GEBRUIKSAANWIJZING - Eijkelkamp Agrisearch Equipment

© April 2003
Naar sonde
GEBRUIKSAANWIJZING
14.35 BODEMZUURSTOF- ANALYSESYSTEEM
Figuur 1. Bodemzuurstofmeter
Siliconen slang ø3x7 mm
Zuig kant
1. In gebruik nemen van de meter
Neem de meter uit de doos. Controleer of de batterijen gemonteerd zitten door het apparaat even op ‘BATT
ON’ te schakelen (zie tekening). De naald moet uitslaan. Monteer eventueel nieuwe batterijen door de afdekplaat
op de bodem van de meter te verwijderen (=2 maal 9V blokbatterijtje). Zorg daarbij dat de stroomafnemers
perfect aangedrukt zitten op de batterijen. Bij sommige batterijtjes is het nodig de kroontjes iets naar
binnen te buigen.
Schroef het vochtkerende filter met de transparante zijde op de aanzuignippel van de zuurstofmeter. Controleer
of er zich een rubber afdichtingsringetje tussen de meter en het filter bevindt.
Aan de zuigzijde van het balgpompje zit een stuk siliconenslang 3 x 7 mm. Dit slangetje zult u op de aanzuignippel
op de bodemgassonde schuiven tijdens het gebruik. De aangezogen lucht wordt via het pompje door de
meter geblazen.
1
M1.14.35.N

Het is ook mogelijk het balgpompje zo te monteren dat lucht door de meter gezogen wordt. Wij raden dit
echter af, wanneer u de meter gebruikt met de bodemgassonde. Door het relatief hoge vacuüm dat nodig is
om lucht aan te zuigen door de sonde ontstaan in de meetcel grote drukverschillen. Dit levert behoorlijke
meetfouten op. Tevens stelt deze methode hogere eisen aan de gasdichtheid van meter en aanzuigleidingen.
Deze methode is nuttig wanneer slechts zéér weinig of zéér langzaam lucht aangezogen kan worden. Aangezien
niet eerst het balgpompje gevuld hoeft te worden kan de meter eerder afgelezen worden.De geringere
nauwkeurigheid moet dan geaccepteerd worden.
2. Het controleren van de gasdichtheid van de bodemgassonde
Een lekkage in de aanzuigleiding of de bodemgassonde zal ervoor zorgen dat buitenlucht geanalyseerd wordt in
plaats van lucht die uit de bodem afkomstig is. Dit veroorzaakt verkeerde meetresultaten.
U voert de controle uit door met een stuk soepele PVC isolatietape de aanzuigopening aan de onderzijde van
de sonde af te dichten.
Nu moet de slang aangebracht worden: Schuif het uiteinde van de slang over de messing aanzuignippel boven
op de sonde. Knijp nu het balgpompje leeg. Indien de bal langzaam opkomt moet u eerst lekkage van het
terugslagklepje van het pompje uitsluiten. Dit klepje zit aan de blaaszijde van het pompje. Breng daarom een
rolklem aan op de slang die op dit terugslagklepje geschoven zit en knijp de slang dicht. Indien de bal dan nog
opkomt moet de messing aanzuignippel boven in de sonde gedemonteerd worden en van nieuwe teflon tape
voorzien worden. Indien geen lekkages geconstateerd worden is de apparatuur klaar om gekalibreerd te
worden.
3. Kalibreren van de zuurstofmeter
De zuurstofmeetcel werkt volgens een elektrochemisch meetprincipe. Deze cel heeft een beperkte levensduur.
Om nauwkeurige metingen uit te kunnen voeren moet het apparaat regelmatig gekalibreerd en gecontroleerd
worden.
Zet het apparaat nog niet aan. Kijk of de naald van de meter op 0 staat. Zoniet dan kan dit middels een
schroevendraaier bijgeregeld worden (kunststof schroef onder het afleesvenster). Wanneer de ontregeling
ontstaan is door een harde slag of stoot kan reparatie van de meter noodzakelijk zijn.
Zet het apparaat aan. Indien de naald niet beweegt moet u de batterijen in de bodem van de meter vernieuwen.
Indien één van de blokbatterijtjes geen goed contact maakt slaat de naald juist geheel naar
rechts uit. De batterijen moeten minimaal 5,5 Volt per stuk geven en mogen niet meer dan 2
Voltvan elkaar afwijken.
3.1 Het eerste kalibratiepunt
Zorg dat u de beschikking hebt over een zuurstofloos gas; bij voorkeur stikstof omdat dit explosieveilig is. Maar
ook gewoon aardgas of propaan of butaangas (Camping gas, aanstekergas) kunnen met de nodige veiligheidsvoorzorgen
gebruikt worden. (Ventileer goed, rook niet en gebruik alleen elektrische afzuiging wanneer die
absoluut explosieveilig is).Druk de slang in de gasopening en laat het gas door de meter stromen. De naald
moet op nul komen staan. Zoniet regel deze dan met de ‘Zero adjust’ schroef op nul.
2

3.2 Het tweede kalibratiepunt
Normale buitenlucht bevat een zodanig stabiele concentratie zuurstof dat de meter hiermee op het tweede
kalibratiepunt (=21%) afgeregeld kan worden. Zuig buitenlucht aan door het pompje en laat dit door de meter
stromen. Terwijl u lucht aanzuigt (dus niet erna !) regelt u de naald op 21% (de ‘CALIB’ LIJN) door de witte
ronde knop ‘SPAN ADJUST’ iets op te lichten en rond te draaien. Indien deze kalibratie niet lukt is de meetcel
verouderd en dient deze vervangen te worden.
U bent nu klaar om een reeks metingen uit te voeren. Na enkele metingen controleert en regelt u het tweede
kalibratiepunt nogmaals. Het nulpunt hoeft minder vaak gekalibreerd te worden.
4. Onderhoud aan de bodemgassonde
Controleer of de binnenpen (zie figuur 2
nummer 1) in de bodemgassonde goed open
neer schuift. Maak de punt (2) eventueel
schoon met een harde borstel.
Heeft dit onvoldoende effect dan dient u de
sonde uit elkaar te nemen. Hiervoor is
gereedschap meegeleverd.
Verwijder met de pijpsleutel de messing
aanzuignippel (3) boven in de sonde (gewoon
linksom draaien).
Verwijder met de schroevendraaier de
schroef met veerring (4) die de binnenpen
(1) tegen uitschuiven behoedt.
Verwijder de pen; maak pen en huls schoon
en schuif alles weer in elkaar. Breng de
schroef en veerring (4) weer aan (gebruik
géén sluitring omdat deze de buis afdicht!).
Verwijder oude teflon tape van de aanzuignippel
(3) en de sonde. Breng nieuwe tape
aan en schroef de nippel voorzichtig in de
sonde.
!
Let op dat de nippel recht in de
sonde geschroefd wordt.
Controleer de sonde op gasdichtheid.
5. Gebruik van de sonde en de zuurstofmeter
Druk de sonde recht omlaag tot op de gewenste diepte.
!
Niet slaan; daarop is de sonde niet berekend !
Figuur 2. Bodemgassonde
Trek de sonde vijf tot tien centimeter omhoog, zodat de punt zich opent. Door de speciale vorm van de
punt zal nu alleen lucht die zich lokaal rond de punt bevindt omhooggezogen kunnen worden.
Sluit de slang aan en zuig lucht omhoog totdat de meter een konstante waarde te zien geeft (meestal na
enkele tientallen seconden).
3
3
4
1
2

Lees af en noteer de gemeten waarde.
Zet het apparaat af en trek de sonde met twee handen recht omhoog.
Maak de punt van de sonde schoon met een droge harde borstel en controleer de werking van de binnenpen.
Het apparaat is dan klaar voor de volgende meting.
N.B.: Metingen zijn alleen mogelijk in goed luchtdoorlatende gronden boven de grondwaterspiegel.
6. Luchtdruk
Bij verandering van luchtdruk (bergen, mijnschachten) dient opnieuw op 21% gekalibreerd te worden.
7. Temperatuur
De zuurstofmeetcel is temperatuurgecompenseerd. Deze compensatie verschilt per cel enigszins. Derhalve is
het aan te bevelen de meter opnieuw op 21% te kalibreren indien u een ruimte binnengaat met een wezenlijk
andere temperatuur. De meter is bruikbaar van 0° C tot 60° C.
!
Bij hoge temperaturen vermindert de levensduur van de cel drastisch. Bewaar de meter dan
ook bij voorkeur in een koele ruimte. Bijvoorbeeld koelbox (auto) of koelkast (thuis). Plaats de
meter niet in een diepvriezer.
8. Vervanging van de zuurstofcel
Indien de meter niet meer op 21% te kalibreren is, kan dit duiden op een uitgewerkte zuurstofmeetcel. Er
dient dan een nieuwe meetcel geplaatst te worden.
Afhankelijk van gebruik, opslag (koel), agressiviteit van de meetomgeving varieert de levensduur
van de cel van 1 tot 2 jaar.
Schroef de twee grote kruiskopschroeven op de bovenkant van de meter los en neem het apparaat uit
elkaar.
Verwijder de dikke aluminium dekplaat, hieronder bevindt zich de zuurstofcel (zwart rond doosje).
Maak de zwarte ronde stekker van de meetcel los (trekken). Sluit een nieuwe cel aan op de stekker.
Bij de montage van de nieuwe cel dient u te letten op de juiste ligging van de grote O-ring in de aluminium
dekplaat.
Kontroleer kwaliteit en ligging van de rubber slangen en schroef het apparaat weer in elkaar.
Na kalibratie is het apparaat gebruiksklaar.
Niets uit deze uigave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze
dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Technische gegevens kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd.
Eijkelkamp Agrisearch Equipment is geïnteresseerd in uw reacties en opmerkingen over de producten en de gebruiksaanwijzingen.
4