De cope-ontginning van Amstelland - theobakker.net

Cope-ontginning Amstelland
Van het noordelijkste deel van de Amstellandse
ontginning zijn in Amsterdam nog veel sporen
terug te vinden. Op de tekening links zijn
enkele straat- en grachtnamen vermeld langs
weersloten van de ontginning ten noorden van
de Heiligeweg, ofwel de Overtoom.
Door een toevalstreffer, een opmeting van
landmeter Sinck, zijn we er achter gekomen
dat de Amstellandse ontginning maar tot de
huidige Kattensloot reikte. Dat zal een aantal
oorzaken gehad hebben. De belangrijkste is
dat de Haarlemmer- of Spaarndammerdijk tot
de stadsgrens bij Rijnland hoorde, die er ook
het beheer over had en verantwoordelijk voor
het onderhoud was. De ontginning bleef van de
dijk gescheiden door een dijksloot en had aan
de kant van het IJ alleen de Karthuizersluis als
uitwateringsmogelijkheid.
De tweede oorzaak lag in een aantal braken,
die na diverse dijkdoorbraken binnen de
Haarlemmerdijk de bebouwingsmogelijkheden
verstoorden. De grootste daarvan, de Nieuwe
Braak, bleef buiten de ontginning en werd pas
rond 1630-’35 door Amsterdam gedempt en
bebouwd met de Driehoekstraten en de Stadspakhuizen.
Even daarvoor had de stad al een
volledig nieuwe Haarlemmerdijk opgeworpen.
Tenslotte was of werd de Kattensloot ook de
grens tussen de waterschappen, later Hoogheemraadschappen
Rijnland en Amstelland.
Dit alles werd pas doorkruist door het octrooi
van 1609, waardoor Amsterdam gerechtigd
werd uit te breiden tot de Singelgracht.
8