Een vaas voor de prinses.pdf - Gemeentemuseum Den Haag
Een vaas voor de prinses.pdf - Gemeentemuseum Den Haag
Een vaas voor de prinses.pdf - Gemeentemuseum Den Haag
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
een <strong>vaas</strong> <strong>voor</strong> <strong>de</strong> <strong>prinses</strong><br />
Lees- en verteLtekst groep 1 t/m 4
<strong>voor</strong> <strong>de</strong> LeerKrachT<br />
museumLes beschrijving<br />
Lin komt als een verstekeling op een VOC-ship<br />
aan in Amsterdam. Maar wat komt een Chinese<br />
muis eigenlijk doen in Holland? Hij wordt opgehaald<br />
door stadsmuis Titus.<br />
Per trekschuit reizen <strong>de</strong> twee naar Delft. Tij<strong>de</strong>ns<br />
<strong>de</strong> reis kijkt Lin zijn ogen uit: tulpenvel<strong>de</strong>n,<br />
molens en weilan<strong>de</strong>n met koeien. De stier van<br />
Paulus Potter staart hem op zijn beurt aan en het<br />
meisje met <strong>de</strong> parel van Johannes Vermeer (hier<br />
het Muisje met <strong>de</strong> parel) doet hem blozen. Alles<br />
is hier an<strong>de</strong>rs dan in China. In <strong>de</strong>lft logeert Lin<br />
bij een muizenfamilie in een atelier waar Delfts<br />
Blauw wordt gemaakt. De plateelbakker heeft<br />
zojuist een bijzon<strong>de</strong>re opdracht ontvangen. De<br />
<strong>prinses</strong> heeft een <strong>vaas</strong> besteld. En dat moet <strong>de</strong><br />
mooiste <strong>vaas</strong> wor<strong>de</strong>n ooit gebakken. Maar wanneer<br />
<strong>de</strong> kat doorkrijgt dat er een vreem<strong>de</strong> muizenlogé<br />
in huis is, wordt het spannend...<br />
De veelbekroon<strong>de</strong> illustratoren Ingrid en Dieter<br />
Schubert hebben zich door het Delfts Blauw in<br />
het <strong>Gemeentemuseum</strong> laten inspireren tot een<br />
zwierig sprookje <strong>voor</strong> jong en oud. Aan <strong>de</strong> hand<br />
van het kin<strong>de</strong>rkunstboek en <strong>de</strong> speciaal op<br />
kin<strong>de</strong>ren ingestel<strong>de</strong> tentoonstelling met bijbehoren<strong>de</strong><br />
les verplaatsen <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren zich in thema’s<br />
als: reizen, wereld<strong>de</strong>len en cultuurverschillen. Op<br />
een speelse manier leren ze daarbij hoe keramiek<br />
wordt vervaardigd en maken ze kennis met<br />
iconen van Ne<strong>de</strong>rland zoals: Delfts Blauw, tulpen<br />
& molens en schil<strong>de</strong>rijen uit <strong>de</strong> Gou<strong>de</strong>n Eeuw.<br />
Het kin<strong>de</strong>rkunstboek <strong>Een</strong> <strong>vaas</strong> <strong>voor</strong> <strong>de</strong> <strong>prinses</strong><br />
van Ingrid en Dieter Schubert – Uitgeverij Leopold<br />
& <strong>Gemeentemuseum</strong> <strong>Den</strong> <strong>Haag</strong> hoort bij <strong>de</strong>ze<br />
museumles.<br />
LesdoeLen<br />
De leerlingen luisteren<br />
en kijken naar het verhaal<br />
met prenten uit het<br />
kin<strong>de</strong>rkunstboek Delfts<br />
blauw, <strong>Een</strong> <strong>vaas</strong> <strong>voor</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>prinses</strong> van Ingrid &<br />
Dieter Schubert.<br />
De leerlingen <strong>de</strong>nken<br />
naar aanleiding van het<br />
prentenboek na en<br />
praten naar gelang hun<br />
leerjaar: <strong>de</strong> Gou<strong>de</strong>n<br />
Eeuw, Delfts blauw,<br />
reizen, wereld<strong>de</strong>len<br />
en cultuurverschillen.<br />
De leerlingen bekijken<br />
<strong>de</strong> illustraties en vertellen<br />
wat zij zien en zich hierbij<br />
<strong>voor</strong>stellen.<br />
De leerlingen vergelijken<br />
<strong>de</strong> illustraties<br />
met schil<strong>de</strong>rijen uit <strong>de</strong><br />
gou<strong>de</strong>n eeuw en zien<br />
<strong>de</strong> overeenkomsten.<br />
De leerlingen bekijken<br />
<strong>voor</strong>werpen van Delfts<br />
blauw leren hoe Delfts<br />
blauw wordt gemaakt.<br />
De leerlingen doen<br />
beel<strong>de</strong>n<strong>de</strong> en spelopdrachten<br />
naar aanleiding<br />
van het thema Delfts<br />
blauw.<br />
KerndoeLen<br />
1 ne<strong>de</strong>rLands<br />
mon<strong>de</strong>Ling<br />
taaL on<strong>de</strong>rwijs<br />
De leerlingen leren<br />
informatie te verwerven<br />
uit gesproken taal.<br />
Ze leren tevens die<br />
informatie, mon<strong>de</strong>ling<br />
of schriftelijk, gestructureerd<br />
weer te geven.<br />
12 ne<strong>de</strong>rLands<br />
taaLbeschouwing,<br />
waaron<strong>de</strong>r<br />
strategieën<br />
De leerlingen verwerven<br />
een a<strong>de</strong>quate woor<strong>de</strong>nschat<br />
en strategieën<br />
<strong>voor</strong> het begrijpen van<br />
<strong>voor</strong> hen onbeken<strong>de</strong><br />
woor<strong>de</strong>n. On<strong>de</strong>r<br />
‘woor<strong>de</strong>n schat’ vallen<br />
ook begrippen die het<br />
leerlingen mogelijk<br />
maken over taal te<br />
<strong>de</strong>nken en te spreken.<br />
52 orÏenTaTie<br />
op JeZeLF en<br />
<strong>de</strong> WereLd tijd<br />
De leerlingen leren over<br />
kenmerken<strong>de</strong> aspecten<br />
van tijdvakken, o.a. <strong>de</strong><br />
gou<strong>de</strong>n eeuw, wereld<strong>de</strong>len<br />
en cultuurverschillen.<br />
54 KUnsTZinniGe<br />
orÏenTaTie<br />
De leerlingen leren<br />
beel<strong>de</strong>n, taal, muziek,<br />
spel en beweging te<br />
gebruiken, om er gevoelens<br />
en ervaringen mee<br />
uit te drukken en om er<br />
mee te communiceren.<br />
55 KUnsTZinniGe<br />
orÏenTaTie<br />
De leerlingen leren op<br />
eigen werk en dat van<br />
an<strong>de</strong>ren te reflecteren.<br />
praKTische Tips<br />
Deze lees- en verteltekst<br />
is bedoeld om<br />
naar eigen inzicht te<br />
gebruiken. De inhoud<br />
ervan is een aanvulling<br />
op <strong>de</strong> inhoud van <strong>de</strong><br />
museumles en valt<br />
hiermee bewust slechts<br />
ge<strong>de</strong>eltelijk samen.<br />
U kunt <strong>de</strong>ze tekst<br />
bij<strong>voor</strong>beeld <strong>voor</strong>lezen,<br />
navertellen, bespreken<br />
of als inspiratie gebruiken<br />
<strong>voor</strong> een an<strong>de</strong>rsoortige<br />
les. U zult dit lesmateriaal<br />
uiteraard an<strong>de</strong>rs<br />
gebruiken <strong>voor</strong> groep 1<br />
dan <strong>voor</strong> groep 4.<br />
Het is <strong>voor</strong> <strong>de</strong> leerlingen<br />
fijn om bij hun<br />
naam te wor<strong>de</strong>n aangesproken<br />
in het museum.<br />
<strong>Een</strong> naambordje op hun<br />
kleding werkt goed.<br />
Het is prettig als u<br />
<strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren alvast zou<br />
willen uitleggen dat<br />
kunst<strong>voor</strong>werpen in een<br />
museum niet aangeraakt<br />
mogen wor<strong>de</strong>n.<br />
Het is mogelijk dat er<br />
tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> les an<strong>de</strong>re<br />
schil<strong>de</strong>rijen, <strong>voor</strong>werpen<br />
wor<strong>de</strong>n bekeken en<br />
besproken dan afgebeeld<br />
staan in <strong>de</strong>ze<br />
lees- en verteltekst.<br />
Het is toegestaan<br />
tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> museumles<br />
foto’s van uw leerlingen<br />
te maken – zón<strong>de</strong>r flits/<br />
statief.<br />
Deze lees- en verteltekst<br />
is ook te downloa<strong>de</strong>n<br />
vanaf onze site: www.<br />
gemeentemuseum.nl.<br />
Ook handig in et geval u<br />
in <strong>de</strong> klas beschikt over<br />
een digitaal schoolbord/<br />
smartboard.
<strong>voor</strong> <strong>de</strong> LeerLinG<br />
méér en méér<br />
Misschien zoek jij wel eens schelpen op het strand?<br />
Of kastanjes in het park? Je raapt <strong>de</strong> mooiste op.<br />
En je wilt er een heleboel! Meer en meer, totdat je<br />
zakken uitpuilen. Bijna alle mensen hou<strong>de</strong>n ervan<br />
om ‘dingen te hébben’. Daarom is ca<strong>de</strong>autjes<br />
krijgen en weggeven ook zo fijn. Als je iets leuk<br />
vindt, wil je er altijd meer van. Meer stickers, meer<br />
autootjes, meer glinsteren<strong>de</strong> steentjes of barbiespullen.<br />
Dat heet ‘verzamelen’. Grote mensen<br />
verzamelen ook van alles. Ze hebben soms veel<br />
boeken of kopen mooie dingen <strong>voor</strong> in huis. Ie<strong>de</strong>reen<br />
spaart wel iets.<br />
om over<br />
Te praTen<br />
Ben jij wel eens in een<br />
museum geweest? Heb jij<br />
wel eens een kunstwerk<br />
gezien? Hoe zag dat er<br />
uit?<br />
om<br />
over Te<br />
praTen<br />
Wat verzamel jij<br />
allemaal?<br />
méér en méér – in heT mUseUm<br />
Wie een verzameling heeft, zorgt er goed <strong>voor</strong>.<br />
Schelpen spoel je schoon on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> kraan. Kastanjes<br />
poets je totdat ze glimmen. Je legt ze neer op<br />
een mooie plaats in je kamer. Zo kun je ze aan je<br />
vriendjes laten zien. In ons museum gaat dat net<br />
zo. Wij verzamelen ook – <strong>de</strong> móóiste dingen! Wij<br />
bewaren kunstwerken die bijzon<strong>de</strong>r zijn. Alles<br />
staat in kasten van glas, op een sokkel of hangt<br />
aan <strong>de</strong> wand. Zo kan ie<strong>de</strong>reen er goed naar kijken.<br />
We hebben grote verzameling keramiek. Wat is<br />
dat keramiek? Je zult het ie<strong>de</strong>re dag in je han<strong>de</strong>n<br />
hebben, zon<strong>de</strong>r dat je wist dat het spul waarvan<br />
het is gemaakt zo heet. Als je bij<strong>voor</strong>beeld een<br />
kopje thee drinkt of je broodje eet. Bor<strong>de</strong>n en<br />
kopjes wor<strong>de</strong>n namelijk gemaakt van keramiek. Je<br />
kunt je wel <strong>voor</strong>stellen dat we daar in het museum<br />
<strong>voor</strong>zichtig mee zijn. We willen het bewaren, zodat<br />
er over 100 jaar nog naar gekeken kan wor<strong>de</strong>n.<br />
KeramieK<br />
Om keramiek te maken heb je klei nodig. Dat komt<br />
van <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>m en <strong>de</strong> oevers van rivieren. Klei kun<br />
je kne<strong>de</strong>n en vormen: met <strong>de</strong> hand of op een<br />
draaischijf. Je kunt het ook in een vorm gieten als<br />
het heel papperig is. Het bakken gebeurt in een<br />
speciale oven. Dan wordt het keihard. Je kunt het<br />
beschil<strong>de</strong>ren. Met glazuur erover – een doorzichtig<br />
glad laagje – zorg je er<strong>voor</strong> dat er geen vocht van<br />
het eten in kan dringen en dat <strong>de</strong> beschil<strong>de</strong>ring<br />
mooi blijft.<br />
om Te<br />
be<strong>de</strong>nKen<br />
Weet jij waarvan een<br />
bord of een kopje<br />
eigenlijk gemaakt is?<br />
En hoe je dat doet?<br />
na-apen<br />
Heel lang gele<strong>de</strong>n voeren <strong>de</strong> mensen van Ne<strong>de</strong>rland<br />
in grote schepen <strong>de</strong> hele wereld over. Ze<br />
dreven han<strong>de</strong>l: dingen verkopen en kopen, daar<br />
ging het om. Eén van <strong>de</strong> plaatsen waar ze kwamen<br />
was China. Ze namen <strong>de</strong> mooiste spullen mee<br />
terug naar huis, on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re prachtige bor<strong>de</strong>n en<br />
vazen met blauwe versieringen. Dit wil<strong>de</strong>n ze zelf<br />
ook kunnen maken. Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>rs waren daar<br />
jaloers op. Dat wil<strong>de</strong>n zij ook kunnen. Daarom<br />
begonnen ze in Delft aar<strong>de</strong>werk maken met<br />
blauwe versieringen. Ons Delfts blauw kreeg<br />
uitein<strong>de</strong>lijk ook an<strong>de</strong>re echt Hollandse versieringen<br />
en vormen. Het bleef niet bij blauw, er is ook Delfts<br />
aar<strong>de</strong>werk in an<strong>de</strong>re kleuren. Ook begonnen ze in<br />
China op hun beurt ons te imiteren. Delfts blauw<br />
werd heel populair en is nu al 400 jaar wereldberoemd.<br />
Wisten jullie dat Delfts blauw van het begin<br />
tot het eind met <strong>de</strong> hand gemaakt en beschil<strong>de</strong>rd<br />
word? En dat het nog steeds gemaakt wordt?
HOE ZIET JULLIE<br />
THEEPOT THUIS Er EIGENLIJK UIT?<br />
TheedrinKen:<br />
Er PAST WEL EEN LIEDJE BIJ. DOEN<br />
Drinken jullie wel eens een kopje thee? Of<br />
an<strong>de</strong>rs je ou<strong>de</strong>rs of je opa en oma wel?<br />
JULLIE MEE?<br />
Wisten jullie dat we in Ne<strong>de</strong>rland vroeger<br />
Keteltje dik van buik<br />
helemaal geen thee ken<strong>de</strong>n? Pas toen <strong>de</strong><br />
(met je han<strong>de</strong>n een dikke buik maken)<br />
eerste schepen naar China gingen en ze<br />
Dit is mijn oor<br />
thee mee terug namen, begonnen <strong>de</strong><br />
(rechterhand in <strong>de</strong> zij zetten)<br />
mensen het te drinken. In het begin was<br />
En dit is mijn tuit<br />
thee alleen <strong>voor</strong> heel rijke mensen. Omdat (linkerarm opheffen en buigen in <strong>de</strong> vorm van een tuit)<br />
het nog zo bijzon<strong>de</strong>r was bouw<strong>de</strong>n ze er<br />
Als het water kookt dan roep ik luid: Til me op<br />
zelf speciale huisjes en koepeltjes <strong>voor</strong> in<br />
(op je tenen gaan staan)<br />
hun tuin. Zo iets lekkers kon dan ook alleen<br />
En schenk me uit!<br />
uit <strong>de</strong> aller mooiste kopjes gedronken wor<strong>de</strong>n.<br />
(naar links buigend (met je tuit) een<br />
schenk beweging maken)<br />
om Te<br />
be<strong>de</strong>nKen<br />
Hoe zou het er uitzien<br />
in China? Zou het landschap<br />
heel an<strong>de</strong>rs zijn dan<br />
in Ne<strong>de</strong>rland? Wat weet<br />
jij al van China?<br />
Kin<strong>de</strong>rKUnsTboeK<br />
In het museum leer je twee muizen kennen – in een<br />
prentenboek. Ze heten Titus en Lin. Lin kwam op<br />
zo’n schip waarvan we je net vertel<strong>de</strong>n naar<br />
Ne<strong>de</strong>rland toe. Daar wacht zijn vriendje Titus hem<br />
op. Ze beleven samen een spannend avontuur in<br />
een werkplaats waar Delfts blauw wordt gemaakt.<br />
Ook komt er een <strong>prinses</strong> in het verhaal <strong>voor</strong>, waar<br />
een heel bijzon<strong>de</strong>re <strong>vaas</strong> <strong>voor</strong> moet wor<strong>de</strong>n<br />
gemaakt.<br />
om<br />
over Te<br />
FiLosoFeren<br />
Stel je <strong>voor</strong> dat jij naar<br />
China zou gaan? En op<br />
bezoek bij muis Lin. Wat<br />
zou jij van hier meenemen<br />
<strong>voor</strong> hem?<br />
naar heT mUseUm:<br />
Binnenkort gaan jullie naar het museum. Misschien<br />
wel <strong>voor</strong> <strong>de</strong> eerste keer. Hier gaan we zien<br />
welke vazen, kopjes en bor<strong>de</strong>n Lin heeft meegebracht<br />
uit China en wat <strong>voor</strong> soort vazen, kopjes<br />
en bor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re muizen maakten in het<br />
Delfts blauw. We gaan kijkspelletjes doen, een<br />
bord versieren zoals <strong>de</strong> pottenbakkers dit vroeger<br />
<strong>de</strong><strong>de</strong>n en zelfs meehelpen met het maken van<br />
<strong>de</strong> <strong>vaas</strong> <strong>voor</strong> <strong>de</strong> <strong>prinses</strong>.<br />
<strong>prinses</strong> mary.<br />
Wisten jullie dat <strong>de</strong> <strong>prinses</strong> uit het kin<strong>de</strong>rkunstboek<br />
echt heeft bestaan?<br />
Ze was een Engelse <strong>prinses</strong> met <strong>de</strong> naam Mary Stuart.<br />
Ze werd geboren in 1662 en stierf in 1694.<br />
Toen ze nog maar 15 jaar oud was, trouw<strong>de</strong> ze met<br />
Willem <strong>de</strong> Der<strong>de</strong> – prins van Oranje en stadhou<strong>de</strong>r<br />
in <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>n. Mary hield veel van bloemen.<br />
<strong>Een</strong> tuinman en acht tuinknechten moesten er<strong>voor</strong><br />
zorgen dat zij ie<strong>de</strong>re week haar kamers kon versieren<br />
met verse boeketten. Daarom waren er allerlei<br />
soorten te vin<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> tuin van Paleis Het Loo.<br />
Bij<strong>voor</strong>beeld Oost-Indische kers in <strong>de</strong> zomer en<br />
tulpen in <strong>de</strong> lente. Die waren toen nog heel bijzon<strong>de</strong>r<br />
en kostbaar. Ook was Mary verzot op keramiek.<br />
Vooral op vazen met een heleboel tuiten. <strong>Een</strong> steel<br />
in een tuit, dan kon je ie<strong>de</strong>re bloem goed bekijken.
<strong>voor</strong> <strong>de</strong> LeerKrachT<br />
WaT is porseLein en<br />
aar<strong>de</strong>WerK?<br />
Om porselein te maken is kaolien of porseleinaar<strong>de</strong><br />
nodig, dit is een witte kleisoort. Het bakken<br />
in <strong>de</strong> oven gebeurt op heel hoge temperatuur.<br />
Porselein wordt daardoor hard, doorschijnend en<br />
klinkt hel<strong>de</strong>r als je ertegenaan tikt. Bij een scherf<br />
porselein zie je dat <strong>de</strong> breukrand wit is. Aar<strong>de</strong>werk<br />
is zachter dan porselein en breekt sneller.<br />
Maar het is iets makkelijker en goedkoper om te<br />
maken. Je hebt er klei <strong>voor</strong> nodig. Het bakken<br />
gebeurt in een oven die min<strong>de</strong>r heet is dan<br />
porselein. Bij een scherf aar<strong>de</strong>werk zie je dat<br />
<strong>de</strong> breukrand gelig lichtbruin is. Keramiek is een<br />
verzamelnaam.<br />
© <strong>Gemeentemuseum</strong> <strong>Den</strong> <strong>Haag</strong><br />
Tekst: Jet van Overeem<br />
Productie: sector Educatie en af<strong>de</strong>ling Foto & Vorm<br />
februari 2013<br />
Deze lees- en verteltekst is ook te downloa<strong>de</strong>n<br />
vanaf onze site: www.gemeentemuseum.nl<br />
Ook handig in het geval u in <strong>de</strong> klas beschikt over<br />
een digitaal schoolbord/smartboard.<br />
LessUGGesTies<br />
<strong>voor</strong> ná <strong>de</strong> museumLes<br />
Zelf een tegel beschil<strong>de</strong>ren<br />
Zelf een <strong>vaas</strong> kleien<br />
Bloemen maken van papier <strong>voor</strong> in <strong>de</strong> <strong>vaas</strong><br />
Kin<strong>de</strong>rboeKen, WebsiTes en<br />
FiLmpJes over <strong>de</strong>Lfts<br />
bLauw en aar<strong>de</strong>werk<br />
Delfts blauw, <strong>Een</strong> <strong>vaas</strong> <strong>voor</strong> <strong>de</strong> <strong>prinses</strong>, Ingrid<br />
en Dieter Schubert, uitg. Leopold en Gemeente-<br />
museum <strong>Den</strong> <strong>Haag</strong>, 2012, ISBN 978 90 6086 8<br />
<strong>Een</strong> kom vol geluk, Harriët Impey en Katie<br />
Pickwoad, <strong>de</strong> Vrije Uitgevers, 2011<br />
ISBN 9789072370006<br />
www.royal<strong>de</strong>lft.com<br />
www.<strong>de</strong>lftsaar<strong>de</strong>werk.nl<br />
You tube film: tegel- en aar<strong>de</strong>werk productie-<br />
proces- Harlinger aar<strong>de</strong>werk- en tegelfabriek.<br />
You tube film: Het klokhuis, Aar<strong>de</strong>werk.<br />
Het <strong>Gemeentemuseum</strong> <strong>Den</strong> <strong>Haag</strong> brengt sinds<br />
2010 samen met Uitgeverij Leopold een serie<br />
structureel een serie kin<strong>de</strong>rkunstboeken uit,<br />
die ie<strong>de</strong>r jaar aangroeit. Kijk <strong>voor</strong> een compleet<br />
overzicht van alle titels, o.a. over: Wassily<br />
Kandinsky, Piet Mondriaan, Alexan<strong>de</strong>r Cal<strong>de</strong>r,<br />
James Ensor en het poppenhuis van Sara rothé<br />
op www.gemeentemuseum.nl
Change language