerrit Overmersch van Overmersch 12 Gulden d'Enckmuller van gelijck van
Overmersch 12 Gulden Henrick ten Oever scholts 12 Gulden Doctor Henrick Wolfs wegen Kleijne
Buckham 12 Gulden Die erffgenamen van Pelegrim van Haersolte wegens Brinckhuijs 12 Gulden
Rittmeester Bentinck van Palstercamp 12 Gulden Jonker Van Heerde van den Karler 12 Gulden De
weduwe Ittersum toe Nijenhuijs wegen Carler 12 Gulden Die weduwe Hoevels van Overdijck 12
Gulden Die scholt Ten Stall van Krickinck 12 Gulden Rentmeester Dapper van Laermans 12 Gulden

Doctor Vos van Emptinck 12 Gulden Meester Jacob cum suis van Overdijck 12 Gulden Jonker Van
Heerdt van Overdijck 12 Gulden Jan Kuijper van Ten Blecke 12 Gulden Berchmuller ende weduwe
Deths van Krickinck 12 Gulden Jonker Geerlich Doijs wegens Smalbroock 12 Gulden Anthoni
Menninck wegens Hoberdinck ende Buckham ende Woolthuijs 12 Gulden Jonker Lamberts van Laar
van Ter Stege 12 Gulden Jonker Meeckeren van Grootenhuijs 12 Gulden De erffgenamen van zaliger
burgemeester Cruijs van Ten Velde 12 Gulden Erffgenamen van zaliger Jan van Coverden wegens
d'Wissinge 12 Gulden Burgemeester Boockholt wegen d'Aevest 12 Gulden Eijlert van Duijren van
Heethaer 12 Gulden Ariaen van Boeckholt wegens den ancoop van Krickinck
Copia: Op huijden den 3 septembris 1652 hebben wij, onderschrevenen, geaccordeert met den
edelen Otto ter Stall schults, dat sijn edele dese bavengeschreven restanten sall innen, t'welck sijn
edele oock angenomen heeft, sullende voor die inmaninge genieten tot discretie van erffgenamen
ende belavet d'inmaninge te willen gedaen hebben tegens Martini anstaende, oirconde der waerheit is
dese bij d'heeren onderteijckent.
Onder stont met verscheiden handen: Geerlich van Besten Jan van der Beeck Goeswien Adolphs van
Raesvelt Herman van Deth.
Anno 1652 op 30 Augusti d'heeren marckenrichteren Jonker Geerlich van Besten en Jonker Jan van
der Beeck neffens gedeputeerden Jonker Herman van Heerdt, Jonker Goosewijn Adolph van Raesvelt
ende Jonker Herman van Deth die marcke omgevaren ende geperlustreert, ten eijnde die resolutie op
die jongeste geholdene holtspraecke genomen, ter executien gestelt worden.
Zijnde bevonden dat Haerinck, Gerrit Overmersch ende Jacob Overmersch haere ingeworpene lant
wederom bevrediget hadden, zonder nochtans die wallen weder opgemaeckt te hebben. Sijn daerom
geaccordeert van die breucke ende sullent'selve wederom ganschelijck slechten ende maecken als
het te voorne geweest is. Deden sij dat selve niet, soo salt op aere costen gedaen worden.
Die rentmeester van Braeckman heeft angenomen dat als captein Der Moijse wedercomt, de
erffgenamen contentement sall geschieden.
Johan toe Buckham heeft angenoemen soo balde hij die tegenswoerdige boockweijte vant
angegraven lant heeft, t'selve datelijck te willen insmijten. Dede hij dat niet soo neempt de scholtus
Otto ten Stall an t'selve door de geswarens te willen laten doen tott costen van Buckham.
Op huijden, dato voorschreven, heeft edele jonker Herman van Deth mit Jonker Geerlich van Besten
ende Jonker Jan van der Beeck, ten overstaen van d'edele Jonker Herman van Heerdt, Jonker
Gooswin van Raesvelt als gedeputeerden geaccordeert van dat het huijs op t'erve Woolthuijs op
d'meente geset ende van den inchoeck, soo sijn edele aldaer antegraven geconsenteert is, op de
holtspraecke anno 1649 geholden, vide folio 76. Ende sall daervoir betalen t'sestich Car.Gulden Dese
t'sestich Gulden sint aen den heer marckenrichter Van der Beeck betaelt ende heeft sijn edele
dieselve penningen verreeckent tegens sijn verschott van wijnen gelevert op de holtspraeck anno
1649 et 1650 geholden.
Eodem dito heeft d'weduwe Van der Meeren mit d'edele marckenrichteren ende gedeputierden
voirschreven geaccordeert van die angravinge bij het Ganseij gedaen ende sall daervoor den
eijgendom betalen hondert daler ad 30 st. t'stuck.
Losse inleg in het boek:
Anno 1654 den vijffden Julij heeft de edele schults Ten Stall betaelt anden heere marckenrichter Van
der Beeck naervolgende anckeren wijns, soo sijn edele in te vorderen angenoemen heeft:
Rentmeester Hellendoorn wegen de Joffer Van de Houven 12 G. Drostinne Ittersum vanwegen den
Carler 12 G. Doctor Vos van Emptinck 12 G. Weduwe Eckelen wegens Wellinckvoorde 12 G. Meester
Jacob van Overdijck 6 Gulden Rest darna den schultz te betalen 6 Gulden die hijer niet betaelt bent.
Onthoni Menninck als erfgenaem wegens Hoberdinck, Buckham ende Woolthuijs 12 Gulden Jan
Kuijper, Tonis, Elis ende Gerrit Backe, elck betaelt wegen Ten Blecke 9 Gulden Somma 75 Gulden

Ick bekenne dese bovengeschreven vijfenzeventich caroli guldens ontfangen te hebben, op
rekeningen vanden gecofte wijnen, bijrsch, glase ende peerdehuir, ende anders, ende belove op de
naestvolgende bijeencomst deselve penningen te verrekenen. Actum Raelte den 5 Julij 1658. Joan
van der Beeck.
Anno 1658 den 4 september heeft de edele Otto ten Stall overgegeven naervolgende erffgenaemen,
soo an sijn edele die wijnen hebben betaelt.
Burgemeester Jordens 12 G. Adriaen van Boockholt 12 G. De dochter van zaliger Herman van Deth
12 G. Jonker Geerlich Doijs van Breenbroeck 12 G. Jonker Meecken wegens Grootenhuijs 12 G.
Pro memorie: Dat de schults Ten Stall noch soude ontfangen hebben Van Pelegrom van Harsolte 12
G. Van Berghmuller ende Stegeman 8 G. Van den schults van Ommen wegen Buckham 12 G.
Dese anckeren wijns sijn bij Ter Beecke verreeckent.
Anno 1652 opten tienden Septembris heeft Willem Aems, als pro tempore collecteur van pachten der
erffgenamen cotteren, als andere incomsten soe hij ... Maije anni 1643 tott Maije des jaers 1652
inclusive ontfangen ende gebuert heeft, reeckeninge gedaen voor Jonker Van Besten ende Jonker
Jan vander Beecke als marckenrichteren ter presentie van die edele Jonker Herman van Heerdt,
Jonker Gooswijn Adolph van Raesvelt, Herman van Deth ende Otto ten Stall scholts, in plaetze van
den heer maijoor Bentinck toe Schoonheeten als gedeputeerden.
Eerstelijck belopen die pachten van vier voorschreven negen jaeren ad. 565 - 12 - 0 Noch bij
gemelten Aems ontfangen van den heere rittmeester Bentinck soo sijn edele voor den eijgendom vant
angegraven landt bij sijn edeles vader zaliger an den camp vant erve Palstercamp gedaen t'betalen
belavet heeft ad. 140 - 00 - 0 Item van Jonge Raen wegens Jonker Herman van Heerdt voor een
ancker wijns 12 - 00 - 0 Item van Jan ten Haeve wegens Jonker Martens voor een ancker wijns 12 -
00 - 0 Item van Jonker Van Echten (vide hijervan folio 74) 28 - 00 - 0 Item van Lucas Vechterloo van
breucke (vide folio 75) 11 - 4 - 0 Van Wipperts Arent van breucke 11 - 10 - 0 ------------ monteerende
voorschreven posten ter somma van 770 - 6 - 0
Des bent den custos voorschreven pachten als ontfangen toegereeckent.
Den volgents heeft gemelte Aems liquide bewesen van voorschreven ontfanck uthgegeven te hebben
in verscheijden posten, den semptlijcken erffgenamen aengaende ter somma van 674 - 5 - 12 Item
Jonker Van Besten uth die voorschreven marckenpachten ontfangen 34 goudgulden soo sijn edele
per reste van seeckere 93 Car.Gl. in de reeckeninge anno 1648 geholden, alnoch toequamen ende de
gemelte 93 Gl. totaliter betaelt bent 47 - 12 - 0 Noch komt den marckenschriver pro solario van twe
holtspraecken 20 - 00 - 0 Noch heeft Gerrit Thijman twe jaeren pachte gecortet voor driemaelen
varens om die marcke ad 4 4 - 0 Noch hebben d'heeren marckenrichteren ende gedeputeerden
voorschreven Berent int Reelaer quijtgegeven een jaer pacht ad 3 goudgulden 4 - 4 - 0 Item heeft
gemelte Aems betaelt an Van Deth voor peerdehuijr 12 - 00 - 0 Item an Jonker Van Raesvelt voor
peerdehuijr 5 - 00 - 0 ------------ Beloopt d'utgave ad. 767 - 5 - 12 Affgetrocken van de ontfanck
voorschreven ad 770 - 6 - 0 ------------ comt de marcke tegoed 3 - 0 - 4
Noch heeft de heere marckenrichter Jonker Jan vander Beeck ingebracht vijertich Car.Gl.-15-8, soo
sijn edele voor wijn ende bijer als anders, op de jongeste holtspraecke geconsumeert, verschoeten
hadde, doch heeft sijn edele sick daeran corten laten 21 Gulden soo sijn edele voor den eijgendom
vant lant soo sijn edele ant erve d'Wolthaer mitt consent angegraven heeft, betalen soude (vide folio
74.) 19 - 15 - 8 Item bereeckent dat Sweer Gerrits van erffgenamen noch toecomt eenentsuventich
Car.Gulden ende tijen stuijvers bij d'erffgenamen voor desen in verscheijden bijeencomsten verteert
71 - 10 - 0 ------------ 91 - 5 - 8
Tott betalinge van gemelte hebben d'anwesende heeren marckenrichteren ende gedeputeerden
overgewesen van d'weduwe scholtinne Van der Meeren te ontfangen hondert daler 150 - 00 - 0
Affgetrocken van die voorschreven 91-15-0 van hondert daler comt die marcke tegoede 58 - 14 - 8

Item heeft gemelte Aems an Jonker Van Besten betaelt acht Gl. eenen stuijver soo sijn edele vanden
erffgenamen toequam ende op dito mede ingebracht heeft 8 - 1 - 0 Affgetrocken blijft van hondert
daler over 50 - 13 - 8 Hierbij gedaen die 3 - 0 - 4 op voirgaende pagina, comt der marcke tegoede
somma 53 - 13 - 12
Anno 1654 den 4 Julij is bij den semptlijcken erffgenaemen holtspraecke geholden, indertijt
marckenrichteren d'edele Jonker Geerlich van Besten ende Jan vander Beeck, ende naervolgende
resolutien genoemen ende gearresteert.
Naedat t'geene op d'jongstledene holtspraecke gepasseert was, den erffgenaemen wederom was
voorgelesen, soo hebben die edele marcken richteren voorgestelt:
Eerstelijck, dat Rolofs huijsken alsmede het huijsken op t'Schoolt ende des Wevers huijsken bij
Wijtencamp op meente geset sijnde, alnoch staende bent.
Die heeren erffgenaemen hebben uijt commiseratie ende ten insichte van Roloffs ende Scholtmans
armelijcken ende soberen staets, bij provisie toegestaen dat derselver huijskes sullen blijven staen,
edoch tott revocatie, sullende jaerlijx daervan betalen tott discretie vanden heeren marckenrichteren
ende gedeputeerden, sonder dat sieluijden ijets meerder aentegraven sullen intenteren, ende soo nae
desen eenige huijsen ofte timmeringen op te meente geset worden, sulx sullen de geswarens datelijck
aan de heeren marckenrichteren bekent maecken, diewelcken hetselve sullen beletten ende doen
beletten.
Aengaende het Wevers huijsken, nehmen d'erffgenaemen in bedenck tott naeste holtspraecke, mits
dat hij den waeterganck bij sijn huijsken heenen lopende, daerover geklaget wort, niet sall beletten
ofte doen beletten.
Voorts is bevonden dat Haerinck Jacob ende Gerrit Overmersch met Buckham haere aengraven lant
noch niet hebben wederingelijcket. Daertegens is geresolveert dat d'heeren marckenrichteren dieselve
parcelen door de geswoerens sullen doen insmijten alsmede het hermaeckede ant Hach, soo voor
desen ingelijcket is, ende soo de geswaerens sulx te doen verweijgerden, sullen selfs voor die
breucke worden geexecuteert. Sullende in sulcken vall d'heeren marckenrichteren met toedoen vant
gerichte ofte behulp vanden schults, die parcelen doen demolieren, daerbeneffens diegeene soo de
parcelen aengegraven hebben, breucken ad. 50 goudgulden volgents resolutie op die lestledene
holtspraecke genoemen.
Jan Wijten sall die angravinge bij t'Kerckenkampken gedaen, weder inlijcken ende voor breucke
volgents resolutie betalen 25 goudgulden
Die eijgenaers vant erve Ten Velde hebben het huijs op de meente geset, sonder kennisse van
heeren marckenrichteren ofte consent vanden erffgenaemen. Resolutie: Die heeren erffgenaemen
vergonnen dat het gemelte huijs op te meente geset sall blijven staen, sullende d'eijgenaeren
daervoor geven eenen goeden ancker Rijnschen wijns ofte 12 Gl. in die plaetze, sonder dat
d'eijgenaers aldaer ijets sullen doen aengraven uth de meente.
Sullen mede nae desen niemant sijn huijs op te meente setten, sonder voorgaende consent van
semptlijcken erffgenaemen.
Mede voorgestelt datter verscheijden nije getimmerten op der eijgenaren eijgen grond geset bent als
onder anderen op Wigberincks toe Botele, d'Berchmuller opden Ooliecamp. Daertegens is
geresolveert off well ijegelick op sijn eijgen gront mach timmeren, dat sodaene evenswell in die
marckte niet sullen berechtigt wesen, sij hebben dan een halve waer, volgents resolutie, vide folio 80.
Mede geresolveert dat geene utheijmschen bij dage uth dese marcke torff sall voeren eer en bevoer
dat sij hetselve van den geswaerens te voeren aengedient sullen hebben, bij poena vanden torff te
verbuijren. Oock sall geen in- of utheimsche torff bij nachte laden ofte vervoeren bij poena van tijen
goudgulden ende verlies van den torff.

Die geswarens clagen dat Jonker Van Echten int Woolt doet plaggen meijen, die welcke vervoert
worden in d'Heijnsche marcke. Res.: Dat niemant eenige plaggen offte messinge ut dese in andere
marcke sall moegen brengen bij die poena van een aem rijnschen wijns, ende also Jonker Van Echten
voir desen sulx gedaen heeft, sall voor amende betalen eenen ancker rijnschen wijns ofte 12 Gl. in de
plaetze.
Die geswarens clagen wijders dat sij verscheijden maelen hebben geschuttet eenige beesten, soo die
meijer van Licentmeester Jacob Vriesen, baven t'getall, hem bij de erffgenaemen toegestaen, in't
Woolt heeft geweijdet, alsmede die schapen in onse marcke weijden, diewelcke beesten ende
schapen t'elckens onder borgstalle sint gerelaxeert, sonder t'schutgelt daervan te connen becomen,
ende dat d'meijer oock in onse marcke plaggen meijet. Resol.: Also d'meijer meer beesten als het
accoort vermelt in dese marcke heeft geweijdet, ende daerover van die geswaerens in verscheijden
reijsen 14 beesten geschuttet bent, sall voir elck beest volgents marckenboock betalen 14 stuijvers
ende voir d'geschuttede schapen, diewelcke wel hondert in't getal gewest bent, sullen vijfftich
vergolden worden, als voor elck schaep 2 st. voor welck schuttgelt d'vrou weduwe Van der Meeren
ende Jacob Overmersch, als voor de geschuttede beesten ende schapen voorschreven borgen
geworden sijnde, sullen worden geexecuteert.
Die voorschreven schuttinge hebben gedaen Tonis Drosten ende Jan toe Voenbergs, eens acht ende
eens sesse. Die schuttinge van die schapen hebben dieselve gedaen in December 1653.
Het plaggen meijen, soo de gemelte nije meijer in dese marcke verscheijden maelen gedaen heeft,
hebben gesien Henrick Egberts, Lambert op d'Aevest, Jochem Henrix, Herman Zeijnen opte Wolthaer,
presenteren sulx in vall noot met eede te verifieeren.
Daarbeneffens d'heeren marckenrichteren ende eenige vanden gedeputeerden, den dagh nae dese
holtspraecke omgevaeren om d'stuijven te besichtigen, hebben gevonden den knecht van den
voirschreven nijen meijer op Duijvels huijser Veen woenende, in onse marcke plaggen te meijen,
denwelcken sij den sicht genomen ende denselven met nae Raelte genoemen.
Wort den heeren erffgenaemen bekent gemaeckt dat d'stuijven bij die Wolthaer tegens d'Aevest,
tegens Grotenhuis ende Reelderboom gelegen, seer schadelijck zijn voir diegeene die daeran
gelandet bent.
Die heeren erffegnaemen hebben goet gevonden dat d'heeren marcken richteren ende
gedeputeerden dieselve stuijven souden in oegenschijn nehmen, waerbij sick iegelijck vanden
erffgenaemen, wien het believet, sall connen voegen omme die te besichtigen, edoch op sijn costen,
op wat manieren ende hoe veer dieselve stuijven sullen connen ende moeten gedempt worden.
Voorts dieselve utbaeken ende sullen die geene, soo daerbij geinteresseert bent, dieselve moegen
uthgraven ende bepaten op haer selfs costen, sonder nochtans t'eenigen tijd daervan saijlant te sullen
moegen maecken, bij verlies ende verbuirte van het lant.
Den 14 Julij 1655 een extraordinaris bijeencomste geholden van die semptlijcke erffgenaemen.
Hebben d'heeren van die statt Swoll voirgegeven dat den olden wegh door die stuijve bij de Wolthaer
gaende, verlegt waere. Soo heeft de heer marckenrichter Van der Beeck aengelavet den nijen wegh
also te maecken ende in perpetuum t'onderholden, datt daerover geen klachten sullen vallen bij
ontstentenisse van sulcken fall sijn edele die wech over d'stuive vergunnen.
Aengaende vant waertall verblijven de heeren erffgenaemen bij de resolutie inden jare 1625 opden 9
Junij daerover genoemen, vide folio 52.
Het huis opte caterstede Haegenvoort soo in de Luttenbergh op te meente geset is, waerover
geclaget wort, dat die Linderter beesten haeren wegh om in t'groenlant te comen connen, bespiert
worden. Dit sall in oogenschijn genomen worden, sijnde daertoe gecommitteert uth dese marcke
d'heeren marckenrichteren, d'heer maijoor Bentinck, Jonker Goosen van Coverden, Jonker Ter
Bruggen ende Jonker Martens, waerbij sick willen voegen Jonker Jan van Twickelloe ende Jonker
Henrick van Keppel toe den Dingshof in plaetze van den heere Praebst Zeijger van Ittersum beijde
marckenrichteren van Luttenbergh, sullende geschieden op donderdagh nae St. Jacobi aenstaende.

Also edele Otto ten Stall scholts tott Raelte opten 5e Julij reeckeninge soude doen van sijnen ontfanck
angaende d'maent leninge ende verpondinge, ende sijn edele dede clagen in soo corten tijt daermede
niet gereet te connen wesen, hebben d'semptlijcken erffgenaemen, om sijn edele niet te haasten
alnog vergont den tijt van drie weecken ende gestelt daertoe den 24 dagh Julij aenstaende, op
welcken dagh d'schults reeckeninge sall doen vant voorschrevene alsmede die kerspels reeckeninge
te weeten vanden jaeren 1651, 1652, ende voorts doen blijcken wat hij op 't jaer 1653 mochte
ontfangen ende daerop betaelt hebben.
Jonker Johan van Twickelloe ende Zeijger van Ittersum, marckenrichteren van Luttenbergh hebben op
huijden gerapporteert volgents haer gedaene beloftenisse dat haer edelen bij die semptlijcke
erffgenaemen hebben uthgewerckt ende van dieselve consent vercregen, dat die van Luttenbergh de
gerechte helfte van den nijen bij Elscamp door den mersch gelegten vlootgraven, in perpetuum willen
ende sullen onderholden, denselven als die van onse marcke jaerlijx ruijmen ende schoonmaeken.
Die heeren marckenrichteren hebben tott nije geswaerens gecoren: Esse Krickinck in plaetze van Jan
ten Haeve in Bootele. Herman Wolthaer ende Willem Braeckman in plaetze van Gerrit ten Vechterloo
ende Jan Voenberge in Linderte. Tonis Voorthuis in Tonis Drostes plaetze in Thijen Raen. Derck
Elstman ende Lucas Wolthuis worden gecontinueert. Ende hebben gemelte geswarens bij hantastinge
belavet in eedes plaetze haer ampt soe int schutten als anders d'marcke te willen bedienen soo ende
als het haer ampt is vereijschende bij poena, soo sij bevonden worden contrarie doende, van dubbelt
gebrocket t'worden.
Anno 1655 den 7den Junij Sint de heeren marckenrichteren Jonker Geerlich van Besten ende Jonker
Jan vander Beeck, neffens Jonker Goosewijn Adolph van Raesvelt ende Herman van Deth, als
marckengedeputeerden tott Raelte bijeengewest ende met malcanderen naegesien die
claaghrequesten van den heere secretaris Vriesen neffens bijgaende acten anden heere droste van
Sallant gepresenteert ende daerop vercregene apostillen. Hebben dienvolgents hoechnodich geacht
dat die semptlijcke erffgenaemen bij kerckenspraecke geconvoceert mochten worden, om op den 14
Junij tot Raelte te komen ende met malcanderen te consulteren op wat voet den heer Jacob Vriesen
te beijegenen op sijne gedaene clagten.
Is daerop naer gedaene kerckenspraecke den vergaderinge vanden erff genaemen opten 14 Junij
voirschreven gevolget, ende hebben de heeren marckenrichteren den aenwesenden erffgenaemen
vertoent die voirschreven requesten ende daerop vercregen apostillen ende met die daerbij gevoegten
acten, diewelcke oick voirgelesen bent. Waerin sijn Edele dede clagen dat die schapen van sijne nijen
meijer op Duijvelshuijser vehne alsmede desselfs beesten t'onrecht waren geschuttet, gevende voer
reden dat hij een halve waer uijt het erve Emtinck in Linderte gelegen, gecocht ende dieselve waehr in
het voirschreven erve gelecht hadde, ende dieselve daerin soude moegen gebruijcken, sustineerende
wijders, dat oock desselfs voirschreven meijers knecht t'onrecht was genoemen, also de knecht niet in
Raelter maer in Lenter marcke gemeijet hadde.
Die heeren erffgenaemen over die voirschreven questie consultando besoignierende heeft de heer
Doctor N. Nijlant burgemeester der statt Swoll, uijt den mont van secretario Vriesen den semptlijcken
erffgenaemen bekent gemaeckt, als dat gemelte secretaris Vriesen niet vreemt en waer over de de
voirschreven questie mette erffgenaemen in conferentie te treden. Soo hebben d'heeren
erffgenaemen verstaen datt eenige uijt haer souden gecommitteert worden om mett gemelten heere
Vriesen in conferentie te comen. Ende bij onstentenisse van minnelijcke accommodatie soo sullen alle
resolutien ende bewijsdommen daertegens dienende ut dit marckenboock geextraheert ende aen den
heere droste gepresenteert worden, ende daerbij sijn gestrenge dienen, dat die erffgenaemen
verstaen dat die saecke, als den marcke eijgentlijck concernerende, onder haer staet te decideren.
Ende soo gemelte heere Vriesen vermeent beswaert te zijn, heeft sijn saecke voir Ridderschap ende
Steden te institueren. Ende bent totte conferentie genomineert ende gecommitteert die heeren
marckenrichteren ende ordinarisse gedeputeerden met de heere burgemeester N. Schreeck.
Mede geproponeert dat de heere doctor Nijlant meerder aldaer aen die santstuijve bij d'Aevest
aengegraven heeft, als bij de heeren marcken richteren ende gedeputeerden utgebaecket was, in
gevolge der resolutie opte leste holtspraecke geholden, van d'uthgrave der stuijven. Daerop is
verstaen dat het uthgegraven sal blijven, maer dat gemelte heere Nijlant voor t'geene soo sijn edele
meerder als t'geconsenteert was, gegraven heeft, een recognitie sall betalen.

Jonker Johan van Deth versocht sijn stuijve bij Reelaerboom te moegen angraven. Wort uijtgestelt
totte naeste holtspraecke.
Anno 1657 den 15 September Holtinck geholden. Indertijt marckenrichter Jonker Jan der der Beeck.
Eerstelijck is gerepeteert ende voirgelesen allet geene op die jongste holtspraecke was gepasseert.
Ende onder anderen gelettet dat die huijskens van Roloff, Schooltman ende Herman Wever, op de
meente staende, bij provisie tott dese holspraecke waeren getolereert, dewijle overst over deselve
geclaget worde, hebben d'erffgenaemen geresolveert dat die eijgenaren van de huijsen voirschreven
... dato in den tijt van twie jaeren de gemelte huijsen sullen affbreecken ende op een ander vertrecken.
Deden sijluijden sulx niet, soo willen d'erffgenaemen deselve doen demolieren ende affbreecken,
t'welck haerluijden doorden onderscholts sall aengesegt worden.
Mede geresolveert indien ijmant eeniger torff uijt dese marckte vercofte aen uijtheemschen ende
daerover worden gekregen, dieselve sall verbuiert hebben waegen ende peerde metten torff.
De oude aengravingen soo voordesen verscheijden malen weder ingesmeten ende telckens weder
opgemaeckt bennen, als bij het Hach, de Wippe, bij Buckham ende Overmersch, bent op gisteren bij
d'heere marckenrichter ende gedeputeerden weder ingelijcket ende sullen die breucken ad 50
goudgulden daervan betaelt ende daervoor geexecuteert worden.
De heere marckenrichter heeft voirgestelt datter verscheijden dijcken gegraven ende deels bepatet
bent, als een dijck tegen Langencamp bepatet, een dijck bij den Holtmaet onbepatet, een dijck langes
den Reelaer bepatet, een dijck dij d'Aevest suijdwaert, een dijck bij het erve Ten Velde waerdoor een
hoeck landes ten naesten bij van de meente is gesepareert. Item een dijck door de meente langes
Hofstede gelegt ende bepatet, een dijck in den Raerhoeck tegens Borghmans bepatet, alsmede het
huijs van Palstercamp op de meente geset ende een dijck aldaer gelegt alwaer oock een hoeck
meente is bepatet. Angaende die voirschreven nieuwe dijcken, alsmede die patinge soo op de meente
tegens behoir gedaen is, sall verblijven in statu tott die naeste claringe van Ridderschap ende Steden,
alwaer finale resolutien daerover sullen genoemen worden. Soo overst eenige dijck ofte patinge ijmant
int particulier te nae gegraven ofte geset waeren, sall d'geinteresseerde dieselve inmiddels wederom
mogen insmijten ofte uijttrecken.
Raeckende de questie tusschen dese marcke ende de marcke van Lente, alsmede de questie
Vriesen, is goetgevonden dat eenige van uijt de erffgenaemen gecommitteert worden om met die van
Lente als oock met Vriesen daerover in conferentie te treden, sijnde daertoe genomineert de heeren
marckenrichteren ende ordinaris gedeputeerden nde den heere burgemeester N. Jordens. Hebbende
den heere doctor Roijer aengenomen met Licentmeester Vriesen te spreecken, watt tijt sulx
gevoeghlijck sall connen geschieden.
Mede voirgestelt, also Godt den Heere believet heeft Geerlich van Besten als marckenrichter ende
Jonker Herman van Deth als gedeputeerde in sijn euwige Rijck te nehmen, nodig te wesen eenen
anderen marckenrichter ende gedeputeerde te eligeren. Is per suffragia tott marckenrichter gekooren
Jonker Gooswijn Adolph van Raesvelt. In de plaetze van gemelten heer Raesvelt als gedeputeerde
wesende ende zaliger Herman van Deth bent geeligeert Jonker Van Uterwijck ende Conrad Nijlant
burgemeester, sullende de electie vanden marckenrichteren verblijven bij het oude.
Anno 1658 den 4den septembris hebben de heeren marckenrichteren Jonker Jan van der Beeck ende
Jonker Gooswijn Adolph van Raesvelt doen annoteren die nieuwe erffgenaemen soo een ancker wijns
schuldich bent
Jonker Jan van der Beeck marckenrichter wegens ancoop vant erve Grootenhuijs 12 Gulden. Jonker
Gooswijn Adolph van Raesvelt marckenrichter wegens desselfs kinderen vant erve Nijenhuijs toe
Boetele 12 gulden. Jonker Gerrit van Raesvelt als getrouwt aende weduwe van zaliger drost Ittersum
toe Nijenhuijs vanden Carler 12 Gulden. Juffer Van Besten genaemt Grubbe, wegens Wijfferdinck 12
gulden. Monsieur Lespere als getrouwt aen Clara van Deth wegens Woolthuijs 12 gulden. Gerhardt
Golts als rentmeester vande pastorije goederen 12 gulden. Jonker Ten Wall als erffgenaem van sijn

vader wegens Berghman 12 gulden. Jonker Jan Bruijns wegens Smalbroeck 12 gulden. Jonker
Grootenhuijs wegens Smalbroeck 12 gulden. Arent Arents als rentmeester wegens het erve Ter Loo
12 gulden. Andreas Nilant als rentmeester en van't capittel wegen Ten Wall 12 gulden. Burgemeester
Crul als rentmeester vant erve Monnickhuijs ende anderen 12 gulden. Jonker Rijswijck als getrouwt an
Joffer Reijgers wegens Haenen 12 gulden. Capitain Keppel cum suis als getrouwt an Joffer Van
Coverden wegens Wissinck 12 gulden. Burgemeester Nilant wegens den Aevest 12 Gulden. De heere
maijoor Bentinck vanden ancoop vant erve Brinckhuijs 12 gulden. Camerer Adriaen van Boockholt
wegens den ancoop vant erve Brinckhuijs 12 gulden. Albertus Nuis scholts van Dalfsen cum suis
wegens den ancoop vant erve Ten Holle in Linderte Jonker Jan van Heerde wegens de Hofstede 12
gulden. Die erffgenaemen van zaliger burgemeester Jan vander Beeck 12 gulden. Captijn Doijs
wegens Breenbroock als van sijn broeder angecoft 12 gulden. Die weduwe Suchtelen wegens den
uijtcoop vant erve Hoberings 12 Gulden. Noch voor t'versetten van t'huijs bij Koijntert 12 gulden. Noch
voor t'kempken voor Buckham 36 Gulden. Wegens het versetten van't huijs de Steenpoort 12 gulden.
Anno 1660 den 29 Maij Holtinck geholden. Indertijt marckenrichteren Jonker Jan van der Beeck,
edoch ditmael door impotentie absent sijnde, ende Jonker Gooswijn Adolph van Raesvelt, sijnde bij
d'saementelijcke presente erffgenaemen geresolveert als volgt:
Den edelen erffgenaemen voirgelesen sijnde hetgeene op de jongstledene holtspraecke was
gepasseert doen deselve alnoch verblijven bij de resolutien tegens de huijskens voir desen op de
gemeente geset sijnde, op de holtspraecke anno 1657 genoemen, alsmede bij de resolutie tegens de
wederop hermackede aengravingen verscheijdelijcken genoemen.
Raeckende die nieuwe dijcken bij particulieren in dese marcke gelegt alsmede de patinge soo op de
meente tegens behoir gedaen wort, verblijft bij de resolutie op de jongstledene holtspraecke daerop
genoemen ende wort de heere marckenrichter Raesvelt geauthoriseert daerover op de naeste
Claronge daerover advijs te versoecken.
Angaende die questie tusschen Raelter ende Lenter marcken, alsmede het verschil soo tusschen
d'erffgenaemen ende licentmeester Vriesen ontstaen is, verblijven die heeren erffgenaemen alnoch bij
de resolutie anno 1657 daerop genoemen, vide retro folio 87 ende soo ijmant vanden erffgenaemen
daerbij gelieft te comen can sulx doen.
Tegens het torff foeren in de groenlanden is geresolveert dat niemant in de merschen ofte
groenlanden sall foeren so lange elders torff te crijgen is, bij de poena van twe daler, d'helfte voor den
anbrenger, de wederhelfte voor den marckenrichter. Ende soo wanneer geen torff meer in de
gemeijne vehnen te becomen is, sal sulx de marckenrichteren bekent gemaeckt worden om aldan
daerop ordre te stellen.
Niemant sall plaggen moegen maijen wijders in de groenlanden als de schapen toegelaten is te
weijden, bij poena als hiervoorn tegens het torff foeren gestelt is.
Het veldje liggende binnen langes den Boeteler dijck is meestendeel aengegraven ende het huijsken
van Kleijne Cotthuijs is op de meente geset. Daertegens geresolveert dat het voirschreven huijs weder
van de meente geremoveert sall worden, angaende de utgravingen aldaer gedaen, verblijven
d'erffgenaemen bij de resolutien verscheijdentlijck voirdesen daertegens genoemen, vide folio 79.
Angaende d'huijsen op der eijgenaren selfs lant geset ende de meente gebruijcken, verblijft bij die
resolutie anno 1654 daertegens genoemen, vide folio 84.
Het torff foeren in Wijferings vehneken is folio 72 verboden bij poena, waerbij d'erffgenaemen alnoch
verblijven.
Bent verscheijden huijrlingen alhier int darp soo de meente gebruijcken tegens resolutie vide folio 74.
Blijft bij de resolutie doemalen daertegens genoemen.
Marckenrichteren ende gedeputeerden sullen ordre stellen dat de lijsters in den Vlootgraven int Woolt
gelegen gemaeckt worden.

De heere Bentinck versocht het huijs op Veltcamp op de meente dichte op sijnen graven te setten.
Kan niet geschieden, also Monsieur Wijer segt daerbij geinteresseert te wesen.
Jonker Van Twickelloe versocht een tuijnrichtinge bij sijn caterstede De Tasscherije. Soo ijmant
daerbij geinteresseert mach wesen, kan het besichtigen ende sich desen erkleren, sonst wort het
toegestaen.
Het versoeck soo de weduwe Van der Meeren doet om een hoeckjen ande Heemen aentegraven
moegen, wort niet toegestaen.
Jonker van Raesfelt versocht een dijck te moegen leggen tusschen de Heeste ende den Boteler Enck,
sullende blijven tott een gemeenen wegh, also niemant sich openbaert t'selve nadeelich te wesen,
wort toegestaen.
De heere gedeputeerde N. Putten versocht een hoeckien groenlants voer soo veer hetselve in dese
marcke gelegen is, op sijn catterstede de Haegenvoerde aentegraven. marckenrichteren ende
gedeputeerden worden geauthoriseert het voirschrevene versochte angraven a dato over ses
weecken in oogenschijn te nehmen. Inmiddels sall de meijer het selve uijtkijlspitten dattet
bescheijdelijck en kan besichtiget worden. Ingevalle niemant sich in de voirschreven ses weecken tijts
openbaert daerbij geinteresseert te wesen, sullen marckenrichteren ende gedeputeerden met gemelte
heere Putten moegen accorderen.
Also eenige erffgenaemen ditselve hebben in tijts contradiceert, heeft hetselve niet connen worden
geaccordeert.
Den 13 Julij 1661 een bijeenkomst geweest van de semptlijcke erffgenaemen bij kerckenspraecke
geconvoceert sijnde, ende heeft Jonker Gooswijn Adolph van Raesvelt, in der tijt marckenrichter,
naervolgende gravamina voirgestelt.
Eerstelijck het verschill aengaende de marckscheidinge tusschen die van Raelte ende die van Lente
bij Wolthaer, alsmede het verschill van secretaris Jacobus Vriesen, vide hiervan het request folio 150.
De heeren erffgenaemen gesien ende gehoort hebbende de claeghrequesten bij gemelte heere
Vriesen hierinne aen den heere drost van Zallant Hidde van Voorst, gepresenteert ende daerop
verleende apointementen, alsmede de requeste op den 24 Maij 1661 aende heere drost Rottger van
Haersolte gepresenteert, op welck requeste de heere marckenrichter ofte erffgenaemen opden 24
Junij daeran volgende, ingevolge daerop verleende apostille soude gedient worden van contrabericht.
Hebben goetgevonden te committeren den heere marckenrichter Jonker Van Raesvelt, burgemeester
Henrick Nilant, Burgemeester Conrad Nilant, licentiaet ende burgemeester Arnold van Boockholt
neffens Jonker Jan van Twickelloe, om dese saecke bij de hant te nehmen, ende soo doenlijck in
conferentie te treden met de erffgenaemen van Lente ende secretario Vriesen, ende te sien off de
questie in der minne tusschen parthijen soude connen affgedaen worden.
Wijders voirgestelt datter in de marckte verscheijden nieuwe angravingen ende uijtvredingen op de
meente waren gepleegt, als dat:
Jan Tonis, out-berghmuller, bij Voirthuijs aen sijn groenlant iets hadde aengevredet. Dat Westenenck
sijnen brinck vor het huijs uitgevreet hadde. Jonker Jan van Echten een stuck groonlandts bij den
Reelderboom tott aen den Vlootgraven uijtgevredet alsmede een stucke meente lands tegens sijnen
camp benoorden nae der Heijno ende hetselve ten deele besaijet. Burgemeester Arnold van
Boockholt een hoock landes angevredet alsmede een dijck gelegt op de meente bij sijn erve int
Reelaer. Gerrit Vechterloo het voirschreven voirdesen ingesmeten groonlant wederom opgevredet.
Gerrit Pasman in den Raerdijck een stuck meente tott an den dijck angevredet. Eijlert van Duijren op
het Binnenveldeken toe Bootele, een hoeck uijtgevredet, alsmede een hoeck landes bij sijn erve de
Heethaer daer het huijs op de meente geset is.
Tegens dese voirschreven angravingen is geresolveert dat deselve altemael wederom sullen worden
ingesmeten, alsmede al t'geene t'sedert den jaere 1652 sonder consent is angegraven.

Angaende de huijsen soo door den grooten stormwint t'voorleden winter bent omgewaijet ende op de
meente geset, wort gediffereert tott de naeste holtspraecke.
Bent gecommitteert de heere marckenrichter, de heer maijoor Bentinck, Jonker Jan van Twickelloe
ende Jan Jordens, om te bevorderen dat het darp Raelte den agterstant van verpondinge ende
maentleeninge, soo t'sedert den jaere 1654 niet betaelt is, betaelt worde. Vide folio 93.
Anno 1662 den 29 Julij holtspraecke geholden. In der tijt marckenrichter Jonker Gooswijn Adolph van
Raesvelt. Ende is bij de semptlijcke anwesende erffgenaemen geresolveert geconcludeert als volgt:
Eerstelijck is gerepeteert ende voorgeleesen t'geene op de holtspraecke anno 1660 op den 29 Maij
alsmede hetgeene anno 1661 den 13 Julij was gepasseert. Vide folio 91.
Onder anderen dat de heer majoor Bentinck de huijsen vande beijde erven Cotthuijs genaemt op de
meente geset hadde. Gemelte heere Bentinck presenteert tusschen dit ende toecomende Meij de
beijde voirnoemde huijsen van de plaetze te removeren ofte den gront te betalen, te weeten de roede
tegens acht stuijver. De heeren erffgenaemen concluderen dat de heere marckenrichter met
assumptie vande geinteresseerde erffgenaemen, met de heere majoor Bentinck daerover in
conferentie sullen comen.
Angaende het huijs bij Veltcamp op de meente geset verblijven de erffgenaemen bij de resolutie voir
desen daertegens genoemen, vide hiervan folio 90. Resolutie: Dat Jonker Jan van Echten toe den
Reelaer, voordat sijn edele de stuijve bij Relaerboom besaijet heeft tegens de resolutie anno 1654
daertegens genomen, vide folio 84, pro amende sall geven een halven aem wijn, ende naedesen niet
wederom besaijen, anders verblijven de heeren erffgenaemen bij de resolutie voor desen daertegens
genoemen, vide anno et folio pr'dicto.
Raeckende de huijsen soo door den grooten stormwint omgewaijet ende op de meente geset bent,
sullen blijven, mits dat iegelijck daervoor betalen sall, volgents resolutie voordesen daerop genaemen,
te weeten eenen ancker rijnschen wijn off twalff Gl. in de plaetze. Ende soo bij de huijsen eenige
angravingen gedaen mogten wesen, datselve sullen de marckenrichteren ende gedeputeerden
taxxeren ende daervan an de heeren erffgenaemen op de naeste bijeencomst rapport doen.
Het huijsken bij de cotterstede Steenpoort ofte Kleijne Lucht genaemt, wordt bij provisie getollereert.
Angaende het huijsken soo Tonis Knape op Robersveen geset heeft, daerover sullen
marckenrichteren ende gedeputeerden haer informeren.
Jonker Lambert van Laer bij de Kleijne Lucht een stuck groonlant uijtgegraven. Anthonis Monninck ant
erve Wolthuijs een stuck landes uijtgegraven. Jonker Jan van Echten langes den dijck tegens
Kijftsmaet een stuck meente utgevredet. Capitein d'Armoijsen an de maeden vant erve Ter Braeck op
twe plaetzen ijets angegraven. Burgemeester Putten bij de cotterstede Hagenvoorde in Luttenbergh
gelegen een hoeck heetlants uijt de meente in dese marcke gelegen, angegraven. Capitein Doijs
tegens sijn maet gelegen bij de Wippe een stuck landes uijtgegraven, alsmede een streppeltien an sijn
erve Breenbroock angegraven, staende tegenwoordich met boockweijte, oock aldaer beginnen een
dijck te graven.
Tegens dese voirgestelde angravingen is geresolveert dat deselve altemael weder ingesmeten sullen
worden.
De weduwe van zaliger burgemeester Suchtelen sall tegens het kempken, voordesen sonder consent
uijt de meente gegraven sijnde, bij het erve Buckham gelegen, geen telgen op de meente moegen
paten.
De dijck bij Thomascamp gelecht sall moegen blijven tott een open wech, maer de telgen daerop
gepatet sullen opgetrocken worden, ende sall aldaer geen toegravinge geschieden, bij poena nae
marckenrecht.

Burgemeester Nilant versocht het huijs van sijn cotter op de Aevest op de meente te setten. Wort
geconsenteert mits daervoor betaelt sall worden een ancker rijnschen wijn.
Jonker Rijswijck versocht een stuckien meentelandt an sijn erve de Vossehaer antegraven. Wort niet
opgedaen.
In plaetze van Jonker burgemeester Jonker Jan van der Beeck zaliger, als marckenrichter, is per vota
g'eligeert tott marckenrichter burgemeester Conrad Nilant.
In plaetze van Jonker Peter van Uterwijck als gedeputeerde van dese marcke, des wegen sijn edele
sich aen de heeren erffgenaemen heeft bedanckt, is tott gedeputeerde gecoren Jonker Jan van
Twickelloe, ende in plaetze van Conrad Nilant voirschreven als gedeputeerde is gecoren Anthonis
Monninck.
Raeckende den achterstant van verpondinge ende maentleeninge vant darp Raelte, verblijft bij de
resolutie t'voorleden jaer deswegen genoemen.
Anno 1662 den 27 Augusti hebben marckenrichteren Jonker Adolph van Raesvelt ende burgemeester
Conrad Nilant met de gecommitteerden Jonker Van Heerdt, de heere majoor Bentinck ende Jonker
Van Twickelloe, door de huijsluijden wederom doen insmijten, de angravingen anno 1661 gedaen,
alsmede dewelcke in den jaere 1662 tot den 28 Julij waeren gedaen, wederom ingesmeten, ingevolge
de resolutie op de voorgaende holtspraecke gearresteert.
Tott geswaerens bent gestelt Gerrit Vechterloe in plaetze van Herman Wolthaer. Lambert op de
Aevest in plaetze van Lucas Woolthuijs. Jan toe Raen in plaetze van Derck Elstman. Gerrit Thijman in
plaetze van Tonis Voorthuijs. Willem Braeckman ende Esse Krickinck worden gecontinueert.
Volgen dewelcke haere huijsen op de meente geset ende daervoor volgents resolutie betalen sullen
voor elck huijs een ancker wijn oft twalff Gl. in de plaetze.
Monsieur Pott wegens het huijs op het erve Veldinck in Linderte. Majoor Bentinck wegens het huijs op
Palstercamp ende Grote Cotthuijs ende Kleijne Cotthuijs ende Schuttenhuijs. Monsieur Duijren
wegens het huijs op Heethaer. Jonker Herman van Heerdt wegens het huijs op Elscamp De weduwe
van zaliger marckenrichter Beeck wegens het huijs op Grootenhuijs int Reelaer.
Marckenrichter Nilant wegens het huijs op de Aevest noch te setten. Derck Klump het huijs op de
meente geset bij den camp de Olde Weehr genaemt uijt het erve Hollinck gecoft.
Anno 1664 den 20 Julij holtspraecke geholden. In der tijt marckenrichteren Jonker Gooswijn Adolph
van Raesvelt ende burgemeester Conrad Nilant.
Eerstelijck is den semptlijcken erffgenaemen voorgelesen t'geene op de jongeste holtspraecke was
gepasseert ende naervolgende resolutie genoemen.
De heeren erffgenaemen verblijven bij de resolutie soo haer edelen op de holtspraecke jongstleden
aengaende den heere collonel Bentinck genoemen hebben, mits dat de conferentie tusschen dit ende
ancomende Michaeli geschiede.
Nopende de angravingen soo bij de huijsen op de meente geset sijnde, mochten gedaen weesen
sullen ingevolge vorige resolutie getaxeert worden, vide folio 92 ende de betalinge oock geschieden.
Het utgevredede kempken bij Groote Buckham ende andere vanden selve natuere sullen verpachtet
worden.
Angaende de verpondinge ende maentleeninge vant darp Raelte verblijven de heeren erffgenaemen
bij de resolutie anno 1661 deswegen genoemen, sullende mede daerin gedaen worden als de
conferentie van de heer collonel Bentinck dienen sall.

De heere secretarius Vriesen versocht dat de conferentie tusschen de heeren gecommitteerden van
dese marcke ende sijn edele in sijn qualiteit moege voortganck nehmen, sijnde bij de erffgenaemen
angenoemen dat de conferentie mede geschieden sall als de saecke van heere collonel sall dienen,
sullende de heere Vriese intijts daervan worden verwittiget, vide hiervan folio 91.
Wijders is bij de heeren marckenrichteren geproponeert ende bekent gemaeckt dat Jonker Van Laer
sijn angegraven groonlandt bij Steenporte, soo anno 1662 wederom ingesmeten was, hermaeckt ende
weder opgegraven hadde, mede dat Anthoni Menninck, sijn ingesmeten lant bij Woolthuijs, Jonker Jan
van Echten bij Reelaerboom, Gerrit Vechterloe sijn maete, de lantheer vant erve Breenbroock bij de
Wippe, oock haere ingesmetene angravingen weder opgemaeckt hadden.
Resol.: Dat alle degeene soo voor twe jaeren het angegraven landt ingesmeten is, ende wederom
opgemaeckt hebben, sullen worden gebreucket volgens resolutie daertegens genoemen, vide folio 79,
ende weder gedemolieert worden.
Wijders is bij de heeren marckenrichteren bekent gemaeckt dat bij het erve Schaenecamp twe stucken
landes angegraven waeren. Bij Cortenhorst een stuck groonlant angegraven. Bij de Knolle een stucke
groonlant angegraven. Bij Hollemans maet twe stucken groonlands angegraven. In Buckhammer maet
bij het Schoolt een stucke groonlant angegraven. Wolvegoor den brinck voor sijn huijs utgevredet.
Jonker Rijswijck an sijn erve de Vossehaer angegraven ende het huijs op de meente geset.
Resolutie: Dat alle nije angravingen weder ingesmeten sullen worden.
Jonker Baeck presenteert den nijen dijck bij sijn edeles huijs op't veldeken gelegt apen te laeten
liggen.
Het huijs van de cotterstede Voor de Maet op de meente geset ende is aldaer een weijnich
angegraven.
Amptman Wijer heeft het lant liggende bij het erve de Hofstede tusschen den dijck aldaer
toegemaeckt, gelijck Jacob Overmersch sijn anpaet tegen sijn lant daervan oock angevredet heeft.
An Thomascamp een weijnich angemaeckt.
De Kleijne Lucht ofte Steenpoorte het huijs met den bergh opte meente geset ende uijtgevredet.
Jonker Van Heerdt het huijs op de meente geset op den Brinck, segt daer niet willen antegraven.
Groote Luchtman woenende in Wijer Kerspel een nieuwe schaepschott in de marcke van Raelte
geset. Sall de meijer van de Lucht door de geswaeren angesecht worden, het schaepschott vande
Raelter marck te sullen nehmen, in den tijt van vijer weecke. Dede hij sulx niet, sall bij
marckenrichteren ende gedeputeerden gedaen worden.
Herman Wever woenende op de meente bij Luchtman sall angesecht worden te sullen vertrecken. Het
torff formen in de merschen wort wel ernstelijck verboden, sullende de contraventeurs executelijck
daerover gebroecket worden, volgents resolutie vide folio 90.
De heere marckenrichter Raesvelt versocht een dijck op het Bootelervelt te leggen tegen sijn edeles
lant soo veer datt aldaer is streckende ende dat tott eenen apenen wech ende den selven te moegen
bepaten. De dijck ende de bepatinge vandien is toegestaen.
Volgen de nieuwe erffgenaemen.
Secretarius Vriese wegens een halve wahr ut het erve Emptinck in Linderte een ancker wijns 12 - 0
Rentmeester Putten wegens den ancoop van't erve Brunsel 12 - 0 Tonis Everts Velthuis ancooper van
waare van erve Velthuis 12 - 0 De erffgenaemen van zaliger scholts Van der Meeren ende Juffer van
der Beeck zaliger eheluiden 12 - 0 Jonker Henrick Lambert Bruijns wegens het erve Smalbroock 12 -

0 De eijgenaeren van't erve Schaenecamp als haer angeervet van Juffer Moudijck 12 - 0 De
erffgenaemen van zaliger kemener Boockholt wegens het erve Brinckhuijs ende het erve Krickinck 12
- 0 De scholts Kuerbeeck getrouwt an juffer van Haersolte wegens Brinckhuis 12 - 0 De erffgenaemen
van zaliger Martens 12 - 0 Rentmeester Ten Velde junior van wegen Westenenck ende Ter Haer 12 -
0 Lambert van Laer als getroutt an Juffer Martens wegens het erve Ter Stege 12 - 0 Uelsen wegen het
erve Kleijne Buckham 12 - 0 Salomon Laen als rentmeester van't erve Hollemans.
Anno 1664 den 13 ende 14 Septembris hebben de heeren marckenrichteren ende gedeputeerden ter
executie gestelt de resolutien op de jongstledene holtspraecke genoemen.
Eerstelijck ingesmeten bij het erve Breenbroock t'geene bij het schaepschotte langes den camp
angegraven was alsmede de angravinge soo aen Breenbroocks maete bij de Wippe angegraven was,
welcke parceelen anno 166..(niet vermeld) oock ingesmeten waeren.
Bij het erve De Haene ingesmeten twe parceelen, te weten soo besuijden ende benoorden den camp
aldaer waren angegraven. t'Geene bij het huijs angegraven is, daervan sall de lantheer accorderen.
Mede ingeworpen twe parcelen soo Jonker Amerongen an Hollemans maet hadde angegraven.
Oock ingesmeten de angravinge bij Suchtelen gedaen an sijn maete bij het Schoolt mede ingeworpen
die angravinge soo benoorden den camp bij de Knolle was angegraven. Mede bevonden dat het huijs
van Vreesen meijer den Olden Clump op de meente geset is, ende aldaer door den gelegten dijck een
strepeltien landes van de meente gesepareert is, t'welck bij den meijer door een tuijn op het eijnde
toegemaeckt was, t'welck los gemaeckt ende den meijer gelast niet wederom te sullen toemaecken.
Mede aldaer bevonden dat door den dijck, soo de heeren van Deventer bij het erve Voembergh
hebben doen graven een heelen hoeck landes langes den dijck gelegen vande meente gesepareert
is, ende dat de meijer Voembergh aen beijde eijnden bij den dijck een tuijn geset ende ock den op
wegh op den dijck toegemaeckt hadde, waerdoor belettet worde dat de cotter Reestman sijn uthdrift
aldaer niet conde gebruijcken ende oock geen vreemde beesten daerop konden comen om te
weijden. Soo is op huijden bij de heeren marckenrichteren ende gedeputeerden de tuijne wegh
gedaen, ende hebben Voembergh gelastet deselve niet wederom te sullen opmaecken ende den
opwegh op den dijck open te sullen laeten liggen tott een gemeijnen wegh, ter contrarie doende, dat
haer edele hem daerover wilden breucken.
Wijders is ingeworpen het angegraven groonlant bij Cortenhorst, alsmede twe parceelen bij
Schaenecamp angegraven. De maete bij Vechterloe is wederom ingelijcket. Mede ingesmeten een
hoeckjen landes soo jonker Van Echten in die Stege bij Reelaerboom utgevredet hadde. Oeck
ingesmeten het angegravene bij Woolthuijs. Mede bevonden dat Wolvegoor een graven om de brinck
voir sijn huijs gegraven hadde. Is bij de heeren gesien dattet een gruppe was tott affleijdinge vant
waeter nae den Vloetgraven gaende. Is geconsenteert also te moegen verblijven mits dat Wolvegoor
aldaer drie gaeten ofte wegen sall open laten liggen, dat de beesten haeren ganck daerover konnen
hebben om te weijden sonder eenige bespieringe.
Eijndelijck is ingesmeten de maete soo Jonker Lambert van Laer hadde doen graven bij Steenpoorte
dewelcke oock voordesen al was ingelijckt. Steenpoorte heeft het huijs ende den bergh op d'meente
alsmede de cotter aldaer het huijs voor een gedeelte op de meente geset.
Het schaepschott van Luchtman is in dese marcke geset. Hebben de heeren marckenrichteren op
huijden den meijer gelastet den eijgenaer ofte den rentmeester Molckenbuijr te sullen seggen dat
deselve bij de marckenrichteren ende gedeputeerden tott Raelte soude comen om met malcanderen
daerover te spreecken, doch is niemant gecomen.
Anno 1664 den 6 Octobris heeft de custos Willem Aems de ommestaende reeckeninge ter presentie
van ons onderbeschrevenen gedaen ende bevonden den ontfanck te bedragen achthondert drie en
tsoventich Gulden 7 - 8 873 - 7 - 8 Die uitgave daertegens 864 - 5 - 0 also dat meer bij den custos is
ontfangen als uijtgegeven: 9 - 2 - 8 Noch comt Thijman acht goudgulden van wegen waegenvragt van
verscheijden jaeren Car.Gl. 11 - 4 - 0 Affgetrocken die 9 - 2 -8 komt den custos van dese reeckeninge
wederom ut de marck 2 - 1 - 8

Anno 1664 den 7 Octobris met Sweer Gerris onderscholts affgereeckent alle die bij hem gedaene
verteringen, t'zedert den jaere 1652 tott op gisteren gedaene ende huijden te doene verteringe excluis,
ende is bevonden dat Sweer sijn reeckeninge in alles beloopt seshondert tweendertich Carol 14 St
632 - 14 - 0 waertegens deselve vanden koster in verscheijden posten bij hem op gisteren verreeckent
heefft ontfangen 443 - 18 - 0 dewelcke affgetoegen rest Sweer van de marcke noch te ontfangen 189
- 1 - 0
Anno 1664 den 6 Octobris heeft de heere marckenrichter Raesvelt reeckeninge gedaen van sijn
ontfanck ende uijtgaeve specialijck overgelegt bewist sich dat gemelte marckenrichter ontfangen heeft
hondert vijffende vijfftig Gl., dice 155 - 0 - 0 d'uijtgave beloopt 161 - 6 - 8 soodat d'uijtgave meerder
beloopt 6 - 6 - 8
Gooswien Adolph van Raesfeldt Conr. Nilant E.B. Bentinck Jan van Twickello.
Anno 1668 den 5den Augusti hebben die heeren marckenrichteren ende gedeputeerden van de
marcke omgevaeren ende bevonden aen d'erffgenamen voor te dragen volgende saecken:
1. Bij Hemminck ende Holleman, naest den anderen, ieder een stuckien langes den tuijn affgevredet.
2. Breenbroeck het huijs op die meente gesadt, ende ontwerp gedaen daer aengraven.
3. Coemer een koter, het huijs op die gemeente gesadt.
4. Aen de coterstede die Wippe is aengegraven ende is hem gelastet tegen s'anderen daeges te
negen uiren voor die marckenrichteren unde gedeputeerden te comen.
5. Aen het goet die Haene aengegraven ende een gedeelte met eijcken beplantet.
6. Aen het goet die Keijser een streepeltien aengegraven.
7. Voombergh ende Veldinck beijde noch langes den dijck met tuijnen ende heeckens gesloeten, een
groot stucke landes.
8. Jacob Avermars noch niet affgedraegen, t'geene bij hem voor lange is aengegraeven.
9. Bij het Groetenhuijs een groet stucke beslaegen ende ten deele beplantet.
10. Die Vloetgraeven achter ......(blanco)..... wort beenget door Jonker Raesfelt met een brugge.
11. Belderman heeft een huijs op die gemeente gesadt.
Anno 1668 den ..(blanco).. Augusti hebben die heeren marckenrichteren burgemeester Raesfelt ende
Camer ende Burgemeester Conradt Nilant neffens gedeputeerden ende samptlijcke erffgenaemen op
eene algemeene holtspraecke op bovenstaende elff poincten geresolveert ende gedelibereert als
hiernaer volght.
Resolutien.
Aengaende het eerste poinct. 1. Is verstaen dat Hemminck ende Holleman sullen hebben te
accorderen met die heeren marckenrichteren oft gedeputeerden. Bij ontstentenisse sal hetselve lant
weder ingesmeten worden.
2. Boven den ancker wijn sall captein Dois over hetgeene tot bevrionge vant huijs wort toegeslaegen
moeten accorderen met de heeren marckenrichteren ende gedeputeerden der erffgenaemen.

3. Die weduwe Suchtelen presenteert te betaelen een ancker wijns, ende sal haer edele een dijck
maecken in plaetse van den tegenwoordigen wegh, waervan het besteck die gedeputeerdens sall
worden bekentgemaeckt, sullende ondertusschen den tegenwoordigen wegh open blijven.
4. Schoot belooft mits desen uit naeme van de Wippe, waervoor hij sich sterck maeckt, met die
erffgenaemen affdracht te maecken.
5. Is verstaen dat het aengegraven lant volgens resolutie wederom sall worden ingeworpen.
6. Sall mede ingeworpen worden.
7. Sall het aengegraven lant van Gerrit Eskens weder worden ingesmeten, ende die reeckens van
Vombergh ende Veldinck worden wechgenomen.
8. Sall alsnoch affdracht maecken, oft sall het aengegraven lant wederom ingesmeten worden.
(Rutger Avermarsch an de marckenrichter betaelt 4 Carol. gulden). 9. Sall Jonker B. Lanckvoort q.q.
voor het versetten des huijses betaelen een ancker wijn, ende sall die reste blijven in statu als
hetselve is, sonder den dijck oft het lant verder te sluiten off te bepaelen.
10. Belderman sall voor het setten des huijses geven een ancker wijn sonder dat hij int minste sall
moegen angraeven. (Belderman heeft an de marckenrichter betaelt 12 Carol. gulden).
11. d'Heer captein Raesfelt presenteert die vlootgraeven bequaem te maecken, mits dat sijn edele
eenige huijslieden des carspels Raelte toegevoeght worden, ende sall hetselve worden geexecuteert
door die heeren gedeputeerden Twickeloe ende Menninck.
De heer Baecke tot den Velner is toegestaen dat sijn edele het huijs Smalbroeck sall moegen
versetten op die gemeente mits daervoor betaelende een ancker wijn. Voorts dat de heeren
marckenrichteren neffens gedeputeerden ende die naburige geinteresseerde erffgenaemens
soedanich versetten eerst sall worden bekent gemaeckt, ende in oogenschijn genomen is.
Van Heerde versocht dat sijn edele het huijs, tegens die Hoffsteede over, sijnde een catersteede, voor
aenloop der beesten, sall moegen bevreeden, hetwelck toegestaen is, ende wort hetselve gestelt tot
believen ende arbitragie der heeren van Swolle.
Die edele Arnoldt van Suchtelen is denselven dach gecoren als gedeputeerde in plaetse van de
zaliger heer collonell Bentinck.
Anno 1670 den 18 July hebben de heeren marckenrichter ende gedeputeerden van de markte,
omgevaren en bevonden an d'erffgenamen voor te draegen volgende saecken.
1. Wolger een stucke landts van de Meente angegraeven, doch niet toegemaeckt.
2. De Heer Echten bij den Relaerboom angegraeven, 't welck voor desen al is ingesmeeten.
3. Noch d'Heer Echten een streepeltien angegraeven bij 't Relaer.
4. Hendrik op de Hunnepesmaet heeft rontomme sijn huijs angegraeven.
5. Smoock sijn huijs met den bergh is op de gemeente geset.
6. Beerent Dericksch versoeckt van de heeren erfgenaemen een streepeltien landts bij sijn campken
an te graeven, welck campken oock erfgenaemen grondt is.
7. Braackman en Volkhuijs Hendrick versoecken een stuckien landts liggende an haer landt bij
Beldermans huijs.

8. Derick Klomp bij 't Goorsumpel, twee streepelties angegraeven.
9. Voomberge een stuck landts angegraeven.
10. Het erve Brunsel is voor en agter bepootet, voor beslooten maer achter open.
11. Knollert, alias Vossebelt, heeft bij sijn huijs een stuckien landts angegraeven.
12. Wippers Jan bij d'Haene een stuckien angegraeven.
13. Breembroock bij 't huijs angegraven en 't huijs uijtgeset.
14. Breembroock bij de Wippe een stuckien angegraeven.
15. Assendorp een hoeckien angegraeven.
16. Holleman een stuckien landts angegraeven.
17. Bij Groote Buckham angegraeven en 't huijs versett.
18. Wellinkvoorde een stuckien angegraeven.
19. Rijssewijck een stuck landts angegraeven.
20. Juffer Van Coeverden angegraeven bij d'Keijser.
21. Bij Sijbelt 't huijs op de meente geset.
22. Secretaris Fockinck versoeckt bij de Raemst een stucke landts van de meente.
(Hier begint het tweede boek)
Anno 1760 den 19 July Holtspraecke geholden, in der tijt Marckenrigter Conrad Nijlandt, burgemeester
tot Zwolle, ende hebben d'heeren Erfgenamen over de boovenstaende poincten geresolveert en
geconcludeert als volgett
1. De Heeren van Deventer seggen haer intentie niet te weesen, om te sluijten, waermeede de heeren
erffgenamen contentament neemen en sullen de marckenrichters daer op letten, dat 't selve niet en
wordt geslooten.
2. Is geresolveert, ingesmeeten te worden.
3. Wordt toegestaen, doch te geeven een recognitie.
4. Is geresolveert, dat 't angegraeven weeder ingeworpen sal worden, voorbeholdens de boete.
5. Is geresolveert voor 't huis Jutte te betaelen, voorbeholdens de boete.
6. Wordt niet geconsenteert.
7. Wordt meede niet geconsenteert.
8. Is geresolveert ingesmeeten te worden.
9. Geresolveert ingesmeeten te worden.

10. Dewijle Monsieur Putten sustiniert sijn eijgen landt te sijn soo wordt 't insmijten uijtgestelt tot
Michaeli naestcomstich mits daer teegens 't bewijs te brengen en sulx niet geschiedende sal 't
geslootene weeder opgemaeckt worden.
11. Is gestelt in statu te blijven mits daer voor te betaelen of ingesmeeten te worden.
12. Wordt geresolveert in den staet te maecken als 't geweest is.
13. Is geresolveert bij de resolutie te parsistieren te vooren diesweegen (gedaen) genoomen doch
weegens 't angraven te accordeeren met d'Heeren Marckenrichteren.
14. Wordt geresolveert ingesmeeten te worden.
15. Is gestelt te parsissteeren bij d'voorige resolutie.
16. Wordt gestelt ingesmeeten te worden.
17. Wort geresolveert te blijven in statu en sal weegens 't bij beslaegene landt bij 't huijs, accorderen
met d'Heeren Marckenrichteren ende Vrouw Van Suchtelen, de brugge in den gesmeetene dijck,
onderholden met plancken als anders, daer voor genieten 't hoeckien landts ande westsijde, 't ander
ande oostsijde ongeslooten laeten liggen.
18. Wort geresolveert ingesmeeten te worden.
19. Wort meede beslooten in statu te blijven, 't geene bij 't huijs beslooten en angegraeven is doch
open te laeten 't geene teegenover 't huijs is, tot an 't heggeholt en daerover met d'Heeren
Marckenrichteren te accordeeren.
20. Geresolveert ingesmeeten te worden.
21. Wordt geresolveert in statu te blijven doch met de Heeren Marckenrichteren te accordeeren.
22. De erffgenamen sullen in conferentie coomen met d'Heeren Marckenrichteren ende
Gedeputeerden.
Resolutie. Van de nieuwe catters te verpachten. Is bij d'Heeren Erfgenamen vastgestelt te sullen
geeven een recognitie die tot nu toe vrij geseeten hebben. Die Edele Scholtis van Raelte heeft belooft
de registers van de verpondinge van 't dorp van Raelte in handen van d'Heeren Erffgenaemen te
leeveren ende dat pr'cise in Augusto 1670 voor de anstaende carspels reeckeninge.
Meede vastgestelt datter kerckenspraeck sal gedaen worden dat nimant van d'dorpers d'Edele
Scholtis sal betaelen.
Alsoo 't Godt Almachtich belieft heeft Jonker Gooswijn Adolph van Raesfelt als marckenrichter uijt
dese wwwrelt te haelen en in sijn Euwige Rijcke te neemen soo is 't noodig eenen marckenrichter in
sijn plaetse te eligeeren.
Is per suffragia gecooren tot marckenrichter d'Heer Eusebius Bentinck tot Schoonheten.
Des anderen dages tot geswoorens gecontinueert: Herman Woolthaer Marten Schanecamp Thijman
ende Krickinck
ende nieuwe gestelt: T Wolvegoor en Hollman.

Anno 1676 den 13 Junij holtinck in Raelte geholden, in der tijt marckenrichter die Heer Bentinck van
Schoonheeten ende sijn dese volgende saecken geproponeert, ende daer over geresolveert in forma
sequentia:
Ierstelijck geresolveert, die huijsen soo nae desen op de meente mochten gesettet worden, niet meer
daer bij ante graaven als een scheepel gesaij, mits dan noch voor het versetten van jeder huijs te
betaalen een ancker wijn. Hier onder worden die ongewaerden niet begrepen. Resol.: Al wat bij dese
volgende huijsen, soo voor desen uijtgeset sijn, is angegraaven booven een scheepel gesaij, sullen bij
de Heeren Marckenrichter en Gedeput. daar over accordeeren, namentlijck: Sijbelt Smalbroeck
Kijftman Gr. Buckham Harinck Derick Kuijnijert.
Resolutie: Nije caters, als meede nije darpers sullen niet berechtiget weesen in de meente, soo ten
aansien van 't torffen als beesten in deselve te drijven: die beesten voor de eerste mael te schutten,
voor de twiedemael te confisqueren; imant bevonden te torffen, den torff prijs, daer ende booven thijn
Ggl boete.
Resolutie: Die drie caters bij de Lucht die eene soo niet besaijt is, van stonden an in te smijten, ende
het huijs afbreecken ende die twie anderen, soo haast het coorn daer af is, in te smijten ende die
huijsen afte breecken.
Resolutie: Die Marckenrichteren ende Gedeputeerden worden geauthoriseert om de santstuijve in 't
Relaar in oogenschijn te neemen.
Jonker ten Bruggen als cooper van den Galgenbelt versoeckt aan de sament lijcke erfgenaemen dat
die voornoemde coop van den Galgenbelt mochte worden toegestaan. Resolutie: Den coop wordt bij
de samentlijcke Heeren Erfgen. voor goet geapprobeert en belooven de Heeren Erfgenaemen bij die
betaelinge der laeste cooppenningen te doen transport en overdraght.
Breedenbroeck sedert de laetste holtspraacke angegraaven. Resolutie: Dat het selve sal ingesmeten
worden ende soo voor desen is angegraaven bij Dr. Nilant sich daer over te informeren, hoe vere het
selve is geaccordeert wort toegestaen, mits betalende vijftigh Car.Gl.
Wolthuis sedert de laetste holtspraacke angegraaven. Resolutie: Dat het selve weder ingesmeten sal
worden.
Wolvegoor angegraaven. Resolutie: Te persisteren bij die resolutie op de jongste holtspraacke
gearresteert.
Bij 't Kerckenlandt bij 't Relaar angegraaven. Is geresolveert het selve in te smijten.
Relerboom angegraaven. Resolutie: Te persisteren bij de olde resolutie.
Vechterloo angegraven op twie plaetsen - ad idem.
Berent Derix angegraaven. Resolutie: Dat selve in te smijten.
Alsoo het Godt Almachtich belieft heeft Zijn Edele marckenrichter Conrad Nilant uijt dese werelt te
haelen en in sijn euwige rijck te neemen, is noodigh een marckenrichter in sijn plaetse te eligeren. Is
per suffragia tot marckenrichter gecooren die Heere Burgemeester Joan van Twickello. In plaetse van
zaliger Burgemeester Menninck tot gedeputeerde gecooren Doctor Crouse. In plaetse van de Heer
Burgemeester Van Twickello tot gedeputeerde gecooren d'Heer Gerhard van Echten tot den Relaer,
Is geresolveert het stuck landts bij de Raemst, door de Edele secretaris Derck Fockinck van de heeren
erfgenamen gecoft, sal per naeste gelegentheit in pr'sentie van de Heer Marckenrichter en
Gedeputeerden uijtgebaeckt worden.
Copia.

Die ondergeschreven heeren Markenrigters ende gecommitteerden van Raalter marcke als hiertoe
specialijk geauthoriseert bij resolutie der erfgenamen van dato den 19 Junij laestleden, hebben op
behach van deselven met secretaris Nicolaj Fockinck geaccordeert over een stuck velt offte heetlandt
in gemelde marck an de Raemst tusschen desselfs twie saijcampen met een inhanc offte bucht
geleegen, dat hij t'selve met een rechte linie ende tuijnrichtinge sal moogen angraeven, ende daervoor
tot behoeff van gemelde marcke moeten betaelen vijff ende soeventigh Caroli guldens eens.
In oirconde deses ondergeteijckent, den 23 December anno XVI-soeventigh (1670).
Was ondergeteijckent met verscheijden handen: Conrad Nilant als marckenrichter van Raelter Wolt.
Eusebius Borchart Bentinck marckenrichter van Raelter Wolt. Anthonius Menninck als gedeputeerde.
Herman van Heerdt als gedeputeertde. Aerent van Suchtelen als gedeputeerde. Jan van Twickello als
gedeputeerde.
(pro vera copia)
Anno 1673 den 15 Juny is de caterstede den Galgenbelt an de Heere Henricx ten Bruggen toe
Linderloo door eenige gecommitteerde erfgenamen vercoft voor een somma van drie hondert vijf ende
seventigh Goudgulden in Carol.Gulden vijfhondert vijf ende twintigh. Weegens het vercofte hoijlandt
hondert vijf ende dertigh Goudgulden in Carol.Gulden hondert negen ende tachtig. Het rantsoongelt
per ad 2 stuijver per ieder Goudgulden sesende dertigh Goudgulden twalf stuijvers alles an vrij gelt
sevenhondert drie ende viertigh Carol.Gulden ses stuijvers.
't selvigen jaers 17 Junij op voornoemde cooppenningen bij de heer amptman Wijer ontfangen een
somma van 375.0.0 Dan 22 Julij noch ontfangen 283.16.0 ________ 658.16.0 Die afgetrocken van
743. 6.0 _________ Rest 84.10.0
De uijtgave van den Heer Wijer
Den 25 Junij an Ter Stall door ordre van de erfgenaemen van ThijenRaen, Linderte en Boetele, voor
wien het geimplojeert is 355.14.0 Den 23 Julij an de Heer commissaris Brueckhuijs 295.00.0 Voor
wagenvraght en verteeringen 4.11.0 1676 den 14 Junij door Heeren Marckenrichters an Ketwijck
betaalt 3.11.0 _______ 658.16.0 Het restant van den Gelagenbelt op d'andere sijt ersien is 84.10.0
84.10.0 Den 16 Junij an Mr Berent voor verteringe over de vercopinge gevallen noch bet. 25.13.0
Noch 14 Gl wegens den 50. penning, soo d'heer cooper bewijst, sulx twiemael betaelt te hebben
14.00.0 _______ 39.13.0 afgetrocken van de 84.10.0 rest 44.07.0
D'Heeren van Deventer wegens den ancoop van een gedeelte van Krickinck 12.0.0 Grootenhuijs als
erfgen. van Dr. Eenschate wegens Smalbroeck 12.0.0 D'erfgenaemen Van der Beecke als erfgen. van
haer vader 12.0.0 Licentmeester Boeckholt als erfgen. van Vriese 12.0.0 Item als erfgen. van Jan van
Boeckholt 12.0.0 D'Wed. Suchtelen wegens het versetten van Kounijers huijs 12.0.0 Noch van den
ancoop van 't halve Hobrinck en Buckham 12.0.0 Noch voor 't kemken bij Buckham 3 anckeren,
tesaamen vijf anckeren. (Hierop betaelt vier anckeren) D'erfgenaemen van Camerer Boeckholt 12.0.0
Den Ontfanger Boeckholt wegens den ancoop van Brinckhuijs 12.0.0 Lambert van Laar getrouwt an
Juffr. Marthens 12.0.0 Eijlert van Deuren van't versetten van 't huijs 12.0.0 Die erfgen. van Duijren als
nije erfgenaemen 12.0.0 Raesfelt als erfgen. van sijn vader 12.0.0 Vrou Van Suchtelen van 't
versetten van 't huijs Den Buckham 12.0.0 D'Ruijter als erfgen. van Juffr. Van Holthuijsen 12.0.0
Buijten erfgenamen:
Heerdt als erfgenaam van Ittersum wegens den Elscamp 12.0.0 Item voor 't versetten van 't huijs den
Elscamp 12.0.0 Jan van Heerdt als erfgenaam van Capitain Ittersum 12.0.0 Jonker ter Bruggen als
cooper van 't Smalbroeck 12.0.0 Albert Buijs wegens den ancoop van 't erve Ten Holle 12.0.0 (Hierop
door Pauel Schanencamp betaelt 3 Carol.gulden an Ketwick) Die cooperen van de waere Ten Holle
12.0.0 Die scholtis Keurbeeck getrout an Juffr. Van Haersholte 12.0.0 Juffr. Keurbeecke als erfgen.
van haer vader 12.0.0 Baacke als cooper van 't Smalbroeck 12.0.0 Joes. ter Bruggen als erfgenaam
van Camphuijs 12.0.0

Dese sijn nije anckeren wijns schuldigh zedert het jaer 1670:
Juffr. van Brunsfelt wegens den ancoop van Berghmans erve 12.0.0 Vriese als nije rentmeester der
stadt Zwolle 12.0.0 Suchtelen als nije rentmeester van 't Capittel van Deventer 12.0.0 Jan Jordens als
nije rentmeester van 't Capittel van Deventer 12.0.0 Menninck als erfgenaam van sijn vader van 't
Wolthuijs 12.0.0 (Desen ancker door de custos an de Heer van Schoonheten betaelt) Dr. Nilant als
erfgenaam van sijn vader van de Avest 12.0.0 Juffrou van Amerongen als erfgenaeme van haer vader
van 't Hollemans 12.0.0 Hooman als nije rentmeester van De Honnep 12.0.0 Jonker ter Bruggen
wegen het versterff van sijn vader 12.0.0 Grobbe als erfgenaam van sijn moeder van 't erve
Wijfferdinck 12.0.0 Burgemeester Putten wegens de erfenisse van sijn broeder van 't erve Brunselman
12.0.0 D'erfgenaamen van Vrouwe van Breen, off Echten cum suis van Hilligencamp 12.0.0 Hoofslagh
wegens den ancoop van den Elscamp 12.0.0 Juffr. Van Hoeckelum als erfgenaeme van haer suster
Ruijters wegens Schaanencamp 12.0.0 Holsbusch als erfgenaem van het erve Keijsers 12.0.0
Haagedooren en Duijren als cooperen van 't Hoeven 24.0.0 Jufferen Van der Beeck als cooperen van
de Bergmeulle 12.0.0
Anno 1681 den 29 Junij holtspraecke geholden, in der tijt marckenrichteren de Heer Bentinck van
Schoenheten ende Burgemeester Van Twickelloo ende hebben volgende saecken, de algemene
heeren erfgenamen voorgestelt.
Ierstelijck geresumeert het geene op de jongste holtspraecke was geresolveert en hebben die heeren
erfgenamen gepersisteert bij de resolutien op die jongste holtspraecke 1676 genoomen wegens het
insmijten van verscheijden angegravene parcelen, soo opgemaeckt sijn, te ersien in 't marckenboeck,
en deselve voor de boete te executeren.
Die Heeren Marckenrichteren hebben volgens authorisatie vercoft als volgt:
Ierstelijck een caterstede, den Belt genaamt voor 150 Car.Gl. Ten twieden een weideken bij Berent
Dericks, doende jaerlijx twie goltgl. voor 75 Car.Gl. Ten derden een stuckien landts bij den Clomp voor
35 Car.Gl.
De samentlijcke Heeren erfgenamen approberen ende ratificeren dese voornoemde vercopinge, en
sijn de voornoemde penningen ge‹mploijeert tot betalinge van het Bisschopsgelt.
De Heeren Marckenrichteren worden geauthoriseert om in liquidatie te treeden met die Heere
Hoofslach wegens het Bisschopsgelt soo sijn Edele verschooten heeft, waervan de Heere
Marckenrichter Van Twickello, an Monsieur Hoofslach obligatie heeft gegeven ad. 447 Car.Gl en soo
veele uijt de marcke te vercoopen, an de Heere Hoofslach of imant anders, ten meesten profijte van
de marcke, ten eijnde de resterende Bisschopsgelden moge worden betaelt.
Angaande die vrijonge der havesaten wegens het Bisschopsgelt. Is verstaen dat d'Heeren Edelen
sullen worden getracteert in conformiteijt van andere carspelen in dese provincie.
De Heere Licentmeester Vriesen moet jaerlijx geven ses Carol.Gulden an de marcke volgens accoort
in 't marckenboeck te ersien in dato 1651. Dewijle dan sijn Edele in mora blijft van te betaelen, is
verstaen sijn Edele daertoe te constringeren 't sij met schutten of anders. Die Heere Burgemeester
Vriesen versoeckt copie van 't accoort om 't selve an sijn Heer vader te behandigen, ende meent om
in corten tijt an de Heeren marckenrichteren hier op antwoort te laeten toecomen of satisfactie
dieswegens te doen.
Off de huijsluijden den torff wel moogen vercoopen of vereeren. Is verstaen en geresolveert dat
niemant sal vrijstaen eenige torff an uijtheijmse of inheemse te vercoopen noch vereeren bij de boete
van vijf olden schilden voor ieder voer te verbeuren.
Off die van Wijhe liggende op de lemijten van de Raelter Marcke sullen worden getaxeert als te
vooren. Is geresolveert dat deselve soo en in dien gestalte sullen worden getaxeert als te vooren.

Off de nieuwe caters het holt mogen bedrijven, als oock torff te graven. Is verstaen dat deselve daer
toe niet berechtight sijnde, die beesten te schutten, het torf graven te beletten, alles bij de boete daer
toe staende.
Resolutie. Langes de dijcken ende wegen sal niemant mogen angraven om daer door te beletten dat
deselve wegen naer behooren met schuppen niet connen gemaeckt worden.
Dat geene caters meerder sullen pooten als een rijge op de slooten.
Die Weduwe Nilants bij de Avest een stucke groenlandt sedert de jongste holtspraecke angegraeven.
Is geresolveert het selve weder in te smijten.
Een huijsien bij Ten Holle op de meente gesett seedert de jongste holtspraecke; Is verstaen het selve
weder te doen afbreecken.
Kiskeswaant een huijsien op de meente gesett sedert de jongste holtspraecke. Is geresolveert
Kiskeswaant te doen aanseggen dat hij het huijsien sal afbreecken.
Nellis Nienhuijs een hoeckien landt bij sijnen hof angegraven. Is geresolveert het selve in te smijten.
Anno 1689 den 1 October Holtsprake geholden, in der tijt marckenrichter de Heere Bentinck van
Schoonheten.
Eerstelijck geresumeert het geene op de jongste holtsprake is geproponeert en geresolveert.
Bij resumtie gesien het restant van het weijdegelt van Veeneman bij 't Duivelshuijs ingevolge het
accoort daervan opgerigt in den jaare 1651 door de Zaliger Heer Licentmeester Vriesen met de
Heeren erfgenamen te ersien in 't marckenboeck vide folio 150 et 151. Is bevonden dat voornoemt
weijdegelt van de Heeren erfgenamen van Zaliger Licentmeester Vriesen ten vollen is betaalt,
Anno 1686 den 17 Augusti Holtspraecke geholden, in der tijt marckenrichteren de Heere Bentinck van
Schoonheten ende de Heere Burgemeester Van Twickelloo.
Eerstelijkck hebben die Heeren erfgenamen in plaetse van de zaliger Heer Herman van Heerdt tot den
Eversbergh tot gedeputeerde geeligeert die Heere Adam van Heerdt.
Ten twieden geresumeert het geene op de jongste holtspraecke is geproponeert ende geresolveert.
Bij resumptie hebben de Heeren erfgenamen geapprobeert en geratificeert alsodanen coop, als de
Heeren marckenrichteren met de Heere Werner Hoofslach in dato den 16 April 1683 hebben ingegaen
wegens ancoop van den Elscamp ingevolge coepcedule daervan opgerigt ende dat voor de somme
ad driehondert vijf ende seventigh Carol.gulden
Die Heere Burgemeester Vriesen versoeckt al noch copie van het bewuste accoort tusschen de
Heeren erfgenamen en sijn Edeles vader zaliger ingegaen in dato den 9 Junij 1651 wegens het
weijden van Duijvelshuijs met belofte om over drie maenden omt interim die Heeren erfgen. satisfactie
diesaengaende te doen geven.
Angaende het torfgraven soo daer toe niet berechtigt sijn. Wort gepersisteert bij de voorige resolutien
dienangaende genomen ende sal de Custos Nijhof die geswoorens daer van copie geven ten eijnde
als daerbij te ersien.
Die van Wijhe liggende op de limijten van Raelte sullen in Raelte niet moegen weijden voor ende al
eer sij over haer gesustineerde paelbourrecht met de Heeren marckenrichteren sijn geaccordeert,
sonder te mogen plaggen of torven.

Langes die dijcken ende wegen sal niemant mogen angraven om deselve te beletten dat sie met
schuppen naer behooren niet connen gemaeckt worden, imant daer tegens gedaen of noch te doen,
sal daer van breucken een ancker wijn of 12 Gulden.
Wat aengaet het maecken van die brugge bij Groote Buckham. Wort gepersisteert bij de resolutie
genomen den 19 Julij 1670 en sal an de Heer Secretaris Suchtelen daervan copie gegeven worden.
Het angraven bij de Haene. Wort gepersisteert bij de resolutie Ao. 1670 genomen.
Alle ende eeniegelijck soo eenigh landt hebben angegraven sedert 1670 of 1671 tot nu toe, sonder
met die Heeren marckenrichteren daer over afdracht gemaeckt, ende het selve wederom opgemaeckt,
sullen daer voor te breucke geven eenen ancker wijn of 12 Gulden; het selve te executeren sonder
conniventie.
Die Heeren marckenrichteren sullen haer gelieven te informeren wie dat eijgenaers van die waeren
van 't Wigbrinck, alsmede van ten Blecke, van Averdijk, van de Heest, van Ten Holle, van Emtinck
ende van Avermars sijn.
Is verstaen dat een volle waere niet minder als in een vierde part sal gedeelt worden. Imant hier
tegens practicerende sal die uijtdrift verboden worden ende vorders gestraft met die boete daer toe
staende.
Die nije caters soo niet berechtigt sijn om te mogen weijden inde marcke, sullen door de geswoorenen
geschuttet worden ende sulx alle 14 dagen betalende van elck beest tellekens 14 Stuivers.
De Heer Hoofslach het huijs van Vloetgraven op de meente geset. Is verstaen daer van te betaelen
een ancker wijn of 12 Gulden.
Wegens het angegravene landt bij den Vloetgraven. Is verstaen dat de Heere Hoofslach ende de Heer
Dr. Assinck daer over in der minne ten overstaen van de Heeren marckenrichteren hetselve sullen
soecken in te schicken.
Het questieuse veen bij de Wolthaer tusschen de marcke van Tijenraen, Linderte, Boetele ende die
marcke van Luttenbergh. Is geresolveert om costen te pruvenieren deselve questie ende verschil door
gecommitteerden in der minne af te doen, soo doenlijck, ende sijn daer toe gecommitteert die Heeren
marckenrichteren ende de Heere Echten tot den Relaer ende de Heere Lucas Nilandt om voornoemde
questie ad rapportandum, soo doenlijck, in der minne af te maecken.
De Edele Jan van der Wijck, scholtes tot Raelte, heeft een stuck groen of weijdelandt in 't Vuijlebroeck
angegraven, soo door de Heeren marckenrichteren in ogenschijn is genomen. De heeren erfgenamen
hebben om bijsondere consideratien het voornoemde landt an de Heer Scholtes van Raelte ende
desselfs erfgenamen eeuwich ende erffelijck vereert.
Den Dellinck een nije cater ende heeft om sijn huijs een hoeckjen angegraven. Is geresolveert het
angegravene in te smijten.
Bij den Thomascamp een stucke voor eenige jaeren angemaeckt. Is verstaen dat Evert Dierx hierover
met de heeren marckenrichteren sal hebben te accorderen. Noch een nij huijs op Thomascamp geset,
ende an de andere sijde van den wegh eenen bergh waerdoor de passagie seer smal wort. Is
verstaen de uijtdrift te beletten ende het huijs met den bergh daervan te doen breecken.
Hemminck Campjen, sijnde erfgenamen gront, daerop is een huijsjen geset dat tevooren op den
Hemen heeft gestaen. Hierover met de Heeren marckenrichteren te accorderen.
Berent van Ketwijck een stucke van de meente bij den Hemen angegraven. Is verstaen dat hij dat
angemaeckte in eijgendom sal beholden, mits den dijck tegens sijn landt daer voor te onderholden.

De Heer Adam van Heerdt, Jonge Raen, sijn huijs op die meente geset. Hiervan het recht te betaelen.
Den armen Jager voor eenige jaeren een huijsjen op de meente geset ende nu een maeije hoeckjen
angegraven. Is verstaen het selve in te smijten.
Berent Dericks en Derick Wijten an wedersijden van den wegh angegraven waerdoor de wegh seer
smal wort. Is geresolveert het selve in te smijten.
Wessel Hermans bij sijn huijs angegraven. Ad idem: in smijten.
Jan Cortenhorst sijnde een nije cater. Is verstaen de uitdrift te beletten.
Voombergh 2 schottplaetsen angemaeckt. Resol.: Deselve schotplaetsen in te smijten.
Derick Clomp bij Imminck angegraven. Ad idem, insmijten.
Jan Arents een nije cater, sijn huijs staet op de meente. Is verstaen met de Heeren marckenrichteren
hierover te accorderen anders af te breecken.
Olde Veldinck Arent een nije cater. Ad idem met de Heeren marckenrichteren accorderen.
Herman Braeckman is een nije cater ende door Rijckelt Volckhuijs bij 't huijs den Belder angegraven.
Het angegravene in te smijten.
Becke Jan sijn huijs op de meente geset. Is verstaen van 't versetten van 't huijs te betaelen, maer niet
an te graven.
Tonis Velthuijs een huijsjen op de meente geset. Item daerbij een hoeckjen angegraven. Is verstaen
het angegravene in te smijten.
Jan Ernst een hoeckjen an sijn hooijlandt bij 't Sondergelt angemaeckt. Ad idem: insmijten.
Die onderscholtes Barthold Wissinck een stuck groenlant angegraven. Is geresolveert het selve sal
ingesmeten worden.
Bij de Luchte een nije cater. Is verstaen het angegravene in te smijten ende de uijtdrift te beletten.
Die Heere Baeck bij Smalbroeck angegraven. Is verstaen het selve in te smijten.
Evert Dijr bij de Holtmate angegraven. Hierover met de Heeren marckenrichteren te accorderen
alsmede te accorderen van het angegravene an sijn hoijlandt bij Stubbenbroeck.
Die onderscholtes sal niet meer als eene gast saet van ieder huijsman nemen ende dat gratis tot
revocatie.
Die Heeren erfgenamen hebben op 't voorstellen van de Hr. Scholtes van Raelte an den armen
vereert 24 Carol.gulden wegens gecoft ende gegeven broodt.
Wort gepersisteert bij de voorige resolutien genomen wegens het aangraven sedert 1670 et 1681 soo
met de Heeren marckenrigteren daer van geen afdragt hebben gemaeckt om van het opmaecken te
betalen een ancker wijn of 12 Gl. breucke.
Dewijle d'Heer Overste Dedem het sittelgelt van sijn welgeborenes erve Vrijlinck te Luttenbergh ad
twe golt Gl. jaerlijx verweijgert aan de Heer Droste van Zallandt te betalen, soo is geresolveert en wort
de Edele scholtes van Raalte gelast dese swarigheidt niet te brengen tot laste van dese marckt of
ingesetene van dien.

Die Heeren Marckenrigteren en Gedeputeerden worden versogt de santstuijven in oogenschijn te
nemen en den voortganck te doen beletten soo veel mogelijk is.
Het stuckjen groenland langes den dijck liggende ant landt van Berent Dercks, Rotger Overmarsch en
Jans Belderman genoemt den Kockenmarsch, is verstaen en geresolveert dat voornoemde landt sal
worden verkoft, en worden die Heeren Marckenrigteren en Gedeputeerden versogt sulx te doen ten
profijte van de marckte.
Alsoo de Heer Marckenrigter van Twickeloe is komen te overlijden, soo is in sijn Ed. plaetse per
suffragia tot marckenrigter geeligeert de Heere Arent van Suchtelen.
Tot gedeputeerden gecooren de Heere Rede, in plaetse van de nieuw geworden Heer marckenrigter,
en de Heere Lucas Nilant in plaetse van Doctor Crouse.
Anno 1696 den 22 Julij zijn de goedsheeren van Thijenraan, Boetele ende Linderte, of Raalter Woolt,
in de kercke tot Raelte vergadert geweest, ende hebben nae resumptie van die laatste vergaderinge
anno 1689 gehouden, de volgende resolutien genomen.
Op 't rapport van de Heeren Marckenrigteren en gedeputeerden, so de marckten hebben
doorgevaren, en op huijden hebben bekent gemaeckt, dat de santstuijve bij 't Relaer ende die
Wolthaer, dient gedempt te worden, hebben die goedsheeren aan de Heer Dr. Lucas Nilant, te
bovenste van gemelde stuijve geaccordeert ende overgedaen, so ende als door marckenrigteren en
gedeputeerden 't selve sal angewesen worden, mits dat sijn Edele met den eersten tot dempinge van
deselve stuijve sijn ritzinge maacke ende belette dat deselve niet grooter worde.
Tot dempinge van de stuijven tusschen Brunsel ende Goijschot, ende bij de Knape ende waar't vorder
van noden sal sijn, hebben die goedheeren de marckenrigteren ende gedeputeerden geauthoriseert,
de nodige ordre te stellen.
Waer naer het register der angegraven percelen lants gelegen sijnde, sijn marckenrigteren ende
gedeputeerden geauthoriseert om de percelen lants, so tot praejudicie en nadeel der naest angelegen
geerfden angegraven sijn, als meede die an de wegen angegraven sijn, te removeren en in te doen
smijten, en het angegraven lant, waerbij niemant gepr'judiceert is, verkopen ofte oock tot voordeel der
erfgenamen te mogen verpagten.
De Heer Burgemeester Van Laar versogt weegens de geestelickheit der stadt Zwolle, dat bij aldien
geremoveert mogte worden, 't geene de geestelickheit an den weg bij Langencamp heeft doen
angraven, dat in sulcken val deselve een nader bequaam parceel geaccordeert mogte worden, ende
dat bij verweijgeringe van dien in bovengenoemde authorisatie, niet soude konnen consenteren.
Angaande de qu'stieuse limiten tusschen 't Raelterwoolt en Luttenberg, is ge‹nh'reert de voorige
resolutie, met versoeck an marckenrigteren ende gedeputeerden dat deselve gemelte different met die
van Luttenberg willen afmacken ende bij ontstentenisse van dien dese marckt in de posessie van 't
veen mainteneren.
Op 't versoeck van de Heer van de Hofstede hebben marckenrigteren en gedeputeerden
angenommen te besorgen dat een brugge of een weg, door de Nieuwe Weteringe bij het Sondergelt
gemaackt worde, ende sijn Welgeb. clageloos gestelt.
Op de requeste van de Custos Joan Nijhof, waerbij deselve versogt, dat hem jaerlijx als
marckenschrijver, een tractement van twintig Carol.gulden toegelegt mogt worden, hebben
d'erfgenamen deselven bij provisie en tot revocatie, voor ieder holtsprake van die tijt af dat de marckt
bedient heeft, twe pont groot toegelegt.
Raalte den 13 Junij 1704 Markenrichter: Heer van Schoonheten Gedeputeerden: Heere van 't Reler
en Heere van 't Parkeler.

Also enig dispuut is gevallen over de 2 in 't hondert, soo de dorper van Raalte moeten betalen, en
over 't drijven, heijden en weijden van de dorper in de boerschappen Tijenraen, Boetele en Linderte, is
goetgevonden de markenrichters en gedeputeerdens nevens een uijt jeder markte daer bij te
committeren om die saek nader te examineren en daer van anstaende maendag over acht dagen sulx
ende zijn den 23e deses an de Heeren Erfgenamen rapport te doen. Waer toe uijt de boerschap Thij
en Raen is gecommitteert Rentmeester Huetz, uijt Linderte Heer Van Alerding, Boetele Burgemeester
R. Jordens.
En zijn tot ordinaris gedeputeerden verkoren Burgemeester Assing en Doctor Podt.
De gravamino overgegeven door enige ingesetene, welke sich sullen hebben naemachtig te maken,
sullen worden gestelt in handen van bovengenoemde ordinaris en extraordinaris gedeputierden, om
die selve op bovengestelde tijt nader te examineren en daer van an de Heeren Erfgenamen te
rapporteren.
Op 't ongeregelt torven, weijden en plaggen van de dorpers en vordere ingesetene van dese
buurschappen word ge‹nh'reert de voorgaende resolutie en de Markenrichter gelastet deselve
stiptelick ter executie te stellen en de breukvalligen effective te executeren.
Angaende het weijden van schapen en plaggen in de marschen is goetgevonden palen te setten
binnen welke niemant sal mogen plaggen nogh schapen weijden en dat op een boete van twee
goltguldens voor jeder reijse te verbeuren en indien de gesworens de boete van de breukvallige niet
komen an te geven, is verstaen dat sij deselve vier dubbelt sullen hebben te betalen en daer voor
convenibel zijn.
Op de requeste van enige ingesetene wordt gelastet deselve te ondertekenen binnen den tijt van 8
dagen als wanneer daer nader op sal worden gedisponeert en bij faute van dien gerejecteert.
Angaende de verpachtinge van de peerden van uijtheemsche katers wort de markenrichter
geauthoriseert om bij de verpachtinge te continueeren mits dat de peerden sullen worden gebrandt.
Zijn tot gesworens gestelt: Droste en Willem Harink uijt Tijenrade; uijt Linderte: Averes en Wallink uijt
Boetele: Ten Have.
Belangende het angraven word ge‹nh'reert de vorige resolutie.
1704 den 23. Juni.
Zijn de volgende Heeren als daar toe van de gemene Heeren van 't Raalterwoolt tot Raalte vergadert
geweest, als de Heer Bentinck tot Schoonheten Heer Echten tot den Reler Heer Uterwyck tot
Alerdings Heer Rede tot Perkler Heer Burgemeester Assings Heer Burgemeester R. Jordens Heer
Rentmeester Huetz Heer Doctor Henricus Podt.
1. Gelesen de requeste van de huysluiden van de boerschappen Tijenraan, Linderte en Boetele,
versoekende eerstelick betalinge van den agterstant van een gulden in 't hondert van de schattinge
ingevolge seker privilegie brief in dato den 10. Januari 1580, 't sedert 't jaer 1674.
Ad. primum. Voor en aleer de Heeren Gecommtitteerden over de duchtigheyt van de geallegeerde
privilegi‰nbrief resolutie hebben genomen, is goedgevonden dat deselve benevens de resolutie van
den 15 Juny 1560 behoorde te werden gestelt in handen van twee onpartijdige advocaten om over de
wettigheit of onwettigheit van dien te decideren.
2. Dat haer mochte goetgedaen worden 't gene wegens de inquartieringe van de Sweedse militie
deselve is competerende en bij de Provincie betaalt.

Ad. secundum. Oordelen dit door den Heer Ontfanger verrekent te zijn en in de duere tijt an d'armen
in 't Cerspel an bonen, brood etc. door de setters en meeste boeren uytgedeylt; 't welke in 't
toekomende echter niet weder behoorde te geschieden.
3. Vorderen mede bevrijd te wesen wegens het dienstgeld ad 1 gulden jaerlix en voor 't brengen van
een voeder mest.
ad tertium. Dit wort precario genoten waertoe niemant behoorde geobligeert te zijn.
Wegens den overschot van verpachte middelen en de daer over gevorderde rekeningen
goetgevonden de Heeren Ergfgenamen voor te dragen dat door den Heer Ontfanger de voorschreven
rekeninge ter examinatie der Heeren gecommitteerden zij overhandiget, welke oock bij gemelde
Heeren is nagesien en oordelen dat den overschot van voorschreven middelen eensdeels zij
uijtgegeven ten behoeve van het gemene Cerspel, anderdeels tot het graven der weteringe, hebbende
de Heeren Gecommitteerden vorders nodig geacht, dewijle de kosten daerover bereets zijn
aangewent en deselve zij streckende tot groot voordeel en nut des Cerspels, de Heeren Ergfgenamen
voor te dragen of ook niet nodigh zij dat de weteringe in 't toekomende jaerlix werde geschouwt en dat
de schouwe dien angaende gereguleert werde, 't welk vermeijnt werdt met het geven van twee tonnen
bier jaerlix te konnen geschieden.
Dat de Heeren Gecommitteerden oordelen dat het geen de Coster wegens het garfsaet van de boeren
jaerlix als een emolument koomt te genieten behoorde te blijven, so als sulx van ouds is gebruijklick
geweest; En dat de onderschultes geen gasten behoorde te nemen als met voorweten en kennisse
der huijsluiden; nopende de vrijinge van de ontfangers caters wegens het hoornegeld en gesaeij, heeft
Zijn Edele verklaert geen vrijinge te pr'tenderen; En dat oock geen vrijinge van de Hofste wegens het
gesaeij mag worden gesustineert, dewijle een jeder volgens placcaat van den Lande het selve
verplicht is te betalen.
De Heeren Gecommitteerden hebben goet gevonden de Heeren Ergfgenamen te versoeken dat
sodane resolutien gelieven te nemen waer door het veelvoudig angraven en timmeren op de
gemeentens effectivelick kan worden voorgekomen en de occasie geweest om de uijtheemschen het
weijden te beletten; en off oock niet de behoorlike ongepermitteerde huijsen behoorden geremoveert
te worden.
Dat die van 't Kerkdorp of jemant anders wie het mochte wesen nergens anders behoorden te torven
als ter plaetse daer sulx volgens het markenboek toegelaten is, en niet in de groen of vaste grond
maer allenig in de venen en dewijle de venen meest wegh zijn wort de gesamentlijcke Heeren
Ergfgenamen in consideratie gegeven of niet op een ander plaets venen tot het graven van torf
konnen worden angewesen.
Dewijle nogh overigh is te examineren over het geen bereets angegraven is en oock wegens de
stouve bij Wolthar is goetgevonden sulx over te laten an de respective Markenrichters en
Gedeputeerden om 't selve nader te examineren en hun dienangaende te informeren om ter naester
vergaderinge daer van te konnen rapporteren.
't Cerspel koomt twe ordonnantien in dato den 1. Febr. 1689, so de Provincie ons goetgedaen heeft
voor de inquartieringe van een bataillon Sweedse militie en een regiment Peerden van Saxten Gotha,
doende 714 Gld. Hiervan an armen en anderen volgens rekening betaelt: 553 Gld 18 stuiver. Schiet
over 160 gld en 2 stuivers. Dese voormelde 160 gulden en 2 stuivers zijn den 20. Junij 1703 in de
lopende rekeninge ingebracht.
- In de marge een opsomming van kosten ad 553 gulden. Vermeld is o.m. een last bonen van Jalink
voor 125 gulden en 15 stuivers, Gerrit Backer 78 gld. en 13 st. alsmede 96 gld en 14 st. voor broot.
Voor de ovens van 't kerspel werd 114 gulden betaald. -
1705 den 19 Maij

Zijn de Heeren Markenrichters Bentinck van Schoonheten en Van Suchtelen en de Gedeputeerden,
de Heeren Echten tot den Reler, Rede van het Parkeler en Dr. Pod nevens de Heer Burgemeester
Huetz als extraordinaris Gedeputeerde en de Heer Ontfanger Van der Wijck als pr'sente Ergfgenaem
alhier tot Raalte in conferentie geweest over marken saken.
En hebben naer inspectie van het torven in 't Raalter Woolt geresolveert. Dat de Heeren
Markenrichters de huijsluiden van dese markte sullen hebben te ordonneren, en jeder boer, bij de
boete van twee goudguldens, met een peert tegens morgen des voormiddages ten 10 ueren in het
veentjen bij Westenenck sich sal hebben te vervoegen, en daer afwachten de ordres van de Heeren
Markenrichters en Gedeputeerden die haer sullen gegeven worden tot het ruineren der tegenwoordigh
uijtgemaekte torf, aldaer en elders liggende, soo als bij welgemelte Heeren in ogenschijn is genomen,
wordende de gesworens op heden gelast om dese resolutie an de ingesetene boeren van het Raalter
Woolt bekent te maken, bij gelijcke boete.
Oock dat de Heeren Markenrichters en Gedeputeerden sullen examineren wie in het veen bij
Westenenck en elders hebben getorft om deselve volgens markenrechte te executeren.
Wijders worden de Heeren Markenrichters en Gedeputeerden versogt om met de boeren te
overleggen waer men best torf sal konnen maken om deselve jeder na sijn waertal toe te delen.
Verder is op 't voorstel van de Heer Van 't Perkeler geresolveert dat de voornoemde Heeren
Markenrichters en Gedeputeerden inspectie sullen gelieven te nemen over de santstuijve bij Wolthaer
en elders. Des ten oirkonde bij bovengemelte Markenrichters en Gedeputeerden Ergfgenamen
ondertekent: Eus.Borchart Bentinck Arent van Suchtelen G. van Echten Henr. Podt E. van Reler T.
Huetz J. van der Wijck.
Anno 1705 den 2. Junij
Markenrichters: De Heeren Bentinck tot Schoonheten en Rentmeester Van Suchtelen
Gedeputeerden : De Heeren Van 't Reler Burgemeester Assingh Doctor Podt.
Op de klagte van de meijer op Westenenk an de Heere Van Schoonheten als pr'sente Markenrichter
dat enige boeren en veel dorpers sich hadden onderstaen tegens markenrechte tegens desselfs
huijse en onder de vrede torf te graven, is gemelte Heer Van Schoonheten daer ter plaets geweest om
alles in ogenschijn te nemen. Heeft daer op gemelde huijsluijden en dorpers bij een poene van
markenrechte daer toe staende en verders gerechtelijck laten verbieden haeren arbeid te staken;
welke niettegenstaende evenswel voortgevaren zijnde haere torf daer uijt te werken, is meergemelde
Markenrichter te rade geworden de Heeren Markenrichters en Gedeputeerden te convoceren om haer
Weledelen hijr van verslag te doen.
Welke gecompareert zijnde en de voornoemde plaets besichtiget hebbende goetgevonden de
gemene boeren van dese merkt te gelasten om des anderen dages jeder met een peert op geseijde
plaets te verschijnen en de torf te ruineren.
Dat gemelte sich daer selfs in persoon begeven hebbende om de executie bij te wonen, bevonden dat
de ingesetene van het dorp des morgens bij het luijden van de clock te samen gerot sich bij
voornoemd veen lieten sien, dreijgende met gewelt te stuijten soo haer Weledelen iets tot bedervinge
van derselver torf quamen te ondernemen.
Waer op en om meer andere redenen navolgende de Heeren Markenrichters en Gedeputeerden
goetgevonden hebben bij publicatie generale vergaderinge der Heeren Ergfgenamen uijt te schrijven
om vervolgens te vernemen hoe sich in dese sake sullen hebben te gedragen.
Is geresolveert dese saek an de Heer Verwalter Drost bekent te maken en over gewelt an de Heeren
Markenrichters en Gedeputeerden geschiet bij requeste te klagen, en in cas van oppositie na rechten
te procederen met assumptie van een advocaet mits genietende enkelde jura.

Den 28 Sept. 1705 hebben de Heeren van Deventer hare approbatie hijr over gegeven.
2. Voornamentlick, also gene plaetsen meer in de merkte overig zijn op welke men sonder merkelijcke
schade torf sal konnen maken, of men niet behoorde de gerechtigheit, so de merkt op 't qu'stieuse
Cluijnveen an Kipsveen gelegen (hetwelk de Luttenbergers sich anmatigen) is hebbende, verder
behoorde te pousseren waer over al te voren minlijcke ansoekingen van dese kant zijn gedaen dogh
telkens sonder vrucht; dat daer op in de Holtsprake in anno 1696 gehouden (vide supra folio 124) de
Heeren Markenrichters versogt zijnde met de Heeren Ergfgenamen van Luttenbergh weeder een
minlijke conferentie te houden daer om tot Luttenberg op de Holtsprake zijn geweest. Dat haer Ed.
aldaer enige pr'tense bewijsen uijt het markenboek zijn voorgelesen, die echter de saek niet waren
rakende. Waer op versogt zijnde dat men an wederzijden het torven op qu'stieuse plaets soude staken
totter tijt daer nader over geconveni‰ert ware, evenswel de Luttenbergers aldaer hebben torf
gemaekt, die volgens gemelde resolutie in anno 1697 genomen, op versoek van de Heeren
Markenrichters is an stucken geslagen, het welke op deselfde wijse de Luttenbergers an de onse
aldaer getorft hebbende mede hebben gedaen.
Geresolveert de Heeren Markenrichters en Gedeputeerden te versoeken nog een comparitie met de
respectieve Ergfgenamen van Luttenberg hier over te houden, ondertusschen de huijsluiden en
ingesetene te gelasten in het Kluijnveen te torven sullende in cas van oppositie door de Heeren
Ergfgenamen na rechte weder worden gemaintineert.
3. Terwijle veele ongepriviligeerde, so dorpers als caters, in de merkte weijden en torven, of niet nodig
was te inquireren wie berechtiget is, wie niet?
De Heeren Markenrichters en Gedeputeerden worden versogt dit te examineren en van de
gerechtiden een lijste te maken en de onberechtigde uit de markt te houden, en volgens resolutie in
anno 1686 gehouden, te procederen.
4. Of niet de nieuwe caters van nieuws behoorden te worden verpacht en bij onvermogentheijt der
pachters verkoft? Wort geaccordeert dese caters te verpachten ten meesten profite der merkte, de
onvermogene wegh te jagen.
5. De ankeren wijn der nieuwe Ergfgenamen in te vorderen en quo modo? Na markenrechte en daer
voor de meijeren te executeren, vide folio 58.
6. Over de nieuwe angravingen waer van een lijste hijr nevens, te delibereren terwijl door de Heeren
Markenrichters niet zijn getaxeert.
Hijr over is geen resolutie genomen en bij de Heeren van de Geestelijkheijt van Zwoll, Stift De
Honnepe, de Heeren van Staverden en H"vel en die het verder pr'tenderen copie toegestaen.
28 Sept. 1705.
Pr'sent: Markenrichters Heeren Bentinck tot Schoonheten Rentmeester Van Suchtelen
Gedeputeerden Heer Van 't Reler Doctor H. Podt.
Zijn de Heeren Ergfgenamen van 't Raalter Woolt nae voorgaend publicatie vergadert over geresene
qu'stie met die van Tongeren over de limijtscheijdinge.
En zijn de Heeren Markenrichters en Gedeputeerden versogt informatie te nemen over voornoemde
qu'stie en met de respectievelijke Ergfgenamen van Tongeren op de qu'stieuse plaets in conferentie te
treden, mede brengende alle schijn en bescheijt dat an dese zijde gevonden kan worden. Voortz een
project te maken op wat manier gevoeghelick de qu'stieuse limiten souden konnen worden
gereguleert en hijr van te rapporteren an de gesamentlijcke Heeren Ergfgenamen. De Heeren van de
Magistraet der Stad Zwol niet pr'sent zijnde is geresolveert hijr van kennis te geven en haer Weledele
Hoogachtbaren aprobatie te versoeken.

28 Sept. 1707 zijn de Heeren Markenrichteren van het Raalter Woolt: Bentinck tot Schoonheten en A.
van Suchtelen en de Gedeputeerden de Heeren Echten van 't Reler en Dr. Podt vergadert geweest
over markensaken en hebben navolgende resolutien genomen:
Dewijle de ingesetenen van Luttenberg sich in oppositie hebben gestelt tegens de ingesetenen van
Raalter Woolt die in het Kluijnvene ingevolge resolutie der Heeren Ergfgenamen in dato den 2 Junij
1705 hebben getorft en voor het Hoog Edel Drosten gerichte tegens deselve procederen is
geresolveert Dr. van Rijssen volmachtig te maken om het recht op gemelte Kluijnvene tegens die van
Luttenberg ingevolge opgemelte resolutie te maintineren.
Ook is ingevolge resolutie van den 2. Junij 1705 de sake tegens de ingesetenen van het Dorp over het
gewelt in het veen bij Westenenk tegens de Heeren Markenrichters en Gedeputeerden gepleegt voor
Hoogad. Drosten Gerichte rechthangig gemaakt, zijnde Dr. Van Rijssen daer toe angenomen.
En is de Ontfanger Van der Wijck versogt beijde bovenstaende qu'stien so veel mogelick te pousseren
om ten eijnde gebracht te worden.
Op de klacht van de meijer op 't Smalbroek dat de ingesetene van Wijhe een door hem angegraven
stuck groenland hadden ingesmeten; zijn de Heeren Van 't Reler en Ontfanger Van der Wijck op de
qu'stieuse plaets geweest en hebben bevond(en) twe limiten of stenen, de ene liggende bij de allŠ van
de Vellener en de andere in een sloot bij Luchtmans huijs, lakende volgens getrocken condschappen
op malkanderen; volgens welke het ingesmeten stuk lands ver in Raelter Woolt leijt als mede het
huijsjen aldaer gebout genoemt den Marssenbelt. Hijr op is geresolveert met de Ergfgenamen van
Wijhe daer over te confereren en haere pr'tense bewijsdommen te versoeken.
Wijders is bevonden in 't omvaren van de merkt dat an Breembroek door de Heer Hoevel en stuck is
angegraven. Item an Hane.
Doordien in het examineren der rekeningen is bevonden dat veel onordentelijcke vertereingen door de
schutters zijn geschiet. Is goetgevonden jeder schutter so menigmaal in dienst van de merkt gebruijkt
wort dagelix toe te leggen 12 Stuivers, sullende verders geenderhande verteringen van gemelte
schutters mogen worden ingebracht, nog ook van jemant anders als op ordre en in pr'sentie der
Heeren Markenrichters en Gedeputeerden.
1707 den 3. November. Markenrichters: de Heeren Bentinck van Schoonheten en Rentmeester Van
Suchtelen. Gedeputeerden : de Heeren Echten van 't Reler, Rede van 't Perkeler en Dr. Podt.
Ten ansien van de qu'stie met die van Luttenberg is ge‹nh'reert de resolutie in anno 1705 genomen,
en de procedure van de Heeren Markenrichters en Gedeputeerden in dato 28 september 1707
geapprobeert. Inmiddels is door de Hr. van 't Perkeler versogt met de Heeren Ergfgenamen van
Luttenberg te spreken over een minnelijck accoort met belofte van daer van tusschen dit en Kersmis
an de Heeren Markenrichters van dese merkte te berichten. De Heeren van 't Capittel van Deventer
en Geestelijckheit van Zwoll nevens de Heer Huetz hebben dit ad rapportandum genomen.
De resolutie der Heeren Markenrichters en Gedeputeerden in dato 21 Sept. 1707 ten opsichte van de
qu'stieuse limiten met die van Tongeren wort ge‹nh'reert dat ook met de Heeren Ergfgenamen van die
merkte over 't schutten van de peerden sal worden gehandelt.
De Heeren van 't Capittel van Deventer hebben de resolutien der Heeren Markenrichteren
geaprobeert volgens mondeling bericht van de Heeren Markenrichter Van Suchtelen.
Den 16 Sept. 1710 zijn de Heeren Ergfgenamen van Raalter Woolt bijeen vergadert geweest en
hebben navolgende resolutien genomen. Markenrichteren: Bentinck van Schoonheten en
Rentmeester Van Suchtelen. Gedeputeerden : Heer Van 't Reler, Van 't Perkeler, Burgemeester
Assing, Doctor Podt.
1. Nagesien de vorige resolutien, en eerstelick rakende de qu'stie met die van Luttenberg over het
qu'stieuse Kluijnveen en Schanebroek. En is geapprobeert de resolutie van de Heeren Markenrichters

en Gedeputeerden, en Hrn. Ergfgenamen van Deventer waer bij Dr. Bouwer nevens Dr. Van Rijssen
wiert geassumeert om in de sake (indien nodig) te dienen, mitz op deselve voet als Dr. Van Rijssen is
angenomen, te weten voor enkeld salaris. De Heer Rentmeester Vriesen neemt dit over om an de
Heeren van de Geestelijkheit der Stad Zwoll dit te rapporteren. En is verders geresolveert dese saek
te stellen te decisie van onpartijdige Richters of arbiters, in conformiteijt van de resolutie door de
Heeren Ergfgenamen van Luttenberg genomen; wordende de Heeren Markenrichters en
Gedeputeerden geauthoriseert en versogt sodanige arbiters te nomineren. De Heer Assing, als an
wederzijden gegoedet zijnde, voegt sich bij dese resolutie der Heeren Ergfgenamen van Raalter
Woolt, renunciërende van het recht so Sijn Weled. mochte competeren wegens Luttenberg; onder
protest dat dese resolutie niet tot voordeel van die van Luttenberg sal konnen worden getrocken.
Daertegens desisteert de Heer Van 't Perkeler van sijn recht so Sijn Wgb. in dese markte mochte
hebben, sich voegende bij de Hrn. Ergfgenamen van Luttenberg.
2. Geëxamineert zijnde de taxatie der angegravene landen door de Heeren Markenrichteren en
Gedeputeerden volgens authorisatie van den 22 Julij 1696 gedaen; is deselve geaprobeert onder die
conditie nogtans dat in het toekomende geen nieuwe angravingen zullen mogen geschieden bij boete
na markenrechte daer toe staende. De Heer Van Hoevel sal met de Ontfanger Van der Wijck en de
Heer Van Duren over zijn Welgeborene angegravene stuck land confereren en dan met de Heeren
Markenrichteren accorderen. De Heer Vriesen protesteert wegens de Geestelijkheit der Stad Zwoll
tegens 't gene tot pr'judice van de meijers onder de geestelijkheit gehorende is angegraven. De Heere
Assing protesteert tegens alle angravingen so geschiet, getaxeert of verkoft zijnde, insonderheit
tegens die van Vloetgraven en Gerrit Vechterlo. De Cornet Gedde tegens de angravingen tot nadeel
van 't erve Wijfferdinck gedaen.
3. Angaende de schulden so tot laste van de merkte liggen en door de Heeren Markenrichteren en
Gedeputeerden den 10 Junij 1710 waren in ordre gestelt en nu sijn voorgelesen; is geresolveert enige
catersteden van de merkte, in het publijck te verkopen, om de verdere betalinge der schulden als uit
de verkofte landen en ankeren wijn niet konnen worden betaalt daer uijt te vinden. Wordende
Markenrichters en Gedeputeerden geauthoriseert te examineren die catersteden, so het gevoeglickst
en tot minsten schade konnen worden verkoft en daer na de verkopinge te reguleren.
4. De Heeren Markenrichteren en Gedeputeerden worden nogmaals versogt met de Heeren
Ergfgenamen van Tongeren over de limijtscheijdinge in conferentie te treden en de differentie in der
minne, so doenlik, te regelen. Te removeren op versoek van de Heer Borgemeester Rousen een
huijsjen bij Bukham geset. Van Veneman te vorderen het jarlix tantum, so hij verplicht is, volgens
convenant an de merkte te betalen. En wijders van de verdere uijtheimschen, so volgens accoort in
dese merkte weijden en laestelick de santstuijven, so in de merkte gevonden worden, so veel
mogelick te dempen, voornamentlick in dese tijt nu de rijsen ruw zijn. Sullende de ingesetene meijeren
worden geordonneert een seker getal rijsen te brengen daer het nodig is.
Op de propositie van de Schultes van Raalte dat enige meijeren van de merkte verweijgeren het
jaerlix schepel saet, soo als ouds an sijn voorsaten is betaalt geworden, an denselven te geven;
hebben de Heeren Ergfgenamen geresolveert dat haere meijeren het voornoemde schepel saet sullen
betalen en daer bij continueren so als van ouds is gebruijkelick geweest; de Heeren van Deventer en
Zwoll nemen an dese resolutie an haere committenten smakelick te maken.
Den 18 October 1713 hebben de Heeren Ergfgenamen van Raalter Woolt holtsprake geholden.
Pr'sentibus: Markenrichter de Heer Van Suchtelen. Gedeputeerden Heeren Van den Relaer, Borgm.
Assing, Borgemeester Podt. En zijn na resumptie der vorige handelingen navolgende resolutiën
genomen:
1. Angaende de verkopinge of taxatie der angegravene landen waer toe Markenrichteren en
Gedeputeerden volgens resolutie van den 22 Julij 1696 en 16 Sept. 1710 waren gemagtiget en waer
over de Hrn. van de Geestelijckheit van Zwol waeren versogt finalick te konnen resolveren. Hebben de
Heeren Ergfgenamen alnog geapprobeert de taxatie der verkofte landerijen en sulx tot 1707 incluijs.
De Heeren van de Geestelickheijt van Zwoll nemen an in de tijt van 14 dagen sich hijr over te
verklaren versoekende inmiddels copie van het register der angegravene landen. De Heere Hoevel
protesteert tegens de respectieve taxatie ten sij de resolutie van 1710 ten Sijn Welgeb. opsichte
genomen stant grijpe. De Heeren Camenaer Adriaen van Duuren, Borgem. Rouse, Dr. Tichler,

Brederode, Meijntz mogen lijden dat soodane angravingen en de taxatie daer over geschiet in staet
blijven, mits dat haer Weled. oock na proportie mogen angraven. De Heere Borgemeester Assing
inh'reert alnog de resolutie der Heeren Ergfgenamen ten opsichte van sijn Weledele en de Heer
Hoefslag genomen den 16 Aug. 1687
2. Rakende de betalinge der merkten schulden, welke markenrichter en Gedeputeerden oordeelden,
dat uijt die verkopinge of taxatie soude konnen geschieden. Is goetgevonden daer toe te emploijeren
sodanige catersteden als tot de minste pr'judice van de merkte sullen konnen worden gealieneert, om
deselve ingevolge resolutie van den 16 September 1710 publijckelijck te destraheren. De Heeren van
de Geestelijckheit van Zwoll nemen an hijr over de verklaringe van haer Heeren committenten an de
Heeren Markenrichteren en Gedeputeerden in de tijt van 14 dagen te communiceren.
3. Over de qu'stie met Luttenberg wegens 't Schanebroek en 't Kluijnvene Is geresolveert alnog een
minlick tentamen door Heeren Markenrichteren en Gedeputeerden te houden met de Erfgenamen van
Luttenbergh.
4. Betreffende de qu'stieuse limiten met die van Wijhe Geresolveert als voren.
5. De resolutien der Heeren Ergfgenamen over het onbehoorlijck graven van torf. Sullen door Heeren
Markenrichteren en Gedeputeerden werden opgevolgt.
6. Gelijck deselve ook werden geauthoriseert ingevolge de retroacta met enige Wijsche en Heijnse
boeren over het drijven van peerden en beesten in dese merkte te accorderen. De Heeren
Ergfgenamen van Wolthaer en verdere geinteresseerden wert gepermitteert de stuijve te dempen,
mits haer daer van vergunnende het gebruijck voor de tijt van 6 jaren, onder conditie dat een
behoorlijcke bevrediginge werde gemaekt, reserverende de Heeren Ergfgenamen sich daer an den
eijgendom. Is geresolveert de angegravene landen en gesettede getimmerten zedert 1710 in te
smijten en te removeren, sonder daer door te gestendigen de voorgaende angravingen. Rakende het
request van eenen Jan Jansen, een huijsjen hebbende geset en een stuck lands angegraven bij
Wolthaer omtrent het Kluijnvene, waer bij hij de gesworenen verclaegde sijn angegravene te hebben
ingesmeten, is verstaen Markenrichteren en Gedeputeerden te authoriseren den Heere Drost van
Zalland bij missive te versoeken dat dese saek werde gerenvoijeert an haer Edelen als zijnde tot de
insmijtinge etc. door haer an de beklaegde gesworenen expresse ordre gegeven.
In plaats van de Zalige Heere Van Schoonheten is tot markenrichter gekoren de Heere Gerrit van
Echten tot den Reler. Dewijle de Heere Ar. Van Suchtelen sijne dimissie heeft versocht is in sijn
Weledeles plaets tot markenrichter angestelt de Heere Borgemeester Henrick Podt. En zijn tot
vervullinge der vacante Gedeputeerden geëligeert de Heeren Bentinck van Diepenheim en
Schoonheten, Rechteren van den Vellener en Borgemeester Rousen.
12 Julij 1714 zijn Markenrichteren en Gedeputeerden van Raalterwoolt vergadert geweest en hebben
geresolveert als volgt:
Tot betalinge der markenschulden, achtervolgens de resolutie der Heeren Ergfgenamen van den 18
October 1713, te verkopen enige katersteden, en sulx in het openbaar, op den 11 September 1714.
De ongetaxeerde angegravene gronden voor den jare 1707 sullen daags voor de verkopinge door de
Heeren Markenrichteren en Gedeputeerden werden in ogenschijn genomen, ten fine van taxatie.
De Heere Markenrichter, Heer van het Relaer word versogt de verschuldigde ankeren wijn ingevolge
voorgaende resolutien in te vorderen.
Op den 11 Sept. 1715 is de insate geschiet en den 25sten daer an volgende de slag gegaen over de
hier na genoemde catersteden, zijnde verkoft met de uitdrift:
Op den Tevenbelt: Van Gerrit Bessembinder, gekoft door Gerrit Bots voor 380.--.-- Van Roleert door
Berent Wissink voor 190.--.-- Arent achter den Camp, door deselve voor 255.--.-- Jan Graven door
Stolte voor 395.--.-- Reint Avens door B. Wissink voor 200.--.-- IJmenschot door Bergmuller voor 300.-

-.-- Gerrit Peerboom door Burgemeester Rouse voor 120.--.-- Derk Arens door den Ontfanger Van der
Wijck voor 105.--.-- Jan Bonschate door deselve voor 160.--.-- Lange Willem door H. van Ketwich voor
345.--.-- Naber Jan door Tonis Wolthaer voor 305.--.-- Egb. Snider door de bewoonder voor 170.--.--
Wever Arent door Heer van den Relaer voor 305.--.-- Olde Ganseij door Scholtes Van der Wijck voor
50.--.-- Drollemer voor 260.--.-- Jan Sagesnijder voor een stuck land bij Velthuis angegraven 100.--.--
Ankeren wijn der nieuwe erfgenamen: De Borgemeester Assink cum suis voor Brunselman 12.--.-- De
Heer Rechteren van den Vellener 12.--.-- De Heer Bentinck van Nienhuis 12.--.-- alle welke posten
den 19 Julij 1721 zijn verrekent.
Den 8 Maij 1719 Markenrichter de Heer Borgemeester H. Podt; Gedeputeerden de Heeren
Borgemeester Assing, Van den Vellener, Borgemeester Rouse.
Na resumtie der resolutie van de Heeren Erfgenamen van den 14 Oktober 1713 is ten opsichte van
den 1sten articul in gemelde resolutie vervat, concernerende de taxatie der angegravene landen tot
1707 incluis, is goed gevonden een vergaderinge te hervatten op den 12 en 13 Junij om alsdan de
angravingen in ogenschijn te nemen en verders te procederen ingevolge de resolutie der Heeren
Ergfgenamen.
Op den 2den articul is vertoont dat verscheijde catersteden den 23den September 1714 waren
verkoft, en heeft de Scholte Van der Wijck angenomen de ontfangene kooppenningen te verrekenen.
Op den derden art. zijn de Heeren Podt en Assing versogt met de Heeren Markenrichter of
Ergfgenamen van Luttenberg te spreken.
Ad 5tum. Geinh'reert de genomene resolutie.
Ad 6tum. Hier over is met sommige geaccordeert en bevonden: Dat de meijer van de Heer van
Hagenvoorde, Vuijstmate genaemt, geaccordeert is voor 2 paerden weijde des jaers tot 5 gl. tot 1704
betaalt. Jan Keijser, meijer van voorschreven Heer van Hagenvoorde voor 2 paerden, 4 Gulden jaerlijx
betaalt tot 1704. Bergcamp meijer van de Heer van den Vellener voor 2 paerden 4 Gulden betaalt tot
1704. Drollener, meijer van de Heer van den Bredenhorst voor 1 paert 2 Gulden tot 1704 betaalt.
Rosendaal 2 paerden voor 4 Gulden tot 1704 betaalt. Veneman voor 6 Gulden van 1712 tot 1730
betaalt. En anbelangende het onbehoorlijck bedrijven en beweijden der groenlanden hebben
Markenrichter en Gedeputeerden, uit consideratie dat de tegenwoordige gesworenens, haer in genen
dele acquiteren van hun plicht de scholtes Van der Wijck geauthoriseert om tot het schutten te
emploijeren sodanige personen uit het Dorp, als hij het bequaemst sal oordelen, alles tot nadere
revocatie.
17 October 1725 Vergaderinge gehouden. Markenrichter: De Heer Borgemeester Podt. Gedeputeerde
: De Heere Drost van Twenthe.
Op de propositie van de Heer Markenrichter continerende, dat de Erfgenamen van Luttenberg, na
rejectie van een acte van compromis den 21 November 1722 geformeert, an haer geoffereert, hare
procedure voor het Drosten Gerichte van Salland met meerder ijver als voor desen pousseerden en
selfs twe contumaciën bedongen hadden, dat sijn Weled. Gestr. hem niet verder in dese procedure
wilden inlaten sonder pr'alable kennis en resolutie der Heeren Erfgenamen, versoekende wijders dat
de Heer Dr. Putman, welke in dese sake gebruikt is, nevens Dr. Van Rijssen als mede bediende
mochte werden aengenomen. Is geresolveert, dat Dr. Putman sal werden gequalificeert, gelijck
gequalificeert werd bij desen nevens Dr. Henrik van Rijssen, om, op enkeld salaris nogtans, in dese
sake advocando te dienen en dat op den eerstkomenden termijn voor welgemelde Drosten Gerichte
pr'via in voor sal gevordert werden exhibitie en overgave van sodane documenten en instrumenten,
als partien tot defensie van haer ge‹nstitueerde actie in het vervolg gedenken te gebruijken, ten eijnde
om door de Erfgenamen van Raalte Woolt na voorgegane visie en examinatie op de eerstkomende
vergaderinge daer over nader geresolveert te werden.
Vervolgelijck zijn de Heeren Van den Relaer en Verwalter Scholtes Westenberg gecommitteert om
nevens de gesworens de jaerlijckschen schouwe over de Vloetgraven te doen, en sullen de

ingesetene bij publicatie op een boete van 1 goudgulden verbodet worden om jeder op sijn onraed
tegenwoordig te zijn, en in allen gevalle geprocediert werden na vorige resolutiën.
Den 19den Julij 1731: Vergaderinge van Erfgenamen gehouden en op nabeschreven poincten
geresolveert als volgt:
1. Een middel uit te vinden tot betalinge der Kerspels schulden voor so verre de portie van de merkt
achtervolgens over te gevene designatie, is bedragende Geresolveert betalinge derselve (bedragende
voor de drie buirschappen wegens het capitael en interes de Erfgenamen en Scholtes Van der Wijck
competerende en bij de generale Erfgenamen van het Kerspel liquide gestelt op 2753.1.- en wegens
provisionele uitsettinge tot betalinge der reparatie van de Weme ad 1500 Gulden over 't gehele
Kerspel: 659.10.-, tesamen 3412.11 te vinden uit de restanten der markenpagten, uit de resterende
ankeren wijn en het overige uit de penningen, die procederen sullen uit de te verkopene catersteden,
ingevolge overgegevene lijste, werdende de Heeren Markenrichteren en Gedeputeerden versogt en
geauthoriseert om deselve verkopinge in het publijck te doen indier voegen als den 11 en 25
September 1714 is geschiet.
2. Rapport te horen van de geslotene rekeningen van de Scholtes Van der Wijck en Ontfanger
Westenberg over den ontfang en uitgave der merkten inkomsten en verkofte catersteden in den jare
1714. De rekeninge van de Scholtes Van der Wijck zijnde geëxamineert en gesloten, is bevonden dat
de rendant (mits de Vrouw Weduwe Rouse en de Heer Mariënburg of eene van beijde betalen de
kooppenningen van eene gekofte katerstede door Gerrit Peerboom angegraven ad 120 Gld.) schuldig
blijft: 17.17.8 De Ontfanger Westenberg blijft schuldig 4.10.8. Zijnde vervolgelijck gebleken dat de
restanten der merkten inkomsten tot 1730 incluis bedragen: 1123.16.--
3. Alsmede van de staet der procedure met die van den Luttenberg. Nadat, achtervolgens resolutie
van den 17 October 1725, door de bedienden van het Raalte Woolt, van die van den Luttenberg pr'vie
in voor af was gevordert exhibitie en overgave van sodane documenten, als pasten tot adstructie van
hare gesustineerde actie in het vervolg gedagten te gebruiken, is daer over eene incidentele
procedure ontstaen, en den eijsch an dese zijde gedaen bij sententie ontseit, en vervolgens door
deserzijds bediendens ten principalen geantwoort door de geproponeerde exeptie non probatie
intentionis, waer op door partien tot op dese uer niet is gerepliceert geworden.
4. Te vervullen de plaets der Markenrichteren en Gedeputeerden, die van tijt tot tijt zijn overleden. Tot
markenrichteren zijn angestelt in plaets van wijlen den Heere Echten tot den Relaer die Heere
Bentinck tot Schoonheten, en in plaets van de Heere borgemeester Podt (die sijne demissie heeft
begeert) de heere rentmeester Marienberg en (nadat geresolveert was het getal van gedeputeerden
te verminderen tot twee) tot gedeputeerden benoemt de Heere Van Echten tot den Relaer en de Heer
rentmeester Vriesen (en inval sijn weledele sich mochte excuseren) de Heere rentmeester Van der
Wijck
5. Te delibereren over verdere saken het interes van de markt concernerende, insonderheit over het
angraven van landerien en catersteden in de gemeente. De heeren Markenrichter en Gedeputeerden
hebben doen besigtigen alle de gedane angravingen en daervan een register an de heeren
erfgenamen overgegeven, om daeromtrent te disponeren; waerop gedelibereert zijnde hebben de
Heeren Erfgenamen, nadat de Heer Markenrichter en Gedeputeerde de Heer Borgemeester Pod en
Drost Bentinck voor haer genomene moeijte hadden bedankt het gedane raport geapprobeert,
geresolveert de Heeren Markenrichteren en Gedeputeerden te versoeken om ten opsichte van de
angegravene landen te formeren drie classen, de eerste van groen- weijde- of hooijland, de twede van
saaijland, en de derde van bepotede grond; sullende het eerste getaxeert, en door die gene welke 't
selve angegraven hebben in so verre Erfgenamen zijn, moeten betaelt worden tegens 3 stuijvers voor
jeder rijnlandsche roede; het twede tegens 2 stuijvers en het derde tegens 1 stuijver jeder roede.
Het versoek van den Heere Van Dort dat Bagemars en Holleboom tegens een recognitie mochte
werden gepermitteert sijn peerden en beesten sonder schuttinge, op dese merkt te laten weijden is
gestelt in handen van Markenrichteren en Gedeputeerden om daer over met deselve, op approbatie
der Erfgenamen te contracteren.

De Heer Nilant versogt hebbende dat het huijsjen, door Jan Henricks bij de Santstuijve geset, moge
werden geremoveert en het angegravene ingesmeten, is sulx geaccordeert.
De Vloetgravens sullen behoorlijck gemaeckt worden, en de boeten van de in gebreke blijvende met
vigeur ingevordert, en den onraed op derselven kosten werden gemaekt.
De Heere Rentmeester Vriesen heeft alle het gene op dese vergaderinge mogte geresolveert werden
doen overnemen om het selve an sijne Heeren principalen te rapporteren.
Raalte, den 15 October 1731. Verwalter Rigter Egbert Westenberg; Keurnoten de Scholtus Ar.
Westenberg en Hermen van Ketwick. Voorwaarden en conditiën waer op de Heeren Markenrichteren
en Gedeputeerden van het Raalter Woolt ingevolge authorisatie der Heeren Erfgenamen van den 19
Julij deses jaers gesint zijn heden te doen insetten en op den 5 November den slag te laten gaan over
de navolgende katersteden uit de merkte angegraven en in deselve merkte gelegen en niet verder,
met het recht van uitdrift en het verdere dat de Heeren verkoperen daer aan zijn hebbende, sullende
de tegenwoordige gebruijkeren op gesinnen der koperen hare getimmertens moeten removeren, of
daer over nader conveniëren, sonder datter verder bij aangegraven sal mogen worden.
1. De verkopinge sal geschieden bij guldens van 20 stuijvers het stuk, voorts bij insate en verhoginge,
dus dat die geene die op heden het eerste mijn segt de insate sal hebben en pr'ferentie van eerst te
mogen hogen van welke en verdere verhoginge genoten sal worden den tienden pennink, dog indien
de koop niet wierde toegeslagen sal van de insate en verhoginge niet genoten worden, sullende op de
dag van de effective slag, die het eerste mijnt koper blijven.
2. Welke koper sal moeten stellen twee sufficiënte borgen tot het genoegen van de Heeren
verkoperen, die haer jeder in solidum en ten principalen sullen verbinden, bij foute van sodane
borgstellinge sal het parceel opnieuw werden opgehangen en egter de laaste hoger tot den insetter
toe verpligt wesen zijn bod te houden.
3. De gehele 50sten penning kosten van overdragt sullen tot laste van de koper blijven.
4. De eijgendomlijken antast sal geschieden op Martini aanstaende.
5. De betalinge der kooppenningen in twee egale termijnen het eerste op den 1 Januari en het laaste
op 1 Meij des toekomende jaers 1732, en sulx in handen van die geene die door de Heeren
Markenrichteren en Gedeputeerden hier toe sal werden geauthoriseert.
De katerstede Bersteboek gekoft door Jan Swiersen voor 280.--.-- Gerrijt Krickink of de Krijger hij selfs
voor 220.--.-- Hermen Nijenhuis Vrouw Van Hoevel voor 220.--.-- Gerrit Holleman deselve voor 300.--.-
- Gerrit op de Hofte Kleijne Camphuis te Pleegst 100.--.-- Jan Pronk hem selfs voor 165.--.-- Jannis
Reints selfs voor 125.--.-- Berent Reints selfs voor 105.--.-- De Hane Gerrit Vegterlo voor 220.--.--
Arent agter den Camp (nu Nijenkamp) Rentmr. Van der Wijck 190.--.-- Jan Rosen Heer van den
Vellener voor 195.--.-- Gerrit Bessembinder bij de Brunsel hem selfs voor 200.--.-- De Vos op den Belt
Wolter Teunissen voor 350.--.-- Willem Clasen Hertcamp voor 250.--.-- Wed. van Claas Bessembinder
haer katerstede gekoft bij Hermen Luicas Elscamp voor 140.--.-- Roelof Clasen Willem Voomberg voor
130.--.-- Boumeester Albert Jansen op den Vrijlink voor 140.--.-- Engelen de meijer selfs voor 160.--.--
Willem Berents Teunis van den Berg voor 80.--.-- Willem Bessembinder deselve en Braakman voor
140.--.-- Francis Jan Hendriks Schiphorst voor 100.--.-- Albert Voesmate Jan Hendriks op het
Overwolde voor 245.--.--
Ingelegd is een los vel met de volgende tekst: - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Copia. Teunis van den Berg heeft van de Erfgenamen van het Raalte Woolt gekoft de Katerstede
Olde Mastebroek voor 95.--.-- Willem Berents voor 80.--.-- samen 175.--.--
1732 den 17 Januari hierop betaalt het eerste termijn ad seven en taggentig Gld. tijn Stuijvers, segge
87.10.-- Opgevalideert wegens insate en hogel gelden van Braakman en Hendrikus Wijten, ijder voor
1/3 portie is voor Van den Berg: 9.6.8 1732 den 28 meij de resterende kooppenningen van

ovengemelte katersteden voldaan met 78.3.8 was getekend: E. Westenberg. - - - - - - - - - - - - - - - - -
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
1738 den 27 Augustus zijn de Heeren Erfgenamen van het Raalte Woolt na voorgaande wettige
convocatie in de kerke vergadert geweest en hebben de navolgende poincten geresolveert als volgt:
1. De Scholtus Westenberg versoekt voor gecommitteerdens uit de Heeren Erfgenamen te nomineren,
zijn rekeninge te doen wegens den ontfangst van de verkofte katersteden soo op den 15 October
1731 zijn gedistraheert als mede het geene ten behoeve van de markte wegens pagten etc. mogte
ontfangen hebben. De Heeren Bentinck tot Schoonheeten, Echten tot den Reler als Markenrichters en
de Heeren Dr. Nicolaas van der Wijck en de Med.Dr. Andreas Arentsen als gecommitteerden worden
geauthoriseert om de geseijde rekeninge af te horen.
2. Bij de laaste verkopinge van de katersteden aan Teunis van den Berg mede zijnde verkoft een
katerstede genaamt Olde Mastebroek voor 95 Gld. en bij de Erfgenamen van Luttenberg gesustineert
wordende deselve onder haer merkte te behoren worden de Heeren Erfgenamen versogt die saeke in
overweginge te nemen en daer over te disponeren als sullen vermeijnen te behoren. De Heer
Rentmeester Van der Wijck en de Scholtes Westenberg worden versogt om hier over met de
Markenrigter van den Luttenberg te confereren om op de eerst aanstaande vergaderinge daer van
rapport te doen en te dienen van advijs.
3. Jan Pronk en Jannis Reints zijn wegens aankoop van haer katersteden aan de Heeren Erfgenamen
schuldig gebleven de eerste een somma van 36 Gld. en de laaste 23 Gld. en 10 St., versoekende dat
de Heeren Erfgenamen om derselver armoede sulx gelieven door te doen. Aan de suppleanten
worden de voorschreven sommen om derselver bekende onmagt geremitteert.
4. Bij de laaste verkopinge de katerstede het Lange Willems om redenen buiten de verkoop zijnde
gelaten, word aan de Heeren Erfgenamen in consideratie gegeven of niet sal moeten worden verpagt.
De Heeren Erfgenamen hebben nae deliberatie goetgevonden te verklaren dat die katerstede
behoorde te werden verpagt na voorgaande publicatie ten overstaan van de Heeren Markenrichters.
Vide folio 169.
5. Nademaal de meijer op het Hondemot door ouderdom zijnde buiten staat gestelt om te betalen de
pagten soo hij aan de Heeren Erfgenamen verschuldigt is, en die schult tot den jaere 1737 incluis
zijnde opgelopen tot een somma van 184.16.-- dieswegen van de Heeren Erfgenamen heeft versogt,
dat die schult aan hem goetgunstelijk moge worden geremitteert. De Heeren Erfgenamen zijnde
gebleken dat den suppleant en zijn vrouw out en onmagtig zijn om haer kost te kunnen gewinnen en
dienvolgens buiten staat de voorschreven schult aan te betalen, hebben goetgevonden uit bijsondere
medogentheit de voorschreven agterstant te remitteren en die katerstede wederom te verhuuren aan
haer neve Zeijne Teunis bij provisie voor een somma van 20 Gulden voorbehoudens deselve sal
verpligt wesen dese olde luiden haer leventlank te alimenteren en nae haer beijder dood jaarlijx 25
Gulden in pagt te geven.
6. Terwijl dese en geene ingesetenen dagelijks onderstaan haare schapen en gansen te weijden in
het groen en in die groente dagelijks plaggen majende, aan de gemene markte grote schade komen
toe te brengen word de Heeren Erfgenamen voorgestelt of dien aangaande bij een rigoreuse resolutie
niet behoorde te worden voorsien, en ten dien einde twee schutters op seker tractement aangestelt
om sulx quovis modo te beletten, en daer omtrent te procederen als bij haere instructie door de
Heeren Markenrichters te formeren onder eede sullen moeten beloven na te komen. De Heeren
Erfgenamen hebben verstaan dat geen meijerluiden enige plaggen sullen mogen majen of enige
schapen of gansen laten weijden op de groenlanden binnen de koulen bij een boete als van outs en
dat deselve op de heijdegronden enige schadden majende, buiten dese markte, kwamen te vervoeren
telken reijse sullen verbeuren een somma van 2 goudgulden en dat sig willende excuseren dat met
haer goetvinden daer niet was uitgehaalt sullen verpligt wesen haer dieswegen met eede te suiveren,
en opdat sulx ordentelijk moge worden nagekomen soo worden tot schutters aangestelt de
onderscholte Henricus Wijten en Jan Danneboom, op een jaarlijx tractement van 15 Gulden voor ijder,
en de Heeren Markenrichters versogt ingevolge dese en onse antrieure resolutien voor deselve een
instructie te formeren en te doen besweren.

Vervolgens hebben de Heeren Erfgenamen geresolveert om jaarlijx een vergaderinge van
Erfgenamen te houden en wel in de maant van Augustus.
Dat niemant enige gansen in de merkte sal mogen houden, werdende alleen aan de gewaardens
gepermitteert 2 oude gansen met derselven kiekens in de merkte te weijden, mits dese resolutie niet
te buiten gaande.
De Heer Marriënburg versogt hebbende van zijn Markenrichtersampt te mogen worden ontslagen, is
sulx aan zijn Weledele geaccordeert en is in desselfs plaats aangestelt den Heer Echten tot den
Relaar en in desselfs plaats als gecommitteerde de Med.Dr. Andreas Arentsen.
Eindelijk worden de Heeren Markenrichters en Gecommitteerdens versogt en gecommitteert om
wegens het geene in de merkte door de Heeren Van der Wijck, Van Marle, Van de Water en de Wed.
Wijfferdink is aangegraven oculaire inspectie te nemen en nae verhoor van deselve haere offieren aan
te wenden ten einde de discrepantien tussen deselve in der minne worden vergeleken en bijgelegt.
Gelijk dan ook aan de Weduwe Klopmans om alle onenigheden voor te komen, is toegestaan het
aangegravene bij 't Woolthuis te mogen beholden, mits de absente Heeren Erfgenamen sulx mede
approberen.
Daer en boven is nog goetgevonden en verstaan dat in 't vervolg niemant van de Erfgenamen enige
merktengronden sal mogen aangraven bij een boete van 20 goudguldens en dat de schutters het
nieuw aangegravene van de ongewaarde katers deplano sullen hebben te removeren en in te smijten.
1741 den 23 Augustus zijn de Heeren Erfgenamen van het Raalte Woolt na wettige convocatie
vergadert geweest en hebben op de poincten geresolveert als volgt:
1. 't Rapport te horen over de geslotene rekeninge van de Scholtus Egb. Westenberg over den
ontfangst en uitgave en de verkofte katersteden in den jaere 1731. De rekeninge van de Scholtus
Egb. Westenberg zijnde geëxamineert en gesloten, is bevonden dat de Heeren Erfgenamen (boven
en behalven een somma van 195 Gld. die de Heer van den Vellener voor de angekofte katerstede het
Rosens aangenomen heeft) ten eersten te voldoen en nog schuldig blijven 158.12.4.
2. Alsmede over de staat der procedure met die van Luttenberg. Rakende het poinct van het proces
tegens de Erfgenamen van Luttenberg door de bediende advocaat Putman in de vergaderinge zijnde
voorgedragen , dat bereets voor enige jaeren aan het Drosten Gerichte van Salland van antwoord ten
principale gedient zijnde, daer tegens tot datum deses door de Heeren Erfgenamen van Luttenberg
geprolongeert, en onaangesien iterative instantien niets gehandelt was, is goetgevonden mits deses
de bediendens serieuselijk te recommanderen geen vorder uitstel te accorderen maar bij foute van
tegenhandelinge op continuatie en versteck te dingen, sullende ten dien fine dese resolutie aan haer
worden toegesonden.
3. Dewijl Berent Kisjeswant overleden is nalatende 8 kinderen en nog aan de merkte tot 1740 incluis
schuldig is een somma van 61.44 Spijker Hendrik mede van 1722 tot 1740 incluis de somma van
106.8.- de Heeren Erfgenamen in bedenken te geven of niet souden kunnen goetvinden die schult om
haere armoede ten deele of in 't geheel te remitteren. Wanneer Kisjeswant op dese schult 25 Gld.
betaalt soo sal hem het overige worden geremitteert en word aan Spijker Hendrik om zijn bekende
armoede de bovenstaande schult in 't geheel geremitteerd; mits beijde de pagt in 't vervolg promt
betalen.
4. En terwijl de meijer op de Steenwelle van de beloofde pagtpenningen ter somma van 15 Gld. niets
betaalt heeft of men hem daar toe niet sal constringeren, verkopen of weder insmijten. De meijer
hierover gehoort zijnde en klagende niet in staat te zijn de terstaande pagt te voldoen, soo heeft men
met hem niet kunnen conveniëren maar goetgevonden dat deselve tot 1741 sal kunnen voldoen met
50 Gld. en in 't vervolg tot betalingen van 15 Gld. pagt jaarlijx sal worden geconstringeert.

5. Of men de andere in gebreke blijvende meijeren tot betalinge van haer schult niet sal nootsaken ten
einde de Scholtus Westenberg zijn verschot weder bekome. De Scholtus word geauthoriseert om de
in gebreke blijvende schuldenaren bij middelen regtens tot betalinge te nootsaken.
6. De Heeren Erfgenamen in bedenken te geven of de Markenrichteren en Gecommitteerden niet
behoorden te worden geauthoriseert om met dese en gene meijerluiden buiten Cerspels op ons
grensen wonende en ons velt niet kunnende missen voor het weijden van beesten en peerden voor
een seeker tantjeme te mogen accorderen. Aan Holleboom en Bovenmars is geaccordeert haer
peerden en beesten (maar geen schapen) in dese merkte te mogen weijden mits dat de eerste daer
voor jaarlijx betale 4 Gld. en de laaste 2 Gld. de eerste verschijndag op Martini 1742.
7. Dewijl de Schutters de gansen alleen maar schutten om daer van het schutgelt te profiteren sonder
dat de meijers daardoor in het weijden van peerden en beesten worden gesoulageert, soo word de
Heeren Erfgenamen in consideratie gegeven of men de gansen daar in komende niet liever
behoorden dood te slaan. Is verstaan dat in 't vervolg een gewaarde boer sal mogen houden een gent
en twee gansen met derselver kiekens dog de ongewaarden en katers sullen in 't vervolg daer ten
enemaal verstoken zijn en wanneer de schutters deselve mogten bevinden ter contrari doende, sullen
die schuldig en gehouden zijn deselve datelijk doot te slaan en weetende wie de eijgenaers daer van
zijn, daer en boven voor ijder gans verbeuren 6 stuijvers.
Vervolgens is de katerstede de Witte Avant verpagt aan Jan Egbert voor 10 Gld., de eerste
verschijndag Martini 1741.
De aangegravene katerstede het Mastebroek sal wederom worden ingesmeten.
Anno 1755 den 23 October zijn de Erfgenamen en goedsheren van 't Raalter Woolt na voorgaande
kerkensprake aan 't huis van Monsieur Ketwick binnen Raalte vergadert geweest.
In deliberatie gelegt zijnde de pr'tensie van wijlen den Heer Scholtus Van der Wijck herkomstig van
oudts verstrekte penningen tot den wederopbouw van de Weme en reparatie van de kerke en tooren
en is gelesen de generale resolutie des Karspel Raalte van dato den 20 Augustus 1733 ten desen
opzigte genomen, en vervolgens zekere memorie ten opzigte van voorschreven Schult, waarbij na
aftrek van 't gene van tijd tot tijd daarop door wijlen de Scholtus Westenberg in zijn qualiteit zoude zijn
betaalt deselve met den interesse van dien ... 4 Pct tot den jare 1754 incluis sig nog zoude bedragen
een somma van 766.17.-- ende een memorie van de Verwalter Scholtus Westenberg waarbij
Tijenraan, Linderte en Boetele wegens een algemene uitsettinge den 9 September 1754 gedaen nog
schuldig zouden zijn de somma van 412.15.12 alsmede een rekeninge van Monsieur Ketwick mede
ten laste van 't Raalter Woolt lopende van den 16 Junij 1742 tot den 14 Julij 1755 ter somma van
127.6.-, sig tesamen bedragende 1311.18.12 Is goetgevonden in minderinge van d'eerste post ten
aanzien d'erfgenamen Van der Wijck op versoek van de Heer Rentmeester N. van der Wijck na
voorafgegane taxatie an zijn Edeles de katerplaats Lange Willem genaamt zo en in dier voegen als
deselve bij hem gebruikt wordt te verkopen voor een somma van 300.--.-- mits sedert enige jaren
ingehouden pagtpenningen mede wederom voldaan ofte verrekent. En tot doodinge van de tweede
post van de Scholtus Westenberg ad 417.15.12 aan zijn Ed. mede na voorgegane taxatie en versoek
in erflijken eijgendom te cederen en af te staan de katerstede Olde Sibelt met en neffens de
agterstedeige, zoo wegens voorige jaren daarvan mag wezen verschuldigt, zoo en als dezelve op
huiden werd bemeijert.
Vervolgens gehoort de klagten ten opsigte van Lugtman, die, hoewel onder Wijhe gezeten, het heijden
en weijden in Tijenraan tegens betalinge van 4 glds. jaarlijkxs was toegestaan, nu ter giverteerde om
t'selve bij continuatie te voldoen. Is goetgevonden de verw. scholtus te requireren om den voorschr.
Lugtman tot de gelibelleerde betaling te contrigeren als mede die van de korte ware door het schutten
van zijn vhee of hem geheel uit de merkte te houden.
Goetgevonden tot wegneminge van de belmundigheit van een eint Vloetgraven bij Vegterloo, over
wiens bestaan tussen die van Luttenberg en Linderte dispuut errezen is, sonder praejudicie van eene
der partijen, wederzijds evenveel manschap te laten gebruiken om de voorzeijde Vloetgravens
wederom op te maken en bij provisie schoon te houwden.

Op de propositie van de Heer Jacob Klopman is goetgevonden aen hem te permitteren de
Vloetgraven bij 't Woolthuis conform zijn verzoek te verleggen, mits deselve tot zijn priv‚ laaten na
behooren schoon houden in val hij over het bestaan van de Vloetgraven die daar boven ligt met de
daarbij g'interesseerden zal kunnen handelen.
Goet gevonden tot faciliteringe der passagie over Sennepmans Dijk en tot ontlastinge van 't water dat
daar door opgestuwt wert, door gemeltene dijk een zijle te leggen en twee bequame bruggen, een
over de Sennep en een tussen beijde de maten bij Krismans huis, dan nog twee kleijne bruggies, een
bij den Peereboom en een over de Vloetgraven bij Bessembinders Gerrits huis, alles ten minsten
kosten, waartoe de Heer Markenrichter in en vermits dezen wert versogt.
Wordende Markenrichter en Gedeputeerden geauctoriseert om tot betaling van de vier te makene
bruggen, zielen en nog andere hierboven vermelde schulden, zoo veel aangegravene landen door
ongewaarden en minst nuttige katersteden publijcq te verkopen, als daartoe sufficiënt zullen
bevonden worden, ten minsten ter summa van sevenhondert guldens.
1758 Den 20 Junius zijn d' Erfgenamen van 't Raalter Woolt in de kerke tot Raalte na vooraf gedane
kerkenspraak en convocatie vergadert geweest en heeft d'Heer Bentinck tot Schoonheten als
Markenrichter voorgedragen dat vele huisluiden geklaagd hadden dat door seer veel ongewaarden
was aangegraven in het Raalter Woolt. Soo hebben de Erfgenamen op voorsegde propositie
geresolveert dat d'onderscholtus wort gequalificeert en gelast de angegravene landen van de
ongewaarden ten eersten in te smijten met assistentie van de boeren en wel al hetgeen sedert twee
jaren herwaarts is geschiet en dat in 't vervolg geen aangravingen door de geseijde ongewaarden
meer zal mogen geschieden bij een boete van 10 goudgld. ten profijte van den armen, ten ware sulx
door de Erfgenamen na vooraf versoek wierde geaccordeert.
Vervolgens geklaagt zijnde dat de schapen en gansen in de markten wierden gedreven en geweijdet
is goetgevonden dat de twee schutters Jochem Raidts en Jan Danneboom sullen tot haer assistenten
worden toegevoegt uit Boetele Ten Have en Laarman, uit Linderte Berent Wissink en Coopman, uit
Tijenraan Elsman en Grotenboer, om in alles mede te doen hetgeen de schutters volgens haar functie
en eedt verpligt zijn, en dat de profijten van schutten als andersints alle egaal sullen genieten,
profijteren en hebben en dat in agt egale portien te deelen.
In plaatz van Dr. Arentsen is weder tot gecommitteerde aangestelt Jacob Bruinenberg.
Om de rekeninge van ontfangst en uitgave van d'Heer Westenberg wegens de inkomsten van het
Raalter Woolt en van de verkopinge van de katerstede Vossebelt af te horen en te sluiten op
approbatie der Heeren Erfgenamen gecommitteert de Heren Bentinck tot Schoonheten, Van der Wijck
en Jacob Bruinenberg.
Wordende vorders de evengenoemde drie Heren versogt, soo als versogt worden mits desen, de
keuters, die geen vloetgravens te maken hebben, ijder wat daarin te maken en t'onderhouwden toe te
leggen.
Doordien de limiten tussen het Raalter Woolt en Luttenberg niet wel zijn te onderscheijden, soo zijn
gecommitteert d'Heren Markenrichters en Gecommitteerden, om neffens de Heren Gecommitteerden
uit Luttenberg de limiten te examineren en te sien datter goede scheidinge worde gemaekt ten einde
om in het vervolg alle disputen voor te komen, alles op approbatie der Heren Erfgenamen.
De weduwe van Teunis van den Berg geklaagt hebbende dat door haar overledene man een plaatsjen
Olde Mastenbroek genaemt van d'Heren Erfgenamen van het Raalter Woolt gekoft en betaalt was dog
daarvan nooit geen besit hadde kunnen bekomen, dieshalven versogt dat zij in het bezit van 't selve
worde gestelt. Is goet gevonden dat zij bij provisitie daarmede soude stilstaan, ten tijde het dispuit
tussen Raalter Woolt en Luttenberg was gedetermineert en wel in val d'Heren deser merkt in hunne
pr'tensie regt rijke wirden sij haar in 't besit van 't plaatsjen zouden stellen met overgave van sodane
penningen als d' Erfgenamen sedert dat het verkoft is getrokken hebben en d' Erfgenamen deser
merkt in hunne pr'tentien om vermoedelijk niet reusserende, dat haar dan de kooppenningen ad

eenhondert en vijfenzeventig Gld. souden worden gerestitueert met d'interesse van dien, sedert dat de
kooppenningen bij de Erfgenamen deser merkte waren ontfangen.
D'Heren Markenrichter en Gecommitteerden worden gequalificeert om een bruggetje te leggen over
de Vloetgraven bij Kortenhorst.
1761 den 11 September zijn na voorgaande convocatie vergadert geweest de Heren Erfgenamen van
het Raalter Woolt in de kerke tot Raalte.
Door de Heren Markenrichter en Gecommitteerden de rekeningen van ontfangst en uitgave van het
Raalter Woolt en van de verkopinge van de katerstede Vossebelt, gerevideert en bevonden zijnde dat
in 't geheel nog in cassa was de somma van f 359.10.2. Zijn gemelde rekeningen geapprobeerd en de
Heren Markenrichter en Gecommitteerden verzogt dezelve finaal te sluiten.
Is geresolveert dat door de Markenrichter en Gecommitteerden aan de Erfgenamen katers een nieuwe
huurcedel zal worden gegeven, waarbij de huurders zig voor de beloofde pagt de parate executie
moeten onderwerpen.
Wegens den agterstand van Kijft en Rabe, waarvan de eene rest van 1707 de andere van 1712,
worden de Heren Markenrichter en Gecommitteerden verzogt 't markenboek en de oude rekeningen
nae te zien en te examineeren van waar deze schult oorspronkelijk zij en of er te voren betalinge van
aan de markte geschied zij om daarvan op de eerst volgende vergaderinge rapport te brengen. En
betreffende de andere restanten van de Erfgenamen katers worden de Heren Markenrichter en
Gecommitteerden verzogt dezelve van de vermogende te innen; en wanneer mogten bevonden
worden, die door hunne notoire armoede den agterstand niet konden betalen, worden dezelve Heren
gequalificeerrd naer bevind van zaken remissie te geven, onder voorwaarde van in 't vervolg promt te
betaalen. Sennepman zal in 't vervolg zijn oude tantum ad f. 5.12.- betalen beginnende van 1762.
Is goed gevonden in de gemeene postweg bij het bosch De Keuter genaamt een steenen in plaatze
van een houten brugge te leggen en daarvan een bestek te doen formeeren en aan de minst
aannemende te besteeden; dog Qullen de meijerluiden de materialen gehouden zijn aan te brengen
en te haalen.
Verders hebben de Heren Erfgenamen geresolveert het onderhoud van alle de bruggen tot laste der
markte liggende voor den tijd van 12 jaren aan de minst aannemende te besteden en worden de
Heren Markenrichter en Gecommitteerden gequalificeerd om hetzelve werkstellig te maken.
De Markenrichter en Gecommitteerden worden verzogt een register te formeeren van de whaaren in
deze markte.
De Heren Markenrichter en Gecommitteerden hebben de vergaderinge voorgedragen dat, vermits het
tegenwoordig omtrent het schutten van schapen en gansen in de groente veel erger gaat dan te
vooren, niet tegenstaande de serieuse orders van de Heren Erfgenamen, ook in de laatste resolutie
van den jare 1758 waarbij neffens de oude schutters nog nieuwe zijn aangesteld, geven dierhalven in
bedenken of het niet beter waare tot voorkominge van kosten en klagten geene schutters meer te
hebben, maar zonder onderscheid alle meijerluiden en katers te qualificeeren om de schapen en
gansen in de groente te schutten en daarvoor te profiteren het ordinairis schutgelt daertoe staende; en
verder de Markenrichter en Gecommitteerden te verzoeken van op dit poinct te willen vigileeren, het
zij gezamentlijk of jeder in het bijzonder, een jeder daarin de behulpzame hand te bieden en het
geresolveerde bij kerkensprake te doen publiceren, welke propositie de Heren erfgenamen hebben
geaggreëerd.
Tot het examineeren der ingezondene rekeningen van de advocaten bediendens van de Heren
Erfgenamen van het Raalter Woolt tegen die van Luttenberg zijn verzogt de Heren Markenrichter en
Gecommitteerden met adsumptie van de Heer Scholtus Walraven en verders met de Heren
bediendens te accorderen op approbatie der Heren Erfgenamen. Vervolgens zijn de Heren
Gecommitteerden verzogt om een fons tot betalinge dier rekeningen uit te denken en daarvan mede
op de eerstvolgende vergaderinge rapport te doen.

Raalte, den 9 Augusti 1763 zijn na wettige convocatie vergadert geweest de Heren Erfgenamen van
het Raalter Woolt ten huise van Monsr. Ev. van Ketwich. Praesentibus: Markenrichter de Heer
Bentinck van Schoonheten. Gecommitteerden: Rentmeester Nic. van der Wijck en Jacob Brunenberg.
De Heer Bentinck Here van 't Nienhuis, De Heer Graaf van Rechteren Heere van den Vellenaar, De
Heer D. Bentinck van Schoonheten, namens den Heere van Wittenstein, De Heer Dr. Lindeman, Heer
van 't Relaar, De Heer Burgmeester H.G. Jordens, de Heer Burgmeester Focking, de Heer Secretaris
Queijsen, Gecommitteerden wegens de stadt Deventer, De Heer Burgmeester Goltz, de Heer
secretaris Tobias, de Heer Rentmeester Fabius als Gecommitteerden wegens de geestelijkheid van
Zwol, De Heeren Burgmeester Van Marle, Burgmeester Van Muiden, Dr. Helmich, Lt. Ten Boecop, Dr.
Jacob van der Wijck, Jan Westenberg, Dr. Klopman, Scholtus Walraven qqa, Prof Jordens qqa, Dr.
Joan Derk van der Wijck qqa.
Is het rapport der Heren Gecommitteerden wegens het examineren der ingesonden rekeningen van
de advocaten bediendens van de Heren Erfgenamen van 't Raalter Woolt tegens die van den
Luttenberg geaggreëert en worden de Markenrichter en Gecommitteerden voor de genomene moeite
bedankt. Fiat insertio.
Tot een fonds der betalinge der markten schulden, is door Markenrichter en Gecommitteerden eene
lijste overgegen van aangravingen van ongewaarden, en is na lecture van deselve geresolveert
deselve in 't markte boek te insereren en de Markenrichter en Gecommitteerden worden versogt de
losse landen na voorgaande taxatie en approbatie der Heren Erfgenamen te verkopen en de landen
aangegraven bij erfgemanen katers op een nieuwe tax, mede op approbatie, te stellen, en indien 't
voorschrevene niet genoeg mogte sijn tot betalinge der markteschulden worden Markenrichter en
Gecommitteerden geauctoriseert om een lijst te maken van de katersteden die souden kunnen verkogt
worden tot minste schade der markte en om deselve alsdan na voorgaande taxatie publicq te doen
verkopen. En sal den 6. September aanstaande eene erfgenamenvergaderinge worden uitgeschreven
om bovengemelde taxatie te revideren en te approberen, waarop niet anders sal mogen verhandelt
worden ten sij 't in de kerkensprake wierde vermelt.
Nopens de waren hebben de Heren Erfgenamen besloten om het rapport van de Heren Markenrichter
en Gecommitteerden over te nemen en daarover sig mede op den 6. September aanstaande finaal te
declareren, sullende men hiervan in de kerkensprake mentie moeten maken.
De aanbestedinge van het onderhout der bruggen bij resolutie van den 11 September 1761 bepaalt
sijnde op 12 jaren, is op heden goetgevonden dit te bepalen op ses jaren en de betalinge dus te
reguleren dat alle jaren een sesde portie betaald worde.
Op de propositie van de Heer Van Marle is resevolveert dat over de nieuw gemaakte Vloetgraven in
de Molemars een houten brugge sal gelegt worden ter plaatse daar sulks het meeste convenieert.
Is vorder goetgevonden op de postwegen als bij het Voorthuis en het Scholtenhuis in 't vervolg, als die
twee houten bruggen vergaan sijn, stenen bruggen te leggen, en den arbeidsloon van dien op die tijd
publicq aan te besteden.
Zijn de HH Prof Iordens versogt met de erfgenamen van wijlen Dr. Putman en de Rentmeester Fabius
met de erfgenamen van Dr. Van Rijssen te spreken en deselve te versoeken met de pandprocedure
tegens de markte stil te staan en in statu quo te laten den tijd van drie maanden na de vacantie,
wordende Monsieur Bruinenberg versogt en gequalificeert gemeld uitstel aan 't Gerichte op 't termijn
te versoeken. Welke Heren gemelde versoeken hebben aangenomen.
De Erfgenamen hebben sig geconformeert met het advijs van de Markenrichter en Gecommitteerden
nopens het opsigt hebben op het aangraven van ongewaarden en den opsigter toegelegt jaarlijks
eene somma van vijftien Glds. als van ouds is daartoe aangestelt J.J. Raids.
In plaatse der gewesene setters is geresolveert vier nieuwe aan te stellen in ieder boerschap, waar
van alle twee jaren twee oude afgaan en twee nieuwe wederom sullen worden aangestelt, en sullen
op den 6. September deselve nomineert worden.

Is geresolveert dat een commissie sal worden gedecerneert ten einde te examineren of het
Wijferdinks Veentje meente is of niet; waartoe de Heren Van Schoonheten Markenrichter, Jacob
Bruinenberg en Prof. Jordens in plaatse van de Heer Van der Wijck worden gecommitteert,
ongepr'judicieert het gesustineerde recht van de Heer Van der Wijck.
Raalte, den 6 September 1763. De Heeren Erfgenamen van het Raalter Woolt sijn na voorgaande
wettige convocatie in de kerk vergadert geweest. Praesentibus: De Heer Bentinck tot Schoonheten,
Markenrichter; Jacob Bruinenberg, Gecommitteerde; De Heer Bentinck tot Nienhuis; De Heer Graav
van Rechteren tot den Vellenaar; De Heer D. Bentinck als volmacht van de Heere van Werkeren; De
Heer Du Tour van de Hofstede; De Heer Dr. Lindeman van den Relaar; De Heeren Burgemeester
H.G. Iordens, burgemeester Focking, Rentmeester Aarssen, Secretaris Queijsen, Gecommitteerden
van de Stad van Deventer; burgemeester Goltz, Dr. Tobias, Secretaris Tobias, Rentmeester Fabius,
gecommitteerden wegens de geestelijkheid van de stad Zwol; burgemeester Goltz als volmacht van
Juffr. Henrica Nilant en Dr. L. Nilant; burgemeester Van Marle; Rentmeester Boumeester; Dr. Helmich
voor sig selfs en volmacht van Mevrouw Van Blankvoort; Scholtus Walraven volmacht van verscheide
boeren; Dr. Klopman; Dr. Jacob van der Wijck voor sig en volmacht van de Heer Cramer; Prof.
Iordens, volmacht van Woolthuis; burgemeester Van Muiden; Lieutenant Ten Boecop; Dr. Joan Derk
van der Wijck, voor sijn vader en de volmacht van sijn tantes, de Juffrs. Van der Wijck.
Op propositie van Prof. Iordens is geresolveert om uitstel te verlenen en visie en copie van de stukken
overgegeven aangaande de Bergcappe, en daarop te antwoorden op de volgende vergaderinge.
Is geresolveert dat de goederen welke getaxeert sijn en waar tegen niets is ingebracht, sullen verkogt
en verrekent worden met de vorige verkopingen van den jare 1745 en 1758 en 1759; alsmede van alle
andere penningen de markte toebehorenden; en dat die gene dewelke sig daarover beswaart hebben
gelijk te sien in margine van de lijst der getaxeerde goederen hunne bewijsen sullen hebben in te
brengen binnen den tijd van ses weken na dato deses in handen van den Markenrichter en
Gecommitteerden, om daarover op de volgende Erfgenamenvergaderinge finaal te resolveren,
sullende deselve sijn den 16 November deses jaars. En sijn bij de Heren van de Commissie,
geadjungeert tot dese saken de Heeren rentmeesters Boumeester en Fabius. Voorts sijn de
genoemde Heeren Markenrichter en Gecommitteerden versogt om te ondersoeken welke Erfgenamen
catersteden tot 't meest voordeel van de markte souden kunnen verkogt worden.
Aangaande het waartal is geresolveert dat in het register van de waren, 't welk in het markenboek
staat, plaats sal hebben en dat die gene welke nog buiten dit bovengenoemde register sustineren
gewaart of meer gewaart te sijn, hunne bewijsen sullen hebben in te brenegn met segel en briev of
possessie na lantrechte, over te geven binnen de tijd van ses weken aan de voornoemde Heeren van
de commissie, sullende hetselve vooraf verkerkenspraakt worden en niemant toegelaten worden tot
dat bewijs, ten sij het oudhoevige erven sijn en van ouds verpondinge betaalt hebben.
Tot nieuwe setter sijn aangestelt: In Tijenraan: Vellnerboer (de jonge) Elsman De Ruiter Gerrit Droste
In Linderte: Voomberg Braakman Vechterlo Hofstede (de jonge) In Boetele: Tijhuis Brinkhuis.
Er sal een copie van de resolutie van Ridderschap en Steden van den 3 December 1732 aan een van
de setters van ieder boerschap gegeven worden, en sullen sij deselve als sij afgaan aan de weder
aankomende hebben over te geven.
Voorts worden de Markenrichter en Gecommitteerden versogt om een instructie te formeren voor de
onderscholtus en deselve ter approbatie over te geven op de volgende Erfgenamenvergadering.
Op het geproponeerde ter vergadering is goedgevonden dat voortaan geen meer caters in de markte
sullen mogen wesen als er nu sijn, en geene er van nieuws sig mogen setten op gemene veltgront en
dat voorts aan een ieder die oordeelt dat se hem te na staan of geset worden gepermitteert sal sijn
deselve uit eigene auctoriteit via facti te removeren.
Is nog verder geresolveert dat er een propositie mag geset worden in de volgende kerkensprake, dat
van de aangravingen sedert een derde deel van hondert jaren gedaan behoorlijke, dog modicque
betalingen bij aestimatie en prisatie behoorde te worden gedaan en hetselve in het toekomende

difficilder gemaakt, door daarop een swaarder tax te stellen, en dan nog door gene andere mogen
gedaan worden als door gewaarden, ten sij aan iemant buiten deselve sulx door de Erfgenamen bij
schriftelijke resolutie mogte geaccordeert worden.
De Heer Van Schoonheten en Prof. Iordens hebben gerapporteert dat sij het quaestieus veen bij
Wifferdink in ogenschijn genomen hebben, en niet anders kunnen sien als dat het selve in een
gemeen velt legt; en de Rentmr. Fabius namens de boer Wifferdink ter vergaderinge hebbende
overgegeven copie van een klaagrequest, door de Rentmr. Van der Wijck tegens hem aan den Heere
Droste van Zallant gepresenteert, met versoek, dat de Erfgenamen voor hem wilden internevieeren; Is
goetgevonden bij provisie in dat versoek te difficulteren, en inmiddels te verklaren dat sij dat veen voor
een gemeen veen houden, wordende de Rentmr. Fabius gequalificeert om bij requeste van den Heere
Landdroste van Zalland te versoeken om de Erfgenamen, als over Markenrichter, in desen te
maintineren en verders word de rentmr. Fabius versogt en gequalificeert om bij aldien de Heer Van
der Wijck tegen bovenstaande resolutie iets mogte ondernemen, daaromtrent met den gehelen
ankleve van dien het interess der Erfgenamen, so voor het Landdrostengerichte van Zallant als voor
de Tafel van de Haar Edele Mogende de Heeren Gedeputeerden en Ridderschap en Steden, agendo
en defendendo waar te nemen. Waartegens de Heer Van der Wijck heeft geprotesteert, gelijk mede
de Heer Van Schoonheten.
Raalte den 16. November 1763. De Heren Erfgenamen van Raalter Woolt sijn, ingevolge derselver
resolutie van den 6. September laastleden in de kerk vergadert geweest.
Praesentibus: Jacob Brunenberg, Gecommitteerde; De Heer D. Bentinck, namens sijn vader en de
Heere Van Werkeren; De Heer Scholtus Bannier, gevolmachtigde van den Heere van het Nienhuis;
De Heer van de Hofstede; De Heer van den Parkel; De Heer van den Relaer; De Heeren:
burgemeester H.G. Iordens en Secretaris Queijsen wegens de stad van Deventer; Burgemeester
Goltz, Secretaris Tobias, Rentmeester Fabius wegens de stad Zwoll; burgemeester Goltz
gevolmachtigt van Juffr. Hinr. Nilant en Dr. L. Nilant alsmede van Mevrouw Van Muiden en Dr. Jacob
van der Wijck; burgemeester Van Marle; Rentmeester Boumeester; Dr. Helmich; Ribbius; Jan
Westenberg; Scholtus Walraven volmacht van verscheide boeren; Dr. Joan Derk van de Wijck
namens de Juffrs. Van der Wijck en sijn vader.
De Heren Markenrichter en Gedeputeerden, volgens resolutie van den 6. September deses jaars, ter
vergaderinge gerapporteert hebbende, dat de navolgende catersteden, als:
In Tijenraan Het Soest 't Keisers 't Snijders 't Wijnbergens 't Tamboers 't Wittewant 't Boumeesters 't
Coenjers 't Schele Derks 't Egbert Derks
In Linderte Olde Hane Rhede Bessembinder 't Gerrit Reints
met het meeste voordeel voor d'markte tot betalinge van desselfs schulden, souden kunnen worden
verkogt; so hebben de Heeren Erfgenamen goetgevonden dat die catersteden volgens de lijst in April
aanstaande publicq verkogt en de ontfangene penningen sowel van de verkopinge der ongewaarde
gronden als van de catersteden aan de advocaten op quitancie uitgetelt sullen worden.
Dewijl de eigenaar van het Hans Freriks bij de taxatie van de ongewaarde gronden gestelt is op 100
Glds., aan de Heeren van de Commissie betalinge van sijn aangegraven gront, schoon hiertegens op
de laaste vergaderinge niets had ingebracht, geweigert heeft, uit hoofde dat hij Holterdijks gelt gaf, en
een halfje boter in het Armenhuis te Raalte; is bij de Goetheren geresolveert dat de eigenaar van het
Hans Freriks, voor de verkopinge van de catersteden in April aanstaande, de gemelde somma sal
hebben te betalen, of dat anders sijn aangegraven gront publicq sal verkogt worden.
Is verder goetgevonden dat de aangegraven gront van Jan Stoffer de Biese, die, gestelt op 26.5.-; die
penningen niet had willen betalen; ten eersten sal ingesmeten worden.
Also Hendrik Nienhuis bij taxatie gestelt op 5.-.- Hendr. Ten Have op 25.-.- Erfgen. Sagesnijders op
15.15.- Wed. Van den Berg op 8.-.- Samen: 53.15.- op de vorige Erfgenamen vergaderinge tegens die
taxatie geprotesteert hebben, dewijle sij sustineerden gewaart te sijn, en egter aan de Heeren van de

commissie hiervan geen bewijs hebben ingebracht; so is bij de HH. Erfgenamen goetgevonden dat die
gronden betaalt of anders ingesmeten sullen worden.
Markenrichter en Gecommitteerden aan de vergaderinge voorgedragen hebbende hoe dat Luchtman,
wiens aangegraven gront in dese markte gestelt was op 60 Gld., door hun gerequireert sijnde, om
volgens gemelde taxatie het aangegrvane te kopen niet was gecompareert; so is geresolveert dat
hetselve sal gelaten worden, om te examineren, en daarvan nader te rapporteren, alsmede over de
limiten van het gehele Raalter Woolt, aan de Heeren Markenrichter en Gecommitteerden en de
rentmeesters Boumeester en Fabius.
Also Evert van Ketwich getaxeert op 10.10.-; Vuilebroek, wegens een stuk groen en een strepeltje
saaijlant, tesamen 1-1/2 dagwerk op 100.-.- en Herberink, die een gehele caterstede aangegraven
heeft, gemelde gronden aangegraven hebben voor den aankoop van hunne 1/2 waren; is, op
propositie van de HH. van de commissie geresolveert dat de twee eerste posten volgens de taxatie en
de caterstede publicq sal verkogt worden.
Gehoort sijnde het rapport van de commissie over de waren, is goetgevonden de overgegevene
stukken te stellen in handen van de vorige Gecommitteerden om deselve nader te examineren en op
eene volgende vergaderinge daaromtrent aan de HH. Erfgenamen te dienen van derselver
consideratien, en middelerwijl aan ieder des begerende visie toe te staan.
De Heer van den Parkel, wel geen papieren overgegeven hebbende, sustineert uit het marktenboek
wegens het Grotenhuis gewaart te sijn en sal daaromtrent sijn nader schijnen en bescheiden in tijds
kunnen insenden aan de Heren van de commissie, si velit.
Aangaande de Bergcappe door de HH. Gecommitteerden sijnde overgegeven eene memorie of
deductie met annexe documenten aan deselve ter hand gestelt door Gerrit Woolthuis, alsmede sekere
attestatien daarentegens, dat voornoemde plaats eene erfgen. caterstede soude wesen, is
goetgevonden voorschreven stukken mede in handen te stellen van de HH. Gecommitteerden om
daaromtrent de HH. Erfgenamen bij eene volgende vergaderinge te dienen van derselver
consideratien.
De Heeren Gecommitteerden ter vergaderinge hebbende voorgedragen hoe dat bij examinatie
bevonden hadden dat sommige onderstaan hunne waren te verkopen en egter het gebruik van
deselve blijven behouden; so is goetgevonden tot wegneming en belet van dien onregtmatigen handel
en nadeel van de markte, welgemelde HH. Gecommitteerden te versoeken om sulx hoe eerder, so
beter, te beletten en het vee van die uxurpateurs te schutten en vorders sodanig tegen deselve te
handelen als ten voorschreven einde sullen vinden te behoren.
De Proc. Fabius, als gevolmachtigde van de Richter Cramer tot Delden als eigenaar van het
Hoberdinck heeft versogt, dat navolgende memorie, fiat insertio, in 't marktenboek mogt worden
geinsereert, welk versoek door de Heren Erfgenamen is geaccordeert.
De Heer Ribbius voegt sig namens sijne moeder ten opsigte van het erve Camphuis met het
overgegevene van de Heer Cramer.
Raalte den 11 Julii 1764.
De Heeren erfgenamen van 't Raalter Woolt in de Kerk tot Raalte extra ordinair vergadert geweest
sijnde, praesentibus: De Heer van Schoonheten, Markenrichter Monsieur Jacob Brunenberg,
gecommitteerde De Heer D. Bentinck van Schoonheten wegens den Heere Van Werkeren De Heer
Scholtus Bannier wegens den Heere van 't Nienhuis De Heer Lindeman van de Relaar De Heer Jan
Westenberg, wegens den Heer van de Hofstede en voor sig selfs De Heer burgemeester H.G.
Jordens ) De Heer Burgemeester Duikinck ) wegens de stad Rentmeester Aarssen ) Deventer
Secretaris Queijsen )
Dr. Metelenkamp ) wegens de Geestelijkheit Rentmeester Fabius ) van Zwolle. Secretaris Tobias )

De Heeren: burgemeester Van Marle, Rutger Cramer, H. Ribbius, Rentmeester Bouwmeester
Scholtus Walraven, Dr. Klopman, Captain Turnbull wegens Mevrouw de Wed. Sprakel, alsmede
erfgename van Scholtus Westenberg, Dr. Joan van der Wijck wegens sijn vader en de Juffrouwen Van
der Wijck
om te delibereren over eene klagte van de Heeren van Deventer, wegens het onbepaalt aangraven in
de Markte van 't Raalter Woolt:
Is goetgevonden om de Heeren Markenrichter en Gecommitteerden benevens ene van de Heeren
Rentmeesters van het Capittel Libuini te Deventer en de Heeren Rentmr. Fabius en Jan Westenberg
te committeren, om de aangegravene en uitgekielspitte gronden sedert den 27 Augustis 1738 in
ogenschijn te nemen, daarvan een register te formeren, en op den eersten Donderdag in September
deses jaars te rapporteren, welke van de aangegravene en uitgekielspitte gronden na hunne gedagten
tot de meeste en grootste praejudicie van de markte aangesmeten zijn, om daarop alsdan nader en
finaal te resolveren.
Rhaalte, den 6 Sept. 1764.
De Heren erfgenamen van het Rhaalterwoolt zijn ingevolge derselver resolutie van den 11 Julij deses
jaars in de Kerk tot Rhaalte extraordinair vergadert geweest.
Pr'sentibus: Monsieur Brunenberg, gecommitteerde, Secretaris Queijsen ) Wegens de stad
Rentemeester Aarssen ) Deventer. Rentmeester Fabius, wegens de Geestelijkheid van Zwolle,
Ontvanger Van Marle, Regter Cramer, Doctor J.D. van der Wijck wegens desselfs vader, Doctor H.J.
van der Wijck namens de Juffers Van der Wijck, Heer Ribbius, Heer Joan Westenberg en Scholtus
Walraven.
+De Heren van de commissiën gerapporteerd hebbende dat om de absentie van enige Heren
Gecommitteerden ingevolge resolutien van den 16 november 1763 en 11 julij laastleden met hunne
gedemandeerde commissie niet hadden kunnen voortgaan, hebben de Heren erfgenamen
goedgevonden de Heren van beide commissiën te versoeken, indien deselve de saken van de
whaaren en van de aangegraven gronden in eene genoegsaame ordre gebragt hadden, ten eersten
wederom een vergaderinge te beleggen en alsdan hunne rapporten uit te brengen ten einde de Heren
erfgenamen daarop nader kunnen resolveren.
Rhaalte, den 10 December 1766. zijn de Heren erfgenamen van het Rhaalterwoold tot Rhaalte
extraordinair vergadert geweest. Pr'sentibus: Heer van Schoonheten als Markenrichter, Monsieur
Brunenberg als Gecommitteerde, Heer van Diepenheim namens de Heer van Werkeren, Secretaris
Queijsen, wegens de stad Deventer, Scholtus Van Muijden ) wegens de geestelijkheid van
Rentmeester Fabius ) de stad van Zwolle. Ontvanger Van Marle, Doctor J.D. van der Wijck namens de
Juffers Van der Wijck, Heer Joan Westenberg Scholtus Walraven en Lieutenant Van Gruningen.
Gelesen zijnde het rapport van de Heren Gecommitteerden tot de limiten van het Raalterwoold over
de geresene geschillen tussen dese markte en die van Heino, hebben de Heren erfgenamen om de
saak so veel doenlijk in der minne te vinden, geresolveerd aan die van Heino te proponeren het
verschil ter dicisie van twee onpartijdige advocaten, van weerskanten een te nomineren, te geven, en
so die onvermoedelijk sig niet mogten kunnen vinden, een derde daarbij te assumeren, zijnde van
dese zijde daartoe genomineerd de Heer Advocaat Hubert. Voorts worden de Gecommitteerdens
geautoriseerd voornoemde Heer van het regt deser markte te instrueren en so mogelijk van
condschappen te voorsien.
De Heer J. Westenberg ter vergaderinge overgegeven hebbende een rekeninge van verkoop van
aangegraven gronden in 1745 en van de administratie van de opkomste van de markte sedert de
laaste afrekeninge, so sijn de Heren Markenrigter en Gecommitteerden versogt dese rekeninge te
examineren en te sluiten en daarvan te rapporteren op de naaste vergaderinge.
Verder is monsieur Brunenberg versogt en gequalificeerd om overdragt te doen namens de markte
van de verkochte landen en catersteden, waarvan sulks nog niet geschiet is.

Nog hebben de Markenrigter en Gecommitteerden gerapporteerd dat sij ingevolge resolutie van de
erfgenamen van den 16 November 1763 enige parcelen lands ten profijte van de markte verkogt
hebbende, de penningen daarvan geproveniëerd gedeeltelijk zijn betaald aan de bediende advocaten
in het proces tegen Luttenberg, en de overige penningen thans zijn berustende onder monsieur
Bruinenberg.
Op de klagte van de erfgenamen meijer Kisseswant, dat de Heer van de Hofstede al de groengrondt
voor deseslfs caterstede sogt aan te graven, hebbende de erfgenamen de Heer Markenrigter versogt,
bijaldien sulks werkelijk mogte geschieden voor de aanstaande vergaderinge, voornoemde
aangravinge namens de markte in te smijten en te beletten.
Goedgevonden in plaats van de overleden Heer Rentmeester Van der Wijck aan te stellen tot
Gecommitteerde Joan Westenberg.
Raalte, den 6. Meij 1767 zijn de Heeren Erfgenaemen van het Raalterwooldt na voorafgegaene
convocatie vergaedert geweest.
Pr'sentibus: De Heer van Schoonheeten, Markenrichter, Jacob Bruinenberg, gecommitteerde, Jan
Westenberg, gecommitteerde, De Heer van de Hofsteede, De Heer van Diepenheijm namens den
Heer van Werkeren, De Heer Brugermr. en Cameraer Iordens, Secretaris Qu'isen, Burgermr. van
Muiden, Secretaris Tobias, Ontfanger Van Marle, Rentmeester Arentsen, Scholtus Walraven, Dr. J.D.
van der Wijck, Dr. H.J. van der Wijck namens de Juffrouwen Van der Wijck, De Heer Luitenant van
Grooningen, Wijfferdinck geassisteert met Dr. Metelencamp, Groote Veghterlo, Gerrijt Wijten, Berent
Averwegh.
En hebben geresolveert met eenpaerigheijt van stemmen dat de procedure tusschen de Vrouw
Weduwe en erfgenaemen van wijlen de Heer N. van der Wijck en Toone Wijfferdinck soo en in dier
voegen als voor het Drosten Gerighte van Zalland geactioneerd is, bij provisie voor den tijd van aght
weeken aen zijde van Toone Wijfferdinck sal worden geprolongert en dat inmiddels door desselfs
bediende Advocaat Dr. Metelercamp de stucken welke deselve van die procedure onder sig heeft, sal
stellen in handen van de Heeren Erfgenaemen welke deselve moghten requireeren ten fine van
examinatie, wordende de Heer Markenrichter versoght om teegens Vrijdagh den 3. Julij eerstkomende
wederom een vergaderinge van erfgenaemen te beleggen.
De Heer Hubert als gevolmachtighde van Mevrouw de Weduwe van der Wijck voor sig selfs en als
moeder en wettige voogdesse van haar minderjarigen soon Dr. H.J. van der Wijck en Dr. J.D. van der
Wijck moogen lijden dat ongepr'judiceert hun recht in de litispendente procedure voor het Drosten
Gerighte van Zalland, den Heer Advocaat Metelercamp qq de stuckken der procedure soo als die
heeft, mooge stellen in handen van de Heeren Erfgenaemen ten fine van examinatie, sonder sig
nogtans hierdoor in eenigen opsighte te willen hebben gesubmitteerd en sonder hiermeede te willen
hebben afgegaen van het informatoir en reventueel protest (hetwelck aghter de resolutie van heeden
woordelijck staet geinsereert) hetselve allezins inh'reerende bij deesen, onder emplooij van dien
accorderende dat den termijn in voornoemde procedure salvis singulis ac omnibus, aght weeken aen
zijde van Wijfferdinck worde geprolongeert.
De Heeren Gecommitteerden weegens de Geestelijckheijt der stad Zwolle accorderen in de
voorschreven resolutie onder wel expresse inh'sie van de erfgenaemen resolutie van den 6.
September 1763.
Wijders is door de Heer Markenrichter en Gecommitteerdens gerapporteerdt dat beide rekeningen bij
de voorige vergaederingen door Jan Westenberg overgegeeven hebben nagesien, geëxamineert en
geslooten, en bevonden dat de marckte nog weegens die reekeningen schuldig was de summa van
seventigh guldens, drie stuivers en aght penn., welck rappordt door de erfgenaemen wordt geagreëert
en verder beslooten dat er een appart boeck sal worden aengelgt waerin deese en vordere
rekeningen van deese marckte sullen worden geboeckt, met de effecten van de marckte.
Op het geproponeerde van de Heer van de Hofsteede aengaende eene voorge noomene
aengraevinge, zijn door de Heeren Erfgenaemen gecommitteert de Heeren Dr. H.J. van der Wijck en

Jan Westenbergh om de geprojecteerde aengraevinge in ogenschijn te neemen en op de
naestvolgende vergaederinge daervan rapport te doen ten einde daerop bij de Heeren alsdan sal
kunnen worden geresolveert soo als sullen goed vinden te behooren.
Informatoir en eventueel protest van de Vrouw Weduwe en erfgenaemen van wijlen de rentmeester
Van der Wijck:
De Vrouw Weduwe van wijlen de Heer en Meester N. van der Wijck voor sig en als moeder en wettige
voogdesse van haer soon H.J. van der Wijck, mitsgaders Dr. J.D. van der Wijck, uijt seekere
kerkenspraeke, waerbij de goedtsheeren van 't Raelterwooldt teegens heeden worden geconvoceert
om te handelen over de procedure, soo deselve over het besit van seeker veentien bij hun goed
Jongeraan geleegen voor het Hoog Adelijke Landrosten Gerighte van Zalland seedert den jaere 1763
reghthangig hebben teegens Toone Wijfferdinck als vaeder en vooght van sijn oudste doghter
Willemina en de soon Jan, voorts Jannes van het Lekkerkerk en Jan van 't Kleine Jans, meenende te
kunnen verneemen dat de Goedtsheeren, of diegeene door wien deese vergaderinge aen te leggen
versoght is, niet genoegsaem schijnen te zijn ge‹nformeert, en soo doende eenigsins te twijffelen aen
deeserzijdse incontistabel reght en die reghtmaetigheijt dier procedure, hebben, schoon des ten
eenemael onverplight en enkel om de goedsheeren te desabuseeren, ten einde de marckte niet
onvoorsigtig werde gemeleert met saeken, die haer niet raeken, en daer se schaede door soude
kunnen hebben, niet ondienstig gevonden deselve te saemen en elck in 't bijsonder booven en
behalven het geen daer over voor deesen bij monde ook al gedaen is te onderrighten. Dat het selve
veentien origineelijck en buiten teegenspraeke erfgenaemen goedt geweest is, liggende rondsomme
in erfgenaemen grond, soo dat diegene, die over het selve een simpel oogenschijn gaet neemen het
voor soodaenig ook moet aansien. Dog dat de erfgenaemen 't selve veentien aen wijlen den
Ontfanger Van der Wijck van Zalland, die sig het reght van 't erve Wijfferdinck te vooren hadde
geacquireert al in de voorgaende eewe hebben overgedaen, verkoght en afgestaen voor 100 Carol.
Guldens, die daer van al sedert den jaere 1694 en daer omtrent in een vreedig besit is geweest, ook
soo, dat wanneer in den jaere 1704 de meijeren van Wijfferding en Warminck hem daer in met turf te
graeven quaemen te turbeeren, hij met allegatie van sijn reght en eigendom daerover an den Heere
Markenrichter, des tijdes den Heer Eusebius Borchard Bentinck Heer van Schoonheeten klaghtig
gevallen zijnde, daer bij door sijn Hoog Wel Geboren Gestrenge dermaeten kraghtig als toen
gemaintineert is, dat de meijeren voornoemt hunne begaene feijtelijckheeden sijn gelast te staeken bij
poene van ses oude schilden ieder. Hoedaene order seeker deese Heer Markenrichter niet soude
hebben gegeeven, soo sijn Hoog Wel Geboren Gestrenge niet ten vollen overtuigt was geweest, dat
den Ontfanger Van der Wijck waerlijck eijgenaer en besitter van 't selve veentien was: Dat na dien tijd
de Scholtus Van der Wijck, en daerna wijlen der protestanten man en vaeder sig altoos sonder eenige
interruptie het selve als eijgenaers en besitters hebben gedraegen en sig daer bij gemaintineert; ook
soo, dat wanneer men in 't selve veentien geen turf nenoodigt hadde, evenwel het gras dat op het
selven leggende al een eijland rondsom in 't waeter, jaerlijckx waste, altoos heeft laeten majen en op
het Jongeraan brengen; Dat men dus ten uijtersten verwondert stond, als men in den jaere 1762, dus
na een laps van de seeventig ja meer jaeren quam te ondervinden dat de teegenswoordige bouwman
van 't Wijfferding hadde onderstaen buiten deeserzijdts kennisse 't gras daer af te gaen maajen; Dog
dat men, soo ras men het gewaer wierd, 't gemaaide gras heeft laeten weghalen niet alleen, maer ook
hem bij insinuatie daatelijck desweegens voor het toekomende heeft interdict gedaen, jaa dat men,
wanneer hij daer op geantwoordt hadde, dat men hem ons reght hiertoe toonen moeste, niet heeft
nagelaeten om hem deeserzijdts reght met schijn en bescheid te vertoonen, met dat gevolg, dat hij
onder anderen ter pr'sentie van getuigen, waeronder monsieur Bruinenberg gecommitteerde deeser
marckte daerop in substantie heeft moeten bekennen dat hij qualijck hadde gedaen, met
dancksegginge soo voor de gegeeven informatie, als ook voor de goedheijt die men hadde gehad om
hem desweegens geen costen te hebben gemaeckt: Dat hoe gratieus dus deese man behandelt en
overtuigt was, egter in het volgende jaer 1763 die van desselfs huisgesin van vooren af aen het gras
hebben weggemaait en clandestien weggehaalt, daer onder meede desselfs soon en doghter; Dat
men sig over die begaene spohie tot maintien van posessie interdicto retinendie heeft geadresseert bij
requeste aan de Heer Landrost, als wanneer deselve Toone Wijfferding als vaeder van sijn kinders in
oppostie is gekoomen en door allerhande uijtvlugten en protractien die procedure tot dusverre
bereedts in het vierde jaer heeft dragende gehouden, waerdoor hij geen geringe kosten heeft
veroorsaekt sonder al nog ten principale te hebben geantwoordt. Dat dit nu het geval zijnde soo als 't
met alle deese positien tam de jure quam de facto beweesen voor 't Landdrosten Gerighte hangt,
gelijkerwijs de bediende van Toone Wijfferding, die men hier present siet, niet sullen kunnen
ontkennen; Het inderdaat niet weinig vreemt is, dat men veele goedsheeren in een idee heeft weeten

te brengen als of de marckte door dit proces te kort geschiede, de markengrond geoccupeert wierde,
dus de marckte voor deese boer, die met die ijdele hoope nu al in het vierde jaer beesig is sig over
hals en ooren in kosten te versuipen moeste intervenieeren en wat diergelijke frajigheeden meer zijn;
Daer men nogtans 't selfde veen en deese marcktengrond van de goedsheeren gekogt, betaeldt, en in
de 70 jaeren, als geseid, met maintien selfs van de Heer Markenrichter heeft in een landceedelijke
besit en eigendom gehad. Dat men verhoopt dat de goedsheeren de stucken der procedure, welke
deese Toone Wijfferdinck in copie alle heeft of krijgen kan, believende te examineeren sullen
bevinden, het er soo als voorschreeven meede geleegen te zijn, en hiermeede als nu gedesabuseert
weesende, deesen boer met sijne saeken sullen laeten vaeren en van de hand wijsen: Immers dat
men van deese kant, soo verre ons als meede goedsheeren betreft, tot geene interventien,
indemnisatien, of wat naem men er ook aen geeven moght, voor gemeene reekeninge van de marckte
ooijt accordeeren sal, daer teegens sampt de kosten en onaengenaemheeden, daer door casu quo
veroorsaekt sullende kunnen worden, ten kragtigsten protesteerende, en van advise sijnde, dat 't veel
beeter sal zijn dat die geene (soo die er zijn) die onbesonnen genoeg deesen boer tot deese turbe
moghten hebben geraeden, als nu soo se meenen, dat er defensie op is, als men, voor en uijt hun
particuliere beurs denselven koomen adjuveeren, als dat men de marckte soude emplojeeren, om
hem deesen doorn, soo moedwillig in de voed getreeden, daer uijt te neemen; Dat men
ondertusschen sig evenswel niet ontreckt om wel te willen aenhooren de propositien die tot minnelijke
eijndschap van saeken, na teneur der kerkenspraeken alhier aen ons staen gedaen te worden; Dog
dat men vooraf moet declareeren deselve niet van dien aardt te moeten zijn dat daer meede de loop
der procedure die des onvermindert moet voort gaen, soude kunnen worden gestremt, ofte men
deeserzijdts aen eenige kosten blood gesteldt, wijl die alle van de andere kante sullen moeten worden
aengenoomen en erstadet. Onder emploij van deese informatie, eventueele protestatie en
verklaeringe sullende verwaghten of en wat de Heeren Erfgenaemen deesen aengaende sullen
believen voor te stellen, met versoek dat deese in 't markenboeck tot deeserzijdse decharge sal
worden ge‹nsereerd. Onder stond: H. Hubert qq Jan Derck van der Wijck.
Rhaalte den 3 Julij 1767
zijn de Erfgenamen van het Raalterwoolt vergadert geweest.
Pr'sentibus: de Heren Bentinck tot Schoonheten, Markenrichter Jacob Bruinenberg en Joan
Westenberg, Gecommitteerden Graaff van Rechteren tot den Vellenaar Du Tour tot de Hoffstede
Bentinck tot Diepenheim, namens de Heer van Werkeren Secretaris Qu'ijsen en Rentmr Arentsen
namens de stad Deventer Rentmeester Fabius namens de geestelijkheid van Zwolle Burgemeester
Van Marle Dr. Lindeman tot Relaar Scholtus Walraven Dr. J.D. van der Wijck Dr. H.J. van der Wijck
qqa. Dr. Hubert namens Mevr. de Wed. van der Wijck G. Overmars of Woolthuis G. Vechterlo E. van
Ketwich Kleine Buckham of Schrijver De Vrouw van Tone Wijfferdink.
De Erfgenamen gehoort hebbende de consideratien van die der erfgenamen welke de stukken der
procedure tussen Mevrouw de Weduwe Van der Wijck cum suis en Tone Wijfferdink cum suis hebben
gesien en geëxamineerd, hebben goedgevonden Tone Wijfferdink te raden van gemelde procedure af
te sien en de kosten daarover gevallen aan te nemen, hebbende de erfgenamen vervolgens besloten
de kosten Tone Wijfferdink te sullen helpen subleveren.
Dr. Hubert refereerd sig omtrent het point van in de kosten door de erfgenamen mede te willen helpen
subleveren tot sijn gedane protest op de vorige erfgenamen vergaderinge, hetselve inh'rerende bij
desen, waarmede sig conformeerd Dr. J.D. van der Wijck. Dr. H.J. van der Wijck qqa. protesteert
mede tegens het dragen der kosten. De Heer van Schoonheten inh'reert sijn voorgaand protest. De
Heer van Diepenheim namens de Heer van Werkeren protesteert mede. Waarop de Erfgenamen
hebben goedgevonden de protesterende leden te versoeken om van de gedane protesten af te sien
en sig met de overige erfgenamen te conformeren.
Ter vergaderinge gelesen zijnde extract resolutie der Heren erfgenamen van Heino (Fiat insertio).
Extract uit het markenboek van Heino: Heino, den 9 Junii 1767. De Heren Erfgenamen deses carspels
hebbende gesien en gelesen het extract uit het marktenboek en de missieve van den Heer
Markenrichter van het Raalterwoold, breder in de propositie vermeld, ende om goede hun daartoe
bewegende redenen niet konnende besluiten om het different omtrent de limietscheidinge van hun

carspel en Raalterwoold te geven ter decisie van twee ofte in geval van discrepantie van drie
advocaten, ende wel van zulke, waarvan de een door de Heren Gecommitteerden van Raalterwoold
van het pretense regt hunner markte afsonderlijk soude geinstrueerd, ende, so mogelijk, van
condschappen bij hun nooit gesien, voorsien worden; hebben goedgevonden de propositie der heren
Erfgenamen van Raalterwoold bij voren aangetogen extract vervat, pro ut facet, af te slaan, sulks
doende bij desen; Dog de heren Erfgenamen van 't Raalterwoold onder expresse voorbehoud nogtans
in cas van onstentenisse van minnelijke afdoeninge van dese zaak van alle soodane middelen
regtens, als hun heren Erfgenamen naar regt in desen competeren, ter betoninge dat hun niets
aangenamer soude zijn als dat 't gemelde different in der minne wierde bijgelegd wel willen voorslaan
of sij Heren niet konden goedvinden om hunne Gecommitteerden te qualificeren om met de
Gecommitteerden deses carspels, die daartoe gequalificeerd worden bij desen, ongepr'judiceerd een
ieders regt, nader in conferentie te treden om te beproeven of sij niet te samen op approbatie van
wedersijdse Heren Gecommitteerden, door van wedersijden wat toe te geven, nieuwe limiten naar
redelijkheid en tot genoegen van wedersijden Heren Erfgenamen souden kunnen bepalen.
Pro vere extractie: (was getekent:) Georg Jordens, Markenrichter
Is geresolveerd de propositie van die van Heino te accepteren en daartoe de Gecommitteerden tot de
limiten te qualificeren en word in plaats van de Rentmr. Bouwmeester gequalificeerd de gemeensman
Westenberg.
Op de klagte van vele meijerluiden nopens de drift en het onbehoorlijk plaggen in de markte door de
boer op de Lugte is geresolveerd dat aan Lugtman de drift in dese markte gehuurt gerigtelijk sal
worden opgesegt van St. Jacob eerstkomende en de meijerluiden gepermitteerd van hem Lugtman uit
dese markte te weeren en te schutten.
Markenrichter en Gecommitteerden hebben gerapporteerd dat op approbatie der Erfgenamen voor de
tijd van ses agtereen volgende jaren, beginnende met Martini 1767 hadden verhuurt de volgende
catersteden: Janna op de Hare in Linderte 's jaars f. 8.-.- Heuven Gerrit op desselfs armoede f. 1.-.-
Teunis Willems, alias Fuselier f. 1.8.- Hendricus Olde Kleusger f. 2.10.- De Ruiter op de Breembroek f.
1.-.- Sennipman, met sijn oude tantum te samen nu f. 9.-.- Crisman f. 1.8.- Jan Olde Voomberg f.
2.16.- Willem Olde Wolthaar f. 1.8.- ---------- f. 28.10.- is gemelde rapport geaggreëerd en zijn de
Markenrichter en Gecommitteerden voor de moeijte bedankt.
Gehoort hebbende het rapport over de geprotesteerde aangravinge van de heer van de Hofstede is
geresolveerd gemelde aangravinge te accorderen so en in dier voegen als deselve is aangewesen.
1768 den 11 August. zijn in de kerke te Raalte vergadert geweest de Heren Erfgenamen van het
Raalter Woolt pr'sentibus: De Gecommitteerden Jacob Bruinenberg en Joan Westenberg De Heer van
de Hofstede De Heer Bentinck tot Diepenheim De Heer Secretaris Qu'ijsen en Rentr. Aarsen namens
de stad Deventer De Heer Burgemeester Qu'isen namens de geestelijkheid der stad Zwolle. De Heer
Burgemeester Van Marle Scholtus Walraven Dr. Van der Wijck junior namens desselfs moeder en
tante Professor G. Jordens gequalificeerde van de boer Wijfferdink Berent Overweg G. Woolthuis
eigenaar van Averesch
en hebben geresolveerd van de boer Wijfferdink af te wagten dat door zijn gequalificeerde den Heer
Professor Jordens zal laten onderstaan met wat somme de respective Erfgenamen van wijlen de Heer
Rentmr. Van der Wijck en de bediendens van den boer Wijfferdink zig zouden willen bij wege van
minnelijke accomodatie wegens de gepr'tendeerde kosten laten vinden, wordende vervolgens de Heer
Professor Jordens neffens de twee Gecommitteerden versogt om een middel uit te denken waaruit de
Erfgenamen de boer Wijfferdink in het dragen van de kosten zouden kunnen subleveren. Dr. Van der
Wijck neemt aan te besorgen dat de termijn van diminutie tegens de boer Wijfferdink cum suis tot de
twede regtdag mae de vacantie worde uitgestelt: blijvende inmiddels namens zijn moeder en tante
onder inh'sie der vorige protesten protesteren van alle pr'juditien. De Heer van Diepenheim namens
de Heren van Schoonheten en Werkeren persisteerd alsnog bij zijn vorige protesten en de pr'juditie
die dese resolutie daaraan zoude konnen toebrengen.
1768, den 28 September zijn in de Kerke te Raalte vergaderd geweest de Heren Erfgenamen van het
Raalter Woolt; pr'sentibus: De Gecommitteerden Jacob Bruinenberg en Joan Westenberg De Heer

Bentinck tot Diepenheim De Heer Secretaris Qu'isen namens de stad Deventer De Heer
Burgemeester Qu'isen namens de geestelijkheid der stad Zwolle De Heer Burgemeester Van Marle
Dr. J.D. van der Wijck Dr. H.J. van der Wijck De Scholtus Walraven G. Avermars eigenaar van
Averesch
Gelezen zijnde het navolgende rapport der Gecommitteerden op de resolutie der Heren Erfgenamen
van den 11 August laastleden, luidende als volgt: "De Professor Jordens namens de boer Wijfferdink
aan zijne mede ondergetekende Gecommitteerden hebbende gerapporteerd dat casu quo de zaak
concernerende de kosten van de bekende procedure tusschen wijlen de Rentmr. Van der Wijck en de
boer Wijfferdink cum suis in der minne mogte kunnen gevonden worden, de vrouw Wed. en
erfgenamen Van der Wijck zig wegens die kosten zouden willen laten betalen met de somme van f.
410.-.- De nakosten daaronder begrepen Dr. Metelercamp f. 85.-.- en de Pr. Ch. Fabius met f. 50.-.- ---
------- makende te zamen f. 545.-.- en de gezamenlijke gecommitteerden vervolgens in en tot
voldoeninge van de resolutie van de Heren Erfgenamen in dato den 11 August 1768 in conferentie
getreden zijnde om te overleggen hoe en op wat wijze de Erfgenamen den boer Wijfferdink in het
dragen dezer kosten best zouden konnen subleveren, zouden zij Gecommitteerden voorbehoudens
beter oordeel der Heren Erfgenamen van gedagten zijn, dat zoo veel penningen als de Heren
Erfgenamen zullen willen goedvinden aan den boer Wijfferdink toe te leggen gevoegelijkst zouden
kunnen gevonden worden bij omzettinge over het hoorngelt en gezaaij uit te schieten door de
meijerluiden en aan dezelve door hunne landheren op hunne pagt te valideren, zoo nogtans dat
hieronder niet behoorden begrepen te worden de meijerluiden van die landheren, welke bij continuatie
tegen het subleveren van gezeiden boer mogten blijven protesteren en dat, dewijl het niet wel
doenelijk zal zijn de toe te leggene penningen op deze wijze zoo tijdig te innen dat de betalinge
daarmede pro rata in tijds door den boer Wijfferdink kan gedaan worden, dezelve inmiddels de gehele
somma, die hij nodig zal hebben ter voldoeninge van gezeide casu quo bij accoort bepaalde kosten,
behoorde uit te schieten . Raalte, den 12 Sept. 1768"
W.g.: Georg Jordens qq, Jacob Bruinenberg, Joan Westenberg.
is het gemelde rapport door de Heren Erfgenamen geaggreëert, gelijk het zelve geaggreëert word mits
dezen; en is verder besloten de gehele somma van 545 guldens toe te leggen.
Dr. Van der Wijck namens de Heer van de Hofstede neemt dit bij provisie in advijs, en zal zig ten
eersten hierop declareren.
1770 Den 30 Meij zijn de Erfgenamen van het Raalter Woolt nae voorgaande wettige convocatie
vergadert geweest ten huijse van Verwalter Scholtes Ketwijk te Raalte. Pr'sentibus: De Heeren
Bentinck tot Schoonheten, Markenrichter Johan Westenberg, gecommitteerde Secretaris Qu'isen en
Rentmr. Aarsen, namens de stad Deventer Dr. Van der Wijck junior Dr. Tulleken Berent Overweg
Gerryt Avermars
En heeft de Markenrichter geproponeert dat de Erfgenamen op heden had doen convoceren ten einde
over het point der afwaeteringen en schouwen ingevolge publicatie van Ridderschap en Steden in
dato den 6 april 1770 te delibereren en vervolgens verklaard dat in dese markte al zedert eenige
jaaren op eene bequame tijd de schouwe is gedaan, en bij deese schouw bevonden dat de
afwaeteringen alhier in een matige goede gesteldheid zijn dog dat de Vloetgraven die door Boetele
loopt en vervolgens door Ramele (vermits de veelheid van water, dat door deselve moet aflopen -
wateren-) wel diende wat te worden verbetert, waarop de Heeren Erfgenamen nae deliberatie hebben
geresolveert om Markenrichter en Gecommitteerden in gevolge de heilsame intentie van Ridderschap
en Steden te versoeken en te qualificeeren om alle jaeren de schouwe te doen etc. en wel bijzonder
om de Vloetgraven van Boetele bij de volgende schouwe te doen verbreden, verdiepen en verbeteren;
en is mede de Heer Markenrigter versogt om aan de Markenrigter of Gecommitteerden van Ramele
serieuselijk te versoeken om die selfde Vloetgraven, vermits het grootste interesse der ingesetenen
van Boetele, in den haaren in een goede staat, geproportioneerd de veelheid van water, dat door de
selve moet aflopen, gelieven te stellen en te houden, en vervolgens de scholtes te versoeken om bij
het doen der naeschouwe hier op te willen letten. -o-o-o-o-o-
1773 den 23 August. zijn de Heren Erfgenamen van het Raalter Woolt nae wettige convocatie
vergadert geweest ten huize van E. van Ketwich te Raalte. Pr'sentibus: De Heren Gemeensman

Westenberg, Gecommitteerde Overste Bentinck Cameraar H.G. Jordens en Secretaris Qu'isen
namens de stad Deventer Bentinck tot Diepenheim namens den Heer van Werkeren Dr. J.D. van der
Wijck pro se en namens desselfs tante Scholtus Walraven pro se et qq. en de bouwlieden Gerryt
Vegterloo, Tone Wijfferdink en P. Brinkhuis.
Is, nae resumptie der voorige resolutie tot marken-rigter dezer markte in plaatze van wijlen B.H. Baron
Bentinck tot Schoonheten etc. etc. etc. met eenparigheid van stemmen geëligeert den Heer Overste
Volkier Rudolph Bentinck, en aangestelt tot gecommitteerde in plaats van wijlen Jacob Bruinenberg
Dr. J.D. van der Wijck. Vervolgens zijn door de Erfgenamen alleen maar in Linderte, om redenen in
plaatze van de tegenwoordige setteren, wederom tot setters gestelt Hendrik Voomberg en Gerryt
Vegterloo.
Op de propositie door Dr. J.D. van der Wijck ter vergaderinge gedaan, houdende, hoe dat de weg
tusschen Berkman en de Harinkhuisen bij natte tijden niet te passeren zij, daar nogtans veel
ingesetenen dezer markte die weg passeren moeten, is geresolveert Markenrichter en
Gecommitteerdens te verzoeken om door de ingezetenen ter gemelde plaatze een dijkjen te laten
opwerpen.
Is door Jacob Smit namens de Wed. Bruinenberg overgegeven eene rekeninge van ontfangst en
uitgave voor deze markte, beginnende met het jaar 1763 tot 1773, welke de Erfgenamen hebben
gestelt in handen van de Markenrichter en Gecommitteerden om dezelve te examineren en op
approbatie der Erfgenamen te sluiten.
De Erfgenamen, gezien hebbende de restant cedule, bij voorsegde markten rekeninge overgegeven,
hebben goedgevonden de resolutie op den 11 September 1761 omtrent de restanten etc. door de
Erfgenamen genomen, te renoveren en dezelve zeer te recommanderen aan de Markenrichter en
Gecommitteerden.
Rapportanda. 1. 1775 den 29 Juny hebben de Heer Markenrichter en Gecommitteerdens van het
Raalter Woolt geconfereert en de rekeninge van ontfangst en uitgave door wijlen Jacob Bruinenberg
voor de markte gedaan, en bij resolutie der Erfgenamen van den 23 Aug. gestelt in hunne handen ten
fine van examinatie, naegezien en bevonden dat de gehele ontfangst van de op den 25 april 1764
verkofte catersteden en getaxeerde gronden, gelijk mede van de ontfangene pagten en opkomsten
der markte, in het geheel bedraagt eene summa van vijf duisent vier hondert negentien guldens en 10
St. waartegen gecompenseert de uitgave bedragende de summa van vijf duisent vier hondert en
twintig guldens 9 St. en 4 penn.: blijkt dat de Wed. Bruinenberg wegens voorschreven meerder
uitgave van de markte zoude competeren eene summa van vier guldens negentien stuivers en vier
penningen.
2. Vervolgens is geresolveert dat aan de Heren Erfgenamen zal worden overgegeven de rekeninge
van de ontfangene pagten en opkomsten zedert door de gecommitteerde Westenberg
geadministreerd.
3. En de vier rekeningen aan hun door E. van Ketwich overgegeven wegens verteringen zoo door de
Erfgenamen zelve en derzelver Gecommitteerden alsmede van de setters bij het doen der schouwen
ten zijnen huize zullende zijn gedaan: Omtrent welke aan de Erfgenamen in bedenkinge zal worden
gegeven, of, daar aan Markenrichter en Gecommitteerden bij schielijke overzieninge der voorige
rekeningen is voorgekomen, dat op dezelve wel reeds eenige betalinge zal zijn gedaan, over zulx niet
kunnen goedvinden gemelde vier rekeningen te stellen in handen van Markenrichter en
Gecommitteerden ten einde die nader te examineren en naar bevind van zaken daarvoor met Ketwich
te handelen en te sluyten.
4. Bij examinatie der geslotene rekeninge van wijlen Jacob Bruinenberg gebleken zijnde dat de
caterstede door Gerryt Herbrink aangegraven ingevolge resolutie der Erfgenamen van den 16
November 1763 mede publyc verkogt zij voor de summa van f. 452.-.- dog dat die cooppenningen
(apparent om redenen in de geallegeerde resolutie te zien) niet zijn betaalt. Is geresolveert zulx ter
kennisse van de Erfgenamen te brengen.

5. Aangaande het plaatsjen De Bergkappe bij resolutie van den 16 novemb. 1763 commissoriaal
gemaakt, hebben Markenrichter en Gecommitteerden de overgegevene stukken en documenten
beneffens de attestatie daar gemeld geëxamineerd, en zouden van advyse zijn dat de Erfgenamen
den Markenrichter en Gecommitteerden zouden behoren te qualificeren om te tenteren of het gemelde
plaatsjen uit de hand en voor een gematigde prijs aan de erfgenamen van G. Woolthuis zou kunnen
worden verkogt.
6. Door de gezamentlijke cerspels Erfgenamen thans zijnde geresolveert dat in en door het Dorp een
nieuwe straate zal worden gelegt op kosten van het cerspel, waarin de quota dezer markte s.c. zal
bedragen f. 1840.-.-, de Erfgenamen in bedenken te geven of niet kunnen goedvinden zulke middelen
te beramen, waardoor Markenrichter in staat gesteld worde om het tantum dezer markte daarin tijdig
te kunnen opbrengen.
7. Markenrichter en Gecommitteerden door dien van Heino verzogt zijnde om te hervatten de te voren
reeds afgebrokene minnelijke conferentien tot vereffeninge der geschillen over de limiten tusschen
beide markten hebben wel geen zwarigheid gemaakt die zonder nadere qualificatie door de
Erfgenamen bij te wonen wanneer aan hun is voorgestelt of niet konden goedvinden dat aan elkander
over en weder zou worden overgegeven en gesuppediteerd de scheynen en bewijzen tot adstructie
van jeders sustenu dienende, waaromtrent zij resolutie en het goedvinden der Heren Erfgenamen
verzoeken.
1775 den 3 Augustus zijn de Heren Erfgenamen van het Raalter Woolt nae wettige convocatie
vergadert geweest ten huize van E. van Ketwich te Raalte. Pr'sente Heren Baron Bentinck tot
Schoonheten, Marktenrichter Joan Westenberg en Van der Wijck, Gecommitteerden Baron Bentinck
tot Diepenheim Rentmeester Aarentz namens de stad Deventer Scholtus Walraven Mr. H.J. van der
Wijck Professor Jordens namens het Averesch Ketwich Jacob Smit namens de Weduwe Bruinenberg
De Boer Wijfferdink De Boer Posthoorn.
(besluiten werden genomen n.a.v. de punten genoemd in het "Rapportandum" van 29 juni 1775)
Ad. art. 1. Is door de Heren Erfgenamen de geslotene rekeninge geapprobeert en zal het slot ad f.
4.19.4 aan de Weduwe Bruinenberg worden voldaan.
Ad. art. 2. Geresolveert de rekeninge van administratie door de gecommitteerde Westenberg
overgegeven te stellen in handen van de Markenrichter en Gecommitteerden, om die te examineren
en dien nae te sluiten.
Ad. art. 3. Fiat.
Ad. art. 4, 5 et 6. Om Markenrichter in staat te stellen ten einde voor deze markte de nodige
penningen tot vernieuwinge der straate tijdig te kunnen furneren, hebben de Erfgenamen den
Markenrichter en Gecommitteerden gequalificeerd: 1. Om de gronden door de ongewaarden
aangegraven en niet verkogt of betaalt aan de eigenaren, tegen wiens land die aangegraven zijn, te
verkopen; of zoo oordeelden dat eenige aangravinge zij geschied tot nadeel der markte, die als dan te
laten insmijten. 2. Om ingevolge het rapport met de erfgenamen van G. Woolthuis omtrent het
plaatsjen De Bergkappe alsmede met Herbrink over zijn aangegravene caterstede te handelen, en te
tenteren om die plaatsjes aan gemelden uit de hand te verkopen, en 3. Indien hieruit de nodige
penningen niet zullen kunnen vallen worden Markenrichter en Gecommitteerden nog gequalificeert
twee a drie Erfgenamen caterplaatsjes publycq en aan de meestbiedende te verkopen en wel de
zulke, die zullen oordelen dat ten meesten dienste der markte kunnen verkogt worden; dog zullen
hiervan geëximeerd zijn de plaatsjes Olde Voomberg en Olde Wolthaar, dog worden Markenrichter en
Gecommitteerden verzogt die twee meijeren tot betalinge van hunne pagt ernstig te doen aanmanen.
Ook worden Markenrichter en Gecommitteerden gequalificeert te handelen met de plaatsjes Olde
Voomberg en Olde Wolthaar even als met de erfgenamen Woolthuis en Herbrink, hier boven gemeld,
is geresolveert. Wordende inval van verkoop de voorschreven landerijen of van eenige van dezelve de
Gecommitteerde Westenberg gequalificeerd om tegen ontfang der bedongene cooppenningen aan
coperen landcedelijke cessie en transport te doen. De Heer Rentmeester Aarentz heeft deze resolutie
betrekkelijk het plaatsjen Olde Voomberg overgenomen om daartop het goedvinden der Heren zijne
principalen aan den Heer Markenrichter binnen een maand te zullen inzenden.

Ad. art. 7. De Heren Erfgenamen hebben Markenrichter en Gecommitteerden tot het gevraagde
gequalificeerd, als mede om zoo nodig vinden, nog nieuwe informatie en condschappen te ligten, en
die dan mede aan de erfgenamen van Heino over te geven.
De Erfgenamen hebben Markenrichter en Gecommitteerden verzogt om tot verbeteringe der markten
inkomsten met de meijeren van deze markte een nieuwe huuringe aan te gaan en dezelve op een
redelijker pagt te stellen.
Markenrigter en Gecommitteerden worden verzogt om zoo veel mogelijk de weg bij en agter De
Swaane in een goede staat te brengen, het zij door het leggen van duikers of anderzins.
Aan de Erfgenamen zijnde voorgekomen dat bij en om het Dorp en in den Enck verscheidene kleine
huisjes zijn geset; hebben de Erfgenamen geresolveert dat dezelve geen gebruik van de gemeente,
behalven alleen tot het bemesten van het oud hoevig land nodig, zal worden gepermitteert, maar aan
dezelve worden geinterdiceert zig daarvan te onthouden; en zal de markten-schutter moeten vigileren
ten einde dezen ter contrarie niet worde gedaan.
Markenrichter en Gecommitteerden worden verzogt om tot weeringe van de ongeregeltheden in het
turven, schadden, maajen, plaggen en weiden van allerhande vee een reglement of ordre te formeren
en het zelve aan de Erfgenamen in deliberatie mede te delen.
1780 den 28 Juny zijn de Heren Erfgenamen van het Raalter Woolt nae wettige convocatie te Raalte
vergadert geweest. Pr'sentibus: De Heren Westenberg en Van der Wijck, Gecommitteerdens Baron
Du Tour Heer van de Hofstede Burgermr. H.G. Jordens en Secretaris Cramer namens de stad
Deventer Burgermr. Wicherlink namens de geestelijkheid der stad Zwolle Van der Wijck junior E. van
Ketwich en Gerryt Vegterloo.
Gelezen eene missive van de Here Droste van Zalland geschreven te Vollenhove den 4 dezer en
geadresseert aan de Heere Markenrichter.
fiat insertio:
Hoog welgeboren Gestrenge Heer,
Hun Edele Mogende Ridderschap en Steden hebben bij resolutie van den 5 April dezes jaars mij als
landdrost van Zalland gerequireert om te onderstaan of ik de Twentse weg lopende van de
Schuilenberg nae Zwol, en de bruggen daarin leggende, kan doen repareren met genoegen van die
geene, welke daarbij sijn geinteresseert. Om aan deze resolutie te voldoen vinde ik het ten uitersten
noodzakelijk dat ten mijnen overstaan gecommitteerde erfgenamen uit de markten en boerschappen,
waardoor deze weg loopt, met die geene welke de magistraat van Zwol daartoe zal willen qualificeren
in een conferentie te treden, alzoo het ongemaakt blijven leggen dezer weg uit een verschil tusschen
de stad Zwol en deze respective boerschappen voortkomt. Zijnde mijn voornemen als dan de
wedersijdsche consideratien te horen en een bemiddeling voor te slaan. Derhalve word er vereischt
dat er gecommitteerden uit deze markten of boerschappen worden gemaakt behoorlijk gequalificeert
om deze onderhandeling bij te wonen en dat gene te helpen beramen, het welk de omstandigheden
van saken sullen vereischen. De wijl nu deze weg mede loopt door de markt van 't Raalterwoolt,
waarvan Uw Hoog Welgeboren Gestrenge Markenrichter is, soo versoeke dat Uw Hoog Welgeboereb
Gestrenge ten eersten een erfgenamen vergadering dezer markte sal gelieven uit te schrijven, en
daarbij te effectueren dat er sodane gecommitteerde of gecommitteerden worden gemaakt, gevende
mij daarvan kennis, ten einde ik, nae dat het selve bij de overige markten mede sal geschied sijn, een
dag en plaats van bijeenkomst kan bepalen.
Ik ben enz.. w.g. A. Sloet. Vollenhove, den 4 Juny 1780.
Waarop zijnde gedelibereert is goedgevonden om tot het bijwonen van de voorsegde conferentie te
qualificeren, gelijk geschied mits dezen, de Gecommitteerden Westenberg en Van der Wijck, of bij
absentie een van dezelve; zullende hiervan ten allerspoedigsten aan den Heere Droste van Zalland
worden kennis gegeven.

En is wijders geresolveert dat aan gemelde Gecommitteerden in mandatis zal worden gegeven om bij
de te houdene conferentie van wegens de Erfgenamen te declareren, dat, terwijl voorschreven weg en
bruggen daarin liggende nooit tot laste van de markte waren geweest, en zij daartoe nooit door iemant
was verzogt, veel weiniger dat daarover eenig verschil zou zijn geweest, maar dat gemelde weg en
bruggen altijd privatieve door de stad van Zwol waren gemaakt en onderhouden, de Heren
Erfgenamen van sentiment waren daartoe onverpligt te zijn; dog dat zij Gecommitteerden egter gereet
waren om ter deliberatie der Heren Erfgenamen over te neemen alle zoodanige propositien als
dienaangaande tot welzijn van het gemeen door den Heere Droste van Zalland zouden worden
gedaan.
1780 den 28 September zijn de Erfgenamen van het Raalter Woolt nae wettige convocatie te Raalte
vergadert geweest.
Pr'sentibus: De Heren: Bentinck tot Schoonheten, Markenrichter Westenberg en Van der Wijck,
Gecommitteerden Cameraar Jordens en Secretaris Dumbar namens de stad Deventer E. van Ketwich
Gerryt Vegterlo Tone Wijfferdink
Gelezen het schriftelijk rapport door de gecommitteerde dezer markte Mr. J.D. van der Wijck, tot het
bijwonen van de conferentie door de Heere Landdrost van Zalland verzogt nopens het maken van de
Twentsche weg, bij resolutie van den 28 Juny dezes jaars gecommitteert, en ter vergaderinge
overgegeven.
Fiat insertio:
Rapport. Van 't voorgevallene in de conferentie tusschen de Gedeputeerde Heeren uit de Magistraat
der stad Zwol, en de Gecommitteerden der markten Raalterwoolt, Lenthe en Luttenberg, in het bijzijn
des Heren Landdrost van Zalland op den 21 July 1780 binnen Zwol gehouden.
(De Heren uit de Magistraat van Zwolle waren: Burgemrs. Van Muyden en Ravesteyn met Secretaris
Royer. De gecommitteerden uit Lenthe Mrs. Van Sonsbeek en Van Marle en uit Luttenberg de Heer
van Luttenberg en Mr. A.J. Helmich.)
Ingevolge resolutie der Heren Erfgenamen van 't Raalterwoolt, op de conferentie ten huize des
Heeren Drosten, alleen, vermits de afwezigheid des Heeren Westenberg verschenen zijnde, wierd
door de Here Landdroste ons opening gedaan van de redenen dezer bijeenkomst en van de
noodzakelijkheid om den Twentschen weg, welke zints zo veele jaren geheel verwaarloost lag, hoe
eerder zo beter te herstellen.
Waarop de Heeren van Zwol, toen het woord opvattende, zeiden, hoe zij met veel bevreemding onder
de hand vernomen hadden, dat de markten van Raalterwoolt, Lenthe en Luttenberg in haare laast
gehoudene vergaderingen, geheel aliëen hadden geschenen van 't maken en onderhouden dier weg,
en daartoe zelfs geheel onverpligt meinden te zijn; Dat egter niets zekerder was als dat die weg,
waarover thans dispuit was, liep door de 3 bovengemelde markten, en dierhalven volgens resolutien
van Ridderschap en Steden van 1710 en 1724 over de wegen, alleen ten laste dier markten behoorde
te verblijven. Dat het wel waar was dat de stad van Zwol van tijd tot tijd de weg en bruggen
gerepareert had, dog niet dan vrijwillig en ten eenenmaale onverpligt zijnde, wijl de wegen toen overal
in eenen slegten staat waaren, en een jeder ze liggen liet, de stad, te veel nadeel hebbende bij 't
stremmen der commercie en correspondentie, te raade geworden dezelve op haare kosten te laaten
opmaaken en onderhouden; 't welk zij had naegelaten, zo ras men in 't algemeen had beginnen te
vigileren op het verbeteren der publycque wegen, en de resolutien, hiervoor geallegeert met vigeur ter
uitvoer te doen brengen, en vertrouwende over zulx dat de markten verder geene zwarigheid zouden
maaken zig te onderwerpen aan eene wet, welke over de gehele Provincie algemeen was, ten zij zij
eenige dugtige bewijzen en bescheiden van 't tegengestelde konden produceren.
De gecommitteerden der drie markten, schoon niet gequalificeert om in detail van zaken te treden,
merkten egter uit zig zelven hierop aan, dat het duidelijk consteerde dat de stad van Zwol die weg en
bruggen, ver boven menschen geheugen, alleen en op eigen kosten gemaakt had; zelfs nog veele
jaren na de aangehaalde resolutien over de wegen van 1710 en 1724 volgens welke zij zig, als zij

daartoe niet verpligt was, van dien last zeer gemakkelijk had kunnen en ook zelfs moeten ontslaan;
+Dat hun gecommitteerden toescheen, dat de bruggen zekerlijk tot privatieve last der stad zouden
moeten verblijven, om dat die altijd te vooren door de stad gemaakt waren, zo als bij voorgem.
resolutiën gestatueerd wierd; En wat den weg zelfs betrof, dat de stad die zo lang van ondenkelijke
tijden en zelfs nog eene menigte van jaren na de laatste resolutie van 1724 onderhouden hebbende,
zij gecommitteerden van oordeel waren, dat, alschoon om het lang verloop van tijd de oorzaak der
verpligting der stad Zwol tot het maken van dien weg kwalijk op te speuren zoude zijn, de pr'scriptie en
pr'sumtie ten uitersten ten nadeele der stad waaren, en de markten daarvoor, al voor den jare 1710
een regt verkregen hadden, waarvan men met geen grond hoe genaamd kon stellen, dat de Heren
Staten haar bij die resolutie zouden hebben willen priveren en dierhalven meinden dat zij van alle
verder aanzoek daaromtrent behoorden gelibereert te zijn.
Na dat men nog lang over deze materie gesproken had sloeg de Heer Drost eindelijk voor, dat men
van wederzijden eenige toegeeflijkheid zoude kunnen gebruiken, en de zaken dus veelligt te vinden
waren dat namentlijk of de markten de weg eens goed in order zouden brengen, en de stad die
vervolgens altijd zou onderhouden; of dat de stad die eens maken, en dan volgend onderhoud ten
laste der markten zijn zoude.: verzoekende dat de Heren Erfgenamen dier markten ten eersten
mogten geconvoceert worden om daarover te delibereren, en dus zijn H.W.G.G. in staat te stellen, ten
naasten landdage rapport te kunnen doen.
Hierop scheide de vergaderinge, na dat de Heren van Zwol zo wel als wij gedeclareert hadden te
vreezen, dat onze committenten, niet dan zeer bezwaarlijk, tot het aannemen dier propositie zouden
overgaan.
W.g.: Joan Derk van der Wijck.
Waarop zijnde gedelibereert, is de Heer Van der Wijck voor desselfs moeyte bedankt, en wijders
goedgevonden bij adh'sie der resolutie van den 20 Juny dezes jaars te declareren, dat de Heren
Erfgenamen al nog van sentiment zijn, dat zij tot het maken van den Twentschen weg geheel
onverpligt zijn; dat het daarenboven aan de Erfgenamen ware voorgehouden, dat de stad Zwol een tol
of weggeld zou genieten, zonder zeker te weten of deze tol ook op deze passagie gelegt zij;
weshalven de Erfgenamen in geval de tol ook van deze zijde mogte genoten worden, declineren iets
tot het maken dier weg te zullen doen; dog ingeval het blijkt dat dezelve van deze weg niet genoten
word, verklaren de Heren Erfgenamen, dat zij uit overweginge van de twee propositien dien
aangaande door den Heere Droste van Zalland gedaan, uit toegeeflijkheid en zonder zig hiervoor te
pr'judiceeren, de eerste van dezelve wel genegen zouden zijn in zo verre te amplecteren dat de
markte voor eens de stad van Zwol voorschreven weg zoude helpen maken, zonder dat hier onder
begrepen zal zijn het maken der bruggen, als kunnende de markte, die buiten gemeen met bruggen
etc. belast is, zig dien aangaande met geen meerder last bezwaren. En zal hiervan bij missive en
extract dezes aan den Heere Landdrost van Zalland worden kennis gegeven.
De gecommitteerden der stad Deventer hebben voorschreven resolutie overgenomen, om daarvan
aan hunne Heren principalen kennis te geven en derzelver goedvinden over te schrijven aan de
gecommitteerden dezer markte.
Bij missive van den 29 September heeft de Heer Secretaris Dumbar kennis gegeven, dat hoogst
desselfs principalen het geresolveerde der markte van Raalterwoold, zo als op gisteren geschied is,
approberen; onder reserve egter van invalle de Heren van Zwolle den daarbij beraamden voorslag
mochten declineren, nergens toe te willen gehouden zijn, en door deze ongehouden toegevendheid in
genen delen te worden gepr'judiceert.
Vervolgens gelezen het rapport van Markenrichter en Gecommitteerden, waarop is geresolveert als
tegen jeder articel is genotuleert.
Rapportanda. 1779 den 1 September en 1780 den 25 Augustus hebben de Heren Markenrichter en
Gecommitteerden geconfereert en de rekeninge van ontfangst en uitgave door de gecommitteerde
Westenberg ten dienste van de markte gedaan, bij resolutie van den 3. augustus 1775 in hunne
handen gestelt ten fine van examinatie, naegezien en gesloten; bedragende de ontfangst van deze
rekeninge wegens ontfangen pachten en opkomsten der markte de summa van ‚‚n honderd acht en

zeventig guldens twee stuivers en acht penningen, waartegen was uitgegaan de summa van negen
en tachtig guldens en zes stuivers; dus meerder was ontfangen dan uitgegeven de summa van acht
en tachtig guldens zestien stuivers en acht penningen.
2. Dat zij hebbende geexamineert de vier rekeningen van E. van Ketwich en bij opgemelde resolutie
mede gestelt in hunne handen, ten einde als daarbij vermelt, met Ketwich waren overeen gekomen,
dat onder kortinge van de ‚‚n honderd guldens, welke Ketwich voor deze markte van den Heer Van
Stoevelaar voor een stuk aangegraven grond bij het Voelebroek, en in den jare 1763 verkogt,
ontfangen had; als mede onder kortinge van de f. 10.10.- (zie de resolutie van den 16 Novemb. 1763);
en van het gene op deze rekeningen reeds te voren ontfangen was, nog aan hem Ketwich tot volle
afbetalinge van dezelve zoude moeten betaalt worden de summa van negen en zeventig guldens en
achtien stuivers.
3. Ook zal aan de Erfgenamen worden gerapporteert dat Markenrichter en Gecommitteerden
ingevolge authorisatie der Erfgenamen bij resolutie van den 3 Augustus 1775 tot vinding van de f.
1840 Glds. voor deze markte tot vernieuwinge van de Raalter straate betaalt, aan de ongewaarden
hadden verkogt de naevolgende door hun aangegravene gronden, als: Aan Kleine Ganseij nae
calculatie ruim 1-1/2 sch. land voor 56.5.- Berend Reints aan de Luttenberger Mate 1-1/2 spint 14.1.4
Reints Frerik bij Wallink Rot 1/2 spint 4.13.12 en zal de andere 2-1/2 spint moeten laten liggen.
Beckman ‚‚n schepel 37.10.- Gerryt Olde Clomp 1-1/2 spint slegte lage grond 14.1.4 Jan Roescher
4.10.- En aan de erfgenamen van G. Woolthuis het plaatsjen De Bergkappe voor 500.-.- Aan Herbrink
zijn aangegravene caterstede voor 226.-.- en nog aan de Heren van het capittel te Deventer het
plaatsjesn Olde Voomberg voor 200.-.- En dat zij in plaats van twee of drie erfgenamen plaatsjes aan
de meestbiedende te verkopen, ten laste van de markte van de Heer E.J. van Hoboken op den 13
September 1776 en 4 November 1777 hadden genegotieert tegen 3 p.cto. eene saumm van zeven
honderd en vijftig guldens, welke penningen zij hoopten dat door de nu verbeterde markten
opkomsten van tijd tot tijd zouden kunnen worden afgelost; niet twijfelende of de Heren Erfgenamen
zullen het verrigte in dezen approberen.
Bijschrift: Art. 1,2,3 en 4 zijn door de Erfgenamen geaggreëert en hebben Markenrichter en
Gecommitteerden voor hunne moeyte bedankt.
4. Vervolgens hebben Markenrichter en gecomm. ter voldoeninge aan de resolutie der Erfgenamen
van den 11 Sept. 1761, 9 Aug. 1763 en 3 Aug. 1775 tot verbeteringe der markten opkomsten met
eenige der erfgenamen katers een nieuwe huuringe ingegaan, en wel voor zes jaren om met drie
jaren te kunnen worden opgezegt, aanvang nemende met Petri 1700 zes en zeventig, als met:
Sondergelt jaarlijks voor 22.-.- Kleine Honnepesmaate of de Wever voor 8.-.- en deze gepermitteert
een klein stukjen aan te graven. Groote Honnepesmaat in 't geheel voor f. 42 half de kerke te Raalte
en 1/2 hier 21.-.- Deze gepermitteert aan te graven naast de voorgaande. Kisjeswant 22.-.-
Sennepman aan deze markte voor 't aangegravene langs en ter wederzijden van de Vloedgraven 16.-
.- gepermitteert een klein stukjen aan zijn camp langs het veen aan te graven. Krisman om zijn
armoede en ouderdom jaarlijks voor 5.-.- Olde Fikke 12.-.- Steenwelle, uit consideratie van zijn
ongelukkig huisgezin 25.-.- Schooltman 25.-.- Hondemot uit consideratie voor de oude lieden 45.-.- De
Haare aan Jan Duistermars uit consideratie 8.-.- Jan in de sandstuive bij Veenemans huis -.12.- Jan
Olde Knolle bij de Hakketees huizen -.6.-
5. Vervolgens is geresolveert dat aan de Heren Erfgenamen zal worden overgegeven de rekeninge
van de ontfangene penningen art. 3 gemeld, alsmede van de pachten en opkomsten dezer markte
zedert de laatste rekeninge door de gecommitteerde Westenberg ontfangen. Ad. 5.: Deze rekeninge
ter vergaderinge overgegeven zijnde, is dezelve gesteld in handen der Heren Markenrichter en
gecommitteerde Van der Wijck, ten einde dezelve te examineren en te sluiten en daarvan aan de
erfgenamen rapport te doen.
6. De Markenrichter en Gecommitteerden hebben nog gerapporteert dat zij omtrent den eigendom van
het erfgenamen plaatsjen van Willem Olde Wolthaar met de eigenaren van het erve Groote Wolthaar
niet hebben kunnen handelen, vermits dezelve van meninge zijn, dat het zelve niet aan de markte
maar aan haar reeds in eigendom toebehoord; En dat zij Markenrichter en gecommitteerden ingevolge
authorisatie der Erfgenamen den meijer op gemelde plaatsjen steeds hadden doen aanmanen tot
betalinge der resterende pagt, dog dat dezelve ook niets betaald had.

Ad. 6. Is geresolveert den Heer Markenrichter te authoriseren om al nog te tenteren of de eigenaren
van het erve Grote Wolthaar het voorschreven plaatsjen genegen zijn van de markte te koopen, en
het zelve alzo aan haar aan te bieden voor een summaa van f. 500 dat inval de voorschreven
eigenaren deze propositie niet aannemen en amplecteren binnen den tijd van zes weken, word deze
propositie ingetrokken, en de Heer Markenrichter gequalificeert van den meijer van voorschreven
plaatsjen de nu resterende pagt door middelen regtens te doen innen met assistentie van een
advocaat en procureur om naar bevind van zaken in allen opzigten het intres der markte ook tegen de
eigenaren van het erve Grote Wolthaar te defenderen; en vervolgens den meijer in gelijkheid van
andere erfgenamen katers op een behoorlijke pagt te stellen, of inval met hem ook niet zouden
kunnen handelen, hem dan nae voorgaande opzage te doen vertrekken.
Is door de Roomsch Priester Pas ingezonden en alhier gelezen een gerichtelijke acte van den 15
maart 1779, waarbij aan hem is overgedragen een halve whare uit het erve Ten Holle in Linderte door
E. van Ketwich. Is geresolveert dat de Priester Pas zal moeten declareren op wat plaatse deze halve
whare zou willen gelegt hebben. Aantekening hierbij: 1795 den 27 Augustus heeft de Priester Pas
verklaart dat deze halve waare bleef liggen op een maate uit Ten Holle, waarvan eigenaar was, en
daarvan een caterstede gemaakt had, Nieuw Linderte genaamt.
Tone Wijfferdink ter vergaderinge hebbende geklaagt, dat hij ingevolge de resolutie der Heren
Erfgenamen van den 28 September 1768, genomen op het rapport der Heren Gecommitteerden, niet
konde erlangen de summa van 545.-.-, hem bij voorschreven resolutie toegelegt tot goedmaking der
kosten in de bekende procedure tegen wijlen de Heer Van der Wijck, verzoekende al nog dat de
Heren Erfgenamen het voorschrevene gelieven te bezorgen. En geconsidereert dat tot vindinge van
voorschreven penningen reeds voor lang een uitzettinge over het hoorngelt is geformeert, en dien aan
de Scholtus ter invorderinge overgegeven; Is goedgevonden den gemelden Tone Wijfferdink aan de
Scholtus van Raalte te renvojeren, die verzogt word om inval gemelde uitzettinge nog niet mogte
hebben ingevordert, het zelve ten eersten te willen doen, en de ontfangene penningen op behoorlijke
quitantie aan hem Tone Wijfferdink te demanueren.
1781 den 27 Augustus zijn de Heeren Erfgenamen van het Raalter Woolt nae wettige convocatie te
Raalte vergadert geweest. Pr'sentibus: De Heeren Gecommitteerden Westenberg pro se en qq en
Van der Wijck Baron Van Ittersum tot Relaar Burgemr. Van Doornink, Secretaris Cramer en Rentmr.
Aarentzen wegens de stad Deventer. Burgemr. Wicherlinck wegens de geestelijkheid der stad Zwolle
Eeckhout Advocaat Van Marle gevolmagtigde van Mevrouw Van Blankvoort Mr. H.J. van der Wijck qq
E. van Ketwich Tone Wijfferdink Gerryt Posthoorn Wellinkvoorde.
Is door de Gecommitteerdens bij absentie van den Heer Markenrichter aan de Heeren Erfgenamen
voorgedraagen dat de resolutie der Erfgenamen genoomen den 28 September 1780 omtrent het
erfgenamen plaatsjen van Willem Olde Wolthaar niet was geëxecuteert geworden uit hoofde van eene
ontfangene insinuatie van Mevrouwen Baronessen Douarieres van Blankvoort en Hemert tot den
Krijtenberg, houdende een vermeind bezwaar over de voorschreven laatst genomene erfgenamen
resolutie betrekkelijk het voorzeide erfgenamen plaatsjen het Oude Wolthaars, en een verzoek aan
Markenrichter en Gecommitteerden om die zaak tot op een nadere erfgenamen vergaderinge in haar
geheel te laaten en deze insinuatie nevens bijgevoegde stukken ter nadere overweeginge over te
leggen. Dat zij Markenrichter en Gecommitteerdens aan het tweede lid van dit verzoek ook eerder
zouden hebben voldaan, dan dat zij vermeint hebben, het voor de markte niet ondienstig te zullen zijn,
om voor af eenige informatie omtrent het aangraven etc. van dit plaatsjen in te winnen. Dat zij ook
attesten van diverse lieden, waarbij mogelijk nog meerder zou kunnen worden gevoegt, hadden
bekoomen, welke alle nog onbeëedigt met en nevens voorzeide insinuatie door hun waaren gestelt in
handen van twee rechtsgepromoveerden de Heeren Putman en Burgmr. Tichler ten fine van advijs.
Dat zij het verzogte advijs bekoomen hebbende thans alle deze voornoemde stukken overleiden met
verzoek, dat de Erfgenamen het verrigte zullen gelieven te approberen, en verder zodanig resolveren
als zullen vermeinen te behooren. Waarop de voornoemde insinuatie met de stukken, de ingewonnen
attestatien en advijs ter vergaderinge zijn geleezen en daarop nae deliberatie geresolveert deze zaak
voor als nu in staat te houden, en in October eene nadere erfgenamen vergaderinge uit te schrijven
om dan finaal over dezelve zaak te resolveren.
1786 den 2 Junij zijn de Heeren Erfgenamen van het Raalter Woolt nae wettige convocatie te Raalte
vergadert geweest. Pr'sentibus: De Heeren Kamerbew. Joan Westenberg en Burgemr. J.D. van der

Wijck, gecommitteerden Burgemr. IJssel de Schepper, Secretaris Cramer, Rentmr. Ommegroeven
namens de stad Deventer Posthoorn Overesch Coopman Kleine Wolthaar
Is gelezen het schriftelijk rapport door de gecommitteerde dezer markte Joan Westenberg: (fiat
insertio) De ondergetekende heeft zig verpligt gevonden de Heren Erfgenamen bij absentie van de
Heer Markenrichter te doen convoceren, ten einde aan dezelve kennis te geven, dat ingekomen was
een missive van of namens de Heer Drost van Vollenhove en geadresseert aan den Heer
Markenrichter, houdende dat, daar Ridderschap en Steden bij resolutie van den 13 April laastleden
hebben goedgevonden, om, voor en aleer tot een finale decisie omtrent het hermaken en in een
behoorlijke staat te onderhouden van den Twenstchen weg, over te gaan, de Heeren
Gecommitteerden tot de Dijcken te verzoeken, om door een paar Heeren uit het midden van hun te
onderstaan, of door dezelver tusschenkomst ook in der minne een finaale schikkinge zoude kunnen
worden beraamt, waardoor de voorschreven weg wierde gerepareert en in het vervolg naar behooren
onderhouden; Hij Heer Drost van Vollenhove, als daartoe benevens de Heer Burgemeester Van
Heimenberg wegens gezeide besogne zijnde gecommitteert, den Markenrichter dezer markte
aanschreef en verzogt van zig op Woensdag den 10 Mey des 's morgens om elf uuren ten huize van
de Weduwe Engelman te Zwolle te laten vinden, ten einde om aan te hooren al zodanige propositien,
als de Heeren Gecommitteerden ter bereiking van hunne opgedragene commissie zullen dienstig en
billijk oordelen. Dat de ondergeschrevene bij absentie van den Heer Markenrichter ter voldoeninge
van gemelde aanschrijving en verzoek zig op tijd en plaatse voornoemd gesisteert hebbende, aldaar
nevens de twee genoemde Heeren gecommitteerden nog gevonden heeft de Heeren Burgemeesteren
Ravesteyn en Hanselaar als gecommitteerden van de Heeren van de Magistraat der stad Zwolle, als
mede de Heeren Baron Gansneb genaamt Tengnagel en Burgemeester G.W. van Marle respective
Markenrichters van Luttenberg en Lenthe. Dat de Heer Drost van Vollenhove, nae vooraf te kennen te
hebben gegeven, dat, daar het allezints kennelijk was dat de Twentsche weg niet verder alzoo zou
kunnen blijven liggen, maar noodzakelijk, uit hoofde van het algemeen belang der ingezetenen, moest
herstelt en behoorlijk onderhouden worden, Hij Heere Droste daarom verhoopte, dat ter wederzijden
die toegeventheid mogt gebruikt worden, welke nodig was tot het treffen van een minnelijk en billijk
vergelijk; Dien nae dezen voorslag heeft gedaan: Dat, daar de zaak in qu'stie aan ZHWGG. was
voorgekomen tweeledig te zijn, en eerst betrof het herstel van den tegenswoordig zoo zeer vervallene
weg, en ten anderen het onderhoud van voorschreven weg, eens voldoende herstelt zijnde, om
geallegeerde redenen vermeende als een minnelijk vergelijk, allezints op de billijkheid gefundeert te
kunnen voorslaan, dat, wat het eerste poinct of het herstel der weg betrof, de stad Zwolle het zelve tot
haar laste zou behooren te nemen, mits daaromtrent, wat het wagen en schuppe-werk aangaat, door
de marktens eenige te bepalene dagen werde geholpen. En dat, wat aanging het tweede poinct of het
verder onderhoud van gezeiden herstelden weg, de stad van Zwolle zoude moeten blijven continueren
met het maken en onderhouden der in qu'stie zijnde bruggen; en de respective marktens daar en
tegen, jeder in den haren, het jaarlijks onderhoud van dien weg met wagens en schuppen tot hunne
last neemen. Eindelijk voegde welgemelde Heer Drost ten slotte hier nog bij, dat inval het tegen
desselfs hoop en verlangen mogte gebeuren, dat het different hierover in der minne niet mogte
kunnen gevonden worden, of dan de respective geinteresseerdens niet zouden kunnen goedvinden
om onderling over het submitteren van deze zaak aan een regtelijke decisie te convenieeren. En
vermits bovengemelde Heeren Gecommitteerden der stad Zwolle, benevens de gemelde Heeren
Markenrichter, even als de ondergetekende, niet waren gequalificeert, zoo zijn voorschreven
propositien door alle die Heeren overgenomen, om die te brengen ter kennis en deliberatie van eens
jeders principalen. Waarop door den Heer Drost eene nadere conferentie wierd verzocht, als mede om
intusschen een favorabele resolutie te willen uitwerken, en is deze nadere conferentie ook bepaalt op
Vrijdag den 9 Junij aanstaande. was getekend Joan Westenberg.
Waarop door de Erfgenamen is gelezen en geëxamineert het gehandelde ter dezer vergaderinge op
den 28 Juny en 28 September 1780 over deze zelfde materie; en geconsidereert dat er nu geen
redenen zijn voorgekomen, waarom de erfegamen van het aldaar gesustineerde zouden moeten en
behoren af te gaan, en daarbij dat de voorslag door den Heer toen Drost van Vollenhove nu van
Twenthe gedaan aan hun te drukkent voor de ingezetenen, die reets met het maken van zoo veele
wegen belast zijn, zij voorgekomen om dezelve nog met dezen nieuwen last voor altoos te bezwaaren;
Is nae deliberatie goedgevonden en verstaan de Gecommitteerden der markte of bij absentie eenen
van de zelve te verzoeken en te qualificeren om op de nadere te houdene conferentie aan de Heeren
Gecommitteerden van Ridderschap en Steden namens de Erfgenamen te verklaren, dat dezelve den
voorslag van welgemelde Heeren gecommitteerden van Ridderschap en Steden, om de stad van
Zwolle in het eens in order brengen van den Twentschen weg eenige te bepalene dagen te helpen; en

dan vervolgens het jaarlijks onderhoud met wagens en schuppen tot laste der markte te nemen,
hebben moeten declineeren; dat egter de Erfgenamen om allezins blijken te geven van hunne
toegeventheid en inschikkelijkheid hunne op den 28 September 1780 gedaane ongehoudene
pr'sentatie in zoo verre wel zouden willen extenderen, om voor eens den gezeiden weg, alleen wat het
wagen en schuppe-werk betreft, te doen in order brengen, mits latende het verder onderhoud voor die
geenen, die de zelve altijd hebben gemaakt, ingevolge de eerste alternative door wijlen den Heer
Droste van Zalland op den 21 Julij 1780 voorgestelt; of om zig namens deze markte te mogen voegen
met de Markenrichters van Lenthe en Luttenberg, wanneer door dezelve een anderen voorslag mogt
worden gedaan, minder onereus of bezwaarent voor de ingezetenen dan de voorschreven; alles egter
onder protest van alle pr'judicie en tot niets gehouden te wezen, ingeval deze ongehoudene offerte
niet mogt worden geamplecteert. En wat aanbelangt het onderling convenieren over eene regtelijke
decisie, dat de Erfgenamen geen zwarigheid maken te verklaren, dat zij, wanneer de een of ander
zoude mogen goedvinden hun tot het maken en onderhouden van gemelden weg door middelen van
rechten te constringeren, de zaak niet begeren in longeur te trekken maar met onderling goedvinden
wel willen een korte manier van procederen beramen, ten einde dan dit different op een korte en min
kostbare wijze worde getermineert, zonder zig nogtans in hunne defensie hierdoor eenigzints te
benadelen.
Vervolgens hebben de gecommitteerden dezer markte nog voorgebracht de navolgende drie poincten,
waarop door de Heeren Erfgenamen is geresolveert als tegen jeder articul is genotuleert.
1. Een brief van den Heer Burgemeester Wicherlink namens Mevrouw van Blankvoort in dato den 10
Januari 1782 aan den Heer Markenrichter, welke ter vergaderinge is gelezen en houdende dat
Mevrouw van Blankvoort op deselfs persuasie eindelijk had aangenomen, om voor het bewuste
catersplaatsjen bij de Wolthaar aan de markte te zullen betalen een summa van drie honderd caroli
guldens, waarmede hoopte, dat de Heeren Erfgenamen genoegen zullen neemen, en deze zaak
eindelijk eens afgedaan worden. Wordt gehouden in advijs tot de naaste vergaderinge.
2. Hebben de gecommitteerden voorgedragen dat op den (datum onvermeld) 1780 door de
Erfgenamen van Raalter cerspel twee uitzettingen waren gearresteert te zamen groot f 767.7.- waarin
het tantum dezer markte bedroeg f 353.6.12; dat op die betalinge gedrongen wordende, en geene
penningen der markte voorhanden zijnde, genootzaakt waren geweest die ten laste dezer markte te
negotieeren; dat zij dese summa ook alzoo hadden bekomen en opgenomen van wijlen den Heer E.J.
van Hoboken tegen 3 p.cto.; verzoekende dat de Erfgenamen het in dezen verrigte gelieven te
approberen. Het verrigte der Heeren Markenrichter en Gecommitteerden word geapprobeert en de
Heeren bedankt.
3. Dat aan de Erfgenamen zal worden overgegeven de derde rekeninge van de gecommitteerde
Westenberg wegens dessels administratie van de markte pachten en opkomsten zedert de laatste
rekeninge en wel van den 4 September 1780 tot den 12 Meij 1786. Wordt gestelt in handen van de
Heeren Markenrichter en Gecommitteerde Van der Wijck, om die rekeninge te examineren, te sluiten
en diennae ter dezer vergaderinge rapport te doen.
Gelezen een request van Hendricus van den Berg houdende om ten requeste geallegeerde redenen
verzoek dat aan hem en mede erfgenamen van wijlen zijn vader Teunis van den Berg moge worden
gedaan behoorlijke cessie, transport en overdragt van het gekogte en betaalde plaatsjen Olde
Mastebroek, zodanig, dat daarmede nae welgevallen handelen en de opkomsten genieten kan;
Mitsgaders dat aan hem worde gerestitueert de vrugten en opkomsten nae dato van die verkopinge
aan remonstranten hebbende gecompeteert. Is na deliberatie goedgevonden dit request te stellen in
handen van de Heren van de commissie om het zelve te examineeren, en zoo ras hun doenlijk zal zijn
daarover de Heren Erfgenamen te dienen van hunne consideratien en pr'advijs
Ter vergaderinge klagten zijnde ingebragt over turbe aan onze meijerlieden in het vervoeren van
schadden tusschen de maate van den meijer op de Wolthaar en het daar agter gelegen veen, notoir in
deze markte gelegen, door de schutte van Rechteren met eenige boeren gepleegt. Is goedgevonden
Heren Markenrichter en Gecommitteerden te verzoeken hierover met gecommitteerden van de markte
van Regteren of Dalmsholt te willen confereren, en daardoor, zoo mogelijk, voor te komen, dat
diergelijke feitelijkheden niet vorder voorvallen.

1788 den 17 Meij zijn de Erfgenamen van het Raalter Woolt, na wettige convocatie, te Raalte
vergadert geweest. Pr'sentibus: De Heeren Joan Westenberg, gecommitteerde Burgemeester
Putman, Secretaris Van Suchtelen, Rentmeester Arnold van Suchtelen namens de stad Deventer
Gerryt Vegterlo Jacob Averesch Jan Wijfferdink Jan Kleine Wolthaar.
De gecommitteerde Westenberg heeft aan de Erfgenamen kennis gegeven dat door de Heeren
Gecommitteerden uit Riddeerschap en Steden tot herstel van den Twentschen weg den Heer
Markenrichter dezer markte daarover in eene nadere conferentie verzogt was; dat de Heer
Markenrichter hem gecommitteerde verzogt had die conferentie bij te woonen; dat hij daar gekomen
zijnde mede gevonden had de Heeren gecommitteerden der stad Zwolle nevens de Markenrichteren
van Lenthe en Luttenberg, wanneer door de welgemelde Heeren gecommitteerden uit Ridderschap en
Steden was gedaan de volgende propositie, dat de Twentsche weg ‚‚ns in een goede en behoorlijke
order zou behooren te worden herstelt door de stad Zwolle en door de drie markten Lenthe,
Raalterwoolt en Luttenberg jeder in den haaren, en dan op dien weg gelegt een modicque tol, waaruit
het volgend onderhoud zou moeten gevonden worden. Dat hij gecommitteerde deze propositie
hebbende overgenomen, nu verzogt dat de Heren Erfgenamen hem met derzelver resolutie gelieven
te munieren.
Waarop gedelibereert zijnde, is door de Erfgenamen goedgevonden en verstaan, dat zij,
persisterende bij de voorige resolutien van ongehouden te zijn tot het maken van den Twentschen
weg, nu, alleen uit toegeeflijkheid, bovengemelde propositie in zoo verre wel genegen zijn te
amplecteren, dat de markte met de stad van Zwolle gezamentlijk den gemelden Twentschen weg voor
eens in een goede en behoorlijke order zal herstellen, onder dit expres beding dat deze toegeeflijkheid
der markte nimmer in consequentie zal mogen worden getrokken en de markte hiermede voor altijd
blijven bevrijd van het maken en onderhouden van dien weg, als mede de Erfgenamen en
ingesetenen tol-vrij van alzodanen tol, als op gemelde weg mogt gezet worden. De Heeren
gecommitteerden van de stad Deventer hebben voorenstaande resolutie overgenomen om daarop het
goedvinden van hunne Heeren principalen te verstaan, en verzogt copiën der resolutiën van den 28
Junij en 28 September 1780 en van de nu geresumeerde en laatste resolutie van 1786 over deze
materie gevallen, zullende als dan zoo draa mogelijk het advijs van de Heeren hunne principalen
inzenden.
Het advijs van de Heren van de stad Deventer ingezonden zijnde luid als volgt
Extract uit het boek van resolutiën der stad Deventer Lun' den 9 Juny 1788.
Coss: Menninck / Borgerink.
Gedelibereert zijnde over het voorstel door Heeren Gecommitteerden uit Ridderschap en Steden tot
herstel van den Twentschen weg aan die van Raalterwoolt gedaan, om met de stad Zwolle en die van
Lenthe en Luttenberg eens in een goede en behoorlijke order te herstellen ieder in den haaren, en
dan op dien weg te leggen een modicquen tol, waaruit 't volgend onderhoud zou moeten gevonden
worden, en welk punt ter vergadering van de Erfgenamen van Raalterwoolt den 27 Meij laastleden is
verhandelt, en door dezer stads Gecommitteerden aangenomen, om diennae stads advis aan den
Heer Westenberg in te zenden, is goedgevonden, zo verre deze stad aangaat, in 't voorstel invoegen
als gedaan, immers alnog provisioneel te difficulteren. Pro vero extractum w.g. A.H. Putman, secret.
1788.
1789 den 25 Augustus zijn de Erfgenamen van het Raalter Woolt na wettige convocatie te Raalte
vergadert geweest. Pr'sentibus: De Heeren Bentinck van Schoonheten, Markenrichter Westenberg,
gecommitteerde Jacobson, De Schepper en Secret. Van Suchtelen namens de stad Deventer
Bentinck tot Nieuwenhuis J.W.A.J. van Logteren Stakebrand de advocaat Hoekman als volmagtiger
van de Roomsch Priester. Hoekman namens de stad Zwolle Buno namens de Heer van den Vellener
nevens de huislieden Averesch G. Vegterlo Jan Wijfferdink Koopman Harberink Schanekamp en
verscheiden anderen.
De Heer Markenrichter heeft de vergaderinge gerapporteert, dat de twee rekeningen van de markten
pachten en opkomsten, door de gecommitteerde Westenberg overgegeven, en bij resolutien van de
Heren Erfgenamen van den 28 September 1780 en 2 Junij 1786 gestelt in handen van hem

Markenrichter en van de gecomm. Van der Wijck om die te examineren en te sluiten, door hem
Markenrichter en gecommitteerde Van der Wijck geëxamineert en gesloten waren, en dat bij het slot
van dezelve gebleken was, dat meerder was ontfangen dan uitgegeven eene somma van vier guldens
tien stuivers en vier penningen. Waarop zijnde gedelibereert is goedgevonden een en ander te
aggreëren en gemelten Heer Markenrichter voor de moeite in dezen, door Zijn Hoog Welgeborene
genomen te bedanken.
De gecommitteerde Westenberg heeft wederom aan de Heeren Erfgenamen overgegeven desselfs
vierde rekeninge van de administratie der markten pachten en opkomsten, en dezelve afgehoort en
geslooten zijnde, is bevonden dat daarbij meerder is uitgegeven als ontfangen de somma van een
honderd negen en twintig guldens negentien stuivers en vier penningen, zijnde dezelve gequalificeert
deze meerdere uitgave zig zelve te remboursseren uit de eerste penningen van de markte, zoo bij
hem zullen worden geincasseert.
De zes zetters of rotmeesters uit de boerschappen Tijenraan, Linderte en Boetele hebben
voorgedragen en verzogt, dat zij gewoon waren geweest jaarlijks bij het doen van de schouwe over de
Vloetgravens een tractement van de markte te genieten, en zulx in de laast verlopene jaren niet
genooten hadden, of de Heeren Erfgenamen geliefden goed te vinden aan een jeder van hun jaarlijks
voor het doen of adsisteren bij gemelde schouwe in plaats van een tractement toe te leggen eene
gulden en dus aan hun allen te zaamen zes guldens. En hebben de Erfgenamen het voorstel
voorschreven zig laten welgevallen.
De Heer Markenrichter heeft verzogt of de Heeren Erfgenamen zig geliefden te verklaren op de
pr'sentatie van Mevrouw van Blankvoort omtrent het Erfgenamen plaatsjen Olde Wolthaar te zien in
de resolutie van den 2. Junij 1786 en toen gehouden in advijs. En is na deliberatie goedgevonden de
pr'sentatie voorschreven in voegen als gedaan te accepteren, en daarvan aan dezelve per extract
dezes kennis te geven, met verzoek en qualificatie op de Heer gecommitteerde Westenberg de
summa penningen daarvoor te betalen belooft op te beuren en voor deze markt te incasseren ten fine
van verantwoordinge in desselfs te doene rekeninge over den jare 1789.
Bij resumtie gedelibereert op de requeste van Hendrikus van den Berg den 2. Junij 1786 aan de
Heeren Erfgenamen gepr'senteert en bij resolutie van dien dag gestelt in handen van Markenrichter
en Gecommitteerden om de Erfgenamen te dienen van hunne consideratien. Voorts gelezen het
bericht van Markenrichter en Gecommitteerden. Is daarop goedgevonden de Heeren Markenrichter en
Gecommitteerden te verzoeken en te qualificeren den requestrant Hendrikus van den Berg voor zig te
doen koomen en alzoo te onderstaan op wat wijze met denzelven zoude te convenieren zijn, en dien
naa daarvan ter eerste aanstaande vergaderinge te rapporteren met pr'advijs hoe dat oordelen
zouden in dezen te handelen ten fine van nadere deliberatie en resolutie.
Geconsidereert dat de Scholtus van Raalte tot hiertoe heeft laten fluctueren het invorderen der
uitzettinge op het hoorngeld en gezaay, zoo geresolveert is bij voorige resolutie te laten doen, om te
vinden de somma van f 545 Glds., welke goedgevonden is te betalen door de meijerluiden van die
landheren, welke bij continuatie blijkens de successive resolutien der Erfgenamen gedeclareert
hebben genegen te zijn te subleveren den boer Wijfferdink in de betalinge van zodane 545 glds. als te
betalen verschuldigt is wegens de kosten van de bekende procedure tusschen hem en wijlen den
rentmeester Van der Wijck gevoert geweest; Is goedgevonden, terwijl alnog bij diezelve resolutie
persisteren den zelven Scholtus van Raalte bij dezen te qualificeren boven gedagte uitzettinge
opnieuw te doen en dien overeenkomstig de penningen daarvan van de respective meijerluiden
zonder verwijl van tijd te innen; dienende tot desselfs naricht, dat den Heer Bentinck van Schoonheten
voor zig, en namens den Heer Bentinck van Werkeren op huiden hebben gedeclareert, schoon ook
tegen het voeren van gedagte procedure geprotesteert hebben, en alzoo in geenen deele tot
medebetalinge in de voorschreven summa verschuldigt te zijn gezegt kan worden, vaardig en willig te
zijn om daarin met en nevens de andere Erfgenamen te lasten en te dragen, vertrouwende dat
dezelve Scholtus geen verdere zwarigheid maken zal met deze aan hem opgedragene commissie ten
spoedigsten voort te varen en dezelve ten einde te brengen voor het eindigen van de maand Julij
1790 op dat in staat zijn mogen ook deswegens in de maand Augustus desselven jaars te kunnen
delibereren, ten einde niet genoodzaakt zijn mogen nadere voorzieninge te doen in dezen. Zullende
hiervan aan de Scholtus van Raalte per extract worden kennis gegeven. En wanneer onverwagt
dezelve verweigeren mogte aan deze welmeninge der respective Erfgenamen te voldoen, zoo word

den Heer Markenrichter verzogt datelijk een extra ordinaire vergaderinge uit te schrijven ten einde in
dezen nadere voorzieninge gedaan worde.
De Heer De Schepper als rentmeester van 't capittel te Deventer hebbende ter vergadering
voorgedragen, dat den Roomsch Priester Pas nabij 't erve van 't capittel in deze markt gelegen,
genaamt Voomberg, had kunnen goedvinden aan te graven een stuk grond, het welk is strekkende
ten nadeele van 't zelve erve en den meijer daarop woonende, verzoekende en verwagtende, dat de
nodige voorziening gedaan moge worden ter wegneeming van deze billijke klagte en maintien der
resolutien omtrent de aangraving bij de Erfgenamen dezer markte te vooren genomen. Is
goedgevonden de respective zetteren te requireren na verloop van zes weeken naa dato dezes de
verzogte insmijting te doen, ten ware voor die tijd, ten einde ook te voldoen zoo veel mogelijk aan het
verzoek deswegens van zijde van den Roomsch Priester Pas ter dezer vergadering gedaan, den
Heere Markenrichter voldoende blijk ter hande gestelt worde, dat deze zaak ten genoegen van
Schepenen en Raad der stad Deventer ... l'amiable gevonden en uit de weg geruimt zij geworden.
1791 den 27 Juny zijn de erfgenamen van het Raalter Woolt na wettige convocatie te Raalte vergadert
geweest. Pr'sentibus: De Heeren Westenberg, gecommitteerde Baron Bentinck tot Diepenheim,
Landdrost van Zalland Baron Van Ittersum tot den Relaar Graaf Van Rechteren tot de Hofstede
Cameraar Bosch de la Calmette, Burgemeester Mennink en Cavalje, Rentmeester A. van Suchtelen
en Secretaris Putman namens de stad Deventer, Hoekman, rentmeester van de geestelijkheid der
stad Zwolle Van Logteren Stakebrand Ketwich Coesvelt namens de Weduwe Bruinenberg nevens de
huislieden Posthoorn, Wijfferdink, Brinkhuis en eenige anderen.
Is aan de Erfgenamen kennis gegeven dat Markenrichter en Gecommitteerden, om te voldoen aan de
resolutie van de Erfgenamen dezes cerspels van den 15 September 1789 met opzigt tot het betalen
van het verschenen tractement aan de vroedvrouw, tevens met het surplus voor de weigerende
boerschappen Pleegst en Ramele, geen ander middel hebben geweeten, dan de daartoe benodigde
penningen voor de markte te negocieren; Dat zij zig daartoe weder hadden vervoegt bij den Heer P.
van Hoboken, die zig ook bereid heeft getoont, mits dat de nu te negocierene f. 250 gl. wierden te
zaamen getrokken en in eene obligatie begrepen met het restant van een dito, genegocieert den 13
September 1776 en waarop de markte nog f. 250 gl. schuldig was; Dat zij daarin geen zwarigheid
vindende, met intrekkinge van die van den 13 September een nieuwe obligatie hebben gepasseert en
namens de markte getekent op den 13 November 1789 groot vijf hondert guldens, vertrouwende dat
de Erfgenamen het in deze verrigte zullen gelieven goed te keuren en te approberen. Is
goedgevonden het in dezen door den Heer Markenrichter en Gecommitteerden verrigte te approberen
en volkomen goed te keuren, en is verder geresolveert om de voor de markte genegocieerde
penningen bij de eerste bekwaame gelegentheid af te lossen.
De gecommitteerde Westenberg heeft aan de Heren Erfgenamen overgegeven desselfs vijfde
rekeninge van de administratiie der markten pachten en opkomsten met de bovengemelde
genegocieerde penningen, welke rekeninge ter vergaderinge is geëxamineert en geslooten, en
hebben bevonden dat de markte bij slot van dezelve aan den rendant schuldig blijft eene somma van
‚‚n honderd vier en twintig guldens eene stuiver en veertien penningen, waarbij verder is
goedgevonden de gecommitteerde Westenberg te qualificeren om die der erfgenamen katers, welke
verder slof en nalatig blijven hunne verschuldigde pagten te betalen bij verder manquement aan hun
de plaatsjes op te zeggen, die ten meesten nutte der markte aan anderen te verhuuren en de
verschuldigde pagt door een bediende advocaat of procureur met middelen rechtens te doen
invorderen.
Gedelibereert over de resolutie van de cerspels erfgenamen van den 11 Meij dezes jaars omtrent het
betalen der kosten voor gedaane raparatie aan kerk, toorn en pastorije groot f. 938.9.12 waarin het
tantum dezer markte s.c. bedraagt f. 431.16.8. Is goedgevonden, ten einde den Heer Markenrichter in
staat te stellen om aan genoemde resolutie te kunnen voldoen, eene uitzettinge te arresteren groot f.
450.-.- en zulx over het hoorngeld en gezaay volgens de setceduls van 1790 te betalen door de
meijeren en half aan hunne respective landheeren te korten. En geconsidereert, dat het dorp Raalte
van ouds verpligt is twee ten honderd van de cerspels uitzettingen ten voordeele en in minderinge van
het tantum dezer markte te dragen. Is goedgevonden den Heer Markenrichter te verzoeken, om te
willen zorgen, dat van de ingezetenen van het Dorp hierin hun contingent word gevorderd en door
dezelve betaalt.

Geleezen eene missive van den Scholtus van Raalte, hebbende tot bijlage eene memorie houdende
eene berekeninge der uitzettinge voor de kosten van de procedure tusschen wijlen den Rentmeester
Van der Wijck en den boer Wijfferdink gevoert, en een dito memorie, waarop stond gespecificeert wat
en van wien daarop was ontfangen, en bedragende deze laatste eene somma van f. 123.14.7 en
daaruit gezien hoe weinig aan de welmening der Erfgenamen is voldaan. Is nae deliberatie
goedgevonden en verstaan, ten einde eens hieraan een einde koome, tot invorderinge zoo van deze
uitzettinge, als mede van die, welke op heden is gearresteert, gelijk ook om op behoorlijke quitancie
de reets ontfangene penningen ad. f. 123.14.7 van den scholtus van Raalte over te neemen en te
ontfangen, te qualificeren en te authoriseren, gelijk geschied in en mits dezen den custos van Raalte
Willem Barnecate tegen genot van 5 percent; en bij zoo verre het mogte waar zijn en gebeuren, dat
eenige de betalinge voor deze uitzettinge mogten verweigeren, word hij Willem Barnecate
gequalificeert van de weigeraars hun tantieme door middelen rechtens te doen invorderen, wordende
hij in zoo een onverhoopt geval geauthoriseert, om daartoe met voorkennis van den Heer
Markenrichter een bediende te assumeren.
Op requisitie van den Heer Markenrichter door de rotmeesters zijnde overgegeven de lijsten van het
geene door ongewaarden tegen erfgenamen resolutien in deze markte is aangegraven. Is
goedgevonden den Heer Markenrichter en Gecommitteerden te verzoeken, om dit en het geene nog
verder mogt worden ontdekt alzoo te zijn aangegraven aan de aangravers tegen behoorlijke betalinge
te laten of andersins te doen insmijten.
1792, den 9 Augustus zijn de erfgenamen van het Raalter Woolt na wettige convocatie te Raalte
vergadert geweest. Pr'sentibus: De Heeren Westenberg en oud-burgerm. Van der Wijck,
Gecommitteerden Baron Van Ittersum Heer van 't Relaar Secretaris Putman, Rentmr. A. van
Suchtelen, Rentmr. De Schepper namens de stad Deventer, G.J. Hoekman, rentmr. van de
geestelijkheid der stad Zwolle de bode Loseman Posthoorn Wellinkvoorde en Schrijver
Zijn ter vergadering gecompareert en erschenen eenige rotmeesters dezer markte en hebben
overgegeven eene bij hun ontfangene resolutie van Ridderschap en Steden van den 5 Julij 1792,
welke resolutie alhier is gelesen en inhielt, dat uit de successive rapporten der Heeren Landdrosten
van Zalland gebleken was, dat de ingezetenen der markten van Lenthe, Raalter Woolt en Luttenberg
sustineerden ongehouden te zijn tot de reparatie van den Twentschen weg, en daarom, om eens voor
al uit te maken tot wiens laste voorzegde reparatie vervolgens zal moeten komen, "aan de
voorschreven ingezetenen te injungeren om binnen den tijd van zes weeken aan Heeren ordinaris
Gedeputeerden in te zenden de redenen waarom zij sustineren tot voorschreven reparatie
ongehouden te zijn en tot wiens laste zij sustineren, dat gezegde reparatie zoude behoren te komen
met de blijken en bewijsen van hunne soutenuen. Welke redenen als dan door Heren ordinaris
gedeputeerden zouden worden gestelt in handen der eventuele beklaagden, om daarop binnen gelijke
zes weeken te dienen van berigt, welk berigt als dan wederom met gelijken termijn van zes weeken
zal worden gestelt in handen van de ingezetenen der genoemde boerschappen, ten einde daarop
hunne belangen in te zenden, welke belangen eindelijk wederom met gelijken termijn in handen der
eventuele beklaagden gestelt zal worden, om daarop hunne contra-belangen in te brengen; welke
schrifturen, dus compleet zijnde ingekomen, ter kennis en decisie van Ridderschap en Steden zullen
worden gebragt." Waarop voorschreven rotmeesters verzogten dat de Heren erfgenamen de goedheid
geliefden te hebben hun in dezen te helpen en de ingezetenen bij hunne ongehoudentheid te willen
maintineren.
Waarop gedelibereert zijnde en in consideratie genomen, dat de erfgenamen zig voormaals deze zaak
reeds hebben aangetrokken, blijkelijk uit de successive resolutien van den 28 Junij en 28 September
1780 den 2 Junij 1786 en 27 Meij 1788, blijvende zij erfgenamen bij het daarin gesustineerde
persisteren. Is goedgevonden het verzoek der rotmeesters te accorderen, en dien ten gevolge den
Heer Markenrichter, of bij absentie de gecommitteerde Westenberg te verzoeken en te committeren,
gelijk verzogt en gecommitteert word mits dezen om met en nevens de Markenrichters van Lenthe en
Luttenberg, die, gelijk men geinformeert word, daartoe mede genegen en gequalificeert zijn, te
confereren en te handelen, en om te moogen concurreren tot alzodane middelen als de
Gecommitteerden der drie markten onderling geschikt en bekwaamst zullen oordelen. Voorts om te
zaamen op kosten der drie markten en zoo mogelijk op enkele jura een bediende advocaat te
assumeren, ten einde de nodig zijnde schrifturen in te stellen en de bewijsen in te winnen.

Alle de pr'sente Erfgenamen van de boerschappen Tijenraan en Boetele hebben zig geconformeert
met voorschreven resolutie, dog wel speciaal onder dit accroschement, dat, daar de Twentsche weg
alleen door Linderte loopt, en zij dus geen de minste interesse bij dit different hebben, wanneer die
van Linderte in een begrip mogten weesen en blijven, dat de ingezetenen van boerschappen, welke te
zaamen ‚‚ne markte uitmaaken alleen en niet verder verpligt zouden wezen de weegen te helpen
maken als in die boerschap waarin woonagtig zijn, zij, uit hoofde dat zij wel genegen zijn die van
Linderte, met hun ‚‚ne markte uitmakende in dezen te helpen, ook vertrouwen, dat die van Linderte
den ingezetenen van Tijenraan en Boetele mede zullen helpen in het maken der veelvuldige wegen,
die voor de ingezetenen van Tijenraan alleen een al te groote en zwaare last zou zijn. De pr'sente
erfgenamen van Linderte hebben de billijkheid van voorschreven accrochement niet kunnen
wederspreken maar in dezelve ingestemt.
De Heren van Deventer, wel vertrouwende dat hunne Heeren Principalen wel genoegen zullen
neemen met voorschreven resolutie, hebben egter deze resolutie overgenomen en copie verzogt om
het goedvinden dezelver ten eersten in te zenden. - Den 18 Augustus heeft de heer cameraar Putman
kennis gegeven dat de Heren van de magistraat der stad Deventer zig met voorschreven resolutien
hebben geconformeert.- De Heer Hoekman is tevens op desselfs verzoek copie toegestaan om die te
kunne brengen ter deliberatie van zijne Heren principalen.
De Heer gecommitteerde Van der Wijck heeft schriftelijk rapport gedaan wegens het zetten van
eenige limiet-paalen. Fiat insertio: De ondergetekende vind zig verpligt ter kennis van de Heren
erfgenamen van 't Raalter Woolt te brengen, dat hij op 't verzoek van de Heren Gecommitteerden der
markte van Haarle, en met voorkennisse van de andere Heren der commissie zig na de Raamst en
het Boeteler Veld in den zomer van 1786 begeven hebbende, om aldaar met die Heren de limiten
tusschen de beide markten na te gaan en de vermiste paalen wederom op de oude plaatsen op te
rigten, die conferentie door bijkomende omstandigheide vrugteloos is afgeloopen. Dog dat dezelve op
den 9 September des jaars 1789 hervat zijnde, deze zaak ten einde gebragt en vier palen gezet zijn:
namelijk een paal in 't groenland van de Kleine Steenwelle of Kroomkamp, waar een gat was, van
allen erkent voor de scheidinge der markten van Raalterwoolt, luttenberg en Haarle, gelijk ook daar ter
plaatse gecommitteerden uit Luttenberg tegenwoordig waaren. Een nieuwe paal aan de Haarlschen
Dijk, om vervolgens misverstand voor te koomen, na de zijde van de Raamst, in de roejing tusschen
den voorigen en volgenden paal; Een paal op den Kamp van Arend Raamstman, in den sloot,
tusschen de beide kampjes, waar ook voormaals, bekendelijk, een paal gestaan heeft. En eindelijk
een paal in 't Boeteler Veld, midden in 't Turfgat, mede in plaats van eenen vergaanen paal.
Dat dit alles is verrigt op approbatie der Heren erfgenamen van Raalter Woolt en in 't bijzijn van oude
en van jongs af aldaar zeer bekende perzonen uit Tijenraan en Boetele, expres door den
ondergetekende daartoe verzogt, welke vertrouwt, dat de Heren Erfgenamen, dit zijn verrigte zullen
gelieven goed te keuren en den ontfanger der markte te qualificeren om 't aandeel derzelve in de
kosten dezer paalen te voldoen. w.g. Joan Derk van der Wijck.
Waarop het verrigte door de Erfgenamen is goedgekeurt en den Heer Van der Wijck voor desselfs
moeite bedankt.
1793, den 9 January zijn de erfgenaman van het Raalter Woolt na wettige convocatie te Raalte
vergadert geweest. Pr'sentibus: De Heeren Westenberg en oud-burgerm. Van der Wijck,
Gecommitteerden Secretaris Putman en rentmeester De Schepper namens de stad Deventer. De
boode Loseman De eigen-geërfden Posthoorn, Averesch, Wellinkvoorde, Ten Holle Coopman,
Veldink, Schanekamp, Jan Avermars en Jan Wijfferdink.
De gecommitteerde Westenberg heeft ter vergadering gerapporteert, dat hij ingevolge en ter
voldoeninge aan de resolutie der Erfgenamen van den 9 Augustus 1792 had geconfereert met de
Markenrichters en Gecommitteerde der markte Lenthe en Luttenberg, en dat toen bij hun gezamentlijk
was beslooten geworden, om voor af te onderstaan of er bij de Heeren van de Magistraat der stad
Zwolle inclinatie gevonden wierd het verschil over het maken en onderhouden van den Twentschen
weg door minnelijke schikkinge te vereffenen. En om, gedurende deze onderhandelingen bij Hun
Edele Mogende de Heeren ordinaris Gedeputeerden uitstel der termijnen te erlangen. Dat zij in deze
beide poincten zoodanig waren geslaagt, dat zij bij successive apoinctementen uitstel van termijnen in
deze zaak hadden verworven. En dat, na het afloopen van eenige vrugteloose conferentien en

debatten met Heeren gecommitteerden uit de magistraat van Zwolle gehouden, zij Gecommitteerden
der drie markten, op approbatie van hunne respective committenten aan de Heeren Gecommitteerden
uit de magistraat der stad Zwolle hadden gedaan dezen voorslag:
" Dat namelijk die weg, met den aankleve van dien, na alvorens door de stad van Zwolle met de drie
markten gezamentlijk voor ‚‚ns in een behoorlijke staat zal zijn herstelt geworden, daarna op dien weg
een modicque tol worde gelegt, om dezelve ook met den aankleeve van dien daaruit voor het vervolg
te onderhouden. Mits dat aan deze tol alle en een jeder onderhevig gemaakt worde, die van den weg
gebruik maaken, uitgezondert alleen ingezetenen van de eene of andere der markten, wanneer zij
lieden op vastgestelde marktdagen met hunne waaren stedewaart zig begeven, en in val dezelve wel
dien weg gebruiken, dog bleven binnen den kring hunner respective markten, waartoe zij behoren, en
waarin zij lieden woonagtig zijn."
En dat deze voorslag ook eindelijk door de Heeren Gecommitteerden uit de magistraat van Zwolle is
aangenomen en geamplecteert geworden, alleen onder deze mits, dat, inval de schikkinge daarbij
vervat, niet tot stand mogte kunnen worden gebragt, het verhandelde of onderling geconvenieerde
niet in consequentie zoude kunnen worden getrokken, gelijk zulx ook toen door de Gecommitteerden
der markten is gedeclareert en bedongen.
Waarbij hij Gecommitteerde aan de Erfgenamen heeft gecommuniceert, dat dit verhandelde en
geconvenieerde door de Erfgenamen van Luttenberg en Lenthe is geapprobeert geworden,
verzoekende daaromtrent nu mede der Erfgenamen resolutie waarop gedelibereert zijnde is bij de
meerderheid der Erfgenamen goedgevonden en verstaan de voorschreven minnelijke schikkinge te
approberen, wordende dien ten gevolge de Gecommitteerde dezer markte verzogt met de
Markenrichters en gecommitteerden der markten Lenthe en Luttenberg zig mede namens deze markte
te adresseren aan Ridderschap en Steden, ten einde de approbatie daarop te erlangen. Wordende bij
ontstentenisse van dien, of wanneer het zelve niet mogte worden geaccordeert, geinh'reert de
resolutie van den 9 Augustus 1792 alsmede door de Erfgenamen van Tijenraan en Boetele hun
gemaakt accrochement. Waarop de Erfgenamen van Linderte in deze vergaderinge hebben verklaart
de last van het maken van de wegen door de geheele markte gezamentlijk te zullen dragen.
De Heeren gecommitteerden der stad Deventer hebben geprotesteert tegen deze resolutie, als
oordelende het zelve een bezwaar te weesen voor deze markte om meerder dan eene reden, en
hebben blijven persisteren bij de resolutie van den 9 Augustus 1792. Waarbij zig gevoegt hebben de
bode Loseman, Avermars en Wijfferdink.
De meerderheid der Erfgenamen hebben aan de Heeren van Deventer verzogt om deze zaak nog in
een nadere overweginge te willen nemen, en hun protest op te heffen en daarvan af te zien.
Wijders is door de gecommitteerde Westenberg aan de Erfgenamen gecommuniceert dat hij Mr. P.
van Hoboken het capitaal ten laste dezer markte groot f. 500 guldens hebbende opgezegt,
Markenrichter en Gecommitteerden daartoe wederom voor de markte hadden genegocieert van den
Heer C.W. Baron Bentinck Heer van Werkeren en Anem een somma van vier honderd guldens, en dat
de ‚‚n honderd guldens uit der markten opkomsten betaalt waaren. Hetzelve is voor communicatie
aangenomen. Voorts dat hij gecommitteerde op approbatie der Erfgenamen hadde verhuurt aan
Jannes van Rijssen te Raalte hoekjes reets te vooren aangegraven grond, gelegen bij en omtrent
Heestman op den Belt jaarlijks voor zes guldens, op conditie van daarop niet te mogen timmeren.
Deze verhuuringe is geapprobeert.
Gelezen een apoinctement, afgegeven van den Heer Landdrost van Zalland den 15 December 1792
op een request van de weduwe van Kempen, houdende een verzoek om voorzieningen omtrent de
sand-stuive bij haar erve Venemans, of dat anderzins aan haar remonstrante mogt worden
geaccordeert een roede of 15 van die stouwe te moogen afgraven tot dekking van dat erve. Is
goedgevonden het laatste poinct van dit verzoek omtrent de afgravinge van eenige roeden land af te
slaan, en wijders de Markenrichter of een der Gecommitteerden te verzoeken om de nodige ordres te
geven tot demping der sand-stouwe, en tevens zoo veel meij riesen te doen koopen, voor rekeninge
der markte, als daartoe zullen nodig wezen en vereischt worden, dog alles met de meeste menage
voor de markte.

Gelezen een memorie van de diaconije van Raalte, waarbij, om redenen daarbij geallegeert, aan de
Erfgenamen proponeren, om het hoekjen mars- of hooy-land, zoo bij het diaconijen plaatsjen, het
Slippe genaamt, gebruikt en Erfgenamen grond was, aan de diaconije voornoemd in eigendom af te
staan, of volgens onpartijdige taxatie aan dezelve te verkoopen. Goedgevonden de gecommitteerde
Van der Wijck te verzoeken en te qualificeren om 't voorschreven hoekjen gond in oogenschijn te
neemen en daarover te convenieren met de tijdelijke diaconen, of hetzelve door onpartijdigen te laten
taxeren op approbatie der Erfgenamen
Bij resumtie gedelibereert op de resolutie van den 25 Augustus 1789 omtrent de toelage aan de
rotmeesters voor het doen der schouwe. Is goedgevonden dezelve in zoo verre te veranderen, dat
aan jeder der rotmeesters, zijnde er vier in Tijenraan, twee in Linderte en ‚‚n in Boetele, dus te zamen
zeven, telkens als de schouwe zullen hebben gedaan, en dus tweemaal des jaars, zal betaalt worden
voor jeder 15 stuivers.
-o-o-o-o-o
1794 den 31 Maart zijn de Erfgenamen van het Raalter Woolt na wettige convocatie te Raalte
vergadert geweest. Pr'sentibus: De Heeren Westenberg en oud-burgemeester Van der Wijck,
Gecommitteerden Baron Bentinck Heer van Diepenheim, landdrost van Zalland Graaf van Rechteren
Heer van de Hofstede Cameraar Jan van Suchtelen en Burgemeester Noordink namens de stad
Deventer Hoekman, rentmeester van de geestelijkheid der stad Zwolle de eigengeërfden Posthoorn,
Averech, Wijfferdink, Hofstede, Coopman en eenige anderen.
De Gecommitteerde Westenberg heeft aan de Heeren Erfgenamen overgegeven desselfs zesde
rekeninge van de administratie der marktenpachten en opkomsten, welke is gestelt en overgegeven in
handen van de Heren Markenrichter en Gecommitteerde, ten einde die te examineren en te sluiten en
daarvan op een volgende vergaderinge rapport te doen.
Nog zijn ter vergaderinge overgegeven de rekeningen van de beide uitzettingen bij resolutie der
Erfgenamen van den 27 Junij 1791 gearresteert, en tot den ontvangst van dewelken de custos Willem
Barnecate gequalificeert was, welke beide rekeningen ter vergaderinge zijn geëxamineert, en daarbij
bevonden dat bij de eerste voor de kosten van de gedaane reparatie aan kerk, toorn en pastorije
meerder was uitgegeven dan ontfangen eene somma van 9.3.4 en dat de dorpers in dezelve hadden
betaalt ‚‚n percent dog dat bij de tweede voor de kosten der proceduure tusschen wijlen den
rentmeester Van der Wijck en den boer Wijfferdink meerder was ontfangen dan uitgegeven eene
summa van 17.4.9 waarvan afgetrokken de bovenstaande 9.3.4 zou voor de markte nog overschieten
de somma van 8.1.5 indien alle restanten van de laast genoemde uitzettinge, bedragende volgens
memorie een somma van f. 26.5 zullen weezen betaalt. Is goedgevonden dat ook deze twee
rekeningen in het boek van rekeningen zullen worden geinsereert en dat de custos voorn. de
restanten ten eersten nog zal moeten invorderen.
De gecommitteerde Westenberg heeft ter vergaderinge overgegeven eene ingekomene rekeninge
wegens de op den 17 October 1793 gearresteerde cerspels uitzettinge groot f. 744.-.4 waarin het
tantum der markte zou bedragen een somma van f. 342.8.4 alsmede gecommuniceert een missive
van den Heer Nilant, houdende opzage van een capitaal tot laste dezer markte groot f. 350.-.- en
daarbij te kennen gegeven dat, na alle aangewende moeite dit capitaal voor de markte niet weder had
kunnen bekomen en daarom het zelve op zijn crediet voor een korte tijd en op maandgeld tegen 4 p.ct
in het jaar had genegocieert, gelijk zulx uit desselfs heden overgegevene rekeninge kon geblijken,
verzoekende en instrerende dat de Heren Erfgenamen zoodane middelen geliefden te beramen,
waardoor voorschreven pr'tensien spoedig zouden kunnen worden afbetaalt. En daarbij nog in
aanmerkinge wilden neemen, dat met de stuiting der sand-stuive in den gepasseerden jare wel een
goed begin was gemaakt, dog dat tot volkomen demping van dezelve nog groote en zwaare kosten,
volgens begrooting, zouden moeten worden aangewent, die uit de ordinaire markten inkomsten niet
zullen kunnen vallen, en daarom thans mede in aanschouw dienen genomen te worden.
Is goedgevonden en verstaan een uitzetting in gelijkheid als die in den jaare 1791, te arresteren ter
summa van ‚‚n duizend guldens over het hoorngeld en gezaay volgens de zetcedels van 1792 te
betalen door de meijeren en half aan hunne respective landheeren te korten, zullende daarin door de
ingezetenen van 't dorp mede hun contingent moeten gedragen worden. En is tot den ontfangst van

dezelve wederom gequalificeert de custos Willem Barnecate tegen genot van 5 p.ct. en verder met
magt en qualificatie als bij resolutie van den 27 Juny 1791 vermelt, zullende de penningen daarvan
voor Martini aanstaande moeten hebben geinnet en overhandigt aan Gecommitteerde Westenberg
ten einde daaruit de betalinge voornoemt te doen.
De Gecommitteerde Van der Wijck heeft schriftelijk rapport gedaan van de gehoudene conferentien
met de Gecommitteerden van het cerspel Heino over de limiten en daarbij tevens overgelegt de
geslootene en door weder zijdsche gecommitteerden getekende conventie, waarbij het lang
gesubsisteert hebbende verschil tusschen deze markte en die van Heino is vereffent en de
scheidingen zijn vastgestelt en bepaalt. Is goedgevonden het voornoemd schriftelijk rapport en de
geslotene conventie, beide in originali dezen te doen insereren, voorts de geslootene en getekende
conventie te approberen en te bekragtigen, gelijk geschied mits dezen, zijnde de Heer Van der Wijck
voor desselfs gedaan rapport en aangewende moeite bedankt, en verder verzogt de paalen volgens
de geslotene conventie te helpen zetten en oprigten met en nevens de Heren Gecommitteerden van
Heino, zullende van deze geslotene conventie en bepalinge onzer markte bij publicatie aan de
ingezetenen worden kennis gegeven.
In consideratie zijnde genomen het onbehoorlijk bedrijven en gebruiken van deze markte door
ingezetenen buiten dezelve woonagtig nog daartoe beregtigt tot groot nadeel van onze eigene
ingezetenen, en de Erfgenamen daar tegen willende voorzien hebben goedgevonden en verstaan dat
drie bijzondere schutters zullen worden aangestelt, eene voor het Hooge en Lage Broek, de tweede
voor Oosterbroek en Breembroek, de derde voor Hondemots en Kraanenschots Marssen dog dat de
tweede voor 't Oosterbroek bij provisie en tot dat de limieten ook aldaar nader zullen bepaalt en
geregelt wezen, nog niet zal worden aangestelt, jeder op een tractement jaarlijks van vijftien guldens
en het profijt van het halve opbrandingsgeld hierna te noemen, wordende de Heren van de commissie
verzogt daartoe de bekwaamste en meest geschiktste perzonen aan te stellen, welker pligt zal zijn te
zorgen dat geen vreemden en buiten de markte woonende plaggen, schadden of klei haalen uit de
markte, alsmede dat er geen schaapen buiten de markte behoorende in dezelve gedreven ook
moeten zorgen dat de schut-marssen volgens Erfgenamen resolutien niet worden bedreven door
schapen en gansen of in dezelve plaggen gestooken, en boven al letten dat geen vreemt vhee zoo
van paarden als van hoornebeesten in de markte worden geweid en gedreven, maar op al het
voorschrevene met ijver moeten letten en het vreemde vhee opbrengen en schutten. En opdat zulx te
beter kan worden uitgevoert, is door de Erfgenamen goedgevonden en verstaan, dat, in gelijkheid van
eenige andere markten, het vhee der ingezetenen dezer markte zoo van paarden als van
hoornebeesten met een RW zal worden opgebrand, en dat er geen alzoo opgebrand vhee op de
gemeente zal mogen worden gedreven. Dat tot het doen der opbrandinge geauthoriseert worden,
gelijk geschied bij dezen den zetter jeder in zijn rot met de bovengenoemde en aan te stellene
schutters, welke voor jeder stuk vhee, dat gebrand word, zullen genieten een halve stuiver, te
profiteren half door den zetter en half door de aan te stellene schutters, welke verpligt zullen wezen
zig, tot gerief en gemak der ingezetenen, op eene te vooren bepaalde en aan de ingezetenen bekend
gemaakte tijd te moeten vervoegen aan de huizen van de ingezetenen, ten einde daar de
opbrandinge te doen, zullende na verloop van dien tijd de ingezetenen verpligt weezen met hun vhee
te koomen aan het huis van den zetter van het rot waarin hij woont. De ingezetenen, die hun vhee
begeren opgebrand te hebben, zullen vooraf aan de boven gequalificeerde opbranders moeten
verklaren, dat het vhee hun in eigendom toe behoort, zonder welke verklaringe het vhee niet zal
mogen worden opgebrand. Eindelijk en ten laasten hebben de Erfgenamen alle ingezetenen dezer
markte ernstig gelast en gerequireert aan het voorschreven tot hun eigen nut en voordeel de hand te
houden, alle overtredinge daarvan ijverig mede te weeren en het vreemde vhee te schutten, waartoe
zij mede gequalificeert en geregtigt worden, zullende het schutgeld worden geprofiteert en genooten
door den geenen, die de schuttinge zal hebben gedaan en verrigt. In plaats van Elsman is door de
Erfgenamen tot zetter aangestelt Huurneman en zijn de andere zetters gecontinueert.
Op het gehoort rapport en consideratien van den Heer Van der Wijck is het aangegravene hoekjen bij
Slippen plaatsjen aan de Diaconije geschonken.
De Gecommitteerde Van der Wijck heeft ter vergadering gerapporteerd dat hij door de Heren
Gecommitteerden van 't karspel van Heino aangezogt zijnde tot het hervatten der onderhandelingen
ter vereffening van 't oud verschil over de limiten, welke zedert het jaar 1775 gestaakt waaren, met
medeweeten van zijne Heren mede-gecommitteerden, in 't begin der maand Mayen laastelijk op den
18 en 25 November des afgeloopenen jaars, met gemelde Heren op de plaats zelve wederom

geconfereerd heeft en met dat gelukkig gevolg, dat de disputen tusschen onze beijde markten, welke,
blijkelijk uit de retroacten, reeds in den jaare 1595 of 1596 een aanvang genomen hebben, tot
wederzijds genoegen vereffend zijn en de grensscheiding voor altijd gereguleerd, in voegen, als bij 't
originele contract, ter vergadering in 't breede kan vernomen worden. Dat hij, gecommitteerde
dehalven, ziende dat onze markte bij dat contract zig kon verzekeren van die grensscheidinge, welke
dezelve uitwijzens de beëdigde kondschappen van den 13 Juny 1605, agter 't markenboek te vinden,
voor 't verschil met Heino altijd genoten en zints dien tijd onophoudelijk gereclameerd heeft, vermeind
heeft van deeze gunstige gelegenheid gebruik te moeten maaken en dit contract, namens de markte,
te onderschrijven; en zig daarvan niet te moeten detourneren door eene oude traditie, dat op den hoek
van Veld-Albertskamp een steen, die egter nergends gevonden is, zou gelegen en lijnregt gerooijd
hebben op den steen bij den Stappenbelt, over dien agter Grootenboers kamp; nog door de
afbaakinge van Baas Petersen van Deventer op last der wederzijdsche Heren Gecommitteerden in
den jaare 1766 gedaan, welke van den steen bij Grootenboer op 't midden van Woolthuis Nieuwen op
Heinschen Kamp branliep, vermits die uitbaakinge om het menigvuldig hooghout, niet regt door, maar
met regte, om 't bosch uitspringende, hoeken hebbende moeten geschieden, op de volkoomenste
juistheid geene aanspraak maaken kon; maar dat het midden ongeveer genomen zijnde tusschen de
uitbaakinge van Baas Petersen en de plaats, waar, volgends het gevoelen van Heino, die vermiste
steen verder in onze markte zou gelegen hebben, hij gecommitteerde de grensscheidinge in dier
voegen heeft helpen tot stand brengen, zo, omdat dezelve, zoal niet ten strictsten lijnregt tusschen
den steen van Grootenboer en Woolthuis Kamp, ten minsten nagenoeg regt zijn zal, gelijk na 't
weghakken van eenig hout ten genoege gebleeken is, en met de vordere grenslinie oostwaarts tot aan
den Stappenbelt, zonder eenig zigtbaar verschil, regt loopen moet, als omdat hetgeen hierbij,
volgends de afmeetinge van Petersen, en zelfs na de voorzegde oude overlevering, bij onze markte
aan plaggegrond en heideveld verloren wierd, van zo weinig belang was, dat het hem toegescheenen
was geen oogenblik het sluiten dezer definitive overeenkomst te moeten stremmen, en zo veel te
minder, omdat het marktenboek hierin zwijgt en geen vorder ligt in deze zaak te bekomen is; dat hij
gecommitteerde mede wel eenige zwaarigheid gevonden heeft in 't reguleren der grensscheidinge
tusschen Veenemans huis en den Stappenbelt, omdat onze oude kondschappen agter 't marktenboek
zeggen, dat Heino daar geen regt heeft, maar wel Lenthe en Dalmsholt, dog daar eene resolutie van
Ridderschap en Steden van den .......... 17.. (niet ingevuld) daar ter plaatze ten voordeel van Heino, bij
de beslissing van een dispuut over de scheiding met die van Lenthe ontstaan, aanmerkelijke
veranderingen gemaakt heeft, dat hem voorgekomen was, dat de bewoordingen van 't contract
genoeg gemenageerd waaren om aan Lenthe niet te kunnen obsteren, wijl nu Heino daar zekerlijk
veld heeft, nog aan Dalmsholt (welke markte zig in 't bezit van 't veld benoorden onze linie van den
Stappenbelt tot tegen de maate van den meijer op Kleinen Wolthaar, bestendig gemaintineerd heeft,
en wier grensscheidinge met Lenthe aldaar onze scheidslinie raakte in de rooyinge van den
noordelijksten hoek van den Ulenhaardenbelt op 't huis van gemelden Kleinen Wolthaar) omdat in 't
zelve niets bepaalds gezegd en de uitgestrektheid van 't Heinsche veld onbeslist gelaaten word; dat
hij niettemin, om alle aanleiding tot nieuwe verschillen af te snijden, bewerkt heeft de formeele
verzekering van die van Heino, dat de dispuuten hierover te eeniger tijd, onverhoopt met die markten
zullende kunnen ontstaan, geenzints tot praejudicie van 't Raalterwoolt zullen kunnen strekken, maar 't
geen aan 't zelve bij dit contract door Heino is toegekend, zonder eenige tegenspraak van wegen die
markte, aan het zelve verblijven zal; dat hij gecommitteerde daarom vertrouwde, dat de Heren
erfgenamen in deze verrigtinge volkoomen genoegen neemen en dienvolgends de Heren van de
commissie qualificeren zouden, om van dit getroffen accoord bij kerkenspraake aan de ingezetenen
tot hun narigt kennis te geven. 31 maart 1792.
Tusschen ons ondergeschrevenen van de markte van Raalterwoolt en 't karspel van Heino tot de
quaestieuse limiten speciaal gecommitteerd, is, na nauwkeurige examinatie en approbatie eener
uitbakinge der grenslinie tusschen onze respective markten, op onze ordre geformeerd, bij onze
conferentie op den 18 dezer maand en op heden overeengekomen dat onze markten op den hoek van
Veld-Alberts kamp, in Wijhe leggende, evenals van ouds daar ter plaatze onder zig en van 't karspel
van Wijhe scheiden zullen, en dat men aan die van Wijhe voorslaan zal op gemeene kosten aldaar
een marktpaal op te rigten; Dat onze scheidlinie van daar zuidwaartz loopen zal, ter lengte van 150
treden tot tegen 't midden ongeveer van de bouwkampen van 't erve Woolthuis onder Raalterwoolt, 20
treden van de akkermaalsheg die die kampen scheid, langs die kampen over 't veld. Dat van dien
paal, door ons aldaar gezet, de scheiding oostwaartz gaan zal, schuins door 't noordelijkste deel van 't
Kijk in 't Veen, door de kampen van Relaarboom en de nieuwe aangegravene kampen van 't Relaar,
en zo voortz tot op den marktsteen bezijden den kamp van de Avest of van 't erve Grooten in Relaar
onder Raalterwoolt, aldaar kennelijk kort bij 't schaapschot, in een aan dien kamp aangegraven

strepeltje veldgrond leggende. En dat van dien steen de grenslinie voortgaan zal tot op 't haal of den
schoorsteen van 't huis van Veeneman, een erve, naast Duivelshuis in Lenthe gelegen, zedert eenige
jaaren zijne lasten en ongelden onder Heino betalende en zullende blijven betaalen, welk haal mede
een bekende scheid dezer markten uitmaakt. En dat eindelijk van dit haal van Veeneman de scheiding
regelregt doorloopen zal, rooyende op den steen in de kruiskuile op den Stappenbelt voor den
Kipsdijk, zodanig, dat van gezeiden paal bij de Woolthuis kampen onze limiten in eene
onafgebrookene linie, lijnregt, zig oostwaartz zullen strekken tot den einde toe, als voorschreven, en
met dat gevolg, dat 't karspel van Heino van nu af aan, kragt dezer conventie, en voor altijd, afziet en
renuncieerd van alle pretensies op 't geen ten zuiden dezer grenslinie, en de markte van Raalterwoolt
van alle pretensien op 't geen ten noorden van dezelve bevonden word. Edog met dien verstande dan
nog, dat, daar de grensscheidinge der markte van Heino ten noorden van deze onze grensscheidinge,
tusschen het haal van Veenemen en den steen in de Kruiskuile op den Stappenbelt, met de markten
van Lenthe en Dalmsholt niet volkoomen gereguleerd is, het verschil daaruit onverhoopt zullende
kunnen ontstaan, geenzints ten prejudicie der markte van Raalterwoolt verstrekken, maar al 't geen
hierboven aan die markte ten zuiden dezer onzer geheele grenslinie bij dit contract door die van Heino
is toegekend, aan die markte van Raalterwoolt ten allen tijde, zonder eenige stoornis of turbe van
wegen het karspel van Heino, verblijven en toebehooren zal. Insgelijks zijn bij ons, tot voorkooming
van alle misverstand voor 't vervolg, behalven den evengemelde paal tegen Woolthuiskamp, op den
18 dezer nog geplaatst, ‚‚n paal aan den Zwolschen Weg bij 't Kijk in 't Veen, ‚‚n paal op 't Hoogeveld
voor de nieuwe Relaarkampen, ‚‚n in de Zandbelten tegen den hoek van Hopeskamp, ‚‚n tegen den
kamp van Lambertsboer, en ‚‚n tegen den kamp van den boer in 't Relaar, alle die mede in 't veld en
juist op de afgebakende grenslinie, en op heden oostwaartz van Veenemans huis een paal op 't veld
aan den kamp, ‚‚n aan den Twentschen weg en twee van daar tot aan Wolthaarsmaate, terwijl de
vordere scheidinge door gegravene heuveltjes, alle in de rooyinge op den voorzegden steen bij den
Stappenbelt, afgetekend is.
Waarmede dan dit langduurig verschil tot wederzijds genoegen gelukkig bijgelegd, de grenzen
tusschen onze markten, in haar geheel op eenen vasten voet gebragt en voor altijd gereguleerd
zijnde, verklaaren wij, namens onze Heeren committenten, alle vordere pretentien welke
contraherende partijen tegens elkanderen mogten geformeerd hebben en tegens dit contract
aanliepen, hiermede voor vernietigd en ten eenenmaale vervallen, en belooven deeze minnelijke
schikkinge altijd stiptelijk te zullen naleven, en, zonder hiertegens eenigen inbreuke te doen of toe te
laaten, getrouwelijk agtervolgen. In waarheids oorkond zijn hiervan twee eensluidende gemaakt en
door ons onderschreven.
Aldus gedaan aan 't Posthoorn den 25 November 1700 drie en negentig.
Joan Derk van der Wijck J.J. Gansneb genaemt Tengnagel gecommitterde van 't Raalterwoolt W.J.
Knoppertz G.W. Cortenhorst
1795, den 27 Augustus zijn de Erfgenamen van het Raalter Woolt na wettige convocatie te Raalte
vergadert geweest Pr'sentibus: De Heeren Joan Westenberg en Mr Joan Derk van der Wijck,
Gecommitteerden Graaf van Rechteren tot de Hofstede Umgroeven namens de stad Deventer
Hoekman namens de geestelijkheid der stad Zwolle Derk Walraven namens desselfs vader De Voogt
namens den Heer van den Vellener en de eigengeërfden Gerryt Posthoorn, Jacob Averesch, Jan
Wijfferdink en eenige anderen.
De Gecommitteerde Westenberg heeft voorgedragen, dat de Heeren Erfgenamen uit de afgaande
kerkenspraake zouden hebben vernoomen, dat hij bij absentie van den Heer Markenrichter deze
vergadering alleen hadde uitgeschreven over eene door de Heren Erfgenamen dezes cerspels op den
27 July laastleden genomene resolutie, waarbij was bepaalt geworden om buiten het Dorp ‚‚n a twee
plaatzen aan te leggen ter begravinge der lijken, waarvan de eene was uitgezien in het veld bij Den
Tomas in Assendorp, en de andere vooraan in het veld ter regterzijde van den grooten weg na den
Elshof, beide in de boerschap Tijenraan en dus in deze markte gelegen, zoo als dezelve aldaar zijn
uitgebaakt; verzoekende of de Heren Erfgenamen dezer markte beide de gedesigneerde plaatsen tot
voorschreven einde gelieven af te staan en permissie tot de afgravinge verleenen. Waarop
gedelibereert zijnde, is door de Erfgenamen ‚‚nparig geresolveert deze twee uitgebaakte plaatsjes tot
begraafplaatsen der lijken aan het cerspel van Raalte af te staan en te cederen, gelijk geschied bij

dezen, wordende de Heer Van der Wijck verzogt hiervan aan de Heren Erfgenamen van dit Cerspel bij
de eerste bekwaame gelegenheid kennis te geven.
1797 den 30 October zijn de Heeren Erfgenamen van het Raalter Woold na wettige convocatie te
Raalte vergadert geweest ten huijse van C. van Berkum. Presentibus: V.R. Bentink tot Schoonheeten
en IJrst, markenrigter. Joan Westenberg, gecommitteerde J.G. van Ittersum tot Relaer H. Queijsen
namens de geestelijkheid der stad Zwolle W. Klopman, gequalificeerde van den Heer Bentink tot
Diepenheijm en de Weduwe Cramer W. van Lochteren Stakebrand Mr. Pastoor Pas Arent van
Koesvelt Arent Loseman en eenige eijgen geerfden als Lucas Koopman, Gerrit Wietten, Jan
Wifferdink, Mensink en eenige anderen.
De Heer Markenrigter heeft ter vergadering gerapporteert, dat hij met wijlen de gecommitteerde Van
der Wijk, ter voldoening aen de resolutie der erfgenamen in dato den 31 maart 1794 hadde
geëxamineert en geslooten de rekening van ontfangst en uijtgave van deese markt, en dat bij slot van
dien meerder ontfangen als uytgegeeven was een somma van agt guldens en sestien stuijvers
blijkens uijt ter tafel gelegde reekening. De Erfgenamen hebben den Heer Markenrigter voor desselfs
moeite en gedaan rapport bedankt en 't zelve geagreëert.
De gecommitterde Westenberg heeft overgegeven desselfs reekeninge van ontfangst en uytgave,
versoekende deselve mag worden geëexamineert en geslooten, welks geschied sijnde is gebleeken
meerder ontfangen als uijtegegeeven was een somma van elf guldens drie stuijvers en ses
penningen.
Uijt de afgehoorde reekening gebleeken sijnde dat er van de uijtsettinge volgens resolutie van 31
Maart 1794 soo wejnig is voldaan, is goedgevonden dat de restanten van deese uijtsettinge als
meede van de pagten sullen worden ingevordert, en daartoe nog bij publicatie die schuldenaeren
worden aengemaand, en dat die geene welke binnen een vierendeel jaars bevonden sullen worden
niet te hebben afbetaalt ingevolge voorgemelde resolutie, gerigtelijk sullen worden aengesprooken,
sullende den custos Barnecate belast blijven met den ontfangst van deese uijtsettinge, wordende de
Heeren Markenrigter en Gecommitteerden in dat geval versogt een bediende advocat daer toe te
gebruijken en aen te stellen, in specie omtrent de betaling der kooppenningen van 't plaatsjen de
Oude Wolthaar, wordende verders geresolveert dat deese kooppenningen sullen dienen tot
verminderinge van 't capitaal ten laste der markte competeerende den Heere Bentink tot Werkeren.
Gedelibereerd op 't 2e. point om de katersteedjes namentlijk die de markt in eijgendom besit te
verkoopen, of om deselve meer eevenreedig naer de teegenwoordige prijs te verhuuren, is goed
gevonden om die voorschr. katersteedjes op nieuws te doen verhuuren en den Heer markenrigter en
Gecommitteerden te qualificeeren om twee a drie deskundigen te gebruijken om de prijsen waer voor
deselve souden behooren te worden verhuurt te bepalen. Vervolgens deselve plaatse voor twee derde
van de daar voor bepaalde huurpenningen aen de oude meijerlieden te verhuuren voor de tijd van ses
jaaren met drie jaaren op te seggen, ingeval de oude meijerlieden deese alzo bepaalde huure niet
verkoosen te continueeren, reserveeren sig de Erfgenamen hunne nadere resolutie omtrent de
verkoop of verhuuringe van al sulke katersteedjes, wordende teffens den Heer Markenrigter en
Gecommitteerdens versogt om de katersteedjes aen alle de meijerlieden te doen opseggen. Tot al dit
bovengenoemde sijn benoemd de persoonen Overesch, Posthoorn en Camphuys.
Gedelibereerd omtrent 't schouwen der Vloedgraven is goedgevonden Heer Markenrigter en
Gecommitteerden te versoeken om de voorschr. schouwen twee maal des jaars te doen of te laten
doen, na voorafgegaane kerkensprake.
Verders gedelibereerd om in plaatse van wijlen den Heer J.D. van der Wijk een gecommitteerde te
benoemen, is daertoe met meerderheijt van stemmen benoemt Jacob Overesch.
De gecommitteerde Westenberg heeft versogt dat in sijn plaatz meede een nieuwe gecommitteerde
mogte worden benoemd, welk versoek aengenoomen sijnde en door de gesamentlijke Erfgenamen
seer bedankt sijnde voor desselfs veelvuldige moeitens ten voordeele deeser markte aengewend, soo
is in desselfs plaatse met eenparigheijt van stemmen weeder daertoe benoemd den Heer J.G. van
Ittersum tot Relaer, en sijn op versoek van den Heer Markenrigter de boeken en stukken van de
markte aan de voornoemde gecommitteerde Van Ittersum overgegeeven.

Ter vergadering sijnde voorgebragt dat op de weg van Linderte na Luttenberg aen de gemeene weg
naast geleegen bij Frerik Vossebelt een plaatsjen is aengegraven en een huijsjen daerop is geset, is
goedgevonden dit plaatsjen als een erfgename katersteede te considereeren, dog buijten
consequentie voor 't vervolg, en verdere inhesie van de resolutien daer omtrent.
Goedgevonden dat alle nieuw te leggene zielen, duijkers, bruggen en soortgelijke, voortaan publiq
sullen worden aenbesteed aen de minst-aenneemende. Goedgevonden dat alle twee jaaren een
bepaalde erfgenamen vergadering zal worden gehouden op den derden maandag in Maart, tot het
afhooren der reekeninge, en te delibereeren over alle saken tot nut der markte behoorende, en sal
dien ten tevolge de eerste vergaderinge gehouden worden op deesen aenstaenden derden maandag
in maart 1798.
De geweesene gecommitteerde Westenberg heeft overgegeeven een reekening door de markenrigter
van Lenthe aen deselve ter hand gestelt, met versoek om deselve alhier over te geeven, en te
versoeken dat deselven namens de Erfgenamen mogte worden gestelt in handen van de Erfgenamen
uijt de boerschap Linderte ter deeser vergadering sullende erschijnen. En is goedgevonden
voorschreven reekening conform den voordragt te doen stellen in handen van den Heer Van
Lochteren Stakebrand.
Den Heer Markenrigter vertoont twee quittancien van uijtgeschootene penningen weegens een
extraordinaris schutter in de jaaren 1791 en 1792, bedragende te samen dertig guldens. Is
goedgevonden de Gecommitteerdens te versoeken om de voorschreven penningen aen den
Markenrigter te restitueeren en in uijtgave te brengen op desselfs te doene reekening.
Op voordragt van den Heer Markenrigter is goedgevonden dat soo eene of meer der aengestelde
schutters door twee irreprochable getuijgen kunnen overtuijgt worden dat met hunne kennis plaggen
of schadden sijn gestooken, ofte de markte op eene of andere wijse nadeel soude sijn toegebragt,
datelijk van hunne posten sullen worden ontzet.
Infidem: J.G. van Ittersum en gecommitteerdens J. Overesch.
1798 den 19 Maart sijn de Erfgenamen van het Raalterwoold na wettige convocatie te Raalte
vergadert geweest ten huijse van C. van Berkum. Waeren present: V.R. Bentink tot Schoonheeten en
IJrst, markenrigter J.G. van Ittersum en Jacob Overesch, gecommitteerdens, Pastor N. Pas Berend
ten Hove Jan Wifferink Hendrik Camphuijs Jannes Wolthaar D.J. Walraven Kleijn Boerkamp Gerrit
Wijtten Hendricus Kleijn Wolthaar Willem Posthoorn en eenige anderen.
Na voorgaende resumtie der handelingen van de erfgename vergadering in dato den 30 October 1797
is door de gecommitteerde J.G. van Ittersum voor gebragt de lijst van de agterstallige schulden
volgens uijtsettinge van den 31 Maart 1794 en voords door den coster Barnecate overgegeven een
lijst van de bij hem ontfangene gelden volgens uijtsettinge, is goedgevonden om de ontfangene
penningen aen de gecommitteerde J.G. van Ittersum uijt te tellen, en voords werkstellig te maken de
resolutie van den 30 October 1797 omtrent de nalatingen en deselve tot betalinge aen te spreeken.
Den markerigter heeft de vergadering berigt gegeeven dat bij hem ontfangen was de somma van drie
hondert guldens van de Erfgenamen van wijlen Mevrouwe van Blankvoord voor de aenkoop van Oude
Wolthaar. Is goedgevonden om dese gelden onder den markrigter te laten berusten ten eijnde daer
meede op den vervaldag den 13 November 1798 aen den Heer Bentink tot Werkeren te betalen 't aen
hem verschuldigde capitaal van de markte ad f. 400.-.- met twee jaren rente, wordende den
Markenrigter versogt om het voorseijde capitaal aen genoemde crediteur op te seggen en deese
schuld op sijn tijd te voldoen, hetgeene door den Markenrigter is aengenoomen met belofte om de
voorseijde f. 300.-.- tot den vervaldag te verrenten tegens drie gulden van het hondert ten profijte van
de markte.
Door de gecommitteerdens tot de taxatien Jacob Overesch, Willem Posthoorn en Hendrik Kamphuijs
overgelegt sijnde een lijst van alle de catersteeden en landen met opgave wat de huurders in 't vervolg
van tijd voor huur of pagt souden moeten geeven, is goedgevonden de genoemde gecommitteerdens
voor hunne genoomene moeite te bedanken en die lijst goed te keuren en word voorts de

gecommitteerde Van Ittersum gequalificeert om de voor de daarbij bepaalde pagt aen de
teegenswoordige huurders de voorkeur te geeven, ten eijnde zig binnen 6 weeken na dato deeses te
bepalen en de huurceduls te beteekenen, of andersintz tot de publique verhuuringe over te gaan.
Door den Markenrigter voorgebragt sijnde de lijst van de restante en uitgangen, is goedgevonden te
qualificeeren den advocat A. Sandberg ten eijnde namens de markt in te vorderen deese schulden en
teffens te examineeren of er eenige schulden questieus sijn, ten eijnde daer omtrent te handelen, zoo
en als na regten sal vermeenen te behooren, en sal voords aen gesegde advocat een extract deeser
aenstelling beneffens een lijst van die schulden ter hand gestelt worden tot desselfs narigt.
Op de requeste van J. Wieten (bekend op de lijst onder de naem van Jan op de Haer in Linderte)
houdende versoek dat aen hem mogte worden remissie gegeven van desselfs verschuldigde
agterstallige pagt uijt hoofde van verscheijden ongelukken, als van brand en anderzints, is
goedgevonden uijt aenzien van voorseijde ongelukken aen den suppliant de agterstallige pagt ter
somma van f. 46.10.- te schenken, alles egter op conditien dat den suppliant de loopende en verdere
pagten jaarlijks op sijn tijd voldoe.
Voorts is door de Erfgenamen goedgevonden om aen M. de Ruijter op de Breembroek, meede uijt
hoofde van diverse ongelukken te schenken desselfs verschuldigde agterstallige pagt ter somma van
vijf guldens, dertien stuijvers en tien penningen.
Door de gecommitteerde J. Overesch voorgebragt sijnde een reekentien ten laste van de markte van
den jaare 1787 groot f. 19.12.- weegens gemaakte duijkers, is goedgevonden den gecommitteerde
Van Ittersum te qualificeeren om het selve te betalen en op de te doene reekeninge in uijtgave te
brengen.
Op de veelvuldige klagten over het schouwen der Vloedgravens is goedgevonden de
gecommitteerdens Van Ittersum en Overesch te versoeken om hoe eerder hoe beeter en wel binnen
ses weeken voorschreven schouwe te doen en speciaal te letten op de vishoosen en verdere
waterstremmingen, met melding van dit point in de kerkenspraken, op een boete van een goudgulden.
Op de veelvuldige klagten over het niet opgraven der Vloedgraven bij of ter Vegterlo loopende bij de
Kerklanden, is goedgevonden bij kerkensprake bekend te maken dat de respective eijgenaeren van
de naast aengeleegene landen deselve binnen agt weeken behoorlijk moeten opmaken, bij poene van
nadere dispositien ten laste van gesegde eijgenaren, sullende hiervan ten allen overvloede bij extract
aen den kerkmeester Barnecate worden kennis gegeven tot desselfs narigt.
Voords is goedgevonden om de gecommitteerdens te qualificeeren om na te gaen op welke plaatsen
nieuwe duijkers, zielen en bruggen moeten aengelegt worden, ten eijnde ingevolge de publique
aenbesteeding aen de minstbiedende te doen, en ingevolge de resolutie op de voorige vergadering
hieromtrent genoomen.
Op de propositie van J.G. van Ittersum is goedgevonden op kosten van de markte een bruggetien te
laten leggen over de Vloedgraven bij Weevers Hendrik ten voordeele van den Velthoek, of ook
Reelaerhoek.
Op ingekoomene klagten dat die van Luttenberg aen de kant van Vegterlo de Vloedgraven van het
Raalterwoold verder schoonmaakten als haer territoir is strekkende, is goedgevonden de
gecommitteerdens te versoeken met den Markenrigter van Luttenberg hierover te spreeken ten eijnde
sulks in 't vervolg belet worde.
Op de requeste van den Pastor N. Pas, houdende versoek om een streepeltien gronds van 10 a 12
treeden gronds langs sijn vijver te moogen aengraven, ten eijnde sulks tot een bleijkvelt te moogen
inrigten, alzo zijn buurman het naestgeleegen grasland tot bouwland had aengelegt, is goedgevonden
het gedane versoek te accordeeren mitz er een weg voor het land van Coesvelt overblijve en door den
suppliant behoorlijk onderhouden worde, en buijten consequentie voor het vervolg.

Bijschrift: Den 14 Meij 1804 is Derk Jan Hemminck als eigenaar van het erve Hemmink en de
erfgenaamenvergadering gecompareerd en heeft verklaard van de weg ten behoeve van de Pastor
Pas en zijne erfgenaamen renuntieren en afstand te doen en wel uijt hoovde van daer over met
gezegden Pastoor gemaakt contract, waarvoor hij tegen gemis van dese weg heeft genoten eene
summa van tien guldens en tien stuijver.
J.G. van Ittersum J. Overesch, gecommitteerdens.
1798 den 1 October sijn de Erfgenamen van het Raalterwoolt na wettige convocatie te Raalte extraordinair
vergadert geweest ten huijse van C. van Bercum. Waren present: J.G. van Ittersum en J.
Overesch, gecommitteerdens Graaf Van Rechteren tot Hofstee H.J. Westenberg namens desselfs
Heer Vader Posthoorn, Camphuijs, Loseman, Wijtten, De Schrijver, Willinkvoorde en eenige anderen.
Na voorleesinge van de propositie door de commissie van het intermediair bestuur van 't voormalig
gewest Overijssel rakende den Twentschen weg, ingevolge gehoudene comparitie tot Lente op den
13 September laatstleden soo hebben de gecommitteerdens alsmeede namens den Heere
Markenrigter gedeclareert van gevoelen te weesen dat men uijt toegeeflijkheijt tot het herstellen van
deese questieuse weg soude kunne overgaan, sonder eenige verdere verpligting voor 't vervolg te
willen erkennen, en verders omtrent 't herstellen der bruggen geensintz daer aen te willen meede
werken, met verdere bijvoeging sig in geene procedure te willen inlaten. Graaf Van Rechteren
conformeert sig met dit advijs. Den Heer Westenberg is van gevoelen dat en weg en bruggen
geheellijk door de stad van Zwol moet gemaekt en onderhouden worden. Erkennende geene
verpligting om sulks anders te doen, hiermeede conformeerden sig de leeden der vergadering,
uijtgesondert bovengenoemde gecommitteerdens en Grave Van Rechteren. Dus bij conclusie 't
voorstel der commissie gedeclineert.
1800 den 3 Maart sijn de Erfgenamen van het Raalterwoold na voorgaende wettige convocatie te
Raalte vergadert geweest ten huijse van Cornelis van Bercum, de ordinaire gelijk met de
extraordinaire vergadering. Waren present: A. Sandberg namens V.R. Bentink als Markenrigter J.G.
van Ittersum en J. Overesch als gecommitteerdens H. Queijsen namens de Stad Zwol E. Westenberg
namens desselfs vader W. Umbgroven namens de stad Deventer D.J. Walraven namens Mevr. Wed.
Walraven W. Queijsen namens de Wed. Van der Wijk Evert Brunsler namens A.J. van Lochteren
Stakebrand Posthoorn, Wolthaar, Bonschotte en eenige anderen.
Nadat de handelingen van de Erfgename vergadering van den 1 October 1798 geresumeert waren, is
aen de vergadering voorgeleesen de resolutie van het departementaal bestuur van den Ouden IJssel
in dato den 16 Januarij 1800 over de te produceerene bewijsen omtrent den Twentschen weg, soo is
door de Erfgenamen goedgevonden den Markenrigter te autoriseeren om een addres te laten doen
aen voorschreven bestuur en daerbij te kennen te geven dat de bewijsen betrekkelijk den Twentschen
weg door den advocat Brinkman op den 23 Junij 1793 aen de gedeputeerden van de Staten van
Overijssel sijn overgegeven, en de Erfgenamen deselve na aengewende moeite niet hebben kunnen
bekoomen, versoekende dierhalven dat aen hun die ingediende stukken eerst mogten worden weeder
ter hand gestelt, ten eijnde dien na, dien weg te repareeren of te onderhouden, en daaromtrent
soodanig te kunnen doen en handelen als sij sullen vermeenen te behooren.
E. Westenberg is van oordeel dat de Erfgenamen van Linderte de deliberatie over deese zaak alleen
is betreffende, protesteerende tegen alle prejudicie ten opsigte de buurschappen Tijeraan en Boetele.
Door de gecommitteerde Van Ittersum sijnde overgegeeven de marktereekening van Raalterwoold
van ontfangst en uijtgaven beginnende met den 30 October 1797 en eijndigende met den 23 Februarij
1800, is deselve nagesien, en met de stukken daertoe betrekkelijk is gebleeken dat meerder
ontfangen dan uijtegegeeven is een somma van neegen en vijftig guldens vier stuijvers en agt
penningen, welke somma in een volgende reekening in ontfangst sal moeten gebragt worden.
Is goedgevonden aen Heuven Gerrit hunne schuld tot Martini 1800 te remitteeren, uijt hoofde van
hunne armmoedige omstandigheijt waarin sig bevinden.

Op de requeste van Gerrit Wijtten, Jannis Mensink, Willem Wissink etc. houdende klagten over de
veelvuldige aengravingen, is geresolveert: "dat niemand bevoegt sal sijn tot het doen van
aangravingen dan met voorgaende toestemminge van de Erfgenamen en teegens betaling ter
onpartijdige taxatie, blijvende een ieder beregtigt om de weederregtelijke gedane aengravingen te
moogen insmijten, als na landregte, en sullen de schutters gelast worden om van alle aengravingen
die na dato deeses mogten geschieden, ten eersten kennis te geeven aen den Markenrigter en
gecommitteerdens tot derselver narigt." E. Westenberg q.q. neemt deese resolutie over.
Op de requeste van H. Wissink houdende versoek dat een brug in plaatz van een spikke mogt worden
gelegt over de Vloedgraven in Linderte, en dat de grensscheijding tusschen de markte van 't
Raalterwoold en Luttenberg mogte worden gemaakt, is goedgevonden in 't eerste point te diffi
culteeren, en sijn voorts gecommitteerdens gelast om soo spoedig moogelijk die grensscheijding
tusschen de beijde markten in order te brengen. E. Westenberg q.q. neemt deese resolutie over.
Op 't versoek van Holtmate dat hem een plaats mooge worde aengeweesen alwaar hij soude kunnen
woonen, is goedgevonden Markenrigter en gecommitteerdens te qualificeeren om aen den suppliant
een plaatz in 't velt aen te wijsen, en 't selve voor twaalf jaaren te moogen gebruijken sonder betaling
van pagt. Voorts is deselve resolutie gevallen omtrent Koks en anderen die sig in bovengemelde geval
bevinden. Verders worden de gecommitteerdens gelast om alle aengravingen die binnen jaar en dag
mogten geschied sijn, in te laten smijten. E. Westenberg q.q. neemt deese resolutie over.
Is goedgevonden om in plaats van op desselfs versoek ontslagen schutter Jannis Nijvelt, in desselfs
plaatz aen te stellen Frerik Sondergelt. Is goedgevonden de gecommitteerdens te qualificeeren om
aen Jacob Overesch, Willem Posthoorn en Hendrik Kamphuijs te betalen dertien guldens en tien
stuijvers ter voldoening van hunne declaratie weegens 't taxeeren der Erfgename plaatsen den 16, 17
en 18 November 1797.
Op de propositie van A. Loseman en A. Bonschotte dat den duijker leggende in de gemeene weg in
Tijenraan, ten spoedigsten mogte vernieuwd worden, is goedgevonden de gecommitteerdens te
qualificeeren " om die plaats in ogenschijn te neemen en te handelen na bevind van zaken, 't selve is
goedgevonden omtrent Avermarsch en Berend Derks "
Op de propositie van gecommitteerdens om te moogen in reekening brengen voor buijtengewoone
moeitens en houden van conferentien buijten de plaats hunner wooning en markte, het doen van
schouwen etc. etc. is goedgevonden deese voorslag in advis te houden tot de eerstvolgende
vergadering.
Den 15 Maart 1802 zijn de Erfgenamen van het Raalterwoold na voorafgaande wettige convocatie
vergadert geweest ten huijse van C. van Bercum tot Raalte. Waren present: A. Sandberg namens
V.R. Bentink als markenrigter J.G. van Ittersum en J. Overech, als gecommitteerdens N. Pas D.J.
Walraven namens de Wed. Walraven Bonschotte Wifferdink Veldink en eenige anderen
Nadat de handelingen van de Erfgenamen vergadering in dato 3 Maart 1800 waren geresumeert heeft
de Markenrigter schriftelijk gerapporteert dat hij ter voldoening aen de resolutie der Erfgenamen in
dato 3 Maart 1800 de noodige adressen aan het departementaal bestuur van den Ouden Ijssel had
laten doen met opgave der reedenen waerom de markte van het Raalterwoold niet konde voldoen aen
de resolutie van gesegde Bestuur in dato 16 Januari 1800 in het produceeren der bewijsen over de
Twentsen Weg en met versoek dat aen hem mogten worden geëxtradeert de papieren door den
avocat Brinkman op den 23 Juny 1793 overgegeeven aen de gedeputeerde van de Staten van
Overijssel, dat gesegde Departementaal bestuur daarop den remonstrant had versonden na de
commissie van finantie als onder wiens directie de griffie stond, dan dat ook aldaer te vergeefs na de
papieren van deese markte was gesogt. Dat het Departementaal Bestuur wel nader had
aengedrongen op de voldoening van hunne resolutie, dan dat hij Markenrigter sig bij voortduuring had
geëxcuseert met de volstrekte onmogelijkheijt waerin de markte sig bevond door 't gemis van die
papieren, vertrouwende hij hiermeede aen de intentie der Erfgenamen te hebben voldaan en
geevende hiermeede over de reekening van de bediende-avocat deeser markte over deese zaak en
het verdere verdiende over de jaren 1798-1801 ten opsigte der oude uijtgangen aen de markte
behoorende, welke reekening tesamen is bedragende seeven en veertig guldens met versoek dat de
noodige orders tot voldoening derselver moogen worden gestelt.

Waerop de Erfgenamen den Markenrigter voor desselfs rapport en aengewende moeite hebben
bedankt en voorts de gecommitteerdens gequalificeert om de reekening te voldoen.
Door den gecommitteerde J.G. van Ittersum zijnde overgegeven de reekening van ontfangst en
uijtgaven van de markte van Raalterwoold beginnende met den 23 Februarij 1800 en eijndigende met
den 8 Maart 1802, is deselve nagezien met de aqcuitten sig daarbij bevindende en gebleeken dat
meer is ontfangen als uijtgegeeven een somma van sesentwintig guldens, agt stuijvers en agt
penningen welke de rendant in desselfs volgende reekening behoorlijk als ontfangst sal moeten
brengen.
Is verders geresolveert dat de eijgenaaren van Wallink, Hofstee en Relaer de verschuldigde
uijtgangen sullen betalen seedert de tijd dat deese goederen in eijgendom hebben beseeten, en wel
de tijdelijke eijgenaaren van het Relaer en Wallink seedert den jare 1781, wordende de verdere jaren
geremitteerd.
Op het rapport van de gecommitteerdens omtrent het aangraven der gemeente gronden is
goedgevonden weederom te herhalen en in werking te brengen een resolutie deeser markte van den
jaare 1652 en te stellen eene boete van 25 goudguldens teegen diegeene die eenige aengravinge
doet buijten toestemming der eijgenaaren, en van 50 goudguldens teegen diegeene die het
ingesmeetene weederom opgraven, wordende den Markenrigter en gecommitteerdens gequalificeert
om die boetens sonder verweijl in te doen vorderen als na landregte.
Op de propositie van eemige Erfgenamen om aan Hendrik Woolthaar (Olde Knol voorheen) remissie
te geeven van de agterstallige pagt uit hoofde van het ongeluk van brand in 't voorgaande jaar aan zijn
huijs overkoomen, is geresolveert niet alleen aen hem de agterstallige jaaren pagt te remitteeren maer
ook de pagt te schenken tot Martini 1803. Insgelijks is geresolveert om aan Steenwelle te remitteeren
de terstallige verschuldigde pagt en hem in 't vervolg te stellen op een jaarlijkse pagt van twintig
guldens.
Op het gerapporteerde ter vergadering dat de geheele grensscheijding met die van Luttenberg in het
vriendelijke niet had kunnen worden vereffent, is geresolveert om de gecommitteerdens nader te
versoeken en te qualificeeren om bij de gecommitteerdens van Luttenberg nader aansoek te doen dat
zij het gemaakte accoord omtrent de grensscheijding en wel voor dat gedeelte dat van de Vossebelt
tot aan den Elskamp loopt, sullen gestand doen; en voorts een nadere pooging te doen om de
grensscheijding te reguleeren tot voorkominge van onaengenaemheden tusschen de beijde markten,
sullende de gecommitteerdens van hun weedervaren ten spoedigsten rapport doen op eene
extraordinaire vergadering.
Op de propositie van de gecommitteerdens om de zandstuijven te beletten en daartoe de noodige
kosten te moogen aenwenden, is geresolveert om de gecommitteerdens te qualificeeren om de
zandstuijven te beletten en daer toe een somma van gelden te gebruijken mitz niet booven de vijftig
guldens.
Op de propositie van eenige Erfgenamen is goedgevonden dat aen den Raalter Enk bij de Sloijse en
bij Wellinkvoorde Veene een zile sal gelegt worden, wordende vervolgens de gecommitteerdens
gequalificeert soo veele dukers te moogen leggen als noodig sullen oordeelen, mitz sulks op publique
weegen geschiede.
Op de klagten van eenige Erfgenamen is geresolveert het verbieden van plaggen steeken langs de
gemeene weegen, nog ook de kanten af te steeken, of sand te graven op boete van vijf goudguldens
half voor den aanbrenger en half ten profijte van de markte, waarvan de kerkenspraaken ten
spoedigsten sullen afgaan. En is verder goedgevonden dat als de Vloedgravens worden geschouwt,
ook de togtslooten geschouwd sullen worden. (getekend door:) J.G. van Ittersum, J. Overesch,
gecommitteerdens.
Den 14 Maij 1804 sijn de Erfgenamen van het Raalterwoold na voorafgegaane wettige convocatie
vergadert geweest ten huijse van Leegebekke tot Raalte, en waren present: A. Sandberg namens
V.R. Bentinck als Markenrigter J.G. van Ittersum en J. Overesch, gecommitteerdens W. Umbgrove,

namens de stad Deventer J.C.H. Oldeneel van Oldenzeel N. Pas Hermannus Werminck namens J.L.
Bosch de la Calmette A. Lozeman Veldink, H. Kamphuijs en meer anderen.
Nadat de handelingen der Erfgenamen-vergadering in dato den 15 Maart 1802 waren geresumeert, is
afgehoort de reekening van ontfangst en uijtgaven van de gecommitteerde J.G. van Ittersum van de
markt van Raalterwoold beginnende met den 9 Maart 1802 en eijndigende den 1e. Maij 1804 en is bij
slot van reekening bevonden dat meer is ontfangen als uijtgegeeven eene somma van f. 52.5.14
welke den rendant in desselfs volgende reekening behoorlijk in ontfangst sal moeten brengen.
De gecommitteerde J.G. van Ittersum ter vergadering hebbende voorgedragen dat de kerkelijke
commissie van de Hervormde gemeente van Raalte van hem namens het Raalterwoolt had gevordert
f. 9.4.- ter voldoeninge van het verschuldigde ingevolge carspels resolutie van den 26 July 1802 en
sulks door hem was geweijgert op fundament dat deese schuld was ten laste van het kerkdorp Raalte
als van ouds betalende twee guldens van ieder hondert blijkens resolutien van 13 Junij 1704 en 27
Junij 1791. Waarop gedelibereert zijnde is goedgevonden het verrigte van de gecommitteerde te
approbeeren en deese betalinge over te laten ten laste van het kerkdorp Raalte.
Op voordragt van gecommitteerdens is tot goedmaking der schulden van de markte geresolveert om
aen de besitters van aengegravene landen toe te staan om hunne te vooren aengegravene gronden
te koopen teegens vijf stuijvers per roede veldgrond (mitz gewaard sijnde) en teegen tien stuijvers per
roede van ieder ongewaerde en van groengrond van ieder gewaerde tien stuijvers en van een
ongewaerde een gulden per roede, mitz sig daertoe binnen ses maanden aen den gecommitteerde
J.G. van Ittersum aangeevende en dat bij foute van dien deselve dadelijk sullen gestelt worden op
eene jaarlijkse pagt door onpartijdigen te taxeeren, waertoe de setters met de schutters bij de besitters
van soodanige gronden sullen rondgaan, ten eijnde de markte sig daarna sal kunnen reguleeren, en is
al meede geresolveert om tot afdoening der markteschulden ten spoedigsten publiq te doen
verkoopen de catersteede het Kisjeswand vermitz uijt de afgehoorde reekening is gebleeken dat den
tijdelijken huurman een groote somma gelts weegens huurpenningen aen de markte verschuldigt is en
sig buijten staat bevind om die schuld te voldoen.
Aan Hakke Berend door de markte aan hem geschonken een streepel aengegravene grond in den
Assendorperhoek welks weederom ingesmeeten was.
De gecommitteerdens ter vergadering hebbende gerapporteert dat zij met die van de markte
Luttenberg waren overeengekoomen om bij den Vossebelt en Elskamp scheijdpalen te plaatsen en
daertoe de dag reeds hadden bepaalt, dan dat die van Luttenberg op die bepaalde tijd hadden
geweijgert om ingevolge het gemaakte accoord de paalen te setten, en dit geschil dus alnog bij
voortduuring onafgedaan bleef. Waerop gedelibereerd sijnde is goedgevonden om eens eijndelijk een
eijnde van de geschillen met die van Luttenberg te bekoomen, de gecommitteerdens te autoriseeren
om hun door een bediende namens de markte gerigtelijk te laten sommeeren om binnen drie
maanden de scheijdpalen te helpen setten bij den Vossebelt en Elskamp, en voorts met de markte
over te gaan tot het maken van een scheijding tusschen de beijde markten, wordende de
gecommitteerdens wijders gequalificeert om bij verder uijtstel of onwilligheijt van die van Luttenberg de
noodige regtsmiddelen daertoe in 't werk te stellen.
Is geleesen een brief van de commissie tot administratie der goederen van de gereformeerde
gemeente te Raalte in dato 20 Februarij 1804 in antwoord op een missive van de gecommitteerdens
van Raalterwoold en houdende: (fiat insertio:)
" Aan de Heeren gecommitteerdens van het Raalterwoold, Mijne Heeren! De commissie tot
administratie der goederen van de gereformeerde gemeente te Raalte, van Ulieden ontfangen
hebbende 1. een extract uijt het marktenboek des carspels Raalte den 29 Junij 1795 behelsende een
rapport der toenmaalige gecommitteerdens des carspels J.D. van der Wijck tot 't Jongeraan en A.
Jordens tot de Weele, waerin onder anderen tot tweemaal toe gesegt word dat de Hoogen of
soogenoemde Spijkerskamp onder 't Reelaer voor de helft is een eijgendom van het Raalterwoold; 2.
Eene missive houdende versoek om voorziening dat Spijker Hendrik in qualiteijt van huurman van het
Raaltewoold niet verstooken en word van sijn regt op de huur op de halve Hoogen Kamp. Vind sig
verpligt om hierop te antwoorden dat zij het rapport van carspels gecommitteerden niet sonder
bevreemding geleesen hebben, en sulks wel om de volgende reedenen:

Vooreerst is bij de overgifte der papieren de goederen der gereformeerde kerk betreffende, ook aen
de commissie ter hand gestelt het kerkenboek, bevattende behalven de reekeningen seedert den
jaare 1757 door verscheijden kerkmeesters van hunne administratie gedaan, een specifique lijst der
goederen en eijgendommen de kerk toebehoorende, door of van weegens de Heeren Erfgenamen
opgemaakt, op welke lijst niet de halve maar de geheele Hoogen of soogenoemde Spijkerskamp als
een eijgendom der kerke word opgegeeven. 't welk dus voor eene volleedige erkentenis van het regt
der kerke op de gesegde kamp door de gezamentlijke Heeren Erfgenamen, van welke die van het
Raalterwoold een aanmerkelijk deel uijtmaken, moet gehouden worden.
Daar en booven is de kerk ook altijd in het ongestoort besit en gebruijk van den geheelen kamp
geweest, 't welk onder anderen daaruijt evidentelijk blijkt, dat de akkermaalshegge bijna rondom de
kamp staande, alle neegen of tien jaaren ten profijte van de kerk verkogt en het gelt daer van
gekoomen in de kerkcassa gestort is, sonder dat ooit het Raalterwoold eenige pretensie op deese
hegge of op 't provenu derselven gemaakt heeft. Dat voorts Spijker Hendrik als huurman bij 't
Raalterwoold bekent staat, doet in deesen weijnig af, blijkende hier uijt alleen, dat gesegde Hendrik
van een of ander stukjen land, moogelijk wel van de oude en nieuwe huijsstee van welke carspels
gecommitteerdens in hun rapport en opneeming der landerijen seekere stuijvers gelt betaalt, welk
laast de commissie niet onwaarschijnlijk voorkomt, naardien de legging der huijsen van Spijker
Hendrik niet alleen, maar ook van Weever Hendrik soo is; dat elk die de selve beschouwt van selve op
de gedagten moet vallen, dat de grond waerop beijden staan alsook de oude huijsstee van Spijker
Hendrik voorheen van de markt is aangegraven, althans dat gesegde Hendrik geenzints van de
Hoogen Kamp een jaarlijkse pagt aen 't Raalterwoold heeft kunnen betaalen, blijkt evidentelijk uijt het
hierbooven geallegeerde.
De commissie moet het dus daar voor houden dat carspels gecommitteerdens ter goeder trouw in hun
rapport gedwaalt hebben en kunnen dus aan het versoek in Ulieder missive vervat niet voldoen, ten
waare uijt het markenboek van het Raalterwoold (waarin dog en niet in 't carspels boek de bewijsen
voor het eijgendom van gesegde markt moeten gesogt worden) zulke gronden mogten kunnen
aangevoerd worden, uijt welke het regt van eijgendom dier markt op den halven Hoogen of
soogenoemde Spijkers Kamp middagklaar blijkt, in welk geval de commissie van zoodanig instrument
visie en desnoods copie versoekt.
Wij teekenen ons, Mijne Heeren! Uw Edeles oodmoedige dienaaren, de leeden der kerkelijke
commissie te Raalte uijt derselver naam was geteekend: S. Dibbetz Raalte, 20 Februarij 1804
Waerop gedelibereert sijnde is goedgevonden de stukken te stellen in handen van de
gecommitteerdens en de goedsheer N. Pas ten eijnde op de eerstvolgende vergadering daer omtrent
te dienen van consideratien en advis, en intusschen te sorgen dat de pagt als van ouds aen de markte
competeerende niet aen de kerkelijke commissie worden uijtgetelt.
Op propositie ter vergadering gedaan is geresolveert om aan den schutter Goorsumpel te restitueeren
de somma van f. 15.-.- die hij in het afgeloopen jaar aen gerigtskosten in het gerigt van Raalte had
erlagt ter zaake van een klagte door hem ingebragt als schutter teegen Jan op de Haar.
Voorts is geresolveert om tot weering der sandstuijven een oppasser aan te stellen en daartoe bij
provisie te qualificeeren Jan in de Sandstuijve teegens genot van zijn pagt ad 3 guldens jaarlijks, en
quijtschelding van het geene hij over de jaaren verscheenen Martini 1802 en 1803 verschuldigt was.
Is goedgevonden aan Jannis Nijvelt (naastgeschreven: Kleijert) toe te staan een stuk gronds om sijn
huijs te accordeeren dat het door gecommitteerdens en setters sal aangeweesen worden, en hetwelke
12 jaaren sal vrij hebben, en dan op eene matige pagt na bevind van zaken sal gestelt worden.
Op voorstel van Lozeman versoekende dat op de minst kostbaarste wijze voor een spik, genoegsaem
om over te varen, door de markte mogte gesorgt worden, is sulks in advis gehouden. Op
ingekoomene klagten dat de Sondergeltsbrug behoorde gerepareert te worden, in soo ver maer alleen
dat deselve bruijkbaar wierde om over te varen, is goedgevonden deselve in soo verre te laten
opmaken dat deselve bruijkbaar worde en de gecommitteerdens versogt sulks te besorgen..

1804 den 29 Augustus zijn de Erfgenamen van het Raalterwoold extraordinair vergadert geweest na
voorafgegaane wettige convocatie ten huijse van Leegebekke tot Raalte. Waren present: V.R.
Bentinck tot Schoonheeten, Markenrigter J.G. van Ittersum en J. Overesch, gecommitteerdens W.
Umbgrove namens de stad Deventer J.C.H. van Oldeneel van Oldenzeel D.J. Walraven N. Pas
Loseman, Posthoorn, Bunsikotte, Wissink, Wifferdink, en verscheijden anderen.
Voorgeleesen zijnde een voorslag van het Departementaal Bestuur van Overijssel aengaende de
herstelling van den Twentschen weg, waerop gedelibereert zijnde is goedgevonden: Gemelde weg en
bruggen en duijkers door de stad van Zwolle soude moeten in volkoomen order gebragt worden,
waerna de boerschappen van het Raalterwoold voor soo verre een ieder hunnes is aangaende de
weg souden onderhouden.
Vervolgens goedgevonden dit navolgende in antwoord aen het departementaal in te brengen: "
Ingevolge en ter voldoeninge op het voorgestelde der commissie uijt het Departementaal Bestuur van
Overijssel, heeft de Heer Markenrigter van het Raalterwoolt Bentinck tot Schoonheeten de
Erfgenamen en goedsheeren van voornoemde markte op heeden den 29 Augustus 1804
geconvoceerd en aan deselve het voorstel der commissie nopens het uijt de weg ruijmen der soo
lange bestaan hebbende verschillen over den Twentschen weg opengelegt. Waerop gedelibereert
zijnde heeft de vergadering van het Raalterwoolt op voordragt van genoemde Heer Markenrigter
genoegen genoomen in 't eerste lidt der propositie tot vergelijk door de commissie van het
Departementaal Bestuur voorgestelt en in schrift in dato den 30 Julij 1804 overgegeeven, in welker
voordragt tot vergelijk de commissie segt dat om gelibelleerde geschillen onderling in der minne te
termineeren en uijt de weg te ruijmen door een van beijde partijen de kosten tot een behoorlijk herstel
van de weg moeten worden aangewend, voor zijn reekening moesten worden genomen, latende daer
en tegen het goed in staat houden van den weg aen de andere partij over. Ten dien eijnde heeft de
vergadering den Heere Markenrigter beneevens de Heeren Van Ittersum en Pas versogt op den 3
September sig ingevolge aanschrijvinge bij de commissie van het Departementaal Bestuur te
vervoegen, en namens de markte van het Raalterwoold voor te slaan dat indien de stad van Zwolle sig
verpligt om de genoemde Twentschen weg thans in volle order te brengen, de weg behoorlijk aen te
hoogen en in 't midden rond en na beijde zijnde afloopend, alsmeede de bruggen en duijkers van dien
weg prompt goed in order te maken, alsdan de boerschap door welke deselve weg onder het
Raalterwoold behoorende loopt, in 't vervolg in order en behoorlijk bruijkbaaren staat sal worden
onderhouden, maar dat het brugjen bij Vegterloo op dien weg onder het Raalterwoold geleegen, door
de markte van 't Raalterwoold in 't vervolg sal worden bekostigt voor de eene halfscheijd en door de
stad van Zwol voor de andere halfscheijt, en alzoo de weg door de boerschap alleen, maar het
brugjen met de stad van Zwol gemeenschappelijk onderhouden sal moeten worden. En om in het
toekoomende nimmer meer in geschil over meergemelde weg met de stad van Zwol te koomen,
versoekt de vergadering den Heer Markenrigter en de Heeren Van Ittersum en Pas de zaken daar
heen te dirigeeren dat immers en in geval van acceptatie der bovengemelde voorslag het
Departementaal Bestuur eerbiedig worde versogt om iemand te qualificeeren ten eijnde dien weg als
deselve door de stad sal zijn afgemaakt en het herstel geeijndigt, te examineeren en aan meergemelt
Hoog Bestuur te rapporteeren of deselve al of niet in behoorlijke staat is gebragt en den weg wel en
na order gemaakt en bevonden zijnde sal de boerschap als booven, deselve in goeden staat voortaan
houden, en mag ook wel wederkeerig leijden dat iemand daar na door het Departementaal Bestuur
worde afgesonden om te zien en te rapporteeren of die weg al of niet na order door de boerschap
onderhouden worde, als wanneer dus alle geschil hierover sal eijndigen en geeindigt sal blijven, en
soude onverhooptlijk de stad van Zwol ook selfs dit middel en voorslag tot een volkoomen vergelijk
willen verwerpen, word den Heere Markenrigter en de Heeren Van Ittersum en Pas gequalificeerd om
tot voorkooming van verdere onaangenaamheeden of kostbaare procedures deese geheele zaak aen
het wijs oordeel en regtvaardige beslissing van het Departementaal Bestuur finaal over te geeven en
te versoeken om een eijnde aen dit geschil te maken, soo als hoogst deselve in hunne wijsheijt sullen
meenen te behooren. Wordende al verder meergenoemde Markenrigter en de Heren Van Ittersum en
Pas versogt en gequalificeert in deesen na bevinding en eijsch van zaken te handelen soo als deselve
tot meeste nut der Erfgenamen sullen oordeelen."
Was geteekent: V.R. Bentinck, Markenrigter
Is eenparig beslooten dat alle die geene die in 't toekoomende wettig gerequireerd worden tot het
insmijten, removeeringen van huijsjes of soortgelijken, aen alle requisitien der markte sullen moeten
voldoen en compareeren, en alle de orders ter uijtvoer brengen op de boete de eerste maal van twee

goudguldens door den Markenrigter onmiddelijk te laten innen en bij verweijgering de nalatigen door
middelen regtens tot betalinge der boetens te noodsaken.
Hendrik Hiethaar welke een hut had opgeslagen bij de Vegterlo sal aen den Haerlerdijk een plaatz
worden aengeweesen alwaar ses jaaren voor niets dog nadien op een reedelijke pagt gestelt worden,
sulks door de gecommitteerdens aanwijsen.
Hendrik Kisjeswand per requeste versogt hebbende om remissie van schuld, is goed gevonden 't
versoek toe te staan dog sonder consequentie voor dusdanigen in 't vervolg, sijnde hem nu sijn
verschuldigde geschonken.
Den 18 Maart 1805 zijn de goedsheeren van het Raalterwoold na wettige convocatie extra-ordinair
vergadert geweest binnen Raalte ten huijse van den casteleijn Leegebekke. Waren present: J.
Overes, gecommitteerde. Den Heere Van Ittersum tot Reelaer absent weegens ongesteltheijd. N. Pas
voor sig selfs en als gequalificeerde door de goedsheeren in deesen Den Heer A. Qeuijsen tot
Langeveltsloo A. Loseman J. Wietten W. Posthoorn H. Vegterloo L. Koopman J. Veldink Overmars en
meer anderen.
Is voorgeleesen na de leesinge der voorige vergadering een request en bijlage van de gereformeerde
kerkelijke commissie gepresenteert aan het Departementaal Bestuur van Overijssel strekkende om te
bewijsen dat de geheele zoo genaemde Spijker Hendriks Kamp in het Reelaer niet voor de halfscheijt
aan het Raalterwoold maar alleen in eijgendom aen de gereformeerde kerk van Raalte is
toebehoorende.
Verders geleesen een aanschrijvinge van het Departementaal Bestuur van Overijssel dat voor of op
den eersten April 1805, teegens de gedaane klagten van de commissie van de gereformeerde kerk,
een berigt door deese vergaderinge moet worden ingesonden.
Is na rijpe overweeginge der bewijsen dat de halve Spijkermans Kamp wettig aen het Raalterwoold
met de geheele huijssteede toebehoord, met eenparigheijt van stemmen goedgevonden om den
Pastoor N. Pas verder te qualificeeren en gevolmagtigt te maken door deesen om aen den Heer
advocat A. Sandberg of een ander aen te neemen en te versoeken 't noodige berigt op te stellen en
aan dien avocat de noodige bewijsen heeden in deese vergaderinge voorgelegt ter hand te stellen en
te versoeken 't daar heen te rigten dat het Departementaal Bestuur overtuijgt worde de bewijsen soo
klaar te zijn dat het gedaane versoek der requestranten mooge geweesen worden van de hand, dog
teffens met aanbiedinge dat zoo het Departementaal Bestuur verdere inligtingen begeerde men van
deese zijde tot alle autentique en geregtelijke bewijsen bereijt is. Egter hoopt en vertrouwt deese
vergaderinge dat tot voorkoominge van kosten, deese bewijsen het hooggemeld bestuur van de
egtheijt der zake genoegsaem sullen overtuijgen.
Op Dinsdag den 27 Augustus 1805 sijn de goedsheeren van het Raalterwoold na wettige convocatie
extra-ordinair vergadert geweest ten huijse van den casteleijn Leegebekke tot Raalte. Waren present:
V.R. Bentink tot Schoonheeten, Markenrigter J.G. van Ittersum en J. Overes, gecommitteerdens Van
Slochteren Stakebrand, Pruijmers tot de Vellenaer Umbgrove namens Deventer Van Oldeneel tot
Oldenzeel Van der Wijk van Archem Walraven, scholtus tot Raalte N. Pas H. Podt Wifferink Wietten
Hemmink Camphuijs Wolthaer Bosman Posthoorn J. Overmars en meer anderen.
Na gedaane resumptie van voorgaende vergaderinge heeft den goedsheer N. Pas overgegeeven 't
volgende rapport: Fiat insertio "Ingevolge en ter voldoeninge der resolutie van de Heren Erfgenamen
heeft den ondergeteekende den Heer advocat A. Sandberg de markteresolutie overhandigt, en van
het noodige ingevolge die marktenresolutie ge‹nstrueert. Den Heer Sandberg heeft ook het berigt den
1e April 1805 ingediend, is dus aen de aanschrijvinge van het Departementaal Bestuur soo wel als
aan de gegeevene orders der Erfgenamen voldaan tot heeden onder reserve van kosten." Was
getekend: N. Pas.
Markenrigter heeft laten voorleesen eene memorie aengaende de aangravinge hier na volgende: Fiat
insertio: Den ondergeteekende Markenrigter van het Raalterwoold vernoomen hebbende dat er
weegens het aangraven en insmijten der ongecultiveerde gronden, meermalen moeijelijkheeden en

discrepantiën tusschen de Erfgenamen en ingeseetenen van het Raalterwoold sijn ontstaan, (en
teffens ook gezien en overwoogen de differente teegens elkanderen inloopende resolutien op dat
sujet genoomen, het welk soo als natuurlijk een verschillende uijtlegginge omtrent dat punct heeft te
weeg gebragt) weshalven, uijt hoofde der meenigvuldige aangravingen, welke er seedert de laaste
Erfgename vergaderinge weeder op nieuws hebben plaats gehad, noodig geoordeelt om tot
conservatie der goede order en het meeste voordeel der markte, eene buijtengewoone Erfgenamen
vergaderinge teegens heeden den 27 Augustus 1805 uijt te schrijven, ten eijnde als dan met
wegneeminge van alle teegenstrijdigheeden en verschillende begrippen iets finaals en duidelijk
omtrent de aangravingen wierde bepaalt en vastgestelt. En het is dan ook ten gevolge dat den
ondergeteekende gemeent heeft de Erfgenamen te moeten voordragen dat, doordien deselve bij
voorige resolutie en insonderheijt meede van die van het voorige jaar 1804, hunne gevoelens
duijdelijk hebben gemanifesteert gehad, dat het aangraven en cultiveeren der ongecultiveerden
gronden niet in 't geheel behoorde verhindert te worden, maar in teegendeel, onder gereegelde
bepalinge toegelaten, egter zoo, dat daardoor niet het geheele velt en de soo nuttige groengronden,
werden bedorven, maar zoodanig, dat het strekke tot voordeel van de markte, en de vlijtige bouwman
er zijn voordeel daerin mooge vinden. En om dit heijlsaem oogmerk (zoo moogelijk) te bereijken, is 't,
dat ondergeteekende de volgende pointen aen de Erfgenamen komt voor te dragen:
Articul 1. Dat al die gedenkt aen te graven, sulks behoorlijk aen den Markenrigter, of bij absentie, aan
de gecommitteerdens sal moeten aangeeven, met melding waar en hoeveel ongeveer hij wel gedenkt
aen te graven, en het welke dan ten eijnde alles in eene behoorlijke order geschiede, door een
gequalificeerd persoon, nader daer toe te benoemen, sal moeten worden gemeeten, ten koste van die
geene die wil aangraven.
Art. 2. Dat een ieder die aangraaft daer voor aan de markte sal moeten voldoen, het geene bij
resolutie der Erfgenamen van den 14 Meij 1804 reeds is bepaalt, namentlijk voor gewaerden van ieder
roede veltgrond 5 stuijvers en van ieder roede groengrond 10 stuijvers, en voor een ongewaerde
dubbeld, of zoo als nader mogte bepaald worden.
Art. 3. Dat het hiervoor verschuldigde, ingevolge voetmaat binnen den tijd van drie maanden na
meetinge, prompt en sonder fout, aen den Markenrigter of gecommitteerdens sal moeten voldaan
worden.
Art. 4. Dat alle die geene die in deese bepaalde tijdt niet den eersten met den laasten stuijver voldoet
van sijn regt in deesen sal zijn vervallen, en de grond dadelijk weeder ingesmeeten sal worden,
sonder dat het selve stuk immer of ooit sal aengegraven moogen worden.
Art. 5. Dat al het aengegravene binnen den tijd van 18 maanden na het aengraven, behoorlijk tot
bosch, zaaij ofte groenland sal moeten worden bekwaam gemaakt, en gecultiveert, en dierhalven
niemand sijn aengegravene grond tot plaggen, schadden of zoortgelijke, ongecultiveert mag laten
leggen, op poene als in het voorige articul 4 vermeldt staat.
Art. 6. Indien iemand mogte oordeelen dat een ander hem door het aangraven te na kwam, sal sulks
aen den Markenrigter of bij absentie aen de gecommitteerdens binnen den tijd van drie maanden
nadat het is uijtgestooken en opgemeeten moeten aengeeven, als wanneer het selve in bijzijn van een
gerigtspersoon sal ingesmeeten worden, egter behoorde een ieder soodra hem bekent is dat iemand
hem te na komt, onmiddelijk en vriendlijk hem daervan te waerschouwen tot voorkoominge van
vergeefse moeite en kosten.
Art. 7. Dat een ieder soo na moogelijk voor of bij sijn eijgendommelijke land blijve.
Art. 8. Dat voor eijgendommelijk land behoorde aengenoomen te worden al het land voor deese eeuw
aengegraven, en al wat na de voorige eeuw is aangegraven, behoorde, als booven in de 5 eerste
articulen vermeld is, behandelt te worden, en daertoe verpligt gereekent.
Art. 9. Dat in alle geschillen welke uijt de hier boven gemelde articulen mogten voorkoomen de zaak
(tot voorkoominge soo veel moogelijk van alle ru‹neuse processen) onmiddelijk voor een
regtsgepromoveerde persoon, sonder forme van proces sal worden beslist, ten kosten van beijde

partijen, en met welke uijtspraak een ieder in deesen sal moeten berusten, en meede tevreeden
weesen.
Art. 10. Dat alle gelden die of van gronden welke aengegraven zijn, of uijt boetens of andere zaken de
markte toebehoorende, hoe ook genaemd, voorkoomen, door de Markenrigter of gecommitteerde alle
twee jaaren op de ordinaire Erfgenamen vergaderinge, (die in het toekoomende in deselve week als
de algemeene karspelsvergaderinge, in de maand Augustus behoord gehouden te worden) sullen
moeten verreekent worden en verantwoord, op den dag door de Markenrigter alle 2 jaaren bij
kerkenspraake daertoe bekend te maaken.
Art. 11. Dat teegen de overtreeders der wetten, als andersintz, na bevoorens vermaand te zijn,
teegens de als van onwillige door den avocat der markte, sonder eenige coniventie sal worden
geprocedeert, en tot betalinge en regt geconstringeert, alles ten kosten der overtreeders, ofte
onwillige, waertoe de Markenrigter behoorde te worden gequalificeert.
De ondergeteekende Markenrigter koomt bij deesen sijn gevoelens over deese materie aen de
Erfgenamen voor te dragen ten eijnde om door deselve, daer in zoodanig te worden gehandelt als
sullen vermeijnen te behooren.
Actum, Raalte den 27 Augustus 1805. Was getekend: V.R. Bentinck, Markenrigter van het
Raalterwoold.
Waerop gedelibereert sijnde is gemelde voordragt eenparig goedgekeurd met nog bijvoeginge van
twee bijsondere articulen hier na te vermelden, en ten gevolge in 't marken resolutieboek te worden
ingeschreeven.
Art. 1. Dat niemand hier na (of in 't vervolg) in de mars of groengronden sal moogen aengraven als
met gemeen consent van de Erfgenamen, en daer toe een voordragt op de Erfgename vergadering
voor af sal moeten gedaan worden, en soo sulks niet heeft plaatz gehad moet het direct worden
ingesmeeten, op order van den Markenrigter of bij absentie door den gecommitteerde.
Art. 2. Dat die geene welke begeert aen de gemeene weegen aen te graven ten minsten een en een
halve roede van deselve sal moeten afblijven.
Markenrigter en gecommitteerdens worden gevolmagt om de landerijen Olde Knol geneemt, publiq te
verhuuren, en den met name Bosman schadeloos te stellen voor eene aengegaane en niet
voltrokkene verkooping van desselfs plaatsjen, en daer voor te voldoen f. 13.10.- en in 't vervolg de
Erfgename goederen publiq te verpagten, ter approbatie der Erfgenamen.
Ten versoeke van Jacob Overmars ter registratie van een halve whare herkoomende uijt 't erve
Wietten in Linderte, op dessels katersteede Herberink in Linderte gevestigt bleeve, is sulks
goedgevonden.
Insgelijks 't erve Bonschotte in Tijeraan voor een halve whare erkent.
Insgelijks aen Brunselman in Linderte de Hanemate als een halve whare .
Is nog goedgevonden een schutter aen te stellen.
Eijndelijk is nog goedgevonden dat de ordinaire vergadering in 't vervolg gehouden sal worden in de
maand Augustus, nadat de carspelsvergadering sal hebben plaatz gehad.
Donderdag den 7 November 1805 sijn de goedsheeren en Erfgenamen van het Raalterwoold
extraordinair vergadert geweest ten huijse Leegebekke tot Raalte. Waren present: V.R. Bentinck tot
Schoonheeten, Markenrigter J.G. van Ittersum tot Reelaer, gecommitteerde Van Oldeneel tot
Oldenzeel Bentinck tot Nienhuijs N. Pas Podt Rense Voorvelt als gevolmagtigde van Mejuffr. J.E.

Helmich Posthoorn J. Overmars Wifferdink Wolthaar Wellinkvoorde Vegterlo Brinks Bonschotte en
eenige anderen.
Na voorgeleesene handelingen der voorgaande vergaderinge, soo brengt den Markenrigter ter
kennisse dat ingevolge het eerste en voornaemste oogmerk van deese vergadering betrekkelijk 't
verschil der markte van het Raalterwoold met de commissie der gereformeerde gemeente te Raalte,
produceert hier neevens de missive met de bijgevoegde stukken door het Departementaal Bestuur
toegesonden om binnen den tijd van 3 weeken door de goedsheeren en Erfgenamen van het
Raalterwoold daer op te moeten gediend worden van contra belangens.
1. Sig geadresseert hebbende aen den Heer Advocat A. Sandberg die door de Heren Erfgenamen om
't voorige berigt over deese zaak in order te brengen in de vergaderinge van den 18 Maart l.l. benoemt
was, dien Heer in antwoord heeft te kennen gegeeven dat hij in den gestelden tijd het gerequireerde
berigt niet konde in order brengen, na gedaan versoek bij 't Departementaal Bestuur was in plaatz van
3 weeken 6 weeken toegestaan. 2. Om dat weliswaar de Heren goedsheeren en Erfgenamen in
hunne vergadering van den 14 Maij des afgeloopene jaar 1804 tot deese zaak de gecommitteerdens
met den Roomschen Pastoor N. Pas en deselve N. Pas weederom nader in de vergaderinge van den
18 Maart deeses jaars over deese zaak gequalificeert hebben, en wel de laaste ook om den Heer
advocat A. Sandberg over in die vergaderinge voorgeleesene en goedgekeurde bewijsen te
instrueeren, egter wijl in beijde die vergaderingen niet is bijgevoegt, om deese zaak ten eijnde toe te
fungeeren, en daarom ik Markenrigter goed geoordeelt hebbe niets buijten goedkeuring der Heren
goedsheeren en Erfgenamen te willen doen, en dierhalven hiervan heb kennis willen geeven ten
eijnde in deese vergaderinge te raadpleegen of de voorige commissie reeds twee malen ut supra
benoemd, niet behoorde nu verder gequalificeerd te worden tot het eijnde toe deese questie met den
advocat A. Sandberg ten meesten nutte der markte te dirigeeren en daaromtrent te handelen, soo als
sullen meenen te behooren opdat men over deese zaak geen verdere vergadering (dikwerf op
ongeleegene tijden) behoeve uijt te schrijven, tot dat deselve finaal beslist sal weesen.
Waer over gedelibereerd zijnde is deese voorslag eenparig goedgevonden, en deselve met den
eersten werkstellig te maken.
3. Daar men reeds soo meenig malen en seedert seer lang tijden soo door de goede ingeseetenen en
selfs ook door verscheijden Erfgenamen onophoudelijke klagten op deese vergadering heeft gehoord
weegens den twist over de grensscheijdinge tusschen deese markte en die van Luttenberg, ja terwijl
selfs meermalen de Heren gecommitteerdens selfs met aenneeminge van den avocat A. Sandberg
zijn gequalificeerd geweest om deese zaak ten eijnde te brengen, ja daar er selfs reets meermalen
vriendelijke bijeenkomsten tussen deeses sijdes gecommitteerdens en die van Luttenberg om de zaak
in der minne te moogen vinden zijn gehouden, egter alle deese vriendelijke beproevingen altoos
vrugteloos zijn afgeloopen en men die van Luttenberg in der minne tot hier toe tot geen schikking
heeft kunnen brengen, soo heeft den ondergeteekende Markenrigter sig verpligt geoordeelt heeden
ingevolge kerkensprake over deese soo lang geduurd hebbende questie de Erfgenamen voor te
dragen of men niet behoorde den meergenoemde avocat der markte A. Sandberg te qualificeeren om
nog eenmaal vooraf en ten allen overvloede bij die van Luttenberg een minnelijke dog ook teffens
ernstig aenzoek te doen, en hun nogmaals ten sterksten te versoeken een seekere dag en plaatse te
bepalen om met en beneffens de gecommitteerdens met hem avocat de scheijding en scheijdpalen tot
voorkoominge van alle twisten in 't vervolg en toekoomende te stellen. Met al verdere qualificatie op
voornoemde avocat om zoo dit tentamen tot vergelijk onverhooptlijk sonder vrugt mogt afloopen, als
dan die van Luttenberg door gepaste middelen regtens en geschikte adressen daar en waar 't
behoord te noodsaken die scheijdinge tusschen het Raalterwoold en Luttenberg te moeten behooren
overeenkomstig het regt deeser makrkte bepalen en de scheijdingpalen als na regten stellen, en
immers deese zaak, die nu soo lange in qustie is geweest soo ras moogelijk ten eijnde te brengen,
alzo de ondergeteekende verklaard gaarne alle sulke verschillen vereffend te zien en 't regt der
markte te handhaven. Na deliberatie is den voorslag eenparig goedgevonden.
Daar door het bedanken van den geweesen gecommitteerde J. Overes de eene
gecommitteerdenspost vacant is, vraagt den ondergeteekende Markenrigter ingevolge het 3e. punt in
de kerkensprake uijtgeschreeven, of de Heren goedsheeren en Erfgenamen van 't Raalterwoold
meenen nodig te weesen dat er een 2de nieuwe gecommitteerde worde gekoosen, en soo ja, dan
meend de ondergeteekende Markenrigter tot deese post als gecommitteerde voor te moogen stellen

den Heere van Oldeneel tot Oldenzeel Heere van het Olde en Jonge Raan, en sulks goedgekeurd
wordende dien Heer te versoeken sulks wel te willen aanneemen. Waerop gedelibereert sijnde en
goedgevonden heeft den Heer Van Oldeneel die post aangenoomen. Waermeede de 3 punten bij de
kerkensprake uijtgeschreeven afgedaan zijn.
Raalte, den 7 November 1805. Was geteekent: V.R. Bentinck.
Verders is als een ampliatie op de wet aangaende de aangravingen van den 27 Augustus 1805
goedgevonden dat de termijn van betalinge ingevolge het 3de articul sal zijn 6 maanden in plaatse
van 3 maanden, te reekenen van den dag dat de reekening van de meetinge sal ontfangen hebben.
En aangaende het 6de articul dat indien iemand mogte oordeelen dat een ander hem door 't
aangraven te na kwam, sal hij sulks aen Markenrigter of gecommitteerdens moeten aengeeven binnen
den tijd van ses weeken nadat het uijtgestooken is of aengegraven, sullende ten opsigte van hun die
nu reeds uijtgestooken hebben of aengegraven, gesegde termijn van ses weeken beginnen met
deesen 7 November 1805.
Den Heer Pastoor N. Pas geeft kennis aen de vergadering dat desselfs plaatsjen Nieuw Linderte
genaemd verkogt heeft onder reserve van desselfs halve whare welke aan sig behouden heeft.
Den 26 Augustus (Dingsdag) 1806 sijn de goedsheeren en Erfgenamen van het Raalterwoold na
voorafgegaane wettige convocatie vergadert geweest ten huijse van Leegebekke tot Raalte. Waren
present: Hoogwelgeboren Heer Bentink tot Schoonheeten als Markenrigter. JG van Ittersum tot
Reelaer, Van Oldeneel tot Oldenzeel, gecommitteerdens Bentinck tot Nienhuijs en Beeverfeurde Heer
Umbgrove weegens Deventer N. Pas Pastoor H. Podt Loseman Wifferdink Vegterlo Posthoorn J.
Overmars Wolthaar Bonschotte en verscheijden anderen.
Na gedane resumptie van voorgehoudene vergaderinge is afgehoort de markte reekening van den
gecommitteerde Van Ittersum en deselve goed gevonden, sijnde gebleeken bij slot van reekeninge
eene meerdere ontfangst dan uijtgave ter somma van f. 601.16.12 welke in volgende reekening in
ontfangst moet gebragt worden, sijnde deese afgehoorde reekening door twee goedsheeren
geteekent: Hrn. Umbgrove en N. Pas.
Egter is bij 't afhooren goedgevonden de capitalen die uijtgeset zijn teegen de eerstkomende
verschijndagen op te seggen, gelijk ook de opgenoomene gelden en alles soo veel moogelijk af te
lossen en verders geene gelden sonder resolutie der Erfgenamen meer uijt te setten voor
marktenreekeninge soo lange de markte schulden heeft.
Door den gecommitteerde Van Ittersum is een omstandig verslag gedaan weegens de noodige
inpootinge in de sandstuijve bij de Veeneman. Is goedgevonden voor het teegenwoordige de
gecommitteerdens te qualificeeren om 't gelt volgens opgave voor het inpooten nog in cassa en de
toegestaane 50 guldens jaarlijks tot de inpootingen, daar 't best en 't meeste noodig is te moogen
gebruiken sonder iemand der ingeseetenen bij provisie met eenige arbeijd sonder betaling te
beswaaren, en soo men oordeelen mogte dat dit te vergeefs was, dan provisioneel hier meede te
wagten en de onkosten te bespaaren tot nader order.
De 1e post van setter in Tijeraan vacant sijnde is goedgevonden tot setter aen te stellen Harmen
Bonschotte, die sulks aengenoomen heeft.
Sijnde door gecommitteerdens voorgedragen voorzieningen te doen teegen het vervoeren van leem of
kleij, is goedgevonden het uijtvoeren soo wel als het graven van leem of kleij, aan uijtheemsen buijten
deese markte te verbieden op een boete van 3 guldens voor ieder voer dat van of ook voor
uijtheemsen gegraven of vervaren wordt na buijten deese markte, en de schutters gelast naukeurig
hierop te vigileeren.
Voorgedragen voorsieningen teegens het wasschen van schapen voor uijtheemsen in de wateren
binnen deese markte tot voorkoominge van schade. Is aan alle die buijten deese markte woonen dus
aan alle uijtheemsen verbooden om hunne schapen in de wateren deeser markte te wasschen op

eene boete van twee goudguldens en de inheemsen gelast te sorgen dat geene schade aen eenige
marktegoederen of van ingeseetenen worden gedaan, op poene van de strengste schade
vergoedinge.
Op ingekoomene klagten hebben gecommitteerdens den schutter Goorsumpel Laus afgeset en tot
schutter benoemt Jannis de Toef, dog vragen hoe lang Laus en van welker tijd De Toef behoorde
betaalt te worden. Is beslooten dat indien een schutter om reeden word afgeset hij tot dien tijd toe
moet worden voldaan, en den opvolger van den tijd dat hij is aengestelt en 't werk verrigten moet, ook
sijn betaling moet genieten, egter hierover voor dit maal verschil mogte zijn men een meerder betaling
kunnen passeeren, egter sonder consequentie.
Gecommitteerdens hebben versogt vaste bepalingen weegens het schutten en boetens soo van
inheemsen als uijtheemsen, alsmeede voorsieninge teegen 't opsamelen, verdragen en vervoeren van
mest van de gemeente groenlanden, en een tijd bepalen hoe lange er geschut mag worden. Is
conform het rapport van den Heer Markenrigter bepaalt dat van nu af alle gestelde boetens over
deese zaken gestelt, sullen voor vernietigt gehouden worden, en nu voor 't vervolg en toekoomende
ende seeker bepaalt sal blijven.
1e. Dat de schutkuijlen alle voorjaren in 't begin van Maart klaar en zigtbaar door de schutters sullen
moeten opgegraven worden op straffe van afgeset te sullen worden.
2e. Dat in geval van verschil wat buijten of binnen de schutkuijlen is de regte linie van de eene
schutkuijle tot de naeste sal getrokken worden.
3e. Dat voor het schutten van schaapen of varkens voor een troep van 25 en daeronder sal moeten
voldaan worden f. 2.-.- Voor een troep van 25 tot 60 3.-.- Voor een troep boven de 60 5.5.- Voor 't
plaggen binnen de schutkuijlen 3.-.- Voor 't garen van mist, veel of weijnig iedermaal 2.-.- 't 2e maal
hiervan overtuijgt 6.-.- 't 3e maal 12.-.- en voorders iedermaal 12.-.- voor ieder gans -.1.-
4e. Dat alle deese boetens na zonnenondergang of voor zonnenopgank dubbelt verbeurt sullen
worden door inheemsen en voor uijtheemsen nog eens dubbelt. En word verders bepaalt en
vastgestelt dat bovengenoemde schuttingen 't geheele jaar door sonder onderscheijt 't zij Raalter,
Hellendoornse of andere kermissen plaats sullen hebben, en de boetens soo als hier boven genoemd
sullen afgevordert worden en er sal gesorgt worden dat de mist behoorlijk kort geslagen en verstrooit
worden, tot groot nut der markte groengronden, welks te doen werkstellig maken aen den Hr.
Markenrigter word overgelaten. Versogt zijnde om een schutter in Boetele en Assendorp aan te stellen
dewijl er in Linderte twee sijn, is goedgevonden nu aen te stellen Teunis Bosman in Boetele, dog om
de schutters en dus de kosten niet te vermeenigvuldigen, sal de eerste in Linderte vacant wordende
schuttersplaats niet weeder geremplaceert worden en bij vacature van de schuttersplaatz in Boetele
sal uijt den Assendorperhoek worden genoomen om de geregtigheijt te behouden.
Verscheijden voordragten sijnde gedaan weegens de resteerende gelden door de aengravers van
nieuwe gronden, als meede weegens eenigen die aengegraven en niet voldaan hebben aan de
resolutie van den 27 Augustus 1805, en sonder aangeeven bij den Heer Markenrigter aengegraven of
't aangegravene niet geremoveert hebben, en waerover alsoo voorsieninge noodig is, en de schutters
behoorden te vigileeren, opdat niet de eene vrijgelaten en de andere tot betalinge worde verpligt.
Heeft de vergadering de Heer Markenrigter versogt: 1. De schutters weegens hunne pligt scherp te
vermaanen, die hier en daer geen behoorlijke sorg dragen en oogluijkende den een of ander
verschoonen. 2. Dat alle schutters niet alleen in hunne buurschappen maer over al door deese
geheele markte moeten en kunnen schutten, en vermaand worden overal scherp agt te geeven dat de
wetten stiptelijk van allen sonder onderscheijt worden nageleeft, en ingeval iemand behoorlijk geschut
is, niet voldoet, denselven onmiddelijk aen te geeven, om door middelen regtens tot betaling
noodsaken. 3. Dat de schutters nu binnen 14 dagen aan den Heer Markenrigter accuraat sullen
opgeeven alle die van den 27 Augustus van voorleeden jaar aangegraven hebben, 't zij gemeeten of
niet gemeeten, dus alles wat aengegraven is tot heeden. 4. Dat alles wat van den 1e January 1800 is
aengegraven, of ingesmeeten zijnde weederom is opgegraven, 't zij gemeeten of niet gemeeten, en
aldus een algemeene lijst van alle aengravingen van den 1e January 1800 af, sullen inleeveren
moeten, om naukeurig na te kunnen gaan wie schuldig of niet schuldig zijn, of reeds betaalt of niet
betaald hebben. 5. Dat de schutters van nu af aan sullen moeten sorg dragen om alle maanden

accuraat op te geeven waer eenige nieuwe aengravingen worden gedaan, dit alles op straffe van
afgeset te worden. 6. Versoeken de Erfgenamen dat de Heren gecommitteerdens voor de prompte
betalingen der gelden voor de aangegravene gronden gelieven te zorgen, of bij wanbetalinge
onmiddelijk het aengegravene te doen removeeren, en sulks sonder onderscheijt, wijl soo iemand arm
is of niet betalen kan, sig voor dat hij aengraaft bij requeste of voordragt op de vergadering behoord te
adresseren - met een woord: het is de resolutie der gezamentlijke Erfgenamen te persisteeren, en in
alle zijne deelen in volle kragt te laten de resolutie van den 27 Augustus 1805 die heeden weederom
geresumeert is sonder eenige teegenspraak, en word den Heer Markenrigter versogt hier voor, en
voor de prompte executie van dit al te willen sorgen.
Word versogt om het verschil tusschen den boer Assendorp en de gebroeders Sluijseman te
beslissen. Is goedgevonden beijde partijen die elkanderen het aangraven ge‹nterdiceert hebben, aen
te raaden sig vriendschappelijk met elkanderen te schikken, dog soo sij sulks niet willen, dan sal de
grond door beijden aengegraven, onaengegraven blijven leggen.
Hendricus Podt heeft voorgebragt aengaende eene gedaane veijlinge van Old Mastebroek. In advis
gehouden.
Den Heer Markenrigter heeft voorgeleesen eene missive van den Heer avocat van de markte A.
Sandberg, houdende een berigt weegens gehoudene conferentie met de Heere Helmich in qualiteit
als Markenrigter van Luttenberg weegens de grensscheijdinge tusschen deese markte en die van
Luttenberg, versoekende hij avocat nu verder de intentie der Erfgenamen te verneemen. Den Heer
Markenrigter heeft over dit gewigtig point een ampel berigt en verslag gedaan.
Fiat insertio.: Den ondergeteekende Markenrigter van het Raalterwoold brengt ter kennisse der Heren
Erfgenamen eene ingekoomene brief van den avocat der markte A. Sandberg houdende rapport
weegens gehoudene conferentie met den Heer Helmich in qualiteijt als Markenrigter van Luttenberg
over de questieuse scheijdinge tusschen die van Linderte, en dus tussen deese markte en Luttenberg,
welke laaste voorslagen doen dat die scheijdinge soude loopen: = Van den Elskamp op de brug van
Vegterlo die op de Postweg legt = en van deese op de hoek van Wolthaers kamp ten noorden,
sullende = de verdere geprojecteerde scheijding van den Elskamp na de Vossebelt = in stand blijven
en de palen geset worden op een nader te bepalen dag. = Die van Luttenberg proponeerden alverder
dat deese markte af soude zien = van een streepjen gronds over de Vegterlose brug geleegen, waar
teegen = zij voor hunne reekening wilden neemen en houden het onderhoud der = Vegterlose weg en
brugge.
Soo als deese voorslagen aen de Heren Erfgenamen uijt de brief dewelke hier bij ter leesing word
voorgelegt kan blijken. (N.b.: De brief word voorgeleesen.)
Den Markenrigter heeft gemeend wel te doen op deese ingekoomene voorslagen aen de Heren
Erfgenamen in overweeging te geeven:
1e. Dat dit geschil nu 99 jaaren tusschen deese markte en die van Luttenberg geduurt heeft. 2e. Dat
men, nog met alle vergaderingen nog minnelijke conferentien, nog met oculaire inspectie op de plaatz,
nog tusschenkomst van regtsgeleerden en gehoorde getuijgen soo dikwijls en soo meenigmalen over
dit geschil gehouden in den omloop van bijna een geheelen eeuw geen hairbreed heeft kunnen
vorderen, en nog onse voorsaten hoe ijverig ook in deesen, iets bepaaldelijk ten voordeele deeser
markte hebben kunnen uijtvoeren, nog met alle moeite die van Luttenberg soodanig overtuijgen dat er
eene beetere en voordeeliger scheijdinge voor deese markte heeft plaatz gehad, nog in de
markteboeken te vinden is. 3e. Daar, dit verschil en daer uijt voortvloeijende omstandigheeden de
gecommitteerdens veel moeitens en de markte veel kosten van tijd tot tijd geheel vrugteloos heeft
gekost. 4e. Daar door verscheijdene over en weer gedane schuttingen en van beijde zijden
vermeende regten uijt deese zaak soo veele geschillen, moeijlijkheden, rusiën en tweedragt,
kwaadaardigheeden, ja haat en neijd tusschen inwoonders van ‚‚n en het selfde Carspel gereesen zijn
en plaatz gehad hebben en moogelijk nog hebben. 5e. Daer eijndelijk dit geschil absolut en sonder
teegenspraak eens uijt den weg, om alle verdere oneenigheeden en boovengemelde
omstandigheeden voor te koomen, uijt den weg moeten geruijmd en geijndigt worden, en nogtans dit
geschil bij geen nadere schikkinge, soo als blijkt uijt de bovengenoemde 99 jaaren vergeefs
besteedede arbeijd, kan geijndigt worden en alzo of door vriendelijke toegeeventheijt, of door een

swaare kostbaare langduurige en wisselvallige procedure noodsakelijk moet en alleen kan afgedaan
worden, wijl er na soo veel beproevingen in soo veele jaren geen ander middelweg te vinden is
geweest. 6e. Daer deese procedure aensienlijke sommen en door de nieuwe tans bij procedures
plaatz hebbende zeegels, en wijl 't voor gemeente zaken alles dubbelt is, soude moeten kosten,
waertoe de markte cassa gantsch niet toereijkende is, en de kosten alzoo door uijtsettingen op de
bijsondere ingeseetenen souden moeten koomen en door hun bijgedragen worden, en dan nog NB
NB den uijtslag van het proces geheel onseeker is.
Zoo is de ondergetekende Markenrigter te raade geworden om tot voorkoominge van langduurige
ru‹neuse procedures, en daer uijt voortkoomende verdere geschillen, de Erfgenamen voor te slaan of
men niet de gecommitteerdens met of sonder een of twee andere persoonen behoorde te
qualificeeren om die zaak ten eijnde te brengen, 't zij dan met ondersoek of er nog iets voordeeliger is,
te bedingen of compromissarien te versoeken, ten minsten sonder verder uijtstel of rapport overal
waer noodig is de palen te setten, maar wel speciaal meend de Markenrigter dat de geprojecteerde
scheijdingspalen tusschen den Elskamp en den Vossebelt vooraf en daerna de scheijdingspalen van
den Elskamp van de Vegterlose brug en omtrent streepeltjen over de brug, en van daer tot de
Wolthaars Kamp ten noorden moesten gestelt worden, om als men dit geschil door het setten van
deese palen getermineerd hadde en geen ander geschil weegens de reeds geprojecteerde paalen
mogten koomen. 7e. Edog indien de Erfgenamen onverhoopt deese minlijke voorslagen die de
Markenrigter uijt liefde voor en tot behoud van vreede, alsmeede tot voorkoominge van groote kosten
gemeend heeft de Erfgenamen te moeten voorslaan, door de meerderheijt der Erfgenamen niet
mogten worden goedgekeurt, soo meend hij te moeten voordragen dat alle die van teegengestelde
gevoelen is en mogten oordeelen dat men niet moeste toestemmen aen de gedaane voorslagen,
maer dat men moeste procedeeren, sig hier mogten verklaaren, om te weeten wie voor of teegen is,
om alsoo de wil der meerderheijt te kennen, en soo er minder zijn die dan nog toe te staan het proces
na hun believen voort te setten, maar NB ook in dit geval van mindere stemmen alles alleen ten
hunnen kosten en ten hunnen lasten en gevaar, met verdere aensage om onmiddelijk 't proces te
beginnen en door te setten, om eens een eijnde deeser moeijlijke questie te bekoomen, en word dit
poinct alsoo in omvrage gebragt om ook den avocat die gevraagt heeft te moogen weeten wat de
Erfgenamen nu verder van hem geliefden gedaan te hebben behoorlijk te kunnen antwoorden.
Was getekend: V.R. Bentinck, Markenrigter.
Waerop gedelibereert sijnde is den voorslag aengenomen, Vegterlo sig voorbehoudende om jaarlijks
teegens bepaalde betalinge de indrift te moogen hebben, wordende verders Markenrigter en
gecommitteerdens versogt om deese zaak in order te besorgen.
1807, den 21 April sijn de goedsheeren en Erfgenamen van het Raalterwoold extraordinair vergadert
geweest na wettige gedaane convocatie ten huijse van G. Leegebekke casteleijn tot Raalte. Waren
present: J.G. van Ittersum tot Reelaar, Heer van Oldeneel tot Oldenzeel, gecommitteerdens H. Podt
N. Pas Jacob Overmars Wifferdink De Schrijver Groote Wolthaar Kleijne Wolthaar Sluijseman en
verscheijden anderen.
Na gedane resumtie van voorgaende vergaderinge heeft den eersten genoemden gecommitteerde
aen den vergederinge voorgeleesen een missive door hem ontvangen van E. Lindeboom in qualiteijt
als pagter van den 50sten pennink betrekkelijk de gedaane aangravingen van de gemeente gronden
een reekening van boete inhoudende, verders in die missive vermelt. Waerover gedelibereert zijnde is
goedgevonden om uijt deese vergaderinge twee leeden te benoemen om met gemelde pagter van
den 50sten penning sig in conferentie te begeeven en te tragten deese zaak te bemiddelen en
gevolgelijk de vergadering van den uijtslag van dien kennis van te geeven, om de zaak in der minne af
te doen, bij onstentenis van welks, deselve door middels regten te beslissen. Hiertoe versogt zijnde en
gecommitteerd de beijde leeden H. Podt en N. Pas, hebben zulks gereidlijk aengenoomen.
Verders voorgedragen zijnde aengaende de setters der markte, dat vermitz in deese tijden tot
onderscheijdene werksaemheeden sig moeten laten gebruijken, goedsheeren en Erfgenamen niet
souden kunnen goedvinden om in diergelijke gevallen, 't zij hun iets bijsonders daer toe te leggen of te
bepalen, ofwel schade vergoedinge soo voor versuijmde tijd, als belooningen voor hunne moeitens.
Waerover gedelibereerd zijnde is goedgevonden de setters sig sullen moeten laten welgevallen de
ongewoone werksaemheeden te volbrengen, hunne aenstellingen voor twee jaren bepaalt zijnde

daervan als dan kunnen ontslagen worden. Wordende de tegenwoordige setters gestelt in hunne
ampten te verblijven tot 10 Maij, als wanneer op de boerenbrinken nader over deese aenstellingen sal
gehandelt worden, en aen de gecommitteerdens kennis gegeeven worden wie dat gekoosen zijn.
Aengaende de loopers is insgelijks als aengaende de setters, en dat in voorvallende rondgangen of
oproepingen ieder Erfgename katersteede op sijn beurt verpligt sal weesen sulks te verrigten.
Vergadering. Erfgenamen van het Raalterwoo(l)d op Donderdag den 27 Augustus 1807. Waren
present: Heer J.G. van Ittersum tot Reelaer en Heer Van oldeneel tot Oldenzeel, gecommitteerdens
Graaf van Rechteren tot Hofstee Den Heer Markenrigter V.R. Bentinck tot Schoonheten absent om
redenen van een sterfgeval in de famille en sig excuseert van de vergadering. Heer Umbgrove Heer
Van Slogteren Stakebrand Heer Queijsen tot Langevelsloo Heer Pastoor N. Pas Heer Advocat
Sandberg als daertoe versogt door Markenrigter en gecommitteerdens Hend. Podt Lucas Koopman
Bonschotte Jacob Overmars Posthoorn Wolthaer Henricus Overmars Jannis Hemmink Willinkvoorde
Brunselman en verscheiden anderen.
De resumtie gedaan sijnde, sijn de resolutien van voorgaande vergadering gearresteert.
Den Heere Van Ittersum als gecommitteerde namens den Heere Markenrigter hebbende overgegeven
desselfs reekening van ontfangst en uijtgaven van de markte van den 15 Augustus 1806 tot den 22
Augustus 1807. Is goedgevonden deselve te stellen in handen van de Heeren Van Oldeneel en H.
Podt, ten eijnde op de eerstvolgende vergadering daer over rapport uijt te brengen.
Den Heere Van Ittersum als gecommitteerde deeser markte bedankt hebbende, is in desselfs plaatz
met eenparigheijt van stemmen aengestelt W. Umbgrove, die deesen post heeft aengenoomen.
Op gedaan voorstel is goedgevonden de Heere Markenrigter en gecommitteerdens te qualificeeren
om de Vloedgraven in de markte te doen openhouden, en teffens soo veel mogelijk te ondersoeken
omtrent al die geenen welke tot sulks verpligt zijn om de ruijmingen te doen. Wordende verders
goedgekeurt 't geene reeds ten voordeele van die markte is verrigt en de kosten daer toe besteed.
En is wijders goedgevonden den Markenrigter en gecommitteerdens te versoeken om bij den Heere
Land-Droste in dit Departement de noodige instantien te doen, ten eijnde de Hondemotse Weeteringe
behoorlijk gesuijvert, en voorts onder eene bepaalde schouwe gebragt worde.
Ingevolge gedaaene voorslag is goedgevonden den Markenrigter en gecommitteerden te qualificeeren
om het noodige onderzoek te doen, aen wien de whare 't Siebelt in eijgendom behoort, ten eijnde
deese langduuruge zaak eens afgedaan worde. Hendricus Overmars sig beswaard hebbende ter zake
dat de halve whare op 't Herberink bij resolutie van 27 Aug. 1805 op name van Jacob Overmars
gestelt is, niet teegenstaende hem daar in de halfscheijt is toekoomende in eijgendom, Jacob
Overmars daer over gehoord sijnde, is dien ten gevolge goed gevonden de voorseijde halve whare op
beijder naam te stellen, buijten prejuditie van 't stemregt in deese markte.
Heeren gecommitteerdens hebben ter vergadering overgegeven de stukken rakende het geschil
tusschen de kerkelijke commissie van Raalte en de Erfgenamen van Raalter Woold, als meede de
resolutie van den Heere Land-Droste in dit Departement in dato 1e Julij 1807, waer bij de nadere
triplicate schriftuure van de Kerkelijke commissie in handen van de Erfgenamen van 't Raalterwoold
word gestelt ten eijnde daer op derselver belangens te kunnen inbrengen. Is na deliberatie met
eenparigheijt van stemmen goedgevonden het welhebbend regt van eijgendom op de halve
Kerkenkamp namens deese markte, door gepaste middelen regtens, te mainteneeren, en de
belangens van dese markte bij de volgende schrifture nader te bevestigen. En is wijders
goedgevonden den Heere Markenrigter en gecommitteerdens te versoeken en te qualificeeren om
ondersoek te doen na het hout van het Sennepman, 't welk volgens berigt, door onberegtigden voor
een gedeelte soude gehakt sijn, en daer van op de eerstvolgende vergadering rapport van in te
brengen.

Wijder word den Heere Markenrigter versogt om de sententie over de Hondemots Weeteringe in 't jaar
1800 gevallen, in het markenboek te laten insereeren teegen de eerstvolgende vergadering, ten eijnde
daar uijt van het welhebbend regt deeser markte ten allen tijde kan geblijken.
Op voorstel ter vergadering gedaan is goedgevonden de Heeren Markenrigter en gecommitteerdens
te versoeken, om, op iedere ordinaire vergaderinge over te leggen eene lijst van de gedaane
aangravingen, en van de daar op gedaane en nog agterstallige betalingen, ten wijnde de
laastgenoemde door behoorlijke middelen tot hun pligt te brengen.
Den Heere Van Ittersum heeft voorgebragt een missive van den Heere G. Kraals, rentmeester van de
Abdije van 't Stift Ter Hunnepe, houdende: Copie. "Hoogwelgeboren Heer! "Uw Hoogwelgeborene
missive in dato 11 deeser is bij mijn op den 13e ontfangen, waer uijt vernam dat het disput weegens
de aengraving tusschen Assendorp en Sluijseman door de aengewende bemiddeling van Uw
Hoogwelgeborene en den Heere Van Oldeneel vrugteloos bevonden is, en die menschen sig niet
willen schikken. Waer van ik ook zelve de bewijsen door Sluijseman bevonden heb, schoon hij selven
bekent heeft, dat de kielspitting door Assendorp het eerste gelegt is, en die namens het Stift de
betalinge daer voor werkelijk gedaan heeft, uijtwijsende de quittancie. Ik heb hier van aen Mevrouw de
Abdisse kennis gegeven, welke mijn gequalificeert heeft namens Hoogwelgeborene te declareeren
om dit onaengenaem different te termineeren, Hoogwelgeborene wel mag leijden, dat, daar het sig in
der minne tog niet schijnt te kunnen schikken tot weersijts genoegen, dat de grond bij Assendorp
onaengegraven blijve leggen, mitz sulks insgelijks plaatz hebbe met het aengegravene bij Sluijseman,
en de penningen welke daervoor alreeds betaalt zijn, aen 't Stift gerestitueert worden. Ik heb verders
de eer mijn met alle hoogachting te onderschrijven, Hoogwelgeboren Heer, Uw Hoogwelgeborene
zeer oodmoedige dienaar." Was getekend G. Kraals. Deventer, den 26 Augustus 1807. Adres: Hoog
Welgeboren Heer Den Heer Baron Van Ittersum, Heer van 't Reelaer etc. etc. Thans te Raalte."
Waerop gedelibereert zijnde is goedgevonden in 't daer bij gedaane declatoir genoegen te neemen.
De zaak met E. Lindeboom als pagter van den 50ste pennink is goedgevonden 't gemaakte accoord
van f. 21.-.- guldens tot afdoeninge goed te keuren en aen genoemde te voldoen.
Erfgenamen vergadering van het Raalterwoold na wettige convocatie gehouden den 8 Julij 1808.
Presentibus: De Heeren Bentinck van Schoonheeten, marktenrichter. Umgrove, wegens de stad
Deventer en als gecommitteerde Van Ittersum tot het Relaer R. Bentinck van Schoonheeten Pastoor
N. Pas H. Podt Van Lochteren Stakebrand Eijgengeërfden als D.J. Hemmink T. Ruiter H. Wooldhuis
G. B"mer K. Hofstede C. Brunselman H. Overmars en eenige anderen.
De Heer Marktenrichter Bentick aan de erfgenaamen hebbende voorgedragen dat hij alle zijne
goederen in deeze markte gelegen aan zijn neef, den Heer K.F.C. Bentinck heeft verkogt en
overgedragen, zich dus tot het bekleeden van voornoemde post niet meer berechtigd oordeeld,
derhalven denzelven in den schoot der erfgenamen neerlegt en voor denzelven bedankt; en
proponeerd voorts in derzelver plaats tot marktenrichter, voor den tijd van zes jaaren den Heer
Bentinck van het Nieuwenhuis (schoon absent zijnde, flatteerd zich dat zulks wel zal willen aannemen
en zich daarmeede chargeeren) als meede den Heer Hendrikus Podt tot tweede gecommitteerde in de
markte, in plaats van den Heer van Oldeneel tot Oldenzeel, die meede voor dien post heeft bedankt
en uit hoofde van zijn vertrek naar Soestdijk. Is na deliberatie goedgevonden om den Heer
marktenrichter en den Heer gecommitteerde honorable van gezegde posten te ontslaan en hun voor
derzelver goede gehoudene administratie gratieuselijk te bedanken en wijder het geproponeerde van
den Heer oud-marktenrigter Bentinck te reëeren en in eenen resolutie te converteeren. Verders is
goedgevonden den Heer tweede gecommitteerde Podt provisioneel met de administratie van deeze
markte te chargeeren. De Heer Bentinck tot het Nieuwenhuis, na het afloop der vergadering
gekoomen zijnde, heeft zig met al het bovenstaande geconformeerd en de post van marktenrichter
aangenomen.
Actum, Raalte den 8e Julij 1808. V.R. Bentinck, oud mark(e)nrichter.

De erfgenamen van het Raalterwoold door Markenrigter ter ordinaire vergadering geconvoceerd zijnde
tegens maandag den 5 September 1808, zijn gecompareert: De Heeren V.R. Bentinck A.C. Bentinck
tot Nijenhuijs, Markenrigter W. Umbgrove en H. Podt, gecommitteerden R. Bentinck tot Schoonheten
Grave van Rechteren tot Hofstede Ittersum tot Relaar N. Pas Eijgengeërfden Posthoorn Schrijver
Bonschate Jan Grotenhuijs H. Woolthuijs en eenige anderen.
Bij resumtie is de rekening van den Heer J.G. van Ittersum tot Relaar, als door de Heren C.H.J. Van
Oldeneel en H. Podt nagesien en accoord bevonden zijnde, finaal afgedaan en goedgekeurd.
Ten eijnde de quastie omtrent de whaar van het erve Ziebelt te termineren is goedgevonden te
inh'reren bij de resolutie van erfgnamen en goedsheren in dato 29 April 1652, en deselve alzo op het
huijsperceel te leggen, thans toebehorende aan Evert van den Berg, mits bij de whaar moet blijven de
lasten van Vloedgraven etc., thans op het erve Ziebelt leggende, hetwelk voormelde eijgenaar heeft
aengenomen.
Omtrent de sententie, waarbij aen het carspel van Raalte het regt van doorvaart word toegestaan door
de wetering van het Nijenhuijs na de Nijentap, is goedgevonden deselve in deese markte mede ten
vollen aen ten nemen, en dewijl deselve in het carspelsboek ge‹nsereerd is zodanig alsof die werkelijk
van woord tot woord in het markenboek van het Raalterwoold waare ge‹nsereerd, quorsum relatio.
Ingevolge rapport van Markenrigter en gecommitteerdens betrekkelijk zijnde, dat het hout op op het
Sennepman door onberegtigde gehouden, vermoedelijk abusief door de kerkelijke commissie bij het
daaraenleggende hout verkogt is, zo is na deliberatie goedgevonden ten eijnde alle misverstand
dienaangaande voor het vervolg voor te koomen, om voor ditmaal geen verdere aanspraak op het ten
onregte gehouwene hout te maken, en de gecommitteerde H. Podt beneevens de setters te
versoeken en te qualificeren de scheijding der landen aen de markt en de kerk toebehorende met de
kerkelijke commissie in der minne te reguleren en te bepalen.
Hetgeen wijders in de voorgaande ordinaire vergadering aen Markenrigter en gecomitteerden is
opgedragen en tot hier toe nog niet heeft kunnen worden volvoerd, word alnog aan hen gedemandeert
en versogt op de eerstkomende vergadering daarvan te rapporteren.
De rekening van H. Podt namens den Hoogwelgeboren Heer V.R. Bentinck als vorige Markenrigter
gedaen, en bedragende den ontfangst f. 714.19.10 en de uijtgave f. 620. 6. 8 ____________ Dus
meerder ontfangen f. 94.13. 2 is goedgekeurd en den overschot zal in de eerstvolgende rekening
moeten werden verantwoord, wordende den Heer aftreden Markenrigter benevens de gecommitteerde
H. Podt voor de genomen moeite zeer bedankt.
Omtrent de agterstallen voor aangegravene gronden word geresolveert, al die nog deswegens
schuldig zijn aentemanen hun verschuldigde binnen drie maanden na dato prompt te voldoen, of bij
faute van dien het door hun aangegraven direct te doen removeren, met geregtelijke aensage om
hetselve nimmer of ooit wederom te mogen aengraven, conform de resolutie van 27 Augustus 1805,
waarna in deesen alles word gereguleerd.
Aen Oude Kijk in 't Veen word tegens een jaarlijksche pagt van ses stuijvers voor den tijd van tien jaar
als erfgename keuter toegestaen een hoek grond s.c. een morgen groot, waarvan het eerste pagtjaar
zal beginnen met Martini 1808, na welke tijd van tien jaar deese pagt aen de markt, na bevinding zal
worden vermeerdert.
Bij meerderheijd van stemmen is op voordragt van eenige eijgengeërfden geresolveert, het
gearresteerde omtrent de schutting in de marktengronden zodanig te altereren, dat de schutting van
schapen en gansen zal ophouden van na Raalter kermis tot aen primo January.
Aen Jakobus Steenwelle word 25 guldens agterstedige pagt doorgadaen, zonder consequentie voor 't
vervolg, als moetende nu voorders prompt jaarlijks voldoen, of de caterstee verlaten.
Erfgenaamen vergadering van het Raalter Woold na wettige convocatie gehouden den 28 Augustus
1809. Presentibus: De Heeren De Hoogwelgeb. Heer A.C. Bentinck tot het Nijenhuijs, Markenrigter

Umgroeven en H. Pot, gecommitteerdens Van Ittersum tot het Relaer Graaff van Rechteren tot de
Hofsteede D.J. Walraven N. Pas Eijgengeërfde als Vegterloo Lammersboer J. Koopman Mensink
Ouderaan Overes Veldink Schriever Overmars Grootenboer en meer anderen.
Dat betrekkelijk de limietscheidinge tussen 't Raalterwoold en Luttenberg zij die van laatsgenoemde
markte alnog alnog allesints ongenegen gevonden hebben, om in het minste toe te geven en het
sustenu van die van Raalterwoold omtrent dees scheiding dierhalven van advis zouden zijn om hun
nog eens en voor de laaste keer een conferentie aan het Posthooren voortestellen, ten einde nog een
tentaamen te doen om door oculaire inspectie van het poinct in dispuit en wederzijds toegeving dese
limietscheiding in der minnen te bepaalen, dog dat bij non rensfit dezer minnelijke conferentie men zig
van de zijd dezer markt de facto behoord te adresseren aan den Heer Landdrost van dit Departement
met verzoek om door desselfs hoog gesag dit langduurig en voor deese markt zoo nadeelige disput bij
eene finale disisi dezer grensscheiding uijt den weg te willen ruijmen, en zoodoende de markt voor
een lang wijlig en kostbaar proces te preserveren.
Omtrent de vier verlaatene aandeelen in het schoonhouden der Vloedgraaven tussen het Relaar en
Woolthuijs is gevonden, dat het eerste behoord en vervolgens verblijven zal ten lasten van de Slippen
erve tans toebehoorende aan Jan Overweg, het tweede ten laste van de Kemperij en de beijde
overige zullen koomen een bij het erve Siebeld tans toebehoorende aan A. v.d. Berg en het tweede bij
het erve Stegeman toebehoorende H. Pot.
Dat de gecommitteerde H. Pot in niadidatis gekreegen hebbende de scheiding der grond aan de markt
en de hervormde gemeente van Raalte toebehoorende op het erve Sennepman te reguleren, de
kerkelijke commissie uijt hoofde van incompleetheid daartoe in het ongerede heeft gevonden,
neemende alnog aan tegen de eerstkoomende vergadering een meer voldoende rapport desweegens
uijt te brengen.
De agterstallen weegens aangegraaven gronden, worden voor zoo verre die aanbetaald zijn in de
rekening van den gecommitteerde H. Pot over deezen jaare gebragt, en van de alnog onbetaalden
alhier een lijst overgegeven,
Ten 1. Op de propositie van de Heeren markterigter is goedgevonden nog een tentaame te doen met
dien van Luttenberg en is overeenkomstig het rapport geconcludeert met aanneeming van den Heer
AN Sandberge als advocaat in deezen en wijl men ontwaard dat er nog een markenboek onder den
Heer H.J. van der Wijk zoude berusten zoo word den advocaat aangezegt om zig hierover bij den
Heere H.J. van der Wijck te adresseren met verzoek om dat boek off copie aan deze markte te willen
afstaan.
2. Weegens de bijsters in de Vloedgravens tussen Relarboom en Woolthuijs is conform het rapport
geconcludeert.
3. Bij de naaste schouwen der Vloedgraven zal een ieder op een dubbelde boete op zijn vloedgraven
en onraad moeten tegenwoordig zijn om een exacte lijst daarvan te maaken.
Ten 4. Is goedgevonden om in dit jaar tot in de naaste vergadering den gecommitteerde H. Pot en
setters te qualificeeren om een behoorlijke scheiding tussen de erfgenaamen en de kerkelijke
goederen in behoorlijke order te brengen.
Ten 5. Voelbroek zal verpligt zijn te declareren hoe verre hij het aangegraven zal willen houden en die
grond zal op zijne kosten uijtgemeeten, en na proportie daarvan betaald worden.
Ten 6. Is goedgevonden dat Jan Overweg voor ditmaal en zonder consequensie met f. 23.6.- zal
konnen volstaan te betaalen wel onder expresse voorwaarde dat de eijgenaar de weg tussen deze
grond en E. van den Berg wederom op den ouden voet als voor het aangraven is geweest zal moeten
herstellen op poene dat andersins ten zijne kosten het door de markte geschieden zal.
Ten 7. Is geresolveert dat de Erfgenaame kotters voortaan hunne verschuldigde pagt promt zullen
moeten voldoen en ten minsten het eene jaar uijt het andere houden en die meer als een jaar agter

zijn zullen altoos 2 jaaren op den verschijndag moeten voldoen tot dat alles aff en voldaen is, en
zullen bij gebreeken en wanbetaaling in dezen hunne plaatse gerigtelijk worden opgezegt en onfijlbaar
moeten vertrekken.
Ten 8. Omtrent den opbrengst van Raalte om die niet meerder op een gulden het f. 100,= maar na
evenredigheid en getal der ziele te brengen is ge‹nh'reerd en het gestelde op de erfgenaame
vergadering des carspels van den 21 van Aug. l.l.
Ten 9. De gecommitteerden Pot word verzogt en gequalificeert om met Logtman de zaake in twijffel
weegens 't Bisschop te onderzoeken en te termineeren.
Ten 10. Aan Koks word toegestaan om met toestemming van den Heer Omgroeve te blijven daar hij
reeds zijn hutte heeft opgeslagen bij de Oude Voomberg aan Posthoorens Weg en word een
erfgenaame keuter na 1 jaars op een pagt van 6 St. gesteld met een morge grond tot
wederopzeggens toe. Verder is de ontfangst en uijtgaaff van de gecommitteerde H. Pot nagezien en
accoort bevonden dat namelijk de ontfangst bedroeg f. 534.-.10 en de uijtgaaf f. 477.13.8, dus meer
ontfangen als uijtgegeven f. 56.7.2 om nader verandwoord te worden en worden de Heeren
Markenrichter en den Heer Graaff van Rechteren tot de Hofsteede verzogt deeze rekening te
quiteeren.
Is goedgevonden over het agterstallige aan de loopers ieder toe te staan f. 5.- en zullen de bedieninge
als lopers in 't vervolg de respective schutters waarnemen moeten op een jaarlijk bijvoegsel van f. 2.-
jeder rot.
Het plaatsje van de oude Van Rijssen zal publiek aan de meest biedende verkogt worden.
De goetsheeren en erfgenaamen van de markte het Raalterwoolt zijnde na wettige convocatie op
maandag den 29 Januarij 1810 extraordinair vergadert geweest. Pr'sentibus: De Heeren A.C. Bentink
tot Nijenhuis, markenrichter Ittersum tot Relaar Walraven, scholtus N. Pas Hendricus Podt,
gecommitteerde Posthoorn Camphuis D.J. Hemmink H.J. Brinks Bonschate Wijfferdink en meer
anderen.
Gelesen eene aanschrijving van den Heer Landdrost in dit Departement de dato 10 van Louwmaand
1810 (N.Z. fiat insertio) Is nae deliberatie goetgevonden en verstaan op daar van gedaane propositie
een commissie te benoemen om met de commissie van de administratie der kerkgoederen in
conferentie te treden, en aan deselve tot wegruijming van alle verdere kosten voor te slaan de
zogenaamde Spijker Hendriks Kamp in zoverre de markte sustineert haar te behooren, op meijers regt
publicq te verkopen en uit de daar van proveniërende penningen de onkosten in dit dispuit gemaakt te
betaalen, en de penningen die daarvan zullen overschieten gemeenschappelijk te deelen. Dog aan de
gemaakte kosten tekort komende meede gemeenschappelijk te betaalen. En is verder geresolveert bij
aldien voormelde commissie der gereformeerde kerk te Raalte onverhoopt daarin niet mogt
toestemmen de zaak verder te moeten doorzetten alles zonder prejuditie en is tot uitvoering deezer
commissie benoemt Willem Posthooren en Hendrik Kamphuis voorige en thans fungerende zetters.
Accordeert met de marktenresolutie. Raalte, den 30 Januarij 1810. A.C. Bentinck, Markenrigter
De benoemde commissie met die tot de administratie der goederen van de gereformeerde gemeente
Raalte in conferentie getreden zijnde en deeze laaste in deese vergaderinge erschenen zijnde hebben
de propositie soo als hier voren geschiet is aangenomen. Dierhalve wort de zaak in qu'stie voor
getermineert en volkomen in der minne geassopieert gehouden en zal bij extract deezes hiervan den
Heer Landdrost in dit Departement worden kennis gegeven.
Op heeden den 23 Julij 1810 zijn de goedsheren en erfgenaamen van het Raalterwoold nae wettige
convocatie vergadert geweest. Present: N. Pas J.G. van Ittersum tot Relaar D.J. Walraven. H. Podt J.
Wijfferdink H. Woolthuis W. Berkman Overmars en meer anderen.
Overgegaan zijnde om ingevolge het koninglijke decreet van den 10 van Bloeijmaant 1810 art. 15 te
delibereren of het oirbaar en convenabel is, de woeste gronden geheel ofte gedeeltelijk te verdeelen,

is goetgevonden en verstaan, dat zulks voor het belang der markte niet oirbaar was en onmogelijk of
niet doenlijk en zijn vervolgens ingevolge art 58 tot leeden der commissie tot het uitbrengen van het
rapport betrekkelijk de verdelinge benoemt W. Posthoorn, H. Woolthuis, W. Berkman en Jan
Grootenhuis.
Op heden den 27 Aug. 1810 zijn de goedsheren en erfgenaamen der markte 't Raalterwoolt nae
wettige convocatie vergadert geweest. Present: De Heer Umbgrove en Hendricus Podt,
gecommitteerden J.G. Baron van Ittersum tot Relaar R.F. Baron Bentinck tot Schoonheeten D.J.
Walraven A. Loseman H. Kleijne Wolthaar W. Posthoorn Gerrit Jan Voorthuis J. Haarink J. Wijfferink
L. Koopman H.J. Brinkhuis W. Bekman J. Olderaan J. Grootenhuis en meer anderen.
1mo. Het tentamen met die van Luttenberg over de regeling der limietscheijding tussen de markte 't
Raalterwoolt en Luttenberg ingevolge erfgenaamen goedvinden van den 28 Augustus 1809 wederom
vrugteloos afgelopen zijnde, is goetgevonden den advocaat Mr. A. Sandberg te qualificeeren zig hier
over aan de Heer Landdrost te addresseeren en versogt zig nogmaals bij de Heer Mr. H.J. van der
Wijck ter bekoming van 't markenboek dat onder den Heer zoude berustende zijn te verkrijgen.
2. Is goetgevonden dat Jan Overweg de somma van 23 gulden 6 st. welke hij alnog voor het door hem
aangegraven stukjen grond aan de marke verschuldigd is, zal hebben te voldoen, zullende bij gebreke
vandien tot betaling daarvan moeten worden geconstringeert
3. Is goetgevonden de Heere Markenrigter en de gecommitteerde Podt benevens de Heer Van
Ittersum en D.J. Walraven te qualificeeren het disput met Lugtman omtrent de caterstede Bisschop
zoo mogelijk te termineeren en de scheijding tussen 't land dat Lugtman daervan toebehoord, en 't
land aan de marke competerende te regelen.
4. De rekening van ontvangst en uitgave van de gecommitteerde Hendricus Podt is goetgekeurt zijnde
met deselve gebleeken, dat meer ontvangen is als uitgegeven de somma van f. 11.5.10 wordende
versogt in de volgende rekening in ontvangst te brengen.
5. Op ingekomen informatien dat de Vloetgraven komende van 't Relaer en loopende langs Woolthuis
door het Nijenhuis nae de Nijentap voor zoover onder Wijhe is gelegen niet behoorlijk in order is, maar
bijna geheel is toegegroeijt zoodat door deselve het water dat van boven koomt niet behoorlijk kan
gelost worden, maar integendeel bij veel water overloopt, is goetgevonden hierover zig bij den schout
van Wijhe per missive te addresseren en deselve te versoeken die Vloetgraven in een behoorlijke
staad te willen doen brengen dat het bovenwaater zijn vrijen loop bekoomt en goet kan gelost worden
ingevolge de wet.
6. Wort de Heer Markenrigter gecommitteerde benevens den schout en de setters van het
Raalterwoolt bij deezen gequalificeert om aan Lukas Vastenavond, L. Hogeland en Hendr. Boers een
hoekjen grond ongeveer een morgen grond aan te wijzen om op hetselve te timmeren, egter ten
minsten schade der Erfgenaamen in 't genaraal en ieder gewaarde in 't bijsonder.
7. In plaats van de afgegaane setters W. Posthoorn en De Schrijver is wederom aangestelt Jannes
Wolthaar en Mannes Bokham.
Op heden den 18 December 1810 zijn de guetsheren en erfgenaamen der markte 't Raalterwoolt nae
wettige convocatie vergadert geweest. Present: De Heer Bentinck tot Nijenhuis, markenrigter. H. Podt,
gecommitteerde De Heer Ittersum tot Relaar De Heer N. Pas Woolthuis Brunselaar Mensink Lammers
Ten Holle Kleijne Wolthaar Overes Groote Wolthaar en verscheijden anderen.
Is op voorstel van den Heer Markenrigter of men ingevolge de wet van den 10 van Bloeijmaant 1810
de woeste en ongecultiveerde gronden in de markte van het Raalterwoolt onderling zoude verdeelen,
dan of men deselve zoude verkopen teneinde ingevolge het oogmerk der wet gecultiveert te kunnen
worden, is met meerderheid van stemmen goetgevonden de gemeene woeste en ongecultiveerde
gronden der markte te verkopen en zulks op de meest voordeeligste wijze der gewaarden en ten
minsten schade der ongewaarden en worden deselve personen welke op den 2 October l.l. aengestelt
zijn geworden tot het uitbrengen van 't berigt nopens de woeste gronden der markte, opnieuws en bij

enaemt, Hendrik Hofman, Hendrik Kamphuis, Jannes Mensink en Jannes Bonschate, tot het
vervaardigen van een geschikt plan tot verkoop dier goederen binnen den kortst mogelijke tijd. Verder
is goetgevonden om in de eerstvolgende vergaderinge voor te stellen of men de uitsettinge welke tot
nu twe op het honderttal geschiede niet op eene andere en meer geschikte wijze zoude kunnen
regelen.
Op heden den 26 Augustus 1811 zijn na wettige convocatie de guedsheeren en erfgenamen van 't
Raalterwoolt te Raalte vergadert geweest. Present: A.C. Baron Bentinck tot Nijenhuis, Markenrigter
Hendricus Podt, gecommitteerde Baron Ittersum tot Relaer R.F.C. Baron Bentinck tot Schoonheeten
J.W.A.Z. van Logteren Stakebrand N. Pas W. Umbgroeve D.J. Walraven J. Haarink, E. Haarink,
Bosman, B. Harlok, Heulleman, Steegeman, Kleijne Wolthaar, Posthoren, en meer anderen.
Na voorgelesen resumptie der vorige vergaderinge is de rekening van ontvangst en uitgave van H.
Podt afgehoort, goetgekeurt en getekend.
Is de vraag voorgesteld of bij de Heer H.J. van der Wijck ook aanvraag zoude gedaan worden om te
weeten of zijn Edele ook nog boeken 't Raalterwoolt betreffende onder zig hadt, en is geresolveert om
den Heer J.W.A.J. Van Logteren Stakebrand te versoeken om met de Heer H.J. van der Wijck
hierover te willen spreken en 't markeboek of copie of narigt van zaken van dien Heer te vraagen, die
dit aangenoomen heeft te bewerkstelligen.
2do. Is de committeerde H. Podt gequalificeert om Jan Overweg door middelen regtens tot betaalinge
te constringeeren tenminste van 5 stuivers. per roede gelijk alle gewaarden zelfs voldoen moeten.
3io. Omtrent 't zoo dikwijls in deeze vergaderinge verhandelt verschil weegens Bisschop en Logtman
is beslooten 't regt dezer markte ten kragtigsten te maintineeren ook zoo noodig door middelen
rechtens. En zal hierover met Logtman niet verder of anders gehandelt worden.
4is. Op de vraag wie de Vloetgraven of vaart lopende door en onder den Huize Nijenhuis schoon moet
maken en houden, zijn de Heeren N. Pas en H. Podt in commissie gestelt, met versoek om hierover
met de Heer van 't Nijenhuis te handelen en op de volgende vergadering daarover te willen
rapporteren.
5to. Over het zoo lang geduurt hebbende geschil tussen deeze markte en die van Luttenberg is
bepaalt den Heer Advocaat A. Sandberg te qualificeeren gelijk geschiet door deezen om ingevolge de
wet die van Luttenberg ten spoedigsten te summeeren om minnelijk en zoo het in der minne niet kan
gevonden worden, door de middelen die de wet voorschrijft partijen tot 't bepaalen der grensscheijding
in finale afdoening deezer zaken te constringeeren.
6io. Is beslooten om de gelden noodig om 't quota van 't Raalterwoolt bedragende s.c. 1600 gulden in
de laaste carspelsvergadering op het 100-tal uijtgeset te vinden, een commissie te benoemen om
eenige erfgenamen keuters te verkopen, 't zij uijt de hand 't zij publiek, dog altoos inschikkelijk met de
keuters die erop woonen te handelen nae het best dunken der commissie, en zijn hiertoe benoemt de
Heeren R.C. Bentinck, N. Pas, D.J. Walraven en H. Podt, die zulks hebben aengenoomen.
7ten. Is voorgestelt of iemant die een huijssteede heeft gekofft 't regt van de waare van dat erve zoude
hebben, is goetgevonden de voorige commissie te verzoeken in de volgende vergaderinge te
rapporteeren.
8io. Kleijne Belderman is dat stukjen grond voor 1800 aangegraven geschonken.
9me. Word de schutters wel ernstig gelast van alle gronden ieder in zijn district, die nieuws
aangegraven zijn of zullen worden, altoos binnen 14 dagen aan 't huis van de gecommitteerden aan te
geven om op de lijst gebragt en opgemeeten te worden en waarvoor de gelden ingevolge 't
vastgestelde in de markte promptelijk zullen moeten worden voldaan, en zoowel deeze die nieuws
aangegraven of die reeds aangegraven en nog niet voldaan hebben door middelen rechtens tot
prompte betalinge zonder uijtstel zullen worden genoodsaakt.

10me. Wort meede bepaalt dat de schutters alle disorders aen groenlanden of andere binnen de
schutkuijlen gewaar wordende dezelve onmiddelijk zullen moeten aangeven en zal tegens zulke
spolianten ten strengsten worden geprocedeert.
Eijndelijk is Teunis Bosman in plaas van zijn overleeden vader als schutter under Boetele aengestelt.
Op heeden den 6 Julij 1812 zijnde de goedsheeren en erfgenaamen extra vergadert geweest.
Present: De Heere A.C. Bentinck tot Nijenhuis, Markenrigter De Heer Van Ittersum tot Relaar De Heer
Pastor Pas De Heer Walraven Hendr. Podt, gecommitteerde Vegterlo Wijfferink Woolthuis Mensink
Lammersboer Berkman Wissink en meer anderen.
Is door de Heer Markenrigter voorgedraagen dat Mr. A. Sandberg als gevolmagtigde van de markte
het Raalterwoolt hem hadt te kennen gegeven met de markte van Luttenberg zoo ver gevordert te zijn
dat de goedsheeren en Erfgenaamen van die markte thans meer gesind waaren om de geschillen
over de grensscheijding tussen de beijde markten, sedert ruijm hondert jaar aanweesig, in het
vriendelijke te termineren en buijten den weg of form van proces af te doen, en dat zij daartoe hadden
voorgeslagen om deese aloude geschillen in compromis te geven en ter decisie te stellen van Mr.
Georg Roger als compromissaris met assumtie van twee deskundigen door ieder der beijde partijen te
benoemen. Dit aan hem, advocaat, die propositie allessints verkieselijk was voorgekomen en hij
Markenrigter over zulks nodig hadt geoordeelt de erfgenaamen tegen heden te convoceeren, ten
eijnde derselven intentie hierop te verneemen. Waarover gedelibereerd zijnde zoo is door de
goedsheeren en erfgenaamen met eenparigheid van stemmen beslooten om meede te concurreren
tot het spoedig afdoen van die geschillen bij compromis en deselve ten dien eijnde te compromitteren
en ter dicisie te stellen van Mr. Georg Roger advocaat te Zwolle met assumtie van twee experts, en
zooveel noodig met assumtie van een landmeeter om met en beneffens de gemagtigden van deese
markte de aanwijsing te doen van de questieuse limiten, en de belangens der markte in deesen waar
te neemen tot volkomen uijtdragt der zaken.
Worden daartoe benoemt als experts Gerrit Koggele en Willem Posthoorn of bij aldien een zig daar
van mogten onttrekken Mannes Vegterlo. En wort voorts de Heer Markenrigter gequalificeert om de
noodige acte van compromis namens de markte te formeeren in te gaan en te tekenen en voorts tot
volkomen uijtdragt van zaken in deesen alles te doen en te verrigten wat tot het termineeren van die
geschillen zal behooren onder belofte van approbatie zoo en als nae regten behoort, en zal hiervan
meede door de gemagtigden van de markte aan de Markenrigter van Luttenberg worden kennis
gegeven tot desselfs narigt.
Op heeden, den 25 September 1812 zijnde de Erfgenamen en goedsheeren van het Raalterwoolt nae
wettige convocatie vergadert geweest. Presentibus: Baron Bentinck tot Nijenhuis, Markenrigter H.
Podt, gecommitteerde Baron Bentinck tot Schoonheeten. Baron Ittersum tot Reelaar. N. Pas
Wiefferink Kleijne Wolthaar Veldink Overes Coopman Brinks Schrijver Wellinkvoorde Wissink en meer
anderen.
Op voorstel hoe men de eijgenaren en de schuldigen om de Vloetgravens lopende door het
Raalterwoolt schouwschoon te houden uit te vinden is geresolveert de oude en nieuwe setters te
qualificeeren zooals gequalificeerd worden mits deezen, om een behoorlijke lijst van de
verschuldigden te formeeren en hoe eerder zoo beter dit te bewerkstellen om de selve aan de Heer
Markenrigter over te geven, hetwelk binnen 14 dagen zal moeten geschieden, alzo de schouwe den 6
en 7 October 1812 zal gedaan worden, hetwelk bij kerkenspraaken zal worden bekendgemaakt.
2de. En zal uijt ieder huishouding een man op maandag den 28 deser s'middaags om een uur prompt
en zonder fout bij de Voorthuis Brugge moeten zijn om de vaart van daar af tot aan Woolthuis Brug
toe schoon te maaken ten eijnde het water provisioneel uijt de Vloetgravens zijne behoorlijke en
onverhinderde afloop en ontlasting zal hebben en wel op een boete van een gulden voor ieder die in
gebreke blijft een man bekwaam tot den arbeit te zenden, en zullen deeze boeten direct besteed
worden om nog al verder, dieper en beter die vaart of wetering schoon te maaken, door iedere zetter
in zijn rot in te vorderen ten koste der gebrekkigen.

En zal de Heer van het Nijenhuis de vaart onder het Nijenhuis loopende schoon en suijver houden
moeten, en hiervoor drie keuters ieder twee beesten in het Raalterwoolt weijden moogen en geene
meer.
Omtrent de gesplitterde erven zal de waare blijven bij het huisperceel.
Inhererende de voorige resolutien en zullen de debiteuren alle van het Raalterwoolt nogmaals worden
aangemaant om binnen drie weken te voldoen of zullen door den advocaat des karspels door
middelen rechtens worden tot betaaling geconstringeert en zal van dese resolutie aan den Heer
Advocaat der markte kennis worden gegeven.
Verder is goetgevonden de Heer N. Pas tot gecommitteerde der markte aan te stellen.
Op versoek van Bartus Hendriks is op de kant van het Raalterwoolt nae Wijhe en bij Lucas
Vastenavondshuis aan te wijzen een morgen grond op provisioneele pagt van ses stuiver toegestaan.
Voorts is de rekening van ontvangst en uijtgaaf door Henricus Podt gedaen, afgehoort, goetgekeurt en
getekend.
Op heden den 8 Junij 1813 zijnde de goetsheeren en erfgenaamen van het Raalterwoolt na wettige
convocatie extra vergadert geweest, present: De Heer A.C. Bentinck tot Nijenhuis, Markenrigter J.G.
van Ittersum tot Relaar N. Pas, W. Umbgroeven, H. Podt, gecommitteerden D.J. Walraven Groote
Wolthaar Kleijne Wolthaar Veldink Brinks L. Elsman en meer andere huijslieden.
Op de propositie door Markenrigter en gecommitteerden ingevolge de bij kerkensprake opgegeven
zwarigheijd er noodzakelijke omziening dient gedaan te worden ter vinding van het meerder dat de
directe belasting op de markengoederen boven de inkomsten der markt bedraagt, is na deliberatie
gevonden en beslooten dat er een commissie zal worden benoemt om na te zien of de erfgenamen
keuters in derselve pagten verhoogt of verlaagt dienden te worden, en hun plan op de eerstkomende
vergadering daarvan in te brengen. En zijn hiertoe benoemt Jan Brinks, W. Berkdam, Derk Jan
Hemmink en Hendrik ten Have.
Voorts dat door de setters voor den 1 Augustus 1813 ijder in hun rot, worden opgehaalt van ijder paart
en beest, dat in het velt koomt, boven de twee jaar 4 stuijver, en onder de twee jaar 2 stuijver en van
ijder schaap een stuijver.
Wijders wort in deeze vergadering vastgestelt dat de schutters van hunnen post ontset zullen zijn en
dat hunne betaling tot heeden toe zal berekend en afbetaalt worden en in derselve plaas regarde
champeter de schutting doen zal welke daartoe de nodige instructie door den Heer Markenrigter zal
worden ter hand gestelt.
Op heeden den 28 Augustus 1819 zijn de erfgenaamen van het Raalterwoolt vergadert. Present: De
Heere Markenrigter A.C. Bentinck N. Pas, J.G. van Ittersum, Hendr. Podt, gecommitteerden R.F.C.
Bentinck Van Logteren Stakebrand D.J. Walraven Jan Wijfferink H. Lammersboer J. Wolthaar H.
Kamphuijs T. Overes N. Vegterlo Holleman W. Posthoorn J. Wellinkvoorde en meer andere
huijslieden.
Op klagt door Jan Grootenhuijs gedaan, dat Bartus Hendriks nae willekeur zig een hoek veltgrond had
uitgekosen en aldaar een huijsje geset, is goetgevonden deselve te qualificeeren om aan Bartus
Heesman of Hendriks aan te zeggen dat hij zig met de belanghebbende moet verenigen over die
plaatse, binnen de tijd van drie weeke, en dat bij faute vandien hem zoo als bij de vorige algemeene
vergadering was bepaalt, een ander stuk veltgrond door de zetters zal worden aangeweesen.
Op voorstel door de Heer Markenrigter gedaan tendeerende daartoe of het niet heilzaam zoude zijn
dat er een commissie uijt de Erfgenaamen zoude worden benoemd ten eijnden te ondersoeken op
welke wijze men best zoude kunnen overgaan tot de verdeeling der markenvelden of ongecultiveerde
gronden en daarvan een plan of ontwerp op te maaken op de best mogelijke wijze. Is goetgevonden
alle de ongecultiveerde gronden der marke te verdeelen en ten dien einde eene commissie tot de

formeering van een ontwerp om die verdeeling naar het waartal, billijkheid en regtveerdig te
effectueren, en zijn tot de commissie benoemt de Heeren Markenrigter en gecommitteerden der
marke beneevens den Heer R.F.C. Bentinck en Herman Woolthuijs.
Op voorstel van Johannes Veltkamp in den Velthoek woonagtig gedaan, of hem zoude worden
gepermitteerd zijn waaren, welke hij in deeze marke was hebben en op het erve Veltkamp zoude
leggen aan een inheemschen en inwoonder deezer marke te verkoopen is goetgevonden hem te
permitteren die waaren bij aldien vast staat, dat hij er een in het Raalterwoolt besit, aan een
inheemsch te moogen verkoopen.
Is goetgevonden dat er een commissie zal worden benoemt om met de belanghebbenden van het
land bij de Bisschop gelegen, en over welker grensscheijding dispuit is ontstaan zo mogelijk de
grensscheijding tussen de belanghebbenden tegelijk met eene commissie door deselve benoemt zoo
mogelijk in der minne te termineeren, en daarvan aan de eijgenaaren rapport te doen, en die schikking
te approberen en zijn daartoe benoemt de Heer Markenrigter en gecommitteerden beneevens de
Heer D.J. Walraven.
Verder is goetgevonden de Heer Markenrigter te versoeken aan Albert Heethaar een morgen
veltgrond door de zetters te laaten aanwijsen, aan de noortkant van Kortenhorst holtmate voormits dat
niemand der belanghebbende erfgenaamen zig daartegen verklaart binnen veertien dagen nae dato
deezes en onder speciaal beding dat deselve geen hond mag houden, en is verder goetgevonden dat
voortaan aan niemant welke in het vervolg zijn eijgendom of katersteede vrijwillig kwamen te
verkopen, enige grond in de marke om daarop te timmeren zal worden toegestaan.
Ten bewijze van egtheijd dezes, ondertekenden de naevolgende erfgenaamen: A.C. Bentinck D.J.
Walraven N. Pas J.G. Van Ittersum tot Relaer R.F.C. Bentinck Hend. Podt.
Op heeden den 8 Augustus 1814 zijn de erfgenaamen van het Raalterwoolt vergadert geweest;
present: De Heer Markenrigter A.C. Bentinck Hendricus Podt, W. Umbgrove namens de stad
Deventer, J.G. van Ittersum tot Relaer, N. Pas, gecommitteerden. D.J. Walraven W. Posthoorn, M.
Bosch, J. Mensink, J. Bonschate, W. ten Hove, Hendrik Wolthaar, J. Wolthaar, J. Veldink, J.
Grotenhuis, H.F. ten Hove en meer anderen.
Op voorstel van de heren gecommitteerden is besloten: 1mo. Dat de belasting op het veefonds zal
blijven continueren evenals in het vorige jaar en wijders bepaald dat het verdere tekort komende in de
marke op de verpondinge naar evenredigheid zal worden gevonden en verdeeld onder de
landeigenaaren tot deeze marke behorende.
2do. Dat voor ieder roede veldgrond, welke in 't vervolg zal worden aangegraven, door de gewaarden
zal moeten worden betaald drie stuivers, en door de ongewaarden dubbeld en dus voor ieder roede
ses stuivers, blijvende voor het overige de vorige resolutie in desselfs volle kragt.
3tio. Dat de katers der erfgenaamen, welke hunne agterstallen niet hebben voldaan dezelve binnen
ses weken zullen moeten voldoen bij poene dat aan dezelve hunne plaatsen als opgesegt bij deezen,
worden beschouwt om aan anderen verhuurt of verkogt te worden zonder enig onderscheid,
uitgesondert egter Jacobus Steenwelle, welke uit consideratie uitstel wordt verleend voor de tijd van
een jaar binnen welke termijn hij de terstallige pagt zal moeten aansuiveren.
4to. Dat de pagten van onderscheiden erfgenaamen katers zullen worden geheven in 't vervolg zooals
dezelve door den daartoe benoemde taxateurs zijn bepaald, zullende dus dientengevolge de pagten
door de onderscheiden katers der marke op Martini 1814 ingevolge de gedaane taxatie moeten
worden voldaan, zullen diegene de erfgenaamen katers welke daaraan niet voldoen beschouwt
worden alsof hunne huur of pagt hadden gerenuntieerd, of daarvan vervallen waaren.
Is besloten aan Willem Hendriks op het Kladden een hoek veldgrond van ongeveer een morgen toe te
staan en zulks provisioneel tegen eene pagt van twaalf stuivers jaarlijks, wordende de zetters van het
Tijenraan gelast hem dese hoek grond uit te steeken aan en in de nabijheid van Boerdijks kamp.

Is goedgevonden tot zetter in den Assendorperhoek aan te stellen, zooals aangesteld word bij deezen
den persoon van Hermannus Bosch en zulks in plaats van M. Bukham, naar eene andere buurtschap
vertrokken.
De rekening door de gecommitterde Hendricus Podt gedaan, is goedgekeurd en geapprobeerd en
getekend.
Bovenstaande geresumeert en met die oorspronkelijke minute accoord bevonden, Raalte den 25
September 1815. N. Pas W. Umbgroven D.J. Walraven.
Raalte, den 25 September 1815. Op heden zijn de goedsheren en erfgenaamen van het Raalterwoolt
vergadert geweest. Present de Heeren A.C. Bentinck Markenrigter W. Umbgrove, N. Pas, Hendr.
Podt, gecommitteerdens J.G. van Ittersum tot Relaar, D.J. Walraven, W. ten Hove, J. Wolthaar, Hend.
Meijer, Hofsteede, J. Mensink, L. Koopman, J. Boonschate, H. ten Hove, B. Bekman, L. Elsman, D.J.
Hemmink, H.J. Brinkhuis, W. Posthoorn en meer anderen.
1mo. Is in grote meerderheid beslooten om de katerstede Het Steenwelle publiek te verkopen alzoo
de pagter dezer katerstede, niet tegenstaande het aan hem verleende uitstel, in gebreke is gebleven
zijn verschuldigde pagt te voldoen. En worden de Heere Markenrigter en gecommitteerden bij dezen
gequalificeerd om de verkoop van gemelde katerstede ten spoedigsten ten uitvoer te brengen en nog
daarenboven geauthoriseerd bij dezen om, zoo nodig, zodanige katersteden der marke, waarvan de
respective pagters het meest aan de marke verschuldigd zijn, insgelijks publiek te verkopen, zonder
dat het nodig zij dat hiertoe bij eene nadere vergadering dispositie worde verleent.
2do. Is beslooten de debiteuren der marke uit consideratie bij kerkensprake nogmaals te
waarschuwen en aan te manen voor of op Martini aanstaande hun verschuldigde aan te betaalen,
teevens met kennisgeving dat bij gebrekens van dien zij zullen beschouwd worden als van hunne pagt
of huure verstooten en kunne katersteden publiek verkogt zullen worden.
3tio. Is met eene groote meerderheid beslooten dat het fonds van het weiden van het vee op de
markegronden zal blijven voortduren.
4to. Is op den requeste van H. Lugtman en J. Nijhof in qualiteit als voogden over de onmondige
kinderen van wijlen W. Lugtman geresolveert om eene commissie bestaande uit de Heeren
Markenrigter, Hend. Podt, D.J. Walraven en J. Grootenhuis te benoemen en dezelven te qualificeren ,
om zoo mogelijk het bestaande disput betrekkelijk de katerstede Het Bisschop, tusschen de markte en
de requestranten te termineren en daaromtrent een vergelijk te treffen, echter op den nadere
approbatie de heeren Erfgenaamen.
5to. Is op voorstel van den Heere Markenrigter goedgevonden den Heer D.J. Walraven tot
gecommitteerde der marke aan te stellen en te benoemen, zooals geschied bij deezen.
6to. Is goedgevonden Derk Jan Hemmink, Hendrik ten Hove, Willem Bekman en Jan Grootenhuis te
benoemen en aan te stellen tot het taxeren der tot nu toe aangegravene en nog niet opgemetene
gronden in de marke, wordende deze personen wijders gequalificeerd de zandstuiving in ogenschijn
te neemen en de nodige maatregelen tot weering van dezelve aan te wenden.
7timo. Is bij meerderheid goedgevonden en verstaan dat Willem ten Hove het reeds door hem
betaalde en reeds gemetene stukjen veldgrond zoude blijven behouden conform de staande resolutie
mits er door hem een behoorlijke weg door hem langs hetzelve worde gamaakt en gelaten. Jan
Grotenhuis, Egbert Harink en J. Veldhuis waren hier tegen als zijnde ten hunnen praejuditie en
nadeel.
8tavo. Is goedgevonden en bepaald dat aan de gecommitteerde Podt het kapitaal en renten zal
worden gerestitueert wegens het door wijlen den voorzaten van desselfs ehevrouwe M. van den Berg
in den jaare 1732 gekogte katerstede Fikke of Olde Mastebroek mits behoorlijke bewijzen in de naaste
vergadering inbrengende, dat deze koop geen rechtgang heeft gehad, en dat de kooppenningen
daarvoor zijn voldaan.

Bovenstaande geresumeert met de oorspronkelijke minute accoord bevonden, Raalte, den 8 October
1816. (A.C. Bentinck tot Nijenhujs als markrigter) (W. Umbgrove als gecommitteerde).
Raalte den 8 October 1816. Op heeden zijn de goedsheren en erfgenaamen van het Raalterwoold
naa wettige convocatie vergadert geweest. Present de Heeren N. Pas, Hend. Podt, D.J. Walraven,
gecommitteerdens J.G. van Ittersum tot Relaar, W. ten Hove, H. Lammers, J. Wolthaar, J.
Grootenhuis, Hend. Overmars, J. Veldink, E. Harink, Klaas Bosman, H. ten Hove, M. Bos, F. Schrijver,
H. Kamphuis en D.J. Hemmink.
1mo. De gecommitteerden voorgedragen hebbende dat Steenwelle verreweg het grootste gedeelte
der agterstallige pagt heeft betaald, en zij dus met de verkoop der katerstede Steenwelle niet waaren
voortgegaan zoo is besloten hierin genoegen te neemen en bepaald gemelde katerstede vooralsnog
niet te verkopen mits de huurder van dezelve zorge drage zijne verschuldigde en te verschijnen
pagten prompt aan te betaalen blijvende voor het overige de vorige resolutie van den 25 September
1815 no. 1 ten opsigte der gebrekkige pagters der respective markenkatersteeden in volle vigeur.
2do. Is goedgevonden dat voortaan tot vinding der verpondinge welke jaarlijks door de marke aan den
lande zal moeten worden voldaan, er eene belasting zal worden geheven van de ingesetenen der
marke naa rato, proportioneel en evenredig onder hun te verdelen, naarmate zij in de belasting op het
personeel en meubilair zijn aangeslagen, zullende zodanige ingesetenen der marke welke kunnen
aantonen geen de minste voordeel of genot uit de marke te trekken, van deeze belasting worden
vrijgesteld.
3tio. Ten opzigte van het bij art 4 van het verhandelde op de vorige vergadering is nog geen accoord
getroffen en deese zaak nog onafgedaan.
4to. Is bij grote meerderheid besloten de gedaane taxatie der erfgenaame gronden, welke onlangs zijn
aangegraven geworden in zodanige groote als door daartoe benoemde commissie is geeffectueerd en
bepaald, te approberen en wijders goedgevonden, dat eenieder zijn aangegraven en van de marke
gekogte grond binnen vier weeken naa den ontfangst der rekening daarvan aan de Heer
gecommitteerde Podt zal moeten voldoen en betaalen op straffe dat bij gebreken van dien het door
sodanige gebrekkige kopers aangegraven stuk land of grond dadelijk wederom zal worden ingelijkt en
hetzelve beschouwt als niet verkogt.
Willem ten Hove en H.J. Brinkhuis hebben hiertegen geprotesteerd als beschouwende dat deeze
verkoop niet konde geschieden zonder dat deze aangegravene gronden behoorlijk worden opgemeten
en daarnaa betaald.
5to. De Heer gecommitteerde Podt heeft de betaaling van de katerstede Het Fikken voldoende
beweezen, zodanig dat daarin genoegen is genomen en dit bewijs is geapprobeert.
Bovenstaande geresumeert en met de oorspronkelijke minute accoord bevonden. (A.C. Bentinck tot
Nijenhuijs als Markrigter) (W. Umbgrove als gecommitteerde.)
Raalte,den 11 Augustus 1817. Op heeden zijn de goedsheeren en erfgenaamen van het Raalterwoold
naa wettige convocatie vergadert geweest. Present de Heeren: A.C. Bentinck tot Nijenhuis,
Markenrigter N. Pas, W. Umbgrove, Hendricus Podt, D.J. Walraven, gecommitteerden J.G. Baron van
Ittersum tot Relaar H.J. Westenberg pro se et q.q. Mr. C. Prumers Hendricus. Overmars, J. Korterik,
W. Wissink, J. Wijfferdink, G. Bokham, D.J. Hemmink, W. ten Hove, W. Berkman, J. Wolthaar, G.
Bosch, W. Bosch, H. ten Hove, J. Wellinkvoorde, J. Grotenhuis, L. Koopman, en enige andere
landlieden.
1mo. De Heeren gecommitteerdens hebben geapprobeerd dat nademaal men door de reeds
ingekoomen en nog te innene gelden, prosluerende uit de verkoop van eenige aangegravene
markengronden in staat was de uitgaven over dit jaar te bestrijden zij niet nodig hadden geoordeeld
de uitzetting bij de vorige resolutie bepaald voor het tegenswoordige in werking te brengen maar daar
mede te wachten tot een volgend jaar; waarin genoegen is genomen.

2do. De rekening van ontfangst en uitgaave lopende van den agsten Augustus 1800 en zestien tot op
heeden door den Heer gecommitteerde Podt gedaan is goedgekeurd en geapprobeerd, uit dezelve is
gebleken dat de uitgave bedroeg eene som van tweeduizend en tien guldens zeven stuivers en twee
penningen, en de ontfangst groot was zeventiehondert eenenseventig gulden vijf stuivers en zes
penningen en er dus meer uitgegeven dan ontfangen was tweehondert negenentwintig guldens een
stuiver en twaalf penningen welke som op de volgende te doene rekening zal geleiden worden en aan
de gemelde Heer gecommitteerde goedgedaan onder reserve der aanzuivering van de nog
agterstallige schulden zoo die wegens aangekogte gronden als wegens agterstallige pagten alsnoch
aan de marke verschuldigd, zullende de agterstallige gelden wegens de verkogte en aangegravene
gronden binnen veertien dagen worden ge‹nt, en waartoe de Heeren Markenrigter en
gecommitteerdens worden verzogt, alles ingevolge hier omtrent tevoren genomene resolutie.
3tio. Op eene ingekomene missive van de Heer Schout van Raalte houdende kennisgeving dat de
Heeren Gedeputeerde Staaten Sloet van Merxveld en Van de Poll Jz. bij besluit van Zijn Exellentie de
Heere Gouverneur dezer provintie in dato den 16 Julij ll. zijn benoemd tot het inspekteren de wegen,
bruggen, waterleidingen in deze gemeente en dat gemelde Heeren op Zaturdag den 16 dezer
aanstaande ten gemelden einde in deze gemeente zullen omvaren teneinde onder anderen de
verschillende partijen, welke deswegens disputen mogten hebben, te horen en houdende tevens
verzoek dat als er ook eenige leden dezer markenvergadering mogten tegenwoordig zijn, om zoo
mogelijk de bestaande verschillen van het repareren der bruggen te termineeren, is goedgevonden de
Heeren Markenrigter en gecommitteerdens, welke in deze gemeente woonagtig zijn te verzoeken en
te committeren, om dien aangaande met gemelde Heeren Gedeputeerde Staaten deze zaak naar
hunnen rade te handelen en zelfs zulks nodig oordelende zig daarover bij requeste te adresseren, ter
plaatse, waar zulks vermeenen te behoren. En worden gemelde Heeren wel uitdrukkelijk versogt het
daarheen zoo mogelijk te willen dirigeren dat de Postweg lopende van Zwol door Raalte naar Holten
evenals de Postweg welke van Deventer op Holten loopt tot eene van 's Rijks grote wegen worden
beschouwt.
4to. Is goedgevonden het ingekomen request van eenige geërfdens dezer marke betrekkelijk het
verdelen der gemeene velden der marke in advys te houden tot eene volgende vergadering.
5to. Is goedgevonden de katerstede Olde Rosen bij een eventueel vertrek van de tegenswoordige
meijer en gebruiker van deselve publiek te verkoopen en den zelven zijn verzoek om in dien val deze
katerstede uit de hand te kopen geweigerd.
6to. Is goedgevonden om aan Jan Olde Hofstede een morgen grond toe te staan om daarop te
timmeren en worden de Heer Markenrigter en gecommitteerdens verzogt hem daartoe een geschikte
plaats in het veld aan te wijzen ten minste schade der marke en de individuele leden derzelve en
zooveel mogelijk in de naabijheid der katerstede Olde Hofstede, vanwaar hij vertrokken is.
7timo. De Heeren Markenrigter en gecommitteerdens worden verzogt de sandstuivens in ogenschouw
te willen neemen en van hun bevinden op de eerstkomende jaarlijkse vergaderinge te willen
rapporteren.
Bovenstaande geresumeerd en met de oorspronkelijke minute accoord bevonden. A.C. Bentinck als
Markenrigter J.G. van Ittersum tot Reelaer H. Podt, gecommitteerde
Raalte den 10 Augustus 1818. Op heeden zijn de goedsheren en erfgenaamen der marke
Raalterwoold naa wettige convocatie vergadert geweest. Present: De Heeren A.C. Baron Bentinck tot
Nieuwenhuis, Markenrigter Hendricus Podt, D.J. Walraven, J.G. van Ittersum tot Relaar,
gecommitteerdens, J. Grotenhuis, H. Kamphuis, J. Wolthaar, W. Bosch, H. ten Hove, J.
Wellinkvoorde, H. Lammersboer, L. Koopman, T. Schrijver, J. Overmars, J. Korterik, G. Bokham, H.J.
Brinkhuis, B. Holle.
Op ingekomen rapport der Heeren gecommitteerden aangaande de terstallige schulden wegens de
aangegraven en van de marke gekogte gronden, is goedgevonden met inhaesie der vorige resolutie
de bestaande commissie ter auctoriseren om de gebrekkige debiteuren in deze alnog eerst in het
minnelijken en vervolgens desnoods door middelen regtens tot betaling van hun verschuldigde te
constringeren.

Op voordragt der Heeren gecommitteerdens is goedgevonden de katerstede Hennepsmaat, dewelke
de Hervormde Kerk met de marke tezaamen gemeenschappelijk in eigendom bezit publiek te
verkopen en de koopspenningen daaruit zullende proslueren onderling in gelijke evenredigheid te
verdelen alsmeede om het aandeel 't welk de mark in 't erve Sennepman bezit tegens een billijke en
evenredige summa van penningen aan de Hervormde Kerk alhier, welke de plaats in eigendom bezit
over te doen en te verkopen , wordende tot het laaste benevens de Heeren gecommitteerdens
benoemd H. Kamphuis en J. Wolthaar.
Betrekkelijk de katerstede Bisschop is geresolveerd dezelve, zoo mogelijk aan de tegenswoordige
meijer daar op wonende te verkopen naa billijkheid en gebruikelijke wijze met erfgenaame keuters,
wordende hiertoe dezelfde commissie benoemd en bijaldien de verkoop der katerstede niet mogte
doorgaan, worden de Markenrigter en gecommitteerdens gekwalificeert de koopspenningen daartoe
benodigt te negotiëren.
Is goedgevonden op voorstel van eenige leden eene commissie te benoemen om zoo mogelijk een
plan te beraamen tot gehele of gedeeltelijke verdeling der woeste erfgenaamen gronden der marke,
tot welke commissie werd benoemd de Heeren Markenrigter en gecommitteerdens benevens H.
Kamphuis, J. Wolthaar, H. ten Hove en J. Wellinkvoorde, teneinde op de volgende vergadering
rapport te doen.
Met inhaesie der vorige resolutie is goedgevonden aan Jan Olde Hofstede een morgen land te
verhuuren en aan te wijzen ten minsten schade, waartoe de Heeren Markenrigter en
gecommitteerdens worden verzogt met assistentie der zetters van de buurtschap Linderte.
Is goedgevonden Berend Hengo als schutter der marke te continueeren met toelage van een extra
tractement van vijftien guldens.
Bovenstaande geresumeert en met de oorspronkelijke minute accoord bevonden. A.C. Bentinck als
markrigter Hends. Podt, gecommitteerde D.J. Walraven. R.F.C. Bentinck W.A. van der Laan.
Raalte, den 16 Augustus 1819.
Op heeden zijn de goedsheeren en erfgenaamen der marke Raalterwoold naa wettige convocatie
vergadert geweest.
Present de Heeren A.C. Bentinck tot Nijenhuis, markenrigter Hends. Podt D.J. Walraven,
gecommitteerdens. R.F.C. Baron Bentinck tot Schoonheeten W.A. van der Laan. H. Kortenhorst, W.
Hollen, H. Lammersboer, H. ten Hollen, J. Wellinkvoor de, G. Bukham, G. Wieten, J. Overmars, H. ten
Hove, J. Olderaan, J. Emmink, H. Kamphuis, J. Tijs, H.J. Brinkhuis, J. Grotenhuis en vele andere
boerslieden.
De rekening van ontvangst en uitgave, lopende van 11den augustus 1817 tot den 16 augustus 1819
door den Heer Gecommitterde H. Podt overgelegt, is naagezien en goedgekeurd. Uit dezelve bleek
dat er meer uitgegeven dan ontvangen was de s(omm)a van agthondert guldens, agt stuivers en vier
penningen (!!!) f. 824 - 8 - 4
De Heeren Gecommitteerdens hebben gerapporteerd dat het erve Hennopsmaat, voor zooverre het
aan de marke toebehoord, is verkogt voor de summa van dertienhondert guldens f. 1300 - 0 - 0
alsmede dat zij onder nadere approbatie der heeren Erfgenaamen het aandeel 't welk de marke in het
erve Sennepman had, hadden verkogt aan de Hervormde Kerk van Raalte voor de som van
driehondert en vijftig guldens: f. 350 - 0 -0 En hebben de erfgenaamen deze gedane verkoop van hun
aandeel in 't erve Sennepman aan de Hervormde kerk van Raalte goedgekeurd en de Heeren
Gecommitteerdens voor hunne moeite bedankt.
Wijders hebben de Heeren Gecommitteerdens gerapporteerd dat de katerstede Bisschop aan de
tegenswoordige meijer is verkogt voor duizend gudens f.1000 - 0 - 0

De commissie in de laatste vergadering benoemd en aangesteld om zoo mogelijk een plan te
beraamen ter verdeeling der gemeene ongecultiveerde gronden in de marke Raalterwoold gelegen,
heeft de eer te rapporteren dat zij, naa daarover rijpelijk te hebben nagedagt en geraadpleegt, van
gevoelen is dat het ten uitersten moeijelijk, zoo niet ondoenlijk is, ten minsten zonder daartoe groote
kosten te moeten aanwenden, nu en voordat het resultaat der gedaane opmeeting zal zijn bekend,
een behoorlijk plan ter verdeeling dier gronden te maaken en dat men dus huns bedenkens diende te
wagten tot zoo lang de uitslag dier meting openbaar zal zijn.
Is goedgevonden het bovengemelde rapport der commissie te agreëren en zich met het zelve te
conformeren.
Is goedgevonden, opdesselfs verzoek, aan Gerrit Hennopsmaat te remitteren hondert guldens van de
door hem beloofde kooppenningen wegens 't erve Hennopsmaat, alsmede twee jaaren pagt en veertig
guldens wegens een hoekjen aangegraven land in de marke.
Op voorstel van de Heer Markenrigter is goedgevonden in plaats van de overleden Gecommitteerde,
de Heer N. Pas, in desselfs plaats te benoemen en aan te stellen als gecommitteerde der marke
Raalterwoold de Heer W.A. van der Laen.
Is goedgevonden en bepaald dat Jan Bouwmeester of Tramas een morgen veldgrond zal mogen
aangraven om hetzelve te mogen gebruiken op die plaats waar hij zich thans heeft nedergezet, voor
een jaarlijkse provisionele pagt van zes stuivers.
Aan Jan Olde Vellenaarboer een half morgen veldgrond zal worden aangewezen om daarop te mogen
timmeren naast aan het plaatsjen van Gaje Willems en Philip Temmen tegens eene provisionele
jaarlijksche pagt van drie stuivers.
Dat Janna Koenjers een halve morgen veldgrond in de nabijheid van de katerstede Bouwmeester en
de woning van Jan Tramas om daarop te mogen timmeren voor een jaarlijksche provisionele pagt van
drie stuivers.
Dat Jan Hendrik Jansen een half morgen veldgrond in de nabijheid der botkuile zal worden
aangewezen mits de meijer op 't erve Voorthuis daar geen nadeel bij heeft, en daarop te timmeren,
voor eene jaarlijksche provisionele pagt van drie stuivers.
Is goedgevonden dat voor dit jaar de gansen en schapen in plaats van op Helder'kermis eerst een
maand later overal mogen gaan.
Is goedgevonden dat de Heren Markenrigter en gecommitteerdens benevens H. Kortenhorst en H.
Kamphuis de erfgenaame keuters in oogenschouw neemen en dezelven oordelende te laag verpagt
te zijn de sodanige te verduuren en in cas te verkopen.
Is goedgevonden dat de ingelanden Kortenhorst, Emmink, Voomberg, Wallink en Overes aan Hendrik
ten Hollen een morgen veldgrond aanwijzen zoo kort mogelijk in de omtrek van zijn eerdere
woonplaats om daarop te timmeren tegen een jaarlijksche provisionele pagt van zes stuivers.
Bovenstaande geresumeerde met de oorspronkelijke minute accoord bevonden.
A.C. Bentinck als markenrigter Hends. Podt, gecommitteerde W.A. van der Laan, gecommitteerde
G.L. Vidal de St. Germain S. Dibbetz Pred., namens de Hervormde Kerk.
Raalte, den 21 Augustus 1820.
Op heeden zijn de goedsheeren en erfgenaamen der marke Raalterwoold, naa wettige convocatie
vergadert geweest.

Present de Heeren A.C. Bentinck tot Nijenhuis, markenrigter Hends. Podt ) D.J. Walraven )
gecommitteerden W.A. van der Laan ) Vidal de Saint Germain tot Relaar S. Dibbetz naamens de
Hervormde Kerk H. Kortenhorst , J. Voomberg, H.J. Brinkhuis, B. Wissink, H. ten Hove, J. Mensink, J.
Overes en eenige anderen.
Namens de kerkelijke commissie der Hervormde Gemeente alhier is vertoond geworden eene
expeditie afgegeven door den Notaris W. Berends waaruit blijkt dat gezeide kerk bij aankoop
eigenaaresse is geworden van de halve whaare uit het erve Ten Hollen, oorspronkelijk hebbende
toebehoort aan wijlen den aartspriester N. Pas, verzoekende de predikant S. Dibbetz naamens
gemelde commissie dat deeze halve whaar mag worden gelegt op de Hervormde pastorij alhier,
waarin de vergadering genoegen heeft genomen en wordende dientengevolge meergemelde halve
whare uit het erve Ten Hollen bij dezen op genoemde pastorij gelegt.
Is beslooten aan Jan Grootenhuis op desselfs verzoek het door hem tevoren aangegraven en
naderhand naamens de Heren Erfgenaamen weer ingelijkt land tegens betaling toe te wijzen en in
eigendom over te laaten, onder dit speciaal beding echter dat niemand der geërfdens welke in deze
vergadering niet tegenswoordig zijn, binnen den tijd van zes weeken na dato dezes zig daartegen niet
verzetten.
Op voorstel, door de Heer Vidal de Saint Germain gedaan, betrekkelijk het soogenaamde Wooldhuis
Slag, waarin gemelde het regt beweert te hebben alleen en met uitsluiting van alle andere
ingezetenen van 't Raalterwoold, te mogen plaggen is beslooten de Heeren gecommitteerden te
verzoeken hiernaa onderzoek te doen en daarover op de eerstkomende vergadering te rapporteren.
Op voorstel van Hendrik ten Hollen om het door hem aangegraaven en thans betimmerde hoekjen
veldgrond tegens taxatie van de marke als gewhaarde te mogen aankopen, is goedgevonden hem zijn
verzoek te accorderen, mits hij in 't vervolg geen aanspraak maakt om bij aldien hij onverhoopt
genoodzaakt mogte zijn dat stukjen grond of plaatsjen te moeten verkoopen om andermaal opnieuws
in 't veld te mogen timmeren, 't geen hem in dien val nimmer weder zal worden toegestaan.
Is goedgevonden om aan Teunis Molenkamp op desselfs verzoek door de ingelanden Emmink,
Veldink, Wallink, Voomberg, Kortenhorst en Overes benevens de zetters een hoekjen veldgrond van
een morgen groot te doen aanwijzen om daarop te timmeren en 't zelve te bemeijeren tegens een
jaarlijksche pagt van 6 stuivers bij provisie.
Is goedgevonden om aan Berend Heuves op desselfs verzoek door de ingelanden Heuvenboer en
Brinkhuis benevens de zetters een hoekjen veldgrond van een morgen groot te doen aanwijzen, zoo
naa mogelijk in den omtrek van zijn tegenswoordige woonplaats, om daarop te timmeren en het zelve
te mogen bemeijeren tegens een jaarlijkschen provisioneele pagt van 6 stuivers.
Is goedgevonden om aan Gerrit Kisjeswant op desselfs verzoek, door G.J. Voorthuis en J. Grotenhuis
benevens de zetters te doen aanwijzen een hoekjen veldgrond van een morgen groot, zoo naa
mogelijk in de omtrek van zijn tegenswoordige verblijf om daarop te mogen timmeren en 't zelve te
bemeijeren, tegens eene provisionele pagt van 6 stuivers jaarlijks.
Op voorstel namens de kerkelijke commissie der Hervormde Gemeente alhier gedaan betrekkelijk het
aangraaven van een hoek veldgrond voor langs de Spijkerkamp aan gemelde Gemeente
toebehorende, door de eigenaar van 't Relaar, en welke aangraaving zij, commissie, niet konde
accorderen, hebben dezelve aangenoomen de aangraaving voor zoo verre te zullen vernietigen en
het aangegraavene inlijken.
Op voorstel der Heeren Markenrigter en Gecommitteerdens om de veenen in de marke Raalterwoold
te verkoopen, heeft de vergadering daartoe besloten en gemelde Heren verzogt en gekwalificeert
deze verkoop te effectueren.
Bovenstaande geresumeerd en met de oorspronkelijke minute accoord bevonden.
A.C. Bentinck, Markenrigter Hends. podt D.J. Walraven W.A. van der Laan P. Rollandet

Raalte, den 20 Augustus 1821. Op heeden zijn de goedsheeren en erfgenaamen der marke
Raalterwoold naa voorgaande wettige convocatie vergadert geweest. Present de Heeren A.C.
Bentinck tot Nieuwenhuis, markrigter. Hends. Podt ) D.J. Walraven ) gecommitteerdens W.A. van der
Laan ) P. Rollandet Voorts H. ten Hove, G. Posthoorn, H. Kortenhorst, J. Wellinkvoorde, L. Koopman,
W. Holleman en meer andere geërfdens.
Door de heer gecommitteerde Podt voorgedragen zijnde dat hij uit hoofde van zekere
omstandigheden belet was gevonden de gewoone rekening van ontfangst en uitgaeve ten behoeve
der marke op heden te doen en dierhalven verzocht dat hij deselve voor dit maal en zonder
consequentie in het vervolg, voor de heren markenrichter en de beijde overige gecommitteerdens met
toevoeging van twee of meer leden deser vergadering, is goedgevonden gemelde verzoek voor dit
maal te accorderen en dien ten gevolge gemelde heeren benevens de Heer P. Rollandet en H. ten
Hove bij desen te verzoeken en te kwalificeren tot het afhooren dier rekening.
Door de heer markenrichter gerapporteerd zijnde dat de heer R.F.C. Bentinck tot Schoonheeten zig
had geopponeerd tegens de door Jan Grotenhuis gedane aangravens van een stuk veldgrond en die
te maken, en dat alsoo ingevolge resolutie van den 20 Augustus des vorigen jaars achttien hondert en
twintig heeren markenrichter en gecommitteerden dit aangegravene wederom hadden doen inlijken,
dat echter gemelde Jan Grotenhuis dit niettegenstaande zig had verstoutet dit ingelijkte stuk eigener
autoriteit wederom op te graven, en dat er dierhalve maatregelen diende worden genomen tegen deze
eigendunkelijke handelingen, waartegen door Jan Grotenhuis werd ingebragt dat hij dit niet zonder
alvorens van de heer R.F.C. Bentinck tot Schoonheeten daertoe de nodige permissie te hebben
bekomen, wederom had opgegraaven, zoo is goedgevonden dat gemelde Jan Grotenhuis binnen 6
weken de bewuste permissie van de heer Bentinck tot Schoonheeten aan den heren markenrichter en
gecommitteerden zal hebben te vertonen bij poena dat anders het door hem aangegravene stuk land
op zijne kosten zal worden ingelijkt en geslecht.
Op voorstel door eenige geërfdens gedaan namentlijk de groenlanden en veldgronden in de marke
naar billijkheid onder de rechthebbenden en ingesetenen der marke te verdeelen, is naa deswegen de
stemmen te hebben opgenoomen, met een meerderheid van achtentwintig tegens zestien stemmen
goedgevonden dezelve voor alsnoch niet te verdeelen. Dog in aanmerking genoomen zijnde dat zeer
waarschijnlijk naa regte de meerderheid deze deling niet kunnen beletten, zoo is bij meerderheid
bepaald de leden der vergadering de minderheid uitmaakende te verzoeken, teneinde zoo mogelijk
beijde partijen te vereenigen, hetzij te zaamen, hetzij afzonderlijk, een plan tot een goede en soo veel
mogelijk billijke verdeling te willen ontwerpen alsmeede om de geschiktste middelen te willen
uitdenken tot het ontwaren van het waartal in de marke. Wordende de heeren markenrigter en
gecommitteerdens versogt en geauctoriseerd om wanneer hun zodanig geschikt plan word
aangebooden, de vergadering in dien val buitengewoon bijeen te roepen.
Is goedgevonden aan Tijs voor de Maat en H. Beltman ieder een hoek veldgrond van een morgen aan
te wijzen om hetzelve als erfgenaame keuters te bemeijeren, ten minste schade van een ander en
zoveel mogelijk in de naabijheid van hun tegenwoordig verblijf, en worden hier toe verzocht de heeren
markenrigter en gecommitteerden met overleg der aangrensende geërfden en zetter in de buurtschap
Linderte, sullende voor ieder hunner provisioneel de jaarlijkse pacht zijn de som van zes stuivers.
Is goedgevonden aan Jan Alberts toe te staan een half morgen veldgrond om daarop te timmeren en
hetzelve als erfgenaame keuter te bemeijeren tegens een jaarlijkse pacht van provisioneel drie
stuivers en worden W. Hollen, J. Wellinkvoorde, Teunis Schrijver en Gerrit Bokham benevens de
zetter in den Assendorperhoek verzogt om hem dit half morgen te willen aanwijsen ten minste schade
van een ander.
Bovenstaande geresumeerd en met de oorspronkelijke minute accoord bevonden. Get.: A.C. Bentinck
Hendricus Podt D.J. Walraven W.A. van der Laan G.L. Vidal de St. Germain.
Raalte, den 12 Augustus 1822.
Op heeden zijn de goedsheeren en erfgenaamen der marke Raalterwoold naa voorgaande wettige
convocatie vergadert geweest.

Present: De heeren A.C. Bentinck tot Nijnehuis, markenrigter, Hendricus Podt, D.J. Walraven en W.A.
van der Laan, gecommitteerdens, de heer Vidal de St. Germain tot Relaar, H. ten Broeke als
gevolmachtigde van Mevrouw G. van Mincken weduwe van der Wijck, B. Hollen geadsisteerd met de
heer J.J. Sligtenbree, A. ten Hove, H. Kortenhorst, G. Bosch Posthoren en meer andere geërfdens.
De heeren markenrigter en gecommitteerden doen rapport wegens het afhoren der rekening van de
heer gecommitteerde Hendricus Podt aan hun benevens H. ten Hove, commissionaal gesteld bij
resolutie van den 20 Augustus 1821, lopende van den 26 Augustus 1819 tot den 12 Augustus 1822,
dat zij dezelve hadden afgehoord, goedgekeurd en gesloten met een nadelig slot van negenentachtig
gulden negen stuivers en acht penningen, f. 89 -9 -8
Is goedgevonden de heeren markenrigter en gecommitteerdens benevens de heer Sligtenbree
gekwalificeerde van B. Hollen te verzoeken om met mevrouw de weduwe H.J. van der Wijck getrouwt
met de heer Six te willen corresponderen ten einde zeker register, 't welk men wil dat onder haar
hoogwelgeborene zouwde berustende zijn, en waaruit het waartal zouwde kunnen geblijken, in
originalie voor een tijd te bekoomen of copie van hetzelve ten koste der marke en om voorts de
geschiktste middelen te beraamen tot ontdekking van het waartal en dit waartal zoo veel mogelijk
ontdekt zijnde daar dan dadelijk een erfgenaamen vergadering te willen uitschrijven ten einde
dienaangaande te raadpleegen en tot een finaal besluit te komen.
Bovenstaande geresumeerd en met de oorspronkelijke minute accoord bevonden.
Getekend: A.C. Bentinck, markrigter Hendricus J. Podt D.J. Walraven W.A. van der Laan P. Rollandet
G.L. Vidal de St. Germain.
Raalte den 11 Augustus 1823
Op heeden zijn de goedsheeren en erfgenaamen der marke Raalterwoold naa wetrtige convocatie
vergadert geweest.
Present: De heeren A.C. Bentinck tot Nijenhuis, markerigter, Hend. Podt, D.J. Walraven, W.A. van der
Laan, gecommitteerden, G.L. Vidal de St. Germain , P. Rollandet J. Mensink, J. Voomberg, Overmars,
Weves, J. Wellinkfoorde, H. ten Hoove, J. Olderaan, Hemmink, J. Wallink en meer andere geërfdens.
Op voorstel door de heeren markenrigter en gecommitteerdens gedaan, is goedgevonden de
huurders van zodanige erfgenaamen plaatsjes, waarvan de verpondinge door de marke en niet door
de meijer tot nu toe is voldaan, zoo veel in pagt te verhoogen als de verpondinge zal bedragen.
Is goedgevonden eene commissie te benoemen om met en benevens de heer markenrigter en
gecommitteerdens zoo veel mogelijk onderzoek te doen naar het waartal in de marke, en om
andermaal met mevrouw Six te corresponderen over het register en om wijders de geschiktste
maatregelen te beraamen tot het ontdekken van het waartal in de marke en hetzelve niet kunnende
ontdekken zodanige middelen voor te bereiden welke hun het geschiktst voorkomen om te kunnen
dienen tot een basis ter verdeeling der gemeene gronden in de marke, en daarvan zoo spoedig
mogelijk eene erfgenaame vergadering uit te schrijven ten einde dienaangaande te delibereren. En
werden hiertoe buiten en behalve voornoemde heer markenrigter en gecommitteerdens benoemd H.
ten Hove en H.W. ten Hove, P. Rollandet en H. Bos Steegeman.
In aanmerking genoomen zijnde dat er een verregaand misbruik word gemaakt van het weiden der
paarden op de groengronden in de marke tot groot naadeel die geene welke hunne rundbeesten op
dezelve weiden, is goedgevonden en bepaald, dat te beginnen met den eersten Januarij achttien
hondert en vierentwintig voortaan geene paarden op de gemeene gronden der marke zullen mogen
worden geweid en dientengevolge den schutter der marke gelast om in het vervolg geene paarden te
weiden op de gemeene gronden der marke meer op te branden, zullende diegeene welke bevonden
worden een paard of paarden op dezelve te weiden, voor ieder paard telken reise verbeuren een
boete van drie guldens.

Is goedgevonden de heer markenrigter en gecommitteerdens te kwalificeren om den eigenaar van het
erve Hobert, desnoods door middelen regtens, te instringeeren om zijn deel van een vloedgraven
gelegen in 't veld en zijnde ten laste van gemelde erve, behoorlijk te maaken en te onderhouwden.
Is goedgevonden aan Jannes Overmars op 't Veulbroek een half morgen veldgrond aan te wijzen ten
einde daarop te timmeren ten minste schade van een ander en zoo naa mogelijk in de nabijheid zijnes
tegenswoordigen woonplaats op een jaarlijksche provisioneele pacht van drie stuivers, en worden
hiertoe benoemd de ingelanden Elsman, Bonschate en de zetter W. Berkman.
Bovenstaande geresumeerd en met de minute accoord bevonden.
Getekend: A.C. Bentinck, Hendricus Podt, D.J. Walraven H. Bosch Stegeman, H. Kamphuis.
Raalte, den 10 Maij 1824.
Op heeden zijn de goedsheeren en erfgenaamen der marke Raalterwoold naa voorgaande wettige
convocatie buitengewoon vergadert geweest.
Present: De heere A.C. Baron Bentinck tot Nijenhuis, markenrigter, Hendr. Podt, D.J. Walraven, W.A.
van der Laan, gecommitteerden, G.L. Vidal de St. Germain, H. ten Hove, H. Kortenhorst, J.
Wellinkvoorde, J. Groote Wolthaar, J. Grotenhuis en meer andere geërfden.
Door de heer markenrigter de vergadering bekend gemaakt zijnde dat eenige ingelanden zig
bezwaard achten door de resolutie op den 11 Augustus laatstleden opzichtelijk het weiden van
paarden in het Raalterwoold genoomen, en verzochten hierin eenige veranderinge daar te stellen, zoo
is door de heer markenrigter in omvraag gebragt of men bij gemelde resolutie zouwde volharden en
de paarden geweerd worden, ofwel hierin eenige wijzingen nader te bapaalen, daar te stellen, is
gebleken dat bij meerderheid is goedgevonden dat zodanige wijzingen zouden worden daargesteld,
hierin bestaande, dat te beginnen met den vijftiendem Meij en niet eerder en te eindigen op den
vijftienden September van elk jaar voortaan die geenen, welke zes mudde bouwland tot twaalf mudde
bouwland toe niet meerder dan een paard en die geenen die twaalf mudde bouwland en daarbooven
bebouwen niet meerder dan twee paarden op de markegronden moogen weijden tegen betaling van
een gulden voor ieder paard ten voordeele der markenkasse, dadelijk naa de opbranding der paarden
met het opbrandingsgeld dat als van ouds op twee stuivers voor ieder paard bepaald blijft te voldoen
aan der schutter der marke, zullende telken reise de eijgenaar van een paard 't welk onopgebrand op
de markengronden weijdende word gevonden, daar voor verbeuren een boete van drie guldens voor
ieder paard ten profijte van den schutter der marke. Dat diegeene welke zal bevonden worden een
paard of paarden van iemand buiten de marke Raalterwoold woonagtig te hebben doen opbranden
om op de markengronden te doen weiden, zal verbeuren eene boete van drie guldens voor ieder
paard en daarenbooven verstoten zijn van het regt om paarden op de markegronden te mogen
weijden.
De zetters in de respective buurtschappen onder de marke Raalterwoold behoorende beneffens de
schutter der marke zullen moeten opneemen of diegeene, welke een of twee paarden laten
opbranden om op de markegronden te weiden de bepaalde hoeveelheid bouwland bebouwen,
kunnende diegeene welke vermeenen dat de hoeveelheid van hun bouwland niet accuraat mocht zijn
opgenoomen en alsoo in hun regt van weiden benadeelt, het vermogen hebben om hetselve door een
kundig landmeter te doen opmeten of daarvan een extract uit het register der vaste goederen
ongebouwde eigendommen overleggen, teneinde daardoor de begaane misslag te bewijzen.
Bovenstaande geresumeerd en met de oorspronkelijke minute accoord bevonden.
Getekend: A.C. Bentinck, Hendricus Podt, D.J. Walraven, H. Bosch Stegeman en H. ten Hove.
Raalte, den 9 Augustus 1824
Op heeden zijn de goedsheeren en erfgenaamen der marke Raalterwoold naa voorgaande wettige
convocatie vergadert geweest.

Present: De Heeren A.C. Baron Bentinck tot Nijenhuis markenrigter, H. Podt, D.J. Walraven,
gecommitteerdens, H. Bannink naamens de Heer Vidal de St. Germain, H. ten Hove, Jan Voomberg,
Koopman, Kortenhorst, G. Bosch, G. Posthoorn, G. Kleine Wolthaar, J. Mensink, J. Groote Wolthaar,
J. Wellinkvoorde, H. Bosch Stegeman en meer anderen.
Door de heer gecommitteerde Podt voorgedragen zijnde dat hij uit hoofde der verpondinge,
waarmeede de erfgenaame katerplaatsjes zijn belast, niet wel in staat is de gewone rekening
behoorlijk te doen, is goedgevonden dat gemelde heer gecommitteerde die rekening voor de heer
markenrigter en overige gecommitteerdens op eene convenabele tijd zouwde doen.
Op ingekomen missive van den heer J.D.F. van der Wijck is goedgevonden dat de waare zullende
hebben gelegen op de zogenaamde Wietenkamp in Linderte op 't erve Nijenhuis in Boetele zal mogen
worden gelegt, zoo gemelde heer kan doen blijken van die waare eigenaar te zijn en dezelve niet
mede aan G. Wieten is verkogt bij den aankoop van dien kamp door denzelven.
Op voorstel ten dien einde gedaan en bij groote meerderheid goedgevonden, dat in het vervolg
nimmer varkens in het Raalter Woold mogen worden geweid op de boete van een gulden voor ieder
varken dat aldaar weidende zal worden gevonden.
Is goedgevonden aan Gerrit Wijnberg een hoekjen veldgrond van een morgen groot toe te staan om
daarop te timmeren, zo naa mogelijk in de nabijheid van zijn tegenwoordige woonplaatse en ten
minste schade op eene provisioneele pacht van jaarlijks zes stuivers, wordende teneinde dat hoekjen
veldgrond aan te wijzen de ingelanden W.A. van der Laan en J. Grootenhuis benevens de zetter F.
Veldhuis benoemd.
Bovenstaande geresumeerd en met de oorpronkelijke minute accoord bevonden.
Getekend door: A.C. Bentinck markenrigter, Hend. Podt, D.J. Walraven, W.A. van der Laan, G.L. Vidal
de St. Germain, A. Loseman.
Raalte, den 22 Augustus 1825.
Op heeden zijn de goedsheeren en erfgenaamen der marke Raalterwoold naa voorgaande wettige
convocatie vergadert geweest.
Present: De Heeren A.C. Bentinck tot Nijenhuis, markenrigter Hend. Podt, D.J. Walraven, W.A. van
der Laan, gecommitteerdens, G.L. Vidal de St. Germain tot Relaar, A. Loseman, H. Kortenhorst, W.
Wissink, Weves, W. Hospes, W. Berkman, J. Korterik op Voomberg, J. Mensink, H.J. Wieten, W. van
Langen als gevolmagtigde van J. Heuven en meer anderen.
De Markenrigter en gecommitteerdens D.J. Walraven en W.A. van der Laan hebben de eer te
rapporteren dat zij ingevolge erfgenaame resolutie in dato den negenden Augustus des vorigen jaars
de rekening van ontfangst en uitgaave loopende van den twaalfden Augustus 1822 tot heeden hebben
geëxamineerd en in orde bevonden en zulks met een nadelig slot van driehondert vijfenveertig
guldens en derien stuivers, zijnde dien ten gevolge deze rekening in voege voorschreven
goedgekeurd en de heer gecommitteerde H. Podt voor zijne genomene moeite bedankt.
Met grote meerderheid is goedgevonden en bepaald dat de erfgenaamen katersplaatsen der marke,
waarvan de huur of pagt aan de tijdelijke gebruikers derselven geregtelijk uit hoofde van wanbetaling
der beloofde huurpenningen is opgezegd geworden en dit najaar publieke zullen worden verhuurt, en
desnoods verkogt, bij aldien de huurders of pagters daarvan hun verschuldigde huurpenningen of
immers een aanzienlijk gedeelte derselven voor den eersten November aanstaande ten genoegen
van de heeren markenrigter en gecommiteerdens verzuimen te voldoen, wordende gemelde heeren
tot dit een en ander wel uitdrukkelijk bij deezen geauctoriseerd en gemagtigd.
Is goedgevonden en bepaald dat voortaan door niemand, hetzij gewaard of ongewaard, eenige
gronden in de marke zullen mogen worden aangegraaven, bij poena dat dezelve dadelijk door de
schutter der marke op kosten dergeenen welke de aangravingen hebben gedaan, zullen worden

ingelijkt, en wat de reeds aangegraven gronden betreft, dat deze zullen worden nagezien en
getaxeerd naar den aard en deugdelijkheid der grond en naa de groote van het aangegraven perceel
ingevolge regt en billijkheid, zullende deze taxatie moeten worden geëffectueerd door de commissie,
welke de grootheid dier gronden heeft nagegaan en opgemeeten en in tegenwoordigheid van twee
der heeren gecommitteerdens en wel voor of op den twintigsten October aanstaande, en zal de
betaling dezer gronden moeten worden gedaan voor of op den eersten Januarij 1800 en zesentwintig.
Is beslooten dat de zetters in de onderscheiden buurtschappen der marke voor den eersten Maij
aanstaande aan de heeren gecommitteerdens zullen voordragen een plan waarbij word bepaald dat
de onraad der Vloedgraven lopende door 't Woold of open veld in de marke tusschen alle de
ingezetenen der marke naar evenredigheid worden verdeeld, wordende de heeren markenrigter en
gecommitteerdens operlagt dit plan te willen examineeren en daarnaa op de eerste jaarlijksche
ordinaire erfgenaame vergadering hetselve aan de heeren erfgenaamen ter approbatie aanbieden.
Is goedgevonden aan Berend Jonkman een morgen veldgrond aan te wijzen om daarop te mogen
timmeren ten minsten schade en zoo naa mogelijk in de nabijheid van zijne tegenswoordige
woonplaatse op de pagte van zes stuivers jaarlijks, en worden daartoe benoemd de ingelanden W.A.
van der Laan en J. Grotenhuis met en benevens de zetter F. Veldhuis.
Aan Hendrik Molenkamp word meede toegestaan een morgen veldgrond, om daarop te mogen
timmeren ten minste schaade en zo naa mogelijk in de nabijheid zijner tegenswoordige woonplaats,
op de jaarlijkse pagt van ses stuivers, wordende de ingelanden L. Koopman, F. Wonnink en J.
Overmars benoemd om hetzelve aan te wijzen.
Aan Willem Spekschate word meede een morgen veldgrond toegestaan om daarop te timmeren, ten
minsten schaade en zoo veel mogelijk in de nabijheid van Berend Heuves of op eene andere
geschikte plaatse, op een jaarlijkse pagt van ses stuivers, en worden tot deze aanwijzing benoemd de
daarbij 't meest belang hebbende ingelanden.
Op een ingekoomen schriftelijk voorstel van eenige geërfdens in de marke Raalterwoold houdende
verzoek tot verdeeling der markengronden is goedgevonden hetzelve te stellen in handen van de
heeren markenrigter en gecommitteerdens ten einde daarop te rapporteren op den eersten Maandag
van de maand April aanstaande tegen welken dag alleen betrekkelijk dit voorstel eene buitengewoone
erfgenaame vergadering door de heere markenrigter en gecommitteerdens zal worden uitgeschreven,
teneinde over hetzelve te raadplegen.
Op voorstel van eenige geërfdens is beslooten dat voortaan en van heeden af, in plaats van op
Helderkermis de schapen en gansen eerst op den eenentwintigsten September van elk jaar, en eerder
niet, de schaapen en gansen vrij en ongestoord overal in de schutmarsen mogen weiden.
Getekend door: A.C. Bentinck, markrigter, Hendricus Podt, W.A. van der Laan, H. Overheine en J.
Overesch.
Raalte, den 3 Februarij 1826.
Op heden zijn de goedsheeren en erfgenamen van het Raalterwoold, na voorgaande wettige
convocatie vergadert geweest.
Present waren de heeren A.C. Bentinck tot Nijenhuis, markenrigter, H. Podt, D.J. Walraven en W.A.
van der Laan, gecommitteerdens, H.J. van Eerten namens Hendrik Jan Brinkhuis, D. Bolk namens de
heer J.D.F. van der Wijck te Zwolle, Hendrik Grootenboer namens Mevrouw E.L. DouariŠre van
Boecop, J. Wellinkvoorde, J. Kortenhorst op Voomberg, Herm. Bosch Steegeman, H. Kortenhorst, J.
Mensink, Hemmink en meer anderen.
De heer markenrigter en gecommitteerden hebben de eer de vergadering aan te bieden het rapport
door hun, ingevolge resolutie van den 22e Augustus 1825 uitgebragt, op een schritelijk voorstel van
eenige geërfden in het Raalterwoold, strekkende tot verdeeling der marktengronden, welk rapport
gelezen zijnde, is besloten hetzelve in het marktenboek te insereeren, terwijl de vergadering zich met

het meergenoemde rapport conformeerd. En is hiervan aan de eischers kosteloos kopij uitgereikt,
teneinde daarvan gebruik te maken, daar, en zooals zij meest geraden zullen oordelen.
Getekend door: A.C. Bentinck markrigter, Hendricus Podt W.A. van der Laan
De markenrigter en gecommitteerden geëxamineerd het bij erfgenaame resolutie van den 22 April
1825 in hunne handen gesteld schriftelijk voorstel van eenige geërfdens in voornoemde markte
strekkende tot verdeeling der marktegronden, op grond van het besluit van den voormaligen Koning
van Holland van den 16 van Grasmaand 1809 nr. 7 en daarop gevolgd Besluit van dienzelfden dag nr.
7 uitgegeven den 10 van Bloeimaand 1810, hebben de eer te rapporteren:
Dat hun het onderhavige schriftelijke voorstel en daarin vervat plan zooals hetzelve is liggende,
geheel onuitvoerlijk en strijdende met de geallegeerde Koninklijke Besluiten is voorgekomen als
houdende dezelve wel voorschriften tot verdeeling van woeste gronden, om daardoor de ontginning
en vrugtbaarmaaking van de zoodanige te bevorderen, doch geensinds om door vergraving en
versnippering van goede marschgronden op meenten de mingegoede ingezetenen der markte, van
deze voor hen onontbeerlijke algemeene weiden te versteeken, daar deze mingegoeden nimmer door
toedeeling van een gering aandeel in die te verdelene marschgronden voor hun regt van weiden
kunnen worden schadeloos gesteld, want volgens de meeting bedragen de gezamenlijke
marschgronden in deze markte, zoo goede als slegte, plusminus zeshonderd bunders. Hiertoe zijn
geregtigd vierhonderd negenendertig huisgezinnen, zoo gewaarden als ongewaarden. Genomen dat
er zestig volle waaren in de markte zijn, welke volgens het onderhavige plan viermaal zoveel grond als
de ongewaarden zoude worden toegedeeld, bedraagt zich alzoo eenhonderd en tachtig aandeelen,
gevoegd bij bovengemelde vierhonderd negenendertig geeft zeshonderd negentien aandeelen, 't geen
volgens de hiervoren opgenomene groote der gronden nog geen bunder per aandeel zoude
bedragen.
Indien men nu voor algemeene en bijzondere wegen, slooten en waterleidingen volgens de minste
berekening een vierde van het geheel neemt, blijft dit aandeel voor ieder slegts ruim een halve
bunder, hetwelk toch nimmer als een billijke schadeloosstelling voor het ongestoord regt van heiden
en weiden kan worden aangemerkt.
Het is dan op grond van al het bovenstaande dat markenrigter en gecommitteerden der vergadering
voordragen om de eischers in dezen te renvoyeeren aan de competente authoriteiten in de
bovengenoemde Besluiten aangewezen, met in het oog houden van de bij die Besluiten
voorgeschrevene voornemens.
Raalte, den 28 Augustus 1826.
Op heden zijn goedsheren en erfgenamen van de markte van het Raalterwoold, na voorafgaande
wettige convocatie vergadert geweest.
Present de heeren A.C. Bentinck tot Nijenhuis, marktenrigter, H. Podt en W.A. van der Laan,
gecommitteerden, J. Wellinkvoorde, J. Kotterik, H. Bosch Steegeman, H. Kortenhorst, J. Grootenhuis,
H. Overheine, B. Wissink en meer andere ge.
De Heer markenrigter en gecommitteerden hebben de eer de vergadering te rapporteren dat door
hun, ingevolge resolutie van den 22 Augustus 1825, de erfgenaame keuters op het meest dringende
zijn aangemaand geworden om hunne agterstallige pagten zo niet geheel, immers voor een groot
gedeelte aan te zuiveren, 't geen ten gevolge gehad heeft dat eenigen hieraan hebben voldaan, doch
anderen in gebreke zijn gebleven, zooals blijkt uit den hiernevens gevoegde lijst. Voorts dat bij
genoemde resolutie de aan hun opgedragen last om de in gebreke gebleven zijnde meijerluden van
hunne plaatsjes te doen vertrekken, en dezelve plaatsjes publiek te doen verpagten of desnoods te
verkoopen, door de lasthebbenden niet is kunnen worden voldaan, uit hoofde dezelve zwarigheid
vonden om een dergelijke last te volbrengen, en zij bij nader inzien wenschten dat aan hun eenige der
goedsheeren worden toegevoegd teneinde hierin mede te werken. Voorts dat door de zetters niet
voldaan zijnde aan de hun opgedragen commissie om een plan van verdeeling der Vloedgraven in de
markte voor den 1 Mai dezes jaars aan den heer markenrigter en gecommitteerden aan te bieden,

markenrigter en gecommitteerden alzoo niet in staat zijn gesteld dit plan in de tegenwoordige
vergadering over te leggen.
Is, na deliberatie, beslooten:
1. Genoegen te neemen met het door den heer marktenrigter en gecommitteerden uitgebragt rapport
opzigtelijk de agterstallige pagten en aan dezelven te adsumeeren tot invordering der pagten, en bij
verdere wanbetaling over te gaan tot publieke verpagting de navolgende goedsheeren: J.
Grootenhuis, H. Stegeman, H. Overheine en B. Wissink.
2. Opzigtelijk de Vloedgraven de marktenrigter en gecommitteerden uit te nodigen om een vast plan
omtrend het maken en schouwen der Vloedgraven te ontwerpen, en zoodra mogelijk aan
goedsheeren en erfgenaamen aan te bieden.
Ondertekend door: A.C. Bentinck, Hendricus Podt, W.A. van der Laan, H. Stegeman.
Raalte, Augustus 1827.
Op heden zijn goedsheeren en erfgenamen van de markte van het Raalterwoold, na voorafgaande
wettige confocatie vergadert geweest.
Present: De heeren A.C. Baron Bentinck tot Nijenhuis, markenrigter, H. Podt en W.A. van der Laan,
gecommitteerden, J. Mollink voor J. Korterik, H. Bosch Stegeman, H. Kortenhorst, J. Grotenhuis, H.
Overheine, B. Wissink, W. Hospes, Grotenboer, Elsman, W. Berkman en meer anderen.
De markenrigter en gecommitteerden van het Raalterwoold, voldoende aan de hun bij resolutie van
den 28 Augustus laatstleden opgedragen commissie opzigtelijk de invordering der achterstallige
pachten, hebben met de hun toegevoegde medegeërfden gedelibereerd over de beste maatregelen,
teneinde deeze reeds te lang getraineerde zaak, op de gevoeglijkste wijze ten einde te brengen, zijn
overeen gekomen de erfgenamen voor te dragen, om hieraan meerdere klem te geven, de invordering
der pachten te stellen in handen van een onpartijdig en deskundig persoon, en die te machtigen om
de meest ten achteren zijnde pachteren op de minst kostbare wijze tot de betaling te noodzaken, en
bij verdere weigering van hunne plaatsjes te onzetten, en voorts om aan alle de ten achteren zijnde de
verplichting op te leggen om een volledig huurcontract te passeeren en voor de jaarlijksche pacht
twee borgen te stellen, en hiertoe voor te dragen den heere J. Meijlink, notaris alhier, met authorisatie
op den heer markenrigter en gecommitteerden om met denselven over de belooning voor desselfs
bemoeijing te accorderen. En hebben geërfden genoegen genomen met dit rapport, en hetzelve
vastgesteld.
Voorts heeft de heer Podt overgelegt de door de commissie goedgekeurde rekening, welke afgehoord
en goedgekeurd is tot en met den 20 Augustus 1827, in ontvangst met f. 492.--.-- En uitgaaf 641. 5. 4
Dus een tekort van 149. 5. 4 Administratiekosten en renten 39.12.-- Tezamen eene somma van f.
188.17. 4
Voorts is door den heer markenrigter voorgedragen om de gewone vergadering in plaats van op de
tweede Maandag in Augustus in het vervolg te stellen op de tweede maandag in Meij van elk jaar. En
heeft de vergadering hiermede genoegen genomen en deze voordragt in een besluit veranderd.
Op voorstel van eenige erfgenamen strekkende om op het hoornvee, de schapen en ganzen
(behoudens de bepalingen op de schutmarschen bestaande) een belasting te leggen onder den naam
van weidegeld als volgt: Van een volwassen beest: Vijftig cents. Van een vaarse dertig cents Van een
pink twintig cents Van ieder schaap of gans vijf cents. welk voorstel in omvraag gebragt zijnde bij
meerderheid van stemmen is aangenomen.
Voorts besloten om aan Jan Willemsen Vettehenne een morgen veldgrond toe te staan om te
betimmeren, welke hem door W. Hospes, Grotenboer, Elsman en de zetter Berkman zal worden
aangewezen.

Alsmede aan Teunis van den Berg op het Hanen een gelijke morgen te accorderen, in de naaste
gelegentheid, en waar het de minste schade voor de markte zal veroorzaken, hem aan te wijzen door
J. Overmars, H.J. Wietenboer, T. Wermink en J. Overmars, respectievelijk tegen eene jaarlijksche
provisionele pacht van dertig cents.
Ondertekend door: A.C. Bentinck, markenrigter; W.A. van der Laan; G.L. Vidal de St. Germain, B.
Wissink en H. Bosch Stegeman.
Raalte, den 13 Meij 1828.
Op heeden zijn goedsheeren en erfgenamen van de markte van het Raalterwoold na voorafgaande
wettige confocatie vergadert geweest.
Present de heeren A.C. Baron Bentinck tot Nijenhuis, markenrigter, H. Podt, gecommitteerde,
Geërfdens: De heer Vidal de St. Germain, H. Bosch Stegeman, B. Wissink, H. Kortenhorst,
Grotenhuis en anderen.
Door de heer markenrigter wordt uit hoofde van het overlijden van den heer Walraven en het
bedanken van den heer W.A. van der Laan als gecommitteerden als nieuwe gecommitteerden
voorgesteld Berend Hendrik ten Hove en Berend Wissink, welke goedgekeurd zijnde, heeft echter den
eersten dadelijk bedankt en in plaats verkozen Teunis Warmink, die beide deze commissie zich
hebben laten welgevallen.
Voorts wordt voorgesteld om in het aanstaande jaar geen weidegeld voor de beesten te heffen maar
slechts vijftig cents van ieder paard, waarvan de opbranding op den vijftienden Meij plaats zal hebben,
met algemeene stemmen goedgekeurd.
Ten einde het tekort in de markt te vinden wordt door markenrigter en gecommitteerden voorgesteld
om eenige plaatsjes te verkopen, en aan de tegenwoordige bewoners de voorkeur ter aankoop te
verleenen, en wel de navolgende welke bevorens reeds door deskundigen waren getaxeerd, doch
onder verplichting om de kooppenningen op den 25 Julij aanstaande benevens de achtestallige
pachten te voldoen.
Als: De weduwe Buis, getaxeerd op f. 265 Arend Biele 90 Oude Kloscher 70 Fiselier 380 Willem
Fiselier een hoekje grond 6 Jan Siebelt 460 Philip Temmink 350 Tone Jonkman 85 Oude Husman 15
Is, na hierover gedelibereert te hebben, met eenparigheid van stemmen besloten om, aangezien de
pachters door hunne vlijt die plaatsjes van veldgrond in een beteren staat hadden gebragt tot een
verminderde prijs toe te staan en wel:
Aan de weduwe Buis voor f. 200 Arend Biele 70 Oude Kloscher 70 Fiselier voor 300 Willem Fiselier 5
Jan Siebelt 400 Ph. Temmink 275 Tone Jonkman 70 Oude Husman 6
Door eenige geërfdens voorgesteld zijnde om de pachters opnieuw te doen nazien, en zulks nodig
vindende te verhogen, onder verplichting om tevens de reeds aangegraven en opgemetene
veldgrond, benevens de ongemeetene op te meten en te classificeeren in vier classen en wel de
eerste op 15 cents, tweede 10 cents, derde 7,5 cents en vierde 2 1/2 cents per roede voor de
gewaarden en ongewaard dubbeld. Is na deliberatie goedgekeurd en daartoe benoemd Jan Brinkhuis,
Thijs, Gerrit Boers, Gerrit Bosch Posthoorn en Berend Hengo, welke daarvoor zullen genieten eene
gulden vijfentwintig cents, met last om voor den vijftienden Junij schriftelijk rapport van hunne
werkzaamheden aan markenrigter en gecommitteerden in te leveren.
Verder voorgesteld of de aangegraven veldgrond na den 28 Augustus 1825 tot en met 1 Mei 1828
tegen taxatie aan de aangravers zal verkocht worden. Is na hierover gedelibereerd te hebben bij
hoofdelijke stemmeing gebleken dat de meerderheid voor de aanneming van het voorstel was,
weshalven hetzelve is aangenomen, hebbende Willem Hospes, Derk Grotenboer, Jan Keutrik en
Jannes Mensink hiertegen protest verzocht aan te tekenen.

Uit aanmerking der uitgestrektheid van het Raalterwoold het niet wel doenlijk zijnde dat een schutter
die groote uitgestrektheid behoorlijk surveilleert, zoo wordt door geërfden voorgesteld om nog een
schutter te benoemen op een tractement van vijftien gulden, wordende daartoe voorgedragen den
persoon van Gerrit Kamp. In omvraag gebragt zijnde wordt met eenparigheid van stemmen
aangenomen.
Is voorts besloten om hoegenaamd aan wien het ook zijn mag te vergunnen meerder eenige
veldgrond na 1 Meij 1828 aan te graven, wordende de schutters bij deezen gelast om daarop
nauwkeurig te letten en van de overtreding dadelijk rapport te doen.
Is na gehouden deliberatie goedgevonden en besloten dat geene aanvrage tot timmering op
marktegrond anders dan op de vergadering in Meij zal worden aangenomen, als wanneer diegeene
die zulks is geaccordeerd, door een commissie bestaande uit wijkmeester of zetter, welke ter
adsistentie twee der naastgeërfden en schutter wordt bijgevoegd een plaatsje op de uiterste grenzen
van de buurschap waar hij vandaan is ten minste schade der geërfdens zal worden aangewezen,
waarmede eenieder zal behoren genoegen te nemen op verbeurte van de aangewezen plaats.
Is door de vergadering toegestaan om te timmeren op de hun toegewezen plaats aan de volgende
personen, als: Berend Nijlinderte, Teunis Maatman, Hendrik Holtmaat, Geerlich Alberts, Geerlich Klein
Beumer en Van de Vegte, welke vooreerst dertig cents jaarlijksche pacht zullen voldoen.
Voorts heeft de heer Meijlink overgelegt de door de commissie goedgekeurde rekening welke
afgehoord en gesloten is tot en met den 14 Meij 1828, in ontvangst met f. 467:-- en uitgaaf 430:80
Makende een batig saldo van 46:20
Ondertekend door: A.C. Bentinck, markrigter, Hendricus Podt, B. Wissink, H. Bosch, H. Bannink, T.
Wermink, qq: Grotenhuis.
Raalte, den 15 Mei 1829.
Op heden zijn markenrigter en gecommitteerden van het Raalterwoold na voorafgaande convocatie
vergaderd geweest.
Present de heeren A.C. Bentinck tot Nijenhuis, markenrigter, Hendrikus Podt, Berend Wissink, Teunis
Wernink, gecommitteerden.
En is door den heer J. Meijlink ter tafel gebragt zijne rekeninge van gehoudene administratie der
markte, houdende aan ontvangsten eene somma van f. 4.418 - 79 en aan uitgaven " 4.096 - 09
zoodat opheden een zuiver saldo f. 122 - 70 overschiet van eenhonderd tweeëntwitig gulden en
zeventig cents.
Na gedane examinatie is deeze rekening door ons goedgekeurd en gesloten, en den heer Meijlink uit
hoofde van zijn vertrek naar elders, bedankt voor zijne door hem gedane administratie, wordende bij
deeze volkomen gedechargeerd, met last om de boeken en de in cassa zijnde gelden over te geven
aan den heer Willem Bolk.
Ondertekend door: A.C. Bentinck, Hendrikus Podt, B. Wissink, T. Wermink.
Raalte, 18 Mei 1829. Op heden zijn goedsheeren en erfgenamen van het Raalterwoold na
voorgaande wettige convocatie vergaderd geweest. Present: deheer A.C. Baron Bentinck tot
Nijenhuis, markenrigter , Hendrikus Podt, Berend Wissink em Teunis Wernink, gecommiteerden,
goedsheeren Philibert de Rolandet, Jan Grotenhuis, Hermanus Bosch Stegeman en anderen.
Door de heer markenrigter uit een daartoe genoemd drietal een nieuwe ontvanger, door het vertrekt
van den heer Meijlink naar Kampen voor te stellen, is bij hoofdelijke stemming gebleken de meeste te
hebben de heer Willem Bolk, die voor salaris zal genieten vijf procent vam de inkomsten, welke, hier
present, deeze post heeft aangenomen.

Door het bedanken van Berend Hengo als schutter van het Raalterwoold is daartoe voorgedragen den
persoon van Jan Vettehenne, welke bij stemming gebleken de meeste stemmen te hebben en tot
schutter benoemd, die hier erschenen die post heeft aangenomen en verklaard dezelve getrouw te
zullen waarnemen en wordende deze aanstelling gedaan onder express beding dat bijaldien den
schutter gegronde reeden van klagten mogten geven in de uitoefening van zijn ampt, dat in zulk val
markenrigter en gecommitteerden het regt zullen hebben hem dadelijk te bedanken zonder dat hij
eenige aanspraak op salaris kan maken.
Is besloten dat de ingezeten die vijf guldens in de verponding betalen een paard in de markte zullen
mogen weiden zonder daarvoor weidegeld te betalen, beginnen te rekenen van 15 Mei 1830, en die
twee paarden wil weiden vijftien guldens.
Is besloten aan Klaas Veldhuis zijn hoek veld toe te staan welke voor achttienhonderd vijfentwintig is
aangegraven, en zulks voor de som van f. 45 zegge vijfenveertig guldens.
Is besloten aan de zetters voor hunne moeite voor het medegaan bij de opbranding te betalen eene
gulden.
Was getekend: A.C. Bentinck, markenrigter, Hendrikus Podt, B. Wissink, en T. Wermink.
Raalte, den 10 Mei 1830. Op heeden zijn de markenrigter en gecommitteerden van het Raalterwoold
na wettige convocatie vergaderd geweest. Present: De heer A.C. Bentinck tot Nieuwenhuis,
markenrigter H. Podt, B. Wissink en T. Warmink, gecommitteerden goedsheeren: Philibert Rolandet,
de heer W.A. van der Laan, Grotenhuis, Wellinkvoorde en meer anderen.
En is door F.W. Bolk ter tafel gebragt zijne rekening en verantwoording van ontvangst en uitgaven,
dewelke is afgehoord en goedgekeurd en getekend.
Voorts is besloten door de slegte betaling der pacht Willem Hartkamp van zijn plaatsje "het Hondemot"
te doen ontzeggen en hetzelve te doen verhuuren, te aanvaarden Petrie 1831 en voor de securiteit
hetzelve publiek te doen verhuuren.
Aan Gerrit Maatman is toegestaan een stukje veldgrond voor een jaarlijksche pagt, die nader door
twee deskundigen zal worden getaxeerd.
Vervolgens is door de heer Baron Bentinck tot Nijenhuis, markenrigter, aan de erfgenamen te kennen
gegeven dat hij door lighaamsongeschiktheid zich tot het bekleden van voornoemde post niet meer in
staat bevindt, derhalven denzelven in den schoot der erfgenamen neerlegt en voor denzelven bedankt
en proponeert voorts in derzelver plaats tot markenrigter den heer Willem Abraham van der Laan,
welke alhier present zijnde, de gemelde post van markenrigter provisioneel aanneemt.
Is na deliberatie goedgevonden om den heer markenrigter honorable van gezegde post te ontslaan,
hem voor dezelver goede gehoudene administratie gratieuselijk te bedanken.
Ondertekend door: Hendrikus Podt, B. Wissink, T. Wermink, gecommiteerden. Als geërfden: W.A. van
der Laan, H. Bannink q.q., H. Bosch Stegeman, H. Kamphuis, W. Berkman.
Raalte, den 10 Mei 1831.
Op heden zijn erfgenamen en goedsheeren van de markte het Raalterwoold na wettige convocatie
vergaderd geweest. Present de heeren W.A. van der Laan, marktenrigter, H. Podt, B. Wissink, T.
Warmink, gecommitteerden, H. Bannink voor de Heer Vidal de St. Germain gecompareerd, W.
Berkman, Koenjer, J. Grootenhuis en meer andere bouwlieden.
De markenrigter geeft de vergadering kennis dat door hem met goedvinden van den gecommitteerden
aan W. Hartkamp op het "Hondemot" een uitstel tot vertrek is verleend onder voorwaarde dat hij in
den loop van dat jaar zoude afbetaalen eene som van eenhonderd guldens, en daarenboven borg

stellen voor de pagt van dit loopende jaar; waaraan door hem is voldaan, terwijl den heer Predikant
Schr"der, namens de diaconie, zich als borg heeft gesteld; waarop de marktenrigter de approbatie
dezer vergadering verzoekt, waarop gedelibereerd zijnde: Is bes(l)ooten het verrigte van marktenrigter
en gecommitteerden in dezen te approberen, en de publieke verhuuring bij de voorige resolutie
bevolen, provisioneel aan te zien tot de eerstvolgende vergadering.
De gecommitteerde B. Wissink geeft kennis dat door hem ingevolge resolutie van het voorige jaar, is
aangewezen het stukje grond aan G. Maatman, daarbij toegestaan en geadsisteerd door de
deskundigen Keizer en Haanenboer, geschat op eene jaarlijkse pagt van dertig cents, waarin de
vergadering genoegen neemt.
Door den heer T.W. Bolk ontvanger der markte wordt kennis gegeven dat hij zich niet in staat bevondt
om de rekening van het jaar 1830 de vergadering aan te bieden uit hoofde de schulden der markte de
inkomsten verre overtroffen, met overlegging van eene lijst van agterstallen ter somma van f.
1.100:38, verzoekende in dezen diligentverklaring.
De vergadering hierop, alsmede op den agterstand en het tekort gedelibereerd hebbende heeft
beslooten: 1. Den heer T.W. Bolk te houden voor diligent, denzelven tevens de meest mogelijken ijver
in het invorderen der agterstand en inkomsten der markte aan te bevelen. 2. Den marktenrigter uit te
noodigen en te authoriseren om op de minst kostbaarste wijze, ten behoeve en voor rekening van de
markte zoodanige gelden op te neemen als de noodwendigste behoeften dit mogten vorderen, zooals
denzelven uitgenoodigd en geauthoriseert wordt bij dezen.
Door Berend Hengo een hoekje grond verzocht zijnde, is beslooten drie onpartijdigen te benoemen
om onderzoek te doen contra Schrijver en Wellinkvoorde, waartoe zijn aangesteld H. Bannink voor de
heer Vidal de St. Germain, W. Berkman en Koenjer.
Ondertekend door: W.A. van der Laan, marktenrigter B. Wissink, gecommitteerde, Ph. Rollandet, C.
Brunselman, H. Bosch Stegemen, Ian Ties. (Jan Tijs)
Raalte, den 14 Mei 1832.
Op heeden zijn erfgenamen en goedsheeren der markte het Raalterwoold na wettige convocatie
vergaderd geweest.
Present: de heeren W.A. van der Laan, marktenrigter , B Wissink, gecommitteerde, P. Rollandet, Jan
Grotenhuis, C. Brunselman, Bosch Stegeman, J. Tijs, eigengeërfden, en meer anderen.
De marktenrigter geeft de vergadering kennis dat na vergeefse pogingen tot bekoming van gelden, hij
uit eigene penningen een voorschot van tweehonderd vijftig guldens aan de markte heeft gedaan en
daaruit in mindering heeft betaald: aan Gerrit Jan Eikenaar f. 200,-- Aan de erven J. Rozeboom op de
rekening van 1830 en 1831 en eenige verdere kleine uitschotten f. 50,-- --------- f. 250,-- waarmeede
de vergadering genoegen nemende, zich verbind om in den loop van dit jaar te zullen restitueeren met
genot eener rente van vijftig cents 's maands.
Voorts is door marktenrigter voorgesteld eene commissie te benoemen tot nazien der agterstallige
pagten en tevens tot het afhoren der rekening van 1830 en 1831, waarop door de vergadering
benoemd zijn de heer Vidal de St.Germain, Cornelis Heuven, Hendrik Jan Brinkhuis en Teunis ten
Have, met last op dezelve tot het afhoren en sluiten van des ontvangers rekeningen en tevens om met
de meijerluiden te transigeren wegens hunne terstallige pachten en bij onwilligheid de plaatsjes op te
zeggen en publiek te verpachten of te verkopen, naar bevind van zaken.
Op voorstel van de marktenrigter en gecommitteerden is besloten, dat voortaan alle boeten wegens
overtreeding in de markte, aan den tijdelijken ontvanger zullen worden uitbetaald, en het bedrag
daarvan alle drie maanden aan den schutter die de calange heeft gedaan, worden uitbetaald, voor de
helft voor den schutter en de wederhelft voor de marktekas, met uitdrukkelijk vebodt aan den schutter,
om met de gecalanceerde te trancigeeren op straffe van ontzet te worden.

Geresumeerd en geapprobeerd den 20 Mai 1833 en getekend door: W.A. van der Laan,
marktenrigter, B. Wissink, gecommitteerde, P. Rollandet, C. Heuven, H. Bosch Stegeman, Ian Brinkes
Ties (Jan Brinkhuis Tijs).
Raalte, den 20 Mei 1833.
Op heeden zijn de goedsheeren en erfgenamen der markte Raalterwoold, na wettige convocatie
vergaderd geweest. Present: De heeren W.A. van der Laan, marktenregter B. Wissink,
gecommitteerde, P. Rollandet, C. Heuven, H. Bosch Stegeman, J. Brinkhuis Tijs, Overmars,
Hemmink, Schrijver en anderen, erfgenamen.
De commissie benoemd bij de vorige resolutie tot afhoren en sluiten des ontvangers rekening over de
jaren 1830 en 1831, hieraan voldaan hebbende, berigt de vergadering met overlegging dier rekening
dat deeze door hem is accoord bevonden. De vergadering hierop geene aanmerking hebbende,
bedankt de commissie voor het in deezen door dezelve verrigte, dechargerende den heer ontvanger
wegens zijne administratie over dat tijdvak.
Voorts legt de commissie, in voldoening aan het tweede punt hunner benoeming, een staat van
transactie over met de agterstallige meijerluiden, waaruit blijkt dat het grootste gedeelte aanneemt in
twee of meer jaren hun agterstallige pacht aan te zuiveren, onder genot, hieraan voldoende, van
zodanige kwijtschelding als agter ieder hunner staat uitgedrukt.
De vergadering, hierop gedelibereerd hebbende, heeft besloten het in deezen door de commissie
verrigte goed te keuren en gemelde staat te stellen in handen van den ontvanger der markte, met last
om dezelve in te vorderen. Daar evenwel blijkt dat de schulden der markte tot ultimo December 1832
bedragen eene som van plm. f. 1.100,-- en de invordering van den agterstand, ook dan wanneer alle
de betrokken personen aan hunne verpligting voldoen, niet toereikende zoude zijn, om die schulden te
voldoen, zoo heeft de vergadering na deliberatie besloten, den marktenrigter en gecommitteerden
benevens de commissie voornoemd te verzoeken en te authoriseren, zoals geschiedt mits deezen: 1.
Om door het ministerie van den heer Notaris A. Fortuijn publiek te doen verkopen de zogenaamde
Wijhesche Mars, voor zover die onder en aan deeze markte toebehoordt. 2. Om aan Krisman het bij
hem in gebruik hebbende stukje grond voor eene somma van driehonderd guldens in eigendom af te
staan, hetwelk door hem is aangenomen mits de pacht ad. f. 15,-- guldens wordt doorgedaan. 3. Om
op verzoek van den heer K.F.C. Baron Bentinck tot Schoonheeten het stukje grond in gebruik bij
Rokers aan denzelven te verkopen voor eene som van vijfentwintig guldens onder belofte van dat
huisgezin daar te zullen doen verblijven. 4. Om de aangegraven gronden van voor 1832 aan de
aangravers te verkopen tegen taxatie der commissie. 5. Om bijaldien het provenu van deeze
verkopingen blijken mogt niet toerijkende te zijn, tot voldoening der schulden, aan Jan Westenenk te
verkopen de zoogenaamde Boonschater Mars of een gedeelte daarvan, geleegen bij het erf van dien
voornoemden.
Voorts is gedelibereerd over den aanslag in de grondbelasting volgens de kadastrale uitkomsten in de
middelen die dienden aangewend te worden: 1. Om hierin vermindering te bekomen en 2. om
middelen te beramen om voor het tegenwoordige en toekomende te kunnen voorzien in deeze, voor
de markte zoo drukkende belasting.
Is besloten: Wat het eerste betreft den marktenrigter uit te nodigen om zich namens de markte in
reclames te voorzien en om over het tweede punt eene buitengewone vergadering in de maand
Augustus aanstaande te houden.
Geresumeerd en gearresteerd den 12 Mai 1834, getekend door: W.A. van der Laan, marktenregter, B.
Wissink, gecommitteerden, C. Heuven, H. Bosch Stegeman, Ian Tis (= Jan Tijs), J. Overmars, J.A.J.
Brinks (= Brinkhuis), Teunis ten Have.
Raalte, 12 Meij 1834. Op heden zijn goedsheeren en erfgenamen na wettige convocatie vergaderd
geweest.

Present de Heren Van der Laan, markenrigter, B. Wissink, gecommitteerde, C. Heuven, J.H.J. Brinks,
T. ten Have, leden der buitengewone commissie, H. Bosch Stegeman, Jan Tijs, J. Overmars, W.
Stolte en verder gewaarden.
De vergadering geopend zijnde, is na resumtie der notulen der vorige vergadering door markenrigter
namens de commissie tot den achterstand gerapporteerd dat eenige posten waren ingelopen doch
anderen daarentegen niet alleen het achtestallige maar ook de lopende pacht waren schuldig
gebleven, waardoor de achterstand nagenoeg op dezelfde hoogte is gebleven, weshalve de
commissie voorstelt dat de vergadering meer afdoende maatregelen berame, teneinde deze zaak tot
een goed einde te brengen.
Is na deliberatie besloten: De heere Bolk uit te nodigen om onverwijld de achterstalligen te verwittigen
om voor 25 Junij het door hun aangenomene te komen voldoen, en voor of op dien dag aan de
commissie te doen blijken van de door hem genomene maatregelen.
De marktenrigter geeft kennis dat de grondbelasting over den jare 1833, verhoogt zijnde tot eene som
van plusminus f. 715,- en over dit lopende jaar f. 718,48«, hij marktenrigter ingevolge resolutie van 20
Meij 1833, zich in reclame heeft verstaan, waarop tot heden geene dispositie is gevallen, en stelt de
vergadering voor middelen te beramen teneinde in de betaling kunnen te voorzien.
Na deliberatie is besloten: 1e. Eene buitengewone vergadering te beleggen om te delibereren op de
volgende punten en daarna ‚‚n te arresteeren, te weten: a. Het belasten van heiden en weiden. b. Het
omslaan van het jaarlijks tekort, bij raming, over de ingezetenen der markte volgens de uitkomsten
van het kadaster, of c. Het verdeelen der marktegronden.
2e. Om tot dekking der schulden aan eenige erfgenamen keuters, die zulks mogten verlangen, hunne
plaatsen te verkopen tegen zodanige som als door de commissie ad hoc, na taxatie zal worden
bepaald, met eene korting van 25 procent voor het cultiveeren De zich aangeboden hebbende keuters
zijn: G. van den Brink op Rosen. W. Nijboer op Kleijert Mannes Koenjer op Hogeland Jan Dijkman De
weduwe Fikken.
3e. De commissie uit te nodigen om de overige plaatsen in huur te taxeren, die daarvoor vatbaar
mogten zijn in pacht te verhogen, en opnieuw voor den tijd van zes jaren te verpachten.
Op daartoe gedaan verzoek is aan de onderstaande toegestaan het door hun in kielspit gelegde veld
tegen de waarde aan te graven, als: Roelof Hoberskamp bij het land van de heer Wicherlink, W.A. van
der Laan bij het Siebeld, De Vidal (de St. Germain) een stuk bij het Relaar, Hendrik Bessembinder.
Geresumeerd en gearresteerd den 11 Meij 1835.
Ondertekend door: W.A. van der Laan, marktenrigter, B. Wissink, gecommitteerde, C. Heuven, J.C.J.
Brinks, J. ten Have, G.J.G. de Vidal de St. Germain, W.A. Stolte, Ian Ties, H. Bosch Stegeman.
Raalte, 19 Maart 1835.
Op heden zijn goedsheeren en erfgenamen na wettige convocatie buitengewoon vergaderd geweest.
Present: De heren W.A. van der Laan, marktenrigter, B. Wissink, gecommitteerde, T. ten Have, H.J.
Brinkhuis, C. Heuven, leden der buitengewone commissie, W. Stolte, A. Jorink, H. Bosch Stegeman,
Jan Brinkhuis op Tijs en verdere gewaarden.
De marktenrigter geeft de vergadering te kennen: Dat ingevolge resolutie van den 12 Meij 1832 deze
buitengewone vergadering was belegd geworden, ten einde tot vinding der jaarlijksche behoeften
eene der volgende drie punten bij stemming vast te stellen, te weten:
1e. Het belasten van heiden en weiden. 2e. Het omslaan van het jaarlijksche tekort, bij raming, over
de ingezetenen der markte volgens de uitkomsten van het Kadaster, of 3e. Het verdeelen der
marktegronden.

Dat door hem, marktenrigter, teneinde deze buitengewone vergadering zoo voltallig mogelijk te doen
zijn, aan alle de bekende gewaarden in tijds hiervan hadt kennis gegeven, terwijl hij tevens bij
kerkenspraken alle degenen, die vermeenen mogten gewaard te zijn, hadt opgeroepen hiervan aan
hem marktenrigter of den gecommitteerde B. Wissink, met overlegging van voldoende bewijsstukken,
kennis te geven, ten gevolge van welke oproeping dan ook eenige ingezetenen zich als gewaard
hadden aangegeven, ten deele met, ten deele zonder overlegging der nodige bewijsstukken, omtrent
alle welke pretense gewaarden op voorstel van den marktenrigter besloten wordt dezelve alle in
afwagting hunner bewijsstukken, onmiddellijk en zonder eenige verdere consequentie tot de
medestemming op de drie voormelde punten toe te laten. En is zoowel van de bekende als van de
pretense gewaarden de navolgende stemlijst opgemaakt:
Namen van de bekende gewaarden: 1 punt 2 punt 3 punt. ----------------------------------------------------------
------ W.A. van der Laan X B. Wissink X T. ten Have X H.J. Brinkhuis X C. Heuven X A. Jorink X W.
Stolte X H. Velthuis X RFC Baron Bentinck tot Schoonheeten X W. Berkman X De Weduwe Rientjes X
Hermannus Hartkamp X D. Ablaing X Jannes Veenhuis X Sluiseman X H. Bosch Stegeman X B.
Assendorp X Middag op Hemmink X Willem Hullen X Weduwe Wellinkvoorde X Weduwe Bokham
(absent) Weduwe Van Boecop X De Vidal de St. Germain (absent) Baron Bentinck tot Nijenhuis X T.
Korterik X Weduwe Wermink X Weduwe Loseman X J. Hilgenkamp (absent) Herman Reimert X
Weduwe Overmars X Weduwe Nijenhuis X J. Overes X Weduwe Hollen X Hervormde Kerk X H.
Wallink X H. Overheine X Jan Olthof Norpman X G. Wallink (absent) M. Helmich (absent) E.
Schanenkamp X J. Koopman Voomberg X G. Kamphuis X J. Emmink X J. Groote Wolthaar X G.
Schrijver - Kleine Wolthaar X H. Bosch Posthoorn X Weduwe Heethaar X G.J. Heuven X D.J. van der
Wijck X J. Brinkhuis Tijs X H. Tijs, Krikkink X
Namen der pretense gewaarden: ----------------------------- B.H. ten Hove X Hermannus Koggel X Gerrit
Broekman X Willem Groot Belderman (absent) Willem Hanenboer (absent) Jannes Binnenpoorte X
Teunis Wolthaar X Frederik Brinkman X Hendrik Jan Brinkman (absent) G. Mensink X Egbert Harink
(absent) Antonie Alefs (absent) De Weduwe Tijssen (absent) Vels of Velthuis X Jan Westenenk X
Evert Klomp X H.W. ten Hove X Weduwe van Hendrikus Podt X ------ ------- ------ Totaal: 46 -- 12
De stemmen volgens bovenstaande lijst opgenomen zijnde, is bij eene meerderheid van 34 stemmen
besloten tot het belasten van heiden en weiden en wel: Een paard met f. 1,50 Een koe of vaars met f.
1,00 Een pink of kalf f. 0,50 terwijl voor het houden en weiden van schapen enzovoorts een nader
plan ontworpen zal worden.
Door de gewaarden Stolte, Vidal de St. Germain en meer anderen zijnde voorgesteld om op de
eerstvolgende vergadering het punt betrekkelijk het al of niet verdeelen der marktengronden nader in
omvraag te brengen, is daar overeenkomstig besloten en de marktenrigter uitgenodigd hiervan in de
gewone kerkensprake melding te maken.
Ondertekend door: W.A. van der laan, Marktenrichter.
Raalte, den 11 Meij 1835.
Op heden zijn goedsheeren en erfgenamen van het Raalterwoold na voorafgegane wettige
convocatie, gewoon vergaderd geweest. Present: de heeren W.A. van der Laan, marktenrigter, B.
Wissink, gecommitteerde, T. ten Have, H.J. Brinkhuis, C. Heuven, leden der buitengewone
commissie, W. Stolte, De Vidal, Bentinck tot Nijenhuis, A. Jorink, H. Bosch Stegemen, Jan Tijs en
meer andere gewaarden.
De aantekeningen van het verhandelde in de laatste gewone en buitengewone vergaderingen werden
gelezen en goedgekeurd.
1. De marktenrigter geeft de vergadering kennis dat door hem en gecommitteerden in het laatst des
vorigen jaars aan den heer F.W. Bolk op deszelfs daartoe strekkende verzoek, ontslag was verleend
als ontvanger der markte, en voorlopig onder inwachting der goedkeuring van deze vergadering met
den ontvangst was belast de alhier resideerende Notaris Fortuijn, verzoekende dat deze voorlopige
benoeming door de vergadering mogt worden geaggreëerd en dezelve Notaris met den ontvang der

markte mogt worden belast. Niemand zich hiertegen hebbende uitgelaten, is genoemde Notaris
Fortuijn als ontvanger der markte benoemd en aangesteld, dewelke, in de vergadering tegenwoordig,
zich deze benoeming heeft laten welgevallen.
2. Waarna de marktenrigter de vergadering berigt dat zijn edele, in aanmerking genomen hebbende
de groote buitengewone ontvangst voortgesproten of zullende voortspruiten uit den verkoop van
sommige der erfgenamen katersteden, tot dekking der achterstallige en lopende schulden met den
nieuw benoemden ontvanger tijdens zijn voorlopig waarnemen dier functie, daaromtrent eene
schikking had aangegaan, derwijze dat van de buitengewone ontvangsten voortgesproten uit de
kooppenningen van verkochtte katersteden door den ontvanger slechts zal worden genoten drie ten
honderd, terwijl de percentlonen over alle overige ontvangsten bepaald blijven op den bestaanden
voet of 5 ten honderd.
3. Daarna wordt door den marktenrigter rapport uitgebragt betrekkelijk den staat der geldmiddelen,
waaruit is gebleken: Dat er op 1 Januarij j.l. een vordelig saldo bestond van f. 648,53« Dat
daarentegen op dien datum de volgende achterstallen lopende waren: 1e. Grondbelasting 1833 f.
817,73« 2e. -idem- 1834 f. 718,48« 3e. De timmerman G.J. Eijkenaar f. 606,08 4e. Het door den
marktenrigter in den jare 1831 uitgeschotene kapitaal zijnde per resto groot f. 200,-- 5e. De
grondbelasting over 1835, waarvan reeds weder ruim vier maanden verscheenen zijn f. 724,66 ---------
-- Totaal f. 3.066,96 Zoodat na aftrek van bovengemeld saldo ad f. 648,53« de markte nog te betalen
overig blijft een som van ruim f. 2.400,-- tot gedeeltelijke vinding van welke som door de commissie
vroeger daartoe verzocht en geautoriseerd bij het 2e punt der resolutie van 12 Meij 1834 waren
getaaxeerd de volgende vijf katersteden, als van: 1e. De Weduwe Fikken op f. 750,-- 2e. Jan Dijkman
op f. 420,-- 3e. Willem Nijboer op f. 450,-- 4e. G. Olde Rosen op f. 525,-- 5e. M. Koenjer op f. 600,--
alles na aftrek der daartoe toegestane kortingen van 25 procent, zijnde door de drie eerstgenoemden
met deze taaxatie genoegen genoomen en bereids aan hun tegen betaling der getaaxeerde sommen
de koopacten uitgereikt, terwijl echter de beide laatstgenoemden G. Olden Rosen en M. Koenjer
hadden verklaard met de hun te hoog voorkomende taaxatie geen genoegen te kunnen neemen.
Waarover nader gedelibereerd zijnde, is besloten de pacht van deze meijerlieden pro rato der
getaaxeerde sommen te verhogen, oftewel de plaatsjes publiek te verkopen, zijnde aan beide
genoemde meijerlieden tot ultimo Junij aanstaande den tijd gelaten zich over het al of niet aannemen
der verhoogde pacht te declareeren. Zoodat door den ontvangst der 2e en 3e post ten bedrage van f.
870,-- (zijnde die van Wed. Fikken alreeds in December 1834 ontvangen onder het bovengemelde
saldo begrepen) waarbij gevoegd de ontvang voor het opbranden van het vee ingevolge resolutie van
19 maart j.l. ten bedrage van f. 546,10 tezamen ten bedrage van f. 1.416,10 De bovengemelde te
betalene som wordt gebragt tot op p.m. f. 1.000,-- tot dekking waarvan de vergadering zich nadere
schikkingen heeft voorbehouden, zijnde echter de ontvanger verzocht, tot inning der achterstallige
pachten en aangravingsgelden de meest afdoende maatregelen te nemen.
4. De marktenrigter rapporteerd dat de commissie welke ingevolge het 3e punt der bovengemelde
resolutie was ingesteld tot het nazien der erfgenamen katersteden, teneinde te beoordelen of het al of
niet raadzaam en nodig ware dezelve in pacht te verhogen, bij dat onderzoek hadt bevonden dat bij
geen derzelve eene verhoging mogelijk was, ten einde daardoor niet de meest ijverigen in het
cultiveren der marktengronden het meest of bovenmatig te belasten, waarop besloten is alle die
pachten, buiten de beide bovengemelden, op den vorigen voet te doen blijven.
5. Door den marktenrigter wordt voorlezing gedaan eener bij zijn edele van den burgemeester der
gemeente Raalte ontvangene aanschrijving tot het, ingevolge reglementaire bepalingen, in orde
brengen der bruggen en duikers. Waarop is besloten alle de bruggen in de groote wegen in eenen
schouw in orde te doen brengen.
6. Op daartoe gedaan verzoek is aan de volgende persoonen toegestaan tegen taxatie eenige
aangravingen toe te staan, als aan: Mathias Meijer Weduwe Podt C. Heuven Egbert Harink Weduwe
Gooischot H. Reimert Koopman op Voomberg T. Wolthaar op Schrijver Hanenboer Baron Bentinck tot
Schoonheten G. Giese H.J. Brinkhuis Teunis Knollert De Vidal de St. Germain Willem Nijboer of de
Kleijert terwijl het verzoek van de Bloeme, Smachtenberg en Olde Kamphuis om ook eenige
aangraving te mogen doen is afgewezen.

7. Marktenrigter en gecommitteerden zijn op daartoe gedaan voorstel geautoriseerd geworden, naar
bevind van zaken tegen A. van der Aart voort te procederen, en desgeraden oordelende, dezen man,
alsmede zijnen huisman Peter Ketelgat, op eene andere plaats in de markte eene plaats aan te
wijzen, alwaar zij zonder eenige der minste hinder van eene der marktegenoten zullen kunnen
timmeren.
8. Daarna overgegaan tot de deliberatie over het voorstel van al of niet verdeelen der marktegronden,
geeft de heer Giese, met overlegging der behoorlijk geregistreerde koopacte, kennis van Hendrikus te
Wierik en diens huisvrouw te hebben gekocht, de whare liggende op de Sluise, daarvan aantekening
verzoekende in het marktenboek. Daartoe werd geresolveerd.
9. Alvorens tot de stemming zelve over te gaan, doet de marktenrigter het voorstel om in
overeenstemming met hetgeen dienaangaande in de buitengewone vergadering van 19 Maart j.l. was
geschiedt, ook nu, degeenen welke meenen daartoe regt te hebben, doch dat regt nog niet of te laat
hadden bewezen, te doen medestemmen, welk voorstel ook nu werd van de hand gewezen, waarop
wordt besloten dat er op den tienden der maand Augustus aanstaande eene buitengewone
vergadering zal worden gehouden, waarin eenieder die nog vermeenen mogt gewaard te zijn, zijn regt
dienaangaande met overlegging van de nodige bewijsstukken zal kunnen en moeten aantonen.
Eindelijk het punt van al of niet verdeelen zelve in omvraag gebragt zijnde, is daartoe met eene groote
meerderheid besloten. Waarop dadelijk eene commissie is benoemd bestaande uit de heeren: W.
Stolte De Vidal de St. Germain D. Bentinck tot Nijenhuis J.G. Giese Jan Brinkhuis op Tijs H. Tijs op
Krikking J. Korterik Voomberg en J. Groote Wolthaar, welke commissie belast is met het ontwerpen
van een voorlopig plan van derdeeling, ten einde dat, met eene globale opgave der presumtief
benodigde gelden, in de gemelde vergadering van den 10 Augustus, ter beoordeeling te kunnen
voorleggen, zijnde de markenrigter verzocht deze commissie den 18e aanstaande te installeren.
Ondertekend door: W.A. van der Laan, markenrigter, B. Wissink, J. Grote Wolthaar B.W. ten Hove als
kerkvoogd H.J. Brinks, T. ten Have, C. Heuven, R.F.C. Bentinck, W. Stolte, G.J.G. Vidal de St.
Germain.
Raalte, den 10 Augustus 1835.
Op heden zijn goedsheeren en erfgenamen van het Raalterwoold na wettige convocatie
buitengewoon vergaderd geweest. Present: De heeren W.A. van der Laan, markenregter, B. Wissink,
gecommitteerde, T. ten Have, H.J. Brinkhuis, C. Heuven, leden der buitengewone commissie, R.F.C.
Baron Bentinck tot Schoonheten, W. Stolte, Jannes Grote Wolthaar, B.H. ten Hove namens de
Hervormde Gemeente, De Vidal de St. Germain en meer andere gewaarden.
1. De aantekeningen van het verhandelde in de laatst gehoudene gewone vergadering gelezen en
goedgekeurd zijnde, geeft de heer markenrigter kennis, dat deze buitengewone vergadering,
overeenkomstig het bepaalde in de laatste vergadering wordt gehouden en geconvoceerd was, tot het
aanhoren van het voorlopige plan van verdeeling der markengronden, daartoe ontworpen door de
commissie in dezelfde laatste vergadering daarmede belast, en welke commissie tot dat einde blijkens
desselfs kennisgeeving op den 18e Meij l.l. als zodanig door den heer markenrigter was ge‹nstalleerd.
2. Waarop de heer president dier commissie het woord vragende, en, namens dezelve commissie
rapport doende, ter kennisse der vergadering bragt, dat de bedoelde commissie, uit hoofde van ziekte,
afwezigheid en meerdere bezigheden van sommige leden derzelve, tot heden, met het te ontwerpene
plan zooverre niet was gevorderd, dat hetzelve thans reeds aan het oordeel der vergadering konde
worden onderworpen en dientengevolge nu dezelve commissie tot een nader te bepalen tijdstip
diligentverklaring verzoekende, dit verzoek in omvraag gebragt zijnde is de commissie door de
meerderheid der vergadering voor diligent verklaard, doch tevens ten ernstigsten geadhorteerd om
alsnu met de meeste spoed en nauwgezetheid met het ontwerpen van dat plan voort te gaan ten
einde hetzelve binnen den kortstmogelijken tijd aan den markenrigter te worden ingezonden, die
hetzelve met de gecommitteerden zal examineeren en vergezeld van denzelver aanmerkingen, zoo
die er zijn mogten, gedurende veertien dagen voor de belanghebbenden ter lezing zal leggen, na
verloop van welke veertien dagen eenieder deszelfs goed- of afkeurende stem op hetzelve, binnen de
eerstkomende veertien dagen aan den marktenrigter zal kunnen en moeten inzenden, waarna deze

stukken zoodra mogelijk aan het definitief oordeel van eene, daartoe te beleggene buitengewone
vergadering zullen worden onderworpen.
En is verder besloten eenen reedelijken termijn te stellen en wel tot Maandag den 7 September
aanstaande, v¢¢r of op welken datum eenieder die vermeend gewaard te zijn, en zijn regt
daaromtrend nog niet heeft doen gelden, zulks alnog zal kunnen doen bij den Heere markenrigter, die
bij publicatien den naderen tijd en de plaats wanneer en waar, aan de belanghebbenden zal bekend
maken.
Hiermede het voorname punt, waartoe deze vergadering was belegt, afgehandeld zijnde, geeft de
Heer markenrigter kennis dat door het ministerie van den deurwaarder namens de marke de verdere
pacht aan W. Hartkamp op het Hondemot, H. Koenjer op het Hogeland en G. van den Brink op het
Rosen op den 24 Julij 1835 was opgezegd, de eerstgenoemde uit hoofde van wanbetaling en beide
laatstgenoemden als begreepen in de resolutie van de 11e Meij j.l., waarop de markenrigter verder het
welneemen der vergadering gevraagd hebbende is besloten het Hondemot publiek te verpachten en
de beide anderen in publieke veiling te brengen en niet genoegzaam kunnende gelden dan te houden
en aan de bewoners in huur na de goedgekeurde taxatie te laten oftewel mede publiek te verpachten.
Ondertekend door: W.A. van der Laan, Markenrichter B. Wissink, T. ten Have, H.J. Brinkhuis, C.
Heuven, D.H. Bentinck, B.W. ten Hove.
Raalte, den 9 Meij 1836.
Op heden zijn goedsheeren en erfgenamen der markte het Raalterwoold na voorafgegane wettige
convocatie gewoon vergaderd geweest, en waren tegenwoordig: de heeren W.A. van der Laan,
markenrigter, B. Wissink, C. Heuven, T. ten Have en H.J. Brinkhuis, de eerstgenoemde
gecommitteerde en de laatstgenoemden buitengewoon gecommitteerden, R.F.C. Baron Bentinck tot
Schoonheten, Baron Bentinck tot Nijenhuis, W. Stolte, G.J.G. de Vidal de St. Germain, H. Bosch
Stegeman, Kempenaer als speciaal gemagtigde van Mevrouw Douairiere Van Boecop, en meer
andere belanghebbenden.
1. Het verhandelde in de op den 10 Augustus 1835 gehoudene buitengewone vergadering zijn
gelezen, na eenige gedachtenwisseling goedgekeurd en geteekend.
2. Markenrigter en gecommitteerden geven de vergadering kennis, dat door hun, ingevolge resolutiën
van den 11 Meij en 10 Augustus 1835, op den 23e September 1835, door het ministerie van den te
Raalte resideerende Notaris Fortuijn publiek ter verkoop zijn geveild de katersteden Het Rosen en Het
Hogelandt, met dat gevolg dat het eerstgemelde, namenlijk het Rosen, voor f. 500,- is verkocht aan
Johannes Kiekebosch, terwijl de tweede gemelde katerstede het Hogelandt, als niet genoeg
kunnende gelden, is aangehouden. Dat daarna door den markenrigter aan den toenmaligen bewoner
derzelve katerstede, Hermannus Koenjer is voorgesalgen deselve katerstede, tegen de door Jacob
Hartkamp daarvoor uitgeloofde koopschat van (?niet ingevuld?) alnog over te nemen, in welke
voorslag dezelve Koenjer heeft gemeend niet te kunnen of te moeten treden, sustinerende dat hijzelve
en niet de marke eigenaar dier katerstede was. Dat het markenbestuur daarna, en alvorens, ingevolge
het bepaalde bij het 3e punt der resolutie van 11 Meij 1835, tot eene publieke verpagting over te gaan,
aan genoemden Hermannus Koenjer de bovengemelde katerstede in huur heeft aangeboden, tegens
eene verhoging der jaarlijksche pacht ten bedrage van f. 10,- en alzoo in het geheel tegens eene
jaarlijksche pacht van twintig gulden (f. 20,--), waarmede echter door denzelven Hermannus Koenjer,
uit hoofde zijner evengemelde sustenie almede geen genoegen genomen is. En dat alzoo na alle
deze ten behoeve van denzelven Hermannus Koenjer, tevergeefsch aangewende pogingen, door het
markenbestuur op den 11 November 1835 is overgegaan tot eene publieke verpachting, zoo van de
katerstede Het Hondemot als van de bovengemelde katerstede het Hogelandt, beide voor den tijd van
zes achtereenvolgende jaren, zijnde de eerstgemelde katerstede Het Hondemot getrokken bij en
toegekend aan Egbert Schippers voor de jaarlijksche pacht van honderd achtentwintig guldens, zegge
f. 128,00, en de tweede gemelde zijnde het Hogelandt aan Gerrit Hennepesmaat, voor de jaarlijksche
pacht van veertig guldens, zegge f. 40,00.
3. Op daartoe door den markenrigter gedaan voorstel is aan den nieuwen pachter van het Hondemot,
uit hoofde van den zeer deplorablen toestand, waarin het getimmerte door den vorigen huurder

verlaten door hem nieuwen huurder aanvaard is en de daardoor veroorzaakte buitengewoon groote
reparatiën welke ingevolge het bepaalde van het huurcontract, alle tot laste van den nieuwen huurder
of pachter komen, toegestaan om alleen voor het eerste of thans lopende pachtjaar te kunnen
volstaan met de betaling der vorige pacht van f. 60,00 zijnde door den heer Baron Bentinck tot
Schoonheten voorgesteld en door de vergadering aangenomen, dat deze vermindering alleen dan
zoude worden toegestaan wanneer het aan de gecommitteerden, op eene allezints voldoende wijze
zoude zijn gebleken, dat hetzelve getimmerte door den nieuwen huurder in eene behoorlijk voldoende
bewoonbare staat is gebragt.
4. De markenrigter geeft kennis van de bij zijn edele ontvangene kennisgeving van de, door de
daartoe ingestelde Staatscommissie, toegestane verminderingen op de grondbelasting door de marke
verschuldigd, bedragende zich die vermindering een som van f. 826,68, welk berigt door de
vergadering met genoegen en onder dankbetuiging aan den markenrigter voor desselfs in dezen
onvermoeide aangewende pogingen, is aangehoord en aangenomen met notificatie.
5. Op voorstel van den heere Baron Bentinck tot Schoonheten is besloten aan Antonie van der Aast of
thans zijne weduwe, Peter Peters Ketegat, Willem Jonkman en Willem Hartkamp, alle dewelke voor
langeren of korteren tijd, wederregtelijk markengronden ter bebouwing hebben geoccupeerd,
nogmaals te doen aanzeggen de door hun ingenomene gronden vrijwillig te ontruimen en aan hun
geschikte plaatsen ter timmering te doen aanwijzen, zijnde de Heer markenrigter verzogt met den
meesten spoed aan dit besluit gevolg te geven, en ingeval van onverhoopt verdere verweigering, tot
eene geregtelijke ontruiming de zaak te stellen in handen van eenen procureur en verders alle nodige
en alles afdoende maatregelen te nemen.
6. Eindelijk aan de orde zijnde het door de daartoe in eene vorige vergadering ingestelde commissie
ontworpen plan van verdeeling der markengronden, welk plan door dezelve commissie gedurende 14
dagen ter visie der belanghebbenden gelegt zijnde, aan den markenrigter is ter hand gesteld, doch
welk plan den markenrigter is voorgekomen geheel onuitvoerlijk te zijn, en wel: 1e. Uit hoofde de
menigte van bezwaren die eruit kunnen ontstaan ten opzigte der wegen, waterleidingen, op-, uit- en
overwegen, en wel speciaal ten 2e. Uit hoofde der grote onevenredigheid die er bestaat tusschen de
gewaarde en ongewaarde ingezetenen, zoals zulks geblijkt uit de volgende door den markenrigter
gemaakte aanmerkingen en berekeningen:
Volgens de in de memorie van toeligting op art. 14 tot en met art. 17 voorkomende cijffers bedragen
de gecultiveerde gronden in deze marke: Bund. 2.574-00-10 Deelbare grond: 2.568-26-60
Bij de deeling naar het bundertal tegen 80 roeden per bunder gecultiveerde grond, zoude bedragen
2.059-20-56 Blijft alzoo voor de gewaarden volgens art. 17 509-06-04
Volgens de kadastrale uitkomsten staat de groengrond tot de heide als 1 : 3 nagenoeg, zoodat van de
509-06-04 bunders zijn groengrond; 127-26-51 en heide 381-06-04
Volgens diezelfde uitkomsten bedragen de beste marschgronden in de marke voorkomende sectie A
nr. 209, 341, 671 in het geheel slechts 126-13-50 de daaropvolgende soort 376-00-00 schaapsweide
plm 200-00-00 geheel groengrond bunders 702-13-50
Volgens het plan van verdeeling art. 15 en de memorie van toeligting komen nu de gewaarden op als
grondbezitters, wederom met regt van keuze art.17, tegen 80 roeden per bunder gecultiveerde grond,
zal zijn voor 65 gewaarden, volgens de 5e alinea der memorie gemiddeld genomen van 35 ... 40
bunders, om niet te exagereren neemt men slechts 25 bunders voor ieder gewaarde, geeft gemeene
grond: 1300 bunders te weten volgens dezelfde opstelling: Groengrond 325-00-00 bunders
Heidegrond 975-00-00 bunders Als boven (totaal) 1.300-00-00 bunders Daaruit volgt dat de
gewaarden bij eene goede keuze ontvangen of liever nemen: Vooreerst, als gewaarden uit het
prelevement of overschietende aan groengond: 1e kwaliteit 126-13-51 bunders 2e kwaliteit 326-13-00
bunders Tezamen 452-26-54 bunders (in de heidegrond minder verschil zijnde wordt niet mede
berekend) zoodat er van de p.m. 376 bunders van de tweede kwaliteit voor de ongewaarden ten
getale van p.m. 400 slechts overschieten 49-87-00 bunders benevens alle verdere groengrond geen
heide zijnde, of wel schaapweide p.m. 200-00-00 bunders te samen slechts 249-87-00 bunders om
alle welke redenen door den markenrigter is voorgesteld, de commissie uit te nodigen dat plan in

nadere overweging te nemen en hetzelve alsdan, ingevolge resolutie van den 11 Meij 1835, aan het
markenbestuur te overhandigen, teneinde hetzelve alsdan verder, overeenkomstig het verder
bepaalde te behandelen.
Welk voorstel door geheel de vergadering is goedgekeurd en aangenomen, uitgenomen dan den Heer
President en verdere leden der commissie, dewelke zich daartegen verklaard en de commissie als
ontbonden beschouwd hebben.
Nog waren in de vergadering tegenwoordig de weduwe Bekman en de weduwe Hanen, verzoekende,
dat aan ieder hunner een hoek grond ter grootte van ongeveer een halve bunder mogt worden
aangewezen, hetwelk geaccoordeerd zijnde, zijn de gecommitteerden Wissink en Heuven verzocht
aan ieder dezer beide weduwen eene geschikte plaats ten minste schade aan te wijzen.
Niemand verder iets hebbende voor te dragen is de vergadering gescheiden.
Ondertekend door: W.A. van der Laan, markenrigter, B. Wissink, H.J. Brinks, T. ten Have, W.A. Stolte,
R.F.C. Bentinck, G. Giese, H. Bosch Stegeman, Jhr. H. van Andringa de Kempenaer en M. van
Doorninck.
Raalte, den 9 Meij 1837.
Op heden zijn erfgenamen en goedsheeren na wettige convocatie vergaderd.
Present: De Heeren W.A. van der Laan, markenrigter, B. Wissink, gecommitteerde, H.J. Brinkhuis, T.
ten Have, W. ten Hove, R.F.C. Baron Bentinck tot Schoonheten, J.G. Giese, H. Bosch Stegeman,
Jonkheer A. van Andringa de Kempenaer namens Mevrouw Van Boecop, D.H. Baron Bentinck tot
Nijenhuis, M. van Doorninck Azn. en meer andere gewaarden.
1. Het verhandelde der vorige vergadering gelezen zijnde, is door den Heer W. Stolte aangemerkt dat:
"door het bedanken van eenige leden der commissie ingesteld tot het" "ontwerpen van een plan tot
verdeeling der markengronden de genoemde" "commissie niet behoorde te worden beschouwd als
ontbonden", waarover gedelibereerd zijnde, is bij resumptie besloten:
vooreerst: De commissie te herstellen en, voor de, bij hun ontslag persisteerende leden als de heeren
D.H. Baron Bentinck tot Nijenhuis en Korterik op Voomberg, in hun plaats te benoemen de heeren
R.F.C. Baron Bentinck tot Schoonheten en M. van Doorninck Azn., welke beide heeren ter
vergadering tegenwoordig, zich die benoeming hebben laten welgevallen.
Ten tweeden: De volgende termijnen te bepalen, als, voor de commissie tot het inzenden van een
herzien plan van verdeeling v¢¢r of op 1 Julij 1837 en voor het markenbestuur om gezegd plan v¢¢r of
op den 1 Augustus daaraanvolgende met of zonder aanmerkingen aan gezegde commissie terug te
zenden, waarna hetzelve gedurende 14 dagen zal ter lezing liggen voor de belanghebbenden, die
daarvan bij behoorlijke kerkensprake een zullen worden ge‹nformeerd om daarna in eene nader te
beleggene algemeene vergadering te worden overwogen.
Waarna het verhandelde in de vorige vergadering is goedgekeurd, gearresteerd en geteekend.
2. Hierop geeft de markenrigter de vergadering kennis dat de Ontvanger der marke gereed is rekening
en verantwoording te doen over de afgelopen dienstjaren zijner administratie, en is, op voorstel van
den markenrigter eene commissie benoemd, bestaande uit de Heeren W. Stolte en D.H. Bentinck tot
Nijenhuis, om die rekening op te nemen en te sluiten, waarna gemelde rekening gedurende 8 dagen
ten kantore van den Ontvanger, voor belanghebbenden, ter inzage zal liggen.
3. Vervolgens rapporteerd de markenrigter dat, ingevolge besluit der laatst gehoudene vergadering,
na, daartoe bekomen regtelijk vonnis, de amotie heeft plaats gehadt van W. Hartkamp, de weduwe A.
van der Aast en Peter Peters Ketelgat. Dat dezelve geamoveerden, nadat hunne goederen, door den
deurwaarder met de executie belast, van de plaats naar de weg waren vervoerd, weder in den sloot
zijn liggen gaan en sedert aldaar gebleven, en zulks volgens hun voorgeven, op grond, dat de hun

aangewezen plaatsen niet geschikte zouden zijn, en ook van de zijde van sommige
belanghebbenden, veele tegenkanting ontmoeteden, is besloten, dat de commissie nader onderzoek
doen zal, in hoeverre die plaatsen al dan niet geschikt en iemand der gewaarden ten schade zijn en
ingeval dezelve ongeschikt bevonden mogten worden, binnen de eerstkomende 14 dagen hun andere
en betere plaatsen aan te wijzen.
4. G. Hennepesmaat, pachter van het Hoogelandt, verzoekt, dat aan hem mag worden toegestaan om
voor het eerste jaar te kunnen volstaan met de betaling der oude, door Koenjer betaalde pacht ad. f.
10,--. Welk verzoek aan hem, in aanmerking genomen zijnde, dat hij die katerstede uit hoofde der
tusschen de marke en Koenjer hangende procedure, later heeft moeten aanvaarden, en hij daardoor
met regt op eenige schadeloosstelling aanspraak maken kan, met eenparige stemmen is
aangenomen.
5. De gecommitteerde Barend Wissink geeft de vergadering kennis, dat hij, uit hoofde het groot aantal
jaren gedurende dewelke de betrekking van gecommitteerde door hem is waargenomen, verlangd
thans daarvan te worden ontslagen, welk verlangen met leedwezen door de vergadering vernomen
zijnde, is echter aan denzelven dat ontslag verleend, onder dankbetuiging voor zijne, gedurende
zooveele jaren, aan de marke in zijne betrekking van gecommitteerde bewezen diensten. En is in
deszelfs plaats, door den markenrigter als gecommitteerde voorgedragen, en door de vergadering,
met eenparigheid van stemmen benoemd, de Heer D.H. Baron Bentinck tot Nijenhuis, dewelke in de
vergadering tegenwoordig, verklaarde zich die benoeming te laten welgevallen.
5. Namens Mannes Koenjer is verzocht, dat aan hem een plaats aangewezen mogt worden op den
Belt bij Broekman, welk verzoek echter is gewezen van de hand.
7. Daarna is op verschillende ingekomene verzoeken om veldgronden te mogen aangraven, eenparig
besloten dat van nu voortaan geene aangravingen hoegenaamd en aan wie ook, in de marke zullen
worden toegestaan.
Eindelijk: 8. Aan den tolgaarder Heimeriks toegestaan op een hoekje veld aan den Luttenberger weg,
nabij zijne gabel een berg te mogen plaatsen, onder de stellige bepaling evenwel om dezelve weder te
zullen af te moeten amoveeren wanneer te eeniger tijd blijken mogt dat die berg bij eene eventueele
verdeeling, daaraan hinderlijk zijn mogt.
Vervolgens niemand iets meerder hebben voor te dragen is de vergadering gesloten.
Ondertekend door: Jhr. H. van Andringa de Kempenaer, D.H. Bentinck, W.A. van der Laan,
markenrigter, W. Stolte, H.W. ten Hove, B. Wissink, C. Heuven, Ian Tis (= Jan Tijs), G. Giese.
Raalte, den 14 Meij 1838.
Heden zijn erfgenamen en goedsheeren na wettige convocatie vergaderd geweest, en waren present:
De Heeren W.A. van der Laan, markenrigter, D.H. Baron Bentinck tot Nijenhuis, gecommitteerde, B.
Wissink, oud-gecommitteerde, M. van Doorninck Azn., J.G. Giese, Baron Bentinck tot Schoonheten
namens zijn vader R.F.C. Baron Bentinck tot Schoonheten, J. Brinkhuis op Tijs, C. Heuven en
anderen.
1e. Het verhandelde in de laatstgehoudene vergadering is gelezen, goedgekeurd en geteekend.
2e. De markenrigter geeft der vergadering kennis dat door de commissie bij resolutie van den 11 Meij
1835 en 9 Meij 1837 ingesteld tot het ontwerpen van een voorlopig plan van verdeeling der
markengronden, tot heden niet is voldaan aan den termijn, bij de laatstgemelde vergadering bepaald,
tot het indienen van een zoodaanig voorlopig plan aan het markenbestuur, ofschoon ook bij eene
missieve van den 2 Julij 1837 door den heer president der commissie aan hem markenrigter de
stellige verzekering was gegeven dat hetzelve plan in den loop dier weeke bij het markenbestuur
zoude worden ingezonden, als zijnde dat plan door alle de leden der commissie eenparig
goedgekeurd. Waarop de heer president der commissie, namens dezelve het woord opvattende, de
redenen dier vertraging gemotiveerd heeft uiteengezet en ontvouwd. En is daarna dezelve commissie

na diligent te zijn verklaard, verzocht alnu voor eene spoedige toezending van dat plan aan het
markenbestuur te willen zorgen.
3e. De commissie in de vorige vergadering benoemd, tot het opnemen en sluiten der rekening van
den ontvanger over de jaren 1835 en 1836 brengt ter kennisse der vergadering dat deze rekening
door haar is geëxamineerd, zoo in ontvang als in uitgaaf, welke laatste door behoorlijke kwitantiën was
gedekt, en na in allen deelen in orde bevonden te zijn, door haar is goedgekeurd, gearresteerd en
geteekend. In ontvang met eene som van twaalfhonderd drieënzestig gulden vierentachtig cents,
zegge: f. 1.263,84 In uitgaaf met eene som van twaalfhonderd negenenzestig guldens en twaalf cents,
zegge: f. 1.269,12 en alzoo met een nadelig saldo van vijf guldens achtentwintig cents, zegge f. 5,28
Deze commissie door den markenrigter voor hun in dezen genomene moeite bedankt zijnde, is de
ontvanger geautoriseerd dat nadelig saldo in zijne eerstvolgende rekening als eerste post in uitgaaf in
te brengen.
De markenrigter brengt ter kennisse van de vergadering dat door hem met den oud-gecommitteerden
B. Wissink, B.H. ten Hove en G.J. Voorthuis de plaats welke aan W. Hartkamp was aangewezen ter
betimmering, op den 15 Junij des vorigen jaars is in oogenschouw genoemen, en dat men eenparig
heeft moeten erkennen dat er in de geheele marke geene betere plaats te vinden zijn zoude, terwijl
bereids na dien tijd reeds anderen om dezelve verzocht hadden, weshalve de markenrigter voorstelt
aan genoemden W. Hartkamp alnog eenen termijn van veertien dagen te geven om zich te
decideeren over het al of niet aanvaarden dier hem aangewezene plaats tegens eene provisionele
pacht van dertig cents (f. 0,30) 's jaars, waaromtrent conform is besloten.
5e. Alverder berigt de markenrigter dat Peter Peters Ketelgat, het plaatsje van Holtmaat hebbende
aangekocht, van de hem aangewezen plaats geen gebruik heeft gemaakt, en dat de weduwe Van der
Aast, door de Roomsch Catholijke Gemeente in het armenhuis zijnde opgenomen, van haar verzoek
om een hoekje veldgrond heeft afgezien.
6e. De markenrigter geeft de vergadering kennis dat, ten gevolge zijner daartoe aangewende
pogingen, door de vermindering van het jaarlijks belastbaar inkomen van de markengronden, met
eene som van f. 826,68 bij den Ontvanger der marke ontvangen is eene som van vierhonderd
drieëntachtig guldens en drieënvijftig cents f. 484,53 voor restitutie, over alzoo teveel betaalde
grondbelasting over de jaren 1832 tot en met 1836, welke som door den ontvanger dadelijk is
aangewend tot voldoening der grondbelasting over 1837 voor zooveel dezelve daartoe konde
strekken.
7e. Bij markenrigter ontvangen zijnde van het Gemeentebestuur van Raalte differente aanschrijvingen
tot het leggen van nieuwe of herstel van reeds bestaande bruggen en duikers en laatstelijk eene van
den 12 April j.l. nr. 221 betreffende: 1e. Eene nieuwe leuning wit geverved in den weg van Raalte naar
de Schuilenburg in de buurtschap Linderte "als zijnde afgebroken en geheel vermist". 2. Eene
buurtschapsbrug achter het Relaer. 3. Het leggen van een brugje bij de woning van Soestman, alwaar
thans een duiker gelegd is, meestal ten gerieve van den vrachtvaarder Van der Sluis en anderen.,
geeft der vergadering kennis dat het hem is overgekomen aan bovengemelde aanschrijving van het
Gemeentebestuur niet te kunnen beantwoorden zonder voorkennis en toestemming van erfgenamen
en goedsheeren verzoekt dierhalve daaromtrend het welneemen dezer vergadering te mogen
verneemen, en is na deliberatie besloten: ad. 1-um. De leuning op de brug in den weg naar den
Schuilenburg te doen vernieuwen en wit verven. ad. 2-um. In aanmerking nemende de onbillijkheid
dat de gezamenlijke gewaarden zouden worden belast met onderhoud van een brug die vroeger in het
geheel niet bestaan heeft en, ofschoon dan ook buiten medeweten en toestemming van de
erfgenamen door hun bekostigd schijnt te zijn, zonder eenige consequentie voor het vervolg als
strekkende alleen ten dienste van slechts drie of vier huisgezinnen, geresolveerd die brug niet te
maken. ad. 3-um. In aanmerking nemende dat de marke niet verpligt is tot het leggen van een brug,
waar vroeger slechts een voort of doorvaard bestond en waar voor weinige jaren een duiker is gelegd,
die volkomen aan het oogmerk beantwoorden zal wanneer de tochtsloot onder Wijhe evenals onder
Raalte behoorlijk gezuiverd en geschouwd wordt; is besloten den Heer Burgemeester van Raalte te
verzoeken, dewelke, in de vergadering tegenwoordig, zulks heeft aangenomen, daarover met den
Heer Burgemeester der Gemeente Wijhe in correspondentie te treeden.

8e. Door eenige leden der vergadering inlichtingen gevraagd zijnde nopens den stand van het geschil
omtrend de zogenaamde Wijheschen Mars, en de inlichting zoo veel doenlijk door den markenrigter
gegeven zijnde, is na eenige deliberatrie over dat punt besloten het markenbestuur te magtigen om
onder nadere goedkeuring van de vergadering met de erfgenamen van Tongeren alsmede eigenaren
der marsch en de erven Pruimers als daarvan koopeigenaren van het gepretendeerde Raalter
gedeelte, in eene schikking te treden en zoo mogelijk die zaak in der minne te termineeren.
9e. Op daartoe door de markenrigter gedaan voorstel is besloten om tot het voeren der schouw over
de waterleidingen namens het Raalterwoold te benoemen den oud-gecommitteerde Berend Wissink,
die in de vergadering tegenwoordig, zich deze benoeming heeft laten welgevallen.
10e. Op zijn daartoe strekkend verzoek is de hoek veldgrond gelegen tusschen Rosemans Kamp en
Berend Jonkman, aan Willem Temmink aangewezen om daarop te mogen timmeren, tegen de
gewone pacht van dertig cents in het jaar.
11e. Namens de Heer N. Pruimers wordt van de vergadering vergunning gevraagd tot het maken van
eenen weg vanaf De Vellenaar uit den dijk bij Brilleman naar den Straatweg, welk verzoek is
geaccordeerd en is de Heer gecommitteerde Bentinck tot Nijenhuis verzocht met den Heer Pruimers
de rigting des wegs te bepalen, daarbij vooral in aanmerking neemende, dat die weg zoo min mogelijk
de laagte gemaakt en die nieuwe weg, zoo veele uit-, over en doorwegen late als in het belang der
gewaarden zouden nodig zijn. Wordende in allen gevallen deze vergunning verleend onder
uitdrukkelijke voorwaarde, dat dezelve weg, wanneer die te eeniger tijd bij eene eventueele verdeeling
mogt worden bevonden voor de verdeeling hinderlijk of nadelig te zijn, dadelijk voor rekening van den
Heer verzoeker weder zal moeten worden opgeruimd.
Eindelijk: 12e. Is op daartoe gedaan voorstel den markenrigter met den gecommitteerden
geautoriseerd en gemagtigd om namens de gezamenlijke erfgenamen en goedsheeren van het
Raalterwoold op de meest geschikte en voordelige wijze daar waar zulks te bekomen zoude zijn, te
negociëeren zoodanige somme gelds als het markenbestuur zal vermeenen benodigd te zijn tot
afbetaling van de meest urgente markenschulden.
Waarna niemand meerder iets hebbende voor te stellen deze vergadering is gesloten.
Ondertekend door: W.A. van der Laan, D.H. Bentinck, gecommitteerde, W. Stolte, J.G. Giese, M. van
Doorninck Azn, B. Wissink.
Raalte, den 13 Meij 1839.
Heden zijn erfgenamen en goedsheeren na wettige convocatie vergaderd geweest en waren present
de Heeren W.A. van der Laan, markenrigter, D.H. Baron Bentinck tot Nijenhuis, gecommitteerde, B.
Wissink, oud-gecommitteerde, W. Stolte, G.J. Vidal de St. Germain, J.G. Giese, M. van Doorninck
Azn., B.H. ten Hove, A. Jorink, T. ten Have en anderen.
1e. Het verhandelde in de laatste vergadering is gelezen, goedgekeurd en geteekend.
2e. De markenrigter geeft der vergadering berigt dat in de maand Junij des vorigen jaars bij hem van
de daartoe benoemde commissie ontvangen hadt een herzien plan van derdeeling der
markengronden, welk herzien plan ingevolge eene vorige resolutie, door hem markenrigter, vergezeld
van zijne aanmerkingen, aan die commissie hadt behoren te zijn teruggezonden. Dat echter
bijzondere omstandigheden hadden veroorzaakt dat dat herzien plan tot heden nog niet was
ingezonden, weshalve de markenrigter van de vergadering dezelfde toegevendheid inroept, welke zoo
dikwerf aan de meer genoemde commissie was betoond en alzoo eene diligentverklaring verzoekt
voor den tijd van slechts ‚‚ne maand, om na verloop van dien het plan met zijne aanmerkingen aan de
genoemde commissie in te zenden, al verder voorstellende om na inzending van het plan en de
aanmerkingen met de respectieve leden der commissie eene conferentie te houden, teneinde,
alvorens het plan aan het oordeel der algemene vergadering te onderwerpen, deze des markenrigters
aanmerkingen in overweging te nemen, waarop de gemelde commissie bij monde van de Heer Van
Doorninck het woord vragende en zich stellig tegen verklaarde als kunnende dit voorstel slechts leiden

tot oponthoud en vertraging die groot zijn zoude, en stelde de commissie dientengevolge voor dat
door de vergadering zoude worden bepaald dat het herziene plan dadelijk na afloop dezer
vergadering ten huize van de Erven Roseboom voor de belanghebbenden zoude worden ter visie
gelegd teneinde in eene 14 dagen of 3 weken daarna te houdene buitengewone vergadering finaal te
worden goed- of afgekeurd.
Welke beide voorstellen in omvraag gebragt zijnde, is het voorstel met eene meerderheid van twintig
tegen tien stemmen aangenomen en alzoo geresolveerd: " Dat bij drie agtereenvolgende publicatien
op de gewone plaatsen aan" " belanghebbenden zoude worden bekend gemaakt dat vanaf heden ten
" " huize van de Erven Roseboom een door de daartoe benoemde commissie " " herzien plan van
verdeeling ter inzage van de belanghebbenden " " zoude voorleggen, en dat op Dingsdag den vierden
Junij aanstaande " " op de gewone tijd en plaats, eene buitengewone erfgenamenvergade- " " ring
zoude worden gehouden teneinde daarin dat herziene plan " " finaal goed- of af te keuren."
3e. De Heer Stolte in de laatste vergadering in deszelfs kwaliteit van burge meester verzocht zijnde
met den Heer Burgemeester van Wijhe in correspondentie te treeden over de afwatering in het
Wijhesche gedeelte van de tochtsloot lopende bij het Soestman, rapporteerd dat de Heer Burge
meester van Wijhe vermeende de Vloedgraven en tochtsloten onder Wijhe in eene behoorlijke orde
waren. Dat bij eene nadere schouwing der plaats in kwestie, het Gemeentebestuur van Raalte meer
en meer de overtuiging hadt gekregen van de noodzakelijkheid der gevraagde brug en alzoo die brug
reeds doen leggen, en zich overtuigd hieldt, dat de kosten wel degelijk door het Raalterwoold moesten
worden gedragen en betaald, welk ligchaam daartoe door het Gemeentebestuur desnoods
genoodzaakt zoude kunnen worden, doch heeft de Heer Stolte q.q. aangenomen deze zaak nog tot
de aanstaande buitengewone vergadering te willen in advies houden.
4e. De markenrigter en gecommitteerde, in de laatste vergadering gecommit teerd, om met die van
Tongeren, betrekkelijk de kwestieuse Wijheschen mars in onderhandeling te treeden, zoo berigt de
markenrigter dat in de maand Maart dezes jaars met den markenrigter en gecommitteerden van
Tongeren eene conferentie is gehouden, waarbij van wederzijden voorstellen gedaan zijn, doch tot
heden nog geen bepaald besluit gevolgd is.
5e. De gecommitteerde Bentinck in de vorige vergadering verzocht zijnde, om namens de vergadering
in oogenschouw te nemen, den weg door de Heer Pruimers vanaf den Vellenaar tot aan den
Straatweg aan te leggen, rapporteerd dat zoodanige weg door den Heer Pruimers was uitgebaakt, en
zulks ten minste schade voor de belanghebbenden; dat echter de Heer Pruimers vermeenende van
deze vergunning geen gebruik te moeten maken, van de aanleg diens wegs afzag.
6e. De markenrigter rapporteerd dat overeenkomstig de in de vorige vergadering op het
markenbestuur verstrekte magtiging, door hetzelve van den Heer Van Eerten te Deventer voor eene
onbepaalde tijd is genegotiëerd eene som van vijfhonderd guldens, f. 500,00 op eene onderhandsche
schuldbekentenis, tegens eene maandrente van vijftig cents ten honderd; dat echter markenrigter en
gecommitteerde zich voor dat kapitaal met de rente, personeel hebben moeten verbinden;
verzoekende markenrigter op deze nieuwe verrigting van de vergadering de nodige goedkeuring, met
de vermelding tevens in het markenboek, dat de gezamenlijke erfgenamen en goedsheeren van het
Raalterwoold, hem markenrigter en gecommitteerde, guarandeeren voor alle schade en nadeel die te
eeniger tijd uit deze hunne personele verbintenis zoude kunnen voortvloeijen. En is eenparig
dienovereenkomstig geresolveerd.
7e. Stond binnen Gerrit Veldhuis, bijgenaamd De Boer, verzoekende, dat aan hem tegen betaling der
gewone pacht van dertig cents, een hoek veld ter timmering mogt worden aangewezen. Waarover
gedelibereerd zijnde, is hem zulks toegestaan en zijn B.H. ten Have, Jan Westenenk Jzn., B. Wissink
en G. Mensink gecommitteerd om aan denzelven Gerrit Veldhuis eene geschikte plaats, doch ten
minste schade voor de belanghebbenden aan te wijzen.
Niemand verder iets hebbende voor te dragen is de vergadering gesloten.
Ondertekend door: W.A. van der Laan, markenrigter, D.H. Bentinck, gecommitteerde, W. Stolte, M.
van Doorninck Azn., J.G. Giese, J. Groot Wolthaar, F.M. Helmich, N. Pruimers

Raalte, den 4 Junij 1839.
Heden zijn erfgenamen en goedsheeren na wettige convocatie buitengewoon vergaderd geweest, en
waren present: De Heeren W.A. van der Laan, markenrigter D.H. Bentinck tot Nijenhuis,
gecommitteerde, W. Stolte, A. van Doorninck Azn., G.J. de Vidal de St. Germain, G. Giese, Theodorus
Helmich, N. Pruimers, J. Groote Wolthaar, T. ten Have, B. Wissink, en anderen.
1e. Het verhandelde in de vorige gewone vergadering is gelezen, goedgekeurd en geteekend.
2e. De markenrigter herinnerd de vergadering, dat dezelve is belegt, om het herziene plan door de
commissie ter verdeeling der marktegronden overgelegt, nu gedurende drie weken ter visie der
belanghebbenden te hebben voorgelegen ingevolge resolutie der vergadering van 13 Meij j.l., in deze
vergadering finaal goed- of af te keuren, terwijl hij verder te kennen geeft dat hij zich van alle
aanmerkingen op dit plan zal onthouden, maar zich alleen bepalen tot het vragen van eenige
ophelderingen op sommige artikelen, weshalve hij den Heer President der commissie verzoekt het
plan aan de vergadering te willen voorlezen, teneinde de ophelderingen bij ieder artikel te vragen, en
is dienovereen komstig besloten.
Daartoe overgaande heeft de markenrigter gevraagd:
Ad Art. 2. Welke alle overige wegen hier worden bedoeld, en of hieronder ook begrepen zijn
zoodanige wegen, die, ofschoon over het te verdeelene veld lopende, strekken tot communicatie met
de buurschapswegen en de zoodanige die dienen voor eenig erf, om tot de overige gedeelten te
geraken, tusschen welke meerdere of mindere uitgestrektheid te verdeelene grond gelegen zijn mogt?
Ad Art. 3. Of dat alleen betrefd de vloedgravenen in het te verdeelene veld ofwel ook die zoodanige
die lopen langs en door particuliere eigendommen?
Ad Art. 7. Wie vervolgens met het onderhoud der in dit artikel bedoelde bruggen zal worden belast?
en is door den Heer President der commissie op de beide eerste punten ontkennend geantwoord, als
kunnende men niet beschikken over particuliere eigendommen en wat het 3e punt betrefd, dat dat
onderhoud noodwending ten laste der marke blijven moet.
Waarna dezelve Heer President verder het woord nemende en sustineerende, dat door zoodanige
manier van discussie, de onderhavige zaak wordt uit zijn geheel gerukt, voorsteld het plan in zijn
geheel der vergadering voor te lezen en hetzelve alsdan finaal goed- of af te keuren, hetwelk in
omvraag gebragt zijnde, is dienovereenkomstig geresolveerd en het plan aan de vergadering in zijn
geheel voorgelezen.
Na welke voorlezing hetzelve door den markenrigter is bestreden als zijnde zijns erachtens
onaannemelijk en onuitvoerlijk, doch latende hij markenrigter de beslissing daaromtrend aan de
vergadering over. Waarop, alvorens tot die stemming over te gaan, door den Heer President der
commissie voorgesteld en dienovereenkomstig door de vergadering geresolveerd wordt, dat: "
Aangezien er in deze talrijke vergadering zijn konden, die, ofschoon " " niet gewaard zijnde, hunne
stem uitbragten en daarin een bewijs " " voor hunne gewaardheid meenden te vinden, terwijl
daartegen anderen, " " die ofschoon wel degelijk gewaard zijnde, thans tot het uitbrengen " " hunner
stem, niet wordende opgeroepen, daardoor in den waan zouden " " kunnen verkeeren dat hunne
gewaardheid niet of niet genoegzaam was " " bewezen, het uitbrengen van stem omtrend het plan
geen de minste " " kwestie hoegenaamd omtrend de al of niet gewaardheid konden veroor- " " zaken,
aangezien dat punt nader moest worden uitgemaakt " en is hierop tot eene hoofdelijke stemming
overgegaan zijnde gebleken dat v¢¢r de aanneming hebben gestemd zesenveertig - 46 tegen drie - 3
zijnde de Heer W.A. van der Laan, B. Wissink en de erfgenamen van Mevrouw de DouairiŠre Van
Boecop.
Het plan alzoo met een overgrote meerderheid van drieënveertig stemmen aangenomen zijnde, is
men dadelijk overgegaan tot de benoeming der commissie bedoeld bij artikel 30 van het plan, en is
deze commissie samengesteld uit de Heeren W. Stolte, G.J.G. de Vidal de St. Germain M. van

Doorninck Azn., B. Wissink C. Heuven J. Brinkhuis Tijs J. Westenenk Jr, welke alle zich deze
benoeming hebben laten welgevallen.
Waarna op voorstel van Hendrik Jan Brinkhuis, Willem Hansman en Teunis ten Have is geresolveerd
om aan Laurens Reins op de katerstede Bosman in Boetele eene geschikte plaats aan te wijzen om
daarop te kunnen timmeren wanneer zijn plaatsje ter veiling aangeslagen, mogt worden verkocht, en
zijn de drie bovengenoemde tevens benoemd, denzelven eene geschikte plaats aan te wijzen.
Verder niemand iets meerder hebbende voor te stellen is de vergadering gesloten. Ondertekend door:
W.A. van der Laan, D.H. Bentinck, gecommitteerde, W. Stolte, M. van Doorninck Azn., G. Giese, B.
Wissink, J. Grote Wolthaar.
Raalte, den 23 Julij 1839.
Heden zijn erfgenamen en goedsheeren na wettige convocatie buitengewoon vergaderd geweest en
waren tegenwoordig: De Heeren W.A. van der Laan, markenrigter, D.H. Bentinck tot Nijenhuis,
gecommitteerde, Bentinck tot Schoonheten, W. Stolte, M. van Doorninck Azn., G.J.G. de Vidal de St.
Germain, J.G. Giese, B. Wissink, Jan Korterik, T. ten Have en anderen.
1e. Het verhandelde in de laatste buitengewone vergadering is gelezen, goedgekeurd en geteekend.
2e. De markenrigter herinnerd de vergadering dat, ingevolge de inhoud der publicatie deze
vergadering is geconvoceerd, teneinde over te gaan tot het benoemen van eenen nieuwen
markenrigter, alzoo hij besloten hadt, voor de verdere waarneming der betrekking te bedanken, en
dezelve in den schoot der vergadering neder te leggen, zoo als hij bij dezen was doende, tot zijnen
opvolger aan de vergadering voorstellende den Heer R.F.C. Bentinck tot Schoonheten, waartegen
niemand zich opponerende, is dezelve Heer Bentinck tot Schoonheten met eenparigheid van
stemmen tot markenrigter benoemd, dewelke tegenwoordig zijnde, heeft verklaard zich deze
benoeming wel te willen laten welgevallen onder de navolgende voorwaarden: 1e. Dat de regten en
magt bij het in eene vorige vergadering gearresteerde plan van verdeeling, aan de daarbij bedoelde
commissie toegekend, geen de minste inbreuk op de regten van het markenbestuur (al 't welk altijd
moest zijn en blijven het hoofdbestuur) maken moest en dat alzovoort: 2e. Bij de verdeeling der
markengronden zowel wat het administratieve aanbelangd en alzoo ook bij het, tot vinding der kosten,
verkopen der daartoe aan te wijzen plaatsjes, door de commissie zo veel mogelijk de-concert en
gezamenlijk met het markenbestuur moest worden gehandeld, terwijl eindelijk: 3. de benoeming van
een thesaurier bij de commissie, als zijnde, bij het reeds bestaan van eenen markenontvanger, door
de vergadering benoemd, geheel doelloos en tot verwarring in de administratie leidende, moest
worden ingetrokken en deze betrekking vereenigd met de administratie van den ontvanger van het
Raalterwoold, desnodig zoude kunnen worden geassisteerd, de administratie over de voor de
verdeeling benodigde gelden, zoveel mogelijk van de algemeene administratie afgescheiden te
houden. Met welke bedingen de Heer President der commissie mede namens zijne medeleden
verklaard hebbende zich wel te kunnen en willen vereenigen, zoo heeft de Heer Bentinck tot
Schoonheten verklaard de post van markenrigter te aanvaarden, den Heer afgetredenen markenrigter
namens de vergadering dank zeggende voor de veele diensten, der marke gedurende zijne twintig
jarige vervulling der betrekkingen eerst van gecommitteerde en daarna van markenrigter bewezen,
waarna:
3e. Op daartoe gedaan voorstel op voordragt van den Heer markenrigter de Heer J.G. Giese is
benoemd tot tweeden gecommitteerde, dewelke mede in de vergadering tegenwoordig, zich deze
benoeming heeft laten welgevallen.
4e. Is mede op daartoe gedaan voorstel besloten het markenbestuur tezamen met de commissie tot
verdeeling te autoriseren om ter executie van artikel 26 van het plan, zooveel markenplaatsjes onder
bijvoeging van de nodige veldgrond, te verkopen, als dezelve tot vinding der aan te wendene kosten
zullen nodig oordelen, en zulks hetzij uit de hand of in publieke veiling, en zijn de Heeren Bentinck tot
Schoonheten als markenrigter en Stolte als President der commissie tot de verdeeling, nu voor alsdan
gemagtigd den koperen, onder convenabele voorwaarden, cessie en overdragt te leveren, en daartoe
al de ter dezer zake betrekkelijke en nodige acten en stukken te passeeren en teekenen.

5e. De Heer A. Fortuijn geeft der vergadering kennis, dat hij, door aankoop eigenaar is geworden van
een stuk gronds, gelegen in Tijraan, Averdijkshof genaamd, ten zijnen name, in het markenboek, van
de op dat stuk grond behorende whare, aan- en overteekening verzoekende, welk verzoek ten fine
van nader onderzoek is gesteld in handen der commissie tot verdeeling.
6. Voorts is besloten de speciale commissie in de vergadering van den 13 Meij laatstleden benoemd
om aan G. Veldhuis eene plaats ter timmering aan te wijzen, te verzoeken, om tevens in
oogenschouw te nemen, den plaats, vroeger aan de weduwe Hanen ter timmeringe aangewezen, met
autorisatie, om in geval bevonden mogt worden, dat, gelijk sommigen beweren, die plaats niet
geschikt is, dezelve door bijvoeging van meerder veld te vergroten ofwel aan de weduwe Hanen eene
geheel andere meer geschikte plaats aan te wijzen.
7e. Eindelijk is besloten op de twee eerstkomende Zondagen, ter gewone plaatsen, eene publicatie te
doen afgaan, tegens het schadden of plaggensteeken, mestgaren, schapen en gansen weiden en
andere dergelijke overtredingen.
Hierna niemand iets meerder hebbende voor te stellen, deze vergadering is gesloten.
Ondertekening door: R.F.C. Bentinck, D.H. Bentinck, J.G. Giese, W. Stolte, M. van Doorninck Azn., B.
Wissink, C. Heuven en T. ten Have.
Raalte, den 13 Augustus 1839.
Heden zijn erfgenamen en goedsheeren na wettige convocatie buitengewoon vergaderd geweest en
waren tegenwoordig: De Heeren R.F.C. Baron Bentinck tot Schoonheten, markenrigter, Mr. D.H.
Baron Bentinck tot Nijenhuis, J.G. Giese, gecommitteerden, W. Stolte, G.J.G. de Vidal de St. Germain,
Mr. M. van Doorninck Azn., B. Wissink, C. Heuven, T. ten Have, W.A. van der Laan en anderen.
1e. Het verhandelde in de laatstelijk gehouden buitengewone vergadering gelezen, goedgekeurd en
geteekend.
2e. De markenrigter geeft ter kennis aan de vergadering dat deze buitengewone vergadering is bijeen
geroepen met het bepaalde doel, om te delibereeren, in hoeverre de na te meldene personen, die
voor langeren of korteren tijd, zonder bepaald verlof, plaatsen in het veld hebben in bezit genomen en
betimmerd, op de door hun ingenomene plaatsen prejudice aan erfgenamen leggen, en of dezelve
alle ofwel sommige hunner, aldaar zullen blijven kunnen, oftewel ontruimd zullen worden, met
aanwijzing eener voor erfgenamen minder ongeschikte plaats, welke personen zijn de volgende: 1.
Mannes Koenjer. Waarover gedelibereerd zijnde, is besloten denzelven op de door hem ingenomen
plaats te laten blijven. 2. De weduwe Bekman. Zal worden ontruimd. 3. Willem Hartkamp. Zal worden
ontruimd en aan hem een plaats worden aangewezen bij Kijk in 't Veen. 4. Willem Jonkman. Zal
worden ontruimd en aan hem een plaats aangewezen in het Wolger over de wetering. 5. Antonij
Rouwenhof. Zal worden ontruimd en aan hem mede bij het Kijk in 't Veen een plaats te worden
aangewezen. 6. De zoon van de Teunis Klaassen zal worden ontruimd en aan hem als zijnde geen
ingezetene der marke, geene andere plaats worden aangewezen. 7. Dedjen Hendrine en 8. Hendrik
de mandenmaker zullen blijven doch tevens worden geseteld op eene jaarlijksche pacht van dertig
cents.
Niemand iets hebbende voor te stellen is de vergadering gesloten.
Ondertekend door: D.H. Bentink, J.G. Giese, W. Stolte, M. van Doorninck Azn., G.J.G. de Vidal, B.
Wissink en W.A. van der Laan.
Raalte, den 6 Januarij 1840.
Heden zijn erfgenamen en goedsheeren na wettige convocatie buitengewoon vergaderd geweest, en
waren tegenwoordig de Heeren: Mr. D.H. Bentinck tot Nijenhuis en J.G. Giese, gecommitteerden, W.
Stolte, G.J.G. de Vidal de St. Germain, Mr. M. van Doorninck Zn., W.A. van der Laan, B. Wissink, B.H.
ten Hove, J. Groote Wolthaar, T. ten Have en anderen.

1e. De erfgenamen en goedsheeren binnen zijnde, geeft de Heer Bentinck tot het Nijenhuis der
vergadering kennis dat de Heer markenrigter, door ongesteldheid verhinderd zijnde deze vergadering
bij te wonen, hem als oudste gecommitteerde verzocht hadt, de leiding der vergadering op zich te
nemen en dezelve te presideeren, aan welk verzoek voldoende, zoo werdt als zoodanig door Zijn
Hooggeborene deze vergadering geopend verklaard.
2e. De notulen van het verhandelde in de laatstelijk gehoudene buitengewone vergadering zijn
gelezen, goedgekeurd en geteekend.
3e. Gelezen een besluit van den Heer Gouverneur dezer Provincie van den 23 November 1839 nr.
262/209 houdende, onder toezending van een afschrift van Zijner Majesteits besluit van den 1.
November 1839 nr. 102, kennisgeving van de daarbij gegeven goedkeuring van het aan
Hoogstdezelve ingezonden plan van derdeeling van de marke het Raalterwoold.
4e. Aan de vergadering wordt kennis gegeven, dat de, in de laatstelijk gehoudene buitengewone
vergadering bepaalde ontruimingen, nog geen plaats hebben gevonden, en wel bepaaldelijk op advies
van de commissie tot verdeeling, die van oordeel was dat met die ontruimingen gevoeglijk konde
worden gewacht tot na afloop der voorlopige werkzaamheden van de verdeeling, als wanneer hier en
elders genoegzame gelegenheid ter betimmering zoude worden gevonden.
5e. Verder wordt aan de vergadering kennis gegeven dat krachtens eene in de vergadering van den 4
Meij 1838 op het markenbestuur verstrekte magtiging om met de erfgenamen van Tongeren in
onderhandeling te treeden over de eindelijk afdoening, der tusschen de beide marken hangende
kwestieuse zaak betrekkelijk de Wijhesche Mars, men dezerzijdsch na herhaaldelijk gedane meer
voordelige voorstellen, van die van Tongeren een voorstel heeft ontvangen, strekkende, om de
kooppenningen van zevenhonderd guldens (f. 700,-) waarvoor het zoogenaamde Raalter gedeelte
van die mars, op den 12 Junij 1833 in publieke veiling, aan nu wijlen den Heer Mr. D. Pruimers, is
verkocht geworden, tusschen de beide marken gelijkelijk te verdeelen, waarvoor de marke van
Tongeren dan ten aller tijde finaal en volledig zoude afstand doen van alle regt en aanspraak, hetwelk
dezelve te eenige tijd op dat verkochtte zoude kunnen hebben of pretendeeren, met welke schikking
dan deze reeds zoo lang hangende zaak eindelijk in der minne zou zijn beslecht. Het markenbestuur
hoe gaarne ook andere en meer voordelige voorwaarden hebbende willen bedingen, in gemoede
overtuigd zijnde dat deze schikking hoe onereus dan ook voor deze marke, verreweg te verkiezen
ware boven eene kostbare en dan nog zeer wisselvallige procedure, heeft gemeend krachtens
bovengemelde op hetzelve verstrekte machtiging, in dat voorstel voorlopig en onder voorbehoud van
de nadere goedkeuring der vergadering, te moeten genoegen neemen, en verlangt alzoo daarop het
besluit van de vergadering te verneemen. Welk voorstel na deliberatie in omvraag gebragt zijnde, met
eene overgrote meerderheid van stemmen is goedgekeurd en onder dankzegging aan het
markenbestuur voor deszelfs goede bemoeijingen in dezen, aangenomen.
6e. De voorzitter berigt eindelijk dat deze vergadering is bijeengeroepen met het bepaalde doel om
het plan voor de wegen en waterleidingen, zooals die nu zijn gekielspit en ter bezigtiging waarvan de
belanghebbenden bij drie onderscheidene kerkenspraken zijn in de gelegenheid gesteld en waarvan
behoorlijke kaarten opgemaakt en thans ter tafel gebragt zijn, te bediscussiëeren. Door sommigen der
belanghebbenden is het verlangen te kennen gegeven dat, teneinde de gewaarden nog beter in de
gelegenheid te stellen, deze wegen en waterleidingen te onderzoeken, de daarvan voorhanden
kaarten nog gedurende den tijd van veertien dagen ter gewone plaatse zouden ter visie liggen, met
benoeming van H.J. van Leusden, om gedurende dien tijd de desgevorderde aanwijzingen op de
kaarten te doen en de nodige inligtingen te geven. Welk voorstel in omvraag gebragt zijnde is
verworpen, doch zijn de wegen en waterleidingen, zooals die zijn gekielspit, met eene overgrote
meerderheid van stemmen aangenomen en vastgesteld.
7e. Waarna de Heer W.A. van der Laan aanteekening in de notulen verzoekt, dat hij zich reserveerd al
zoodanige aanmerkingen of protest, op het daarstellen van wegen, of het verwerpen of verleggen van
oude wegen of uitwegen waarvan hij thans het genot heeft, als hij nader tot behoud van zijn goed regt
zal vermeenen te moeten maken.
Niemand iets verder hebbende voor te stellen is de vergadering gesloten.

Ondertekend door: D.H. Bentinck, W. Stolte, G.J.G. de Vidal, M. van Doorninck Azn., B. Wissink en T.
ten Have.
Raalte, den 19 Meij 1840.
Heden zijn erfgenamen en goedsheeren van het Raalterwoold na wettige convocatie gewoon
vergaderd geweest en waren tegenwoordig de Heeren R.F.C. Baron Bentinck tot Schoonheten,
markenrigter Mr. D.H. Bentinck tot Nijenhuis, J.G. Giese, gecommitteerden, W. Stolte, G.J.G. de Vidal
de St. Germain, Mr. M. van Doorninck Azn., B. Wissink, C. Heuven, J. Westenenk Jzn, J. Brinkhuis
Tijs, leden der commissie tot verdeeling, W.A. van der Laan, B.H. ten Hove, J. Groote Wolthaar, en
meer anderen.
1e. De notulen van het verhandelde in de laatstelijk gehoudene gewone vergadering zijn gelezen,
goedgekeurd en geteekend.
2e. Is gelezen eene missive van den Heer Burgemeester der Gemeente Raalte in dato 7 April j.l. nr.
198/106, houdende toezending van eene resolutie van Heeren Gedeputeerde Staten dezer Provincie
van den 2. April te voren nr. 698/438, waarbij de geprojecteerde wegen en waterleidingen, bij de
ophanden zijnde verdeeling van het Raalterwoold daar te stellen of in orde te brengen, worden
vastgesteld, volgens het plan, daartoe door erfgenamen in eene daartoe gehoudene vergadering
goedgekeurd. Aangenomen voor notificatie.
3e. Door den Heer markenrigter is aan de vergadering kennis gegeven dat de ontvanger gereed is
deszelfs rekening en verantwoording over de jaren 1837, 1838 en 1839 aan de vergadering over te
leggen en zijn op daartoe gedaan voorstel de Heeren W. Stolte en B.H. ten Hove verzocht en
gecommitteerd die rekening namens de vergadering te examineren en desgerade al oordeelen, goed
te keuren en te sluiten.
4e. Bij monde van haren President geeft de commissie tot verdeeling der markengronden der
vergadering kennis:
1. Dat door die commissie reeds een aanvang is gemaakt met het daarstellen der geprojecteerde
wegen en daartoe reeds eene uitgestrektheid van zevenduizend ( 7000 ) ellen voor de som van
duizend eenentachtig gulden ( f. 1.081,- ) is aanbesteed geworden en 2. Dat dezelve commissie met
het onderzoek der whaartallen en gewaarden reeds zoo verre gevorderd is, dat eene daarvan op te
makene staat weldra in eene daartoe te houdene buitengewone vergadering zal kunnen worden
overgegeven en aan de beoordeling der vergadering onderworpen.
5e. Op voorstel daartoe van Hermannus Koenjer gedaan, is, in aanmerking nemende dat de
tegenwoordige huurdersche van de katerstede Hoogeland door het plaats gehad hebbende overlijden
van haren man Gerrit Hennepesmaat niet in staat zoude zijn die katerstede voortdurende behoorlijk te
bemeijeren, terwijl, tot heden door die huurders weinig of niet van de door hun beloofde plaatsgelden
betaald zijnde, de erfgenamen en goedsheeren als eigenaren en verhuurders, het regt hebben de
katerstede dadelijk te doen ontruimen en daarover op eene andere wijze te beschikken;
goedgevonden denzelven Hermannus Koenjer toe te staan die katerstede vroeger ook door hem
bemeijerd, wederom te betrekken, en is het markenbestuur gemagtigd daaromtrend met de
tegenwoordige bewonersche en den zelven Hermannus Koenjer de nodige schikkingen te maken.
6e. Verder is besloten dat, aangezien het veelvuldig misbruik hier en daar in het steken van plaggen
of schadden en het weiden van schapen en gansen in de zoogenaamde vrijmarschen plaats
hebbende, van nu voortaan in geene groengrond hoegenaamd, schadden of plaggen zullen mogen
worden gestoken op eene boete van 20 gulden en dat almede geene schapen of gansen op de
zogenaamde vrijmarschen zullen mogen worden geweid. Zullende van deze bepaling op de gewone
wijze aan de belanghebbenden worden kennis gegeven. Zijnde Teunis ten Have en Overmarsch
verzocht om met den persoon van Hendrikus Bessembinder, de beide schutters der marke
behulpzaam te zijn in het daarstellen van nieuwe schutkuilen, ter plaatse alwaar het hun meest nuttig
en nodig zal voorkomen, welke beide in de vergadering tegenwoordig zich deze keuze hebben laten
welgevallen.

7e. De markenrigter stelt voor dat aangezien de voormelde bepaling voor de beide schutters eene
ruimere werkkring daarstelt, en hun meerdere zorg, waakzaamheid en tijdverzuim zal veroorzaken,
zijn Hoogwelgeborene door de vergadering moge worden gemagtigd om aan de beide schutters,
wanneer het markenbestuur daartoe door hunne vigilantie aanleiding vinden mogt, ieder eene
tractementsverhoging van tien guldens toe te leggen, welk voorstel in omvraag gebragt zijnde, is
dienovereenkomstig besloten.
8e. Eindelijk: Te kennen gegeven zijnde dat Berend Kok zich eigendunkelijk in de buurtschap Linderte
een hoek veld ter betimmering heeft uitgekozen en daadwerkelijk reeds betrokken, is de commissie tot
verdeeling verzocht die door hem ingenomene plaats te onderzoeken en desnoodig oordelende aan
hem eene andere geschikte plaats aan te wijzen.
Niemand verder iets hebbende voor te stellen, is de vergadering gesloten.
Ondertekend door: R.F.C. Bentinck, J.G. Giese, W. Stolte, G.J.G. de Vidal, M. van Doorninck Azn., B.
Wissink, C. Heuven, W.A. van der Laan.
Raalte, den 15 September 1840.
Heden zijn erfgenamen en goedsheeren van het Raalterwoold na wettige convocatie buitengewoon
vergaderd geweest en waren tegenwoordig de Heeren R.F.C. Bentinck tot Schoonheten, J.G. Giese,
W. Stolte, G.J.G. de Vidal de St. Germain, M. van Doorninck Azn., B. Wissink, J. Brinkhuis Tijs, J.
Westenenk Jr., C. Heuven, W.A. van der Laan, B.H. ten Hove, J. Groote Wolthaar, T. ten Have en
meerderen.
1e. De notulen van het verhandelde in de laatstelijk gehoudene gewone vergadering zijn gelezen,
goedgekeurd en geteekend.
2e. De markenrigter berigt der vergadering dat de commissie tot verdeeling der markengronden aan
het markenbestuur berigt hadt ingezonden, dat dezelve met het onderzoek der wahrtallen en
gewahrden zooverre gevorderd was dat eene lijst der wharen en gewhaarden aan de vergadering
konde worden overlegd en deze buitengewoon bijeengeroepene vergadering daartoe alzoo
strekkende was. Waarna door de gemelde commissie werdt uitgebragt het navolgende verslag:
" De commissie tot verdeeling der markengronden van het Raalterwoold " " heeft de eer ter kennisse
der erfgenamen en goedsheeren te brengen " " dat, teneinde tot eene juiste kennis te geraken van de
in deze " " marke bestaande wharen, zij een nauwkeurig onderzoek deswegens " " heeft in het werk
gesteld, ten gevolge waarvan zij zich in staat " " ziet gesteld mitsdezen eene lijst aan te bieden,
bevattende alle " " de in het Raalterwoold bestaande wharen" " Dat op deze lijst bij elke whare
vermeld staan de namen van hen " " welke naar het oordeel der commissie, de marke aanneemt en
consi- " " dereerd als eigenaars die wharen" " Dat, vermits het intusschen zoude kunnen gebeuren dat
meerdere " " oftewel andere personen dan de op deze lijst vermelde, zich als " " eigenaars of medegeregtigden
tot dezelfde wharen zouden kunnen " " voordoen, de commissie voornoemd de vrijheid
neemt aan de erf- " " genamen en goedsheeren van de marke Het Raalterwoold voor te " " stellen:"
1. Om de door haar opgemaakte lijst der wharen met opzigt tot de wharen en de whaartallen
definitievelijk vast te stellen en
2. Om de daarbij vermelde personen aan te nemen als en te houden voor de tegenwoordige
eigenaars of geregtigden tot elke whare, onder verpligting nogthans van elk en eeniegelijk der zoo
even genoemde eigenaren aan welke alzoo eene geheele of gedeeltelijke whare is toegekend, om de
marke te houden buiten alle geschil en volkomen te vrijwaren tegen elk en eeniegelijk die vermeenen
mogt eene nadere of betere aanspraak op de wharedelen te hebben, met dat gevolg tevens, dat
bijaldien de thans door de marke als eigenaar erkende persoon in dezen mogt komen te
succumbeeren, hij uit zijne tegenwoordige aanneeming en erkenning als gewhaarde dezer marke, in
het toekomende geene ten zijnen opzigte gunstige conclusie zal kunnen trekken, maar gehouden zal
worden als nooit volgens die whare gewhaard te zijn geweest of als zoodanig te zijn erkend.

Het voormelde rapport aangehoord en het gedane voorstel in overweging genomen en in omvraag
gebragt zijnde, is door de vergadering onder inhaesie van het rapport der commissie en onder
expresse voorbehouding der bedingen en clausulen daarin vervat, vastgesteld de navolgende ^pag L I
J S T der wharen in de marke R A A L T E R W O O L D.
========================================================================== Nr.
Benaming der wharen Grootte Namen der eigenaren -----------------------------------------------------------------
--------- 1. Pasterkamp Een volle R.F.C Bentinck tot Schoonheten
2. Ter Loo Een volle Dezelfde
3. Korthuis Een volle Dezelfde
4. Krikkink Een volle Hermannus Thijs
5. Tijhuis Een volle J. Brinkhuis Tijs
6. Brinkhuis Een volle H.J. Brinkhuis
7. Ten Have Een volle Teunis ten Have
8. Breembroek Een volle J. Binnenpoorte
9. Nienhuis Een volle Wed. Haarman half G.J. Heuvenkamp half
10 Wigberdink Mr. J. Westenberg half en Een volle en Heethaar Wed. Heethaar half
11. Wellingfoorde Een volle Wed. T. Wellingvoorde
12 Ter Steege Bosch Stegeman 1/3 Hemming Een volle A. Middag 1/3 Assendorp R. Assendorp 1/3
13 Holscamp Een volle W. Hullen
14 Olderaan Een volle J. Veenhuis
15 Jongerade Een volle J. Wiefferdink
16 Ten Elst H. Hartkamp half en Een volle Ter Huurne Wed. Rientjes half
17 Ten Barck Een volle J.G. Giese
18 Voorthuis Een halve R.F.C. Bentinck tot Schoonheten
19 Upten Tij Een volle A. Jorink
20 Monnikhuis W. Stolte half en Een volle en Langenkamp W.A. van der Laan half ^pag L I J S T der
wharen in de marke R A A L T E R W O O L D.
========================================================================== Nr.
Benaming der wharen Grootte Namen der eigenaren -----------------------------------------------------------------
--------- 21 Esken op die Hofstede Een volle W. Stolte
22 Vellenaar Een volle N. Pruimers
23 Boneschotte Een halve J. Westenenk Jr.
24 Kleine Carler Een halve Erven A.C. Bentinck

25 Westenenk RFC Bentinck Schoonheten 1/4 en Een halve Wed. J. Harink 1/8 Ter Haar Wed. Egb.
Harink 1/8
26 Rhohane Een volle GJG de Vidal de St Germain 1/2 W. Hobert 1/2
27 Buckham Een volle GJG de Vidal de St Germain 1/2 T Wolthaar op Schrijver 1/4 Wed. Bokham 1/4
28 Enkmulder Een halve J.G. Giese
29 Velthuis Een halve Hendr. Velthuis op Vels 1/8 Hendr. Velthuis op Schutte 1/8 B.H. ten Hove 1/8
Wed. J. Harink 1/8
30 Vosseshaar Een volle G.J.G. de Vidal de St. Germain
31 Sibelt Een volle H. Hofman
32 Avest Een volle Lammersboer 1/2 G. Broekman 1/2
33 Ten Blekke Een volle A. van Riessen 1/3 H.W. ten Have 1/3 A. Jorink 1/3
34 De Bergmolen Een volle Wed. H. Podt
35 Averdijk Een volle A. Fortuijn
36 De Heest Een halve Wed. Albers
37 Die Braeck Een halve Wed. A. Loseman
38 Wiefferdinck Een volle T. Korterik
39 Wermerink Een volle Wed. T. Bosch Wermink
40 Volchers Een volle H.J. Brinkhuis ^pag L I J S T der wharen in de marke R A A L T E R W O O L D.
========================================================================== Nr.
Benaming der wharen Grootte Namen der eigenaren -----------------------------------------------------------------
--------- 41 Wissink Een volle B. Wissink
42 Camphuis Een volle G. Kamphuis
43 Nijenhuis Een volle J. Olthof op Koopman
44 Ten Velde Een volle G. Wallink
45 Averesch Een volle J. Averesch
46 Ten Holle Een volle Herv. Kerk Ralte 1/2 Wed. Hullen op Pauel 1/2
47 Ten Walle Een volle H. Wallink
48 Kortenhorst Een volle Mr. M. van Doorninck Azn.
49 Voomberg Een volle J. Koopman
50 Brunsele Een halve C. Heuven

51 Schaanekamp Een halve E. Schaanekamp
52 De Hanemaat Een halve C. Heuven
53 De Hofstede Een volle B.H. ten Hove 1/2 Erven TDF van der Wijck 1/2
54 Pennickerink Een halve G. Mensink
55 Derk Wieten Een volle H.J. Brinkman 1/2 G.J. Koersen 1/4 Erven Overmars 1/4
56 Hilgenkamp Een halve Wed. Hilgenkamp 1/4 Erven TDF van der Wijck 1/4
57 Overmars Een volle Wed. Bosch Overmars 1/2 Erven Overmars 1/2
58 Emptink Een halve J. Emmink
59 Pereboom Een halve W.A. van der Laan
60 Vegterlo Een volle A. Reimert 1/2 H. Bosch Posthoorn 1/2 ^pag L I J S T der wharen in de marke R
A A L T E R W O O L D.
========================================================================== Nr.
Benaming der wharen Grootte Namen der eigenaren -----------------------------------------------------------------
--------- 61 Groote Wolthaar Een halve J. Groote Wolthaar
62 Kleine Wolthaar Een halve G. Schrijver
63 Beide Elscampen Een halve T. Helmich
64 Tijhuis Een volle A. van Schooten
65 Buckham Een halve B. Wissink
makende tezamen een aantal van 46 geheele en 19 halve wharen en alzoo in het geheel 55 1/2
wharen, waarvan:
In de buurschap Boetele 10 wharen
Tijenraan 22 1/2 wharen
Linderte 23 wharen ^pag De voorenstaande lijst, aldus door de vergadering overwogen en gearres
teerd zijnde, heeft Mr. P.A. van Steenbergen advocaat te Zwolle, als blijkens vertoonde acte van
volmagt, speciaal gemagtigde van Vrouwe Ernestina Lucretia Roukens, echtgenote van en
geassisteerd met den Heer Mr. Hendrik Hoeufft, Heer van Velsen, wonende te Amsterdam, als
krachtens testament legatarisse van wijlen Mevrouw de douairiŠre Van Boecop geboren Van Reeden,
tegenwoordige eigenaresse van het erve Grotenboer, in deze vergadering tegenwoordig, het woord
gevraagd, tegen de conclusie van het rapport, voor zoveel betrefd het erve Grotenboer, en dezelve
bestreden, en, zich grondende op het actueel en sedert lange jaren bestaand bezit van gewaardheid
van het erve Grotenboer, als uit het markenboek zullende blijken, alsmede op de legisregel dat bezit
geldt voor titel totdat het tegendeel is bewezen, heeft dezelve namens zijne lastgeversche gevordert
om als gewaarde eigenaresse van het erve Grotenboer te blijven erkend en toegelaten, bij gebreke en
verweigering daarvan, protesteerende van zulks te zullen aanmerken als eene wederregtelijke
stoornis in het bezit van het reëel regt van gewaardheid in deze marke, verknocht aan den eigendom
van het erve Grotenboer, terzake van welke stoornis, in dat geval, zijne lastgevers als tegenwoordige
eigenaars van dat erve, zich in regten zullen voorzien en zoodanige actie zullen institueeren als zal
bevonden te behoren protesteerende in dat geval mede van nietigheid en onwettigheid van die
ondernomene verdeeling der markengronden of van het daartoe vastgestelde of vast te stellene plan,

tegen welks uitvoering de eigenaars van het erve Grotenboer zich in dat geval almede door alle
middelen regtens zullen verzetten.
En heeft gezegde Mr. Steenbergen in zijne voormelde kwaliteit van het voorenstaande verzocht
insertie in de notulen dezer vergadering.
Dit, namens Mevrouw de eigenaresse van het erve Grotenboer, gedane protest door de vergadering
zijnde overwogen, is goedgevonden om de commissie voor de verdeeling uit te nodigen de aanspraak
van Mevrouw de eigenaresse van het gemelde erve op gewaardheid gemaakt, te onderzoeken, van
haar bevinden aan het markenbestuur verslag te doen, met autorisatie op dat bestuur en de
commissie om bij bevind van gegrondheid der aangevoerde redenen mevrouw de eigenaresse van
het erve Grotenboer des nodig en geraden oordelende, wegens dat erve als gewaard te beschouwen
en erkennen, terwijl in geval de gemaakte aanspraak mogt worden gerejecteerd, in dezen niet tot
eene peocedure zal mogen worden overgegaan zonder nader rapport aan en speciale autorisatie der
erfgenamen en goedsheeren.
Niemand verder iets hebbende voor te stellen, is de vergadering gesloten.
Ondertekend door: R.F.C. Bentinck, D.H. Bentinck, J.G. Giese, W. Stolte, G.J.G. de Vidal de St.
Germain, M. van Doorninck Azn., B. Wissink, Ian Brinkes Tis (Jan Brinkhuis op Tijs), Wieffering,
Jorink.
Raalte, den 11 Meij 1841.
Heden zijn erfgenamen en goedsheeren van het Raalterwoold gewoon vergaderd geweest, en waren
tegenwoordig de heeren R.F.C. Baron Bentinck tot Schoonheten, markenrigter, Mr. D.H. Baron
Bentinck tot Nijenhuis, J.G. Giese, gecommitteerden, W. Stolte, G.J.G. de Vidal de St. Germain, M.
van Doorninck Azn., J. Brinkhuis op Tijs, J. Westenenk Jr., leden der commissie tot verdeeling , T. ten
Have, J. Groote Wolthaar, C. Heuven, B.H. ten Hove en meerderen.
1e. De notulen van het verhandelde in de laatstelijk gehoudene buitengewone vergadering zijn
gelezen, goedgekeurd en getekend.
2e. De commissie in de vergadering van den 19 Meij 1840 benoemd, tot het opnemen en sluiten der
rekening van den ontvanger der marke over de jaren 1837, 1838 en 1839, rapporteerd, dat die
rekening door haar is nagezien en bij accoordbevinding gesloten en getekend met een batig saldo van
tachtig guldens negenenzestig en een halve cents f. 80,69« welk rapport door de vergadering met
genoegen zijnde aangehoord, is de commissie door den markenrigter voor het in dezen verrigte
bedankt en de ontvanger geautoriseerd om dat batig saldo in zijne eerstvolgende rekening als eerste
post van ontvang te verantwoorden.
3e. De commissie tot verdeeling der markengronden, aan dewelke bij de laatstelijk gehoudene
buitengewone vergadering was opgedragen het onderzoek der gegrondheid van de aanspraak, in die
vergadering namens Mevrouw de eigenaresse van het erve Grotenboer gemaakt op de gewaardheid
van dat erve, rapporteerd, dat, ofschoon het der commissie, na rijp onderzoek van het voor en tegen,
was voorgekomen dat er op de pretensie van Mevrouw de eigenaresse van het erve Grotenboer veel
zoude zijn aan te merken, het haar echter om het belang der zaak niet raadzaam is voorgekomen zich
aan den onzekeren uitslag van een daaromtrend te voeren kostbaar regtsgeding te wagen,
dientengevolge adviserende om het erve Grotenboer als vol gewaard te erkennen en aan te nemen,
met welk rapport en advies de meerderheid zich vereenigt hebbende, is het erve Grotenboer verklaard
te zijn geregtigd tot eene volle whare in de marke.
4e. Dezelfde commissie brengt daarna uit het volgende rapport:
Raalte, den 11 Meij 1841. De commissie tot verdeeling der marke het Raalterwoold, heeft de eer de
erfgenamen dier marke te berigten: 1. Dat alle de geprojecteerde wegen met uitzondering van nog
twee gedeelten, zijn daargesteld, welke laatste gedeelten nog tegen het laatste dezer of het begin van
de volgende maand zullen worden aanbesteed en dus in den loop van den voorzomer voltooid zullen

zijn, waarmede alle de nieuw te makene hoofdwegen in de marke zullen zijn daargesteld. 2. Dat het
bedrag der gecultiveerde gronden, aan welke, ingevolge art. 14 van het reglement van de verdeeling
gemeene gronden zullen worden toegedeeld, en dus met uitzondering van bosschen, lanen, vijvers
enz., is opgenomen en daarvan eene nauwkeurige staat opgemaakt. 3. Dat insgelijks zijn opgemaakt
de te verdeelene gronden, na aftrek van hetgeen van het gemeene veld is aangewend tot aanleg van
wegen enz. 4. Dat de commissie, ter voldoening aan het bepaalde bij evengemeld artikel houdende
dat aan de kleine grondbezitters een ruimer aandeel in de gemeene gronden zal worden toebedeeld
dan aan de overigen ten einde in de behoeften der minvermogen tegemoed te komen en zulks
volgens eene klassificatie daarvan vast te stellen, heeft opgemaakt de navolgende klassificatie, welke
aan de goedkeuring der vergadering bij dezen wordt onderworpen. De grondeigenaren worden
verdeeld in drie klassen: De eerste klasse: bevat degeene die beneden de twee bunders
gecultiveerde grond in eigendom hebben. De tweede klasse: bevat degeene die van de twee tot de
drie bunders bezitten, en worden alle die drie bunders en daarboven bezitten in de derde klasse
gebragt. Aan de eigenaren in de eerste klasse zal worden toebedeeld naar evenredigheid van een
bunder veldgrond voor elken bunder die zij bezitten. Aan degeene die in de tweede klasse begrepen
zijn, vijfentachtig roeden voor iederen bunder, en alle de overige in de derde klasse vallende
grondbezitters achtenzeventig roeden voor iederen bunder en dat eindelijk 5. Wanneer deze
klassificatie de goedkeuring der vergadering wegdraagd, eerlang met de werkzaamheden der
dadelijke toedeeling een aanvang kan worden gemaakt, waartoe dan nog wordt voorgesteld te
bepalen dat zoodanige grondbezitters die niet meer dan vijftig roeden gecultiveerde grond of daar
beneden in eigendom hebben, geen aanspraak zullen kunnen maken op de toedeeling van een
afzonderlijk stuk veldgrond, maar, dat aan dezelve gezamenlijk in een of meer stukken, hun aandeel
zal worden aangewezen, daar ter plaatse en in dier voege als de commissie het geschikste zal
voorkomen in het belang der andere deelgenoten zoowel als in dat van evengemelde kleine
eigenaren. De commissie van verdeeling der marke het Raalterwoold op last en namens dezelve.
(was getekend:) W. Stolte.
Welk rapport voor zooveel het eerste, tweede en derde punt betrefd, is aangenomen voor notificatie
en ten aanzien van het vierde en vijfde punt goedgekeurd en is dienvolgens de voorgestelde
klassificatie aangenomen en vastgesteld.
5e. Eindelijk is de commissie tot de verdeeling door de vergadering verzocht en aangemaand om
alsnu met den meest mogelijken en gepasten spoed met de voorgenomene verdeeling der
markengronden voortgang te maken.
Niemand verder iets hebbende voor te dragen is de vergadering gesloten.
Ondertekend door: R.F.C. Bentinck, D.H. Bentinck, W. Stolte, G.J.G. de Vidal, M. van Doorninck Azn.,
B. Wissink, J. Schrijver, J. Kotterik.
Raalte, den 15 Maart 1842.
Heden zijn erfgenamen en goedsheeren van het Raalterwoold buitengewoon vergaderd geweest en
waren tegenwoordig: R.F.C. Baron Bentinck tot Schoonheten, Mr. D.H. Baron Bentinck tot Nijenhuis,
W. Stolte, G.J.G. de Vidal de St. Germain, Mr. M. van Doorninck Azn., B. Wissink, J. Brinkhuis op Tijs,
J. Westenenk Jr, J. Kotterik op Voomberg, J. Groote Wolthaar, B.H. ten Hove en meerdere.
De notulen van het verhandelde in de laatstelijk gehoudene gewone vergadering gelezen,
goedgekeurd en getekend zijnde, maakt de markenrigter der vergadering bekend met het voorname
doel dezer buitengewone vergadering, daarin bestaande dat het Zijn Hooggeborene was
voorgekomen dat men met het werk der verdeeling der markengronden nog niet zoo verre was
gevordert dat men op goede gronden konde vertrouwen dat reeds met den aanvang van het
aanstaande weideseizoen de aan ieder der deelgeregtigden toe te deelene veld- en groengronden
behoorlijk zullen kunnen worden in sloten gemaakt en het alzoo zoo niet ondoenlijk, althans hoogst
moeijelijk zijn zal, het te weidene vee op eensieders aanbedeelde grond te houden en dat het alzoo
wenschelijk en voor het fonds der marke voordeelig zijn zoude, dat nog voor dit jaar het weiden op de
marschgronden wordt algemeen gelaten, voor welk voorstel zich de meerderheid verklaard hebbende,
is door de markenrigter een tweeledig voorstel in omvraag gebragt, en wel: 1. Om te weiden vanaf den
1e April tot den 1e Augustus 1842 ofwel 2. Vanaf 1e April tot Raalter Kermis en is met meerderheid

van stemmen besloten dat nog voor dit jaar het weiden zal worden gemeen gelaaten op den voet en
wijze zooals dat tot heeden en wel bepaaldelijk in den jare 1841 heeft plaats gehadt, en wel tot
Raalter Kermis, met hoornvee vanaf 1e April en met paarden vanaf 1e Meij 1842, van welke bepaling
op de gewone wijze aan de belanghebbenden zal worden kennis gegeven, en is de secretaris
verzocht in de hiertoe gereed te makene kerkenspraken te willen attendeeren dat dat genomene
besluit eenieglijk betrekking heeft op het weiden en geenszints op het heiden, dat het alzoo aan
niemand geoorloofd zijn zal binnen de kielspitten van eens anders veldgronden plaggen of schadden
te steeken of schapen te weiden.
Ter vergadering was tegenwoordig de Heer Mr. F.L. Schlengeman, advocaat te Zwolle, dewelke het
woord gevraagd hebbende en zulks verleend zijnde, verklaarde voor en in naam van de Weduwe
Bokham en Willem Hobert te protesteren tegen het besluit der vergadering den 15e September 1840
genomen, waarbij aan den Heer De Vidal den eigendom is toegewezen 1. van de halve whare van
Rohane, 2. van de halve whare van Buikham met kennisgeving dat deszelfs principaal Willem Hobert
op goede gronden vermeend te zullen kunnen aantonen eenig en alleen eigenaar te zijn van de volle
whare, bij opgemeld besluit aan Rohane toegekend, dat voorts deszelfs principale de weduwe
Bokham vermeend met 1/2 whare in deze marke te zijn gewaard, en alzoo door de toekenning van
slechts een vierde whare uit Buikham zeer in haare regten te zijn verkort, verzoekende hierop eene
nadere beslissing der vergadering, zich bij eene eventueele nadeelige beslissing voorbehoudende
deswegen in regten tegen de marke te ageeren, met verzoek om in de gelegenheid te mogen worden
gesteld om door onderzoek in de markenboeken zich meer en meer van de regtmatigheid dezer
vordering te kunnen verzekeren, en dat van dit protest in de notulen mogt worden aantekening
gemaakt. Dit protest door de vergadering zijnde aangehoord is op last van den Heer markenrigter aan
den Heer Schlingeman voorlezing gedaan van het rapport in de evengemelde vergadering van 25
September 1840 door de commissie tot verdeeling uitgebragt, en wel bepaaldelijk van het sub. 2e
gedane en door de vergadering goedgekeurde voorstel om namenlijk de daarbij vermelde personen
aan te nemen, enz. Uit welke voorlezing den Heer Schlingeman ten duidelijksten moet zijn gebleken
dat de onderhavige kwestie geheel buiten het bereik der vergadering legt en partijen zich daaromtrend
voor den competenten regter zullen hebben te vervoegen, en is alzoo dat protest enkel aangenomen
voor notificatie en de secretaris gemagtigd den Heer Schlingeman de verlangd wordende inzagen in
de markenboeken te geven.
Niemand verder iets hebbende voor te stellen is de vergadering gesloten.
Ondertekend door: R.F.C. Bentinck, D.H. Bentinck, J.G. Giese, W. Stolte, M. van Doorninck Azn., B.
Wissink, J. Kotterik.
Raalte, den 10 Meij 1842.
Heden zijn erfgenamen en goedsheeren van het Raalterwoold gewoon vergaderd geweest en waren
tegenwoordig: De Heeren R.F.C. Bentinck tot Schoonheten, markenrigter, Mr. D.H. Baron Bentinck tot
Nijenhuis en G. Giese, gecommitteerden, W. Stolte, M. van Doorninck Azn., B. Wissink en J.
Westenenk Jr., leden der commissie van verdeeling, Teunis Groote Wolthaar op de Schrijver, Jan
Korterik op Voomberg, G. Mensink en meerderen.
1e. De notulen van het verhandelde in de laatst gehoudene buitengewone vergadering zijn gelezen,
goedgekeurd en getekend.
2e. Bij monde van de Heer President der Commissie van verdeeling wordt aan de vergadering kennis
gegeven: a. Dat heden na de middag de laatsten der in de marke aan te leggen nieuwe wegen zullen
worden aanbesteed en b. Dat de werkzaamheden der verdeeling nog niet zoverre gecorderd zijn dat
daaromtrend reeds een volledig rapport kan worden uitgebragt, dat de commissie zich echter vleit dat
de voorlopige verdeeling binnen twee maanden geheel zal zijn afgelopen, zijnde slechts nog maar een
vijfde gedeelte onverdeeld, zullende dan dadelijk na afloop der werkzaamheden daarvan een generaal
verslag aan het markenbestuur worden ingeleverd.
3e. In aanmerking genomen zijnde dat zeer veele deelgerechtigden aan wie reeds het hun
competerende geheel of gedeeltelijk is toegedeeld, zich niet ontzien, om in het nog onverdeelde veld
schadden of plaggen te steeken waardoor het hun toegedeelde onaangeroerd en in goeden staat blijft

liggen, en daartegen het nog onverdeelde op eene ongehoorde wijze wordt vernield tot groot nadeel
dergeenen aan wien dat veld moet worden toegedeeld, is besloten: Dat niemand, dien reeds al het
hem aankomende veld is aangewezen, op het nog onverdeelde veld zal mogen schadden of plaggen
steeken, op straffe van dadelijk tot vergoeding van schaden voor den competenten regter worden
vervolgd, dat het echter aan hen, die slechts nog maar een gedeelte van het hem aankomende veld is
aangewezen, zal geoorloofd zijn in het nog onverdeelde veld schadden of plaggen te steeken, mits
zulks doende met de meeste discretie en naar evenredigheid van de hem reeds aangewezene
veldgrond en door hem benodigde schadden of plaggen, zijnde het aan het markenbestuur
overgelaten te beoordeelen of en in hoeverre door iemand het nog onverdeelde veld wordt misbruikt
en de zoodanige tot vergoeding van schaden moet worden vervolgt, zullende tot handhaving van het
wettig eigendom der marke, deze vervolging ten strengsten worden gehandhaafd.
4e. Eindelijk: in aanmerking genomen zijnde dat door de markegenoten, bij het graven van sloten
langs of door de voorlopig aangewezene gronden, de bepalingen omtrend het graven van sloten, bij
het plan van verdeeling gemaakt en vastgesteld, niet in allen deelen worden achtervolgt en
naargekomen, wordt eenieder der deelgenoten herinnerd, dat, in gevolge het bovengemelde plan van
verdeeling, in het algemeen door niemand tot het graven van sloten mag worden overgegaan alvorens
de van hem verlangde geheele of gedeeltelijke betaling zal zijn voldaan en dat voorts geene sloten
mogen worden gegraven alvorens men daaromtrend met de eigenaren der belendende perceelen zal
zijn overeengekomen.
Zullende van de beide bovengemelde bepalingen, bij gewone publicatie aan de belanghebbenden
worden kennis gegeven.
Niemand verder iets hebbende voor te dragen is de vergadering gesloten.
Ondertekend door: R.F.C. Bentinck, D.H. Bentinck, J.G. Giese, W. Stolte, G.J.G. de Vidal, B. Wissink.
Raalte, den 9 Meij 1843.
Heden zijn erfgenamen en goedsheeren van het Raalterwoold gewoon vergaderd geweest en waren
tegenwoordig de Heeren R.F.C. Baron Bentinck tot Schoonheten, markenrigter, Mr. D.H. Baron
Bentinck tot Nijenhuis en J.G. Giese, gecommitteerden, W. Stolte, Mr. M. van Doorninck Azn., G.J.G.
de Vidal de St. Germain, B. Wissink en J. Brinkhuis Tijs, leden der commissie tot verdeeling, J.
Westenenk Jr., B.H. ten Hove, T. ten Have, J. Groote Wolthaar, J. Korterik op Voomberg en
meerderen.
1e. De notulen van het verhandelde in de laatstgehouden gewone vergadering zijn gelezen,
goedgekeurd en geteekend.
2e. De commissie tot verdeeling rapporteerd bij monde van haren President dat de voorlopige
verdeeling der markengronden thans zooverre is afgelopen dat dezelve aan de finale goedkeuring der
vergadering kan worden onderworpen, en is daarop besloten dat van de gedaane toedeelingen eene
generale lijst zal worden gereed gemaakt, welke lijst met de daartoe betrekkelijke kaarten en stukken
gedurende den tijd van veertien dagen, te rekenen vanaf Maandag den 15 dezer maand ten huize van
den logementhouder A. Jorink in Den Zwaan ter inzage van de belanghebbenden zal worden
neergelegt, teneinde eenieder in de gelegenheid gesteld, op de gedane toedelingen deszelfs
aanmerkingen te kunnen maken en desgeraden oordelende, daaromtrend schriftelijk zijne bezwaren
aan de commissie te kunnen inleveren, zullende die bezwaren, door de commissie bijeen verzameld
en in nadere overweging genomen zijnde, vergezeld van haar, daaromtrend uit te brengen nader
rapport, ter overweging aan het markenbestuur worden ingezonden, om daarna in eene nader te
bepalene buitengewone vergadering, de verdeeling der markengronden finaal te arresteeren, en is de
persoon van Willem Walraven belast, om gedurende de tijd dat die lijst ter inzage van de
belanghebbenden zal voorliggen, daarbij tegenwoordig te zijn en de belanghebbenden zooveel
mogelijk behulpzaam te zijn.
Niemand iets meerder hebbende voor te stellen is de vergadering gesloten.

Ondertekend door: R.F.C. Bentinck, J.G. Giese, W. Stolte, M. van Doorninck Azn., G.J.G. de Vidal, B.
Wissink, T. Groote Wolthaar.
Raalte, den 5 September 1843.
Heden zijn erfgenamen en goedsheeren van het Raalterwoold buitengewoon vergaderd geweest en
waren tegenwoordig de Heeren R.F.C. Baron Bentinck tot Schoonheten, Mr. D.H. Baron Bentinck tot
Nijenhuis, J.G. Giese, W. Stolte, G.J.G. de Vidal de St. Germain, M. van Doorninck Azn., B. Wissink,
J. Brinkhuis Tijs, J. Westenenk Jr., A. Jorink, G. Schrijver, G. Mensink, H.J. Brinkhuis, T. ten Have en
anderen.
1e. De notulen der laatste gewone vergadering zijn gelezen, goedgekeurd en geteekend.
2e. De President der commissie tot verdeeling zegt dat de antwoorden op de onderscheidene
reclames zijn gereed gemaakt en aan de respectieve reclamanten zullen worden toegezonden, terwijl
de persoon van Jan Jansen is benoemd tot het doen der hertaxatie van de toegedeelde gronden, om
vanwege het markenbestuur, met den door den reclamanten benoemden deskundigen die hertaxatie
te doen, welke deskundige, in geval men eene hertaxatie mogt verlangen te doen plaats hebben, v¢¢r
den 18 October aanstaande zal moeten worden opgegeven.
3e. Op daartoe door de commissie van verdeeling gedaan voorstel is met een meerderheid van
vierenveertig tegen vijf stemmen besloten: a. Het markenbestuur en de commissie tot verdeeling te
autoriseren en te magtigen om alle de, bij de gedane toedeeling onverdeeld geblevene stukken in het
openbaar of uit de hand te verkopen, en b. Om van de gedane voorlopige toedelingen, de acte, hetzij
in openbare vorm of bij onderhandsch geschrift op te maken of te doen opmaken, daarbij de gedane
voorlopige toedeelingen te bekragtigen en aan ieder der deelgenoten het hem toegedeelde finaal toe
te wijzen, onder belofte van vrijwaring en guarantie ingevolge de wet; te ontvangen en uit te betalen
alle terzake dezer verdeeling wegens overbedeeling als anderzints verschuldigde gelden, daartoe met
elk der deelgenoten finaal te rekenen en likwideeren, te passeeren en teekenen de acte van scheiding
en deeling en alle ter dezer zake verdere nodige acten en processen verbaal, de acte van scheiding
bij onderhandsch geschrift opgemaakt wordende, dezelve, ter bewaring der regten van partijen, in de
minuten van den te Raalte resideerenden Notaris te deponeeren, om daarvan de nodige afschriften of
extracten aan de belanghebbenden uit te reiken, zullende almede een gelijkluidend afschrift in het
markenboek worden ge‹nsereerd; verder domicilie te kiezen en in het algemeen dat alles verder en
meerder te doen wat vereischt zal worden en ieder der deelgenoten zelve tegenwoordig, zoude
kunnen, mogen en moeten doen, alles met belofte van goedkeuring en onder verband als naar regten.
4e. Beide deze besluiten met eene overgrote meerderheid zijnde aangenomen, hebben G. Mensink,
de Erven Korterik op den Wiefferdink, G. Broekman en H. Reimert verlangt dat in de notulen zoude
worden ge‹nsereerd, dat zijlieden zich met die besluiten niet hebben vereenigt en tegen alle
handelingen in dezen blijven protesteeren.
5e. Eindelijk is besloten dat, daar die vloedgravens, voor zooverre die door de markengronden lopen,
op eene voor de afwatering nodige breedte en diepte zijn gebragt, en het van belang moet worden
geacht zulks mede met de binnenwaterleidingen plaats hebbe, alle de binnen deze marke gelegene
binnenvloetgravens door eene commissie uit het markenbestuur, in vereeniging met het
Gemeenstebestuur zullen worden opgenomen teneinde nader een plan tot verbetering derzelve te
doen opmaken.
Niemand verder iets hebbende voor te stellen is deze vergadering gesloten.
Ondertekend door: R.F.C. Bentink, D.H. Bentink, W. Stolte, G.J.G. de Vidal, B. Wissink, J. Westenenk,
J. Brinkhuis Tijs, J. Overmars, H. Bosch, G. Kamphuis, J.G. Veenhuis, J. Koopman, H.J. Brikman, H.
Hartkamp, W. Hollen, A. van Schooten, B.H. ten Hove, W. Belderman, G. Overmars, T. Wellinkvoorde,
T. Wieffering, C. Heuven, A. Groote Wolthaar, A. Overkamp, T. ten Have, M. Haarsman, F.Jan Albers,
W. Hobert, M. Wolterink, H.P. Russell.

Geregistreerd te Raalte twee bladen zonder renvoyen den zeventienden Januarij 1800 vierenveertig
deel 8 folio zevenenzestig verso vak drie en vier. Ontvangen voor regt tachtig cent makende met 38
opcenten een gulden tien en een halve cent. De Ontvanger, W. Wichers.
Gezien voor zegel te Raalte, den zeventienden Januarij 1844 Deel 3 No. 204. Ontvangen voor regt en
verhogingen tweeenzestig en een halve cent. De Ontvanger W. Wichers.
Het plan van verdeeling der marke het Raalterwoold goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 14
November 1839 No. 102, is in afschrift gevoegd bij het schrijven van den Gouverneur van Overijssel
van 23 November 1839 No. 262/269.
Kopij uit eene aanteekening van den Heer G.J.G. de Vidal de St. Germain.
Het plan der wegen en waterleidingen in de marke is goedgekeurd bij besluit van Heeren
Gedeputeerde Staten der Provincie Overijssel van den 2 April 1840 No. 698/438. De lijst der
gewaarden in deze marke is vastgesteld in de erfgenamen vergadering dier marke van den 15
September 1840, tot een getal van 55 1/2 wahren. En voorts in de vergadering van 11 Mei 1841 nog
erkend eene wahr, namelijk van het erve Grootenboer, zoodat er in de marke in het geheel zijn 56
1/2wahr, waarvan in Boetele 10 wahren, in Linderte 23 in Tijenraan 23 1/2 ------- Samen: 56 1/2
wahren.
In de vergadering van 11 Mei 1841 is mede goedgekeurd de klassificatie tussschen de grondbezitters
voorgeschreven bij art. 14 van het plan van deeling, tengevolge waarvan aan de bezitter van minder
dan twee bunder gecultiveerden grond zal worden toegedeeld voor elke bunder en roede
gecultiveerde grond evenveel ongecultiveerde grond; aan de bezitters van twee tot drie bunders, 85
roede ongecultiveerden grond tegen eene bunder gecultiveerden grond; en aan alle overige
grondbezitters, 78 roeden ongecultiveerden grond tegen eene bunder gecultiveerde grond.
In de vergadering van 15 Maart 1842 is besloten om het weiden op de gemeene marsgronden tot
Raalter Kermis (15 September) 1842, nog gemeen te laten. Van dat ogenblik af aan trad ieder in het
genot van het hem toegedeelde.
Bij besluit van Heeren Gedeputeerde Staten van Overijssel d.d. 30 Maart 1843 1e Afd. No. 747/562, is
aan de eigenaars van toegedeelde stukken grond gelegen aan den straatweg, toegestaan om
afwegen van den straatweg naar het toegedeelde stuk grond te maken.
De acte van scheiding der verdeelde gronden in de marke het Raalterwoold is opgemaakt den 25
Januarij 1845 ten overstaan van den te Raalte resideerenden Notaris Abraham Fortuijn in bijzijn van
getuigen en overgeschreven ten kantore van Hypotheken te Deventer den 1 Julij 1845 dagregister 7
No. 105 register van overschrijving deel 39 No. 1 van blad 1 tot 114 en is bij die acte gevoegd
behoorlijk opgemaakte kaarten op welke alle de verdeelde stukken grond staan aangeduid en
genummerd.
Tot het opmaken dier acte van scheiding is het markenbestuur gemagtigd in de vergadering van
erfgenamen en goedsheeren van den 5 September 1843, zijnde dit besluit geregistreerd in het
markenboek te Raalte den 17 Januarij 1844. In deze vergadering is mede besloten dat alle
zoogenaamde binnenwaterleidingen in de mark, dat zijn de waterleidingen door gecultiveerde gronden
loopende, zullen opgemaakt, opgeruimd en verbeterd, gelijk met de waterleidingen, zooverre zij door
de verdeelde gronden loopen, reeds had plaats gehad.
Nadat de verdeeling van de markengronden was tot een einde gebragt, bleek het, dat hier en daar
kleine hoekjes grond ontoegedeeld waren blijven liggen, en alzoo nog het eigendom van de marke.
Die hoekjes veldgrond zoomede de katersteden of markenplaatsjes, welke nadat de verdeeling totaal
was afgeloopen, nog onverkocht, en nog in eigendom en bezit waren van de marke, zijn verkocht in
openbare veiling bij acte voor den Notaris J.W.D. Kampff te Raalte van den 23 Julij 1857. En de
rekening van ontvangst en uitgaven voor de marke, ter zake van de kooppenningen der
bovenvermelde gronden als andersints gesloten en goedgekeurd in eene markenvergadering
gehouden te Raalte den 31 Mei 1859.

^pag -o-o-o-o-o- De navolgende pagina's zijn als een afzonderlijk katern ingevoegd in het markeboek
tussen de notulen van de erfgenamenvergadering van 27 augustus 1738. De inhoud van deze
pagina's bestaat uit afschriften van diverse acten etc. uit verschillende bronnen. Deze stukken hebben
betrekking op verschillende processen die in de loop der jaren zijn gevoerd.
^pag
Copia copi'.
Weledelgeboren gestrenge heere Hidde van Voorst toe den Haegenvoorde etc., landtdorst van
Sallandt.
Geeft met schuldige respect te kennen Jacobus Vriesen, J.V.L. ende secretaris der stadt Zwoll,
eijgenaer en besitter des goedes Duvelshuijs in den Kerspel van Dalfsen, buijrschap Lenthe gelegen.
Dat hij suppliant bevindende t'voorschreven goet te ruijm ende groot, om door eenen meijer ofte uijt
een huijs gecultiveert te worden, te raade geworden is, op een gedeelte vant selve goet noch een
meijershuijs te doen timmeren ende hetselve huijs met eenige tott het voorschreven goet Duijvelshuijs
gehoorende ongecultiveerde landen te vermeijeren, ende verhuijren an huijsman Henrick Hansen. Het
is wijders buijten controversie sulx, dat het gemelte goet Duijvelshuijs van ondenckelijcke tijden is
berechtiget tot een driftwaer ofte t'recht van weijden in Raelter marckte, daervan oock suppliant noch
tott dese uijre toe is in rustige posessie; welcke utdriftwaer ofte recht van weijden offwell nae die
natuere van alle sorvituiten is vidi viduum quid, specterende ad omnes partes des voorschreven
goedes Duijvelshuijs bij nootsaeckelijcken gevolge mede tott het voorschreven nieuwe huijs ende
daerbij uijt het goed Duijvelshuijs genoemen verhuijrde landen; Ende over sulx die voorschreven
meijer van dien, in het genieten vant voorschreven recht van weijden geene turbulentie ofte
verhinderinge hadde behoiren te geschieden; Soo hebben nochtans eenige geswarens van Raelter
marckte eerst getrachtet suppliants voorschreven meijer Henrick Hansen te induceren om aen
haerluijden yeets te beloven, van dat sijluiden sijne beesten ende peerden, in Raelter marcke
comende, niet souden schutten, ende daertoe denselven meijer niet connende bewegen, hebben
Luicas op het Woolthuijs ende Tonnis Drosten, mede geswarens van Raelter marcke, moitwillichlijck
ende faictelijck voergenomen des suppliants voorschreven meijers peerden uijt het Raelter Woolt te
schutten, daerop exorbitante verteringe gedaen ende die suppliants meijer afgeschuttete peerden niet
willen relaxeren, voir en aleer hij tot haerluijden contentement voor het gepretendeerde ende haer te
adjudiceerne schutgelt genochsame borger hadde gestelt, dreijgende noch daer benevens
voornoemde suppliants meijers beesten ofte peerden in Raelter Woolt wederom vindende, overmalich
te willen schutten ende anhaelen; een saecke ende violentie streckende tot merckelijcke infractio ende
turbatie van suppliants ende sijner voorsaten recht ende redematige posessie, waerdoor suppliants
voornoemde meijer lichtelijck tott gelijcke ongetomde maniere van doen, (daertoe hem die occasie
geensints onbreeckt), genodicht soude sijn geworden; Ten waere suppliant, (diewelcke den wech
rechtens die seeckerste ende heijlsaemste achtet), om sijn overolde posessie te verdedigen, sulx
voersichtelijck hadde verhindert. Opdat dan dese bij die voorschreven geswarens van Raelter marcke
voorgenahmen onbetamelijcke ende wijders gedreichde schuttinge ende turbatien niet mogen
incomstich strecken ofte geduijdet worden, tott verminderonge van suppliants goede recht ende
posessie, ende oock allerhande reciproceele daetlijckheeden, moegen werden geprevenieert. Soo
vindet sick suppliant genootsaeckt Uweledel gestrenge nobile judius officium, onderdanichlijcken te
imploreeren, versoeckende ende biddende, dat Uweledel gestrenge hoochdragenden ampthalven niet
alleen die bereijts voirgenomen ende wijders gedrijchde schuttingen, ende daeruijt te bevreesene
vordere onlusten, met poenale interdictie gelieve tegemoete te gaen, ende op te heeven. Maer oock
den geswarens van Raelter marckte, ofte die voir haerluijden souden willen intervenieren, soecken
cortendags te phigeren, om sub poena perpetui silentii, genoechsame reden van haere bereijts
voergenohmen ende wijder gedreichde schuttinge van suppliants voorschreven meijers peerden ende
beesten bij toe brengen. Ten fine bij suppliant daerop geantwoort ende vervolgents die saecke in staet
van wijsen gebracht sijnde, daerop ende over bij Uweledel gestrenge moge worden gedisponeert
ende gedecideert na behoor van rechte. t'Welck doende.
onder sont: pro vera copia: Otto ten Stall, schultus.

Op te apostille van voergaende requeste sinnen die heeren erffgenamen van Raelter Woolt met
licentmeester Jacobus Vriesen in conferentie getreden ende met malcanderen naevolgende accoort
ingegaen, luijdende ad verbum als volgt:
Qestie ende verschill voergevallen ende ontstaen tusschen die heeren erffgenaemen van Raelter
Woolt ter eenre, ende Licentmeester Jacobus Vriesen secretarius der stadt Swoll ter anderen sijden
nopende het recht van weijden, soo gemelte heere Vriesen dede sustineren. Daertoe sijn Edeles nije
meijer op Duijvelshuis woenende, ingelijcken mede soude berechtiget wesen, als het olthaavige erve
Duijvelshuijs, t'welck de heeren erffgenamen niet willende toelaten, ende die saecke schijnende tott
wijder ende costrijcke procedure geschapen. Is geaccordeert ende overcomen (onvermindert dannoch
een jeder sijn recht van eijgendom ende posessie) dat d'meijer van't voorschreven nije erve op
Duijvelshuijs sall moegen in Raelter marckte weijden vijer peerden ende sestien beeste den nijen
meijer voorschreven eijgen toegehoiren, ende dat voor den tijt ... dato van twalff jaren, daervoor die
heere Licentmeester Vriesen jaerlijx beloovet heeft an die erffgenamen van Raelter Woolt te betalen
een ancker wijns ofte ses Car.Gulden in die plaetze. Is mede geaccordeert soo naer expiratie van die
voorschreven twalff jaeren een van parthijen dit accoort niet langer wilde holden ende achtervolgen,
dat die alsdan d'opsaege een halff jaer te bevoorens sall geholden wesen te doen.
Actum in Raelte op den negenden Junij sestienhonderteenendevijftich.
Apostille bij het verzoekschrift van Jacobus Vriesen: Tott voorcominge van wijder onlusten werden
parthijen ten wedersijden geordonneert om sick henvoirt daer ende bij provisie van wijdere schuttinge
ende dadelijcken te ontholden bij die poena van 25 goltgulden ende wort de scholts Otto ten Stall
geauthoriseert om parthijen op t'spoedichste te verhooren ende soo doenlijck te vergelijcken. In cas
van ontstentenisse van verdragen sullen d'geswaerens van Raelter markte ofte heere principalen
binnen 14 dagen naer nihimiatie van dese gehouden wesen an mij genochsame reden van haer
voorgenomen ende wijders gedreichde schuttinge te geven, om bij suppliant daerop geantwoort ende
alsovoorts die saecke in staet van wijsen gebragt sijnde, daerover te disponeren na behoiren. Actum
op den Hagenvoorde op den 10 Maij anno 1651. Onder stont: Was getekent: Hidde van Voorst.
Copia.
Die ondergeschreven heeren marckenrichters ende gecommitteerden van Raalter marcke, als hiertoe
specialijck geauthoriseert bij resolutie der erfgenamen van dato den 19 Julij lestleden hebben op
behach van deselve met secretaris Nicolaj Fockinck geaccordeert over een stuck velt offte heetlandt in
gemelde marcke ande Raemst tusschen desselfs twie saijcampen met een inhanc offte bucht
gelegen, dat hij t'selve met een rechte linie ende tuijnrichtinge sal moogen angraven, ende daervoor
tot behoeff van gemelde marcke moeten betaelen vijffendesoeventich Carol.Guldens eens.
In oirconde deses ondergeteijckent den 23 December anno 1570.
Was ondergeteijckent met verscheijden handen:
Conrad Nilant als marckenrichter van Raelter Wolt. Eusebius Borchart Bentinck, marckenrichter van
Raelter Wolt. Anthonius Menninck als gedeputeerde. Herman van Heerdt als gedeputeerde. Aerent
van Suchtelen als gedeputeerde. Jan van Twickello als gedeputeerde.
Pro vera copia.
Extract uuijt het prothcoll ende gerichtsboeck van Raelte.
Anno 1574 up Maendach nha Pr'sentationis Mari', Richter Absolon Anthonii, cornoten Herman
Hendriksen ende Willem Muller. Sinnen gecamen in den gerichte die edelveste Johan van Ittersum
ende Johan van Twickelloe, schultz tho Raelte, in plaetse ende van wegen die gemeine erffghnamen
van Raelter marckte. Unde hebben met dachleggen ahn den gerichte gebracht unde ahngesprockenn
Wijte Wellinckfoorde, Bartholt toe Krickick, Tonnis ter Elst, Tonnis Hilligencamp, Geerd Emptinck unde
Jacob Avermarsch omme een kontschap der waerheit t'seggen ad perpetuam rei memoriam. Wat dem
semptlicken, unde jeder bewust, wittich unde kundich wehre, in den iersten haer olderdoem, daer

negest wie ider bouwman ader erve in die Raelter marckte gelegen bewaert is. Hierinne wat ider
daervan kundich unde wall bewust is, die waerheit te seggen ende niet te verswigen, bij aer zielen
zalicheit ende die poena van 25 olde schilden den heeren vervallen, in dem sie verweigeringhe deden.
Daerup die voerschreven getuiges mannen sachten, zwerende met aeren upgerichten vingeren Godt
ende sinen hilligen. In den iersten hebben die voerbenoembde mannen eindrachtich t'samen voer die
rechte waerheit getuiget, ende oick ider besonder gesacht dat men van oldes heir gewoentlich plach
te achtervolgen, ende alsoe te holden voer waerhafftich, dat alle die genne, die up Holter dijck geine
slage hebben te maecken, plegen niet tot einighe wahrtaell gerechtiget te wesen in die Raelter marckt.
Ende oick gelijcker manieren woe voele slages ider hefft up den Holter dijck t'maecken, alsoe voele
waertaels placht oick tot ein erve tho behoren, unde niet meer, beholtlick soe iemants einighe wahr in
die marcke gecofft hefft, des hebben aer zeegell unde brieven altijt te verclaren ende te bewisen.
Seggen oick woe well Averdijck in Tij unde Rade, Hendrick ter Hoffstede in die buirschap Linderte,
voert Ter Loe in Boetele geine slage een hebben upten Holter dijck t'maecken, sinnen nochtans in die
marckte full gewahret oersaeken halven dat sie met andere diensten belastet sint, ende doen moeten.
Averdijck plach die panden te fuiren, Hoffstede plach des heeren brieven ende wasteeckenen te
Ommen te brengen. Item Ter Loe moet die wasteickenen van Hellendoern komende voerder in den
karspell van Raelte te brengen. Vorder soe sinnen die erven alsus, wie nhabeschreven, toe wahrtaell
in die marckte gerechtiget nha uthwisinge haer hebbende slage upten Holter dijck. Sonder hefft
iemantz meer wahrtaels aengecofft, hefft altijt sulcx met sinen zeegel unde brieve te bewisen.
In den iersten in die buirschap Boetele tuiget Bartholt toe Krickinck omtrent t'soventich jaren olt
wesende, dat
Pastercamp hefft eine fulle wahr; Ter Loe eine fulle waar; Kotthuis, daer nu Geerd up woent, eine fulle
wahr, unde daer Rolof up woent geine waar; Krickinck eine fulle wahr; Tijhuis eine fulle wahr;
Nijenhuis eine fulle wahr; Brinckhuis eine fulle wahr; Ten Have eine fulle wahr; Wigberdinck eene fulle
wahr; Hovencamp geine wahr. Breenbroeck hefft een nije ahngecoffte wahr.
Item Wijte tho Wellinckfoorde in Tij unde Rade tuiget sijn olderdom omtrent tachentich jaren, ende
secht dat
Rhohane hefft eine fulle ahngecoffte wahr; Tonnis Goesens hefft geine wahr; Buickham onder hun
beiden eine fulle wahr. Wellinckfoorde eine fulle wahr. Ter Stege, Gerrit Hemmninck unde Tonnis
Astendarp onder hun drien eine fulle wahr. Enckmuller unde Witkescamp hebben eine fulle wahr;
Hollcamp eine fulle wahr;
Tonnis ter Elst tuiget sijn olderdoem omtrent t'soventich jaer, unde secht dat
Olden Raede hefft eine vulle wahr ende Jongen Raen eine fulle wahr; Ter Elst unde Ter Huirne onder
hun beiden eine fulle wahr; Ter Barck eine wahr; Velthuis eine halve wahr; Voerthuis eine halve wahr;
Langencamp geine; Hermen Sibels eine wahr; Die Hiest eene halve wahr; Upden Tij eine wahr; Ten
Blecke eine wahr; Monnickhuis eine wahr; Esken up die Hoffstede einde wahr; Vellener eine
ahngecoffte wahr; Bonschotte geine wahr; Westenenck unde Ter Haer onder hun beiden eine halve
wahr.
Tonnis Hilligencamp secht sijn olderdoem omtrent t'soventich jaer, unde Emptinck omtrent vijfftich
jaren tuigen beide dat
Die Braeck hefft eine halve wahr; Wijfferdinck eine wahr; Wermerinck eine wahr; Pennickerinck eine
halve wahr; Derrick Wijten eine wahr; Albert Volckers eine wahr; Hilligencamp eine halve wahr;
Wissinck eine wahr; Camphuis eine wahr; Nijenhuis eine wahr; Avermars eine wahr; Ten Velde eine
wahr; Averes eine wahr; Ten Holle eine waar; Emptinck met den Peerboom eine fulle waare; Ten
Walle eine waer; Cortenhorst eine wahr; Vooenbarch eine waar; Brunselle eine halve wahr;
Schanecamp eine halve wahr; Beide Elscampen eine halve wahr tesamen; Vechterloe onder hun
beiden eine wahr; Wolthaer onder haer beiden eine wahr.
Unde dese nabeschrevenen als Hoberdinck - Ter Haar in die Knolle Hartbrinck Mensinck Hulscamp
Veltcamp Jan Claesen Up die Sennept In den Geerlich Up die Kockene dese hebben geine wahr.

Mit alles dit voerschrevene tuiget Jacob Avermarsch in gelijcken sus waerhaftich te sijn, unde sijn
olderdoem aver die t'soventich jaren. Sus beswaeren als recht is.
Copia van het reijster van den Holter dijck, unde is einen dijck offte slach groot twie roeden, ider roede
16 voett.
Anno 1615 den 17 October hefft die Edele ehruntfeste Engbert van Dottekum, burgemeister der stadt
Deventer den Holtener dijck gemeten in presentie Unico van Twickelloe schultz tho Raelte unde
Laurens Condewijn, schultz tho Colmeschotte, daerup bevonden sijn worden 4 roeden bijster dijcks
die verdeilt sint in die buirschap Heeten up ider slach offte dijck drie voet, soe dat die Heetener nu
voortahn moeten macken tot eine volle wahr offte dijck inplaetze van 32 voet 35 voet, waertho ider
kompt als volget: Ockenbroeck unde Beltt een slach 35 voet. Vrilo ende Lutteke Vrilo ofte Velle 1 slach
35 voet. Schaersberch 1/2 slach 17 1/2 voet Barchhuis 1/2 slach 17 1/2 voet Ter Haer 1/2 slach 17 1/2
voet Francotte 1/2 slach 17 1/2 voet Grote Avermeen 1/2 slach 17 1/2 voet Lutteke Avermeen ende
Ten Polle 1/2 slach 17 1/2 voet Spechschotte 1/2 slach 17 1/2 voet Ten Voorde 1/2 slach 17 1/2 voet
Heraver 1 slach 35 voet Hoffstede ende Kreijell 1 slach 35 voet Olthoff 1 slach 35 voet Sibelt 1 slach
35 voet Broeckhuis 1/2 slach 17 1/2 voet Bleershorst 1/2 slach 17 1/2 voet Beide Swaeffkens 1 slach
35 voet Veltcamp 1/2 slach 17 1/2 voet Groot ende Kleine Wormgoor 1 slach 35 voet Nijenhoff ende
Ramstede 1 slach 35 voet Beide Loohuis 1 slach 35 voet Batmerinck 1/2 slach 17 1/2 voet Ter Heege
1/2 slach 17 1/2 voet Oelerinck 1 slach 35 voet Marissinck 1 slach 35 voet Aerninck 1 slach 35 voet
Somma: 19 1/2 slach.
Plegest 9 1/2 slach. Dese nhabeschrevenen hebben niet meer up ider slach als 16 voett. Ter Woert
ende Broschotte 1 slach Tijhuis 1 slach Ter Elst 1 slach Buddenhoff 1 slach Kotterick 1 slach
Hoffmeijer 1 slach Reimert 1 slach Oesterick secht t'hebben een halff slach hefft nochtans eine volle
wahr Ter Covele 1/2 slach Ter Huirne 1/2 slach Beide Camphuise 1 slach
Ramele 5 slage. Ten Velde 1/2 slach Den Hoff te Ramele 1 slach Binnepoorte 1 slach Rabert ende
Avercamp 1 slach Hartcamp ende Arent ten Velde 1 slach Averwech 1/2 slach
Tij unde Raen hefft 16 slage. Sibelt 1 slach Monnickhuis ende Langencamp 1 slach Upten Tij 1 slach
Ten Blecke 1 slach Die Hoffstede 1 slach Velthuis 1/2 slach Voorthuis 1/2 slach Ter Haer 1/2 slach
Westenenck 1/2 slach Ter Barck 1 slach Ter Huirne 1/2 slach Ter Elst 1/2 slach Jongen Raen 1 slach
Olden Raen 1 slach Die Muller (dit is Sloijseman) 1 slach Ter Stege, Astendarp ende Hemminck 1
slach Hollencamp 1 slach Wellinckfoorde 1 slach Buckham 1 slach
Linderthe 19 1/2 slach. Wijfferdinck 1 slach Wermerinck 1 slach Tijhuis 1 slach Ter Braeck ende
Pennickerinck 1 slach Hilligencamp 1/2 slach Derrick toe Vechterloo 1/2 slach Avermars 1 slach
Nijenhuis 1 slach Averes 1 slach Ten Holle 1 slach Ten Walle 1 slach Kortenhorst 1 slach Ten Velde 1
slach Esken Vechterloe 1/2 slach Elscamp 1/2 slach Schanencamp 1/2 slach Brunselle 1/2 slach
Voembarch 1 slach Camphuis 1 slach Smijeck Volckers 1 slach Emptinck 1 slach Buckham 1/2 slach
Wissinck 1 slach
Luttenbarch 10 1/2 slaege Norendarp 1 slach Wormstall 1/2 slach Spickerhuis 1 slach Reimert 1 slach
Heckhuis 1 slach Oesterbroeck 1/2 slach Ter Woert 1 slach Roerdinck 1 slach Ten Have 1 slach
Hilberdinck 1/2 slach Vrilo 1/2 slach Harberdinck 1 slach
Boetele 8 slage. Heethaar ende Wigberdinck 1 slach Hoevencamp ende Nijenhuis 1 slach Ten Have 1
slach Brinckhuis 1 slach Tijhuis 1 slach Krickinck 1 slach Kotthuis 1 slach Pastercamp 1 slach
Somma 88 slage.
Noch hebben die Heetener baven oeren toeslage 2 1/2 roede. Somma 90 1/2 slach. Somma aver
t'geheele kerspell 176 roeden, fac 88 slage.
Copia protocollo in Ralthe.

Anno 1602 den 6 Julij stadtholder des gerichtes Hendrick Claesen, cornoten Willem Johansen ende
Albert Hendricksen, bint erschenen in den gerichte Tonis Geertzen met behoerlicke besaete ahn den
gerichte gebracht sijnde, unde Derrick Dercksen woenachtich int Broeck ofte Silvelt, omme een
kontschap der godtlicker waerheit t'seggen ad perpetuam rei memoriam, ende sulx ter instantien van
den ehruntfesten Unico van Twickelloe schultz tho Raelte, Esken up den Tij, Derrick tho Vechterloe,
Tonnis tho Nijenhuis uth Tijnde unde Rade ende Linderthe. Voert uth Luttenbarch Johan tho
Reijmerdinck ende Geerd tho Hilberdinck. Up interrogartoria hun voergeholden als te weeten: In den
iersten aer olderdoem, ten anderen, wes haer kundich ende wittich sij van die limiten offte bepalinge,
die welche die markten van die buirschappen Tij unde Raede, Linderthe, Luttenbarch unde Boetele,
met het karckdarp tho Raelte, van die Lemeler unde Dalfser marckte scheiden ende separieren. Item
offte niet haer kundich ware ende hoe veer, die selve marckte strecken. Hiervan die rechte waerheit
t'seggen bij die poena van 25 olde schilden, ende haer zielen zalicheit: Stonden dese mans
voerschreven, vrijeden sich den poenen, ende sachten nha vlitige examinatie aver God ende sijnen
hilligen evangelio swerende in den iersten Derck Dercksen sijn olderdoem aver die tsoventich jaren.
Item dat hij van kindesbeene ahn altijt ierst torff affgedragen hefft ahn des zijt des breden wech, ende
daernha den torff daer selffs gegraven, onbespijrt van jemant. Unde tuiget vorder dat hij entlick wall
weet dat die marckten der voerschreven buirschappen van Raelte, Dalfsen unde Leemele scheiden
up die Cruiskuile, die hie, den producenten, linie recht daerup gaende, gewesen hefft, sonder soecken
die selve vindende, welcke Cruiskuile respondeert directelick upten Luttenbarger unde Raer
marcksteen, ende vort streckende up die Schulenbarger windemolle. Tuiget oick noch wider, dat hij
zaliger Tonnis tho Mersinck tho Linderte, omtrent dieselve Creuiskuile oick torff gegraven hefft, alwaer
die van Leemele gecamen, unde gefraecht, offte hij daer wall graven muste, waerup getuige
geantwoert Jae, ende is alsoe uth het venne gegaen ende is met haer up die Cruiskuile gegaen, ende
haer bewesen dat hij niet uth die Raelter marckte haer tho nae gegraven hadde, anders, soe hij baven
die Cruiskuile gegraven hadde, wolden sij hem becuirt hebben.
Dit selve hefft Tonnis Geertsen woenende tho Haerle up die Hecket, olt sijnde ongeveerlick t'sestich
jaren oick getuiget, als nemptlick dat die Leemeler unde Raelter marckte die Cruiskuile scheidet,
eendrachtelick bijde daer tho tuigende, dat sie getuigen daer bij, ahn unde aver gewest bint, dat die
droste van Zallandt, Eggerich Ripperda einen gevangen hefft laten brengen van Olst offte Buxbergen,
den welcken die van Olst gelevert hebben up die limiten van Raelter kerspell tegen die Grote Weele,
alwaer die van Raelte den ontfangen ende gebrocht hebben den van Ommen tho gemoete. Dan alsoe
die van Ommen bijcants ahn die Wolthaer upden Belt stonden, omme den gevangen aldaer tho
acceptieren, sijn die van Raelte die van Ommen verbij getaegen up die selve Cruiskuile, ende aldaer
hun den gevangen avergelevert. Alsoe dat die van Ommen met aeren schultes soe wijt wedder
thorugge musten trecken, bess daer aer marckte scheiden.
Noch sachten beijde getuigen dat ongeveerlick well twie offte drie unde daertich jaren verleden, einer
genoempt Albert Willemsen up dess zijt die voerschreven Cruiskuile een huis getimmert hadde,
daervan die plaetze noch tho ersiene, t'welck getimmer die van Leemele sich niet hebben
ahngemaetet, als soude het haer tho nae staen, dan die lantheren van die Wolthaer ende Vechteloe
hebben dat selve, aldaer niet soe nae up aeren tuijn ende in Raelter marckte willen lijden, dan dat aff
laten breecken. Besluitende hiermeede aere depositie, die zie, nha vlitige examinatie, ende een ider
befunden, nha luidt der nijer Reformation beëdet hebben, als nha lantrechte behoerende. Actum anno
et die ut supra.
Copia.
Anno 1606 den 5 Junij is met besaete ahn den gerichte gebracht Wolter Johansen ter instantien des
edelen Robert die Bake marckenrichter van Raelter Wolt, omme een tuichnisse der waerheit t'seggen,
bij die poena van 25 olden schilden ende sijn zieler zalicheit up interrogatiria hem voergeholden.
Stondt Wolter Johansen voerschreven, vrijede sich der poenen, unde sachte aver God unde sijn
hilligen evangelio swerende dat die marckenrichters unde geswaren van der Heijne hem vergangenen
jaer vercofft hebben een cloet torffs van vijff offte sess roeden, als solden die in haer marckte
gegraven wesen. Hefft daerup getuige een voeder torffs daer hen tho huis gehaelt thobehoerende
desen producent Baeke, die welcke den torff verdediget, unde die rest tho sijnen huis hefft laten
fuiren. Unde hefft hij getuige voer dat ein voeder, dat hij gehaelt hadde, van den voerschreven Baeke
als marckenrichter moetenn scheiden voer drie mudde haveren. Hefft getuige nu binnen 14 dagen ahn
den marckenrichter van der Heijne Jasper van Holte gegaen ende versocht dat sie hem desfals
schadeloos solden holden. Ten Holte met hem ahn den schulten gaende, hebben hem wall gesecht,

hij solde tho Raelte gaen ahnhoeren die ahnsprake, offte nemen dieselve in geschriffte, t'selve Wolter
niet hefft willen doen omdat hij gien moeite wolde hebben, is met den voerschreven marckenrichter
verdragen als voerschreven. Actum coram substituiert. Richter Hendrick Claessen, cornoten Johan
Albertz, Derck Johansen, den 5 Junij 1606.
Anno 1606 den 5 Junij bint erschenen in den gerichte Derck up de Wolthaer unde Hermen Berentsen
Nije Wolthaer ter instantien des edelen Robert de Baecke als marckenrichter van't Raelter Woelt,
omme een tuichnisse der waerheit tho seggen ad perpetuum rei memoriam, bij die poena van 25 olde
schilden unde aer zielen zalicheit up nhavolgende fragestucken haer voer geholden.
In den iersten tho seggen woe ende waer haer die schape Verleden jaer affgeschuttet bint van die van
der Heijno? Ten anderen off het haer oick wat gecostet hefft, dat sie die schape wedder gecregen
hebben, unde wat gestalt zie van der Heijno de wedder hebbet avergelaten?
Derrick up de Wolthaer tuiget dat die van der Heijno die schapen geschuttet hebben up den scheit van
die Raelter unde Dalfser marcke alwaer nha older gebruick die Heinschen geine marcke een hebben,
unde hebben die schape voer die Wolthaer uth het velt van achteren ahngehaelt, ende die vorrensten
schaepe eendeels aver in Dalfser marck, ende den meesten deel in Raelter marcke geschuttet.
Herman Berentsen offte Nijemeijer tuiget dat hij met sijn lantheer Jonge Johan van der Beeke omme
die schape loss te moegen hebben, ahn den schulten van der Heijno unde Jasper van Holte getaegen
bint, unde tuiget dat hem die schaepe costloos ende schadeloos wedder gerestitueert bint. Dan
misten 2 schape, die daer veralieniert waren, unde hebben handttastinge gedaen dat tot allen tijden,
ten versuicke van die Heijnschen sie die schape wedder instellen solden, dan noeit daervan gevordert
bint. Actum coram Hendrick Claesen, Cornoten Jan Albers, Jan Seijnen ende hebben beijde dit
beëdet alse nha rechte behoerde.
Anno 1606 den 1 Julij is erschenen in den gerichte Rotger upden Mars omme een tuichnisse der
waerheit tho seggen bij poena van 25 olde schilden ende sijn zieler zalicheit ter instantien Robert die
Baeke als marckenrichter, den selven hij met besaete ahn den gerichte gebracht hadde up
nhavolgende vragestuicken.
In den iersten sijn olderdoem, tho dem offte hij entlick well weet waer die limiten offte scheitpaelen,
scheidende die Raelter, Lemeler, Dalfser unde Heijnsche marcken gelegen sijn? Item offte hij well
weet dat baven Duivelshuis nha die Wolthaer die van der Heijne tot die marckte gerechtiget bint? Item
offte hij oick well weet dattet in die Heijnsche marckte is, daer hij tusschen die Wolthaer ende
Duivelshuis eertijdes heet gemeijt hefft, nha luit die kontschappen die hij voer den schultes van der
Heijne gegeven hefft?
Rotger tuiget sijn olderdoem 52 offte 53 jaer. Upden anderen tuiget getuige, dat hij niet een weet maer
als van sijnen doot, waer die marckten van Raelte, Lemele, Dalfsen ende Heijno scheiden. Opden
derden tuiget hij niet te weeten dat die van der Heijne baven Duivelshuis nha die Wolthaer gerechtiget
bint. Dan hefft wall heet, torff offte schadden gemeijt onbespijrt ende onbehindert. Opden vierden
sacht hij dat hij well heet offte schelltorff gemeijt hefft, dan niet wetende entlick in wat marckte dat
gedaen is. Dit hefft getuige nha vlitige examinatie beëdet alse nha rechte behoerde. Actum coram.
Richter Unico van Twickelloe, Cornoten Johan tho Cortenhorst, Hendrick Claessen.
In eodem hefft producent Baeke als marckenrichter voorschreven met dachleggen ahn den gerichte
gebracht Seijne unde Herman up die Wolthaer omme tuichnisse der waerheit tho seggen bij die poena
van 25 olde schilden, unde aerer zielen zalicheit up nhavolgende vragestuicken. Ierstelick een ider sijn
olderdoem. Ten anderen up wat dach sij den schulten van der Heijne tuichnisse hebben gegeven?
Item offte Goerd Baecke in den gerichte aer die tuichnisse affgevraget, ende offte hij van begin in den
gerichte gewest is? Item offte zie geswaren hebben dat die Raelter Nijwolde daer tusschen
Duivelshuis scheltorff gesteken offte heet gehaelt hebben? Hiervan die waerheit tho seggen.
Seijne up de Wolthaer tuiget sijn olderdoem t'sijn tusschen acht unde negenendetwintich jaer. Herman
sijn olderdoem tusschen 26 en 27 jaer.

Upden anderen artickell tuigen sie beide dat sie up Pinxtermaendach den schulten van der Heijno
haer tuichnisse gegeven hebben.
Upden darden tuigen zie dat Goerd Baecke niet bij haer int gerichte gewest is, unde oick haer niet
hefft ahngespraeken, omme tuichnisse tho geven, dan is nha gecoemen, doe sij saten eeten ende
droncken, unde dat die schultz unde Geerlich Labbertsen haer in den gerichte gefraeght, unde aere
getuichnisse beijde geschreven hebben.
Upden lesten tuigen getuige beide, dat sie gefraget sint van die van der Heijno offte sie wall weten dat
aver den wech nha den Swarten Plas die Raelter voer t'jaer unde dit jaer well torff gesteken hebben.
Hebben daerup geantwort dat sie dat niet een weeten, als van dit unde verleden jaer, sie soldent'
Johan Luixen vragen, die wuste het beter alse sie. Beslutende hiermede haer getuichnisse die sie
beëdet hebben alse recht was.
Actum coram Richter Unico van Twickelloe, cornoten Hendrick Claessen, Johan Cortenhorst. Copi'
protocolli in Raelte concordat eidem teste me Henrico Nicolai lurato scriba ibidum.
Anno 1605 den 13 Junij bint met dachleggen ahn den gerichte gebracht Derrick up de Wolthaer,
Johan Luxten Luxsen unde Geerd Berentsen, ende Geerd Emptinck, ter instantien ende gerichtelick
versuick des edelvesten Robert de Baecke marckenrichter vant Raelter Wolt unde Unico van
Twickelloe schultz tho Raelte, ende meede als gedeputierde van die gemeine erffgenamen omme een
tuichnisse der waerheit tho seggen ad perpetuam rei memoriam, bij die poena van 25 olde schilden,
unde aer zielen zalicheit up nhavolgende vragestuicken:
In den iersten een ider aer olderdoem? Ten anderen, wes haer kundich unde wittich is van die limiten
die daer scheiden die marckten van Raelte, Dalmsholt offte Rechtersche Marckt. Vort woe wijt sich
strecken die marckte tusschen die van Raelte ende van der Heijne. Toe dem offte die van der Heijne
oick oeit die marckte sich becroent hebben daer sie nu Wolthaers schape geschuttet hebben, unde
daer Wolter Buir den torff uthgehaelt hefft? Item ten lesten offte niet sie entlick wall weeten dat die
Cruiskuile up den Stappenbelt voer Kipsdijck een scheitpaell is, respondierende recht up den steen,
achter Derck up die Haers camp liggende, die voort respondiert up den steen achter Woolthuis camp?
Hiervan die waerheit t'seggen.
Derrick up de Wolthaer tuiget sijn olderdoem t'sijn omtrent 70 jaer. Johan Luxsen oick ongeveerlick 68
jaer, beide up dese limiten wonende. Geerd Berentsen 65 jaer. Tho dem tuiget Wolthaer dat sijn
zaliger vader die Wolthaer ierst van velde tho lande gemaeckt hefft, ende dat hij die ierste mensche up
die Wolthaer gebaren is, ende secht dat sijn zaliger vader ende sijne nhabeurs, als zaliger Berent
unde Evert tho Vechterloe, beide gebroederen tho Vechterloe geboeren, unde zaliger Willem up die
Sennept, altijt geholden die Cruiskuile upden Stappenbelt voer een rechten scheijtpaell, die de
marckte van Raelte, Dalmsholt offte Rechtersche marckte, unde Leemeler marckte scheidet, gaende
westwaert up den steen liggende achter Derrick up die Haers camp ende soe vort upden steen achter
Wolthuis camp, ende tuiget wider dat hij niet een weet, oick niet gehoert hefft, dat die van der Heijno
die marckte van Duivelshuis nha die Wolthaer sich becront hebben, offte tho gerechtiget bint. Dan die
van Rechteren offte Dalfser daer die lantheers van die Wolthaer haere ware van gecofft hebben, die
welcke van Rechteren, oick duirch aer geswaren Johan Hermsen hem Wolthaer in den Strenck den
sicht hefft genhamen, omme dat sij daer plaggen in gemeijt hadden, alsoe dat die van der Heijno daer
noeit tho gerechtiget bint gewest.
Tuiget vorders dat het upden scheit van die Raelter marckte is, daer die van der Heijne Wolthaers
schape nu geschuttet hebben, unde dat zie daer oeick noeit geschuttet hebben. Secht oick dat Esken
Vechterloe ende Duivelshuis paellbuiren sint tegen malcanderen, gelijck die Sennept in Raelte tegen
Veltcamp in Lenthe.
Johan Luixsen tuiget dat die van der Heijne die marckte sich niet wider offte veerder ahngematiget
hebben, als ahn den paell staende up Duivelshuiser venne tegen Duivelshuis, dieselve westwaarts
respondierde up den steen achter Derrick upde Haers camp, ende ostwaert up die Cruiskuile voer
Kipsdijk. Tho dem dat hij niet een weet, oick niet gehoert een hefft, dat daer die Wolthaers schape nu
geschuttet bint, voer desen schuttinge geschiet is, dan dat het up den scheit van Raelter marckte is,
gelijck oick in Raelter marckte is, daer die torff gesteeken is, unde dat zaliger Steven Ramelman hem

den sicht wall genhamen hefft in die Heijnsche marckte up die westersche sijt van den paell, dan niet
up die oestersche zijt. Secht oick dat zaliger Derck up die Haer sijn peerde geschuttet bint in den
Strenck van zaliger Hendrick tho Eckerenkotte unde Johan Hermsen als geswaren hierden van
Dalmsholt, ende hebben die peerde gebracht in den Knubben, ende hebben einen vesten weer
daervoer moeten geven.
Geerd Beerentsen tuiget dat die Cruiskuile upden Stappenbelt een scheitpaell is, respondierende
upden steen achter Derck up die Haars camp, unde dat die van der Heijno tusschen Wolthaer unde
Duivelshuis geen marckte een hebben, dan die van Raelte unde Dalmsholt.
Geerd Emptinck tuiget sijn olderdoem tusschen 80 und 90 jaren unde is upt Sant ter Heijno gebaeren,
ende is lange geswaren gewest bij tijden van zaliger Henrick Mulart, unde Derrick van Mouwdijck
marckenrichters, unde secht dat die Cruiskuile een scheitpaell is, scheidende die Raelter, Dalfser
unde Leemeler marckte, streckende westwart upden steen achter Derck die Haers camp, unde dat die
van Dalmsholte haer well geschuttet hebben in den Strenck, unde die Raelter haer wedder in aere
marckte, unde hebben voer paelbuiren geholden Duivelshuis ende Veltcamp in Lenthe tegens
Vechterloe ende die Sennept. Dan die ven der Heijno een hebben aer noeit geschuttet, unde hebben
in voertijden sich die marckte oick niet ahngematiget, als nu in dese verloopen tijt, een jaer acht offte
tijne herwarts, besluitende hiermeede aer getuichnisse. Dieselve zie nha vlitige examinatie met
lijflicken eede bevestiget hebben, als nha rechte behoerde. Actum coram Richter substituiert Hendrick
Claessen, cornoten Johan Alberts unde Willck Wernincks.
Anno 1616 den 21 October heft Unico van Twickelloe als schults unde marckenrichter van Raelter
Woelt den edelen hoepman Henrick van Ittersum duirch zinen onderschulten Johan Everts in bijwesen
Johan ten Monnickhuis gerichtelick laten ahnseggen, van wegen die gemene erffgenamen van
Raelter Woelt, dat hij karckpat, dien hij begoest hadde af te graven, niet wijder solde affgraven, ofte hij
solde den olden carckpat ende dijck funders averleggen, dat den alle luiden gebruicken conden.
Hierup die hoepman geantwort, nha bericht des onderschults, hie solde hem achter laeten, ende
sechte voerder hij hadde met desen gerichte niet te doene, wilde die schulz hem wat, spreke hem
voer den drosten.
Eodem heft die schultz durch zinen onderschulten ex officio, als baven, gerichtelicke verbaden bij die
pena van 25 olde schilden een ider, dat zie het graven ahn soldenn laten staen, als nemptlick Johan
Roetgers, Luicken Jansen, ende hebben met Derck Drosten het graven selfs derde continuiert.
Anno 1616 den 6 Novembris, is dese vorschreven acta ende questie soe de hoepman ende schults
tegen malcanderen hadden, durch den heere drosten van Zallant Henrick Bentinck, Gerrit Martensen,
Beesten unde Adam van Heerdt, soe verdragen, dat het sall berusten ter irster bicompste ende
kentenisse der erffgenamen, bij de pena van een halven aem wins, die sich met ahngraven tusschen
hem beiden entgenge.
Copia einer missiven der erffgenamen van Tijunderaede, Lynderthe unde Bootele in Raelter carspell.
Edele ereuntfeste, wijse, voersichtige onsere besonders guide vrunden,
Wij zin in ervaringe gecoemen, ende is in der daet daer, dat die edele Wolter van Echten, hoepman
Ittersum, unde Robert de Backe, haer onderstaen enige landen, in onse marcke ende buirschappen
van Tijunderaen, uth te stecken ende aff te graven, wie zie bereets gedaen hebben, sonder consent
ende onsere voerwetten t'haeren proffite, ende der marcken ende gementen lesie ende marcken
nhadeel. Des wij in generlei maniere gestendigen noch gedencken tho t'laeten, over sulx wij niet
konnen onderlaeten U edelen als marckenrichteren t'selve te advertieren, is daer mit bij desen onse
ernstlick versuick, dat U edelen met die ahnwesend gedeputierden unde geswaren, sampt der
vorschreven buirschappen ingesetenen huisluiden, soedane affgravinge datelick willen intreden ende
slechten. Ende soe enige anderen mer muchten wesen unde befunden worden, die haer propria
authoritate in desen in onse gemeente ende marckte ontgaen, dat daer ock up gelettet, ende gelijcke
perturbatie gedaen, ende dat bij die geswaeren die pena soe anno 1614 up ene gemene holtsprake
geresolviert, den meijeren affgehaelt, ende daer voer geëxecutiert worden.

Desen dienende tot ghienen anderen fine, bevelen wij daer mit U edelen in die bescherminge des
Almechtigen. Deventer, den 8e Octobris 1622.
U edeles guede vrunden,
Adam van Herdt Niclaes van Boeckholt Johan van Coverden Henrick Vriesewick, rentmeester Johan
van der Beeck Johan Luloff Gerlich Doeis Herman van der Beecke Henrick Losscher Johan van
Twickelloe Gerrit van Deth Allart Hellendoren, rentmeester.
Dese nhavolgende getuigen beleidet die marckenrichteren van Raelter Woelt die edele erentfeste
Jonkeren Gerrit Mertens unde Geerlich van Besten, ende dat van wegen die buirschappen Tij unde
Raede, Linderte, Bootele, contra d'van Luttenbarch.
Anno 1632 den 4 Julij bint erschennen in den gerichte Tonnis ten Tijhuis tho Boetele, Esken upten Tij
ende Derrick toe Vechterloe, ter instantien ende gerichtelick versoeck van die edele erentfesten Gerrit
Martens ende Geerlich van Besten marckenrichteren in der tit van Raelterwoolt, dachgelacht sinde om
een tuichnisse der waerheit te seggen bij die poena van 25 olde schilden ende haer zielen salicheit,
up interrogatoria ende vragestuicken haer voergeholden.
In den iersten getuige aff te vragen een ieder sin olderdoem? Item waer sie getaegen ende gebaeren
sijnt, unde waer sije altit gewoent hebben?
Tonnis ten Tijhuis secht olt te sijn omtrent 76 iaeren ende ten Tijhuis tho Bootele getaegen ende
gebaeren te sijn ende altit ende noch tegenwoerdich woent, ende gewoent heft.
Esken upten Tij olt 76 iaeren, secht gebaeren te sijn tho Vechterloe ende aldaer gewoent te hebben,
bes dat hij hillockte upten Tij, daer hij alnoch tegenwoerdich op woent.
Esken tho Vechterloe olt 75 iaer is up die Vechterloe gebaeren ende is altit daer gewoent ende
woenet aldaer noch huiden desen dach.
Gerrit tho Vechterloe olt 70 iaeren, is ock up Vechterloe geboren ende heft daer altit gewoent, dan
wont noch bij die Vechterloe up die Sennept.
Ten derden wat hun wittich unde kundich sij van die limiten ofte bepaelinge van die buirschap
Luttenbarch, ofte zie ock weten, ofte van anderen hebt hoeren seggen, dat die van Luttenbarch
besundere bepalinge hebben, scheidende die drie buirschappen Tij unde Raede, Lynderthe ende
Bootele van die buirschap Luttenbarch. Ende offte niet die drie voerschreven buirschappen met
Luttenbarch eene onverscheidene marcke hebben ende gemene gebruickt hebben ende gemeen
geholden sint worden?
Op desen tuiget getuige Tonnis ten Tijhuis, niet te wetten ock niet anders gehoert te hebben, dat die
Luttenberger enige bijsundere bepalinge tusschen die drie voerschreven buirschappen solden
hebben, dan altit sijner kentenisse gemeen ende onverscheiden liggen ende gebruicket worden. Secht
ock dat hij getuige selfs int Koeschater venne hefft torff gegraven ende ock torf heft helpen afdragen,
gelijck die ander Booteler ock daer gegraven hebben. Secht widers dat hij van verscheiden heft
hoeren seggen ende ock van zaliger Lambert ten Brinckhuis, dat die acht waren in Bootele, in
Schanebroeck mede gewaert sijnt, ende dat hij guide hoechnisse heft dat zine ionge peerden int
Schanebroeck gedrieven heft, ende t'gansche jaer daer in sint bliven gaen.
Esken upten Tij secht niet toe weten dat die Luttenberger bijsondere bepalinge hebben, scheidende
die vorschreven Tijunderade Linderte ende Bootele van die Luttenberger marcken, unde dat hij van
den zaligen olden schultz Johan van Twickelloe gehoert hefft, dat hij tegens die van Luttenbarch, ende
Willem tho Rordinck nu tho Norep sachte, dat die voerschreven buirschappen ende Luttenberch
ghiene verscheidene marcke een hadden, sachte ock die darper aeren torff plegen te steeken baven
Brunseler camp.

Esken unde Derrick toe Vechterloe tuijgen beide van Luttenberger bepalinge tusschen die
voerschreven buirschappen anders niet te weten, als dattet eene gemene marcke is, ende gemeen
gebruckt is worden.
Ten 4. Ofte niet die Tijunderaeër Linderte ende Boeteler altit met haer peerden ende biesten het
Schanebroeck gebruicket hebben, ende ofte well die van Luttenbarch ondertits enige biesten ofte
peerden muchten geschuttet hebben, ofte zie die niet costloes hebt laeten gaen?
Up desen 4 artickell secht getuige Tonnis ten Tijhuis, dat het Schanebroeck altit alsoe geweidet ende
gebruickt is worden, ende het geschuttede guid costloes hebt laten gaen.
Esken upten Tij secht dijt alsoe waer te sijn ende dat niet sie die bieste ende peerde allene hebt
costloes laten gaen, maer ock die ganse wederom hebt moeten geven.
Esken tho Vechterloe ende Derrick affirmeren dat het Schanebroeck int gemeen is gebruickt als
wesende eine marcke, ende dat geschuttede guid costloes hebt weder relaxiert. Unde seggende dat
die geschuttet hebben voer 15 ofte 16 iaeren verleden, die welcke Luttenberger sijner cotters beeste
geschuttet hebben voer 15 ofte 16 iaeren verleden. Item ofte niet torff wech van die Vechterloe
neffens het venne aerer hoechnisse, altit bij die voerschreven buirschappen ende darperen rustelick
ende vredelick sonder bespier van die Luttenbarger gevaren unde gebruickt is. Hiervan, ende van
alles wes haer gefraget ofte ongefraget benemst is, die rechte waerheit te seggen ende niet tho
verswigen.
Tonnis ten Tijhuis secht sijnen ofte die Boeteler wech daer niet hen te gaen, ende alsoe hem den
wech onbecant toe sin. Esken upten Tij secht dat die wech achter d'Vechterloe hen gaende bijlanx het
fenne nu well dertich ofte 40 iaeren herwerts gevaren is ruistelick ende vredelick van die burschappen
ende darperen onbespiert van imant.
Esken ende Derrick Vechterloe seggen desen wech altit ruistelick ende vredelick gebruickt te sin, dan
nu corts ahngevangen hebben enige uthheimschen te schutten ende die selven te brocken, ock enige
Linderter geschuttet, maer hebben costeloes, up naerder bescheit, wederom gaen laeten.
Dit hebben getuigen beëdet nha vlitige examinatie als recht was. Actum coram richter D. van der
Meeren, cornoten Pieter Livese, Pieter Smekens den edt prestiert.
Interrogatoria daer up Johan Luixen, Marten Wolters ende Arent int Rielder geëxaminert sult worden.
In den iersten een ider sijn olderdoem? Ten anderen waer zij woenachtich ende gebaren zin? Ten
derden haer wetenschap te seggen, waer die Lenter marckte scheiden van der Heijnsche? Ten
vierden hoe vaer die Heijnschen haer marckte strecket baven Duivelshuis? Ten viften ofte zie well
gehoert hebben dat die vander Heino baven Duivelshuiser venne, nha die Wolthaer ahn torve
gegraven, ofte schuttinge van schapen ofte peerden gedaen hebben, voer dese turbulente tiden,
hiervan die rechte waerheit t'seggen, bij die poena van 25 olde schilden unde aer zielen salicheit, ter
instantien van de marckenrechters ende erffgenamen van Lenthe, als nemptlick die edele eruntfeste
Rolof Sloot ende Casper Berentsen, Cazimir van Isselt, Cornelis van Dongen ende Hans Alberts van
wegen die ander mede erffgenamen.
Johan Luicksen tuiget sin olderdoem to zin ongevierlick acht und t'sestich iaeren. Marten Wolters
ongevierlick ock acht und t'sestich iaer. Arent int Reelder 67 iaer, die selve tuiget upt anderen artickell
dat hij int Reelder gebaeren ende altit gewoent heft. Opden derden secht hij dat hij van die vander
Heine noeit geschuttet is, ofte bespiert van heide te meijen, ofte torff te steken baven Duivelshuis, dan
dat baven Duivelshuiser maet achter den Swarten Plas, die van Lente hem den sicht wall genhamen
hebben, ende sin peerden uth den wagen gespannet, ende meer afgeschuttet als meijen weert was,
ende van die vander Heijne niet bespiert is, weet ock niet, heft ock niet gehoert, dat die vander Heijne
enige rechticheit baven Duivelshuis ahn die marcke hebben.
Marten Wolters tuiget upten anderen int Rielder gebaeren tho zin. Upten 3 (het derde punt) tuiget
getuige, dat up ghensijt Duivelshuis die vander Heijne haer niet geschuttet hebben, alsoe sie sich altit

daer van holden. Dan aver den Swarten Plas aever den Strenck, musten zie de Lenter wachten ende
waren dan soe zij haer averquamen schutteden sij haer. Weet ock niet dat die vander Heine baven
Duivelshuis gewaert ofte eenige gerechticheit hebben.
Johan Luixen tuiget upten anderen gebaren te sijn int Rielder up die Haer. Ten derden tuiget hij, dat
upt hoeck van Duivelshuiser venne een paell plach te staen, ende dat baven den pael die vander
Heijne sich niet wider de marckte ahngematiget hebben. Dan toe vierde baven Duivelshuiser maete,
aver den Swarten Plas hebben die van Lente zaliger Derck up die Haer sin peerden geschuttet, ende
in den Knubben gebracht duirch Henrick Eckerencate ende Johan Harmsen als geswaren van Lente.
Weet niet dat die vander Heijne daer oeit geschuttet hebben.
Dijt hebben getuige nha vlitige examinatie, aver God ende zin hillich evangelie geswaren, als nha
rechte behoerde. Actum coram. Richter Herman Knoppert. Cornoten Reijner van Lewendall unde
Johan Jansen den 13 Junij 1606. Stont onder: Herman Knoppert.
Concordat principali de verbo ad verbum teste me onderschreven gerichtschriver des schultampts.
Zwolle 1614. J. van Gelre.
Dese contschappen sin tho Raelte irst beleidet ende staen te vinden int protocoll aldaer in dato als
baven met die contschap van Gerd Wolters.
Articulen om ter instantien van die jonkeren Gerrit Martens ende Gerlich van Besten, als
marckenrichteren vant Raelter Woelt gerechtelick te verhoeren ende ondre eede te examinieren die
personnen, Derrick Wolterinck ende Tonnis Littelinck, met besaete ahn den gerichte gebracht, up
nhavolgende vragestucken.
1. In den ersten getuige haer olderdoen? Derrick Wolterinck tuiget olt te zin omtrent 53 iaer. Tonnis
Littelinck secht sin olderdoem 58 iaeren.
2. Item getuigen te vraegen, ofte niet zie getaegen ende gebaeren sint ondert carspell van Raelte, ofte
ten minnesten daer gewoent te hebben, ende hoe lange? Derrick getuige secht tho Luttenbarch
getaegen unde gebaeren toe sin, ende dat hij met verloep aldaer well acht ofte negen iaeren noch
gewoent heft.
Tonnis Littelinck getuige secht tho Bootele gebaeren te sijn in Raelte ende aldaer well 24 iaeren
gewonet te hebben ende in Haerle well 30 iaeren.
3. Ofte getuige niet kondich zij, dat in Raelte gelegen sij eine zekere gemeente, genaempt het
Schanenbroeck, grensende ahn die Lemeler ende Hellendoernsche marcke? Derrick getuige adfirmat
ende secht alsoe gelegen tho sijn. Tonnis ingelijcken secht alsoe waer ende alsoe gelegen te sijn.
4. Ofte niet waer, dat dit Schanenbroeck altit int gemene hebbe gelegen, ende van die voerschreven
buirschappen gelijcke sin gebruicket geworden als Luttenbarch, Lijnderthe, Tijunderaede ende
Bootele int gemeen.? Derck Wolterinck getuige secht hier niet enckelt van te weten. Tonnis Littelinck
getuige verclaert, dat hij met Hendrick Avermarsch tho Raelte gewoent heft voer knecht drie iaeren,
ende dat hij met Avermarsch span, een voer hoeis daer uth het Schanebroeck gehaelt heft, ende
onbespiert int darp gefuirt heft, ende dat wall meer als eine.
Ofte niet waer ende getuigen wall bewust is, dat die van Tijunderaen, Lijnderte unde Boetele, haeres
gedencken, altit in het Schanenbroeck haere biesten hebben gedreven ende geweidet, ingelijcken ock
daer aever sin gereden ende gevaren, nha haer believen met torff te haelen ende anders?
Hierup tuiget Derck getuige, dat bij sijnen tiden wall gelijcke ingedreven worde ende gelijcke geweidet,
unde dat een ider zin vhe muste hoeden principaell voer den wuolff, ende dat dier tit niet geschuttet
worde, ende dat int vaeren bij sijnen tit niemant bespiert is, ende dat die Linderther dier tit daerin
gehoert hebben.

Tonnis getuige secht hierup dat zijnes wettens ghinne biesten uth het Schaenebroeck sint geschuttet
ofte bespiert in te gaen. Dan wonnende met Emptinck wall torff doer t'Schanebroeck gefuirt heft.
Oft getuige kondich sij, dat die van Luttenbarch, Tij unde Raen, Lijnderthe unde Boetele maeckende
thosamen eene marckte, op enigen tijden vanden anderen separirt ofte gescheiden sijn in haere
marckten ende wanneer sulcke scheidinge solde sijn geschiet?
Derrick getuige secht dat hij van gheene scheidinge der marcken of andere bepaelinge niet een weet,
als van oldes heer gestaen holt. Tonnis secht bij sinnen wetenschap ghene scheidinge der marcken
der voerschreven buirschappen geschiet toe sijn, als ock van ghiene andere bepaelinge te weten, als
van oldes gestaen hebben, ende noch tegenwoerdich staen.
Ofte getuigen ock hebt hoeren seggen dat oeit enige marckscheidinge tusschen die voerschreven
buirschappen solde sijn geholden ende of sie solden weten te seggen, ofte hoeren seggen, woe unde
op wat plaetse die bepalinge ende limiten van enige scheidinge der voerschreven buirschappen in die
marckte solde weten? Derck getuige secht op desen als opten voerigen artikell als van gheene andere
bepalinge te weten. Tonnis Littelinck referiert sich totten voerigen artickell als hij aldaer verclaert heft,
van ghiene andere bepaelinge te weten.
Besluitende daermede haere depositien die zie beide met aeren liflicken eede bevesticht hebben.
Actum coram. Richter Derrick van der Meeren, cornoten Jan Alberts, Egbert Jansen, den 24 Aprilis
1633.
Opcompsten der erffgenamen van Raelter Woelt, soo die selve iaerlix bint hebbende.
Lambert int Relder van zin huistede ende den halven camp, daer die wederhelfte die carcke thocompt
3 G.G. 1 paer hoender. Henrick upden Belt tho Linderthe 7 G.G. 21 st. 2 pr. hoender Die Sennept 1
weideken, iaerlix 2 G.G. 1 pr. entvogelen. Honnepesmaet iaerlix 3 G.G. 2 paer hoender.
Smachtenbarch 24 St. Sondergelt 14 St. Veltcamp tho Linderthe 16 st. Ten Walle van't lant daer die
Gluipe up staet 24 St. Swaene Cuipers 5 G.G. Johan Rolofsen 2 G.G. Tonnis Henninges van den
Toettell 14 St. 1 pr. hoender Emptinges schottstede bruicket die Gecke Derck 14 St. Die schults van
Tois int Reelders stede 1 G.G. 2 St. Griete Raeben huistede ende appelhoff 12 St. Gerrit upden Brinck
van zin huistede ende hof 2 St. Die Raemest 4 St. Herman Witen schotstede 4 St. ende voert die
marckenrichters iaerlix Adam van Herdt: Die Bilshuirne ende van de Stege 14 St. Wolthuis van zin
schotstede 14 St. Wipweversche van een haefken daer aer huis ende schur up staet 2 St. Hoepman
Ittersum van Hoberscamps huistede ende hoff met die schottstede ahn den Brinck daer Wichmont
plach te wonen 15 St. Backe van 1 stucke landes bilanck zin camp 3 G.G. Wolter van Echten van een
hof voer sijn meijers Arentshuis iaerlix 21 St. Johan van Twickelloe van sin cotterstede bij Barchmolle
14 St. Avermars van een stuicke landes bij die Nijbraeck ende achter Ricolshuis iaerlix 8 St. Tonnis
Elscamp van een hof bij Elscamp 7 St. 1 pr.hoender Lambert Elscamp 14 St. Berent ter Haer 1 stucke
ahn sinen camp 1 G.G.
Anno 1619 Hoffstede tho Linderte van een stucke landes bij sijnen barch 1 G.G. iaerlix. Luicken
Vechterloe eodem anno 2 G.G. Herman Wolbersen van 2 percelen 3 G.G.
Anno 1619 unde 1620 utheimschen soe iaerlix pachten: Duitelaer iaerlix 20 St. Fuistmaet iarlix 14 St.
Cleine Luicht 24 St. Barchcamp 24 St. Eeckelcamp ex gratia vergunt 14 St. Ronneboem 2 G.G.
Somma die upcompsten nu tegenwordich die erffgenamen noch hebbende ende afgetaegen die
vercoefte percelen, belopen 40 G.G. iaerlix.
Anno 1620 Esken op den Tij angegraven 1 stucke landes an Johan Seijnen maete duirch last der
heren van Zwolle jarlix 1 G.G.
Noch Johan Zweersen van 1 streppeltien ahngegraven, accordiert iaerlix voer een rider.
Wifferdinck van 2 perselen bij sin huis ahngegraven, is accordiert voer 35 St., vide folio 50.

Anno 1622 den 28 Aprilis hebben die marckenrichters ex gratia verpachtet Willemken upden Duitelar
om aer peerde te laten gaen in Ralter Woelt voer dat iaer voer 40 St., ter presentien van Albert
Smekens ende Henrick Claesz.
Anno 1628 den 26 Junij holtspraeck geholden tho Veesen up genne zijde der Isulen, bij
marckenrichteren in der tit, die edele Gerhart Martensen unde Gerlich van Besten, met die semptlicke
erffgenamen der buirschappen Tijunderaede, Linderthe ende Bootele, onder Raelter carspell
sorterende, up welcke holtsprake ingegaen is, die Bushaever hantgelde, baven menschen memoria
up den carspell gestaen ende bij den meijeren betaelt, aff te lossen, daer tho imploierende enige
erffgenamen geringe perseltien van velde ahngegraeven upcompsten. Tot welcken eende hebben
gemelte marckenrichteren met groten vlit ende neersticheit die saeke ahngevangen, ende ten effecte
gebracht, ende hebben daertho dese nhavolgende dese nhavolgende perselen genhamen ende
imploiert.
Den Smachtenbarch met een hoecxken ahngegraven bij die Minckerije. Jonker Johan van Coeverden
gecoeft. Veltcamp sin huistede ende haeffken selffs gecoeft, placht te doen 16 St. Die Raemest een
hoecxken veldes ahngegraven gecoeft Juffer lantvrouwe van die Raemest. Hoepman Baecke van zin
ahngegravene perselen bij den Vellener selfs gecoeft. Hoepman Ittersum van Hoberscamps huistede
ende hoff ende ahn Luickens caterstede met die beide schottsteden, ende bij Elascamp gecoft. Johan
van Twickelloe een streppeltien bij Gerd Hermsen ahngegraven, selfs gecoeft. Herman Wolberts ahn
sin guid Luttke Buckham etwes ahngegraeven, selfs gecoeft. Geerlich van Besten 2 streppeltiens bij
Wiferdinck gecoeft ende was voer desen ahngegraven bij't Schot ende Cleine Campken. Daem
Pieters ein hoff bij Cleine Wigberdinck bij sin guid liggende, selfs gecoeft. Berent Jansen ein
streppeltien van't velt ahngecoeft ahn Heerachter. Goesen tho Bonschaete een halve waer gecoeft in
sin erve Bonschate, daervoer gegeven 75 goltguilden.
Met dese voerschreven perselen is betaelt ende afgelosset het Bushaever handtgelt montierende in
capitaell 973-11-8, ende hebben dese pennongen gestaen up die buirschappen als volget: Tij unde
Raede 278 Lijnderte 179 - 12 St. Luttenbarch 155 - 8 St. (dese selfs betaelt). Boetele 100 Plegeste
113 - 14 St. (dese selfs betaelt). Broeck 75 (dese selves betaelt) Ramelle 71 - 17 - 8 (dese selfs
betaelt). Wat van dese drie buirschappen van die erffgenamen upcompsten hiertoe genhamen is, vint
men reverso folio in die iaerlicke upcompsten daer NOTA voer staet.
Copia
Alsoe anno 1577 den 29 Octobris Schepen ende Raedt, Johan van Twickelloe schults tot Raelte, voer
die somma van ses hondert drie undertich goltgulden negen stuivers brabants vijf placken, hebben
verpachtet zekere 38 goltgulden iaerlixe rhente, als die Stat Deventer iaerlix omtrent St. Michaelis, uth
den carspell ofte ampte van Raelte plach t'buieren, heercommende van die Pater Borens gelde. Ende
het voerschreven carspell met consent van schepenen ende Raedt alsoedaene 38 goltgulden als nu
ahn die erffgenamen Twickelloes hebben affgelosset met 760 G.G. tegens 5 t'hondert gerekent. Soe
ist dat ick onderschreven, als kamerer der stat Deventer pro tempore, beckenne dat Johan van
Twickelloe mi op huiden voldaen heft die somma van eenhondert sesundtwintich goltgulden achtien
stuiver thijn penningen als supplus dat die capitaele van 38 goltgulden meer bedragen dan daervoer
deselve ahn dien zalige schultes verpandet gewest. Orconde min hant, actum Deventer den 9 Martij
1629.
Stont onder: E. Rouse.
Copia. Johan Krabbe, woenende onder het gerichte der stat Oldenzaell, volmechtiger van Diderick
Loeding burgemeester der stat Lingen, konde uth cracht vertoender volmacht ontfangen tho hebben
van Laurens Condeman schultes van Colmeschaete, alsoedaene hondert goltgulden capitaell ende 6
iaeren rhente ad 5 percente, als Derrick van der Meeren schults tot Raelte, wegen die erffgenamen
van Tij unde Raede in sijn handen, ahn in den den gerichte hadden gedeponiert, hercommende van
die pater Bores gelde, hem Loeding per reste competierende, vermoege verschrivinge hier benevens
bij die magistraet der stat Deventer aever een meerder somma gedaen ten behoeve van Otto Loeding
ende Aeltken sin huisfrouwe daervoer die van het Cloester van Windesem, in den Sticht van Utrecht
sich tot borgen als principalen hadden ingelaeten, vermoege twie hier bij gevoechde copien. Ende
bedanckte voerschreven volmechtiger sich guider betaelinge den lesten penninck met den irsten.

Ghiene vordere actie ofte anspracke wegen sinen principalen meer beholdende. Sonder arch ofte list.
Actum coram Dr. Nijlant schepen, den 6 Januarij 1631.
Sont onder: Pro vera copia Hxcbergen, secret.
Copia. An die marckenrichters Gerrit Martens ende Unico van Twickelloe schults. 1622 den 8 October.
Edelle erentfeste wijse fursichtige onsere besonders goede vreunde,
Wij sijn in ervaringe gekomen ende is in der daet daer, dat die edele Wolter van Echten, Hopman
Ittersum und Robert de Baecke, haer onderstaen enige landen in onse marcke ende burschappen van
Tijenraen uth te steken ende aff te graven, wie sie bereits gedaen hebben, sonder consent, ende
onsere verwetten t'haeren proffite, ende der marcke ende gemienten laste, end marckelicke nadell,
des wij in gennerleij maniere gestendigen noch gedencken to te laten. Oversulx wij niet konnen
onderlaten U edele als marckerichteren t'selve te advertieren, is darmit bij den onsen erenstlick
versoeck, dat U edele met die anwesende gedeputierden ende geswaren sampt der vorschreven
burschappen ingesetene huisluiden sodanige affgravinge datelick willen intreden ende slichten. Ende
so enige andere meer muchten wesen ende befonden worden, die haer propria autoritate in desen,
ende onse gemiente ende marckte ontgaen, dat daer ock op gelettet ende gelicke preturbatie gedaen.
Ende dat bij die geswaren die penne so anno 1614 op eener gemiene holtspracke geresolviert den
meijeren affgehalt, ende daervoer geëxecutiert worden. Dessen dienende tot gennen anderen fine
bevelen wij darmit U edele in die bescherminge des Almechtigen. Den 8 Octobris 1622. U Edeles
goede freunden.
Onder stont met verscheiden handen als volgt: Jan van der Beeck Henrick Losscher Gerrit van Deth
Adam van Heerdt Johan van Coverden Gerlich Doiss. Johan Luloff Herman van der Beeck Nijcolaes
van Bockholt Johan van Twickelloe Henrick Vreswick rentmeijster Alhart Hellendoeren rentmeester.
Die opschrifft was:
Edelle erentfeste wijse fursichtige Gerhardt Martens und Unico van Twickelloe schults,
marckenrichters van die burschappen Tijenraen, Lijnderte ende Botelle, onsere besonders guede
freunden.
Anno 1632 den 18 Julij hebben die edele marckenrichteren Gerhart Martens unde Geerlich van
Besten ... nove weder verpachtet Henrick opten Belt unde zin huisfrouwe die caterstede daer hij nu up
woenet, met het nije ahngegravene lant, van Herman Witen schaepschott, genaempt Den Belt, ses
jaer nhaden anderen volgende, daervan dat irste jaer verschinen sall up die holtsprake in Maie 1633
ende dan volgents jaerlix up tit voerschreven. Sall daervan iaerlix tho pachte geven vijfftien goltgulden
ad 28 stuivers den gulden gerekent ende den marckenrichteren ider een paer hoender.
Orconde der waerheit hebben marckenrichteren voerschreven belastet Henrick Claesen
marckenschriver desen ten protocolle te brengen.
Anno 1633 den 3 Julij heft Henrick opden Belt sine pacht ad vijftien goltgulden betaelt ahn den coster,
anno 32 op Martini verschennen.
(einde)