Orgeldraaiers sterven uit, maar ze horen thuis in Amsterdam

De Klok rot weg in Australië
Er zijn twee draaiorgels die bekender zijn dan alle andere. De eerste is de Arabier, die op de lijst
van Beschermd Nationaal Cultuurbezit staat. Voor de oorlog behoorde dit orgel toe aan de befaamde
familie orgelbouwers Perlee uit de Jordaan. Tussen 1952 en 1977 was het orgel te horen
in Groningen, waarna het weer terugkwam bij de familie Perlee. Sinds 2008 staat het orgel in vol
ornaat in het Museum van Speelklok tot Pierement in Utrecht. Met dat andere bekende orgel, de
Klok, is het vooralsnog minder goed afgelopen. Eigenaar Henk Möhlmann verkocht het orgel in
januari 1976 aan de vereniging van Australische Nederlanders in Adelaide. In de jaren 90 werd
het orgel verkocht aan Craig Robson in Sydney. Het is onderdeel van een verzameling, maar
naar verluidt klinkt het orgel niet meer goed. In feite staat de Klok ‘weg te rotten’ down under.
Aan de hand van onder andere reacties
van lezers besteden we aandacht aan het
draaiorgel in de stad. En we waarschuwen
alvast: niet iedereen vindt een draaiorgel
even mooi. En dan is er ook nog die opstand
van boze orgeldraaiers in 1971, van
alle acht die er nog over waren.
Orgeldraaiers zijn niet de meest militante
personen. Ze willen draaien of met de
mansbak in de rondte gaan, maar protesteren,
dat komt niet snel in ze op. Maar in
1971 was er toch echt een heuse opstand.
In Amsterdam waren nog acht orgeldraaiers
en die kregen opeens te maken met een
nieuwe algemene politieverordening (APV)
die verordonneerde dat een draaiorgel
op tien meter van een straathoek mocht
blijven, niet langer dan tien minuten op
één plek mocht staan en vanwege de trams
mochten ze niet meer de Leidsestraat
in. En die straat was nou net een van de
goudmijnen van de muziek makende
ondernemers. De acht orgeldraaiers, onder
wie de zeer bekende André Bronswijk en
Cor Winkelaar die al 36 jaar in Amsterdam
draaiden, pakten samen en blokkeerden in
de Leidsestraat de trams. Natuurlijk kregen
ze veel adhesiebetuigingen van voorbijgangers.
Of de APV is aangepast hebben we
niet kunnen achterhalen, maar we weten
wel dat daarna in de Leidsestraat nog
regelmatig een straatdraaiorgel (een ander
woord is pierement) te vinden was.
Relletje om niks
Jan Pierik was in 1971 een puber van 16 en
weet zich het protest nog te herinneren.
“Die draaiorgels reden eerst door de stad en
daarna kwamen ze aan in de Leidsestraat
waar ze eigenlijk alleen maar speelden. In
die tijd waren we in Amsterdam wel wat
gewend. Op 30 april 1970 waren er rellen
tijdens Koninginnedag en in de zomer
van 1970 werden de Damslapers van de
Dam geveegd door een groep matrozen,
het is maar dat u weet in welke tijden dit
gebeurde. Het protest van de orgeldraaiers
was hierbij vergeleken een relletje van helemaal
niks. Maar het was wel gemeend. Ik
heb ervoor en erna nooit geld in een mansbakje
gedaan, maar die dag wel, omdat ik
het helemaal met ze eens was.”
Opgetogen
“Ik was als kind altijd heel opgetogen als
we naar de stad gingen”, schrijft Marjan
de Jong. “Ik ben van 1958 en een keer in
de drie maanden gingen we kleren kopen
want dan was de kinderbijslag binnen.
Dat dit eens in het kwartaal was wist ik
niet, daar ben ik pas achtergekomen toen
ik zelf kinderbijslag kreeg, maar het was
elke keer weer een klein feestje voor mijn
ouders die het niet zo breed hadden. Dan
gingen we met de tram vanaf de Middenweg
(wij woonden op het Krugerpleintje
dat al jaren Steve Bikoplein heet), richting
het centrum. Rechts de Van Swindenstraat,
daarna links het Tropenmuseum, weer
rechts de Muiderpoort, daarna langs Artis
met de twee stenen dinosaurussen in de
tuin, vervolgens richting Waterlooplein,
het Rembrandtplein, links Tuschinski in
de Reguliersbreestraat, volgende halte de
Munt, Rokin en dan eindelijk, eindelijk:
uitstappen op de Dam. En daar stond ie
elke keer weer, bij de Kalverstraat: het
majestueuze draaiorgel. Ik weet niet meer
welk draaiorgel het was, maar ik weet wel
dat er altijd een man aan een groot wiel
stond te draaien en dan zag je iets dat
Dinsdag 5 februari 2013
Orgeldraaiers sterven uit, maar
ze horen thuis in Amsterdam
Kinderen drommen samen rond een draaiorgel.
opgevouwen lag (het orgelboek-red.) ergens
onderdoor gaan en daar kwam dan volgens
mijn moeder de muziek uit. Hoe het
werkte? Ik heb geen idee. Maar mijn god,
wat was dit mooi. Ik kon er wel uren naar
kijken en luisteren, maar dat vond mijn
moeder geen goed idee want we moesten
nog een maillot, een broek en een trui kopen,
want de herfst kwam eraan. Inmiddels
woon ik niet meer in Amsterdam, maar in
Purmerend. Daar is het prima wonen, maar
een draaiorgel heb ik er nooit gezien.
Lees verder op pagina 7.
Foto: www.geheugenvanwest.nl
Jordanezen worden
geacht vrolijk volkje
te zijn
pagina 3
Er zijn nog maar drie
draaiorgels over
pagina 7
‘De Wetbuurt was
een dorp op zich’
pagina 13
‘We hebben de
Europa Cup 1!’
pagina 15
Volgende editie
maandag 19 februari
Paleis van Justitie
De omschrijving Paleis van
Justitie krijgt vanaf 9 februari een
nieuwe lading, want dan wordt
het nieuwe onderkomen van het
gerechtshof Amsterdam en het
ressortsparket Amsterdam officieel
in gebruik genomen. Deze
komen in gebouw IJdock en dat
is met recht een paleis te noemen.
Hiermee komt een einde
aan het Paleis van Justitie aan
de Prinsengracht en dat triggert
ons om daar in de volgende editie
een artikel aan te wijden. Heeft
u ervaringen met dit gebouw
(misschien heeft u er wel een
dag vastgezeten voordat u werd
voorgeleid), dan horen, zien of
lezen we dat graag. De adresgegevens
staan op pagina 3 naast
de column van Harry Slinger.

pagina 2 Dinsdag 5 februari 2013
KranKzinnig lage prijzen!
inCl. VariFOCale glazen *
OOk teveel betaald? Was nOu maar naar specsavers gegaan!
amstelveen Binnenhof 53/54 (naast Boekhandel Venstra) 020 345 2521
amsterdam bijlmerplein Bijlmerplein 147 (schuin tegenover Intertoys) 020 696 6700
amsterdam Ferdinand bol Ferdinand Bolstraat 130 (tegenover Sacha) 020 662 5476
amsterdam koninginneweg Koninginneweg 224 (tegenover ABN AMRO) 020 662 2651
amsterdam kinkerstraat Kinkerstraat 193 (tegenover Etos) 020 616 5122
amsterdam noord Buikslotermeerplein 286 (tussen C&A en Etos) 020 494 2828
amsterdam Osdorp Tussen Meer 58 (naast Multivlaai) 020 619 3001
amsterdam slotermeer Joop van Weezelhof 20 (Plein 40-45) 020 411 8729
* Bij aankoop van elk montuur vanaf €79 krijgt u de standaard varifocale glazen gratis. Voor glasopties zoals dunne glazen gelden vaste toeslagen. Bij randloze monturen adviseren wij dunne glazen.
Niet in combinatie met andere aanbiedingen. © 2013 Specsavers Optical Group. All rights reserved. facebook.com/specsaversnederland. www.specsavers.nl
bedden - gordijnen - linnengoed - luxaflex - shutters - vloerbedekking
bedden - gordijnen - linnengoed - luxaflex - shutters - vloerbedekking
ACTIE
iPad ®
2 of
iPod Touch ®
cadeau!
Bij aankoop van
Lu x a fl ex ® iPad
producten
®
2 of
iPod Touch ®
ACTIE
cadeau!
Bij aankoop van
Lu x a fl ex ® producten
Opruiming is gestart
• Bij aankoop van € 2700,- aan Luxafl ex
Actie loopt van 28-12-2011 t/m 15-02-2012
Rijnstraat 39-43 | Amsterdam | 020 66 444 01 | www.peterswonen.com
®
producten een iPad ® 2 kado
• Bij aankoop van € 1400,- aan Luxafl ex ®
producten een iPod Touch ® • 50% korting op dekbedovetrekken
• Bij aankoop • 50% van korting € 2700,- op flanel aan Luxafl ex
• 50% korting op matrassen kado
• 50% korting op showmodellen
• 20% korting op alle dekbedden va. € 32,80
• Hoeslakens v.a. € 8,00
Actie loopt van 28-12-2011 t/m 15-02-2012
• Wollendekens v.a. € 35,00
®
producten een iPad ® 2 kado
• Bij aankoop van € 1400,- aan Luxafl ex ®
producten een iPod Touch ® kado
Rijnstraat 39-43 | Amsterdam | 020 66 444 01 | www.peterswonen.com

Jordanezen worden geacht vrolijk volkje te zijn
door Gerda Weverink
De Jordaan bestaat op 11 mei exact
400 jaar. In deze rubriek besteden we
aandacht aan deze unieke volksbuurt die
in het begin het Nieuwe Werck heette.
Gerda Weverink schreef voor de School
voor Maatschappelijk Werk (tegenwoordig
Sociale Academie) haar scriptie over
de Jordaan in de jaren 50 en maakte er
een samenvatting van. Vandaag in De
Oud-Amsterdammer deel 1.
de Jordaan een sloppenwijk geworden.
Rond 1900 woonden er 78.000 mensen
onder erbarmelijke omstandigheden,
toen een kwart van de bevolking. De
toestand van de huizen was vreselijk.
Rond 1911 werden 500 woningen onteigend
en 277 onbewoonbaar verklaard.
Pas in 1960 waren er plannen voor een
drastische sanering, onder de bezielende
leiding van Joop den Uyl. Een deel zou
moeten worden afgebroken en de aanleg
van brede straten was nodig. Gelukkig
werden deze plannen afgeblazen en bij
De dropfabriek van Klene was decennialang een van de grote fabrieken in de
Jordaan. Foto: gemeente AmsterdAm
Wat de 3JS niet weten
Tegen Door het einde het grote van de succes 18de eeuw van was Je de zen stadsvernieuwing ook hadden. die Commercie toen plaats- en
loog tegen mij waren we al gauw idealen botsten wel eens, maar
niet meer in staat zelf de boekin- met Jan kwamen we daar altijd
gen van Drukwerk te doen. Op uit. Wij hielden van Jan en Jan
advies van platenmaatschappij hield van ons.
EMI kwamen we terecht bij Jan Nu waren wij als Amsterdammers
en Jaap Buijs van Bureau Volen- niet vies van een geintje. In de
dam. Zij hadden een behoorlijke jaren daarvoor was onze ama-
reputatie opgebouwd met o.a. teurband nogal eens van naam
George Baker, The Cats en de veranderd, zodat een buurthuis
Dizzy Man’s Band. Jan, met als dacht weer eens iets nieuws te
bijnaam ‘Tuf’ (hij was vroeger boeken. Toen de planning voor
dol op toffees) zag dat Amster- een tweede album ter sprake
damse bandje wel zitten en nam
ons onder zijn hoede. Het klikte
meteen. Hij begeleidde ons bij
alle promotie- en radio- en televisieoptredens.
Nu waren wij
als rooie rakkers uit de sociale
hoek en krakerswereld gewend
alles met elkaar te overleggen.
Voor een Volendammer niet altijd
te volgen. Om misverstanden
te voorkomen hielden wij een
keer in de maand in Volendam
een vergadering op
het kantoor boven de
hifiwinkel die de Buij-
Dinsdag 5 februari 2013
Buurtwinkels, zoals hier Oogst Sieraden,
waren er genoeg in de Jordaan,
maar desondanks heerste er lange tijd
grote armoe in de bekendste volkswijk
van Nederland. Foto: www.oogstsierAden.nl
vond, werd het oude stratenpatroon
gerespecteerd. Van sloppenwijk werd
de Jordaan een wijk voor betergesitueerden,
kunstenaars en studenten. Met
veel boetiekjes, cafés, restaurants en terrassen.
Hofjes werden een toeristische
trekpleister.
Vrolijk
De Jordanezen worden geacht een
vrolijk volkje te zijn: ze zingen, dansen
(Jordaan Festival en Jordaan Cabaret)
hebben humor, houden van lekker eten
en heel veel gezelligheid. Misschien zijn
deze eigenschappen wel een overblijfsel
van de overlevingsdrift uit eerdere
periodes. Met opzet verhuisde de School
voor kwam Maatschappelijk vonden wij Werk het naar dus de wel
weer eens tijd voor een andere
naam. Om de grap kracht bij te
zetten hadden we stickers laten
drukken voor op de strooifoto’s en
stroken voor op de posters met
de tekst: De JoJoJo’s (voorheen
Drukwerk). Of Jan dat even aan
EMI wilde doorgeven. Geschrokken
zei Jan dat hij dat eerst even
moest overleggen met zijn (veel
commerciëlere) broer Jaap. Liggend
boven aan de trap hoorden
wij Jaap ontploffen. ‘Gooi die
gekken eruit! Hebben ze goud
in handen, krijg je dit!’ Toen Jan
weer boven kwam dorst niemand
te zeggen dat het een geintje
was. Hij verzocht ons er nog
maar een nachtje over te slapen.
De volgende dag hebben we gebeld
dat we er toch maar van af
zagen. Pas veel later hebben we
verteld dat het een geintje was.
Maar je kunt wel bedenken wat
ik dacht toen datzelfde
bureau jaren later de
3JS lanceerde.
Jordaan, het Karthuizersplantsoen. De
aanstaande maatschappelijk werkers
moesten zich immers op hun gemak
voelen tussen het gewone volk. Ik
woonde dicht bij school, intussen
Sociale Academie genoemd, en hoefde
niet meer in de ‘splijtstand’: wonen
op de Elandsgracht en op school gaan
in Amsterdam-Zuid, toch een wereld
van verschil. Hoe betrokken ik was bij de
buurt bleek toen ik mijn eerstejaars scriptie
moest schrijven voor de vakken Sociologie
en Sociaal Economische geschiedenis.
Wat anders dan over de Jordaan.
De straat
In 1950 organiseerde het Jan Lightharthuis
in de Westerstraat een tentoonstelling
over de geschiedenis van de Jordaan.
Men vroeg de schrijver Jan Mens, (1897-
1973) die doorgebroken was als schrijver
met het boek ‘Mensen zonder geld’ en
bekend werd met De Gouden Reael, later
een tv-serie met Willeke Alberti, een
voorwoord te schrijven: ‘Wie over de
Jordaan schrijft, schrijft over haar bevolking.
De Jordaner leeft zoveel mogelijk
op straat, de straat is een verlengstuk
van zijn woning. Er bestonden en
bestaan hemeltergende woningtoestanden
in dit kwartier en wie de opruiming
der krotten bevordert doet een God
welgevallig werk. Maar die meent dat
in de Jordaan de creme misdadigheid
wordt geboren vergist zich. En dit is juist
het wonder der Jordaan, ondanks alle
slechte woontoestanden is de kern van
de Jordaan die van een paarlemoeren
zuiverheid...’
Querido dacht er iets anders over: ‘Het
lijkt een ontzaggelijk gezin, van huis
tot huis, straat tot straat en buurt tot
buurt, door schaamteloze bemoeizucht
opgengebroken en met alle intimiteit van
het leven en gebeurtenissen naar buiten
gesleurd...’
(Wordt in de volgende editie vervolgd)
pagina 3
Louis de Jong
Louis (Loe of Lou) de Jong (1914-
2005) is als Nederlands historicus
en kenner van de Tweede
Wereldoorlog vooral bekend vanwege
het uit 14 delen bestaande
standaardwerk ‘Het Koninkrijk
der Nederlanden in de Tweede
Wereldoorlog’. De Jong werd in
Amsterdam geboren als telg van
een Joods gezin van wie de vader
kruidenier en melkboer was.
Hij studeerde aan het Vossius
Gymnasium en ging erna aan de
slag als journalist bij het studentenblad
Propria Cures.
Toen de Duitsers in 1940 Nederland
bezetten, vluchtte hij naar
Londen waar hij journalist en
later directeur werd van Radio
Oranje. Tijdens de oorlog verloor
hij veel familie, onder wie zijn ouders
en tweelingbroer. Dit heeft
De Jong de rest van zijn leven als
last meegetorst. In 1944 maakte
hij minister Gerrit Bolkestein van
Onderwijs enthousiast om een
Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie
(RIOD, later werd dit het
Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie,
NIOD) op te
zetten. Dit werd op 15 september
1945 geopend.
Tussen 1960 en 1965 verwierf
De Jong landelijke bekendheid
door de serie ‘De Bezetting’, die
hij zelf presenteerde en waar ook
een boek over verscheen. Later
zette hij zich aan het standaardwerk
over de Tweede Wereldoorlog,
dat naast lof ook veel kritiek
oogstte. Er was bijvoorbeeld veel
te doen over zijn invulling van het
begrip van verzet. De Jong vond
dat alleen georganiseerde verzetsgroepen
zich tot het verzet
mochten rekenen, maar daarbij
ging hij voorbij aan de naar
schatting 350.000 Nederlanders
die zich niet aansloten bij een
verzetsgroep, maar die zich wel
degelijk hebben verzet tegen de
Duitse bezetting. Op 15 maart
2005 overleed Louis de Jong.

Boedelzorgdrager 60x180_Opmaak 1 20-11-12 15:32
pagina 4 Dinsdag 5 februari 2013
Mogen wij ons even voorstellen ?
Miedema & zn. is een ouderwets vertrouwd Hollands bedrijf
waarbij kwaliteit, service en persoonlijk contact nog echt bovenaan
staan !! Voor al uw stoffeerwerk, leer-, antiekrestauratie en interieuradviezen
bent u in onze winkels aan het beste adres.
Altijd een duidelijke, geheel vrijblijvende offerte vooraf !
Stoffeerwerk
Wij beschikken over een grote collectie meubelstoffen waarmee
wij al uw eetkamerstoelen, oorfauteuils, bankstellen en
sofa’s herstofferen. Zowel klassiek als modern. Wij zijn gespecialiseerd
in bekende merken o.a. ARTIFORT, LEOLUX,
GELDERLAND, ROLF BENZ, GISPEN, PANDER en
OISTERWIJK meubelen.
De BoedelZorgDrager
Ruim 17 jaar helpt de BoedelZorgDrager
ouderen en hun nabestaanden.
Inboedel:
■ van groot naar klein / senioren/ verhuizing
■ een woning veegschoon ontruimen
■ bemiddeling en vervoer naar betrouwbare
veilinghuizen
■ vakkundig klussen in en rondom uw huis
Wettelijke vertegenwoordiging:
■ uw toegewijde executeur zijn
■ nalatenschap tot in de puntjes (helpen)
regelen
■ een bewindvoerder zijn waar u op kunt
rekenen
■ nauwkeurig uw administratie op orde
brengen
U kunt een vrijblijvende offerte aanvragen:
010 - 484 0 999
020 - 419 24 29
035 - 538 6666
070 - 306 16 96
www.boedelzorgdrager.nl
info@boedelzorgdrager.nl
De BoedelZorgDrager
Executeurschap, kleine verhuizing,
ontruiming woning
Bel voor meer informatie of een vrijblijvende afspraak bij u thuis
of kom even langs in onze winkel
Openingstijden: ma. t/m vrij. 08.30 - 17.00 uur en zaterdag 10.00 - 16.00 uur
Veldweg 22 - 1404 CV Bussum - Tel: 035-6912905
Adverteren
Leerbewerking
Wij kunnen diverse leer reparaties verrichten, o.a stiknaden,
uitgerekt leer innemen, gedeeltelijk vernieuwen van leren
banken of stoelen. Uiteraard bekleden wij met het beste kwaliteit
leer. Wij leveren de originele huiden van alle bekende merken.
Wij zijn gespecialiseerd in het repareren en herstofferen van o.a.
CHESTERFIELD meubelen.
Restauratiewerk
Wij restaureren antieke kasten, kabinetten, bureaus en tafels. Ook kunnen wij antieke meubels voorzien van nieuwe was en/of
politoerlagen.
Heeft u stoelen met biezen of rieten zittingen die versleten of beschadigd zijn, dan kunnen wij deze voor u vernieuwen.
Tevens verwijderen wij houtworm en logen wij al uw meubels.
48 uur service
Doorgezakte banken of fauteuils, kussens veerloos, leeg of uitgezakt?
Wij proberen u binnen 48 uur te verhelpen van uw klachten d.m.v. de vullingen aan uw houding aan te passen, en u zo te voorzien
van een perfect zitcomfort.
in
De Oud-Amsterdammer?
Neem contact
op via
06-11002679/
06-29600679
of kijk op
www.deoudamsterdammer.nl.
GRATIS
HALEN EN
BRENGEN
LEVERING ONDER
3 JAAR GARANTIE

de Kattenslootbrug en Rotterdammerbrug
door Simon van Blokland
Vanaf de Haarlemmerweg wandelen we
de Nassaukade op en zien we op de kaart
de gloednieuwe Kattenslootbrug die op 16
oktober 1954 door de toenmalige burgemeester
d’Ailly in gebruik is gesteld.
Deze enkelvoudige basculebrug verving
een dubbele ijzeren basculebrug uit 1891.
De brug over de Singelgracht naar het
voormalige bolwerk Haarlem heet de
Rotterdammerbrug (brug 150), omdat
de eerste brug die hier in 1880 was
geplaatst afkomstig was uit Rotterdam.
In 1874 werd een brug over de Koningshaven
gebouwd, waarbij één van de twee
ontworpen aanbruggen was vervangen
Van 16 tot en met 24 februari wordt in
de Amsterdam RAI de Huishoudbeurs
gehouden. En de honderdduizenden
mensen (miljoenen zelfs?) die door de
jaren heen op deze beurs zijn afgekomen,
weten wat dat betekent. Stands
vol zinnige en onzinnige huishoud- en
andere artikelen, gelikte alsook knullige
presentaties van veel dingen waarvan je
je afvraagt ‘Wat moet ik ermee?’, sjouwen
met tassen (die heten tegenwoordig
goodiebags) vol folders en veel meer en
natuurlijk tientallen stands waar je iets
kunt proeven.
door een ander type. De overbodige brug
werd daarna te koop aangeboden en in
1874 naar Amsterdam verscheept. De
zogenaamde parallelliggerbrug op deze
afbeelding verving in 1949 de brug uit
Rotterdam. Deze brug uit 1931 kwam
uit het Westelijk Havengebied en moest
door de aanleg van de Mercuriushaven
verwijderd worden.
In 1975 is deze op zijn beurt vervangen
door de huidige brug waarvan de breedte
nog herinnert aan de - gelukkig - afgeblazen
doorbraakplannen voor de Jordaan.
Brug 155. De volgende keer wandelen
we langs de Kostverlorenvaart richting
Wiegbrug.
De Huishoudbeurs geeft dit jaar een
aantal kaarten weg in de puzzelprijs (zie
pagina 8). Mooi, maar dat is geen reden
om in deze rubriek te worden genoemd.
Dat is wel een aantal geweldige foto’s
van producten die in een ver verleden
als nieuw zijn gepresenteerd op de
Huishoudbeurs of die gewoon een fraai
Dinsdag 5 februari 2013
‘Dit is zo ontzettend
leuk om te doen’
Maasdam IJzerwaren Diemen, Ouddiemerlaan 213, 1111 GX Diemen, sinds 1974
Het vernieuwde Winkelcentrum Diemerplein
in Diemen heeft in de loop der jaren
de meeste lokale bedrijven zien verdwijnen.
Koolhaas (huishoudartikelen), Ixora
(bloemen), Gelderman (supermarkt), Van de
Griend (juweliers). Er zijn er nog een paar
uit de begintijd over; de onoverwinnelijke
Galliërs, zeg maar. Maasdam IJzerwaren is
er daar één van. Afgelopen december verhuisde
het bedrijf van de binnenkant naar
de buitenkant van het winkelcentrum. “Dit
is een topplek, want we zitten nu op een
zichtlocatie en dat is voor deze winkel van
groot belang, maar we hebben helaas wel
wat problemen”, zegt ondernemer Jelle
Maasdam.
Jelle is de zaak niet begonnen. Dat deed zijn
vader, Dirk Maasdam, in 1974. Dirk was
daarvoor medewerker in een ijzerwarenzaak
in Leiden. Hij vond dat hij dat zelf ook
wel kon en vond een geschikte locatie aan
het Claas van Maarssenplein in Diemen.
Hij verhuisde ook direct naar Diemen,
waar hij eerst op een zolder van 1,40 meter
hoog boven de winkel woonde en daarna in
een flat aan de Ouddiemerlaan boven het
winkelcentrum. De winkel van Maasdam
bood in die tijd van alles wat, net zoals nu
nog steeds. “We zaten tot de verhuizing
naar deze locatie in een pijpenla van 25 bij
4 meter met achterin een stuk van 8 meter
breed. In eerste instantie was de winkel
vooral een houtzagerij. Op een gegeven
moment was modelbouw heel hip en toen
kwam dat erbij, maar gaandeweg werd het
steeds meer een ijzerwarenwinkel, ook omdat
de houtzagerij niet meer lonend was.
We hebben het bij ijzerwaren gehouden,
tijdsbeeld opleveren. Neem nou die
overzichtsfoto uit 1953. Daar zie je stands
van bedrijven die al (soms heel) lang niet
meer bestaan, zoals de ooit in Amsterdam
wereldberoemde platen- en elektronicazaak
Duyvene & Remmers. De foto uit
1967 van de demonstratie met een nieuw
soort krulspelden is ook een beauty. De
schrijver dezes weet nog dat zijn moeder
dit soort krulspelden had. Die moesten
eerst een tijdje in kokend heet water worden
gelegd en vervolgens worden ‘ingedaan.’
Het haar ging er van krullen en de
oren van gloeien, want die dingen waren
heet. Een doekje tussen oren en krullers
De pui van de winkel nog voordat deze werd uitgebouwd.
maar inmiddels doen we ook veel in sloten
en horren en we zijn Selectdealer van Luxaflex.
Daarmee gaan we ook weer heel ver
met de service. We komen bij de mensen
thuis, meten alles op, maken een offerte
op, bieden die ter plekke aan en die prijs
is inclusief monteren. Helderder kan niet.
Wij zijn al die jaren in staat gebleken onze
basis niet te verloochenen en dat wil ik ook
zo houden. Je moet bij ons terecht kunnen
voor dat ene schroefje en wij willen mensen
kunnen blijven adviseren. Maar naast
die solide basis schuiven we met wat de
markt vraagt, dat is onze specialiteit.”
Opgegroeid
Jelle Maasdam, die de zaak in 2004 overnam,
heeft het begin niet meegemaakt,
want hij is van bouwjaar ‘77. “De winkel
was mijn habitat, zeg maar. Ik heb er leren
lopen en wist niet beter dan dat ik de zaak
zou overnemen en dat is gebeurd. En ik
geniet elke dag, want dit is zo ontzettend
leuk om te doen. Ook leuk is dat ik leveranciers
heb waar de vader ook is opgevolgd
door de zoon en al die zonen heb ik zien
warmtekrulspelden, drankje Trio en de aardappelschilcentrifuge
voorkwam een gang naar de dokter.
Ook was er blijkbaar ooit een drankje dat
Trio heette, maar daarvan is niets meer
terug te vinden. Dat betekent waarschijnlijk
dat dit nog ouder is dan het
merk Exota uit de jaren 60, dat berucht
is geworden van de exploderende flessen
bij Marcel van Dam. Maar toch, tussen al
dit fraais vinden we de aardappelschilcentrifuge
uit 1963 het mooist. Geen idee
wie ooit zo’n apparaat heeft aangeschaft
(reacties zijn welkom), maar het is in elk
geval een mooi scrabblewoord (wordfeud
mag ook) en ongetwijfeld een vernuftig
apparaat. Maar iets in ons zegt dat dit
geen succes is geworden.
Eerder verschenen in deze rubriek
in respectievelijke volgorde: de
blauwe girobus, de brievenbus aan
de tram, kruidenier P. de Gruyter,
de vuilnisemmer met nummer, de
verkeersagent, de telefooncel, de
Afghaanse jas, de tv-antenne, de
voddenman, dubbele remmen op de
pagina 5
opgroeien omdat ik regelmatig met mijn
vader meeging.”
Vuurwerk
Maasdam is in Diemen en wijde omstreken
ook bekend van de jaarlijkse verkoop van
vuurwerk. “De verkoop van vuurwerk is
niet makkelijk meer door allerlei nieuwe
strenge regels en je kunt je afvragen of
het wel rendement oplevert. Maar die drie
dagen per jaar geven zo’n enorme energie
in de winkel, dat ik het graag wil blijven
doen.”
Jelle Maasdam
tram, de open tramwagen, rieten vloerbedekking,
de ratelman, de schillenboer, bakkerskar
en drollenprikker (deze in één aflevering),
matten kloppen, de ponskaart, de postzegelautomaat,
‘vleesch voor honden en katten’, de
brandmelder, de scharensliep, de spaarzegel en
het licht- en gasmuntje.

pagina 6 Dinsdag 5 februari 2013
Nieuw in ons assorti ment:
Tafelzeil en plakplasti c
15% korti ng*
*Op vertoon van deze advertenti e
www.maasdamijzerwaren.nl
De afdeling vasculaire geneeskunde van het AMC is voor onderzoek naar de
behandeling van overgewicht op zoek naar:
• blanke mannen tussen de 21 en 69 jaar oud
• met overgewicht (Body Mass Index >30 kg/m²)
• zonder gebruik van glucose- of cholesterolverlagende medicatie
In dit onderzoek zullen we bekijken wat de invloed is van het veranderen van
de darmfl ora op het gewicht en de gevoeligheid voor insuline. Dit zal gebeuren
door een oplossing met bacteriën (verkregen van gezonde, slanke vrijwilligers)
in de darmen in te brengen.
Uw reiskosten worden vergoed en bij volledige deelname ontvangt u een
onkostenvergoeding.
Bent u geïnteresseerd of heeft u vragen?
Neem dan contact op met drs. R.S. Kootte, arts-onderzoeker
Tel: 020-5662377; e-mail: r.s.kootte@amc.uva.nl
Dagelijks merken veel mensen dat ze moeite hebben om
gesprekken te volgen. Omgevings geluiden, slechte akoestiek,
achtergrond muziek en onduidelijke sprekers maken
dat het voeren van gesprekken erg veel energie kost. Er
moet vaak worden gevraagd wat er gezegd is. Daar door
wordt het steeds minder leuk om in grotere gezelschappen
te verkeren.
Beschadiging binnenoor
Wat weinig mensen weten is dat dit wordt veroorzaakt
door een beschadiging in het binnenoor. Onderzoek heeft
aangetoond dat zogenaamde haarcellen verantwoordelijk
zijn voor aanpassingen in het geluid. Deze cellen zorgen
ervoor dat zachte geluiden luider worden en harde geluiden
juist wat worden gedempt. Die aanpassingen gebeuren
wel 20.000 keer per seconde.
Spraak hoorbaarder
Als de haarcellen beschadigd zijn, hoort u het geluid dus
wel, maar zachte geluiden klinken zachter en harde geluiden
juist harder! Omdat spraak vaak net iets zachter is
dan omgevings geluid is het dus niet goed te verstaan.
Wanneer door blootstelling aan lawaai of een verminderde
doorbloeding de haarcellen niet functioneren, is het
niet zin vol om het geluid alleen maar te versterken, zoals
dat gebeurt in conventionele hoortoe stellen. Veel beter is
het als het toestel zachte spraak en hinderlijke luide
omge vings gelui den goed herkent en zo spraak weer hoorbaar
maakt.
Ja!
NIEUW
Energiek
PREMIUM
Dynamisch elegant
WWW.AIXAM.NL
STUUR MIJ INFO OVER DE BROMMOBIELEN VAN AIXAM.
De heer / mevrouw:
Adres:
Postcode: Woonplaats:
AIXAM presenteert zijn
nieuwe lijn: De Coupé. De
precieze, scherpe lijnen zijn
het kenmerk van een klassiek
model. Het silhouet straalt
dynamische elegantie uit.
Elke afwerking is gemaakt
om de sensatie te versterken.
Stijlvol sportief
N°1 ZONDER AUTORIJBEWIJS
Stuur deze coupon in een enveloppe zonder postzegel naar: AIXAM MEGA Nederland BV, Antwoordnummer 10072, 5400 VB Uden
Advertentie
U hoort goed, maar u verstaat slecht?
Veel mensen hebben moeite met het verstaan van gesprekken, terwijl ze toch goed kunnen horen. Vooral als er
achtergrondgeluid is, wordt verstaan voor hen lastig. De oorzaak is vaak een beschadiging van de zgn. haarcellen
in het binnenoor. Het nieuwste toestel van Siemens is speciaal ontwikkeld om dit te compenseren.
Unieke technologie
De nieuwste Siemens XCEL is ontwikkeld met deze gedachte.
Dit toestel zorgt voor de juiste balans tussen alle
geluiden. De verhouding tussen versterking, spraakver-
staan en geluid beleving staan hierbij voorop. Het verstaan
van gesprekken wordt zo duidelijk verbeterd, ook in Deelname is gratis en geheel
een rumoerige omgeving.
vrij blijvend! Ontdek zelf welke
3
De Siemens XCEL,
grote voordelen de nieuwe
Siemens XCEL voor u heeft.
2
klein en onopvallend.
Nauwelijks 2,5 cm hoog.
Meld u nu aan!
1
0
Direct meer verstaan
Heel onopvallend
Verstaan in gezelschappen
Innovatief ontwerp
Testpersonen gezocht!
Schoonenberg Hoorcomfort zoekt testpersonen, die de
beschreven situatie herkennen en die de nieuwe technologie
in de praktijk willen testen. Bij Schoonenberg
organiseren we regelmatig dergelijke tests. Iedereen met
gehoor verlies kan meedoen aan de test. Want uw mening
telt bij ons. Daarom ook wordt de test afgesloten met een
interview. Hierin vragen we u of u in het dagelijks gebruik
echt verschil ervaart.
Bent u geïnteresseerd?
Meld u dan voor 22 februari aan voor de test.
Bel 0900 - 0616 (15cpm) of meld u aan via internet:
www.schoonenberg.nl/testpersoon.
Meld u
nu aan!
Gratis en vrijblijvend
0900 - 0616 (15 cpm) of
www.schoonenberg.nl/
testpersoon
“Schoonenberg heeft
mij een toestel laten
ervaren dat helemaal
bij mij past. Het is het
eerste toestel dat niet
in de la is verdwenen!”
002

Orgeldraaiers sterven uit
Vervolg van de voorpagina.
En dat is maar goed ook, want een draaiorgel
hoort voor mij bij de Kalverstraat.”
Pieter Roosenschoon schrijft op www.
geheugenvanwest.nl: “Iedere vrijdagmiddag
kwam het draaiorgel de straat in, tot
vermaak van de vele op straat spelende
kinderen. De orgelmannen waren al wat
op leeftijd, maar alles was handwerk. Ze
duwden het orgel en draaiden het wiel
met de hand. Dat was een hele kunst,
want anders ging het orgel jengelen en
klonk het vals. Als je arm moe was, moest
je met je andere hand overpakken, zonder
dat het hoorbaar was. Het orgel werd
op z’n plaats gehouden door twee korte
houten paaltjes die er aan de voor- en
achterkant onder gezet werden. Eén man
draaide het wiel en de anderen haalden
het geld op dat door de mensen in papier
Het protest van de acht Amsterdamse orgeldraaiers
in 1971.
de Dam
gewikkeld door de opengeschoven ramen
naar beneden gegooid werd, en opgevangen
in de petten van de orgelmannen.
Met een saluut aan de rand van de pet
werd de gulle gever bedankt.”
Helemaal niets
“Ik weet niet of ik het mag zeggen. Of het
vloeken in de kerk is, maar ik vind het
geluid uit zo’n draaiorgel helemaal niets.”
Zo begint Arie den Dulken zijn reactie. “Ik
ben geen cultuurbarbaar en begrijp dat
de draaiorgels tot het straatbeeld van Amsterdam
horen. Het zijn ook best mooie
monumenten zou ik bijna zeggen. Vol
kleur, pracht en praal en met ornamenten
en ander krulwerk. Echt Jordaans. Met een
opgeblonde dame met suikerspinkapsel is
het plaatje helemaal af. Dus ja, het beeld
klopt wel. Maar dan die muziek. Ik kan
die zogenaamde vrolijke kermisklanken
slecht verdragen. Altijd hetzelfde riedeltje,
althans, zo komt het op mij over. Ik heb er
nooit lang naar geluisterd
en ongetwijfeld zal
er elke keer een nieuwe
melodietje worden afgedraaid.
Maar het klinkt
in mijn oren allemaal als
helemaal niets. Dus: het
plaatje klopt. Draaiorgels
horen bij Amsterdam
zoals het Monument op
de Dam. Maar het zou me
wat waard zijn als er eens
andere klanken uit het
draaiorgel zouden komen.”
Ruud Bandiet is volgens eigen zeggen de laatste beroepsdraaiorgelexploitant in
Amsterdam.
Dinsdag 5 februari 2013
Nog maar drie draaiorgels over
Wie aan de Amsterdamse winkelstraten
denkt, denkt automatisch
ook aan draaiorgels. Toch is dit
stukje Amsterdamse cultuur aan
slijtage onderhevig. Vroeger stonden
er 37 draaiorgels geregistreerd
in Amsterdam, maar nu zijn
er nog maar drie orgels over met
een vergunning. Daarvan is Ruud
Brienen, die zichzelf Ruud Bandiet
noemt, de ‘bekendste kop’.
Hij draait in de Kalverstraat en de
Jordaan en is volgens eigen zeggen
de laatste beroepsdraaiorgelexploitant
in Amsterdam. Om te
voorkomen dat dit Amsterdamse
cultuurgoed voorgoed verloren
gaat, is de Stichting Draaiorgelfestival
Amsterdam opgericht.
Voorzitter van deze stichting is
voormalig politica Anne Lize van
der Stoel.
“Tijdens mijn werk als voorzitter
van het Stadsdeel Amsterdam
Centrum ontdekte ik hoe moeilijk
draaiorgelmuzikanten het hadden.
Klagende winkeliers, gedoe
met vergunningen en onderlinge
concurrentie zorgden voor veel
problemen. We zijn toen met z’n
allen om tafel gaan zitten. In die-
Bennie Volkers draait al 24 jaar stug door
door Martine van Bemmel
Naast de Nieuwe Kerk op de Dam
brengt de blinde Bennie Volkens al ruim
vierentwintig jaar met zijn ‘buikorgeltje’
gezellige orgelmuziek ten gehore.
Iedere dag, in zomer en winter, staat
Bennie op zijn vaste plek en hij hoort
net zo bij het Amsterdamse straatbeeld
als de grachten.
“Ik ben zelf een stukje Amsterdam, zeggen
ze!”, lacht Benny. “Mijn vader stond
hier vroeger ook al. Na de oorlog was
hij alcoholist geworden en met muziek
verdiende hij hier de kost vanaf 1948
tot 1980. Na schooltijd ging ik vaak met
hem mee. Ik heb een tijd ander werk
gehad, maar toen ik blind werd was dat
moeilijker. Ik kon nog wel werken als
telefonist, maar omdat ik de deur en
de camerabeelden niet in de gaten kon
houden, moest ik stoppen. Ze vertelden
me dat ik arbeidsongeschikt was en de
bijstand in moest. Dat wilde ik natuur-
zelfde tijd werd de stichting opgericht
en al gauw raakte ik ook
daarbij betrokken”, zegt ze. “Draaiorgels
zijn een onderdeel van de
Amsterdamse cultuur. Die mag je
dus niet verloren laten gaan.”
De Stichting Draaiorgelfestival
Amsterdam organiseert sinds
2004 jaarlijks in het tweede week-
lijk niet! Daarom heb ik mijn orgeltje
opgepakt. Dit ‘orgeltje’ is speciaal voor
mij gemaakt. Het is een houten kastje en
geen echt orgeltje. Er zit namelijk een
cassettespeler in. Ik kan hier natuurlijk
niet met een echt orgel gaan staan. Die
zijn groot en iedereen stoot daar maar
tegenaan. Verder zou ik die ook niet mee
kunnen nemen in de tram.”
Gearresteerd
Anderhalf jaar geleden is Bennie gearresteerd.
“Ik moest mee naar het bureau
en kreeg twee bekeuringen van bij elkaar
272 euro. Op het stukje waar ik altijd
sta, mag eigenlijk geen muziek gemaakt
worden omdat het te dicht bij het paleis
is. Ook had ik geen vergunning om de
hele dag op dezelfde plek te staan. Ze
haalden me op met vier politieagenten.
Ik werd gefouilleerd en ze hielden me
twee uur vast. Ik had gewoon mijn
legitimatie bij me en ze hadden dus
gewoon ter plekke de bekeuringen kunnen
uitschrijven. Onder druk van de
end van september het draaiorgelfestival
in het centrum. De
stichting draait volledig op giften
en sponsoring. “Alle orgels spelen
gratis, maar ze komen uit het
hele land naar dit festival en wij
vergoeden de reiskosten. Het zou
zonde zijn als dit ambacht verloren
zou gaan.”
stadsdeelraad heeft de politie uiteindelijk
excuses aangeboden.”
Bennie Volkens.
pagina 7
Tine van Leeuwen-Perlee en haar zoon Leon Perlee bij het draaiorgel
Pipo. De familie Perlee staat te boek als de enige echte orgelbouwersfamilie
in Nederland. (Foto: Marieke van BeMMel)
30 april 1980 werd Koningin Beatrix ingehuldigd als Koningin. Het
was een historische dag, om twee redenen. De eerste was de inhuldiging
zelf, de tweede vanwege het feit dat buiten een oorlog
woedde tussen politie en krakers die zich bedienden van het motto
‘Geen woning, geen kroning’. Het scheelde maar weinig of de relschoppers
bereikten de feestelijkheden rond de Dam, maar zover
kwam het niet. Hoe dan ook signaleren er veel beelden van een
ware veldslag, zoals bijgaande plaat van die dag van fotograaf André
Verheul sr. Een dame op hoge hakken en in feestkleding baant
zich tussen de rookbommen door een weg richting de feestelijkheden.
Laten we hopen dat het op 30 april 2013 bij de inhuldiging van
Koning Willem-Alexander rustig blijft en daar heeft het alle schijn
van, want de stad staat nu niet in brand.

pagina 8 Dinsdag 5 februari 2013
Opknapbeurt houten vloer?
Verfrissend vakwerk, verrassende prijzen:
info@vloerenvakwerk.nl / 06-51551557
Ontvang voortaan
De Oud-Amsterdammer
in uw brievenbus
Oplage: 105.000 ex.
Oplage: 120.000 ex.
Dé gratis krant voor de echte Amsterdammer Dinsdag 5 oktober 2010 - Jaargang 2, nr. 9
Ja, ik wil een jaarabonnement op De Oud-Amsterdammer
€ 49,90 (in Nederland) € 75,00 (buitenland)
Dhr./Mevr
Voorletters.........Tussenvoegsel...............Achternaam.............................................
Adres ......................................................................................................................... .....................................
Postcode ................................ Plaats ......................................................................... ....................
Telefoon .................................................................................................................... ....................................
E-mail ........................................................................................................................ .....................................
Ingangsdatum .......................................................................................................... ...................................
Wilt u dit abonnement cadeau geven? Vul dan hieronder de gegevens in
van de ontvanger.
Dhr./Mevr
Voorletters.........Tussenvoegsel...........Achternaam.................................................
Adres ......................................................................................................................... .....................................
Postcode .............................................. Plaats ........................................................... ..................................
Deze bon kunt u opsturen naar:
De Oud-Amsterdammer, Postbus 5003, 1380 GA Weesp of ga naar
www.deoudamsterdammer.nl en vul de bon digitaal in.
Hierbij machtig ik De Oud-Amsterdammer om jaarlijks
een bedrag van € 49,90 van onderstaand bank- of
girorekening af te schrijven t.n.v. Enter Media Weesp:
Handtekening...................................................................
U
De Oud-Amsterdammer
is een uitgave van:
De Oud-Amsterdammer bv
Adres:
Postbus 5003, 1380 GA Weesp
Telefoon: (020) 7163979
Redactie:
Hans Peijs, André Verheul
Advertenties:
Irene Venneker, Myrna Bos
Productie:
Enter Media BV

De Oud-Amsterdammer is meer een podium voor echte Amsterdamse 50-plussers dan een krant. Wij stimuleren lezers hun eigen verhalen in te zenden. Hieronder verhalen die recht uit het
hart van de lezer geschreven zijn. Heeft u ook een bijzonder verhaal dat u met de lezer wilt delen? Mailen kan naar info@deoudamsterdammer.nl en sturen naar De Oud-Amsterdammer,
Postbus 5003, 1380 GA Weesp.
Friese doorlopers? Echt niet, het zijn ‘Brabantse klompjes’
Denk je een foto te hebben gevonden van een paar
Friese doorlopers, zijn het andere schaatsen. En
dat hebben we geweten.
“Goedendag, mijn naam is Marjo Hoff-Feddema. Ik
woon in Spanje en mijn broer is zo lief om regelmatig
De Oud-Amsterdammer op te sturen. Ik wil graag
reageren op de Friese doorloper. De schaatsen die op
de foto bij dat artikel staan, zijn naar mijn mening
geen Friese doorlopers. Ik had namelijk eind jaren
50 dezelfde schaatsjes, gekregen van een oudoom op
een sinterklaasavond in 1957. Ons werd verteld dat
dit zogeheten ‘Brabantse klompjes’ waren. Friese
doorlopers hebben aan de voorkant een opstaande
krul. Verder heel veel waardering voor uw blad en de
mooie herkenbare verhalen! Ik ben geboren in 1952
en misschien stuur ik u ook nog wel eens verhalen
en herinneringen toe. Ik weet zelf nog ontzettend
veel over mijn jeugd in de Ernest Staesstraat, bij de
Erasmusgracht.”
Vondelpark
‘Brabantse klompjes’, dat zijn het ook volgens een
lezer die zijn naam niet noemt, maar die er wel een
hele documentatie over het verschil tussen Friese
doorlopers en Brabantse klompjes heeft bijgedaan.
En hij rekent in een moeite door af met Henk de
Wilde, die een trauma overhield aan schaatsen op
Friese doorlopers: “De man die zichzelf zo sportief
noemt, zeurt wel erg over koude voeten en slecht
materieel. Zelf reed ik als 10-jarige vlak na de
oorlog op simpele Friese schaatsen met leren tuig
en oranje schaatsbandjes, niet eens op doorlopers,
en op stokoude rijglaarzen van mijn moeder. Er was
veel schaatspret voor kinderen op de vijvers van het
Vondelpark. Als het iets langer vroor, stapten we
Friese doorlopers (echt waar).
Tekst over ‘De blauwe tram’ was weg
In het stuk over ‘De blauwe tram’ in de vorige editie is een stuk tekst weggevallen. Het betreft de
alinea die begint bij het tussenkopje Crisisjaren en eindigt bij markenexpress. Dit deel is als volgt:
Crisisjaren
op bij de Boetenwetering en reden binnendoor naar
Het Kalfje en verder naar Ouderkerk aan de Amstel.
Kortom, er was veel schaatspret zonder kunstschaatsen,
ijshockeyschaatsen, Noren en ander kostbaar
materieel. Zelf reed ik op latere leeftijd altijd op
houten Noren op de Amsterdamse grachten. Er
bestaat dus een veel positievere visie op schaatsen
dan de getraumatiseerde 57-jarige Amsterdammer in
uw blad schreef.”
Trauma
Thea Westra-Schiet herkent de schaatsen eveneens
als ‘Brabantse klompjes’, alsook als houten Noren.
“Volgens mij hebben Friese doorlopers boven de
schoen die op de schaats gebonden moest worden,
nog een behoorlijke punt die enigszins krom eindigt.
Mijn vader schaatste volgens mij op schaatsen als
afgebeeld op de foto. Hij noemde deze zijn houten
Noren.” Thea Westra-Schiet schrijft vervolgens een
mooi verhaal over haar eigen ijstrauma. “Evenals
Henk de Wilde, heb ik (geboren in 1940) er een trauma
aan overgehouden, al is mijn trauma natuurlijk
nooit te vergelijken met een trauma dat iemand kan
overhouden na een heel heftige gebeurtenis. De oorzaak
van mijn trauma zal ik u vertellen. Mijn ouders
(geboren in 1910 en 1915) waren verwoede schaatsers
en genoten als zij lange tochten konden rijden.
Mijn grootouders schaatsten ook als de besten en de
verhalen dat zij op de Amstel samen aan het ‘zwieren’
waren, worden nog steeds door mijn moeder
(inmiddels 97 jaar!) opgehaald. Zwieren is met z’n
tweeën heel elegant schaatsen, kruislings gearmd en
dan maar mooie, vloeiende bochten maken.”
Betondorp
“In mijn jeugd woonde ik in het heerlijke Betondorp.
Naast Betondorp ligt de Ooster Begraafplaats
en tussen het dorp, zoals wij het noemden, en de
Ooster lag een geweldige brede sloot die ideaal was
om te schaatsen. Wij hadden een gezin met vier
kinderen en schaatsen was min of meer verplicht.
Natuurlijk had mijn moeder geen zin om bij alle
kinderen aan de rand van de sloot de schaatsen
onder te binden. Lange linnen banden moesten door
leren lussen gehaald worden en die werden over je
schoen gestrikt. De oplossing van mijn moeder was
“Zoals vele tramwegmaatschappijen leed ook de TNHT onder de crisisjaren en onder de concurrentie
van de opkomende busmaatschappijen. Het noodlijdende bedrijf werd in 1932 overgenomen
door de NZH en die elektrificeerde de oude stoomtramlijnen tot Purmerend en Volendam.
Tijdens de verbouwing van de tramlijnen was er een korte periode dat men stoomtrams en elektrische
trams tegenkwam, maar eind 1932 was het definitief gedaan met de stoomtrams. De lijn
van Purmerend tot Alkmaar was niet rendabel en werd in 1932 gesloten.
De elektrische trams die dienst gingen doen waren overgenomen van de populaire lijn Amsterdam-Zandvoort,
ook een NZH tramlijn. Vanaf 1924 werd het trambestand op deze lijn versterkt
door de befaamde Boedapesters. Zodoende ontstond er een licht overschot aan elektrische
trams. Achttien overgebleven TNHT stoomtramrijtuigen werden technisch aangepast voor de
elektrische tramdienst en verruilden hun groene kleur voor het NZH blauw. Tussen 1932 en 1950
had Amsterdam-Noord zelfs een eigen lokaaldienst tussen het station en Buiksloot. De NZH introduceerde
in 1932 een strakke halfuurdienst, een aanzienlijke verbetering ten opzichte van de
stoomtram die acht maal daags reed.”
Dinsdag 5 februari 2013
dan ook: voor we naar het ijs gingen moesten alle
kinderen in de kamer oefenen met het onderbinden
van de schaatsen. De kinderen gingen naast elkaar
op de bank zitten en dan werden de schaatsen voor
je voeten op een krant gezet. De krant was nodig
omdat anders het vloerkleed vet werd. Vet? Ja
inderdaad, want na het schaatsen, wat meer lopen
naast je schaats was, moest je zodra je thuis was je
schaatsen eerst goed afdrogen en daarna invetten,
voor de volgende ronde. Wat een gedoe allemaal.
Na het ‘proefbinden’ gingen wij naar het ijs. Op de
kant zitten en met koude vingers proberen om je
schaatsen net zo strak om je schoenen te krijgen
als thuis lukte dus nooit. Wel dooie tenen en dooie
vingers. Stond je eenmaal op het ijs, dan waren
er altijd nog scheuren. Volgens mij waren in de
scheuren magneten verstopt, want altijd weer kwam
ik in een scheur terecht. Hoe was het toch mogelijk
dat onze lieve ouders bleven zeggen dat schaatsen
zooooo leuk is. En zij maar zeggen: ‘hoe vaker je
met je schaatsen op het ijs staat, hoe leuker je het
gaat vinden’.”
Raadsel bijna opgelost: de
sleepboot is van firma Penning
Jaap Bijl wilde weten of lezers van De Oud-
Amsterdammer meer konden vertellen over de
boot m.slb. Westertoren die ligt afgemeerd aan de
Prinsengracht. Welnu Jaap, het raadsel wordt door
een aantal lezers opgelost.
“In De Oud-Amsterdammer van 22 januari heeft de
heer Bijl een groot raadsel. Volgens mij betreft het hier
een sleepboot van de firma Penning die op de Prinsengracht
een verhuurbedrijf voor boten had, vooral voor
het vervoer van steenkolen vanuit de Rietlanden”,
meent J. Kars. Nol Froger schrijft: “De sleepboot ‘Westertoren’
was eigendom van de firma Penning. Dit bedrijf
verhuurde dekschuiten, dekzeilen, ladders en ook
kattenkoppen (dat waren handpompen om kelders
leeg te pompen). Ik moest als loodgietersleerling tussen
1956 en 1958 zo’n ding met de bakfiets ophalen
om een ondergelopen kelder leeg te pompen. Het was
een groot log apparaat met dikke slangen eraan.”
Spithorst 3?
R. van Lent weet ook de oplossing: “Sleepboot de
Westertoren is van het schuitenverhuurbedrijf
Penning geweest. Dat was gevestigd op de hoek Prinsengracht/Rozengracht
naast Café Bruine Daan. In de
gevel van het pand is nog informatie te vinden.”
Van Leo Rocourt kregen we de volgende bijdrage: “Ik
heb het vermoeden dat sleepboot de Westertoren
voorheen de Spithorst 3 was. Deze m.slb. had als enige
bij deze rederij een stuurhut die je naar beneden
kon halen. Ik heb zelf voor ik naar rederij Goedkoop
ging, bij maatschappij Spithorst aan de Geldersekade
gewerkt als jongste bediende. Maar nogmaals, het is
slechts een groot vermoeden. Overigens lees ik met
groot genoegen De Oud-Amsterdammer. Van elke
editie wordt een aantal exemplaren naar de Nederlandse
gemeenschap in China gestuurd.”
Een andere trouwe lezer is dhr. Bakker die de
sleepboot ook kent. “De sleepboot werd ingezet door
de stadsreiniging. Die voer met volle bakken afval
Zwieren doe je zo.
pagina 9
“De volgende dag was er weer geen ontkomen aan:
‘hup jongens, niet kinderachtig doen, op naar het
ijs!’ Als ik er nu aan terugdenk, was het gewoon een
ontmoedigingsbeleid. Wij komen uit een geweldig,
sportief gezin, met de liefste ouders die iemand zich
wensen kan, maar het is niet gelukt om aan de kinderen
het plezier van het schaatsen over te brengen.
Toch zijn we allemaal schaatsliefhebbers geworden,
want de rondetijden van Ard en Keessie hielden we
zelfs bij. Maar dat was wel in een warme kamer, met
snorrende kolenkachel.”
door de grachten van Amsterdam naar Broek in
Waterland, waar het afval in de Volgermeerpolder
werd gedumpt.”
Jaap Bijl is blij met alle reacties. “Ik wil alle lezers
die hebben gereageerd hartelijk danken voor hun
moeite. De fa. K. Spithorst Sr., waar Leo Rocourt
aan refereert, had als zoveel andere Amsterdamse
sleepvaartbedrijven dit soort type sleepboot in de
vaart. Alle boten konden de stuurhut neerklappen.
De boten van Spithorst werden ONDERNEMING genoemd
met daarachter een nummer. Over het bedrijf
heb ik in het magazine ‘Sleep en Duwvaart’ nr. 144
(december 2007) een artikel mogen samenstellen.
Wist ik maar aan wie de sleepboot WESTERTOREN
van de fa. Penning werd verkocht. Iemand moet de
boot toch hebben overgenomen en haar een andere
naam hebben gegeven. Het raadsel is helaas dus nog
niet helemaal opgelost.”

pagina 10 Dinsdag 5 februari 2013 dé gratis krant voor de echte Amsterdammer - De Oud-Amsterdammer
Puzzel mee en win 2 kaarten
voor de Huishoudbeurs
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
12 13 14
12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27
22 23 24 25 26 27
28 29 30 31 32
28 29 30 31 32
33 34 35 36 37
33 34 35 36 37
38 39 40 41 42 43
38 39 40 41 42 43
44 45 46
44 45 46
47 48 49
47 48 49
50 51 52 53
50 51 52 53
54 55 56 57 58 59 60
54 55 56 57 58 59 60
61 62 63 64
61 62 63 64
65 66 67 68 69 70 71
65 66 67 68 69 70 71
72 73 74 75 76
72 73 74 75 76
77 78 79 80 81
77 78 79 80 81
82 83 84 85
82 83 84 85
86 87
86 87
44 86 26 39 75 55 67 10 32 87
44 86 26 39 75 55 67 10 32 87
1 43 63 36 48 62 24
1 43 63 36 48 62 24
Horizontaal
1. gulhartig; 7. goederenopslagplaats; 12. namaak; 13. voormalige Nederlandse kolonie; 14. streling; 15. lidwoord;
17. cultusgebruik; 19. Friese vluchtheuvel; 21. eminentie (afk.); 22. oppervlakte (afk.); 24. roomsoes
met chocolade; 27. trichloorethyleen (afk.); 28. rond zitkussen; 30. telwoord; 31. mafkikker (malloot); 32.
droombeeld (illusie); 33. groef in papier of karton; 35. na verloop van tijd; 37. uitvinder van de saxofoon;
38. plaats in Duitsland; 41. vaatwerk; 42. de jongere; 44. Indisch geneesmiddel; 46. deel van het menselijk
lichaam; 47. lief en intiem; 48. wantrouwen; 49. plaats in Noord-Holland; 50. zwaardwalvis; 52. gegraven
diepte; 54. jaargetijde; 56. spruit (stek); 58. vrouw met leeuwenlichaam; 61. onder invloed van (afk.); 62.
gifslang; 64. Contactorgaan van Nederlandse Orkesten (afk.); 65. Europese hoofdstad; 67. een (Engels); 68.
economisch- en administratief onderwijs (afk.); 70. onbeschoft (ruw); 72. meisjesspeelgoed; 73. iemand die
veel eet; 76. dwaas (gek); 77. ondernemingsraad (afk.); 78. gloeiend; 79. grappig; 81. muzieknoot; 82. snijwerktuig;
83. futloos (traag); 84. mannelijk dier; 86. aantekening; 87. kaassoort.
Willy Alberti zong regelmatig het lied ‘Ik hou van jou mooi Amsterdam’, hetgeen ook de oplossing is van
de puzzel in de vorige editie. ‘Ik kan uren staan te turen op de oude Willemsbrug’, met deze regel begint
de ode aan Mokum. Het refrein om in te lijsten: “Ik hou van jou mooi Amsterdam, Waar ik als kind ter wereld
kwam, Stad met je mooie grachten, Jij bent steeds in mijn gedachten, En als ik denk aan de Jordaan,
Zie ik de oude Wester staan, Dan heb ik ooit nooit berouw, Dat ik van Mokum hou.’ Maar goed, we hadden
het over de puzzel. R.N. Bernard en M. de Fluiter gingen met de prijs aan de haal. Deze bestond uit een
glazen Eva Solo Voederring, beschikbaar gesteld door het eigentijdse webwarenhuis Fonq.nl.
2
2
Huishoudbeurs 2013
De Amsterdam RAI is van 16-24 februari het decor
van de Huishoudbeurs, traditioneel een van de
bestbezochte beurzen in Amsterdam (en Nederland).
De Huishoudbeurs heeft dit jaar meerdere thema’s,
te weten Festival Fantastique (met onder andere veel
optredens), Fashion en Beauty, Home sweet Home,
Fashion shop till you drop (alles over mode), Family
Fun (vrije tijd), Home shop till you drop (de nieuwste
huishoudelijke snufjes), Food & Drinks en VIP (de
wereld van de luxe).
Zaterdag tot en met woensdag en de volgende zaterdag
en zondag is de beurs geopend tussen 10.00 en 18.00
uur. Op de tussenliggende donderdag en vrijdag is de
beurs tot 22.00 uur geopend. Kaarten kosten 14,50 euro
in de voorverkoop, 16,00 euro online en 19,00 euro aan
de kassa. Meer informatie op www.huishoudbeurs.nl.
Verticaal
1. sterke sportkleding; 2. Verenigde Naties (afk.); 3. Europeaan; 4. vrouwelijk dier; 5. onwaarheden zeggen;
6. rivier in Duitsland; 7. bajes (Barg.); 8. boterton; 9. beet; 10. bolgewas; 11. studiebijeenkomst (congres); 16.
doping (wielrennen); 18. Trans Europa Expres (afk.); 20. eikenschors; 21. tijdperk; 23. land in Zuid-Amerika;
25. (bijbelse) reus; 26. zo goed als nieuw (afk.); 27. soort huurauto (cab); 29. levensbeschouwing; 32. ommetje
(voettocht); 34. koeienmaag; 36. wind die langs een berghelling omhoog waait; 37. zon (Engels); 39. slot
(afloop); 40. zonder kleding; 42. jongensnaam; 43. gevlochten open zomerschoen; 45. open plek in een bos;
46. deel van schoen; 51. Rijn-Schelde Verolme (afk.); 53. International Finance Corporation (afk.); 54. walvisjachtgereedschap;
55. casco van een schip; 56. grootmoedig (nobel); 57. breekbaar; 59. maatstaf; 60. kostbare
siersteen; 62. bloedarmoede; 63. plaats in Overijssel; 66. gehoororgaan; 67. sterk ijzerhoudende grondsoort;
69. Organisatie van Afrikaanse Eenheid (afk.): 71. Organisatie van Amerikaanse Staten (afk.); 73. onwrikbaar
(pal); 74. telwoord; 75. koperen blaasinstrument; 78. blijft na het kaas maken over; 80. vaatwerk; 82. megaton
(afk.); 85. lengtemaat (afk.).
Nieuwe prijs: kaarten voor de Huishoudbeurs
De nieuwe prijs bestaat uit vijf keer twee kaarten voor de Huishoudbeurs die van 16-24 februari wordt
gehouden. Voor een beschrijving verwijzen we naar de tekst naast de puzzel.
Stuur uw oplossing met uw naam, adres en telefoonnummer voor vrijdag 15 februari naar (e-mail) oplossing@deoudamsterdammer.nl of naar: De Oud-Amsterdammer, Postbus 5003, 1380 GA Weesp.

Wie het weet,
mag het zeggen (2)
Met de rubriek ‘Wie het weet, mag het
zeggen’ bieden wij de lezers veel raadplezier.
Elke aflevering wordt er uit de foto-
en prentbriefkaartencollectie van Simon
van Blokland een foto getoond waarvan
wij aan de lezers vragen waar deze is
gemaakt en of zij bijzondere herinneringen
aan de plek bewaren. Vijf inzenders
krijgen als tegenprestatie het boekje
‘Amsterdam op oude prentbriefkaarten’
van Simon van Blokland thuisgestuurd.
Hierboven de foto die we in de vorige
editie publiceerden. Het was een plein
ergens in Amsterdam in de zestiger jaren.
Freek Oort denkt het zeker te weten:
“Het is de Nieuwmarkt rond het einde
van de jaren zestig, begin jaren zeventig.
Tussen de bomen zie je verzorgingshuis
De Flessenman met hoge ramen tot de
begane grond. In het midden links van
De Flessenman is de buurt waar de rellen
voor de metro waren en waar het altijd
rommelde. Links op de foto zie je nog
net niet de Waag, maar wel de cafés die
er toen waren. Met de renovatie van het
plein zijn alle hoge bomen verwijderd.”
Fred de Vries houdt het ook op de
Nieuwmarkt. “Dit is uitzicht op de de
Nieuwmarkt. Ik heb daar zelf regelmatig
als timmerman gewerkt aan de panden
van Hendrick de Keyser nummer 20/22.
Ik weet nog goed dat daar, toen ik tiener
was, kermis was. Met steile wandraces
met motoren en de centrifuge voor personen.
Daarin nam je staand plaats met
je rug tegen de ronde wand. De molen
begon dan te draaien waardoor je tegen
de wand werd gedrukt. Vervolgens zakte
de vloer weg, en door de middelpuntvliedende
kracht bleef je hangen. Als dan de
cilinder minder snel ging draaien, zakte
iedereen langzaam naar beneden, waardoor
de meiden vaak met de rok omhoog
kwamen te hangen. Dat was dan altijd
dikke lol omdat je aan de bovenkant van
de cilinder alles kon gadeslaan.”
Van Ellen van der Wardt kregen wij de
volgende bijdrage, waarin ook weer de
Nieuwmarkt wordt genoemd. “Volgens
mij is dit de Nieuwmarkt genomen vanaf
de even kant op ongeveer de nummers
32/34. Ik heb zelf 23 jaar op nr. 28
gewoond. Ik ben nu 43 dus ik ben te
jong om te weten wat er in de jaren 60
gebeurde. Mijn vader heeft ruim zestig
jaar op de Nieuwmarkt gewoond, bij zijn
oom en tante die daar een rijwielhandel
hadden.”
Nieuwezijds, Haarlemmerplein en
Westermarkt
Heeft dan iedereen de Nieuwmarkt genoemd?
Was het zo makkelijk? Niet dus.
Willem Wierstra houdt het op de Nieuwezijds
Voorburgwal. “Op dit pleintje werd
altijd de postzegelmarkt gehouden”, laat
hij weten. Ook Theo Bakker zit op een
ander spoor en heeft daar voor alle zekerheid
een foto bij gedaan. “Volgens mij is
de foto in De Oud-Amsterdammer van
22 januari op het Haarlemmerplein gemaakt.
Hierbij treft u een andere foto van
de situatie zoals ik meen te herkennen op
de foto. Het Haarlemmerplein is tot ver
in de 20ste eeuw het wagenplein gebleven
zoals het in 1612-1615 is ontworpen,
met veel transportbedrijven, garages en
stallingen.”
En er is nog de reactie van Han van der
Velde, die het op de Westermarkt ‘genomen
vanaf de Keizersgracht’ houdt. Hij
schrijft: “Ik weet dit zo goed want op de
Westermarkt woonde mijn dierbare tante
Greet op nummer 4. Zij was coupeuse en
had haar atelier aan de achterzijde, met
uitzicht op de tuinen, de Anne Frankboom
en het Anne Frank Huis. Anne
moet tante Greet vaak hebben zien werken
op de naaimachine, want het atelier
had grote ramen.”
“De Westermarkt was toen nog een plein
met een fontein waar de paarden werden
gedrenkt. Er waren veel sleperskarren,
want auto’s waren er nog niet zoveel.
Het was een tijd zonder de stress van nu.
Linksaf over de brug was de Raadhuisstraat
met de winkel van Neef. Dat was
een sportwinkel met een speciale afdeling
voor padvindersartikelen. O, wat had ik
een gruwelijke hekel aan die rotpadvinderij
(we praten over de vijftiger jaren). Als
kind moest je daarbij en veel keus had je
niet, want je moest gehoorzaam zijn.”
“Kijkend naar de Rozengracht had je
op de hoek van de Prinsengracht een
filiaal van P. de Gruyter. Deze winkel was
Dinsdag 5 februari 2013
gemaakt van blauwe tegels. Op de hoek
van de Westermarkt/Prinsengracht was
een café met buiten een afbeelding van
de Wildeman. Op het plein werd eens
per jaar kermis gehouden en ik ging met
tante Greet graag in de zweefmolen, oftewel
‘de zweef’. Als ik ‘s zondags bij haar
was, kon je de mensen in de huiskamer
psalmen en gezangen horen zingen. In
het huis naast dat van mijn tante heeft
vroeger enige tijd de Franse filosoof René
Descartes gewoond. Een gedenksteen in
de gevel herinnert daar nog aan.”
Het verlossende woord
Ellen van de Wardt, Freek van Oord en
Fred de Vries hebben het juist. Het is de
Nieuwmarkt. De foto is genomen op een
mooie zomerdag eind jaren zestig. In die
tijd was de Nieuwmarkt het plein waar
ik als jongeling voetbalde. Fred de Vries
schreef over Nieuwmarkt 20-22. Deze
huizen zijn eigendom van de Vereniging
Hendrik de Keijser. Nr. 20 was de winkel
van De Gruyter en nummer 22 was aardappelhandel
Boersma. Boven De Gruyter
woonde de bekende klavinist Gustav
Leonhardt. Ellen de Wardt herinnert zich
de rijwielzaak. Ik herinner me Grietje
Siebbeles, de dochter van de eigenaar.
Dit familiebedrijf was meer dan een
rijwielzaak. Elektramaterialen en klein
huishoudelijk spul behoorden bij de uitstalling
voor de verkoop. Een buurt met
vele mooie herinneringen voor mij.
Nieuwe raadplaat
En natuurlijk hebben we een nieuwe
raadplaat, deze keer van een mooi pand
aan een watertje met boten erin. Reacties
kunt u mailen naar info@deoudamsterdammer.nl
(vergeet uw naam en adres
niet!) of opsturen naar De Oud-Amsterdammer,
Postbus 50903, 1380 GA Weesp.
pagina 11
Beatrix prijst pannenkoeken aan
Als freelance persfotograaf kreeg ik regelmatig leden van het koninklijk huis
voor mijn lens. Zo kon het gebeuren dat ik in het Amsterdamse RAI gebouw
in 1979 (toen nog) Prinses Beatrix kon vastleggen met mijn camera. Met een
olijk jagershoedje op haar hoofd, compleet met veer, liep zij rond op een tentoonstelling
die zij daar bezocht. Wie had kunnen vermoeden dat zij, slechts
één jaar later op Koninginnedag 1980, onze nieuwe Koningin zou worden.
Omdat ik op deze feestelijke dag altijd op de vrijmarkt sta, leek het mij een
jaar erna leuk om pannenkoeken te gaan verkopen (etenswaren mochten
toen nog verkocht worden door ‘de gewone man’, later mocht dat niet meer).
Op het Leidsebosje, tegenover het Mariott Hotel, had ik mijn kraampje geplaatst
en dat bleek een gouden greep, want de vers gebakken pannenkoeken
vonden gretig aftrek. Mede door het feit dat ik een tekst boven mijn
kraampje had gehangen met daarop de foto van Beatrix die mijn producten
van harte aanbeval (zie foto). Zo kwam mijn gemaakte foto van een jaar eerder
leuk van pas! Ik kreeg er hele leuke reacties op uit mijn klantenkring van
die dag, onder anderen van Sonja Barend en haar vriend.
Samen met mijn vrouw Kitty en mijn vader hebben wij die dag heel wat af
gebakken.
Toen het beslag op was ben ik - brutale mensen hebben de halve wereld -
naar het Mariott Hotel gelopen waar ik de chef-kok vroeg of hij mij misschien
kon helpen aan wat beslag. Hij vond mijn actie wel leuk en maakte vervolgens
een emmer met beslag klaar, inclusief peterselie dat nog in die emmer
zat. De chef-kok vroeg of dat een bezwaar was, waarop ik antwoordde:
“Welnee, dat proeven ze toch niet.” En ook die emmer is helemaal opgegaan
aan de pannenkoeken die die dag nog zijn verkocht. Mijn herinnering aan die
eerste Koninginnedag, met Beatrix als onze nieuwe vorstin, zal ik dan ook
nooit vergeten. Beaxtrix, bedankt voor al die jaren dat u onze Koningin was!
U heeft op zijn minst een lekker pannenkoekje verdiend!
Sommigen vonden dat Beatrix een prima president zou zijn. Dit beeld is van
een video-opname over de Koninginnedag bij het Leidse Bosje.

pagina 12 Dinsdag 5 februari 2013 dé gratis krant voor de echte Amsterdammer - De Oud-Amsterdammer
Amsterdamse uitjes
Eerste overzichtstentoonstelling van Adriaan Dorman
Van 8 februari tot 10 juni 2013 toont Museum Van Loon de
eerste overzichtstentoonstelling over het leven en werk van de
zeventiende-eeuwse architect van Keizersgracht 672, Adriaan
Dortsman. Dortsman was één van de belangrijkste architecten
van de zogenoemde Strakke Stijl (ca. 1660-1710) en is beeldbepalend
geweest voor de architectuur aan de Amsterdamse
grachten. Op zijn naam staan namelijk veel bekende monumenten
zoals het Sixhuis, de Koepelkerk, Maison Descartes en
natuurlijk het Museum Van Loon. De tentoonstelling Adriaan
Dortsman (1635 -1682); De Ideale Gracht toont ontwerpen en
opdrachtgevers aan de hand van schilderijen (onder andere
door de bekende Nederlandse kunstschilder Gerrit Berckheyde),
tekeningen, foto’s en plattegronden. Voor het eerst zal
het oeuvre van Adriaan Dortsman middels een tentoonstelling
te zien zijn. Museum Van Loon organiseert deze tentoonstelling
over de Amsterdamse architect ter viering van 400 jaar
Amsterdamse Grachten. Meer informatie op www.museumvanloon.nl.
Strijd om Wim Sonneveldprijs nadert apotheose
De halvefinalisten van het Concours om de Wim Sonneveldprijs zijn: Yentl en de Boer (Amsterdam), Hilke
Bierman (Amsterdam), Sophie Wolke (Amsterdam), José Schuringa (Maastricht), Nina de Kom (Arnhem) en
Cortijn Tonkes (Haarlem). Zij zullen op 14 april in het DeLaMar Theater strijden om een plek in de finale die
op 22 april wordt gehouden. Zowel de halve finales als de finale worden gepresenteerd door cabaratier Onno
Innemee. Naast de Wim Sonneveldprijs biedt het festival in april een hommage aan Frans Mulder en vindt
de uitreiking van de Annie MG Schmidtprijs voor het beste theaterlied van het vorige seizoen plaats. Meer informatie
op www.amsterdamskleinkunstfestival.nl. Kaarten zijn te bestellen via de website van het DeLaMar
Theater www.delamar.nl.
Guus Westdorp speelt werk van Ramses Shaffy
De Eenzamers zitten niet bij de pakken neer
“Als Ramses en ik elkaar weer zagen klonk altijd zijn
groet: ‘Dag lieve jongen, ben je daar weer!’.” Dit zegt
pianist-zanger Guus Westdorp over Ramses Shaffy.
“Wij herkenden elkaar: als we samen achter de piano
zaten, als we ons verwonderden, als we beiden onze
streken uithaalden, als we samen huilden en huilden
van het lachen om de wereld om ons heen.” In zijn
theaterconcert ‘Ramses-de liederen’ brengt Westdorp
een muzikale ode aan het werk van Ramses Shaffy.
Bekende liederen, maar ook minder bekende als ‘Ik
laat jou niet voor de poort’ en ‘Ik ga met het circus
mee’ komen voorbij. De voorstelling vindt zaterdag 23
maart plaats in het Apollofirst Theater aan de Apollolaan.
Reserveren kan telefonisch (020- 6 79 79 71),
via de website www.theater.apollofirst.nl en via e-mail
ticket@apollofirst.nl.
Naar aanleiding van de vele eilandjes die
ontstonden in de theaterwereld besloten
de jonge theatermakers Daniëlle Schel en
Desiree van Haaren De Eenzamers op te
richten. Dit is een platform voor beginnende
soloartiesten die gezamenlijk een avondvullend
programma neerzetten. ‘Het wordt tijd
om te laten zien hoe creatief wij, de nieuwe
generatie theatermakers, nu werkelijk zijn.
Geen wijzende vingers meer, maar samenwerken.
Netwerken. Wij bundelen onze
krachten en presenteren De Eenzamers.
Drie solovoorstellingen voor de prijs van één
theaterkaartje!’
De sfeer van de avonden is losser dan in een theaterzaal, maar rustiger dan in een café en tussen de voorstellingen
door is er gelegenheid om een drankje te bestellen aan de bar. Locaties staan bij dit minifestival niet
vast. Het ene moment zit je te lachen in een theaterstoel en het andere sta je met een koptelefoon een prachtig
verhaal te beluisteren op straat. Van ingetogen liedjes tot absurdistisch theater. Van een sterke toneelmonoloog
tot een aangrijpende korte film. De Eenzamers spelen 22 en 23 februari in het Compagnietheater in
Amsterdam. Aanvang: 20.30 uur. Entree: 15 euro. Kaarten zijn te reserveren via tel: 020-520 53 20 (di t/m vrij
14-17 uur).
De Gouden Eeuw in Amsterdam Museum
Stuur uw agendabericht voor ‘Amsterdamse uitjes’
naar (e-mail) info@deoudamsterdammer.nl
of Postbus 5003, 1380 GA Weesp
In het Amsterdam Museum is nog tot en met eind augustus de tentoonstelling De Gouden Eeuw te zien.
De Gouden Eeuw is de eeuw van wereldhandel, de Verenigde Oost-Indische Compagnie, economische
bloei, rijkdom, zilver, regenten, culturele en religieuze diversiteit, florerende wetenschap, hoogwaardige
schilderkunst en de aanleg van de Amsterdamse grachtengordel. Maar het is ook een eeuw van slavernij en
oorlog. In het Amsterdam Museum wordt het verhaal van de Nederlandse Gouden Eeuw boeiend in beeld
gebracht aan de hand van de nieuwste multimediatechnieken en een groot aantal historische topstukken
van onder anderen Rembrandt, Pieter de Hooch, Maerten de Vos, Dirck Hals en Melchior d’Hondecoeter.
Een samenleving in ontwikkeling. Meer informatie: amsterdammuseum.nl.
‘Winteracademie over Levenskunst!’ in Mozeshuis
In het Mozeshuis (de Mozes en Aäronkerk) aan het Waterlooplein wordt nog tot en met 1 februari de
‘Winteracademie over Levenskunst! ‘gehouden. Dit betreft lezingen, workshops, ontmoetingen en een
expositie. In de Winteracademie 2013 wordt ingezoomd op de zoektocht naar wat het leven zinvol kan
maken. Denkers, doeners, dromers en vertellers nemen je mee op reis. Zij horen ook graag je eigen ideeën
en ervaringen. Meer informatie: www.mozeshuis.nl/winteracademie.
Cursus: 400 jaar grachtengordel in Amsterdam
Het is dit jaar 400 jaar geleden dat de Amsterdamsee grachtengordel is ontstaan. Dit heeft Wijkcentrum
d’Oude Stadt ertoe aangezet een cursus over deze periode te organiseren. De cursus bestaat uit acht
lezingen over het Venetië van het Noorden, plus twee wandelingen. De volgende onderwerpen komen aan
bod: stedenbouwkundige structuur: groei van de stad; Houten huizen: er zijn er meer dan we denken; De
waarschijnlijk oudste gracht: Oudezijds Voorburgwal; het Singel: een voormalige verdedigingsgracht; de
Herengracht: niet alleen voor heren; de Keizersgracht: een pracht van een gracht; de Prinsengracht: een
woon- en werkgracht en de Jordaan: met nog eens zes grachten. De lezingen zijn op donderdagavond van
20.00 tot 22.00 uur op 21 en 28 maart, 4, 11, 18 en 25
april, 2 en 9 mei 2013 in Wijkcentrum d’Oude Stadt,
Nieuwe Doelenstraat 55, Amsterdam
De wandelingen zijn op zaterdagochtend 13 april en
11 mei tussen 11.00 en 13.00 uur, startpunt eveneens
bij Wijkcentrum d’Oude Stadt. De kosten zijn 125
euro voor acht lezingen en twee wandelingen, inclusief
syllabus. Inlichtingen en opgave: per telefoon:
020-6222213 of per e-mail: hanstulleners@zonnet.nl.
Meer informatie op www.amsterdam-inside.nl.
Spectaculinaire show van Palazzo naast Heineken Music Hall
Palazzo heeft t/m 3 maart 2013 de bekende
spiegeltent weer opgeslagen bij het Arenapark
in Amsterdam-Zuidoost (pal naast de
Heineken Music Hall) voor wederom een
spectaculinaire show met diner. Dit seizoen
legt 3-Michelinsterrenchef Cees Helder uw
smaakpapillen in de watten terwijl een
bont gezelschap van internationale topartiesten
onder leiding van uw flamboyante
gastheer Caesar voor spannende, hilarische
en spectaculaire momenten zorgt onder de
noemer Caesar’s Palazzo. De verrassende
mix van een geweldige service, heerlijke
gerechten met prachtige bijpassende wijnen, de sfeervolle locatie en bijzondere internationale acts maakt
Palazzo tot een avond uit om nooit te vergeten. Kaarten zijn te bestellen via www.palazzo.nl of via telefoon
0900-7252996 (40 c/pm).
Re:mbrandt - All his paintings in Magna Plaza
In Magna Plaza is de permanente tentoonstelling
Re:mbrandt - All his paintings te zien. Alle
325 aan Rembrandt toegeschreven schilderijen
(foto is van een zelfportret) zijn met behulp
van de meest geavanceerde technieken digitaal
geremasterd en worden op ware grootte gereproduceerd.
De locatie van de tentoonstelling
is de 1.600 m2 grote benedenverdieping van
Magna Plaza in het centrum van Amsterdam.
Rembrandt - All his paintings is dagelijks
geopend.

door Theo van Schaik
In de jaren 40 woonde ik in de Wetbuurt.
Ik ben geboren in de Celsiusstraat. Als
daar in de winter sneeuw lag, rosten
we met de slee vanaf het talud van de
Weesperzijde langs de pisbak zo ver
mogelijk de Celsiusstraat in. Als we
zagen dat er een auto (die waren toen
schaars) ging vertrekken, slopen we er
stiekem achteraan en bonden we met een
touwtje de slee aan de bumper en lieten
ons zo plat op de buik door de buurt
trekken. Als de auto dreigde de buurt te
verlaten, sneed je gauw je touwtje los.
Tot mijn ontzetting vloog een keer door
het gebonk het mes uit mijn hand en
daarna moet ik onder hels kabaal (voor
mijn gevoel) over de kinderkopjes op
de Weesperzijde (want daar lag nooit
sneeuw) zijn gesleept totdat de auto
stopte en ik de knoop kon losmaken. De
automobilist moet me gehoord hebben,
de Celsiusstraat
‘We rosten met de slee vanaf
het talud zo de Celsiusstraat in’
maar had zichzelf waarschijnlijk een
geintje beloofd.
Paraplu
In 1955 (ik woonde toen in Diemen)
werd op het Rembrandtplein tijdens
een bioscoopbezoek mijn fiets gejat.
Natuurlijk had ik naar goed Amsterdams
gebruik ook weer een fiets terug kunnen
stelen, maar ik ging toch maar lopen.
Op de Linnaeusstraat schuilde ik voor de
regen onder de luifel bij Gebr. de Winter
tegenover het kermisterrein aan de Polderweg
en kreeg gezelschap van een late
wandelaar met een reusachtige paraplu.
De man zat om een praatje (en meer)
verlegen en boot galant aan om me onder
zijn paraplu een stukje op weg te helpen.
Onderweg werd hij steeds inniger en hij
wilde zelfs zijn arm om me heen slaan.
Tot drie keer toe waarschuwde ik hem
daar niet van gediend te zijn en bij de
vierde poging duwde ik hem hardhandig
De Fizaeustraat/hoek Von Liebigweg. Foto: www.geheugenvanoost.nl.
Hoertje pesten
In de jaren 60 was er maar mondjesmaat
politie. Onze hoofdcommissaris
Kaasjager, de man die ook
de Amsterdamse grachten wilde
dempen, vroeg in het politieblad om
vierhonderd agenten, maar tegen
Het Parool zei hij in dezelfde tijd dat
er geen tekort aan mensen was. De
vroede vaderen hadden intussen
besloten de prostitutie een halt toe
te roepen. Dat oudste beroep ter wereld
moest met alle middelen die er
waren bestreden worden. De oudste
grachtengordels van het ‘Venetië
van het Noorden’ moesten niet meer
een steen des aanstoots zijn en de
prostitutie moest daar dus verdwijnen.
Amsterdam moest wereldwijd
als een fatsoenlijke stad worden
gezien. Waarlijk een hoogstaand
streven!
Dinsdag 5 februari 2013
van me af. Maar ik greep wel de paraplu
zodat de man enigszins ontgoocheld in
de regen aan de horizon verdween. Ik
stapte daarna stevig door en omdat het
droog werd, mikte ik de paraplu bij de
Emmakerk in de sloot. Ik was bijna bij de
Kruislaan toen een politieauto stopte en
er een buitengewoon lange agent uitstapte
die mij vroeg of ik iemand had gezien
met een signalement dat exact overeenkwam
met het mijne. Na mijn glasharde
ontkenning lichtte hij toe dat op bureau
Linaeusstraat een man was komen klagen
dat hij met onzedelijke bedoelingen was
benaderd en dat na zijn weigering de onverlaat
uit wraak z’n paraplu had gepikt.
Ik had inmiddels verteld dat ik naar Diemen
moest en de agent bood me aan om
een stukje met hem mee te rijden. Bij de
Hartveldsebrug in Diemen ging ik eruit.
Toen ging het raampje open en vroeg de
agent waar ik de paraplu had gelaten! Zo
ging dat vroeger.
Men kwam op het idee zogenaamde
‘hoerenpestposten’ neer te zetten.
Dan moest een agent pal voor
de deur van het bordeel gaan staan
en daar blijven. Hij mocht niet verder
dan één meter van die deur af
staan. En dat 24 uur per dag, dag
in, dag uit! Hij werd natuurlijk afgelost.
De bedoeling was dat een klant
afgeschrikt zou worden om er naar
binnen te gaan. Wie gaat er nou een
agent vragen even opzij te gaan
om te passeren en een hoertje te
bezoeken? De prostituee zou dus
geen klanten meer krijgen en brodeloos
worden. Op die manier zou de
prostitutie uitsterven of op zijn minst
teruglopen. Dat waren de gedachten
van de bedenkers van het plan.
Maar zo werkte het natuurlijk niet.
‘De Wetbuurt was
een dorp op zich’
De Wetbuurt was ook de buurt van
voetbalclub JOS waar Rinus Michels
zijn carrière als trainer begon.
Anne ter Laare-Veldhuijsen en Simon
ter Laare berichten daarover op
www.geheugenvanoost.nl. “Het was
inderdaad een dorp op zich: de Fahrenheitstraat,
Reaumurstraat, Celsiusstraat,
Von Guerickestraat, Torricellistraat
en Weesperzijde. Pal voor
de oorlog werd de Fahrenheitsingel
er nog bijgebouwd. Iedereen kende
elkaar en was lid of donateur van
een van de verenigingen. Speeltuinvereniging
‘Frankendaal’, met de Kinderoperette
onder leiding van tante
Mien Velthuijsen, de knutselclub,
kinderkoor ‘Het Harpje’, de Wandelclub
en Harmonieorkest ‘Kunst na
Arbeid’.
Voorzitter was Ome Jaap Knol, die
ook voorzitter werd van Voetbalclub
JOS (nu JOS-Watergraafsmeer),
die is opgericht in de Wetbuurt. Hier
werd ook opgericht de Operetteclub
Resultaat
Het resultaat was als volgt: het
hoertje zat nu niet meer op háár
plek maar bij een collega achter
het raam aan de overkant. Ze zat
lange neuzen te trekken tegen de
agent, die daar voor haar perceeltje
voor een dichte hoerenkit stond en
eigenlijk voor ‘paal’ stond. Zij lekker
warm achter het raam en hij blauwbekkend
voor haar verlaten stek.
Ik weet nog dat ik op een nacht in de
Nieuwstraat, met twee rustpozen,
zes uur voor zo’n leeg bordeel heb
gestaan. Het regende pijpenstelen.
Voor hoerenlopers niet bepaald een
moment om eens even de stad in
te gaan om je erotische gevoelens
pagina 13
OZG (nu OZG Orpheus), door onder
anderen mijn vader. De families Muller,
Hofstede, Groesz en Velthuijsen
speelden hierin een grote rol. Het
was Jaap Knol die in 1960 Rinus Michels
zijn trainerscarrière bij JOS liet
beginnen. Het vervolg is bij iedereen
bekend. Ongeveer veertig winkels of
bedrijfjes verdienden in de Wetbuurt
hun boterham.
Er waren twee lagere scholen: de
Abraham van Riebeeck school
(waar nu de Open Hof is) en de Prinses
Julianaschool. We speelden op
straat, want er stond nog maar een
enkele auto en schaatsen leerden
we op de sloten achter de buurt. Het
dorp was bereikbaar via de Schagerlaan,
de Kruislaan of de klucht en de
trap naar de Weesperzijde. Lopend
kon ook, over ‘het Zand’ naar lijn 5
en 25 bij het Amstelstation. Het Zand
was het opgespoten stuk grond dat
nu het Amsteldorp wordt genoemd.
Bron: geheugenvanoost.nl
Hardloopwedstrijd in de Wetbuurt tussen Simon ter Laare en Tijs Bokhorst.
Foto: Anne ter LAAre-VeLdhuijsen
kwijt te raken. Die krop je dan maar
op en bewaar ze dan maar voor later.
Het kostte de politie veel mankracht,
want er werden verscheidene van
die posten uitgezet. Daarvoor werden
ook van andere bureaus agenten
aan de Warmoesstraat gedetacheerd
om dat werk te doen. Die
werden dus onttrokken aan de bewaking
van hun eigen gebied.
U vraagt me of het geholpen heeft?
Gaat u zelf maar eens kijken. En als
ze er niet zit, omdat ik er nog steeds
voor de deur sta, kijk dan even naar
de overkant. Dáár zit ze, tikt tegen
het raam, maakt met haar mond
een kusbeweging en wenkt: ‘Come
on in my house.’

pagina 14 Dinsdag 5 februari 2013
De nieuwe Dacia Sandero en de Dacia Lodgy
Nu in de showroom bij Arend Auto!
0% actiefi nanciering
7,9% standaardtarief
Totaal kredietbedrag
De nieuwe Dacia Sandero
Vanaf €10.990,-
Exclusief kosten rijklaar maken à € 795,-
Looptijd in
maanden
Vaste debet
rentevoet
Jaarlijks kosten- Totaal te betalen
percentage bedrag
Maandtermijn
€ 5.000 36 0% 0% € 5.000 € 139
€ 7.500 36 0% 0% € 7.500 € 208
€ 5.000 36 7,9% 7,9% € 5.610 € 156
€ 7.500 36 7,9% 7,9% € 8.415 € 234
De nieuwe Dacia Lodgy
Vanaf €15.990,-
Exclusief kosten rijklaar maken à € 795,-
Met de 50/50 deal betaalt u nú de helft.
De andere helft betaalt u binnen 3 jaar, rentevrij!
WWW.ARENDAUTO.NL VOLG ONS OP: @ARENDAUTO RENAULTDEALERARENDAUTO
WEESP HOGEWEYSELAAN 201 TEL. (0294) 23 86 10
Kom langs voor een proefrit
De Dacia Lodgy is verkrijgbaar vanaf € 15.990,-. De Dacia Sandero is verkrijgbaar vanaf € 10.990,-. Getoonde modellen kunnen afwijken van standaarduitvoering. Drukfouten, prijs- en specifi catiewijzigingen
voorbehouden. Vraag naar de voorwaarden bij uw dealer of bel voor meer informatie, de exacte voorwaarden naar 0900-9998700 (€0,10 p/min) of kijk op dacia.nl. Afl opend krediet met vaste debetrentevoet verstrekt
door Dacia Financial Services, handelsnaam van RCI Financial Services B.V. te Schiphol-Rijk (KvK nummer 30055070, AFM vergunningsnummer 12009781). Alleen geldig op nieuwe Dacia personenauto Sandero,
Sandero Stepway, Lodgy en Duster orders van 8 januari 2013 tot en met 30 april 2013. U betaalt minimaal 50% van het totale aankoopbedrag aan (of naar wens meer), het resterende bedrag betaalt u gedurende
maximaal 36 maanden tegen 0%. Jaarlijks kostenpercentage 0% tot 36 maanden. Dacia Financial Services behoudt zich het recht de actie zonder opgaaf van reden te beëindigen. Jaarlijks kostenpercentage na de
actieperiode bedraagt 7,9%. Toetsing en registratie bij het BKR te Tiel. Bedragen zijn afgerond op hele euro's. Rentewijzigingen en drukfouten voorbehouden.
Min./max. verbruik: 4,2 - 6,0 l/100 km, resp. 23,8 - 16,7 km/l. CO 2 : 109 - 140 g/km.
De Oud-Amsterdammer, gratis krant vol nostalgie
De Oud-Amsterdammer is om meerdere redenen
een unieke krant voor de Amsterdamse
50-plusser. In deze krant staat geen nieuws
(dat is op zich al nieuws), maar er staan al-
• De Oud-Amsterdammer is gratis.
• De Oud-Amsterdammer wordt in een oplage
van 120.000 verspreid via ruim vierhonderd
verspreidingsadressen waaronder verzorgingshuizen
en diverse winkels.
• De Oud-Amsterdammer wordt ook uitgegeven in
onder andere Almere en Purmerend, want ook hier
wonen veel echte Amsterdammers.
• De doelgroep is iedere 50-plusser bij wie
Amsterdam in de genen zit.
• De Oud-Amsterdammer is er voor en door lezers.
Verhalen en foto’s van Amsterdammers over hun
geliefde stad zijn meer dan welkom. Sterker nog:
daar drijven we op.
Uitgever: De Oud-Amsterdammer
Postbus 5003, 1380 GA Weesp
Tel: 020 – 716 39 79
www.deoudamsterdammer.nl
info@deoudamsterdammer.nl
leen verhalen over het Amsterdam van vroeger.
Waarbij vroeger niet te ver terug is, want
u moet erbij zijn geweest. De Oud-Amsterdammer
gaat u raken omdat we terugkijken naar
The Happy Sunshines waren niet altijd happy
Niet alles bij The Happy Sunshines liep even vlekkeloos. Op 23 augustus 1950 zouden elfhonderd Amsterdamse
ouderen een boottocht maken met het ms. Amsterdam, waarbij onder anderen The Two Mounties zouden
optreden. Er werden ruim elfhonderd kaarten verkocht en er leek geen vuiltje aan de lucht want op de flanken
van het nieuwe schip stond met grote letters dat er 1.600 passagiers op konden. Maar dat was reclamepraat,
want met de elfhonderd man aan boord kwam het schip te diep te liggen, waardoor de waterpolitie besloot dat
het schip niet mocht uitvaren. Leuk detail: de Mounties zaten aan de waterkant te vissen en maakten deel uit
van van een een prijsvraag prijsvraag welke welke artiesten artiesten er te zien zien waren. waren. Tegen Tegen een een uur uur of twee twee ‘s middags middags belden belden ze naar naar Wim Wim van van
Gulden waar de boot bleef, want ze hadden het langzamerhand erg koud.
Dinsdag Dinsdag 24 24 juli juli 2012 2012
The Happy Sunshines brengen
zonnetje in het leven van ouderen
Wie als artiest in de jaren vijftig, zestig en
zeventig optrad bij The Happy Sunshines,
telde echt niet mee. Voor de ogen van
duizenden ouderen traden conferenciers,
acrobaten, clowns, goochelaars, zangers
en zangeressen en wat al dies meer zij op.
Een terugblik aan The Happy Sunshines
is daarom bepaald ook een terugblik op
typen artiesten die niet meer bestaan,
maar is vooral een ode aan de oprichter
Wim van Gulden.
“Het is niet eenvoudig om in een paar woorden
te vertellen wie Wim van Gulden is. Een
man bezeten van zijn hobby’s, en die al zo’n
35 jaar de Ouden van Dagen wat gezelligheid
probeert te bezorgen. Daarbij is hij oprichter
van het amateurgezelschap The Happy
Sunshines. In dit gezelschap zijn heel wat bekende
artiesten van nu bij hem als amateur
gestart. Ook wij hebben van hem de kans
gekregen, want hij zag het wel zitten met die
twee jongens die zich ‘The Two Mounties’
noemde.” Dit voorwoord van Piet Bambergen
(die samen met René van Vooren de Mounties
vormde) staat in een jubileumboek uit 1982
ter gelegenheid van het 35-jarig bestaan van
The Happy Sunshines.
Bejaardengezelschappen
De Ouden van Dagen, zoals senioren toen
nog werden genoemd, een leuke zondagmiddag
bezorgen, dat was de drijfveer van
Wim van Gulden. In 1947 kwam een van zijn
Wim van Gulden is oprecht blij met het optreden van de piepjonge Willeke Alberti.
broers bij hem met de vraag of hij het nog
naamloze muziekgezelschap dat voornamelijk
muziek uit Hawaï speelde (dat was toen
razendpopulair), met raad en daad terzijde
kon staan. Dat kwam er op neer dat Wim
optredens mocht regelen. “Ik ging op zoek
De Vrijbuiters waren net als de Chromonica’s en de Borwini’s, zoals dat werd genoemd,
‘mondharmonicavirtuozen’.
en vond wat kleine bejaardengezelschappen
die we blij konden maken.” Er moest dan wel
een naam komen. “Het was vanzelfsprekend
dat je een Engelse naam koos, want het was
allemaal Engels wat de klok sloeg. Zo ontstond
de naam The Happy Sunshines.” De optredens
liepen goed en voordat Van Gulden
er erg in had, hadden zich meer artiesten
en gezelschappen aangesloten en konden ze
hele middagen vullen met optredens.
Eenzaamheid
Bij al die optredens in onder andere bejaardenhuizen
werd Van Gulden getroffen
door de eenzaamheid waarin veel ouderen
verkeerden. “Wie kijkt er naar deze mensen
om op zondag, wie zorgt ervoor dat ze een
kaartje kunnen leggen op een of ander
clubje, wie…?”, vroeg Van Gulden zich af.
En ook schrijft hij: “Ik had inmiddels zoveel
ellende en armoede onder bejaarden gezien,
waar weinig aan te doen was. Wat mij vooral
had getroffen was het niet meer mogen mee-
Het akkefi etje met het
ms. Amsterdam haalde de nationale kranten.
Het was niet altijd fijn toeven in de bioscoop
In tientallen bioscopen kon je
‘even een filmpje pikken’
Dinsdag 10 juli 2012
Het was in een bioscoop niet altijd fijn toeven. In 1943 werd het Rembrandttheater op het Rembrandtplein
door brand verwoest. Deze brand was door het verzet gesticht met als reden dat hier veel Duitse
films werden gedraaid en er veel nazi-propaganda was te zien. zien. In deze en andere bioscopen waren waren ook
regelmatig razzia’s.
Een andere brand was in Du Midi, dat onderdeel was van de Apollohal. De brand vond vond plaats in 1957
toen de bioscoop net drie jaar oud was. In 1959 werd Du Midi heropend. Bijzonder: de films werden hier
vertoond op een stenen muur. Een van de grootste successen na na die tijd was de vertoning van de West Du Midi ging in 1957 in vlammen op en werd in 1959
Side Story, die hier vanaf 1961 93 weken is vertoond.
weer heropend. Foto: Stadsarchief Amsterdam
- -
- -
Amsterdam had vroeger tientallen kleine denkt dat de bioscoop op zijn retour is:
bioscopen waar je ‘een filmpje kon pikken’. anno 2012 zijn er in Amsterdam 17 biosco-
Kleine, grote, gezellige, mooie, aftandse, pen met in totaal 55 zalen, waarvan Pathé
groezelige, lekkende... noem maar op. In
de loop der jaren zijn er veel verdwenen,
met vier bioscopen de grootste is.
waarbij het vooral in de de jaren jaren tachtig Astoria
snel ging. Maar dat laat onverlet dat veel Een van de verdwenen bioscopen is Astoria
Amsterdammers er warme herinneringen (1929-1966) aan het Mosplein in Amsterdam-
aan bewaren. bewaren.
Noord. Hier bewaart Frans van Emmerik
langzamerhand een trouw medewerker
Kalverstraat 220. In een leeg winkelpand op op van De Oud-Amsterdammer warme herin-
dit dit adres adres werd in 1896 1896 de de eerste filmvoorneringen aan. Zijn eerste ervaring was toen
stelling in Nederland gegeven, met films films hij nog geen veertien jaar was en dat was
van de gebroeders gebroeders Lumière (Méliès en Bio- een dodelijk moment, want hij schrijft: “’Jij
graph). Vlak erna werden er in Carré Carré films bent nog geen veertien jaar!’ Gedecideerd
vertoond en de eerste echte bioscoop was en met strenge ogen bitste een mevrouw
Flora in de Amstelstraat (1903-1980); daarna daarna achter een dubbeldik glazen ruit mij toe
kwamen de Bijou Biograph in de Damstraat Damstraat dat ik geen bioscoopkaartje kreeg om de
(1906-1924) (1906-1924) en het befaamde Nöggerath in oorlogsfilm ‘De kanonnen van Navarone’ Het publiek verlaat de bioscoop Nöggerath. FOTO: STADSARCHIEF AMSTERDAM
de Reguliersbreestraat (1907-1983). Het is te beleven. Achter een rond raampje met
allemaal vergane glorie, in tegenstelling tot ‘praatgaatjes’ hoorde ik haar luide stem omdat ik vertwijfeld de vier hoge stenen tre- “In het Antoniusgebouw draaide men films
Pathé die in 1907 startte met het vertonen als een bulderende kanonslag, om in de den had beklommen en met schichtige ter- voor de opgroeiende pubers. Kinderen van
van korte films in het Grand Theatre in de beeldspraak van deze film te blijven. Ja, neergeslagen ogen stapjes nam op het dikke rond de tien, twaalf jaar zagen daar films
Amstelstraat, later in de schouwburgzaal daar sta je dan; over drie maanden zou ik rode tapijt of was het gewoon bluf van haar van Tarzan, die door de jeugd met oer-
van het Paleis voor Volksvlijt en weer later veertien worden, maar op de een of andere kant? Ik kon die avond mooi vergeten.” woudgeluiden werden ontvangen, of Rooie
in het Rembrandt Theater. In 1916 waren er non-verbale manier had ik mijzelf verraden Astoria was niet de enige plek waar films Roggers met zijn schimmel Trigger.
24 bioscopen in Amsterdam en het werden om toch binnen te komen in de Astoria werden vertoond in Noord, maar het was
er alleen maar meer. Overigens, voor wie bioscoop in Amsterdam-Noord. Kwam dat wel de enige echte bioscoop in dit stadsdeel. Lees verder op pagina 7.
Burg. de Vlugtlaan 194-198, Kinkerstraat 284-286 A’ dam
doen, het totaal alleen en vergeten zijn, het
totaal uitgerangeerd zijn in de maatschappij.”
Het trof Van Gulden recht in zijn hart.
En: “Ik kreeg de steeds terugkerende vraag:
‘Kun je niet een vereniging oprichten waar
ook wij terecht kunnen? Dat was van invloed
op mijn besluit. Ik wilde en zou een vereniging
oprichten met amusement en mogelijk
andere activiteiten, maar vooral betaalbaar
voor deze mensen.” Dat gebeurde.
Lees verder op pagina 5.
Inkoop
Oud Goud
Oud Zilver
Zilv/Gd Munten
Winkelcentrum Diemerplein Diemen
020-6903727
www.puttmann.nl
uw jeugd, naar het Amsterdam van toen het
nog Amsterdam was. Een paar feiten over De
Oud-Amsterdammer:
Deze week onder meer:
• Amsterdam
bevangen
door Olympische
koorts
pagina 3
• De Magere Brug
pagina 5
• ‘Wij sliepen met
onze ouders op
een slaapkamer’
pagina 13
• De contouren van
het grote Ajax
worden steeds
beter zichtbaar
pagina 15
www.deoudamsterdammer.nl
Volgende editie
dinsdag 7 augustus
Sloterplas
De Sloterplas is niet zomaar een
plas, maar is het grootste meer binnen
de grenzen van de stad. De plas
is gegraven tussen 1948 en 1956
en het zand diende als basis voor
de westelijke tuinsteden, het huidige
Nieuw-west. Duizenden mensen
hebben er gerecreëerd, onder andere
in het Sloterparkbad dat in 1957 is
geopend aan de zuidoostkant waar je
heel goed kunt zeilen, hengelen, duiken
en gewoon lekker kunt liggen. En
er was het vermeende monster dat
de naam Nessie van West kreeg. Het
kan niet anders dan dat velen herinneringen
bewaren aan de zomer aan,
op of in de Sloterplas. Die verhalen
zijn voor de volgende editie van de
Oud-Amsterdammer weer welkom.
FOTO: GEHEUGENVANWEST.NL
Adverteren in
De Oud-Amsterdammer?
Neem contact op via
06-11002679 / 06-29600679
www.deoudamsterdammer.nl.
Nu Nu van van start! start!
www.nusselein.nl
* Vraag naar de voorwaarden. Geldig t/m zondag 8 juli 2012.
nieuw in amsterdam: 7000m 2 elektronica!
POINT OF VIEW
PROTAB2 4.0 XXL 10"
AndROid TABLeT
resolutie 1024x600, 4Gb intern geheugen uitbreidbaar met micro-sd. Art. Nr.: 1178665
5 minuten lopen vanaf
centraal station
AmsterdAm I OOsterdOkseIlAnd • OOsterdOkskade 67
7 dagen per week
tot 22:00 open!
4GB geheugen
10,1'' tFt scherm
1,2 GHz processor
1e uur
gratis parkeren*
Deze week onder meer:
• Damslapers
waren mafkezen
pagina 3
• ‘We zagen opeens
het wateroppervlak
van een zwembad’
pagina 5
• I edereen was
zo rood als
een kraal
pagina 13
• Jonge Ajacieden
komen om bij triest
auto-ongeval
pagina 15
www.deoudamsterdammer.nl
Volgende editie
dinsdag 24 juli
Rederij Bergmann viert vandaag (10
juli) het 100-jarig bestaan. In al die
jaren is de rederij uitgegroeid tot een
van de grootste rondvaartrederijen
van Amsterdam, met jaarlijks rond
1,4 miljoen gasten uit binnen- en buitenland.
Het kan niet anders dan dat er onder
de lezers Amsterdammers zijn
die een mooie herinnering hebben
aan zo’n rondvaart door de grachten.
Misschien heeft u uw grote liefde
ontmoet, bent u er getrouwd, had u
een bijzondere ontmoeting danwel
een andere onvergetelijke ervaring
of misschien was u wel zo’n vlot babbelende
gids die zo mooi kon vertellen
over al die grachtenpanden. In de
volgende editie van De Oud-Amsterdammer
besteden we hier ruim aandacht
aan, dus schroom niet en mail
of stuur uw bijdrage. De adresgegevens
vindt u op pagina 3.
Adverteren in
De Oud-Amsterdammer?
Neem contact op via
06-11002679 / 06-29600679
www.deoudamsterdammer.nl.

Uit de schatkamer van Ajax
Dinsdag 5 februari 2013
‘We hebben de Europa Cup 1!’
In de rubriek ‘Uit de schatkamer
van Ajax’ besteden we aandacht aan
de Europese successen en toch ook
dieptepunten van Ajax. De vorige keer
stonden we stil bij de eerste finale van
Ajax in de Europa Cup 1, tegen AC Milan.
Die wedstrijd ging met 4-1 verloren.
Twee jaar later kwam de herkansing, en
hoe! In deze editie deel 1 van die eerste
gewonnen finale. In deel 2 besteden we
vooral aandacht aan de feestelijkheden
en officiële ontvangsten.
Ajax kwam als eerste Nederlandse club
in een finale van de Europa Cup 1, maar
Feyenoord won diezelfde cup als eerste
door een jaar later Celtic met 2-1 te
verslaan. Beide clubs pronken met dit feit
Dick van Dijk (9) juicht na het eerste doelpunt.
Oost-Europa
Ajax speelt binnenkort in de
achtste finale van de Europa
League tegen het Roemeense
Steaua Boekarest. De tijd dat
duels tegen clubs uit Oost-
Europa de fantasie prikkelen
is voorbij.
Ajax speelde in de jaren 60 en
70 legendarische duels tegen
ploegen uit Oost-Europa. Tegenstanders
als Dukla Praag,
Spartak Trnava, Carls Zeiss
Jena en CSKA Sofia maken
herinneringen los bij oudere
Ajax-supporters.
Die clubs speelden toen achter
het IJzeren Gordijn, in een wereld
die sterk verschilde van
West-Europa. Het was een tijd
dat er niet veel voetbal live op
en terecht, want in alle twee gevallen is
sprake van een historisch moment. Maar
dat Ajax ook het zoet van de eerste grote
beker zou winnen, dat was wel zeker.
En dat gebeurde ook. Onder leiding van
Rinus Michels was jarenlang gekneed aan
een Ajax dat schier onoverwinnelijk zou
worden. Dat kwam ten eerste tot uiting
in de Nederlandse competitie 1969/1970
die Ajax met grote overmacht won en
de club het recht gaf andermaal deel te
nemen aan de Europa Cup 1. Als winnaar
van de cup deed Feyenoord in dat jaar
trouwens ook mee, maar dat werd geen
groot succes want UT Arad legde de Rotterdammers
in de eerste ronde al over de
knie. Nee, dan Ajax. 17 Nëntori Tirana
was de eerste hindernis (0-2 en 2-2), FC
Oscar Borghardt schrijft op
deze plaats over zijn herinneringen
aan Diemenzijde,
een van de korte zijden van
stadion De Meer.
de televisie was en clubs uit
het Westen over weinig informatie
beschikten over clubs
uit Oost-Europa. Een scout
naar Jena of Sofia sturen had
niet altijd zin, want de coaches
van die clubs trachtten
een rookgordijn op te werpen
door de beste spelers buiten
de ploeg te houden en met
een fantasie-opstelling te spelen.
De spelers van topclubs in
Oost-Europa waren officieel
staatsamateur. Dit betekende
dat zij er een baan naast hadden,
niet zelden waren zij officier
in het omvangrijke leger
van hun communistische land.
In de praktijk waren zij uiteraard
gewoon fullprof.
Basel de tweede (3-0 en 1-2), waarna Celtic
in de halve finale eveneens een maatje
te klein was (3-0 en 0-1). Celtic was de
eerste echt grote tegenstander, waarna
vervolgens Atletico Madrid wachtte. In
Madrid werd nog met 1-0 verloren, maar
dat werd thuis rechtgezet met een 3-0
zege. En daarna wachtte op 2 juni de
finale tegen, eerlijk gezegd, alweer een
tegenstander met weinig naam en faam.
Panathinaikos uit Griekenland was bijna
geniepig (zowel in de kwartfinale tegen
Everton als in de halve finale tegen Rode
Ster Belgrado werd de wedstrijd beslist
door meer doelpunten in de uitwedstrijd).
De enige grote naam bij Panathinaikos
was die van voormalig stervoetballer
Ferenc Puskás, die als trainer blijkbaar
in staat was een goed elftal in het altijd
hectische Griekenland te smeden. In de
finale op het heilige gras van Wembley in
Londen speelde Ajax in een 4-3-3- opstelling
met op doel Heinz Stuy, achterin
Johan Neeskens, Velibor Vasovic, Barry
Hulshoff en Wim Suurbier, in de middenlinie
Johan Cruyff, Nico Rijnders (na
rust vervangen door Horst Blankenburg)
en Arnold Mühren en voorin Sjaak Swart
(na rust vervangen door Arie Haan), Dick
van Dijk en Piet Keizer.
Spanning, spanning, spanning
Hoe de wedstrijd verliep? Daar lezen we
in ‘Ajax-nieuws, het clubblad van de Amsterdamse
football club Ajax’ onder meer
de volgende passages over:
Als er een wedstrijd van Ajax
in Oost-Europa rechtstreeks
op de televisie kwam was dat
dikwijls in de namiddag. Op
de eerste rijen van het stadion
zaten militairen. Supportersrellen
waren er nooit.
Het was op zo’n namiddag dat
de staatsamateurs van CSKA
Sofia een einde maakten aan
een voetbaltijdperk. Ajax had
de eerste wedstrijd van de
tweede ronde van het Europa
Cup I-toernooi in het najaar
van 1973 in het Olympisch Stadion
met 1-0 gewonnen, maar
in de Bulgaarse hoofdstad
werd het 2-0 voor de kampioen
van Bulgarije. Het was
overigens enkele maanden na
het vertrek van Johan Cruijff
naar Barcelona.
Rinus Michels houdt de allereerste Europa Cup 1 van Ajax omhoog.
‘De wedstrijd. Spanning, spanning, spanning.
Want hoe fraai ook dat doelpunt
van Dick uit niet minder prachtig werk
van Piet Keizer, 1-0 is niks.’
‘Nog erger wordt dat in de tweede helft
als Ajax wat terugvalt. En menige zucht
van verlichting wordt geslaakt wanneer
óf Barry als een rots in de branding weer
als overwinnaar uit de strijd tevoorschijn
treedt, óf als Heinz Stuy machtig
opspringend de ‘knikker’ stevig in zijn
handen heeft.’
‘Met nog drie minuten Arie Haan (die in
de 46ste minuut in het veld was gekomen)
2-0. Dat is het einde, met recht. We
hebben de Europa Cup 1!’
‘Al wat Ajax is feliciteert elkaar. Er zijn
er onder ons die staan te kijken alsof ze
het niet geloven. Supporters kussen naar
zuidelijk gebruik de Wembleygrond.
Later in de bus blijkt dat verschillende
Ajax-aanhangers plastic zakjes met gras
van Wembley hebben meegenomen en op
verzoek van hun omgeving reageren met
het afstaan van wat sprietjes.’
Gras uit Wembley?
pagina 15
De terugreis vond vrijwel onmiddellijk na
de finale plaats en na een vliegreis van 35
minuten stonden de Ajacieden weer op
Schiphol. ‘En wat doet de Ajax-aanhang,
zo omstreeks 1 uur in de nacht? Die gaat
naar good old Mokum, naar de stad van
hun Ajax.’
De beginopstelling van Ajax en
Panathinaikos. Na rust is Sjaak Swart
vervangen door Arie Haan (die de 2-0
maakte) en Nico Rijnders door Horst
Blankenburg.
In de volgende editie staan we stil bij de feestelijkheden die losbarsten
na het behalen van de eerste Europa Cup 1 door Ajax. Als u daaraan
een bijdrage wilt leveren, graag. We zijn bijvoorbeeld op zoek naar Ajacieden
die gras uit Wembley hebben meegenomen en verder naar Ajacieden
die hun euforie van destijds willen delen met de lezers. U kunt
uw reactie sturen naar de adresgegevens die u vindt op pagina 3.

pagina 16 Dinsdag 5 februari 2013
SPECIALE
AANBIEDING
Schitterend shirt
Dit shirt met 3/4 mouwen is echt top!
De satijnen bies onderstreept mooi de
halslijn en de kleine glittersteentjes laten
u schitteren op elk feest. Onmisbaar in uw
garderobe!
50% katoen, 50% modal
Wasbaar in de machine
Onze + punten
Exclusief! Zoals alle artikelen, is ook
dit shirt verkrijgbaar in een normale
(lengte 64 cm) en korte maat (lengte 60
cm), hierbij worden alle proporties van
het kledingstuk aangepast. Ideaal voor
vrouwen die kleiner zijn dan 1,65m.
Prachtig shirt
€ 24.90
afgeprijsd van € 34.90
+ gratis verzending
GRATIS
CATALOGUS!
Bestel telefonisch via:
030 – 65 92 500
via www.ateliergs.nl
of vul de bon in
en stuur hem op.
33048013-NL
Voorletters
Postcode
Tel.
€ 24. 90
€ 34. 90
Inclusief gratis
verzending
JA, ik profi teer graag van deze AANBIEDING van € 24. 90 in plaats van € 34. 90
Straat en huisnr.
Ik bestel het shirt graag in kleur en maat:
KLEUR
MAAT
Marine bestelnr. 2595-804
Wit bestelnr. 2598-004
Rood bestelnr. 2596-904
Achternaam
Woonplaats
Code catalogus: 0668 Code bestelling: 0667
38 40 42 44
46 48 50 52 54
Geboortedatum
Ik wil niet bestellen maar wil wel graag DE NIEUWE CATALOGUS GRATIS ontvangen
Ja, houdt u mij per e-mail op de hoogte van de laatste informatie en actuele aanbiedingen.
Mijn e-mailadres is:
LENGTE
Normaal
Lengte shirt 64 cm. U bent langer dan 1.65 m
Kort
Lengte shirt 60 cm. U bent kleiner dan 1.65 m
Stuur de bestelling op naar: AtelierGS, Antwoordnummer 4200, 3970 PC Bunnik
Ik bestel volgens de algemene leverings- en betalingsvoorwaarden zoals vermeld op www.ateliergs.nl. Aanbieding geldig tot 30-06-2013. Geldig zolang de voorraad strekt. Ons adressenbestand is aangemeld bij het College
Bescherming Persoonsgegevens onder nummer 1038988. Uw gegevens worden overeenkomstig onze doelstelling, zoals opgenomen in onze catalogi, verwerkt in ons klantenbestand. U heeft het recht op inzage en correctie.
Wenst u geen mailings meer te ontvangen, deelt u ons dat dan schriftelijk mee. Als u geen catalogus heeft stuurt u ons dan schriftelijk een verzoek om de doelstelling te ontvangen. AtelierGS, Postbus 112, 3980 CC Bunnik
1 9