Een doof kind in de groep Een doof kind in de groep - Fodok

‘Als er geen tolk in de klas is, komt met kunst- en vliegwerk toch wel
een informatiestroom op gang. De docent moet bereid zijn daarin wat
extra tijd en energie te investeren: wat meer uitleg geven, lessen op papier
voorbereiden om aantekeningen te kunnen meegeven. Het helpt als een
docent de groep kent en een zeker overwicht heeft. Dan kan hij ook taken
verdelen: klasgenoten om beurten een dictaat laten maken, of de agenda
laten controleren. Het komt voor dat klasgenoten een aantal basisgebaren
leren. Als dat gebeurt, omdat de sfeer goed is in zo’n groep, ben je met integratie
bezig. Je ziet ook wel vriendschappen ontstaan, hoewel dat soms wat
geforceerd overkomt. Dove jongeren hebben niet altijd een reëel beeld van
de situatie. Iemand die aardig voor ze is, is dan meteen een vriend. Dan
hoor je ze vertellen dat ze tien vrienden hebben in de klas, maar als er
gekozen moet worden voor een wedstrijd zitten zij er nooit bij. Het hangt
er maar net van af hoe zo’n dove leerling in de groep valt. Je kunt dat niet
op een standaard-manier begeleiden, bijvoorbeeld door voorlichting te
geven. Als een groep daar niet aan toe is of als er een pestcultuur heerst,
kan het juist averechts werken. Allerlei groepsprocessen spelen een rol.’
‘Pubers en jongeren zijn sterk op elkaar gericht, ze zijn druk bezig
met de onderlinge contacten en daar vallen doven toch grotendeels buiten.
Dove leerlingen blijven op een horende school doorgaans eenlingen. Je
ziet ook dat ze zich het lekkerst voelen als ze met doven samen zijn. Dan
voelen ze zich op hun gemak en kunnen ze zich met elkaar identificeren,
wat ze binnen zo’n reguliere school missen. Om die reden laten we de leerlingen
één keer per week terugkomen naar het Rudolf Mees Instituut, zodat
ze contact houden met de dovengemeenschap. Ik vind het gevaarlijk om
integratie te veel te idealiseren. Je ziet dat zelfs bij slechthorenden. Die passen
doorgaans prima in het reguliere onderwijs en kunnen daar veel leren.
Ze willen zelf ook gewoon met de horenden meedoen en proberen hun
slechthorendheid te verbergen. Maar toch raken ze soms geleidelijk in een
isolement, wat nare psychische gevolgen kan hebben. Voor doven geldt
dat nog veel sterker: je kunt niet altijd op je tenen lopen, je moet ergens
kunnen bijhoren.’
‘Meestal zie je dove leerlingen enthousiast aan de integratie beginnen;
ze zijn blij om onder de beschermende paraplu van het speciaal
onderwijs uit te gaan. Vaak wijzen ze hulp dan af, want ze willen zo
gewoon mogelijk meedoen. Ze overschatten veelal hun eigen mogelijkheden,
grijpen te hoog. Na een paar maanden - als de eerste rapporten
43