Handreiking beveiligingsafstemming Vitaal en Overheid (BAVO)

Hoofdoffi cier van Justitie
De strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde richt zich onder meer op het voorkomen, opsporen en beëindigen
van strafbare feiten. Deze taken verricht de politie onder het gezag van de (hoofd)offi cier van Justitie van het
Openbaar Ministerie. De offi cier van Justitie kan de betrokken ambtenaren van politie aanwijzingen geven voor de
17 18
vervulling van de in de Politiewet bedoelde taken.
Lokale driehoek
In de praktijk liggen de openbare orde handhavings- en de strafrechtelijke handhavingstaken vaak dicht bij elkaar.
Het is niet altijd eenvoudig te bepalen of de inzet van veiligheidsmaatregelen om een bepaalde gebeurtenis en de
gevolgen daarvan te voorkomen, plaatsvindt in het kader van openbare ordehandhaving of strafrechtelijke handhaving.
De burgemeester en offi cier van Justitie beslissen daarom samen over de extra veiligheidsmaatregelen, de
politiechef is daarbij betrokken (driehoeksoverleg). De ernst van de dreiging en in het bijzonder het effect en de
aard van de verwachte gebeurtenis bepalen bij wie het primaat ligt binnen het overleg. Algemeen uitgangspunt is
dat hoe ernstiger de dreiging is, hoe zwaarder de veiligheidsmaatregelen zijn. De te treffen maatregelen kunnen in
zwaarte en impact toe- of afnemen, de zogenoemde glijdende schaal van maatregelen.
Ministers
Op rijksniveau is in eerste instantie een vakminister verantwoordelijk voor de aanpak van de (dreiging van de) crisis.
Dit is gebaseerd op specifi eke wetgeving. Vanzelfsprekend stemt de vakminister de maatregelen die hij wil nemen,
af met het lokale (of regionale) bevoegde gezag. Bij Koninklijk Besluit (KB) van 14 december 2005 is een tijdelijke
herindeling van ministeriële taken vastgelegd bij een terroristische dreiging met een urgent karakter. Als het nodig is
om een terroristisch misdrijf te voorkomen of de gevolgen te beperken, heeft de minister van Justitie bevoegdheden
en taken die volgens de wet zijn ondergebracht bij andere ministers. Dit KB heeft tot doel om de minister van Justitie
in ‘acute noodsituaties’ bevoegdheden van andere ministers te laten uitoefenen. Bijvoorbeeld het sluiten van het
luchtruim wanneer overleg en afstemming met de minister van Verkeer en Waterstaat niet mogelijk is. Uitoefening
van deze doorzettingsmacht zal dus altijd maar voor een kort moment zijn, waarna wordt teruggekeerd naar de ‘normale’
situatie waarin de verantwoordelijkheden bij de ministers weer zijn zoals ze wettelijk zijn toebedeeld. Daarmee
kan de minister van Justitie ook de commissaris van de Koningin en indirect de burgemeester aanwijzigen geven.
17 Artikel 13 Politiewet
18 Artikel 1, lid 2 Politiewet: In deze wet en de daarop berustende bepalingen wordt onder strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde
mede verstaan: het waken voor de veiligheid van personen.
19