Download PDF - Decom

Afgiftekantoor Bureau de dépôt Brussel Bruxelles X • X P408058 • P408058
V.U. E.R. Roger Roger de Laet, Laet, Decom, Decom, Stationsstraat Stationsstraat 108, 108, 2800 B-2800 Mechelen
NR 161
houtnieuws
HET HOUTVAKBLAD VOOR DE ARCHITECT, INTERIEURARCHITECT, TUINARCHITECT EN DE SECTOR
DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT • 48STE JAARGANG • 2DE TRIMESTER 2008 • JAARABONNEMENT: 26,00 • 6,50
BELGIË - BELGIQUE
P.B./P.P.
BRUSSEL X
BC6594
SIPO
BRANDREACTIE VAN HOUT
CE-MARKERING STRUCTUURHOUT

© Fragment
Driemaandelijks tijdschrift
van Belgian Woodforum,
huis van het hout
Vrijwilligerslaan 2 - B-1040 Etterbeek
Redactie
Koen De Mesel/Manu Defays
Tel. 02-219 28 32 - Fax: 02-523 39 62
E-mail: koen.de.mesel@woodforum.be
E-mail: manu.defays@woodforum.be
Verantwoordelijke uitgever
Roger de Laet, Decom,
Stationsstraat 108, 2800 Mechelen
Realisatie & Ontwerp
Decom NV, Stationsstraat 108, 2800 Mechelen
www.decom.be - bwf@decom.be
© CTIB - TCHN
© Decom
© Burg + Schuh, www.palladium.de
I n d i t n u m m e r
Advertentiewerving en -materiaal
Emmy Lee - Tel. 015-65 28 71, fax: 015-65 28 51
E-mail: regie@decom.be
• I N H O U D •
Project 4 Het Château de la Paix in Fleurus. Een memorabele
locatie die nu gerenoveerd wordt en die
onder andere de nieuwe raadzaal van de gemeente
huisvest …
8 De vierjaarlijkse Zweedse architectuurprijs
Wood Price werd gewonnen door een residentieel
bouwproject van veertig woningen in een
uitzonderlijk kader.
10 Enkele prachtige hedendaagse houtprojecten op
het plateau van Kirchberg, de Europese wijk in
Luxemburg.
Houtsoorten 12 Sipo is een fraaie, bruinachtig rode houtsoort
die geschikt is voor buitenschrijnwerk (ramen
en deuren) en voor de meest uiteenlopende
decoratieve binnentoepassingen, maar niet voor
gebruik in water- of grondcontact.
Technische fiches 14 Kleurmetingen op hout - CE-markering structuurhout
- Thermische prestaties van materialen
en gebouwencomponenten - Eisen qua
brandreactie van hout in diverse toepassingen
- Typebestek voor timmerwerk: planken, battens
en balken.
Signatuur 24 Monitor op hout.
Fashion 26 'Fragment' van artisanaal, tijdloos en hedendaags
& Design design gemaakt met behulp van heel eenvoudige
middelen.
Hout & Ecologie 28 CO2-balans van de bosbouw en het houtbeleid
in Zwitserland - Software die de milieuprestatie
van een gebouw meet.
Belgian 33 Geleide bezoeken onder architecten tijdens de
Woodforum Week van het Hout.
Expertise 34 Houtbiologie en verantwoord houtgebruik
Voor u verzameld 36 Beech Design Award - Studiedag voor leerkrachten
- Het bos geeft geheimen prijs aan jongeren
- Carrousel.
Iedereen heeft 38 Shinnoki - HAWA-Motronic 230VAC -
't over Wave-parket - Timber Grader MTG.
De redactie wenst volgende verduidelijkingen aan te brengen aan de publi-reportage verschenen in
Houtnieuws 160 pag 22 en 23 met als titel “Nieuwe behandeling tegen spinthoutkever”.
Het besproken procédé is wel degelijk een sterilisatie en geen preventieve behandeling.
Deze sterilisatie garandeert aan de bouwheer en architect dat de behandelde plankenvloeren vrij zijn van
lyctus maar eveneens van andere houtaantastende insecten op het moment van de levering/plaatsing.
Abonnementen
Lieven de Laet - Tel. 015-65 28 79 - Fax-: 015-65 28 51
E-mail: abonnementen@decom.be
www.houtnieuws.be
Abonnementsprijs
per jaar (4 nummers)
12,00 digitale versie
26,00 (België)
33,00 (buitenland)
Te storten op rek. nr. 210-0150901-21, met vermelding "abonnement
Houtnieuws". Het abonnement loopt gedurende 1 jaar na
datum van betaling. Bij adreswijziging 'Houtnieuws', oud adres
en, indien gekend, abonneenummer vermelden.
Alles werd in het werk gesteld opdat de gegevens die in
Houtnieuws verschijnen correct zouden zijn. Houtnieuws wijst
evenwel alle verantwoordelijkheid af inzake de toepassing van
deze gegevens. Indien de auteur vermeld staat, is deze uitsluitend
verantwoordelijk voor zijn artikel. Het opnemen van advertenties
in Houtnieuws betekent niet dat ze onder de bescherming van het
blad verschijnen.
© Cover: Åke E:son Lindman
De in dit nummer verschenen redactionele artikels mogen slechts
worden vermenigvuldigd of verspreid op welke manier ook - hetzij
gedeeltelijk of geheel - na uitdrukkelijke en schriftelijke toelating
van Houtnieuws.
houtnieuws 161
3

houtnieuws 161
4
• P R O J E C T •
Het Château de la Paix in Fleurus dankt zijn faam
aan het feit dat Napoleon I er zou overnacht
hebben op 17 juni 1815, de avond voor de slag
van Ligny. Een memorabele plaats dus, die
nu gerenoveerd wordt om het kabinet van de
burgemeester, de huwelijkszaal en andere diensten
van het gemeentebestuur onder te brengen. Een
van de hoofdbestanddelen van het project was
ongetwijfeld de renovatie van de raadszaal.
TEKST: PASCAL MAGEREN, DECOM
FOTO’S: RROQUINY
Hout brengt raad
Voor de uitvoering van het onderdak werd
soberheid nagestreefd. De lorkenhouten
schroten en de spantdelen tekenen zich af
op een achtergrond van wit pleisterwerk die
doorloopt tot de nok. Perforaties verlenen de
zaal een goede akoestiek.

Zeer laag plafond, lichtinval langs vensters
van diverse afmetingen in de drie
gevels, geen thermische isolatie, onstabiele
plankenvloer, verouderde technische
installaties, beperkte technische toegankelijkheid,…
Een uitdaging was de gemeentelijke
raadszaal wel! We hebben de
klant vrij snel overtuigd om over te gaan tot
een grondige renovatie. De bestaande zaal
liet immers heel wat te wensen over op het
vlak van veiligheid (niet conforme trap, geen
nooduitgang), stabiliteit (plankenvloer), toegankelijkheid
(voor personen met beperkte
mobiliteit), architecturaal comfort (licht,
verhoudingen,…), technische uitrusting en
meubilair, leggen de architecten Roland
Roquiny en Jean-Pierre Surleraux uit. Het
leek meer op een tweederangs vergaderzaal
dan op een raadszaal.
Een spant als leidraad
De ontdekking van een oude spant in het
dakgebinte was een eerste leidraad en bracht
ons op de idee om een dialoog aan te gaan
tussen het oorspronkelijke gebouw en de
huidige interventie door het benadrukken
van de grondstof hout, gaan de architecten
verder. De eerste fase van de renovatie
bestond er dan ook in om de verborgen
houten elementen te herwaarderen.
Het vals plafond werd afgebroken om
het volume van de zolder bij de zaal te
voegen. Vervolgens werden de gebrekkige
stukken van de eikenhouten spant
vervangen, scheuren gedicht en het geheel
verduurzaamd. Nieuwe bintbalken
in gelijmd gelamelleerd eikenhout werden
tussen de spantbenen geplaatst om de
stabiliteit te verzekeren. Op de begane
grond bleek onder het linoleum een oud
parket te zitten. Jammer genoeg was het te
erg beschadigd om een renovatie te overwegen.
De draagstructuur werd versterkt en
akoestische isolatie werd tussen de spanten
ingevoegd vóór het plaatsen van een
nieuwe parketvloer in lorken. Al deze wer- wer
ken werden uitgevoerd terwijl de activiteiten
op de onderverdieping konden doorgaan,
dankzij de herstelling en de versteviging van
de plankenvloer langs boven en de toepassing
van droge technieken.
Een cocon in lorken
Dit artikel is enkel zichtbaar
voor abonnees. Blijkbaar bent u
geen abonnee of heeft u uw login nog
niet ingevoerd op de openingspagina
De bekleding van de binnenwanden van
de zaal bestaat uit schroten in lorken van
20 x 40 mm die ter plaatse werden in
elkaar gezet. De binnenbekleding bood een
oplossing voor een aantal conceptuele en
technische Tijdens isolatiewerkzaamheden problemen. We konden de stellen ruimte de
www.houtnieuws.be
voortzetten verschillende en tegelijk betrokken de natuurlijke partijen (aanne (aanne-lichtin- val mer, beheersen. architect, Mobiele fabrikant, panelen opdrachtgever, met lamel lamel-
len …) werden zich vaak vóór de de vraag vensters of aangebracht het nodig is om een
de Klik geventileerde lichtinval op te dempen luchtspouw deze en pagina
tegenlicht te voorzien te ver tus- tus-
mijden. sen de De isolatie vensteropeningen en het onderdak. komen Vermits dus op
de om de tweede ingenieurs u plaats te en abonneren
van de zaal het krijgt departement weer een
intieme ‘Technisch en plechtige advies en sfeer. Consultancy’ Verder heeft van het
het
houten WTCB cocon deze vraag een verbindend zeer dikwijls effect voorgelegd dankzij
het krijgen, doorlopend zullen element we trachten dat de om zaal ze omgeeft hierna
en zo de goed oneffenheden mogelijk te wegneemt beantwoorden. doordat deu
ren en vensters aan het zicht ontnomen wor
den Met en uitzondering schakelborden van niet de meer gevallen zichtbaar die
zijn. we Anderzijds hierna zullen verhoogt bespreken, het comfort is voor een
doelbewuste ventilatie van de ruimte
(www.houtnieuws.be/newsletter)
Hout verleent de raadszaal zowel plechtigheid als intimiteit.
de gebruikers, aangezien gebruik gemaakt
wordt van de akoestische, thermische, hygrometrische
en visuele eigenschappen van
hout. Ten slotte integreert het de technische
elementen zoals radiators, netwerken, ver
lichting en thermische isolatie.
Meubilair op maat
De tafel van de raadszaal werd op maat
gemaakt, in de grafische continuïteit van
het project. Het geheel bestaat uit acht
rechthoekige tafels en één halfcirkelvor-
mige tussen tafel het voor onderdak burgemeester en de en thermis thermis-schepe- nen. che De isolatie structuur doorgaans van de tafels overbodig. bestaat
uit Ze buizen kan volgens in geborsteld ons roestvrij zelfs beschouwd staal. De
zijkanten worden als van nadelig, de tafels aangezien zijn bekleed ze met het
een condensatieverschijnsel aluminium plaat die zodanig aan de geplooid binnen binnen-
is zijde dat de van poten het van onderdak de structuur kan accentue op drie -
vlakken ren en bedekt vooral zijn. de thermische Het werkvlak prestaties bestaat
uit van een de blad dakopbouw in gelijmd gelamelleerd kan verminderen. eiken
van 28 mm dik. Een claustra in latten
sluit De circulatie het tafelvlak van af buitenlucht aan de binnenkant boven de
van isolatie de U zorgt gevormd immers door voor het een geheel. toename De
architecten van het drukverschil kozen eikenhout tussen als de link lucht met -
de spouw houtsoort en de van binnenruimten, de dakspant. waardoor Voor de
zitmeubels de hoeveelheid viel de binnenlucht keuze op lichte die stoe- door -
len convectie in getint in de multiplex dakopbouw voor kan het migreren, publiek,
de stijgt. raadsleden Een dergelijke beschikken convectie over zetels van bin in -
zwart nenlucht leder. doorheen de dakopbouw wordt
vaak veroorzaakt door de aanwezigheid
En de rest van het kasteel?
Het project hield ook rekening met de inrichting
van een inkomhal, sanitaire ruimten
en een kitchenette. Bij de bestaande
vestibule werd de bovenverdieping weggenomen,
zodat hij zich nu uitstrekt tot
het dak. Er werd een nieuwe trap geplaatst
in gelijmd gelamelleerd hout. De verschillende
plankenvloeren en wandbekledingen
in lorken moeten de link leggen met
de raadszaal. Het hout is overigens af- af
Info
Architecten: Jean Pierre Surleraux en
Roland Roquiny
Meubelen: Mathy by Bols
houtnieuws 161
5

w w w. c o i l l t e . c o m w w w. m e d i t e - e u r o p e . c o m w w w. s m a r t p l y. c o m

Bovenstaande beeldspraak komt voor op alles wat wij doen in 2008. Het geeft uitdrukking aan
ons thema in toekomstige advertenties. De belangrijkste boodschap is: het is “tijd om te kiezen”.
Wij zenden deze boodschap uit naar alle disciplines in de houtwereld en bouwsector. Binnen
Coillte Panel Products zijn wij ervan overtuigd dat keuzes die wij vandaag maken van wezenlijk
belang zijn voor de toekomst van onze planeet.
Juist nu, in 2008, is het tijd om te kiezen. Onze producten zijn verfijnd en afgestemd op de 21 e
eeuw. De productie vindt dicht bij de belangrijkste afzetmarkten plaats, is energie-efficiënt en
draagt bij aan een lagere CO2 uitstoot. Al onze producten zijn zonder enig voorbehoud FSC
gecertificeerd door de Forest Stewardship Council.
Coillte Panel Products zal het hele jaar door beslissers in de hout- en bouwsector uitnodigen om
verantwoorde keuzes in hout te blijven maken.
FSC certificering is essentieel. Het levert een positieve bijdrage in de strijd tegen de kli-
maatverandering. Het biedt u garanties dat ons hout afkomstig is uit verantwoord beheerde
bossen. ‘n Soort levensverzekering tegen illegale bosbouwpraktijken. Zakelijk gezien is dit de
beste oplossing.
Wij kozen ervoor om alleen gecertificeerde producten op de markt te brengen. Onze merknamen
Medite en SmartPly zijn innovatief, op de toekomst gericht
en volledig FSC-gecertificeerd. Wij hebben onze keuze
gemaakt. Het is nu aan u om te kiezen.
Door FSC gecertificeerde producten te kopen ondersteunt u wereldwijd de toename van duurzaam beheerd bos
FSC Supplier Cert. no. SA-FM/COC-0706 © 1996 Forest Stewardship Council A.C.

houtnieuws 161
8
• P r o j e c t •
Zweedse Wood Prize 2008
bekroont ‘boswoningen’
Östra Kvarnskogen, een
bouwproject van 40 woningen in
het Zweedse Sollentuna, sleepte
dit jaar de vierjaarlijkse Wood
Prize in de wacht. De jury was vol
lof over de ligging en het unieke
ontwerp dat de huizen harmonieus
integreert in het omringende
natuurgebied.
TeksT: AnuschkA MAhieu, DecOM
FOTO’s: Åke e:sOn LinDMAn
Östra Kvarnskogen is een stukje ongerepte
natuur in Zweden, gekenmerkt door
steile hellingen. Dat steile oppervlak heeft
de architecten Brunnberg & Forshed meer
geïnspireerd dan belemmerd in hun ontwerp
van 40 particulierenwoningen waartoe
Folkhem de opdracht gaf. Het ontwerp
van het wooncomplex behoort tot
de ‘rus in urbe’-school, een stroming in
stedenbouwkunde die natuurlijke elementen
integreert in woongebieden.
ongewone ligging
De jury van de Wood Prize was gecharmeerd
door het verrassende informele
karakter van het ontwerp waarbij de natuur
een belangrijke plaats inneemt. De
waaiervormige inplanting van de huizen
houdt het wilde en speelse karakter van
het natuurgebied intact, maar de opstelling
in waaiervorm werd ook doordacht
aangewend om de huizen op verschil-
lende hoogteniveaus een mooi geordend
geheel te laten vormen. “De ongewone
ligging van de huizen geeft hen een
intense architecturale expressie”, vond
de jury.
Voor de lagergelegen woningen werd
geopteerd voor een split-levelstructuur.
De hoger gelegen huizen op de helling
zijn halfondergronds gebouwd en springen
deels uit de helling waar ze steunen
op smalle, stalen pijlers tot 7 meter
lang. Die techniek was enkel mogelijk
door de keuze voor een licht bouwmateriaal
als hout. De woningen van Östra
Kvarnskogen, waarvan sommige bijna
tussen de boomtoppen zweven, doen
in meerdere opzichten aan boomhutten
denken. De daken zijn bedekt met
vetplanten en de gevels bekleed met
Falung-zwart hout, in combinatie met
onbehandelde lorken. Het schrijnwerk is
donker geverfd en de dakgoten zijn uit
hout vervaardigd.
Felbegeerde prijs
Voor de Wood Prize 2008 moest de jury,
na een eerste selectie uit 205 genomineerden,
een winnaar kiezen uit 11 laureaten.
Hoewel het architecturale niveau van
alle genomineerden zeer hoog lag, koos
de jury unaniem voor Östra Kvarnskogen.
De winnaar ontving een gouden paardje
en een geldprijs van 100.000 Zweedse
kronen (ca. 10.700 euro).
De Wood Prize is een initiatief van de
Swedish Forest Industries Federation die
de prijs om de vier jaar toekent. Alleen
voltooide, nieuwe gebouwen
in Zweden komen
in aanmerking voor
de prijs die een erkenning
is voor
gebouwen,
bruggen
of andere constructies waarin hout werd
gebruikt. De jury beoordeelt de projecten
op hun uitzonderlijke architecturale kwaliteiten
en de mate waarin hout, in combinatie
met andere materialen, aangewend
wordt bij de constructie
of als systeemoplossing
wordt toegepast. Met
de wedstrijd wil de
organisator aantonen
hoe hout een kostenefficiënte
oplossing biedt
in verschillende sectoren
van de harde bouwmaterialenmarkt.
Info
www.skogsindustrierna.org

Medite Premier is uniek. Zo verschillend van Lite
MDF als appels zijn van peren.
De verdichting is hoger. Het laat zich beter
machinaal bewerken en geeft een superieur
eindresultaat. Kwalitatief zeer betrouwbaar en
geschikt voor veel specifieke toepassingen. Dit is
uitzonderlijk en zeker niet gebruikelijk in de huidige
MDF-markt.
Medite Premier is beschikbaar in een breed scala
afmetingen en diktes. De consistente lichte kleur
levert de beste basis voor elke toplaag. Zelfs het
Medite Premier.
Niet alle MDF
is hetzelfde.
team achter Premier is constant. Zij verkopen en
adviseren tenslotte al langer MDF dan ieder ander.
Medite biedt een breed assortiment aan unieke
MDF-producten die allemaal FSC gecertificeerd
zijn: Medite Premier, Medite MR, Medite FR,
Medite Plus, Medite Exterior, Medite Ecologique
en Medite FQ. Surf naar www.medite-europe.com
om er zeker van te zijn dat u het juiste product voor
uw toepassing gebruikt. Want
zoals u ziet: zelfs niet alle
Medite MDF is hetzelfde.
w w w . c o i l l t e . c o m w w w . m e d i t e - e u r o p e . c o m w w w . s m a r t p l y. c o m
MDF VOOR DE 21 e EEUW
Door FSC gecertificeerde producten te kopen ondersteunt
u wereldwijd de toename van duurzaam beheerd bos
FSC Supplier Cert. no. TT-COC-2097
© 1996 Forest Stewardship Council A.C.

houtnieuws 161
10
• P R O J E C T •
PROJECTEN OP DE LUXEMBURGSE KIRCHBERG
De Europese ziel van hout
In de Europawijk op de Kirchberg,
een plateau van 36 ha in het
Groothertogdom Luxemburg,
wordt met de regelmaat van
een klok gebouwd. Prachtige,
hedendaagse ontwerpen schieten
er als paddestoelen uit de grond.
Wij bezochten er enkele pareltjes
en zagen hoe het hout in ieder
gebouw een specifieke functie
vervult.
TEKST: MIA DE KEERSMAEKER
Via de Groothertogin Charlotte-brug,
vanwege de kleur ook wel de “rode
brug” genoemd, bereikt men vlotjes het
plateau met de bus of met de wagen.
Naast de financiële instellingen zijn
het Museum voor Hedendaagse Kunst
(MUDAM), het spiksplinternieuwe
Centre de Congrès - met EU-congrescentrum
- en het sport- en cultuurcentrum
La Coque er de blikvangers. In
het oude stadscentrum Grund is de
Abdij van Neumünster dan weer een
voorbeeld van houtrenovatie in een hedendaagse
omgeving. Tweederde betaalt
de Europese Unie, eenderde is voor rekening
van het Groothertogdom.
Hout schept sfeer
Met het MUDAM zette de stad
Luxemburg zich als museumsite op de
Europese kaart. Voor de bouw werden
kosten noch moeite gespaard. Voor het
ontwerp werd niemand minder dan de
Chinees-Amerikaanse sterarchitect Ieoh
Minh Pei aangetrokken, bekend van de
piramide van het Louvre en de East
Wing van de National Gallery of Art
in Washington. Op een eigenzinnige
manier volgde Pei de oude vijfhoekige
verdedigingswallen van de historische
resten van het fort van Vauban vlakbij.
Op de vloeren in de expositieruimtes
valt meteen de natuurlijke tint van eiken
op. In het auditorium, goed voor zo’n
120 zitplaatsen, siert esdoorn het podium
en de vloer. De muren werden
voorzien van akoestische panelen en
roosters in berken, wat het geheel een
zachte uitstraling geeft en de nodige
rust creëert voor intieme concerten of
kleinschaligere meetings of conferenties
(www.mudam.lu).
Hout op het kruispunt van
cultuur en sport
Het Olympisch centrum La Coque is
qua ligging het scharnierpunt op de
Kirchberg tussen het financiële en het
culturele aanbod. Als een tempel gewijd
aan sport en cultuur ontstonden op de
tekentafel van de Parijse architect Roger
Taillibert zachte vormen vol elegantie,
met gewelven bestaande uit dunne sluiers
van voorgespannen beton en een
© Burg + Schuh, www.palladium.de

geometrie van herhaalde omwenteling.
De gewelven creëren binnenruimtes en
volumes die rijk zijn aan een architectonische
diversiteit en bieden een
permanent spektakel van natuurlijk licht
dat gul door de openingen in het dak
binnenstroomt.
Over 13 ha realiseerde de architect eerst
een gigantische sportieve Olympische
accommodatie. Nadien werd La Coque
voltooid met houten structuren die vastgehecht
werden aan en de vorm volgen
van de koperen dakbedekking.
La Coque beschikt over indoor ruimtes
voor allerlei sportdisciplines, de
Arena (een grote zaal met een piste van
4.300 m² en 8500 zitplaatsen die overigens
bijzonder geschikt is voor culturele
massa-evenementen), gymnastiekzalen,
een amfitheater met 250 plaatsen, een
trainingcentrum voor 72 atleten enz. In
al deze plaatsen valt de dakstructuur in
gelijmd gelamelleerd hout op die in het
amfitheater mede voor de akoestiek en
de warmte zorgt (www.coque.lu).
Hout ter conservering
In Grund, het stadscentrum met indrukwekkend
uitzicht op de rotswand
dat Luxemburg de bijnaam “Gibraltar
van het noorden” opleverde, ligt de
Abdij van Neumünster (1606). De abdij
groeide uit tot een Centre Culturel de
Rencontre, een open forum dat via zeer
diverse activiteiten nieuwe accenten legt
in het culturele leven in Luxemburg.
Maar ook historische momenten, zoals
de ondertekening van de toetreding van
© Burg + Schuh, www.palladium.de
Hout als wisselwerking
© www.ccrn.lu
Roemenië en Bulgarije tot de Europese
Unie in 2005, vonden daar plaats. In het
complex, van de hand van Jean Ewert,
betuigen eiken, beuken, en berken respect
voor het verleden van de ruimtes.
Tijdens de renovatie werd het dakgebinte
van de drie eenheden bewaard;
ziek eiken werd in dezelfde historische
context en techniek vervangen en herstellingen
werden in eiken uitgevoerd
(www.ccrn.lu).
Het reusachtige Centre de Congrès combineert de
noden van een congrescentrum met de eisen van een
vergaderzaal voor de Europese lidstaten, die er elkaar
vanaf 2012 jaarlijks zullen ontmoeten. Zowel qua
veiligheid, akoestiek en techniek moesten die verschillende
functies op elkaar afgestemd worden. Daarom
zijn er drie hightech ruimtes voor meetings (300m²,
160m², 130m²) en kan het restaurant Belvédère, met
een groot terras op het Europaplein en met zicht op
het MUDAM en de Philharmonie, tot 100 gasten ontvangen.
De lange hallen voor congressen, tentoonstellingen
of andere events kunnen tot 1000 mensen aan.
De foyer alleen al kan multifunctioneel ingezet worden,
de ruimte volgt de lijn van de façade die zo’n 300 meter
lang is. De vergaderzaal voor de EU-lidstaten (50 x 30
m) plaatste men als een ovale cocon in de open foyer
van het congrescentrum. In de cocon voorzag men niet
alleen 28 cabines voor tolken, ook 84 afgevaardigden
van de EU kunnen er plaatsnemen rond een even ovale
tafel. Aan de buitenkant werd gebruikgemaakt van het
gedistingeerde Amerikaans noten. Opvallend zijn de
noesten, de mooie tekening en de chocoladebruine
kleur van deze exclusieve houtsoort, die als een tweede
huid over de betonnen constructie ligt. Het Amerikaans
noten vinden we binnenin de cocon, op de vloer en op
de trappen in de foyer, terug. Het geheel zet aan tot
reflectie, hopelijk worden er ook goede beslissingen
genomen. (www.luxcongress.lu).
houtnieuws 161
11

houtnieuws 161
12
• H O U T S O O R T E N •
Sipo
Sipo is een fraaie, bruinachtig
rode houtsoort uit Midden- en
West-Afrika. Ze is geschikt
voor buitenschrijnwerk (ramen
en deuren) en voor de meest
uiteenlopende decoratieve
binnentoepassingen, maar
niet voor gebruik in water- of
grondcontact.
TEKST: IR. K. DE MESEL, BELGIAN WOODFORUM
Groeigebieden
Sipo is de commerciële naam voor de
botanische soort Entandrophragma utile
Sprague, behorend tot de familie der
Meliaceae, voorkomend in het immergroene
tropische regenwoud van bijna alle
landen in Midden- en West-Afrika (zoals
Ivoorkust, Ghana, Nigeria, Kameroen, de
Centraal-Afrikaanse Republiek, RD Congo,
Congo-Brazaville).
Boombeschrijving
De maximale boomhoogte bedraagt 40 à
60 m, de diameter boven de wortelaanzet
70 tot 130 cm. De rechte, takvrije, cilindrische
stam is 10–30 m lang.
Houtbeschrijving
Het kernhout van sipo heeft een bruinachtig
rode kleur, die onder invloed van
het zonlicht goudbruin kleurt; het spint
is rozegrijs.
Tabel 1: Fysische eigenschappen
Het kwartierse vlak vertoont in lichte
mate een gestreepte tekening van afwisselende
donkere en lichte banden door de
kruisdraad of onregelmatige draad. Deze
streeptekening en kruisdraad zijn veel
minder uitgesproken dan bij sapelli; sipo
is dan ook stabieler dan sapelli.
Op dosse vertoont sipo vaak een paarsachtige
vlamtekening door de aanwezigheid
van parenchymweefsel.
De nerf is matig tot fijn.
Kwaliteiten,
duurzaamheidsklasse
In België wordt de topkwaliteit FAS (First
and Second), te beschouwen als hart- en
spintvrij en nagenoeg vrij van fouten,
ingevoerd.
Gemiddelde volumieke masse bij 15 % houtvochtgehalte: 650 kg/m³
Krimp in % : - van 90 – 60 % relatieve luchtvochtigheid
Radiaal :
Tangentiaal :
- van 60 – 30 % relatieve luchtvochtigheid
Radiaal :
Tangentiaal :
Werken in %
van 90–60 % relatieve luchtvochtigheid:
van 60–30 % relatieve luchtvochtigheid:
Tabel 2: Mechanische eigenschappen
Buigsterkte (in N/mm²): 89
Elasticiteitsmodulus (in N/mm²): 11.000
Druksterkte evenwijdig aan de vezel (in N/mm²): 58
Schuifsterkte (in N/mm²): 14,9
Hardheid volgens Janka (in N): kops:
langs:
–
5.600
0,9
1,1
0,8
0,8
2,0
1,6
Het kernhout behoort tot de natuurlijke
duurzaamheidsklasse II-III.
Het spinthout is uiteraard niet duurzaam
en behoort tot duurzaamheidsklasse V.
Drogen
Het drogen dient met zorg te gebeuren.
Het is raadzaam om tussen het drogen
en de machinale verwerking een wachtperiode
te respecteren om de spanningen te
verminderen.
Bewerking
De bewerkbaarheid is goed, zowel machinaal
als met handgereedschap. Bij onregelmatig
draadverloop is een kleine
snijhoek aangewezen om een goed glad
oppervlak te verkrijgen.
Bevestiging
Het spijkeren en schroeven verloopt goed.
In contact met ijzer kunnen blauwgrijze
vlekken voorkomen.
Afwerking
Sipo laat zich goed afwerken. Een poriënvuller
is nodig voor een gladde afwerking.
Toepassingen
Sipo is een decoratieve, veelzijdige, bruinachtig
rode houtsoort geschikt voor buitenschrijnwerk
(ramen en deuren) en voor
de meest uiteenlopende binnentoepassingen,
zoals parket en plankenvloeren, binnenschrijnwerk,
lambriseringen, schroten
voor wanden en plafonds, binnendeuren,
trappen, meubelen, jachtbouw, draaiwerk,
snijfineer,....
© www.steenschuit.be

Tabel 3: Commerciële afmetingen voor ruw gezaagd hout
- 26 mm x 80 mm in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
- 26 mm x 105 mm in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
- 26 mm x 130 mm in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
- 26 mm x 155 mm in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
- 26 mm x 180 mm in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
- 26 mm x 205 mm in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
Ook verkrijgbaar in vallende breedtes:
- 26 mm x 155 mm/en meer met 10 à 15 % toegelaten in breedtes van 100–140 mm, in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
- 40 mm x 155 mm/en meer, met 10 à 15 % toegelaten in breedtes van 100–140 mm, in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
- 52 mm x 155 mm/en meer, met 10 à 15 % toegelaten in breedtes van 100–140 mm, in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
Ook verkrijgbaar in vaste breedtes:
- 65 mm x 90 mm, in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
- 65 mm x 105 mm, in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
- 65 mm x 130 mm, in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
- 65 mm x 155 mm, in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
- 65 mm x 180 mm, in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
- 80 mm x 90 mm, in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
- 80 mm x 130 mm, in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
Ook verkrijgbaar in vallende breedtes:
- 65 mm x 155 mm/en meer, met 10 à 15 % toegelaten in breedtes van 100–140 mm, in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
- 80 mm x 155 mm/en meer, met 10 à 15 % toegelaten in breedtes van 100–140 mm, in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
- 105 mm x 155 mm/en meer, met 10 à 15 % toegelaten in breedtes van 100–140 mm, in lengtes van 185 cm en meer, gemiddeld 275 cm of beter
Tevens verkrijgbaar in gelijmd gelamelleerd :
63 mm x 86 mm
63 mm x 125 mm
houtnieuws 161
13

houtnieuws 161
14
• T E C H N I S C H E F I C H E •
Kleurmetingen op hout
Hoewel houtvaklui nog vaak de
voorkeur geven aan een visuele
beoordeling van de houtkleur, kan
een objectieve beoordeling met
behulp van meetinstrumenten
bijdragen tot een optimale
productie.
TEKST: IR. INGE WUIJTENS, TECHNISCH CENTRUM
DER HOUTNIJVERHEID (CTIB-TCHN)
Kleurschakeringen in houten producten dragen
bij tot de specifieke eigenheid van het
materiaal. Houtkleur met zijn nuances kan
als een belangrijke troef uitgespeeld worden
ten opzichte van andere materialen. Tijdens
interne productiecontroles of bij optimalisatie
van productieprocessen kan de evaluatie
van al of niet aanvaardbare kleurverschillen
op houtoppervlakken zowel visueel als instrumenteel
gebeuren.
Doorgaans wordt in de houtsector de voorkeur
gegeven aan visuele beoordelingen van
de oppervlaktekleur van hout. Dergelijke
visuele evaluaties worden echter beïnvloed
door factoren zoals:
- de structuur en textuur van het oppervlak,
- de achtergrond of omgeving bij perceptie,
- de gebruikte lichtbron,
- de observatiehoek,
- de fysische en psychische toestand van de
waarnemer,
- de grootte van de objecten,
- de afstand tussen de gekleurde objecten, …
Deze factoren dragen bij tot het subjectieve
en persoonsgebonden karakter van de visuele
waarneming van kleur. Een objectieve
benadering van kleur en kleurverschillen met
behulp van meettoestellen kan bijdragen tot
optimalisatie van de productie.
Meettoestellen
De twee courante meetinstrumenten voor
kleurmetingen op hout zijn de spectrofotometer
en de tristimulus colorimeter. In
beide gevallen wordt een object belicht.
Een gedeelte van het gereflecteerde licht
wordt opgevangen, geanalyseerd en de
intensiteit wordt berekend. De spectrofotometer
meet de intensiteit van het
gereflecteerde licht in discrete golflengteintervallen
(5, 10 of 20 nm) doorheen het
zichtbare gedeelte van het spectrum (380
nm tot 730 nm). In een tristimulus colorimeter
wordt het opgevangen licht geanalyseerd
met behulp van drie verschillende
optische filters.
Het Technisch Centrum der Houtnijverheid
(CTIB-TCHN) beschikt over een spectrofotometer
CM2600-d van Konica Minolta
(figuur 1). De diameter van de meetopening
van het toestel kan worden aangepast: zowel
3 als 8 mm zijn mogelijk.
Kleurenruimte en parameters
Dit artikel De resultaten is van enkel instrumentele zichtbaar kleurmetingen
kunnen op verschillende manieren
voor abonnees. worden weergegeven. Blijkbaar Verschillende parame- bent u
geen abonnee ters en kleursystemen of heeft kunnen u worden uw login gese- nog
lecteerd.
niet ingevoerd op de openingspagina
Wit
L* = 100
www.houtnieuws.be
Groen
Geel
Klik op deze pagina
Blauw
om u te abonneren Rood
(www.houtnieuws.be/newsletter)
Zwart
L* = 0
CIE-L*a*b* kleurensysteem
Algemeen wordt aangenomen dat het
CIE-L*a*b*-kleursysteem het best geschikt is
voor de karakterisering van houtkleur (figuur
2). De parameter L* is een maat voor de helderheid
van het oppervlak; deze varieert tussen
0 (volledig zwart) en 100 (volledig wit).
De a*-waarde is de groenrode component,
variërend tussen -100 (groen) en 100 (rood).
De blauwgele component of de b*-waarde
varieert tussen -100 (blauw) tot 100 (geel).
Kleurverschillen tussen 2 punten in de kleurenruimte
kunnen worden gekarakteriseerd
door de vectoriële afstand tussen 2 punten,
de ΔE*-waarde:
ΔE* = (ΔL* ) 2 + (Δa*) 2 + (Δb* ) 2
ΔE* E* E = √ ( ΔL* ) 2 + (Δa*) 2 + (Δb* ) 2
* = √ ( b
Kleurmetingen met spectrofotometer
Wanneer de ΔE*-waarde wordt gebruikt als
objectieve karakterisering van een kleurverschil,
dient echter wel in acht genomen
te worden dat eenzelfde ΔE*-waarde het
resultaat kan zijn van verschillende combinaties
van ΔL*-, Δa*- en Δb*-waarden
en dus verschillende visuele betekenissen
kan hebben. Het is dus zeker zinvol om
de componenten ΔL*, Δa* en Δb* ook
afzonderlijk te evalueren.
Nood aan meetmethodiek
Voor kleurmetingen op hout bestaat geen
eenduidige werkwijze. Het aantal noodzakelijke
meetpunten, de te meten oppervlakte,
de ligging van de meetpunten
op het oppervlak en het best geschikte
meettoestel verschillen in de literatuur
naargelang de bron. De tolerantie op een
kleurverschil wordt ondermeer beïnvloed
door de houtsoort, de aard van de afwerking
van het houtoppervlak en de toepassing
waarvoor het oppervlak is bestemd.
Het CTIB-TCHN diende bij IWT-Vlaanderen een
projectvoorstel in voor een Collectief Onderzoek:
’Ontwikkeling van een methodische kleurbeoor- kleurbeoor- kleurbeoor
deling voor optimalisatie en innovatie bij de
productie van eiken houten meubelen en parket‘,
samen met de partners UGent (Laboratorium
voor Houttechnologie) en Centexbel. Het onder
zoek heeft als hoofddoel de fabrikanten extra kennis
te laten verwerven over het meten van kleur.
Vervolgens wordt ook ingegaan op de invloed van
een afwerkingsysteem op het uitzicht (de “appearance”)
van een houtoppervlak en het gedrag
van hout doorheen de tijd onder invloed van licht.
Het onderzoeksproject loopt over 2 jaar en gaat
van start midden 2008.
© CTIB-TCHN

www.peugeot.be
Het nieuwe Partner bedrijfsvoertuig heeft werkelijk alles om u het werken
makkelijk te maken. Zo biedt hij in zijn configuratie met de innoverende
Multi-Flex bank drie individuele zitplaatsen. Deze bank maakt de
binnenruimte extra moduleerbaar en functioneel. Neergeklapt creëert ze
extra laadvolume en vormt het vervoer van een voorwerp van 3 m lang of
zelfs een Europalet, geen enkel probleem. De Partner is eveneens voorzien
van heel wat handige opbergvakken en een nooit eerder gezien comfort
voor een wagen van zijn categorie. Met deze Partner wordt werken elke
dag een heel stuk aangenamer.
Er is al een Partner bedrijfsvoertuig vanaf 9.671 € excl. BTW * .
ProfEssionals BEgrijPEn Elkaar.
*Aanbieding geldig voor een bestelling geplaatst tussen 1/5/2008 en 30/6/2008, geleverd vóór 31/7/2008
en ingeschreven vóór 31/8/2008.
3 echte zetels
Volledige flexibiliteit
Nuttig laadvermogen:
van 550 tot 775 kg
Hoogte:
van 1,81 tot 1,83 m
Lengte:
4,38 m
Volume:
van 3,3 tot 3,7 m 3

houtnnieuws 161
16
• T E C H N I S C H E F I C H E •
CE-MARKERING VAN CONSTRUCTIEHOUT
Begeleiding van de bedrijven
In september 2008 wordt de CE-
markering van constructiehout
verplicht. Maar voor de bedrijven
gaat er heel wat voorbereidend werk
aan vooraf. Er bestaan weliswaar
regels, maar die moeten ook
nog in begrijpelijke taal worden
omgezet en concreet worden
toegepast. Daarom hebben de
beroepsverenigingen van Zagerijen
en Houthandelaars, in samenwerking
met Valbois RN en het Technisch
Centrum voor de Houtnijverheid,
beslist om de bedrijven hierin bij
staan door deze reglementering en
de toepassing ervan in praktische
termen om te zetten.
TEKST: FRANÇOIS DENEUFBOURG, VALBOIS RN;
MANU DEFAYS, BELGIAN WOODFORUM;
HUGUES FRÈRE, HOUTINFOBOIS
Er werden verschillende informatieavonden
georganiseerd en een document opgesteld
dat een overzicht geeft van de technische en
reglementaire aspecten inzake CE-markering.
Deze onderwerpen komen aan bod:
- De geharmoniseerde norm NBN EN
14081
- Het attesteringsniveau voor CE-markering
van constructiehout met rechthoekige
doorsnede
- Begrippen voor de sortering
- Definitie van constructiehout, toelaatbare
afwijkingen en verwerking
- Toepassen van de CE-markering
• Informatie die verplicht dient te worden
vermeld op het product bij klassering
• Informatie te vermelden op het product
of op het begeleidend document
• Conformiteitsattest
• Afwezigheid van markering om esthetische
redenen
• Inschrijving in het register
- Normen en systemen voor visuele sortering
in Europa, internationale erkenning
- Procedure voor het behalen van het certificaat
van visuele sorteerder van naaldhout
voor constructietoepassingen volgens
STS 04
- Procedure voor het behalen van het certificaat
dat een bedrijf toelaat om het
CE-merkteken aan te brengen op constructiehout
met rechthoekige doorsnede
(naaldhout, loofhout uit gematigde en
tropische streken)
- De dagelijkse verplichtingen van bedrijven
gecertificeerd voor de CE-markering
- Verantwoordelijkheid van de sortering
- Machines voor de sortering
- Beslissingshulp, te stellen vragen bij de
aankoop van een machine
- Installatie van een machine voor de sortering
in het bedrijf en initiële regelingen
- Terrashout.
Het document staat vanaf eind juni op de
website van volgende verenigingen:
HOUTINFOBOIS: www.houtinfobois.be
VALBOIS RN: www.portailbois.be
BWF: www.woodforum.be
NFH: www.nfh.be
De vragen van technische en reglementaire
aard die in het document aan bod
komen zijn slechts één van de drie begeleidingsacties
die de Federaties van de
Zagerijen en van de Houthandelaars voor
bedrijven hebben uitgewerkt:
- een tweede actie handelt over economische
en financiële vragen: rendement
van de sortering, kostprijs,…
- een derde actie heeft betrekking op de
economische problemen waarmee de
bedrijven te maken kunnen krijgen: een
sorteercentrum in onderaanneming, of
collectief, of mobiel, met een eventuele
overheidstussenkomst…
Dankzij de medewerking van het
Opleidingscentrum Hout hebben bedrijven
makkelijker toegang tot de voorbereidende
opleidingen voor het examen om het certificaat
van sorteerder te verkrijgen.
Naast het vanzelfsprekende economische
belang van deze begeleidingsacties wensen
we de uitstekende geest van samenwerking
tussen talrijke onderdelen van
de houtkolom te benadrukken. Het gaat
hier om een collegiaal werk, wat op zich
reeds een zeer bemoedigend resultaat is.
Wij willen dan ook met deze hun partners
hiervoor danken.
Info
Op aanvraag is ook een papieren versie
van dit document te verkrijgen. Voor alle
bijkomende informatie kan u zich richten tot:
François Deneufbourg, Valbois RN,
f.deneufbourg@valbois.org, 061-29 30 70
Hugues Frère, Houtinfobois,
h.frere@houtinfobois.be, 02-219 27 43
Manu Defays, Belgian Woodforum,
manu.defays@woodforum.be, 02-219 28 32

TeksT: ir. inge WuijTens, Technisch cenTrum der houTnijverheid
(cTiB-Tchn)
U: warmtetransmissiecoëfficiënt (W/m²K) (vroeger was dit de
k-waarde)
λ: thermische geleidbaarheid (W/mK)
De warmtetransmissiecoëfficiënt U is een maat voor de hoeveelheid
warmte die doorheen een wand gaat, per tijdseenheid, per
eenheid van oppervlakte en per eenheid van temperatuurverschil
tussen de binnen- en de buitenomgeving.
Dus:
1
U =
Ri + Σ dj + Re
j λ j
• t e c h n i s c h e F i c h e •
Thermische
prestaties van
materialen en
gebouwen-
componenten
Waarin:
U: warmtetransmissiecoëfficiënt (W/m 2 K)
Ri: overgangsweerstand aan het binnenoppervlak (m 2 K/W)
Re: overgangsweerstand aan het buitenoppervlak (m 2 K/W)
dj: dikte van laag j (m)
λj: thermische geleidbaarheid van laag j (W/mK)
Voor hout wordt met 2 λ-waardes gewerkt:
naaldhout: λ = 0.13 W/mK
loofhout: λ = 0.18 W/mK
Men kan dus spreken van de lambda-waarde van een materiaal
(die weliswaar kan variëren naargelang de densiteit van het materiaal
zoals bij hout, waar het onderscheid tussen loofhout en
naaldhout wordt gemaakt), maar men kan niet spreken van de
U-waarde van een materiaal (wel van de U-waarde van een component
van een gebouw, bv. een raam of een deur).
Met Igel ®
ligt het snel
MONTAGESYSTEEM
VOOR HOUTEN TERRAS:
*REEDS 270.000 M 2 GEPLAATST
SNEL TE PLAATSEN
ONZICHTBARE SCHROEVEN
NIEUW
VERNIEUWDE
LAGERE KLEMMEN:
Æ Minder zichtbaar
Æ Ook voor dunnere planken
Æ Meer tijdswinst
DUS BETER EN GOEDKOPER
Hoofdinvoer Benelux: Lagae Hout NV ≠ Graaf Karel de Goedelaan 32 ≠ 8500
Kortrijk ≠ België ≠ Tel. +32 56 22 14 29 ≠ Fax +32 56 20 32 80 ≠ www.lagae.be
Voor meer informatie: bekijk het demofi lmpje op www.lagae.be of
bestel een infopakket met cd-rom op +32 56 22 14 29.

houtnieuws 161
18
• T E C H N I S C H E F I C H E •
EUROPESE REGELGEVING
Aan welke eisen qua brandreactie moet
hout in diverse toepassingen voldoen?
Steeds meer worden de
kenmerken van bouwmaterialen
onderhevig aan Europese
regelgeving. Dat geldt ook voor
de brandreactie van hout. In dit
artikel overlopen we wijzigende
wetgeving over brandreactie en
geven we een overzicht van de
nieuwe, Europese eisen waaraan
de brandreactie van hout in
diverse toepassingen moet
beantwoorden.
TEKST: WARD VAN PETEGHEM, TECHNISCH
CENTRUM DER HOUTNIJVERHEID (CTIB-TCHN)
Van nationale naar Europese
regelgeving
Tot voor kort werd de brandreactie geëvalueerd
en getest volgens de Belgische norm
NBN S 21-203. De materialen werden ingedeeld
in 5 klassen: A0, A1, A2, A3 of A4 (A0
als niet-brandbaar materiaal).
Momenteel zijn er op wetgevend vlak 3 soorten
van voorschriften:
- voorschriften die niet specifiek aan de
bestemming van een constructie gebonden
zijn. Deze worden op federaal vlak geregeld
via de basisnormen (KB van 7 juli 1994, zie
tabel 1).
- voorschriften die aan de bestemming van
een constructie gebonden zijn (bv. rustoorden,
hotels). Deze worden geregeld via de
gemeenschappen en de gewesten.
- voorschriften gekoppeld aan vergunningen/vorderingen
op provinciaal en gemeentelijk
vlak.
Langzamerhand dienen alle bouwproducten
die op de markt gebracht worden te voldoen
aan de Europese bouwproductenrichtlijn
(Construction Product Directive: CPD),
die geldt voor de volledige markt van de
Europese Gemeenschap.
Brandreactie-eisen volgens EN
13501-1
Concreet uit zich dat in het verschijnen
van een CE-markering op het product.
Deze CE-markering mag pas aangebracht
worden indien het product voldoet aan 6
essentiële eisen opgenomen in de CPD:
- mechanische sterkte en stabiliteit
- hygiëne, gezondheid en milieu
- gebruiksveiligheid
- geluidshinder
- energiebesparing en warmtebehoud
- brandveiligheid.
Voor elk van deze essentiële eisen werden
per product te declareren karakteristieken
vastgelegd. Voor vloeren kan dat bv. qua gebruiksveiligheid
uitglijdweerstand of elektrostatische
oplading zijn. Voor brandveiligheid
zijn dat brandweerstand en brandreactie.
Met het oog op een vrije markt en de harmonisatie
van de verschillende nationale
test- en evaluatienormen besliste men voor
elke eis overal eenzelfde norm te hanteren.
Voor het evalueren van de brandreactie werd
dat de EN 13501-1.
7 Euroklassen
Volgens de EN 13501-1 worden bouwmaterialen
op het vlak van brandreactie ingedeeld
in 7 Euroklassen: A1, A2, B, C, D, E, F (met F
als slechtste klasse). Voor vloeren geldt een
aparte classificatie: van A1fl tot Ffl. De indeling
gebeurt op basis van verschillende testen.
Dit artikel is enkel zichtbaar
voor abonnees. Blijkbaar bent u
geen abonnee of heeft u uw login nog
van gebouwen
niet ingevoerd op de openingspagina
Aan de meeste Euroklassen worden twee
classificaties toegevoegd, met name:
- rookontwikkeling: s1 (weinig rook), s2 (matige
rook), s3 (onbeperkte rook)
- klassen voor vallende brandende druppels:
d0 (geen), d1, d2 (onbeperkt).
Tabel 1: Federale basisnormen niet specifiek gebonden aan de bestemming
Vloerbekledingen
Bekledingen
van verticale
wanden
Plafonds
en valse
plafonds
Thermische lokalen en ruimten
Parkeerruimten
Collectieve keukens
Machinekamer en schachten
Binnentrappenhuizen
Evacuatiewegen
A0 A0 A0
Overlopen van liften
Huiskeukens behalve in de lage
woningen
A2 A1 A1
Liftkooien en goederenliften A3 A2 A2
Zalen
Alle andere lokalen die hierboven
niet vermeld werden:
A3 A2 A1
HG (1)
MG (1)
LG (1)
Vloerbekledingen
Thermische lokalen en ruimten
Parkeerruimten
Collectieve keukens
Machinekamer en schachten
Binnentrappenhuizen
Evacuatiewegen
A0
Overlopen van liften
Huiskeukens behalve in de lage
woningen
A2
Liftkooien en goederenliften A3
Zalen
Alle andere lokalen die hierboven
niet vermeld werden:
A3
HG A3
A3
A2
A4
A4
A2
A4
A4
A2
(1)
MG (1)
LG (1)
Vloer-
www.houtnieuws.be bekledingen
Bekledingen
van verticale
wanden
Plafonds
en valse
plafonds
Klik op deze pagina
om u te abonneren
A0
A0 A0
A2
A1 A1
A3
A2 A2
A3
A2 A1
A3
A3
A2
A4
A4
A2
A4
A4
A2
(www.houtnieuws.be/newsletter)
Bron: KB 7-7-1994
(1) HG=hoge gebouwen, MG=middelhoge gebouwen, LG=lage gebouwen
Brandweerstand versus
brandreactie
Brandweerstand is de tijd dat een
element onder een bepaalde belasting
en onderhevig aan de genormaliseerde
temperatuursbelasting zijn
functie vervult. Men onderscheidt de
stabiliteit, vlamdichtheid en warmteisolatie
van bouwelementen.
Brandreactie is het geheel van eigenschappen
van een bouwmateriaal
die het ontstaan en de ontwikkeling
van vuur en rook beïnvloeden. Men
onderscheidt o.a. het gemak van ontsteken,
vlamuitbreiding, rookproductie
en snelheid van warmteafgifte.
Voor wand- en plafondproducten kan
het optreden van brandende, vallende
druppels de branduitbreiding
bevorderen.

In andere lidstaten, zoals Frankrijk en
Nederland, is er via de wetgeving een correlatie
vastgelegd tussen de oude klassen
en de Euroklassen.
Zoals blijkt uit tabel 2 geschiedt de declaratie
van de brandreactie van een bouwproduct
via Europese regels, maar het
vastleggen van de vereiste brandreactieklasse
voor een bepaalde toepassing blijft
een nationale bevoegdheid.
Het Europese test- en classificatiesysteem
verschilt echter grondig van het
huidige Belgische systeem voor alle toepassingen,
behalve voor de vloerbekledingen.
Daarom zullen de Euroklassen
binnenkort in onze wetgeving opgenomen
worden.
Er komt ook een grotere opsplitsing m.b.t.
de parameters die invloed hebben op de
eisen. Waar vroeger al parameters bestonden
m.b.t. hoogbouw/laagbouw, type
lokaal/evacuatieweg, voorziet men nu ook
parameters zoals zelfredzaamheid, branddetectie,
uitbreiding via gevels. Hiernaast
vindt u tabel 3 die nog niet officieel is,
maar een goed beeld geeft van de richting
die we uitgaan.
Wat dient er te gebeuren?
Een fabrikant die zijn brandreactie moet
declareren in het kader van de CE-markering
dient zijn product te laten testen
en evalueren volgens EN 13501. Hierbij
zullen parameters als densiteit, dikte,
voegen en plaatsingswijze een belangrijke
rol spelen.
In twee gevallen dienen geen testen uitgevoerd
te worden:
- indien de fabrikant de laagste brandreactieklasse
F of Ffl declareert (= vertoont
geen brandreactieprestatie)
- indien het product is opgenomen in één
van de CWFT-tabellen van een geharmoniseerde
norm (CFWT = Classification
Without Further Testing).
Indien men vermoedt dat een product
beter scoort dan de waarde in de CWFTtabel
en men heeft dat resultaat nodig
uit commerciële overwegingen of om te
voldoen aan een wettelijke eis, kan men
toch opteren om te testen.
De CWFT-tabellen worden per productgroep
opgenomen in de geharmoniseerde
normen. Deze tabellen zijn opgesteld
op basis van voorafgaandelijk onderzoek
(statistische behandeling van vele testresultaten
+ veiligheidsmarge). Ze geven de
brandreactieklasse in functie van vastgelegde
parameters als densiteit, dikte en
plaatsing, zonder dat het product moet
getest worden.
CFWT-tabellen voor de
houtsector
Onderstaand ziet u de CWFT-tabellen
(4 tot 9) die voor de houtsector van be- be-
Tabel 2: Correlatie tussen de Euroklassen en de Franse klassen
Klasse volgens EN 13501-1
Franse klasse
A1 fl
- Onontsteekbaar
A2 fl
s1 M0
A2 fl
s2
B fl
s1/s2
s1/s2
M3
C fl
Dfl D s1/s2 M4
fl
Bron: Arrêté du 21 novembre 2002 (Frankrijk)
Tabel 3: Classificatie van toepassingen in zalen volgens zelfredzaamheid
Zalen
Zelfredzaam
Niet-zelfredzaam
HG MG LG HG MG LG
Wanden Cs2d2 Cs2d2 Cs2d2 Bs1d2 Bs1d2 Bs1d2
Plafonds Cs2d0 Cs2d0 Cs2d0 Bs1d0 Bs1d0 Bs1d0
Vloeren Cfl s1 Cfl s1 Cfl s1 Bfl s1 Bfl s1 Bfl s1
Tabel 4: Brandreactieklasse voor geclassificeerd structuurhout en
geïndustrialiseerde spanten (EN 14081/EN 14250)
Producta Product Productgegevens
a Productgegevens
Structuurhout
Visueel en mechanisch
gesorteerd
hout met rechthoekige
doorsnede,
verkregen door het
zagen, schaven of
een andere methode
of rondhout
Minimale
dichtheidc Minimale
dichtheid
(kg/m³)
c
Minimale
dichtheid
(kg/m³)
Minimale
dikte (mm)
Klasseb Klasseb 350 22 D-s2, d0
a Geldig voor alle soorten die onder de productstandaard vallen.
b Klasse voorzien zoals in 2000/147/EC
c Conditionering volgens EN 13238
Producta Product Productgegevens
a Dit artikel is enkel zichtbaar
voor abonnees. Blijkbaar bent u
geen abonnee of heeft u uw login nog
niet ingevoerd op de openingspagina
Productgegevens
www.houtnieuws.be
Tabel 5: Brandreactieklasse voor gelijmd gelamelleerd hout (EN 14080)
Gelijmd gelamelleerd
hout
Gelijmd gelamelleerd
hout
Klik op deze pagina
Minimale
dichtheidc Minimale
dichtheid
(kg/m³)
c
Minimale
dichtheid
(kg/m³)
Minimale
dikte (mm)
Klasseb Klasseb 380 40 D-s2, d0
a
b
Geldig voor alle soorten die onder de productstandaard vallen.
om Klasse u te voorzien abonneren
zoals in 2000/147/EC
c Conditionering volgens EN 13238
(www.houtnieuws.be/newsletter)
Tabel 6: Brandreactieklasse voor laminaatvloeren (EN 14041)
Type vloer-
bedekking1 bedekking1 Laminaatvloeren
Productgegevens
Laminaatvloeren
vervaardigd volgens
EN 13329:2000
Minimale
dichtheidc Minimale
dichtheid
(kg/m³)
c
Minimale
dichtheid
(kg/m³)
lang zijn, met telkens de verwijzing uit
welke geharmoniseerde norm ze afkomstig
zijn.
Minimale
dikte (mm)
Klasseb Klasseb vloerbedekking
800 6,5 E Efl fl
1 Vloerbedekking zwevend gelegd op een houten ondergrond met minimum
klasse D-s2, d0 of andere ondergrond met minimum klasse A2-s1, d0.
2 Klasse voorzien zoals in 2000/147/EC
houtnieuws 161
19

houtnieuws 161
20
• T E C H N I S C H E F I C H E •
Tabel 7: Brandreactieklasse voor lambrisering en gevelbekleding (EN 14915)
Product Productgegevense Minimale dichtheidf Product Productgegevense Minimale dichtheidf (kg/m³)
Minimale dikte totaal/minimumg
Minimale dikte to
taal/minimum (mm)
g Minimale dikte to- to
(mm (mm) (mm
Toestand bij uiteindelijke
toepassingd Toestand bij uiteindelijke
toepassingd Klassec Klassec Lambrisering en
bekledinga Houten elementen met
of zonder messing en
groef en met of zonder
geprofileerd oppervlak
390 9 / 6
Zonder spouw of
met gesloten spouw
aan de achterzijde
D-s2, d2
- “ - - “ - 390 12 / 8 - “ - D-s2, d0
Lambrisering en
bekledingb - “ - 390 9 / 6
Met open spouw
≤ 20mm aan de
achterzijde
Zonder spouw of
D-s2, d0
- “ - - “ - 390 18 / 12 met open spouw
aan de achterzijde
D-s2, d0
Houten strokenh Houten elementen gemonteerd
op een draag- 390 18
Aan alle zijden omringd
door luchtj Lambrisering en
bekleding
D-s2, d0
a
Houten elementen met
of zonder messing en
groef en met of zonder
geprofileerd oppervlak
- “ - - “ -
Lambrisering en
bekledingb - “ -
- “ - - “ -
Houten strokenh Houten elementen met
of zonder messing en
groef en met of zonder
geprofileerd oppervlak
390 9 / 6
Zonder spouw of
met gesloten spouw
aan de achterzijde
D-s2, d2
390 12 / 8
- “ - D-s2, d0
390 9 / 6
Met open spouw
≤ 20mm aan de
achterzijde
Zonder spouw of
D-s2, d0
390 18 / 12 met open spouw
aan de achterzijde
D-s2, d0
Houten elementen ge
monteerd op een draag draag- draag 390 18
Aan alle zijden omringd
door luchtj D-s2, d0
constructiei constructiei a Mechanisch bevestigd op een dragend latwerk van hout, waarbij de spouw achter de bekleding gesloten is of opgevuld met een ondergrond van ten minste klasse A2-s1,
d0 met een minimumdichtheid van 10kg/m³ of opgevuld met een ondergrond van cellulose-isolatiemateriaal van ten minste klasse E met of zonder vochtscherm aan de
achterzijde. Het houtproduct wordt zo ontworpen dat het zonder open voegen moet worden gemonteerd.
b Mechanisch bevestigd op een dragend latwerk van hout, met of zonder open spouw aan de achterzijde. Het houtproduct wordt zo ontworpen dat het zonder open voegen
moet worden gemonteerd.
c Klasse zoals vermeld in tabel 1 in de bijlage van de Beschikking 2000/147/CE.
d Bij een open spouw aan de achterzijde van het product is ventilatie mogelijk, bij een gesloten spouw niet. De ondergrond achter de spouw moet ten minste van klasse A2-s1,
d0 zijn met een minimumdichtheid van 10kg/m³. Bij een afgesloten spouw van ten hoogste 20mm en met verticale houten elementen mag de ondergrond ten minste van
klasse D-s2, d0 zijn.
e Alle soorten voegen mogelijk, bv. Stootvoegen, messing-en groefverbindingen.
f Geconditioneerd overeenkomstig EN 13238.
g Het geprofileerde deel van de blootgestelde zijde van het paneel mag niet groter zijn dan 20% van het effen deel, of 25% indien gemeten aan zowel de blootgestelde als de
niet-blootgestelde zijde van het paneel. Bij stootvoegen geldt de grotere dikte voor het raakvlak van de voegen.
h Rechthoekige houten elementen, met of zonder afgeronde hoeken, horizontaal of verticaal op een draagconstructie gemonteerd en aan alle zijden in contact met de lucht,
hoofdzakelijk dicht bij andere bouwelementen gebruikt, zowel aan de binnenzijde als aan de buitenzijde van een gebouw.
i Het maximaal blootgestelde deel (alle zijden van rechthoekige houten elementen en de houten draagconstructie) mag niet groter zijn dan 110% van het totale effen deel.
j Andere bouwelementen die zich op minder dan 100m van het houten lamellenelement bevinden (exclusief de draagconstructie) moeten minstens aan de klasse A2-s1, d0
voldoen; op een afstand van 100 tot 300mm is dat ten minste van klasse B-s1,d0 en op een afstand van meer dan 300mm is dat ten minste van klasse Ds-s2, d0.
Tabel 8: Brandreactieklasse voor houten vloeren (EN 14342)
Materiaal (1), (7) Productbeschrijving (4)
Minimale gemiddelde
dichtheid (5)
Tabel 8: Brandreactieklasse voor houten vloeren (EN 14342)
Materiaal (1), (7) Productbeschrijving (4)
Tabel 8: Brandreactieklasse voor houten vloeren (EN 14342)
Minimale gemiddelde
dichtheid (5)
Tabel 8: Brandreactieklasse voor houten vloeren (EN 14342)
Houten vloer en
parket
Parket
Gefineerde
vloerbedekking
(kg/m³)
Minimale totale dikte Toestand bij uitein-
(mm)
delijke toepassing
Massieve vloer van eik of Beuk: 680
Gelijmd op onder-
beuk met afwerklaag
Eik: 650 8
grond (6)
Massieve vloer van eik, Beuk: 680
Met of zonder
beuk of naaldhout met Eik: 650
20
spouw aan de
afwerklaag
Naaldhout: 450
onderzijde
Zonder spouw aan
Massief houten vloer met 390 8
de onderzijde
afwerklaag en hierboven
Met of zonder spouw
niet gespecificeerd
20
aan de onderzijde
Meerlagig parket met een
Gelijmd op onder-
10
eiken bovenlaag van tengrond
650 (bovenlaag)
minste 5 mm dik en met
afwerklaag
(6)
14 (2) Met of zonder spouw
aan de onderzijde
Gelijmd op onder-
8
grond
Meerlagig parket met af-
Zonder spouw aan
10
werklaag en hierboven niet 500
de onderzijde
gespecificeerd
14 (2)
Met of zonder
spouw aan
de onderzijde
Gefineerde vloerbedekking
met afwerklaag
800 6 (2) Massieve vloer van eik of Beuk: 680
beuk met afwerklaag
Eik: 650 8
Massieve vloer van eik, Beuk: 680
beuk of naaldhout met Eik: 650
20
afwerklaag
Naaldhout: 450
Massief houten vloer met 390 8
afwerklaag en hierboven
niet gespecificeerd
20
Meerlagig parket met een
10
eiken bovenlaag van ten-
650 (bovenlaag)
minste 5 mm dik en met
14
afwerklaag
Meerlagig parket met af
werklaag en hierboven niet
gespecificeerd
Gefineerde vloerbedekking
met afwerklaag
Zonder spouw aan
de onderzijde
(2)
8
Meerlagig parket met af- af
10
werklaag en hierboven niet 500
14 (2)
Gefineerde vloerbedekking
800 6 (2)
Massieve vloer van eik of
Gelijmd op ondergrond
Massieve vloer van eik,
beuk of naaldhout met
Massief houten vloer met
afwerklaag en hierboven
Meerlagig parket met een
eiken bovenlaag van ten
minste 5 mm dik en met
Meerlagig parket met af
werklaag en hierboven niet
Gefineerde vloerbedekking
(6)
Met of zonder
spouw aan de
onderzijde
Zonder spouw aan
de onderzijde
Met of zonder spouw
aan de onderzijde
Gelijmd op ondergrond
(6)
Dit artikel is enkel zichtbaar
voor abonnees. Blijkbaar bent u
geen abonnee of heeft u uw login nog
niet ingevoerd op de openingspagina
www.houtnieuws.be
Met of zonder spouw
Klik op deze pagina
aan de onderzijde
om u te abonneren
Gelijmd op ondergrond
(www.houtnieuws.be/newsletter)
Zonder spouw aan
de onderzijde
Met of zonder
spouw aan
de onderzijde
Zonder spouw aan
de onderzijde
Klasse (3) Klasse (3)
voor
vloeren
Cfl - s1
Dfl - s1
Cfl - s1
Dfl - s1
Dfl - s1
(1) Overeenkomstig EN ISO 9239-1 gemonteerd op een ondergrond van ten minste klasse D - s2, d0 en met een minimumdichtheid van 400 kg/m³ of met een spouw aan de
onderzijde.
(2) Een tussenlaag van ten minste klasse E en met een maximumdikte van 3 mm mag worden aangebracht bij toepassingen zonder spouw, voor parketproducten van ten minste
14 mm dik en voor gefineerde vloerbedekkingen.
(3) Klasse zoals vastgesteld in tabel 2 van de bijlage bij Beschikking 2000/147/EG.
(4) Type en hoeveelheid van de aangebrachte afwerklaag: acrylverf, polyurethaan of zeep, 50 - 100 g/m², en olie, 20 – 60 g/m².
(5) Geconditioneerd overeenkomstig EN 13238 (50 % RH 23 °C).
(6) Ondergrond van ten minste klasse A2 - s1, d0.
(7) Geldt ook voor treden van trappen.

Tabel 9: Brandreactieklassen voor platen op houtbasis (EN 13986)
Product
EN
product product--
norm
Toestand bij uiteindelijke
toepassing (6)
Toestand bij uiteindelijke
toepassing (6)
Minimum
dichtheid
(kg/m3 Minimum
dichtheid
(kg/m ) 3 )
Minimum
dikte
(mm) (mm (mm) (mm
Klasse (7) Klasse (7)
(met uitzondering
van vloeren)
Klasse (8) Klasse (8)
voor
vloeren
Cementgebonden
spaanplaat (1)
EN 634-2
zonder luchtspleet
achter de plaat
1000 10
B-s1, d0 Bfl - s1
Harde houtvezelplaat (1) zonder luchtspleet 900 6
EN 622-2 achter de plaat op
houtbasis
D-s2, d0 Dfl - s1
Harde houtvezelplaat (3) met gesloten lucht-
EN 622-2
spleet van max. 22
mm achter de plaat
op houtbasis
900 6
D-s2, d2 –
Spaanplaat (1), (2), (5) EN 312
Harde en middelharde
houtvezelplaat
zonder luchtspleet
achter de plaat op
houtbasis
600 9 D-s2, d0 Dfl - s1
(1),(2),(5)
MDF
EN 622-2
EN 622-3
(1),(2),(5) EN 622-5
OSB (1),(2),(5) EN 300
Multiplex (1),(2),(5) Massief houten plaat
EN 636
-”- 400
9
D-s2, d0 Dfl - s1
(1),(2),(5) EN 12353 12
Vlasvezelplaat (1),(2),(5) EN 15197 -”- 450 15 D-s2, d0 Dfl - s1
Spaanplaat (3), (5) EN 312 met gesloten of
Harde en middelharde houtve- EN 622-2 open luchtspleet
(3), (5)
zelplaat EN 622-3 van maximaal 22 600 9 D-s2, d2 –
MDF mm achter de plaat
op houtbasis
(3),(5) EN 622-5
OSB (3),(5) Cementgebonden
spaanplaat
EN 300
(1)
EN 634-2
Harde houtvezelplaat (1) EN 622-2
Harde houtvezelplaat (3) EN 622-2
Spaanplaat (1), (2), (5) EN 312
Harde en middelharde
houtvezelplaat (1),(2),(5)
MDF
EN 622-2
EN 622-3
(1),(2),(5) EN 622-5
OSB (1),(2),(5) EN 300
Multiplex (1),(2),(5) Massief houten plaat
EN 636
(1),(2),(5) EN 12353
Vlasvezelplaat (1),(2),(5) EN 15197
Spaanplaat (3), (5) EN 312
Harde en middelharde houtve- EN 622-2
(3), (5)
zelplaat EN 622-3
MDF (3),(5) EN 622-5
OSB (3),(5) EN 634-2
zonder luchtspleet
achter de plaat
1000 10
B-s1, d0 Bfl - s1
zonder luchtspleet 900 6
EN 622-2 achter de plaat op
houtbasis
met gesloten lucht-
D-s2, d0 Dfl - s1
EN 622-2
spleet van max. 22
mm achter de plaat
op houtbasis
900 6
D-s2, d2 –
EN 622-2
EN 622-3
EN 622-5
zonder luchtspleet
achter de plaat op
houtbasis
600 9 D-s2, d0 Dfl - s1
EN 12353
-”- 400
9
12
D-s2, d0 Dfl - s1
EN 15197
-”- 450 15 D-s2, d0 Dfl - s1
met gesloten of
EN 622-2 open luchtspleet
EN 622-3 van maximaal 22 600 9 D-s2, d2 –
EN 622-5 mm achter de plaat
EN 300 op houtbasis
Multiplex (3),(5) Massief houten plaat
EN 636
-”- 400
9
D-s2, d2 –
(3),(5) EN 13353 12
Spaanplaat (4), (5) Middelharde houtvezelplaat
EN 312
met gesloten luchtspleet
achter de
plaat op houtbasis
600 15 D-s2, d0 Dfl - s1
(4), (5) MDF
EN 622-3
(4),(5) OSB
EN 622-5
(4),(5) EN 300
Multiplex (4),(5) Massief houten plaat
EN 636
-”- 400 15
D-s2, d1
Dfl - s1
(4),(5) EN 13353 D-s2, d0
Vlasvezelplaat (4), (5) EN 15197 -”- 450 15 D-s2, d0 Dfl - s1
Spaanplaat (4), (5) EN 312
met open lucht-
Middelharde houtvezelplaat
spleet achter de 600 18 D-s2, d0
plaat op houtbasis
Dfl - s1
(4), (5) EN 622-3
MDF (4),(5) EN 622-5
OSB (4),(5) EN 300
Multiplex (4),(5) EN 636
-”- 400 18 D-s2, d0
Massief houten plaat
Dfl - s1
(4),(5) EN 13353
Vlasvezelplaat (4), (5) Spaanplaat
EN 15197 -”- 450 18 D-s2, d0 Dfl - s1
(5) OSB
EN 312
elke 600 3 E Efl
(5) Multiplex
EN 300
(3),(5) Massief houten plaat
EN 636
(3),(5) EN 13353
Spaanplaat (4), (5) Middelharde houtvezelplaat
EN 312
(4), (5) MDF
EN 622-3
(4),(5) OSB
EN 622-5
(4),(5) EN 300
Multiplex (4),(5) Massief houten plaat
EN 636
(4),(5) EN 13353
Vlasvezelplaat (4), (5) EN 15197
Spaanplaat (4), (5) EN 312
Middelharde houtvezelplaat (4), (5) EN 622-3
MDF (4),(5) EN 622-5
OSB (4),(5) EN 300
Multiplex (4),(5) EN 636
Massief houten plaat (4),(5) EN 13353
Vlasvezelplaat (4), (5) Spaanplaat
EN 15197
(5) OSB
EN 312
(5) EN 13353
-”- 400
9
12
D-s2, d2 –
EN 622-3
EN 622-5
met gesloten luchtspleet
achter de
plaat op houtbasis
600 15 D-s2, d0 Dfl - s1
EN 13353
-”- 400 15
D-s2, d1
D-s2, d0
Dfl - s1
EN 15197
-”- 450 15 D-s2, d0 Dfl - s1
met open lucht-
EN 622-3 Dit artikel is enkel zichtbaar
spleet achter de 600 18 D-s2, d0
EN 622-5 voor abonnees. plaat op houtbasisBlijkbaar
bent u
geen abonnee of heeft u uw login nog
-”- 400 18 D-s2, d0
niet EN 13353 13353ingevoerd
op de openingspagina
Dfl - s1
Dfl - s1
EN 15197
EN 300
-”- 450
www.houtnieuws.be
elke 600
18
3
D-s2, d0
E
Dfl - s1
Efl
Klik op deze pagina
MDF (5) Multiplex
EN 622-5
400 3
-”-
250 9
E Efl
(5) EN 636 -”- 400 3 E Efl
Harde houtvezelplaat (5) MDF
EN 622-2 -”- 900 3 E Efl
(5) Multiplex
EN 622-5
(5) EN 636
Harde houtvezelplaat (5) EN 622-5
400 3
-”-
250 9
om u -”- te abonneren 400 3
E
E
Efl
Efl
EN 622-2
-”- 900 3 E Efl
(www.houtnieuws.be/newsletter)
Middelharde houtvezelplaat (5) Middelharde houtvezelplaat EN 622-3 -”- 400 9 E Efl
Zachte houtvezelplaat EN 622-4 -”- 250 9 E Efl
(5)
Middelharde houtvezelplaat (5)
Middelharde houtvezelplaat EN 622-3
-”- 400 9 E Efl
Zachte houtvezelplaat EN 622-4
-”- 250 9 E Efl
(1) Gemonteerd zonder luchtspleet direct op producten van klasse A1 of A2-s1, d0 met een minimumdichtheid van 10 kg/m³ of producten van ten minste klasse D-s2, d2 met
een minimumdichtheid van 400 kg/m³.
(2) Een ondergrond van cellulose-isolatiemateriaal van ten minste klasse E mag worden aangebracht indien hij direct op de plaat op houtbasis wordt gemonteerd, maar niet
voor vloeren.
(3) Gemonteerd met luchtspleet erachter. Voor de achterzijde van de holte moeten producten worden gebruikt van ten minste klasse A2-s1, d0 met een minimumdichtheid van
10 kg/m³.
(4) Gemonteerd met luchtspleet erachter. Voor de achterzijde van de holte moeten producten worden gebruikt van ten minste klasse D-s2, d2 met een minimumdichtheid van
400 kg/m³.
(5) Met inbegrip van gefineerde, met fenol en met melamine afgewerkte platen voor de klasse met uitzondering van vloeren.
(6) Een dampwerende laag met een dikte van maximaal 0,4 mm en een gewicht van 200 g/m² kan tussen de plaat op houtbasis en een ondergrond worden gemonteerd indien
er tussenin geen luchtspleten zijn.
(7) De klasse is vastgesteld in tabel 1 van de bijlage bij Beschikking 2000/147/EG.
(8) De klasse is vastgesteld in tabel 2 van de bijlage bij Beschikking 2000/147/EG.”
houtnieuws 161
21

• T E C H N I S C H E F I C H E •
Reeds
meer dan
200.000 m2
geplaatst!
Brandvertragers
In sommige gevallen zal men voor bepaalde
toepassingen waar een Euroklasse
B( ) wordt vereist en men een materiaal
fl
op basis van hout wenst te gebruiken,
een beroep moeten doen op een product
waarvan de brandreactie is verbeterd door
brandvertragers.
Hout behandeld met brandvertragers kan
nog hogere klassen bereiken (B en Bfl)
dan deze opgenomen in de CWFT-tabellen.
Houtproducten behandeld met
brandvertragers dienen dan ook getest
te worden volgens EN 13501-1. Zo onderscheiden
we:
- stoffen die toegevoegd kunnen worden
tijdens de productie van plaatmateriaal.
- oppervlaktebehandeling met verven of
vernissen. Indien deze brandvertragers
op zich op de markt worden gebracht
vallen ook zij onder de bouwproductenrichtlijn
en zullen ze in de loop van
De specialist
in terrasplanken
Onzichtbare plaatsing met
Snelle plaatsing, zonder boren of vijzen.
Geen speciaal toestel vereist, een hamer
volstaat. Steeds herplaatsbaar.
Tabel 10: Timing voor inwerkingtreding van CE-markering
Toepassing Europese norm Datum van inwerkingtreding
Massief houten vloeren,
parket en fineervloeren
2008 en 2009 een Euroklasse krijgen
qua brandreactie.
- producten die onder druk in het hout
geïmpregneerd worden. Deze producten
zijn mee opgenomen in de herziene
STS 04. Dit maakt het mogelijk deze
producten en procédés te voorzien
van een ATG (Agrément Technique,
Technische Goedkeuring).
EN 14342 1 maart 2009
Structuurhout EN 14081 1 september 2008
Gelijmd gelamelleerd hout EN 14080 1 april 2009
Dit artikel is enkel zichtbaar
voor abonnees. Blijkbaar bent u
geen abonnee of heeft u uw login nog
niet ingevoerd op de openingspagina
www.houtnieuws.be
Geïndustrialiseerde dakspanten EN 14250 1 juni 2008
Laminaatvloer EN 14041 Reeds verplicht
Plaatmateriaal EN 13986 Reeds verplicht
Klik op deze pagina
om u te abonneren
(www.houtnieuws.be/newsletter)
Timing
Tot slot wensen we nog even te herhalen
wanneer de CE-markering zal verplicht
zijn voor de verschillende productgroepen
(zie tabel 10). Let wel, deze data kunnen
nog onderhevig zijn aan wijzingen.
3500 m 2 ipé, geplaatst
met Zero-Connect,
Justitiepaleis Antwerpen
TV RRP/VK/OAP
MERBAU KD, THERMOWOOD, THERMOBEECH , IPÉ KD,
PADOUK KD, BANGKIRAI KD, AFZELIA…
Gegroefd of vlak - Uit voorraad leverbaar - Ook brede planken
H a g e l a n d s t r a a t 3 0 – 3 5 4 5 H a l e n – B e l g i ë – 0 1 3 4 6 0 2 8 0 – i n f o @ b r e m s . b e – w w w . b r e m s . b e
>

• T E C H N I S C H E F I C H E •
Typebestek voor timmerwerk:
planken, battens en balken
Onder timmerwerk verstaat men
alle werken of gedeelten van
werken in hout die onderworpen
zijn aan krachten en waarvan de
afmetingen van de onderdelen
bepaald worden door de regels
der sterkteleer van de materialen
(bv. vloerbalken, spanten, balklaag,
geraamte van gevels of van
huizen). Dit artikel beperkt zich
tot planken, battens en balken
gebruikt voor timmerwerk.
TEKST: DR. IR. HUGO COPPENS, CTIB-TCHN
STS 31 en STS 04.1
De eengemaakte technische specificaties
STS 31 Timmerwerk Uitgave 2008 en
STS 04.1 Structuurhout Uitgave 2008 fungeren
als referentie.
Houtverduurzaming
Alle timmerhout moet voor de verwerking
op de bouwplaats een verduurzamingsbehandeling
ondergaan tegen insecten en
schimmelaantasting in een station met
technische goedkeuring.
Bij elke levering van behandeld hout moet
een certificaat gevoegd worden dat onder
de verantwoordelijkheid van het station is
opgemaakt. Het certificaat is gevoegd bij
de factuur of het borderel.
CE-markering
De bouwproductenrichtlijn 89/106/CE
van 1989 voert de CE-markering in voor
bouwproducten.
Deze CE-markering steunt op technische
specificaties. Voor planken, battens en
balken worden deze technische specificaties
beschreven in NBN EN 14081 en de
STS 04.1 Structuurhout Uitgave 2008.
Indien geen weerstandsklasse in het bestek
vermeld werd, moet de kwaliteit van
Sorteernorm Houtsoort Weerstandsklassen
BS 4978
(2007)
NF B 52-001
(2007)
DIN 4074
(2008)
INSTA 142
NEN 5499
(2007)
STS 04.1
(2008)
vuren, grenen C16 C24
vuren, grenen, douglas C18 C24 C30
vuren, grenen, lorken C16 C24 C30
vuren, grenen, lorken, dennen C14 C18 C24 C30
vuren, grenen, lorken, douglas C16 C18 C24 C30
het hout minimaal overeenkomen met
een weerstandsklasse C16.
Niet-zichtbare constructies worden vaak
gerealiseerd met hout behorende tot de
weerstandsklasse C 16.
Voor zichtbare constructies kunnen de
betere kwaliteiten C 18 en C 24 worden
voorgeschreven.
In uitzonderlijke gevallen, waar esthetische
eisen een grote rol spelen, is C30
een alternatief.
Dat betekent echter een hoge kostprijs.
De weerstandsklassen kunnen ondermeer
bepaald worden volgens één van deze
sorteernormen of sorteersystemen (zie
tabel hiernaast).
houtnieuws 161
23

houtnieuws 161
24
• s i g n a t u u r •
© Collstrop Home
Massief parket,
verrassend anders
Voor wie op zoek is naar een interieur met een sterke persoonlijkheid
brengt Collstrop Home met ongeveer 130 jaar
houtervaring de Lines Collection uit. Een nieuwe collectie
legklare massieve parketvloeren met uitzonderlijke smalle
stroken. De breedte bedraagt slechts 4 cm. Omdat de
stroken afgewerkt zijn met verschillende kleurschakeringen,
wordt elke lat afzonderlijk benadrukt. Daardoor ontstaat een
strak lijnenspel dat mooi in balans is met de kubistische
vormen van een modern kantoor bijvoorbeeld. Voor de
Lines Collection wordt alleen Europees eiken met slechts
een gering aantal kleine knoopjes gebruikt. Het hout wordt
in Frankrijk geselecteerd door een houtspecialist. Aangezien
de latjes slechts 14 mm dik zijn kunnen ze bij renovatie probleemloos
een vloer of tapijt vervangen zonder de deuren of
de dorpels te hoeven aanpassen. Omdat de parketstroken
slechts 4 cm breed zijn, heeft de vloer een uitstekende
dimensionale stabiliteit. Smalle planken zijn immers min-
info
Cras-Collstrop Home
Industrielaan 5, Waregem
Tel.: +32 (0)56 60 34 44
wwww.collstrop.be
der gevoelig voor krimpen en
zwellen. Er zijn twee kleuren
beschikbaar: ‘Bright’ met een
uitgesproken witte kleurolie
en ‘Earth’ met een licht vergrijzend
effect.
Zilver en ebbenHout een
scHitterende coMbinatie
Ringen, armbanden en halskettingen hebben zilver en
Afrikaans ebbenhout met elkaar gemeen. Het ebbenhout
is noch behandeld, noch gekleurd, waardoor het
zijn natuurlijk karakter behoudt. Geraffineerd, natuurlijk
typisch voor ck ebony.
info
Swatch Group
Tel.: +32 (0)2 520 14 73
kokkerellen in de tuin
Uit de groeiende aandacht voor buitenbeleving en -ontwerp blijkt
dat de tuin - letterlijk - terrein wint en een leefruimte op zich wordt.
Wie de laatste trends op de voet volgt, weet dat met name koken
steeds meer een buitengebeuren wordt. En daarop haakt het uitgebreide
gamma van Grandeur in. Niet alleen met overdekte terrassen
en tuinhuizen in eiken, maar ook met buitenkeukens in hout.
De kookeenheden worden artisanaal en op maat vervaardigd, en
info
Grandeur
www.grandeur.be
HouteleMenten voor een
fasHion rooM
Het Brusselse Royal Windsor Hotel Grand Place wilde van in het begin
12 Belgische modeontwerpers evenveel kamers laten ontwerpen. Plezier
beleven, nieuwe sensaties opwekken, reizigers nieuwe bestemmingen
aanreiken,… Dat waren de doelen. Christian Wijnants koos voor absolute
puurheid en daar hoorde houten accenten bij. Uit respect voor deze hang
naar zuiverheid gaan de deuren open door er met de vinger tegen te drukken.
Op de vloer geen nutteloze hindernissen, enkel de twee houten krukken
hebben poten. De meubels met simpele lijnen zijn uit warm bruin
info
Royal Windsor Hotel Grand
Place, Duquesnoystraat 5, Brussel
www.warwickhotels
combineren eiken met werkbladen in blauwe
hardsteen of graniet. De eenheden zijn multifunctioneel
bovendien, want ze kunnen eveneens
als oven, barbecue, grill of wok fungeren.
Leve de zomer!
gelakt hout vervaardigd. Voor de
rest is alles puur gehouden: de
lijnen, de ruimte, de voorwerpen.
Kortom ‘zen’ in de diepste betekenis
van het woord.

houtnieuws 161
26
• F A S H I O N & D E S I G N •
FRAGMENT
De kunst van de eenvoud
Hout heeft autodidact Kris
Rabaut altijd geboeid: houten
boten, architectuur en design.
Halverwege tussen deze
verschillende passies heeft hij zijn
weg gevonden door de principes
van duurzame ontwikkeling toe te
passen in de meubelmakerij. En
het resultaat mag er zijn: zuivere
lijnen, vindingrijkheid, eenvoud,…
Het toont aan dat artisanaal
design vertrekkend van heel
eenvoudige middelen tijdloos en
tegelijkertijd hedendaags kan zijn.
TEKST: PASCAL MAGEREN, DECOM
Kris Rabaut werd ontdekt toen hij tweemaal
achtereen (in 2006 en 2007) de prijs van
het publiek behaalde in de wedstrijd ‘Design
Bois’ georganiseerd door de beurs Bois &
Habitat. Hij maakt deel uit van de mensen
die dromen van een ‘duurzamere’ wereld
en die niet bang zijn om uitdagingen aan te
gaan. Na zijn eigen atelier volledig te hebben
ontworpen en uitgevoerd (zie artikel op
www.houtnieuws.be),
begon Kris Rabaut in
2004 met het creeren
van houten
meubelen. Ik ben
ervan overtuigd dat
we de toekomst van
de aarde enkel kunnen
garanderen door
de natuurlijke rijkdommen
te respecteren en
door de natuur de mogelijkheid
te geven zich te
hernieuwen. Al mijn ontwerpen
zijn gebaseerd op
deze ecologische overtuiging.
De zee als inspiratie
De meubelmaker inspireerde
zich op de maritieme architectuur
en scheepsbouw. De enorme knowhow
die gepaard gaat met het bouwen van houten
boten kan als voorbeeld dienen voor duurzame
ontwikkeling, verklaart hij. Met geringe middelen
slaagden onze voorouders erin om zeer
vernuftige constructies te ontwikkelen en om
eenvoudige oplossingen te vinden voor com-
plexe problemen, zoals de strenge eisen gesteld
voor de zeevaart. Dankzij de manier waarop
de vissers de eenvoud beheersten, konden hun
boten generaties lang meegaan. Elk element
was zo doordacht dat het eindeloos kon worden

hersteld. Hoe kun
je niet gefascineerd
zijn door zo’n vakmanschap?
Beeld je eens in wat voor resultaten
we nu zouden krijgen, met al de middelen
waarover we beschikken.
Esthetiek en praktijk
Dat streven naar eenvoud is ongetwijfeld de
rode draad in de meubelontwerpen van Kris
Rabaut. De vorm, de grondstof, het productieprocédé,…
Elk stuk tracht in esthetische
details technische antwoorden op specifieke
behoeften te geven en tegelijk comfort en
ergonomie te bieden. Zo kunnen bv. de
tafels en kasten in enkele seconden volledig
gedemonteerd worden zonder enig gereedschap,
wat het transport vergemakkelijkt,
maar ook een eventuele herstelling en/of
aanpassing te allen tijde mogelijk maakt.
De levensduur van onze meubels moet die
van de bomen kunnen overschrijden, voegt de
meubelmaker toe. In dat kader moet men zijn
wens plaatsen om de productie ambachtelijk
te houden. Serieproductie berust vaak op een
model van permanent consumeren en een relatief
beperkte levensduur van de producten, met
het doel een almaar hogere financiële winst te
Meubels die een ziel bezitten en
die de drang naar eenvoud van hun
ontwerper weerspiegelen.
behalen. Ik ben van mening
dat de economische
activiteit ten dienste moet
staan van de mens (en niet
omgekeerd) en moet kaderen binnen een
missie van duurzame ontwikkeling.
Hout van eigen bodem
Een andere eigenschap van de meubels van
Fragment is dat ze gemaakt zijn in massief
inlands loofhout, natuurlijk gedroogd.
Enkel inlandse soorten worden toegepast:
esdoorn, kersen, essen, noten, elzen, ro-
Belangrijkste collecties
- Trilogie in esdoorn en kersen: stoel,
barkruk en zetel
- Eenvoudige tafels: ovale, ronde of
vierkante tafel in eiken/noten; computertafel
in esdoorn/kersen
- Kasten: kleerkasten in essen/eiken,
buffetkast, dressoir
- Schommelstoel met 8 posities
- Rekken
binia, taxus. Er zijn ook realisaties
voorzien in plataan,
olmen, peren en linden. Het
hout is voornamelijk afkomstig van
kleine bosuitbaters uit de streek. Ik
heb het grote voordeel dat het in mijn aanwezigheid
volgens mijn wensen wordt verzaagd in
kleine zagerijen, licht Kris Rabaut toe. Ik wil de
eigenheid van elke houtsoort respecteren, zowel
wat zijn technische als zijn esthetische eigenschappen
betreft. Vandaar mijn belangstelling
voor de brede waaier van structuren, kleuren en
variaties bij de inlandse loofhoutsoorten. Het is
belangrijk om deze ongelooflijke rijkdom van
onze bossen terug te leren waarderen.
Info
Fragment
Kris Rabaut
kris.rabaut@fragment.be
www.fragment.be
houtnieuws 161
27

houtnieuws 161
28
• H O U T & E C O L O G I E •
ZWITSERS MILIEURAPPORT
CO 2 -balans van de bosbouw en het
houtbeleid in Zwitserland
Bosbouw en houtindustrie dragen
op verschillende manieren bij
tot de vermindering van het
broeikaseffect door de fixatie
van koolstof in het bos, de opslag
van koolstof in houtproducten
en de vervanging van fossiele
grondstoffen door hout. Deze
studie handelt over de vraag hoe
bosbeheer en houtgebruik in
Zwitserland ervoor zorgen dat het
land de CO 2 -balans verder kan
verbeteren.
TEKST: TAVERNA R., HOFER P., WERNER F.,
KAUFMANN E., THÜRIG E. 2007: THE CO 2
EFFECTS OF THE SWISS FORESTRY AND TIMBER
INDUSTRY. SCENARIOS OF FUTURE POTENTIAL FOR
CLIMATE CHANGE MITIGATION. ENVIRONMENTAL
STUDIES N° 0739. FEDERAL OFFICE FOR THE
ENVIRONMENT, BERN. 102 PP.
Centraal onderzoek
Aan de hand van modellen en scenario’s
kunnen mogelijkheden uitgewerkt
worden om het beleid van bosuitbating,
bosomvorming en houtgebruik in de toekomst
te optimaliseren op het vlak van
koolstofdioxide. Zo worden de gevolgen
bestudeerd van de verschillende strategieën
van bosbeheer en houtgebruik op
de koolstofputten en koolstofemissies.
Verschillende beheerswijzen leveren onderscheiden
houtvolumes op die bestemd
kunnen worden voor de bouw of voor
energieproductie. De scenario’s die in dit
document worden voorgesteld verschillen
van elkaar op het vlak van houtoogstvolume
in het bos en inzake houtgebruik.
Volgende elementen worden beoordeeld:
het bos, het volume hout dat geoogst
wordt en verbruikt in de bouw en de vermindering
van CO 2 -emissie dankzij het
gebruik van houtproducten.
Elementen van het model
Het thema omvat vier domeinen die met
behulp van modellen bestudeerd worden.
De vier modellen functioneren onafhankelijk
van elkaar.
1. Bos en bosbeheer werden in model
gebracht met behulp van gegevens van
de nationale bosinventarisatie (IFN).
Verschillende uitbatingsintensiteiten
werden bestudeerd. De berekeningsmodellen
beslaan een periode van 100 jaar
(van 1996 tot 2096). Er werd rekening
gehouden met de koolstofdynamiek in
de bodem.
2. Het model van de Zwitserse houtindustrie
werd ontwikkeld door op basis
van de SIM-BOX-software een bestaand
model over materiaalstromen aan te
passen. Het varieert in functie van het
verbruik van houtproducten. De berekeningsmodellen
beslaan een periode die
loopt van 1900 tot 2150.
3. De berekeningen over de substitutie
steunen op een vergelijking van hout
met andere producten dan hout en hun
ecologische balansen. Om een onderscheid
te maken tussen het substitutieeffect
in eigen land en in het buitenland
werd de uitstoot van broeikasgassen
van de verschillende bouwelementen
uitgesplitst volgens plaats van herkomst.
4. De belangrijkste vragen omtrent de afbakening
van de CO 2 -besparing in eigen
land en in het buitenland werden eveneens
bestudeerd. Voor de bescherming
van het klimaat is het geheel van de
effecten in Zwitserland en in het buiten-
Het gebruik van hout in een getrapt
systeem (eerst als materiaal en
vervolgens, in de afvalfase, als bron van
energie) zoals voorzien in de “bouw”scenario’s
levert een veel betere CO 2 -
balans op dan een zuiver energetische
exploitatie. Daarom zou hout vooreerst
gereserveerd moeten worden voor een
gebruik met hoge meerwaarde en slechts
daarna gebruikt worden onder een of
andere energievorm, nadat alle andere
gebruiksmogelijkheden zijn uitgeput.
land van belang. Voor het nemen van
politieke beslissingen is het echter ook
belangrijk te weten waar de gevolgen
omtrent koolzuurgas zich voordoen: in
Zwitserland of in het buitenland.
Scenario’s
De scenario’s berusten op volgende elementen:
- verschillende bosbeheerscenario’s en
de daaruit voortvloeiende houtvolumes
- becijferde gegevens over het huidige
verbruik van houtproducten en mogelijkheden
om het houtgebruik in de
bouw te doen stijgen.
In eerste aanleg werden vier verschillende
scenario’s van bosbeheer met telkens
© Michael Meuter/Lignum

Volgende scenario’s werden bestudeerd:
Optimalisering van de aangroei
Het bos wordt beheerd met het oog op het duurzaam voortbrengen van een maximale aangroei. De resulterende 9,2 miljoen m³
werk- en energiehout uit het bos (incl. schors en rijshout) worden volledig benut.
Klemtoon op de bouw Klemtoon op energie
Meer hout in de bouw (+80%)
Veel meer hout uit het bos voor energie
(+120%)
Buitenlandse handel ongewijzigd
andere volumes oogstbaar hout weerhouden.
Daarna werd het houtvolume uitgesplitst
over de gebruiksbestemmingen
bouw en energieproductie om realistische
gebruiksscenario’s te bekomen. Binnen
de bouw gebeurde de onderverdeling tot
op het niveau van het bouwelement (vloeren,
gevelbekleding,…). Men ging uit van
de veronderstelling dat de buitenlandse
handel constant bleef.
Resultaten
Totaal van de CO 2 -besparingen in
Zwitserland
De resultaten tonen aan dat een geoptimaliseerde
oogst van het hout als hernieuwbaar
materiaal het meest duurzame
effect heeft op een betere CO 2 -balans.
Op lange termijn moet de voorkeur gaan
naar scenario’s die een verbruikstoename
voorzien van hout in de bouw (optimalisering
van de aangroei, prioriteit voor de
bouw en optimalisering voor het Protocol
van Kyoto) boven scenario’s waar het accent
ligt op houtgebruik voor energie. In
Zwitserland maken deze scenario’s het
mogelijk rond de jaren 2025 jaarlijks een
volume van ongeveer 8 miljoen ton CO 2 -
emissie te voorkomen. Tegenover 1990
vertegenwoordigt dat resultaat een bijkomende
besparing van koolzuurgasemissies
van 6,5 miljoen ton CO 2. Dat betekent
dat het mogelijk zou zijn 12% van de
jaarlijkse emissie van broeikasgassen te
vermijden. In vergelijking met de productie
van energie realiseert het gebruik van
hout als materiaal een dubbele besparing:
door de fabricage en het gebruik van producten
in hout en later door de valorisatie
voor energiedoeleinden.
Door minder aan bosonderhoud te doen
zal op korte of middellange termijn zeker
Geen verandering in de bouw (+/-0%)
Bijzonder veel meer hout uit het bos
voor energie (+345%)
Buitenlandse handel ongewijzigd
een vrij grote hoeveelheid koolstof in het
bos gefixeerd worden (13 miljoen ton CO 2 )
tegen 2015. Toch mag dit volume niet verrekend
worden volgens de Kyoto-regels,
aangezien voor Zwitserland koolzuurgas
slechts voor 1,8 miljoen ton in rekening
mag gebracht worden. Vanaf ongeveer
2075 veroorzaakt dit scenario CO 2 -emissies
vanuit het bos. Gezien het groeiend
risico dat de bestanden uiteenvallen ingevolge
hun ongunstige leeftijdsstructuur
en gezien het belangrijke volume van hout
op stam dat hiermee gemoeid is, zou het
bos zich reeds lang vóór die datum kunnen
ontpoppen tot bron van koolzuurgas.
Bovendien moet bij een dergelijk scenario
rekening gehouden worden met de mogelijkheid
dat het toekomstige verbruik van
hout in de bouw en voor energieproductie
sterk kan dalen of kan vervangen worden
door de invoer van hout en houtproducten.
Wanneer het tekort aan hout gecompenseerd
wordt door andere producten
dan hout en fossiele energie, blijft de
verlaging van CO 2 -emissies door houtgebruik
en bijgevolg ook het netto-effect van
dat scenario sterk beperkt.
Totaal effect in Zwitserland en het
buitenland
Beoordeeld op het totale effect in
Zwitserland en ook in het buitenland, zijn
het de “bouw”-scenario’s (optimalisering
van de aangroei, prioriteit voor de bouw
en optimalisering vanuit het oogpunt van
het Kyoto-protocol) die op middellange
of lange termijn de beste CO 2 -balans opleveren.
De beste resultaten zullen tegen
2030 verkregen worden. Daardoor zal de
uitstoot van een 12 tot 13 miljoen ton CO 2
voorkomen worden. In vergelijking met
1990 vertegenwoordigt dat resultaat een
bijkomende besparing van koolzuurgas-
Autarchie
(slechts gedeeltelijk onderzocht)
Meer hout in de bouw (+80%)
Meer hout uit het bos voor energie
(+60%)
Buitenlandse handel stilgelegd
Optimalisering Kyoto Baseline Verminderde houtoogst
In het bos wordt zodanig geoogst dat samen
met een grote aangroei ook grote koolstofputten
ontstaan in het bos. Jaarlijks worden 8,5
miljoen m³ werk- en energiehout (incl. schors
en rijshout) aan het bos onttrokken
Meer hout in de bouw (+80%)
Meer hout uit het bos voor energie (+65%)
Buitenlandse handel ongewijzigd
De komende 30 jaar stijgt de oogst in
het bos met ongeveer 20% naar 5,9
miljoen m³ werk- en energiehout (incl.
schors en rijshout)
Iets meer hout in de bouw (+20%)
Iets meer hout uit het bos voor energie
(+20%)
Buitenlandse handel ongewijzigd
Het jaarlijkse oogstvolume in het
Zwitserse bos daalt met 40% naar 3,0
miljoen m³ werk- en energiehout (incl.
schors en rijshout)
Duidelijk minder hout in de bouw
(-25%)
Veel minder hout uit het bos voor
energie (-80%)
Buitenlandse handel ongewijzigd
uitstoot in de orde van 8,2 miljoen ton.
Dat stemt overeen met bijna 15% van de
huidige uitstoot van broeikasgassen van
Zwitserland.
Besluit
De manier waarop het Zwitserse bos
beheerd en het geoogste hout gebruikt
wordt speelt een beslissende rol in de
koolzuurgasbalans. De CO 2 -effecten op
korte en lange termijn kunnen bijgevolg
zeer sterk variëren.
Het onderzoek toont aan dat bij gelijkblijvende
buitenlandse handel het CO 2 -
besparingseffect, gerealiseerd door meer
hout te oogsten en te gebruiken in eerste
aanleg, gunstig is voor Zwitserland.
Door het bosbeheer te oriënteren naar
nieuwe koolstofputten wordt op korte
termijn weliswaar een massieve reductie
van de CO 2 - uitstoot gerealiseerd. Maar
deze bossen worden op middellange en
lange termijn een bron van CO 2 . Stormen,
droogteperiodes en aanvallen van schorskevers
vormen een risico dat almaar groter
wordt. Overigens kent dat scenario
minder hout toe aan bouw en energieproductie.
Het tekort zou gecompenseerd
moeten worden door het gebruik van
andere producten dan hout en fossiele
energie of door de invoer van hout.
Zowel vanuit het oogpunt van ecologie
als van klimaatbeleid lijkt het verstandig
het volume hout op stam te doen stijgen
tot het peil van het protocol van Kyoto
en het productieoverschot van hout
te gebruiken in een getrapt systeem,
eerst voor langlevende houtproducten
en daarna als bron van energie.
houtnieuws 161
29

houtnieuws 161
30
• h o u t & e c o l o g i e •
Software die de milieupreStatie van een gebouw meet
“Combinatie materiaal en
toepassing van cruciaal belang”
De milieuprestatie van een gebouw
wordt bepaald door tal van
factoren, zoals materiaal, energie,
watergebruik, binnenklimaat en
de situering van een gebouw. Ir.
Harry van Ewijk, senior consultant
bij IVAM, een spin-off van de
Universiteit van Amsterdam,
stond in de jaren ’90 mee aan
de wieg van de software die de
milieuprestatie van gebouwen
meet. Wat kun je verwachten
van deze software? Welke
ontwikkelingen zitten er aan te
komen? En – vooral – hoe ziet de
milieuprestatie van hout eruit?
Een antwoord op deze vragen
kreeg Houtnieuws tijdens een
uitgebreid vraaggesprek met Ir.
van Ewijk.
TeksT: sabine Rosseel, Decom
De Eco-Quantum VO-tool berekent de LCA-score van een woning op basis van gegevens
over het ontwerp, de gebruikte materialen en het geplande energieverbruik.
Houtnieuws: Waarom een softwareprogramma
dat de milieuprestatie van een
gebouw meet?
Ir. Harry van Ewijk:
Met de Europese ontwikkelingen,
waarbij
de EU-lidstaten de
opdracht hebben om
de Europese Energy
Performance Building
Directive (EPBD) om
te zetten in een nationale
wetgeving, is het van belang
om het integrale milieueffect van energie-
en materiaalkeuzes zichtbaar en
kwantificeerbaar te maken. Begin jaren
’90 zijn we beginnen te werken met
voorkeurslijsten op productniveau, zogenaamde
do’s & don’ts, die evolueerden
naar milieuprestatie op basis van LCA
zoals MRPI (Milieurelevante Product
Informatie) door de industrie opgestelde
en geverifieerde informatie over ramen,
lichtkoepels, isolatie, enz. en een geïntegreerd
programma om de milieuprestatie
van een volledig gebouw te kunnen
meten zoals Eco-Quantum en Greencalc.
Hiermee werd het accent verlegd van
product naar gebouw. In de hiervan afgeleide
instrumenten zie je vervolgens
een verschuiving van de aanbodzijde (de
industrie, de experts) naar de vraagzijde
(de markt, de consument).
Voor wie is zo’n programma bestemd?
En wat mag je er als gebruiker van verwachten?
Vanwege het grote aantal factoren is het
voor architecten lastig om een idee te krijgen
van de integrale milieubelasting van
gebouwen. Enerzijds kan een architect
met behulp van deze software al in een
vroeg stadium van het ontwerpproces een
indruk krijgen van de milieuprestatie van
zijn gebouwontwerp. De opdrachtgever
anderzijds kan aan de hand van dit instrument
kwantificeerbare prestatie-eisen
stellen. In de praktijk blijken de gebruikers
vooral openbare opdrachtgevers te
zijn, zoals gemeenten, projectontwikkelaars
en woningcorporaties, omdat zij het
programma ook als beleidsinstrument
kunnen gebruiken om de milieuambities
van hun woningbouwprogramma vast te
leggen. Onder de architecten zijn het
natuurlijk vooral diegenen die met dat
soort opdrachtgevers werken en de architecten
die het echt belangrijk vinden
om hun ontwerpen vanuit milieuoogpunt
te optimaliseren. Het van Eco-Quantum
afgeleide Voorlopig Ontwerp (VO) Tool
voorziet vooral in een behoefte van gebruikers
die nog weinig ervaring hebben
met duurzaam bouwen en op een eenvoudige
manier gevoel willen krijgen voor het
effect van keuzes die in het VO-stadium
worden gemaakt.

© Michael Menten/Lignum
Hoe milieubelastend een materiaal is, hangt o.m. af van de
levenscyclus ervan. In het geval van hout is het bv. belangrijk te
weten of het in een droogoven of aan de lucht gedroogd is.
Op jullie website is Eco-Quantum gratis te downloaden. Jullie
commercialiseren het programma blijkbaar niet?
Nee, inderdaad. IVAM heeft, samen met medeontwikkelaars W/E
adviseurs duurzaam bouwen en het softwarebedrijf Prisman, in
oktober vorig jaar het eigendomsrecht van Eco-Quantum overgenomen
van opdrachtgever Stichting BouwResearch (SBR), die
het programma niet meer tot haar kerntaken rekende. De download
is de versie van Eco-Quantum zoals ontwikkeld in 2002 in
opdracht van SBR. Het up-to-date houden van een dergelijk programma,
met name de bouwcomponenten en milieu-informatie,
is tijdrovend en dus kostbaar. Die kosten zijn met een relatief
kleine groep gebruikers moeilijk commercieel terug te verdienen.
De Nederlandse overheid ontwikkelt momenteel prestatie-eisen
in het kader van duurzaam inkopen waardoor de groep gebruikers
groter wordt en er mogelijk van overheidswege wordt bijgedragen
aan de ontwikkelingskosten van een update.
Hoe evalueert u hout als het gaat om het meten van de milieuprestatie
van een gebouw?
Het is moeilijk daar een eenduidig antwoord op te geven, want
de uiteindelijke score is heel erg afhankelijk van de details van
uitvoering, bv. springt een raam in of niet. De combinatie van een
materiaal en de toepassing ervan is van doorslaggevend belang.
Afgezien daarvan beschikt hout, als materiaal an sich, onmiskenbaar
over een aantal troeven, want het is natuurlijk en vernieuwbaar.
Maar bij hout spelen nog drie andere belangrijke criteria.
Ten eerste: wat is de oorsprong ervan? Is het hout afkomstig uit
een oerbos of uit een duurzaam beheerd bos? Ten tweede: wordt
de levenscyclus goed in de gaten gehouden? Wordt het hout
aan de lucht of in een droogoven gedroogd? Krijgt het houtafval
een goede bestemming? En ten derde: op welke manier werd
het hout, indien nodig, verduurzaamd? Overigens verwacht ik
veel van de alternatieve manieren van verduurzaming waaraan
momenteel wordt gewerkt. En dat kan de milieuprestatie van
een gebouw waarin hout verwerkt wordt alleen maar ten goede
komen.
info
De milieuprestatie van een
gebouwontwerp toetsen? Een gratis
download van Eco-Quantum en het
VO-tool vindt u op volgend adres:
http://ivam.uva.nl/index.php?id=91
houtnieuws 161
31

Handheld sterktesortering van hout: overal toepasbaar!
Handheld
vochtmeters
In-line
vochtmeters
Armand Kok Tel 00-32-(0)3 3142227
Handheld
sterktesortering
Brookhuis Micro-Electronics BV info@brookhuis.com
De Indoor Collection van Hoebeek.
Duurzame en eigentijdse oplossingen voor wand & plafond in Vuren, Grenen, Eiken, ...
NIEUW Extra brede schroten in verlijmd vuren - model RV6. Technische fiche op www.hoebeek.be
EN U VERDIENT HOUTNIEUWS.
www.houtnieuws.be
g
Meten van de Elasticiteitsmodules (MoE) en sterkte van hout
(klasse C en D) volgens Europese richtlijnen (EN 338 + EN 14081)
Nieuw
Solid wood,
for Indoor & Outdoor
Hoebeek n.v.
Baeckelmansstraat 131
BE-2830 Willebroek
Tel. +32-3-886 98 01
Fax +32-3-886 85 68
hoebeek@hoebeek.be
www.hoebeek.be

Week van het hout
Geleide bezoeken onder
architecten
In het kader van de Week van
het Hout, een organisatie van
Belgian Woodforum die liep van
15 tot 22 maart 2008, heeft de
Bond van Vlaamse Architecten
op zaterdag 15 maart een
parcours uitgestippeld langsheen
een selectie van recente en
innoverende realisaties, zowel
openbaar als privé.
TeksT en foTo’s: Bond van vlaamse
archiTecTen
Verschillende projecten, zowel van grote
als van geringere omvang, waarin hout
een prominente rol speelt, hebben hun
deuren opengesteld voor een bijzonder
geïnteresseerd kennerspubliek van architecten.
Twee verschillende parcours werden voorgesteld
aan de 65 deelnemers, die ’s middags
samenkwamen rond een lunch aangeboden
door Hoebeek nv. Beide groepen
maakten een lusvormige trip, de ene
doorheen Oost en West-Vlaanderen, met
als vertrekpunt Waregem, de andere doorheen
de provincies Antwerpen en Vlaams
Brabant vertrekkend vanuit Antwerpen.
In elk van de bezochte projecten werden
ze rondgeleid door de architect of door
iemand die persoonlijk bij het project
betrokken was.
dit zijn de plaatsen die bezocht
werden:
- Ontmoetingscentrum Leieland,
Wielsbeke - Goedefroo & Goedefroo
- Hoofdzetel van Omega Pharma,
Nazareth - Ysenbrandt & Partners
- Bezoekerszone van Brouwerij Duvel
Moortgat, Puurs - Cwarchitects
- Bezoekerscentrum Natuurreservaat
Bourgoyen-Ossemeersen, Gent - evr-
Architecten
- Museum Modenatie, Antwerpen -
Marie-José Van Hee Architecten
- Victoria Sports Center, Koekelberg -
Société Civile d’études T.E.A.U.
- Fietsenberging, Willebroek - Tisselt
• b e l g i a n w o o d f o r u m •
houtnieuws houtnieuws 160 161
33

houtnieuws 161
34
• E X P E R T I S E •
Houtbiologie en verantwoord
houtgebruik
Veel meer dan metaal en plastic
vereist hout vakmanschap. Er
is immers heel wat kennis en
vaardigheid nodig om de vele
houtsoorten correct te gebruiken.
Bovendien zijn twee stukken
hout nooit helemaal gelijk,
dikwijls tot wanhoop van leken
in het vak. Houtbiologie is de
wetenschappelijke studie van de
anatomische opbouw van hout, die
heel concreet in de houtnijverheid
wordt toegepast.
TEKST: HANS BEECKMAN, WIM TAVERNIER, MAAIKE
DE RIDDER (LABORATORIUM VOOR HOUTBIOLOGIE,
KONINKLIJK MUSEUM VOOR MIDDEN-AFRIKA)
Hout is een natuurproduct, in tegenstelling
tot bouwmaterialen als staal en
beton. Dat besef is reeds een belangrijke
stap naar correct houtgebruik toe. Bij elke
toepassing in hout is het van groot belang
voortdurend voor ogen te houden
dat hout afkomstig is van levende organismen
die, zoals alle levende wezens,
opgebouwd zijn uit cellen. Bij hout zijn
de cellen opvallend ordelijk en efficiënt
opgebouwd. Dit is bijzonder interessant
voor materiaalstudie, identificatie, kwaliteitscontrole
en zelfs voor evaluatie van
duurzaam bosbeheer.
Materiaalstudie
De meeste houteigenschappen kennen
een houtanatomische grond. Krimp en
treksterkte b.v. hebben veel te maken
met de hoek van de zogenaamde microfibrillen
en de wapening in de celwanden.
Die structuren zijn echter meestal niet
goed zichtbaar met een lichtmicroscoop.
Kenmerken die wel goed te zien zijn en
die onder andere de densiteit en sterkte
beïnvloeden zijn de dikte van de celwanden,
het aandeel van vezels, het draadverloop,
de uniformiteit van het groeiringpatroon,…
Identificatie
Houtanatomische kenmerken zijn ook
van groot belang bij de identificatie van
een houtsoort. Volgens drie hoofdrichtingen
(dwarse, tangentiële en radiale vlakken)
en bij verschillende microscopische
vergrotingen worden dunne, lichtdoorlatende
sneden of glad gesneden of gepolijste
oppervlaktes bestudeerd. Er bestaan
niet minder dan 163 gestandaardiseerde
microscopische kenmerken voor loofhout,
alle zeer nauwkeurig gedefinieerd
en geïllustreerd door IAWA (International
Association of Wood Anatomists), het resultaat
van tientallen jaren werk. De waargenomen
kenmerken worden vergeleken
met wetenschappelijk referentiemateriaal
DATABANK TERVUREN XYLARIUM WOOD DATABASE
Het xylarium van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika is de tweede grootste
houtcollectie ter wereld: 60.000 stalen van meer dan 13.000 soorten hout, afkomstig
van alle continenten. Het beheer van een dergelijke collectie kan niet zonder databank.
Omdat die databank heel wat informatie bevat die ook voor de houtgebruiker
interessant is, is deze online consulteerbaar. Zo kan de houtliefhebber er informatie
vinden over de verschillende namen van een soort, de afkomst van stalen, foto’s van
bomen, herbaria, schors, hout en microscopische beelden. Aanvullende links naar
externe databanken geven informatie over technische en anatomische kenmerken.
Foto gemaakt met lichtmicroscoop (x40) met een kwikdamplamp en een ultravioletfilter.
Harskanaal in het laathout (dikwandige cellen) van Pinus nigra. De parenchymcellen rond het
harskanaal vertonen een andere fluorescentie dan de tracheïden uit het grondweefsel
uit een xylarium of met vakliteratuur. Het
eindresultaat is een soort anatomische
‘identiteitskaart’. Dergelijk gedetailleerd
onderzoek vraagt veel tijd en tot nog toe
kregen vooral soorten met een commercieel
belang voorrang.
Kwaliteitscontrole
Ook kwaliteitscontrole van timmerhout
komt dikwijls neer op een houtbiologische
waarneming: de jaarringbreedtes, het
draadverloop, taksporen, aanwezigheid
van spinthout en juveniel hout, de zaagrichting,…
Zonder noties van houtbiologie
is het vrijwel onmogelijk om de geschikte
houtkwaliteit te selecteren voor specifieke
toepassingen. Samen met het miskennen
van het belang van goede droging, is dit
wellicht de meest voorkomende oorzaak
van foutieve toepassingen.
Duurzaam bosbeheer
Zeker in de tropen heeft houtbiologie
een belangrijke functie in het kader van
duurzaam bosbeheer. Om een idee te
hebben van het duurzame karakter van
houtproductie is het immers noodzakelijk
te weten dat er niet meer gekapt wordt
dan er bijgroeit. Een grondige studie van
de groeipatronen in het hout levert, ook
in de tropen, informatie over leeftijd van
bomen en hun groeisnelheid.
Info
www.metafro.be/xylarium
© Dario Martin-Benito

Houtimport & Industrie
Een uitzonderlijk gamma
hout, panelen, parket en profielen
3
Onze prestaties. Uw voorsprong.
De Variomat-serie
In de lengte en de breedte bewerken
– met één machine.
Aan vier zijden schaven en profileren, en hierbij werkstukken
in de lengte en de breedte bewerken – onmogelijk? Zeker
niet, tot zo'n kunststukje is wereldwijd slechts één
groef machine in staat: de Variomat. Door de modulaire
ombouwoptie beschikt u over een hoge mate aan flexibili-
teit. Ombouwen is dankzij het WEINIG-geheugensysteem,
de PowerLock-technologie en de optionele, multifunctionele
tafel een kwestie van seconden. Investeer in een krachtige
technologie, die met uw wensen meegroeit!
Uw agent voor provincies
Oost-Vlaanderen en Antwerpen
SMI N.V., Tel.: 0032 / 2 466 38 39, info@smi.be
Andere provincies en G.H. Luxemburg
Van Belle N.V., Tel.: 0032 / 54 33 51 45
info@vanbelle.be
MICHAEL WEINIG AG
Tel.: +49 (0) 93 41/86-0, info@weinig.de
WEINIG . WACO . GRECON . DIMTER . RAIMANN . CONCEPT WWW.WEINIG.COM

houtnieuws 161
36
• V O O R U V E R Z A M E L D •
STUDIEDAG VOOR
LEERKRACHTEN
Het technologisch instituut Critto
organiseerde op 17 april een studiedag
voor leerkrachten, in samenwerking
met de KU Leuven,
het Fonds voor Vakopleiding in
de Bouwnijverheid (FVB) en het
Opleidingscentrum Hout (OCH).
Ongeveer 350 leerkrachten afkomstig
uit het ASO, TSO en BSO,
namen deel aan infosessies over
het integreren van manuele vaardigheden
in de lessen technologische
opvoeding. Belgian Woodforum
(BWF) nam ook deel aan het evenement
door specifieke informatie op
zijn stand te verspreiden.
Het initiatief kende een groot succes,
licht Koen De Mesel, Secretaris-
Generaal van BWF, toe. De vraag
naar informatie lag veel hoger dan wij
hadden durven hopen. De sensibilisering
van leerkrachten voor de troeven
van de houtsector kadert binnen onze
algemene missie. Ook hopen wij op
deze manier indirect meer leerlingen
wam te kunnen maken voor een boeiende
job in de houtsector.
HET BOS GEEFT GEHEIMEN PRIJS
AAN JONGEREN
De Federatie van bosuitbaters en rondhouthandelaars, de Nationale Federatie van
Houthandelaars (NFH) en de Nationale Federatie van Zagerijen (NFZ) organiseerden op
23 april voor de jongeren van deze drie sectoren een uitstap waar ze het bos op een originele
manier konden ontdekken: een dag in het bos geanimeerd door Luc Picard, boswachter
in Beauraing. Het was de bedoeling om jongeren bijeen te brengen die een sleutelfunctie
gaan waarnemen in de houtsector en om hen een kans te bieden om te verbroederen in een
context die de klemtoon legt op de vakkennis van bosprofessionals. Een dertigtal jongeren
namen deel aan deze studiedag over bosbeheer. Een tweede luik over verkoop en verzaging
van rondhout vindt in oktober plaats. Wordt vervolgd…
THE SKY IS NOT
THE LIMIT.
Met de nieuwe website www.houtnieuws.be bereikt u niet enkel de 30.000
lezers van houtnieuws, maar nog veel méér !
uw producten via www.houtnieuws.be
bereik onze doelgroepen architecten, interieurarchitecten, interieurbouwers,
designers en professionals in de houtsector
contacteer ons voor interessante instapvoorwaarden :
emmy.lee@decom.be - +32-15-652 871
© Fedemar

CARROUSEL
Ingaan op actuele uitdagingen, een gunstig kader creëren voor de uitwisseling
van ervaringen tussen leden en concrete oplossingen aanreiken die in het
dagelijkse leven kunnen worden toegepast. Dat zijn de doelstellingen van de
informatiedag die de Nationale Federatie van Houthandelaars op 10 juni organiseerde
in het kader van haar algemene vergadering. Verschillende sectoren
van de houtkolom (houthandelaars, zagerijen, bosuitbaters, houtinvoerders)
werden voor dit evenement uitgenodigd en konden deelnemen aan een ‘carrousel’
van drie interactieve workshops rond personeelsbeheer, opleidingen
en CE-markering van constructiehout. In diezelfde geest van openheid hebben
de deelnemers verschillende stands kunnen bezoeken met meer informatie
over software voor de houtsector, kredietverzekeringen, energie, milieu en
productcertificering.
PASSIE voor PASSIEF?
Ben je geboeid door de wereld van PASSIEFBOUW
en is HOUT jouw PASSIE? Dan ben jij dé GEKNIPTE
persoon om onze NIEUWE COLLEGA te worden!
PRODUCT MANAGER PASSIEFBOUW
Surf naar www.jonckheere.wood.be voor meer informatie over deze en andere openstaande functies!
En stuur je sollicitatiebrief en CV naar NV Jonckheere.Wood Z5 Mollem 600, 1730 Mollem(Asse)
of naar m.spitael@jonckheere.wood.be
OPTIMAL SOLUTIONS FOR ALL WOOD STRUCTURES
BEECH DESIGN AWARD
De firma Pollmeier organiseert een internationale
designwedstrijd voor realisaties in beukenhout,
de ‘Beech Design Award’. Al wie een project
verwezenlijkt heeft in beuken, of hij architect,
designer, schrijnwerker of gewoon houtliefhebber
is, kan een dossier indienen. De wedstrijd streeft
twee doelstellingen na. Enerzijds naar buiten
treden met innoverende ideeën en anderzijds
een platform creëren voor het uitwisselen van
creatieve oplossingen. Een platform dat trouwens
ook een prachtig uitstalraam is om uw knowhow
gratis voor te stellen aan een breed publiek. U kan
rechtstreeks inschrijven op onderstaande website.
Er zijn drie categorieën: design binnenshuis,
meubilair, innovaties/andere producten. Wat de
prijzen betreft: de winnaar krijgt een cheque ter
waarde van 2500 EUR en een uitnodiging voor
twee personen om deel te nemen aan de prijsuitreiking
in Duitsland (reis van twee overnachtingen
en drie dagen). Wie de tweede prijs behaalt krijgt
een iPod en luidsprekers, terwijl de derde een
koffiezetmachine van het type Nespresso LeCube
EN 185 in ontvangst mag nemen.
Info
www.european-beech.com
houtnieuws 161
37

houtnieuws 161
38
• i e d e r e e n h e e f t ‘ t o v e r •
shinnoki: een
innovatie in
natuurlijk
fineerhout
Decospan, Europees marktleider
in fineerverwerking, presenteert
een nieuwe collectie kant-en-klare
gefineerde platen onder de naam
Shinnoki. Voor deze platen, die geen
verdere afwerking vereisen, is fineer
gecombineerd van verschillende
bomen en met wisselende snijlijnen,
zodat men als het ware doorlopende
oppervlakken zonder optische onderbreking
verkrijgt. Een innovatie
met als doel een meer uniforme
kwaliteit, zonder in te boeten aan
het levendige aspect van hout. De
Shinnoki-collectie is samengesteld
uit 16 referenties, elk in een modern
ogende kleurtint. De ultramatte vernisafwerking
zorgt voor een natuurlijke
look, waarbij de structuur van
het hout bewaard blijft. De achterzijde
van de MDF-plaat wordt afgewerkt
met een lichte of donkere melaminelaag.
Bijpassende geverniste
kanten zijn
info
beschikbaar.
www.shinnoki.com
Parket voor sPort en wellness
handige sturing voor glijdende voorzetluiken
Met Wave brengt Weitzer een parket met
een ruitvormige reliëfvorm en antislip uit.
Daardoor is deze parket uitermate geschikt
voor badkamers, massageruimtes, gymnastiekzalen,
medische sportzalen en relaxatie-
en therapieruimtes. Het Wave-parket is
verkrijgbaar in een tweelagig parket, dikte
11 mm met een slijtlaag van circa 3,6 mm.
De beschikbare houtsoorten zijn eiken, esdoorn,
gestoomd noten, gestoomd kersen
en gestoomd robinia. Afmetingen zijn 1000
x 125 x 11 mm. Alternatief is een massieve
eiken plankenvloer van 15 mm, afgeschuind
en met een slijtlaag van circa 8 mm. De afmetingen
daarvan zijn 1000 x 125 x 15 mm.
info
Benelux Parkett AG/SA
www.benelux-parkett.com
timber grader mtg meet houtsterkte
i.f.v. Ce-markering
Met het oog op de verplichte CE-markering van
hout voor constructieve toepassingen in de bouw
en de houtindustrie hebben de Nederlandse firma’s
Brookhuis Micro-Electronics en Ingenieursbureau
Evan Buytendijk de Timber Grader MTG ontwikkeld.
Met dat handmatige toestel kan u snel en
makkelijk de elasticiteitsmodulus (MoE) en sterkteklasse
van vuren en grenen bepalen (onderzoek
naar andere houtsoorten is aan de gang). De meting
is betrouwbaarder dan de traditionele visuele
beoordeling en beter gedocumenteerd doordat alle
metingen worden opgeslagen op de computer
(ook draadloze communicatie via Bluetooth is mogelijk).
U kan onmiddellijk een CE-sticker met de
correcte informatie op het hout kleven. De Timber
Grader MTG werd opgenomen in de EN 14081-4.
Houten voorzetluiken kennen steeds meer bijval
in de hedendaagse architectuur, zowel voor
privéwoningen als voor hotels of openbare gebouwen.
Ze zijn niet alleen elegant, maar bieden
ook een efficiënte bescherming tegen oververhitting.
De firma Hawa heeft een automatisch
systeem uitgebracht van glijdend beslag HAWA-
Frontslide 60/matic, voorzien van een nieuwe
moderne aandrijving met geïntegreerde sturing:
HAWA-Motronic 230VAC. De intelligente geïntegreerde
sturing is makkelijk te monteren (zonder
verdeelkast of speciale verbindingskabels) en
aan te sluiten op een centraal domoticasysteem.
Dat maakt het starten en stoppen van het luik
zacht en geruisloos. Het systeem is zowel ge-
info
info
Hawa AG
www.hawa.ch
Brookhuis Micro-Electronics BV
www.brookhuis.com
schikt voor individuele glijdende
luiken als voor telescopische
en symmetrische
installaties.

Omdat wij op duurzame wijze onze bossen
beheren, respecteert onze aanvoer van
grondstoffen naar u het milieu.
April 2008
Als specialist van het duurzame beheer van het Afrikaanse
tropische oerwoud beheerst Rougier al de fasen van
de productie, de verwerking, de logistiek en de verkoop van hout onder
zijn verschillende vormen. Rougier steunt op diepgaande studies van het
terrein en op beproefde technieken. De firma handelt dan ook elke
dag weer ten voordele van het bewaren van het woud en van de fauna voor de
toekomstige generaties. Ze draagt tegelijkertijd bij tot de verbetering van het leefklimaat
van de bewoners ervan. Omdat het bewaren van de natuurlijke hulpbronnen vandaag centraal
staat in de duurzaamheid van het handelsverkeer, engageert Rougier zich in een verantwoordelijke
aanpak ten dienste van de natuur en de bevolkingen ervan.
www.rougier.fr
Om de 25 jaar wordt er telkens
één boom per hectare geveld
Le bois nous fait vivre, nous faisons vivre la forêt

Villa Storingavika, Norway
Architect: Todd Saunders
Photographer: Michael Perlmutter
What’s more green
than mother nature?
Today, your projects can be as respectful of the environment
as you want them to be. Building with Western Red Cedar is the
natural place to start. Not only does it have distinctive beauty,
natural durability and centuries of proven performance,
Western Red Cedar is the ultimate green building material.
It produces fewer greenhouse gases, requires less energy
to produce than alternatives and comes from a renewable,
sustainable resource. Equally important, Western Red Cedar
is carbon neutral.
For more information about Western Red Cedar, our
supplier members and where you can purchase it, please
visit our website. If you have a distinctive project featuring
Western Red Cedar and would like to profile it and your firm
in the WRCEA’s promotional campaign, please email us at
info@wrcea.org.
www.wrcea.org