Verkennende studie technologie in de zorg - Saxion Hogescholen

Verkennende studie technologie in de zorg
of meer functioneringsproblemen. Dat wil zeggen stoornissen van lichaamsfuncties,
beperkingen bij het uitvoeren van activiteiten en/of problemen bij de participatie in de
maatschappij. Het is de bedoeling dat de ondersteunende hulpmiddelen deze
functioneringsproblemen beperken, compenseren of nivelleren. Voorbeelden van
ondersteunende hulpmiddelen zijn terug te vinden in ‘De Monitor hulpmiddelen van het College
voor zorgverzekeringen’ (De Wit, 2006).
Of een product een medisch hulpmiddel is, hangt volgens Pot en Hollestelle (2006a) af van de
bestemming die de fabrikant aan zijn product geeft. Deze hulpmiddelen hebben een specifieke
medische bestemming. Zo is een gewoon bed geen medisch hulpmiddel, maar een
ziekenhuisbed wel. Ook wordt de term 'medische hulpmiddelen' gezien als een verzamelnaam
voor een groot aantal hulpmiddelen die mensen nodig hebben om zelfstandig te kunnen
functioneren (www.handicap.nl). Medische hulpmiddelen worden zowel intramuraal
(bijvoorbeeld in het ziekenhuis) als extramuraal (bijvoorbeeld in de thuiszorg) toegepast (Pot &
Hollestelle, 2006a). De Inspectie voor de Gezondheidszorg ziet medische hulpmiddelen als een
verzamelterm voor producten die in de gezondheidszorg worden gebruikt bij de behandeling van
patiënten (www.igz.nl).
2.2.6 Onderlinge overeenkomsten en verschillen tussen diverse technologieën
In de literatuur komen niet alleen onduidelijkheden naar voren over de definiëring van de
hierboven genoemde begrippen, maar ook in de betekenisverlening tussen diverse begrippen.
Hieronder worden een aantal begrippen met elkaar vergeleken.
Volgens Cordia en Rieck (2005) wordt er onder de termen domotica en zorgtechnologie vaak
hetzelfde verstaan. Zorgdomotica en transmurale zorgtechnologie worden door Indora (2005)
als elkaars synoniem gezien. Daarentegen ziet Van Nispen (2005) domotica weer als onderdeel
van transmurale zorgtechnologie.
Van Rijen et al. (2002) geven aan dat de begrippen telemedicine, telehealth en e-health vaak
door elkaar worden gebruikt. Als overeenkomstige kenmerken richten deze drie technologieën
zich op het voorzien in verschillende soorten gezondheidsdiensten, het leveren van zorg op
afstand en het toepassen van telecommunicatie, video en informatietechnologie. Ook het
ViWTA (2004) geeft aan dat de termen e-health en telehealth in publicaties naast elkaar en als
elkaars synoniem worden toegepast. E-health is volgens sommige auteurs een parapluterm
voor alle vormen van gezondheidszorg, die via de informatie- en communicatietechnologie
wordt geleverd. Telemedicine is dan een specialisatie van e-health (Della Mea, 2001). Ook
wordt telehealth als overkoepelende term voor telemedicine gezien (Koch, 2006). Het
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Zorg (2002) geeft aan dat telemedicine en e-zorg elkaar
voor een groot deel overlappen. Allen (2000) maakt daarentegen een onderscheid tussen ehealth
en telemedicine, waarbij e-health geleverd wordt door niet-professionals en telemedicine
juist door professionals. De term telecare is volgens McLaren (2003) een vorm van
telemedicine. Echter, Barlow et al. (2006) maken een duidelijk onderscheid tussen deze
begrippen. Telemedicine richt zich op de uitwisseling van zorggegevens, met behulp van icttechnieken,
tussen zorgprofessionals. Echter, telecare heeft vervolgens het doel om direct zorg
te verlenen aan de eindgebruiker ofwel cliënt. De zorgaspecten staan bij telecare meer centraal,
terwijl bij telemedicine, diagnostiek en behandeling (cure) de boventoon voeren (Barlow et al.,
2006; Vlaskamp, Webers, Volleberg & Halteren, 2001).
Pot & Hollestelle (2006a) zien thuiszorgtechnologie als een onderdeel van medische
hulpmiddelen. Echter, Van Kammen (2004) is van mening dat medische technologie onder
thuiszorgtechnologie valt. De RVZ (2001) geeft aan dat er een overlap bestaat tussen
thuiszorgtechnologie en telemedicine.
Ten slotte wordt door Pot en Hollestelle (2006a; 2006b) niet duidelijk beschreven wat het
onderscheid is tussen medische hulpmiddelen en ondersteunende hulpmiddelen. Ook blijkt uit
de literatuur dat hierin een overlap bestaat en hulpmiddelen zowel ondersteunend als medisch
kunnen zijn. Een rolstoel wordt namelijk door het IGZ (www.igz.nl) gezien als een medisch
hulpmiddel, maar het CVZ (De Wit, 2006) noemt het weer een ondersteunend hulpmiddel.
6