ALGEMENE HANDLEIDING - Meer... - Nederlands aan het Werk

Algemene HAndleiding
KVDS_ADH V1.0

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING
Inleiding
Inburgeraars die zich willen voorbereiden op het Inburgeringsexamen, verhogen hun
taalniveau door te oefenen met de Cruciale Praktijksituaties . Om dat goed te kunnen
doen is ongeveer taalniveau A . De situaties waarin de inburgeraar moet handelen en de
taal moet gebruiken zijn te complex om op een lager taalniveau uit te voeren.
Omdat niet alle inburgeraars al dit taalniveau hebben, is er behoefte aan een programma
dat opleidt tot het gewenste niveau. Zo’n programma moet kort en doeltreffend zijn.
Immers, de moderne inburgeraar krijgt over het algemeen een afgemeten aantal uren
om het inburgeringsexamen te halen.
Klaar voor de Start biedt een passend basisprogramma waarmee een inburgeraar
vanaf taalniveau 0 kan starten. Het programma is thematisch en hanteert de methodiek
van de inburgeringsprogramma’s Nederlands aan het Werk (voor inburgering en
Werk) en Thuis in Nederlands (voor inburgering en OGO).
In deze handleiding vindt u de uitgangspunten en de werkwijze van Klaar voor de
Start. Per thema is er een uitgebreide lesbeschrijving.
Wanneer er verwezen wordt naar de inburgeraar wordt dat met ‘hij’ gedaan, daarmee
wordt ook ‘zij’ bedoeld.
. Doel
Het doel van Klaar voor de Start is de inburgeraar met een taalniveau onder A op
te leiden tot het startniveau van Nederlands aan het Werk (NahW) en Thuis in
Nederlands (TiN). Dit startniveau ligt rond A .
Om het doel te bereiken wordt gewerkt aan:
• Woordenschat
• De sleutelvaardigheden Plannen & organiseren en Leren
• Computervaardigheden
• Het leren zelfstandig te werken
• Het leren kennen van de praktijk
• Het leren handelen in de praktijk
2. Doelgroepen
De doelgroep inburgeraars die in aanmerking komt voor Klaar voor de Start is zeer
divers. Klaar voor de Start is bedoeld voor inburgeraars Werk en inburgeraars OGO,
voor nieuwkomers en oudkomers, allen met een laag taalniveau, vaak ook met een laag
opleidingsniveau.
Verschillen zijn er op het gebied van actief zijn binnen de Nederlandse maatschappij. Er
Eindtermen inburgeringexamen

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING
zijn inburgeraars die weinig buiten hun eigen huis komen. Sommigen van hen zijn niet of
nauwelijks naar school geweest, anderen hebben meer opleiding genoten. De reden dat
mensen weinig buiten de deur komen, is ook verschillend. Sommigen hebben er geen
behoefte aan, anderen krijgen geen toestemming, weer anderen durven niet goed.
Ook onder de inburgeraars die wel actief zijn, zijn er verschillen: je kunt actief zijn in een
Nederlandstalige of een niet-Nederlandstalige omgeving. De mate van activiteit kan dus
verschillend zijn, maar ook het opleidingsniveau en de interesse van de inburgeraar.
Taalniveau en kennis zijn ook al niet gelijk. Bij oudkomers zal er vrij veel (latente)
kennis zijn van Nederlandse zaken en bepaalde Nederlandse woorden en uitdrukkingen,
bij nieuwkomers veel minder. Oudkomers zullen weer meer kromsprekers zijn dan
nieuwkomers.
Klaar voor de Start begint bij de basis. Hiervoor zijn enkele redenen. Het ontbreekt
veel inburgeraars aan voldoende zelfvertrouwen om de taal in de praktijk te gebruiken.
Door de aanpak van Klaar voor de Start leert hij vanuit de veilige omgeving van zijn
mede-inburgeraars dat in kleine stappen wel te doen. Het zelfvertrouwen wordt ook
versterkt doordat de thema’s in Klaar voor de Start aansluiten bij de bestaande kennis.
Nieuwe kennis wordt dan gemakkelijker opgeslagen.
Een voordeel van de vermenging van al die verschillende doelgroepen is dat de docent
juist gebruik kan maken van die verschillen door de samenstelling van de groepjes bij de
verschillende werkvormen en opdrachten te variëren. Inburgeraars die al actiever zijn,
kunnen iemand die dat veel minder is helpen, bijvoorbeeld door bij een praktijkopdracht
als eerste naar binnen te stappen. Een inburgeraar met een hoger taalniveau kan in de
voorbereiding op een praktijkopdracht een grotere inbreng hebben wat betreft de taal die
gebruikt moeten worden.
3. Klaar voor de Start
Klaar voor de Start is een multimediaal programma, geschikt voor de inburgeraar
die beginner is op het gebied van de Nederlandse taal (taalniveau 0). Het programma
heeft acht thema’s. Elk thema bestaat uit: een filmpje, e-learning, groepslessen en
praktijkopdrachten.

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING
De inhoud
De acht thema’s van Klaar voor de Start zijn:
• Naar een nieuwe school
• Huis en omgeving
• Vervoer
• Gezondheid
• Werk
• Feestdagen en vrije tijd
• De basisschool
• De gemeente
Waarom deze thema’s?
Sommige thema’s komen uit de dagelijkse omgeving van de inburgeraar (huis &
omgeving, vervoer, gezondheid, basisschool). Andere bereiden de inburgeraar voor
op de Cruciale praktijksituaties (CP’s) binnen het inburgeringsprogramma (werk,
gemeente, gezondheid, basisschool). Ook leggen enkele thema’s een bodem voor het
duurzaam participeren binnen de Nederlandse maatschappij (feestdagen & vrije tijd,
werk, basisschool).
Deze thema’s bieden voldoende aanknopingspunten voor een selectie uit de
basiswoordenschat van ongeveer 000 woorden 2 , aangevuld met woorden die
noodzakelijk zijn voor het werken aan de CP’s. Ook bieden ze aanknopingspunten voor
de sleutelvaardigheden Plannen & Organiseren en Leren. Tot slot geven de thema’s
mogelijkheden voor het stapsgewijs doen van opdrachten in de praktijk.
De opzet
Zoals gezegd is het programma multimediaal. De filmpjes, groepslessen, e-learning en
praktijkopdrachten hangen nauw met elkaar samen, ondersteunen en versterken elkaar.
• De film: hoofdpersonen van de filmpjes zijn een vader, moeder en dochter van
bijna 2. Ze komen uit Irak en wonen nu in een flat in Nederland. Ze begeven zich
in verschillende voor hen nieuwe situaties en worden daarbij bijgestaan door de
overijverige buurman Jan (ook bekend uit Nederlands aan het Werk en Thuis
in Nederlands).
De film is de start van het thema, bedoeld als opwarmertje en als eerste oefening
in globaal en selectief luisteren naar de nieuwe woorden en zinnen. De film vormt
ook aanleiding voor een groepsgesprek dat vooral de voorkennis activeert.
De e-learning 3 : de inburgeraar doet de e-learning naast de groepslessen.
• De groepslessen: de nadruk ligt op veel en gevarieerd oefenen met de nieuwe taal.
De inburgeraar oefent vooral de mondelinge vaardigheden: van nazegoefeningen
en oefeningen in duo’s tot dialogen en rollenspellen.
Zie L. Beheydt en T. Wieers, Elementair woordenboek. Uitgeverij Van In, Lier (Be)
Zie de paragraaf over e-learning en bijlage voor hulpblad voor de inburgeraar

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING
Tijdens de groepslessen bereiden de inburgeraars ook per groepje het doen van
de praktijkopdracht voor (wanneer, waar, welke zinnen, etc.) en bespreken ze
achteraf hoe het is gegaan.
• De praktijkopdrachten: de inburgeraar doet steeds met anderen opdrachten
in de echte praktijk, passend bij het thema. In deze fase is het nog te lastig om
helemaal alleen een opdracht uit te voeren. De opdrachten bestaan ook nog veel
uit verzamel- en observatieopdrachten . In dit stadium is het belangrijkste doel dat
de inburgeraar de praktijk ingaat en zich daar vrijer durft bewegen.
• De eindtoets: wanneer de inburgeraar de e-learning en de praktijkopdrachten heeft
gedaan, doet hij een eindtoets. Dit is een digitale toets. De inburgeraar krijgt at
random 20 vragen uit een totaal van 50.
Omdat de inburgeraar ook andere vaardigheden dan taal leert (bijvoorbeeld
Plannen & Organiseren) worden ook de praktijkopdrachten in de beoordeling
betrokken; u leest hierover in de paragraaf over toetsing.
. De methodiek
Bij de beschrijving van de doelgroepen ging het al over het taal- en kennisniveau van
de inburgeraar. Ook de mate van actief zijn en van durf spelen een rol bij het kunnen
gebruiken van de taal in de praktijk. In vijf stappen leert de inburgeraar nuttige taal en
kennis en hij leert hóe hij moet handelen in de verschillende praktijksituaties.
In schema:
Oriënteren Voorbereiden Uitvoeren Terugkijken Verwerken
Enthousiast
maken
Bestaande
kennis
activeren
Middelen:
Film
Groepsgesprek
Werkvorm
(woordspin
oid)
Wat is nodig
om de
praktijkopdracht
te doen? (taal,
kennis en
houding)
Middelen:
e-learning
groepslessen
Handelen in
de praktijk
Middelen:
Opdracht
samen met
anderen
voorbereiden
en uitvoeren
Ging de
praktijkopdracht
goed?
Middelen:
Gesprek
Foto’s
Knipbladen
Wat kan
ik vaker
gebruiken?
Middelen:
Woordenschrift
Woordenlijst
Tips
De middelste kolom, die van ‘uitvoeren’ is de kern, het doel van ieder thema, namelijk
het handelen in de praktijk. Dit handelen in de praktijk gaat niet vanzelf. De inburgeraar
zal zich daarop moeten voorbereiden. Hoe gaat dat in zijn werk?
Door middel van oefeningen en rollenspellen bereidt de inburgeraar zich voor op de
praktijk. Je zou kunnen zeggen dat het programma draait om de praktijk. Alles wat
1995.
F. Witte, A. Zekhnini, Strategieën van anderstaligen in de communicatie op de werkvloer,

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING
daaromheen gebeurt is om de praktijk voor te bereiden of erop terug te kijken en daar
weer je voordeel mee te doen in een volgende praktijksituatie.
Een voorbeeld: de inburgeraar moet gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer.
Praktijkopdracht (uitvoeren) kan dan zijn: Ga met de bus naar het (dichtstbijzijnde)
station en haal daar een busboekje.
Wat moet de inburgeraar allemaal kunnen en kennen om die opdracht te kunnen doen?
Hij moet weten hoe laat de bus gaat, weten dat bussen volgens een dienstregeling rijden,
een schema bij de bushalte kunnen lezen. Hij moet dus ook kunnen klokkijken, weten dat
hij een strippenkaart nodig heeft, een strippenkaart kunnen gebruiken, aan de chauffeur
kunnen vragen waar hij moet uitstappen, aan iemand de weg vragen als hij niet weet
waar een bushalte is, enzovoorts.
In Klaar voor de Start doen de inburgeraars de praktijkopdrachten vrijwel altijd in
groepjes. De inburgeraars zijn nog weinig taalvaardig en nog vrij schuchter in het
gebruik van taal en het handelen in situaties die niet direct hun eigen leefomgeving zijn.
Daarom is het veiliger om het samen te doen.
Een groepje inburgeraars bereidt een praktijkopdracht ook samen voor. Samen bedenken
ze de zinnen die ze moeten gaan zeggen, samen maken ze de afspraak wanneer en waar
ze de opdracht gaan doen. Ze helpen elkaar zo bij het leren.
Ook moeten ze hun opdracht gaan plannen en organiseren. Door het samen te doen,
maken ze de afspraak dwingender en is de kans dat ze de opdracht uitvoeren, groter. Zo
wordt de inburgeraar ondersteund bij het leren en het plannen en organiseren.
Heel belangrijk is ook het terugkijken op de praktijkopdracht. Hebben jullie de opdracht
gedaan? Hebben jullie je aan je afspraak gehouden? Is de opdracht goed gegaan? etc.
Zie hierover ook nog de paragraaf over toetsing.
5. De woordenschat
Welke woordenschat krijgt de inburgeraar aangeboden en hoe gebeurt dat?
Het doel van Klaar voor de Start is dat het taalniveau van de inburgeraar zo effectief
en efficiënt mogelijk verhoogd wordt, zodat hij het meeste van zijn inburgertijd aan het
oefenen met de CP’s kan besteden en zich kan voorbereiden op het inburgeringsexamen.
Criteria bij de keuze voor de thema’s en de woorden:
• Woorden die van nut zijn voor het inburgeringsexamen
• Woorden die van nut zijn voor het werken met NahW en TiN (instructietaal, taal
uit de e-learning)
• Woorden die nodig zijn in een handelingssituatie (gebruik maken van openbaar
vervoer, met je kind over school kunnen praten, etc) Zie ook paragraaf 3.
• Taalhandelingen volgens de beschrijving van niveau A in het CEF

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING
Hoe vergroot de inburgeraar zijn kennis en zijn woordenschat?
Kennis en woordenschat hangen met elkaar samen. Daar maakt Klaar voor de Start
gebruik van. De didactiek:
• De doelgroep van Klaar voor de Start is over het algemeen laagopgeleid en
heeft moeite met leren, vooral met het leren van abstracte zaken. Beter is het
de taal te leren in een context , in combinatie met bijbehorende handelingen,
gebruiken, houdingsaspecten en gevoel.
• De inburgeraar heeft baat bij herhaling. Klaar voor de Start biedt de lesstof veel
en gevarieerd aan.
• Taal wordt steeds in hele zinnen aangeboden. Pas bij het consolideren doet de
inburgeraar ook rubriceeroefeningen (synoniemen, tegenstellingen, woordkasten,
woordparaplu’s e.d.)
• TPR (Total Physical Response): taal en handelen zijn aan elkaar gekoppeld. Voor
de beginner is dit een veilige situatie; hij hoeft aan het begin nog niet zelf te
produceren. Tegelijkertijd geeft TPR snel resultaat.
• Voorlezen: voor de taalontwikkeling is het goed om veel te luisteren en veel te
lezen. Klanken, woorden, zinnen, patronen worden op deze manier ingeslepen.
Teksten voor volwassenen zijn vaak moeilijk. Gemakkelijke teksten zijn vaak
kinderachtig. Daarom begint de inburgeraar in thema 7 met voorlezen. Dit hardop
lezen van eenvoudige teksten is goed voor de taalontwikkeling van de inburgeraar
zelf, maar ook voor die van het kind. Een bijkomend voordeel is: het voorlezen
heeft een functie in het meeleven met de (school)ontwikkeling van het kind.
• Samen leren: de inburgeraar doet veel oefeningen, dialogen, rollenspellen en alle
praktijkopdrachten samen met anderen. Zo helpen ze elkaar, is de situatie veiliger,
maar ook dwingender en is de kans groter dat de opdrachten worden uitgevoerd.
• Gebruik van veel beeldmateriaal zowel in de groepslessen als in de e-learning.
Daardoor gaat de taalverwerving soepeler.
• Veel materiaal (woorden, platen) in de klas ophangen. De inburgeraar kan hier in
het begin veel steun aan hebben omdat hij af en toe kan spieken.
6. De studiebelasting
Enkele adviezen over de studiebelasting van Klaar voor de Start.
Ideaal is het wanneer de inburgeraar drie groepslessen (van 2.5 à 3 uur) per week
heeft, daarnaast zelfstandig5 ongeveer 2 uur per week besteedt aan de oefeningen uit
de e-learning ( uur per thema) en uur per week aan het zelfstandig uitvoeren van de
praktijkopdracht. De studiebelasting per week is dan 0,5 à 2 uur per week, waarvan
In de eerste twee thema’s leert de inburgeraar onder begeleiding van de docent hoe de e-learning
werkt. Daarna kan hij zelfstandig aan de slag, eventueel in een Open Leercentrum met (technische)
hulp van een onderwijsassistent.

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING
7,5 à 9 begeleid door de docent.
Die drie groepslessen zijn belangrijk omdat de inburgeraar veel nieuwe woorden krijgt
aangeboden, omdat hij veel moet oefenen met de taal samen met andere inburgeraars.
Hij moet ook leren hoe hij zich voorbereidt op de praktijk.
Een thema in schema, bij 6 lessen (een voorbeeld)
Groepsles Groepsles 2 Groepsles3
o Film + kijkvragen
o Groepsgesprek
o Oefeningen &
rollenspel
o Voorbereiden
praktijkopdracht
e-l
p.o.
o Terugkijken
praktijkopdracht
o Oefeningen en
rollenspel
o Voorbereiden
praktijkopdracht
e-l
p.o.
o Terugkijken
praktijkopdracht
o Oefeningen en
rollenspel
o Voorbereiden p.o.
Groepsles Groepsles 5 Groepsles 6
o Terugkijken
praktijkopdracht
o Oefeningen &
rollenspel
o Voorbereiden
praktijkopdracht
e-l
p.o.
o Terugkijken
praktijkopdracht
o Oefeningen en
rollenspel
o Voorbereiden
praktijkopdracht
e-l
p.o.
o Terugkijken
praktijkopdracht
o Oefeningen
o Terugkijken thema
Toelichting:
Een thema start altijd met een groepsles. Voor de oefeningen en rollenspelen maakt de
docent een keuze uit de lessuggesties. Niet iedere lessuggestie is toepasselijk of nodig
voor de inburgeraar.
De inburgeraar bereidt in de groepsles de praktijkopdracht voor. De docent maakt een
keuze voor een passende praktijkopdracht. Inburgeraars hoeven dus niet altijd alle
opdrachten te doen.
De e-learning en het uitvoeren van de praktijkopdracht doet de inburgeraar zelfstandig.
Het is belangrijk dat inburgeraar en docent terugkijken op de praktijkopdracht zodra die
is gedaan, dus de les erna.
Aan het eind van het thema kijken docent en inburgeraars terug op het hele thema. Zijn
de doelen gehaald?
Differentiatie in studiebelasting
Voorbeeld
Inburgeraars die langzaam leren en een laag taalniveau hebben, zullen ongeveer twee
weken over een thema doen. Het totale programma duurt dan maximaal 92 uur (bij
groepslessen van 3 uur en inclusief de e-learning en de praktijkopdracht). Wanneer de
groepslessen 2,5 uur duren is het totaal aantal uur: 8 .

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING
Voorbeeld 2
Inburgeraars die sneller leren, al een zekere woordenschat hebben of al een behoorlijke
kennis van Nederland en de Nederlandse cultuur hebben, kunnen per week één thema
doen. Het totale programma duurt dan maximaal 0 uur (bij groepslessen van drie uur,
drie uur e-learning en één uur praktijkopdracht). Bij groepslessen van 2,5 uur: 92 uur.
Voorbeeld 3
De volgende variant zal niet veel voorkomen, maar voor de volledigheid toch dit
voorbeeld.
Inburgeraars die alleen een opfriscursus nodig hebben, dat wil zeggen die veel latente
kennis van de taal en van Nederland hebben en al redelijk actief zijn, kunnen vrij
zelfstandig het programma doorwerken. Ze kunnen zelfstandig de filmpjes bekijken en
de e-learning doorwerken. Omdat ook deze inburgeraar zijn taal en kennis in praktijk
moet kunnen brengen, komt hij na iedere praktijkopdracht naar school om met de
docent de praktijkopdracht te bespreken en een nieuwe praktijkopdracht te krijgen. De
e-learning kan hij eventueel op school in een Open Leercentrum doen.
In het ideale geval is er een groepje van deze inburgeraars, zodat ze samen de
praktijkopdrachten kunnen voorbereiden en nabespreken. Deze twee onderdelen blijven
van belang voor het ontwikkelen van de sleutelvaardigheden Plannen & Organiseren en
Leren.
Het totale programma duurt voor deze inburgeraar rond de 0 uur ( 6 uur begeleiding
door de docent, 6 uur e-learning en 8 uur uitvoeren van de praktijkopdrachten)
Wanneer de inburgeraar de praktijkopdracht in een groepje voorbereidt, ligt de
begeleiding door de docent rond de 0 uur.
Differentiatie in inhoud
In de praktijk zal het vaak zo zijn dat er geen aparte groepen snellere en langzamere
inburgeraars gevormd kunnen worden. Iedereen zit bij elkaar.
De praktijk leert ook dat snelle en langzame, goede en minder goede leerders heel goed
met elkaar in een groep kunnen zitten, elkaar kunnen helpen, of op een verschillend
niveau aan een oefening of opdracht kunnen werken.
Daarom enkele voorbeelden van mogelijkheden voor differentiatie.
• Een voorbeeld uit thema Naar een nieuwe school: de oefening ‘Maak een rij’
gaat over het alfabet. Vaardiger cursisten kunnen bijvoorbeeld helpen door het
alfabet op het bord te schrijven zodat anderen dat als steuntje kunnen gebruiken.
Ze kunnen de anderen ook helpen door te vragen wat de naam is (oefenen met
vragen naar personalia) en zo de minder vaardige cursist op weg helpen. In ieder
thema worden dergelijke suggesties bij oefeningen gegeven.
• De praktijkopdrachten: vaardiger cursisten kunnen bij het uitvoeren van de

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING
praktijkopdrachten een grotere rol spelen: de te gebruiken zinnen opschrijven, bij
het uitvoeren het woord doen, etc.
• De praktijkopdrachten: bij de beschrijving van de praktijkopdrachten in
de lessuggesties kan er goed gedifferentieerd worden. Een voorbeeld:
praktijkopdracht van Thema 6: Bel voor informatie: in een groepje ‘gemengde’
cursisten bereiden ze samen de opdracht voor. De wat meer gevorderde
cursist voert het telefoongesprek, de andere luistert en heeft daarbij een
observatieopdracht (welke zinnen hoor je e.d.). In de beschrijving van de lessen
worden deze suggesties aangereikt. Maar natuurlijk kunt u zelf ook op deze
manier binnen de oefeningen, rollenspellen en praktijkopdracht differentiatie
aanbrengen.
Conclusie: van belang is dus vooral het samenstellen van de groepjes. Door ze steeds zo
te formeren dat iedere cursist op zijn eigen niveau de opdracht kan uitvoeren en daarbij
iets leert van of aan een ander, kan die opdracht met optimaal rendement uitgevoerd
worden.
Behalve dat er binnen de groep verschillende soorten inburgeraars zitten, kunt u ook
te maken krijgen met verschillende instroom. Gemeentes die de inburgeraar ‘aanlevert’
willen meestal dat die na aanmelding zo snel mogelijk start met het traject. Voor een
inburgeraar met taalniveau A is dit niet zo’n probleem. Die kan instromen in een groep
en meedoen met de CP die op dat moment aan de beurt is.
Lastiger is het voor de beginner. Klaar voor de Start is een doorlopende leerlijn en het
is feitelijk niet mogelijk om als absolute beginner in bijvoorbeeld thema in te stromen.
Voor een beginner is het noodzakelijk de gehele leerlijn systematisch door te werken. In
dit geval is het verstandiger dat de inburgeraar wacht met starten tot er weer een groep
met Thema begint.
Maar niet iedere inburgeraar die in aanmerking komt voor Klaar voor de Start is een
absolute beginner. Vaak is het iemand (bijvoorbeeld een oudkomer) die wel iets van
de taal en het land weet, maar moeite heeft met leren en het gebruik van de taal in de
praktijk. Dan is het nog steeds niet simpel om zo maar in te stromen, maar er zijn dan
wel wat meer mogelijkheden:
• Stel dat er iedere week een nieuwe inburgeraar in het traject wordt geplaatst,
besteed dan in ieder geval aandacht aan kennismaken. In de lessuggesties van
thema staan verschillende kennismakingsoefeningen. Varieer in de keuze, geef
de al wat langer aanwezige inburgeraars een rol bij het kennismaken (zij stellen de
vragen, spelen een kennismakingsspel voor, stellen de groep aan de nieuweling
voor, etc)
Daarna kunt u de nieuwe inburgeraar mee laten doen met het thema waar u
op dat moment mee bezig bent. Omdat veel opdrachten in groepjes worden
gedaan, kunt u de nieuwe inburgeraar eerst mee laten kijken. Daarbij kunt u een

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING
observatieopdracht geven (wat hoor je? Zin a of zin b? wat zie je?) Na de oefening
ook terugvragen: begrijp je de woorden en zinnen? Als het goed gaat, kan hij
langzamerhand gewoon meedoen.
• Laat de nieuwe inburgeraar na het kennismaken, zelfstandig (of in het open
leercentrum met begeleiding van een onderwijsassistent of een goede medeinburgeraar)
een filmpje bekijken en de filmvragen maken. Als dit goed gaat,
kan hij ook de e-learning zelfstandig gaan doen. Daarna kan hij meedoen met de
groep. Bij de praktijkopdrachten de nieuweling eerst een observerende rol geven.
Conclusie: de tussentijdse instroom van nieuwe inburgeraars in Klaar voor de Start is
mogelijk wanneer die nieuwe cursist al een zeker taal- en kennisniveau heeft. Maar ook
dan is het niet eenvoudig. Het heeft de voorkeur dat een beginner vanaf het begin met
het programma meedoet.
7. De toetsing
De doelen van Klaar voor de Start zijn: het verhogen van het taal- en kennisniveau tot
het startniveau van NahW en TiN én het trainen van de sleutelvaardigheden Plannen &
Organiseren en Leren.
Beide onderdelen moeten beoordeeld worden.
Taal en kennis: dit gebeurt door middel van een digitale toets: uit een totaal van 50
vragen, krijgt de inburgeraar er 20, at random geselecteerd. De vragen gaan over het
gebruik van de taal in situaties, de kennis van de woorden en over kennis van bepaalde
zaken binnen de onderwerpen.
Sleutelvaardigheden: Plannen & Organiseren en Leren wordt vooral getraind door
middel van de praktijkopdrachten. Bij stap van de praktijkopdracht, het voorbereiden,
plant de inburgeraar het doen van de opdracht (wanneer, waar, met wie) ; hij maakt
een afspraak met degene met wie hij de opdracht gaat doen, schrijft die afspraak in zijn
agenda. Ook bij stap denkt de inburgeraar na over de situatie waar hij in terecht zal
komen, welke zinnen hij moet gebruiken. Wellicht oefent hij nog extra met die zinnen.
Dat inhoudelijke voorbereiden is Leren.
Gecombineerd met het terugkijken (is het inderdaad zo gegaan als je je voorgenomen
had) is de progressie in deze sleutelvaardigheden goed te volgen zowel voor
inburgeraar als docent.
Door middel van een checklist houden inburgeraar en docent de vorderingen bij 6 .
De uitslag van de toets en de beoordeling
Als de inburgeraar 80% van de digitale toets goed heeft beantwoord, is het goed. Als hij
van acht praktijkopdrachten een paraaf heeft, ook.
Als de inburgeraar het hele programma naar beste kunnen heeft doorgewerkt en toch
een lage score heeft zijn er verschillende mogelijkheden:
Zie bijlage
0

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING
Het heeft niet veel zin om nog een keer opnieuw te beginnen met Klaar voor de Start.
Als de inburgeraar bijzonder laag scoort in het traject, de opdrachten niet goed kan
doen, de woorden en zinnen niet voldoende kan leren, kan de uitslag van de toets en de
beoordeling van de praktijkopdrachten aanleiding zijn om met de gemeente te praten.
Wellicht is het voor deze inburgeraar niet haalbaar voor het Inburgeringsexamen te
slagen.
Als de inburgeraar matig scoort, kan de docent ook een rapportje meegeven naar de
docent van het vervolgtraject. Deze inburgeraar zal wellicht het inburgeringsexamen wel
kunnen halen, maar meer begeleiding of meer tijd nodig hebben.
8. Praktische zaken
• Het woordenschrift: het is belangrijk dat de inburgeraar een woordenschrift
aanlegt. Daarin kan hij woorden kwijt die hij hoort en niet kent, zodat hij ze kan
navragen of opzoeken in een woordenboek. Ook kan hij de woordenlijsten van
het thema erin plakken en er eventueel een vertaling bijschrijven. Stimuleer het
gebruik van een woordenschrift. Geef het een plaats in de lessen, vooral bij het
terugkijken op de praktijkopdrachten.
• Van groot belang is ook een map met zoveel tabbladen als er thema’s zijn (8) en
nog twee extra voor de praktijkopdrachten en de checklist. Omdat Klaar voor de
Start losbladig is, is het noodzakelijk de werkbladen goed op te ruimen. Besteed
hier aan het begin ook ruim aandacht aan; de inburgeraar leert ook op deze
manier Plannen & Organiseren.
• Om inburgeraars te helpen een praktijkopdracht goed na te bespreken is het nuttig
en leuk een foto te laten maken van het uitvoeren van de praktijkopdracht. De
foto helpt de inburgeraar de herinnering terug te halen, zodat hij er gemakkelijker
over kan praten. De foto kan ook aanleiding zijn voor een gesprek met de groep.
Ook die krijgt namelijk letterlijk een beeld van de situatie en kan daar bijvoorbeeld
vragen over stellen of eigen ervaringen bij vertellen. Bovendien levert een foto
meteen een bewijs: een aanleiding om alvast het verzamelen van bewijzen aan te
stippen. In de lessuggesties worden regelmatig aanwijzingen gegeven hoe dit te
doen.
• Het praktijklokaal: sommige scholen hebben de beschikking over een
praktijklokaal. Dat is een lokaal waarin verschillende situaties zijn nagebootst,
bijvoorbeeld een dokterspraktijk, een bushalte, etc. Zo’n ruimte biedt extra
mogelijkheden voor de rollenspellen. De situatie is bijna levensecht en het wordt
gemakkelijker om de echte situatie te na te bootsen. Het succes in de praktijk zal
daarna ook groter zijn.
• In Klaar voor de Start wordt nog geen gebruik gemaakt van hulpkaarten,
omdat gesprekjes, patronen, voorbeelden van formulieren al op de hulpkaarten
van NahW of met TiN staan en omdat de inburgeraar na Klaar voor de Start

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING
hoogstwaarschijnlijk naar een van die twee trajecten doorstroomt. Sommige
werkbladen functioneren wel als hulpkaart. Verder kunt u natuurlijk gebruik maken
van de hulpkaarten bij NahW en TiN.
9. Tips
• Om taalpatronen in te slijpen, kunt u gebruik maken van J. Deen, C. van Veen,
Taalriedels. Groningen, 99 .
• Ook in J. de Vries, H. van Loo, Anders nog iets? Amsterdam, 200 kunt
u leuke extra ideeën vinden. Het boekje gebruikt muziek om taalpatronen,
intonatiepatronen in te slijpen.
0. De e-learning
De e-learning is een essentieel onderdeel van het programma. Het is daarom belangrijk
dat de docent ook de e-learning bij de start goed begeleidt.
Het programma is zo samengesteld dat het mogelijk is om onderdelen een of meerdere
keren te herhalen. Het is belangrijk de cursist daarop te wijzen, omdat het gevaar altijd
aanwezig is dat cursisten zich “erdoorheen klikken”.
Aan het begin van de cursus legt u de cursisten de werkwijze van het programma uit.
U doet samen met de cursist de oefeningen of u doet ze eerst voor. Het is nodig dat u
daar in uw lesplanning rekening mee houdt. U start met het digitaal vaardig maken van
de cursisten, daarna zult u de werkwijze bij de verschillende soorten vragen moeten
begeleiden. Op het moment dat de cursisten zelfstandig werken, kunt u in de portal
controleren met welk resultaat de cursisten hebben gewerkt.
Digitale vaardigheid
Een deel van de cursisten heeft misschien nog nooit een computer aangeraakt. Een
ander deel bezit in meer of mindere mate digitale vaardigheden. Voor het aanleren
van de basishandelingen op de computer en het aanleren van de zeer beperkte, maar
noodzakelijke computertaal zijn er vier minigames ontwikkeld.
Minigames
Deze minigames hebben als doel om op plezierige wijze de cursisten de handelingen
zoals gebruik van de muis, gebruik van het toetsenbord, klikken en slepen aan te leren.
Deze handelingen zijn noodzakelijk voor het werken met de e-learning.
Ballonnenspel. Het doel van het spel is klikken met de muis. U ziet een katapult die
door middel van klikken met de muis ballonnen kapot schiet. Daarmee kan men punten
verdienen. Het spel begint uiterst gemakkelijk en het tempo is traag. Naarmate het spel
vordert neemt het tempo en de moeilijkheidsgraad toe.
Kat-en-muis-doolhof. Het doel van het spel is sturen met de muis. De speler moet met

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING
de computermuis een weg aangeven zodat de virtuele muis ontsnapt aan de kat. Het spel
begint met een duidelijke introductie, de cursist hoeft dan nog niets te doen.
6-speed-key. Het doel van dit spel is het gebruik van het toetsenbord: de pijltjestoetsen,
ctrl, shift, enter, spatie en letters. De kat achtervolgt de muis en er verschijnen toetsen
in beeld die de cursist moet indrukken, zodat de muis de kat voor blijft. Het begin is heel
simpel: alleen de pijltjestoetsen op een laag temp. Naarmate de cursist meer handigheid
krijgt, nemen het tempo en de moeilijkheidsgraad toe.
Het eurospel. Het doel van het spel is slepen met de muis. Op het scherm ziet de cursist
een aantal spaarvarkens. Er vallen munten naar beneden die naar de spaarvarkens
gesleept moeten worden. Daarmee valt geld te verdienen. Het is de bedoeling dat alleen
de euromunten naar de spaarvarkens gesleept worden. Het spel begint op een laag
tempo. Naarmate de cursist verder komt, nemen de snelheid en de moeilijkheidsgraad
toe.
Als de cursist met behulp van deze minigames heeft geoefend in het gebruik van de
muis en het toetsenbord en hij heeft de namen van de handelingen, zoals klikken
en slepen, geleerd, dan is hij klaar om met de e-learning te beginnen. Binnen de
groepslessen en binnen het e-learningprogramma zelf, zal nog aandacht besteed worden
aan het gebruik van de computer.
Het programma heeft acht thema’s. Per thema zijn er ongeveer 65 vragen en opdrachten
daarnaast is er een alfabetische woordenlijst en een afsluitende toets. Elke thema is
verdeeld in vier onderwerpen:
Het verhaal. Elk thema begint met een kort filmpje dat u met behulp van een dvdspeler
klassikaal laat zien. Na het zien van het filmpje zal er in de groepsles over
gesproken worden. Binnen de e-learning start de cursist een thema met het kijken
naar het filmpje en het maken van vragen. Deze vragen zullen gericht zijn op de
situatie en de handelingen die in het filmpje te zien zijn, dus zeer contextrijk.
De cursisten kunnen de filmpjes later ook nog individueel op de computer
bekijken.
Oefenen met taal. Het doel van deze oefeningen is dat de cursist de taal leert door
in veelvoorkomende situaties de juiste taaluiting te kiezen, al minder contextrijk
dan in Het verhaal. Om de relatie tussen de cursist en de inhoud van de opdracht
zo natuurlijk mogelijk te maken, wordt de cursist direct aangesproken. Een
voorbeeld hiervan: “U bent ziek. U belt de school. Wat zegt u?”

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING
Woorden leren. De woorden die in de groepslessen en in Oefenen met taal
gebruikt worden, komen een aantal keren terug in verschillende oefeningen.
Er is geen context meer. De cursist krijgt verschillende rubriceeroefeningen
aangeboden. De nieuwe woorden worden zo in samenhang opgeslagen zodat ze
beter verankeren.
Oefenen met spreken. Het doel van deze oefeningen is om de cursist een extra
oefening in luisteren te geven en te trainen in het spreken binnen situaties
die dicht bij de leefwereld staan. De cursist krijgt een aantal standaardzinnen
aangeboden waarmee hij zich op basaal niveau kan redden. Het aantal oefeningen
is beperkt, maar het is de bedoeling dat de cursist deze zinnen een aantal malen
doorneemt, zodat ze ingeslepen worden.
Er zijn verschillende vraagvormen gebruikt om het programma boeiend te maken en
te houden. Deze vragen worden zo veel mogelijk ondersteund door beeld of geluid.
De vraag wordt voorgelezen en de cursist kan meelezen. In deze vraag wordt ook de
instructie gegeven op welke manier de vraag beantwoord moet worden.
Soorten vragen
- Multiple-choicevragen: de cursist leest of luistert naar het materiaal, hoort de opdracht
en klikt op het goede antwoord.
- Luistervragen: de cursist klikt op de luidspreker en luistert naar de tekst. Daarna klikt
of sleept hij het goede antwoord.
- Sorteervragen: de cursist sleept een aantal goede antwoorden naar een bepaald vak,
soms ondersteund door een audiofragment.
- Vragen waarbij plaatjes en tekst bij elkaar gezocht moeten worden. De cursist sleept
het goede antwoord naar het plaatje, soms ondersteund door een audiofragment.
- Plaatjes met audiofragmenten: de cursist sleept het audiofragment naar het juiste
plaatje.
- Zinnen met een blank: de cursist ziet een zin waarin een woord ontbreekt. Hij luistert
naar het audiofragment en kiest het juiste woord.
- Woorden tellen: de cursist hoort een zin en telt het aantal woorden. Vervolgens klikt hij
op het juiste antwoord.
- Opdrachten waarbij de cursist een eenvoudige dialoog moet samenstellen. De cursist
kiest de goede zin en sleept deze naar het plaatje.
- Spreekoefeningen waarbij de cursist binnen een context zinnen uit een gesprek hoort.
Hij luistert naar de zin, zegt hem na en luistert nogmaals naar de zin.

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING
Als een cursist zijn keuze heeft gemaakt, klikt hij op de knop “verstuur”. Dan verschijnt
een boodschap waarin staat of het antwoord goed of fout is. Als het antwoord fout is,
dan krijgt de cursist een hint en kan hij de vraag nogmaals beantwoorden.
Als een cursist een woord niet begrijpt dan kan hij de woordenlijst openen. De woorden
uit de thema’s zijn op alfabetische volgorde gerangschikt. De cursist klikt op het
gezochte woord en ziet dan het woord in een contextrijke zin, daarnaast een synoniem of
een beschrijving en bij de werkwoorden een paar voorbeelden waarin het werkwoord in
een zin wordt gebruikt.
De cursist en de docent kunnen via de portal bijhouden welke vorderingen de cursist
maakt. Het is belangrijk om de cursist erop te wijzen dat hij de oefeningen meerdere
malen kan doen.

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING - BIJLAGEN
BIJLAGE 1

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING - BIJLAGEN
Naam: Groep:
Praktijkopdracht gedaan? Vraag een handtekening aan de docent.
Heb je 8 opdrachten goed gedaan? Je hebt een voldoende.
Heb je 10 opdrachten goed gedaan? Goed!
Meer dan 10? Uitstekend!
Thema Praktijkopdracht Uitgevoerd Opmerkingen
1. Naar een nieuwe
school
1. Luisteropdracht
groeten
2. Groet je buren
3. Maak kennis
met…
2. Huis en omgeving 1. Haal een woonk
krant
2. Huizen kijken
3. Ga op bezoek!
3. Vervoer 1. Naar de bushalte
2. Naar het station
4. Gezondheid 1. Mijn huisarts
2. Een folder halen
bij de huisarts
3. Naar de superk
markt
5. Werk 1. Zoek het beroep
2. Naar het CWI
3. Het interview
4. Een vacature zoek
ken in het krantje
6. Feestdagen en
vrije tijd
1. Koop een kaart
2. De verjaardagsk
kalender
3. Naar het buurtk
huis
4. Bel voor informak
tie
5. Gaan kijken bij
een (sportk)activiteit
7.De basisschool 1. Een brief van de
basisschool
2. Vraag het aan de
leerkracht
3. Naar de bibliok
theek
4. Koop een boekje
8. De gemeente 1. Wat zie je in het
gemeentehuis?
2. Haal het op het
gemeentehuis

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING - BIJLAGEN
BIJLAGE 2

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING - BIJLAGEN
Hulpblad computer
1 Zet de computer aan.
2 K lik op internet.
3 Typ T yp in: in: http://mondriaan.tinl.nl
http://mondriaan.tin.nl
http://mondriaan.tinl.nl
4 T yp uw gebruikersnaam en wachtwoord in.
K lik op: Inloggen.
G ebruikersnaam:…………………………………………………………….
W achtwoord: …………………………………………………………………..

KLAAR VOOR DE START
ALGEMENE HANDLEIDING - BIJLAGEN
5 K lik op:
Oefenen.
7 K lik op: Het verhaal
6
K lik op een thema.
8 T erug? K lik op: Hoofdmenu
Je kunt nu de oefeningen maken.
J e kunt nu de oefeningen maken.
9 S toppen? K lik op: Uitloggen
C omputer uit? K lik op: start en op: afsluiten.