Artikel 3: september 2009 (pdf-document) - Agentschap voor Natuur ...

anb vaste planten
22
Groenhabitat open ruimte
(Hermannshof, Weinheim)
[4] 35 | 2009 groencontact
Open plaatsen/weiden/
steppen/prairie
Open plaatsen worden gekenmerkt door
de afwezigheid van bomen en hoge
heesters. Hierdoor is er volop zon en
bevat de minerale bodem weinig humus.
Begroeiingen van open ruimtes hebben
meestal een relatief open karakter. De
hoofdbloei is in de zomer en de nazomer.
Op recent en vaak verstoorde bodems
groeien eenjarigen zoals korenbloemen,
klaprozen en kamille. Ze vormen een
uitgebreide persistente zaadbank die bij
elke verstoring opnieuw de soorten laat
regenereren. Op niet verstoorde bodems
groeien grassen en doorlevende planten.
Op drogere standplaatsen zijn de planten
aangepast aan de droogte door een
grijs-viltige beharing (vb. gewone salie,
ezelsoren), diepe wortels (vb. Echinacea)
of reserveorganen voor wateropslag (bij
succulenten zoals muurpeper of tripmadam).
Hier horen o.a. de volgende planten thuis:
knoopkruid, marjolein, veel soorten salie
en andere aromatische lipbloemigen,
bolgewassen zoals uien en naald van
Cleopatra, halfheesters zoals lavendel en
Perovskia, hoge grassen, prairieplanten
zoals asters en zonnebloemen.
In openbaar groen wordt het overgrote
deel van de open ruimte ingenomen door
gazon. Gazons zijn gemakkelijk in onderhoud
(maar wel arbeidsintensief). Ze zijn
betreedbaar en daardoor zeer geschikt voor
heel wat recreatieve doeleinden. Soms
hebben ze een sterk architecturale werking.
Toch zijn er heel wat situaties waarin
hooilanden of bloemenweiden of (in meer
stedelijke omgevingen) prairies, steppen
en borders met vaste planten een betere
keuze zouden zijn. Ze brengen variatie en
kleur in de openbare ruimte en vormen
een belangrijke nectarbron voor vlinders en
andere insecten. Halfnatuurlijke hooilanden
en bloemenweiden zijn, mits de juiste
uitgangssituatie, niet zo moeilijk te realiseren
en te beheren. Een arbeidsextensieve
beplanting met een cultuurlijke uitstraling
vergt meer deskundigheid. De beplanting
moet immers zo samengesteld zijn dat ze
globaal beheerd kan worden. Dit impliceert
dat er rekening gehouden wordt met heel
wat verschillende factoren zoals standplaatseigenschappen,
concurrentiekracht,
uitbreidingsstrategie, wintersilhouet….
Veel kleine groenelementen zijn afgeleiden
van het groenhabitat ‘open ruimte’: perken
en plantsoenen, verkeersgroen (rotondes,
verkeersgeleiders, bermen, scheidingen
tussen rijbaan en fietspad), bloembakken,...
Elk van de groenelementen heeft een
verschillende functie en de plantenkeuze
moet hieraan aangepast zijn. Zo moeten
planten in bloembakken in de eerste plaats
een grote sierwaarde hebben. Ze moeten
liefst ook droogtetolerant, compact en
stevig zijn. Planten in verkeersbegeleidend
groen moeten al naargelang de standplaats
zouttolerant zijn en/of windbestendig (ze
mogen niet over de rijweg gaan hangen).
Op plaatsen waar occasioneel betreding
plaatsvindt, is het belangrijk dat snel en
goed regenerende planten gebruikt worden.
Moerasbeplanting, oever en
open water
Water heeft een grote aantrekkingskracht
voor zowel dieren als mensen. Op natte
standplaatsen groeien meestal weelderige
planten met relatief grote bladeren. Al
naargelang de waterdiepte en de al dan
niet permanent natte bodem, komen andere
planten voor. Veel inheemse moeras- en
waterplanten hebben een grote sierwaarde
en zijn uitermate geschikt voor toepassingen
in openbaar groen (gele lis, zegges,
wateraardbei, waterdrieblad, grote waterweegbree,
zwanebloem, moerasspirea, …).
Voedselarme water- of moerasvegetaties
komen in stedelijke of verstedelijkte omgeving
bijna niet voor door de te sterke
aanrijking met nutriënten.
Waterplanten kunnen zich gemakkelijk
massaal uitbreiden via waterlopen of via
plantmateriaal dat aan poten en veren van
watervogels blijft hangen. Daarom is het
aangeraden extreem voorzichtig te zijn
met het gebruik van uitheemse soorten.
Verschillende uitheemse soorten hebben
ecologisch en economisch rampzalige
gevolgen (vb. waterteunisbloem, grote
waternavel, waterhyacinth,
parelvederkruid, …).
In openbaar groen komt open water
meestal voor als vijvers in parken.