nr. 2 - KGK Deinze

22
3171
Gaat u ook op reis om ergens te liggen?
Wanneer we op reis gaan en in een grote of kleine stad verblijven, gaan we naar alles kijken:
de kerk, zowel binnen als buiten, de schilderijen, het houtsnijwerk, de biecht-stoelen, de
preekstoel, het altaar. We bekijken het allemaal. Passeren we voorbij een standbeeld, dan
kijken we van wie het is, en vaak is het “amper” een lokale grootheid waarover wij nooit iets
gehoord hebben. Zien we ergens een gedenkplaat aan een of ander gebouw, dan lezen we de
tekst.
Thuis lopen we aan al die dingen voorbij: we hebben ze er altijd geweten, zodat ze ons niet
opvallen. We kijken soms met enige verbazing naar een vreemdeling die naar onze
monumenten kijkt.
Eigenaardig toch, dat verschil in reactie. Hoeveel regelmatige kerkgangers hebben eigenlijk
hun eigen kerk al eens grondig bekeken? Hoevelen hebben al eens gelet op de structuur van
“hun” kerk?
Thuis is dat alles zo vanzelfsprekend; elders is alles zo opvallend beter, mooier, rijker. Elders
hebben ze “grote figuren” elders hebben ze “geschiedenis”. Bij ons thuis is er niets.
Kennen we eigenlijk onze stad of ons dorp? Kennen we al wat er al lang stond toen we nog
kind waren? Die man voor wie een gedenkplaat werd aangebracht, is toch eigenlijk niet veel
zaaks. Elders is het allemaal interessanter.
Of zijn wij een volk zonder geheugen geworden? Wij gaan er bewonderend op in als anderen
chauvinistisch hun geschiedenis groot maken. Onze eigen geschiedenis kennen we niet; of
we minimalizeren. De “guide bleu” of de “guide Michelin” hebben we echter terecht bij de
hand als we op reis gaan. En toch bloeien bij ons vele historische kringen en heemkringen die
teren op plaatselijke situaties. Ze bereiken echter maar een beperkt publiek, meestal van nietjonge
mensen. Jonge mensen staan wat huiverig tegenover geschiedenis. Omdat ze op school
er niet veel van geleerd hebben en er ook niet veel belangstelling voor kunnen opbrengen. Ze
kunnen immers in hun eigen korte leven nog niet terug kijken; dat komt wel. En vrouwen?
Die hebben liever “geen verleden”. Dat is toch ook de reden waarom vrouwen ongraag hun
leeftijd meedelen. Een “vrouw” met een verleden” _ ( of niet soms? ).
Maar leven zonder geheugen, is gestoord leven;is intellectuele dementie. En een volk of een
streek of stad zonder geschiedenis is als een mens zonder geheugen: dement. Dat volk, die
streek of stad heeft de eigen identiteit verloren. Uw identiteit kwijt zijn is een ramp. Marc
Eyskens zou dat in zijn geprezen boek “Bron en Horizon” de verMENning noemen: iedereen
wordt “men”. Het “ik” verdwijnt in de grauwe massa. Wij zijn al lang niet meer op zoek naar
een vaderland. Wel op zoek naar een eigen identiteit, ten minste diegenen die ze vergeten,
verloren zijn.
Verscheidenheid van identiteit is een typisch Europees verschijnsel. Europeanizering is de
bevestiging van Europese eenheid, op grote inherente verscheidenheid geënt. Zoals een
individu bestaat in een gemeenschap en er zichzelf moet kunnen zijn, zo ook bestaat de eigen
eigengeaardheid van de groep in een groter geheel. Dat is Europese verscheidenheid. En
daarom had August Vermeylen gelijk toen hij in 1898 reeds vooropstelde: “Wij moeten
Vlamingen zijn om Europeeër te worden”.
Wij moeten ons zelf zijn om niet te verworden tot niets in het concert van Europese
verscheidenheid.