5 - AVS

avs magazine
De buurt waar ik geboren ben, is doorsneden door grachten. Langs die grachten
waren bedrijven en bedrijfjes gevestigd. Deze produceerden de meest uiteenlopende
producten. Honderden mannen, vrouwen en kinderen waren daar te werk gesteld.
Grote bakkerijen, ondermeer een toen bekende roggebroodfabriek Funke, dan was
er een azijnfabriek en verscheidene suikerbakkerijen, waar de toen zogenaamde
suikerbroden werden gebakken.
DE PAARDEN UIT MIJN JEUGD
Door Paul Rollman, foto's afkomstig uit het Amsterdams
Beeldarchief, www.beeldbank.amsterdam.nl
N
Nee, dit was geen suikerbrood zoals we dat nu kennen, een
suikerbakkerij was een suikerraffinaderij, waar suiker uit rietsuiker
werd gewonnen. Grote stukken suiker in een typische
vorm gegoten, die in de suikerverwerkende industrie werden
gebruikt. Dan was er de nu nog steeds bekende dropfabriek
"Klene", waar men nu nog steeds reclame van ziet op de tv.
De zogenaamd kartonnagefabrieken waren diverse dozen
werden gemaakt, zoals schoenendozen. Een grote pettenfabriek,
maar ook een zuurinleggerij en een tonnenfabriek, de
zogenaamde kuiperij. Meubelfabrieken en kleinere meubelmakers
met de daarbijbehorende stoffeerders. De grote en
bekende jeneverstokerij van de nog steeds bekende firma
Bols, voeg daarbij de kledingateliers en niet te vergeten de
metaalfabrieken. Ik zou nog wel een bladzij kunnen vullen
met nog veel meer zaken die daar in de Jordaan werden
gedreven., maar zal deze opsomming eindigen met de zeer
veel kleine en grotere sigarenmakerijen.
Het grondstoffen en later de producten, werden per dekschuiten
aan- en afgevoerd. Nee, niet met een motor, maar
door één man, de zogenaamde schuitenvoerder, die met een
Het ophalen van een paard uit het water aan de Lauriergracht,
op de achtergrond de huizen van de Prinsengracht
Datering: augustus 1930
Vervaardigd door Vereenigde Fotobureaux N.V
26
Het redden van een paard uit het water van de Damrak bij de
Guldehandsteeg. Achterkant huizen Warmoestraat
Datering: mei 1931
Vervaardigd door Vereenigde Fotobureaux N.V
lange vaarboom zijn schuit voortbewoog. Wat dat met de
paarden uit mijn jeugd te maken had, volgt nu:
Om de vaak hoog opgeladen dekschuiten goed door de
grachten te manoeuvreren, waren er hoge bruggen nodig.
Om zo’n brug te nemen, praktisch zonder aanloop, om daarna
de niet minder zware afdaling tussen voetgangers wielrijders
en mensen met handkarren, was niet altijd makkelijk
voor de paard en wagens. Daar kwam koetsiersvakmanschap
aan te pas. Er waren zelfs bruggen die zo berucht waren, dat
de koetsiers liever omreden om via een mindere, maar daarom
niet moeilijker brug hun doel te bereiken. De paarden
‘vrachtwagens’ deden hetzelfde als de dekschuiten, maar
namen de bedrijven voor hun rekening die in de vele straten
en dwarsstraatjes gevestigd waren.
Een wel zeer beruchte en gevaarlijke brug was de zogenaamde
“Reesluis” over de Prinsengracht vlakbij de Westertoren.
Deze brug bereikte je door de Reestraat, echter boven op de
brug gekomen, kon men niet rechtuit, maar wel met een
scherpe bocht naar links of rechts. Aan de voet van de brug,
was een prachtige levensmiddelenzaak van “de Gruyter”. Met
een grote etalage met blinkende winkelruiten. Helaas zijn
veel paarden door de zware kar op hun achterhand door deze