DE GROOTE KLOK - de Groote Sociëteit Zwolle

J.P. van Braam
(1737-1803)
'Een vergeten lid van de Groote
Sociëteit’
Van Braam is aan het einde van zijn loopbaan
als viceadmiraal in 1792 in Zwolle
gaan wonen. Hij had hiervoor in 1788
reeds het patriciershuis in de Korte Kamperstraat
gekocht, het huis dat uitkijkt op
de Voorstraat. Dit huis bestaat nog
steeds, maar de gevel bevindt zich in een
deplorabele staat. (Zie figuur 1). In 1799
kocht hij het buitenhuis, dat thans bekend
staat als het huis Ittersum, waar de
Koninklijke Stevin B.V. zijn hoofdkantoor
heeft (zie figuur 2). “s Zomers woonde hij
buiten de stad en ’s winters in de binnenstad.
Van Braam heeft een avontuurlijk leven
geleid. Hij nam als jongeman dienst bij
de Marine. Nadat zijn schip was vastgelopen
op de Noord-Afrikaanse kust is hij
door de Barbarijse zeerovers gevangen
14
genomen en pas een jaar later, na het
betalen van het losgeld, vrij gelaten.
Wegens geldgebrek waren de carrièremogelijkheden
bij de Marine gering,
reden waarom hij solliciteerde bij de
Verenigde Oost-Indische Compagnie (V.
O.C.). Hij bleef gedurende twaalf jaren in
de Oost en dat heeft hem geen windeieren
gelegd. Hij werd equipagemeester in
Bengalen en werd door de particuliere
handel schatrijk.
Tijdens de vierde Engelse oorlog
(1780-1784) is Van Braam met een aantal
oorlogsschepen naar Ceylon gestuurd
om dit eiland, samen met de Fransen te
heroveren. Dit eiland was gedurende
deze oorlog ingenomen door de Britten.
In Kaapstad vernamen zij, dat inmiddels,
datr de vrede met Engeland was gesloten.
Om het prestige van de V.O.C. na de
verloren oorlog wat op te krikken kreeg
hij het bevel door te varen naar Indië.
Daar kreeg hij het bevel Malakka te bevrijden
dat door de Boeginezen aan de
landzijde was ingesloten.Dit was een
grote maritieme operatie, die hij met
succes heeft volbracht. (Zie figuur 3). Via
Ceylon,dat inmiddels weer door de Britten
aan de Compagnie was teruggeven
en waar hij nog een olifant heeft ingeladen
als geschenk voor Stadhouder Willem
V, is hij teruggekeerd naar het Vaderland.
Vier grote lnieschepen en twee fregatten onder
leiding van Van Braam ontzetten in 1784 het bele­
gerde Malakka. Schilderij van E. Hoogerheyden.
In Zwolle werd hij lid van de Groote Societeit.
Hij had natuurlijk veel te vertellen
en de leden zullen wel aan zijn lippen
hebben gehangen!
Hij is in 1803 in Zwolle overleden en in
Brummen begraven.
Jan ten Bokkel Huinink
Teeraum
Op Marktplaats.nl wordt van alles aangeboden.
Uiteraard ook oude ansichtkaarten.
Eén van die aangeboden kaarten is bijzonder
want daarop staat een foto van
het sociëteitspand in oorlogstijd.
De verkoper vraagt 28 euro voor de kaart
en heeft een muntstuk van 1 euro op de
kaart gelegd om te voorkomen dat de
foto gaaf gedownload kan worden.
Het onderschrift van de kaart is 'Wehrmachtheim'
en 'Teeraum'. Het is niet
goed te zien in welke ruimte van de sociëteit
de foto gemaakt is. Het meest
waarschijnlijk is de benedenverdieping
aan de achterzijde, ter hoogte van de bar
in Groote Zaal.
De foto toont een wat merkaardig tafereel.
We zien een aantal soldaten aan een
tafeltje zitten in makkelijke stoelen. In de
hoek zit een soldaat aan klein tafeltje zo'n
beetje onder een staande schemerlamp.
Aan dat tafeltje zit ook één van de twee
vrouwen op de foto. De vrouwen zijn in
een wit uniform gekleed. Zijn het koffiejuffrouwen?
Aan de muur hangt een portret van Hitler,
rechts daarnaast hangen stokken met
kranten.
Het is geen vrolijke foto van het Heim. De
aanwezigen kijken zonder uitzondering
ernstig. Het lijkt er op dat ze voorvoelen
dat ze de oorlog gaan verliezen.
Ronald van den Berg