De Kruishaarderberg te Nijkerk - Historisch Geografische Artikelen

odem bestaat hier uit door de wind afgezette dekzanden die veelal tot ruggen zijn
opgestoven. In figuur 19 zijn dit de geel gestippelde formaties (3K14). Deze dekzandruggen
zijn vanaf het laat pleistoceen, zo’n 15.000 jaar geleden tijdens de laatste ijstijd
(Weichselien), tot in het Holoceen (ca. 10.000 jaar geleden) afgezet en liggen ca. 0.5 tot 1.5
m. hoger dan de omgeving. De formatie in de directe omgeving van de Kruishaarderberg
(4L8, geel met bruine stippen en vlekken) zijn ‘lage landduinen met bijbehorende vlakten en
laagten’. Dit betreft het meer geaccidenteerde gebied van de Kruishaarderberg en een
zuidwestelijk daarvan gelegen gebied (oostelijk van Driedorp). Deze landduinen zijn door de
wind in het (zeer) recente verleden afgezet (in dit geval tot in de late Middeleeuwen 48 ).
Op de bodemkaart (zie figuur 19) is het gebied van de zeer jonge landduinen (4L8 op de
geomorfologische kaart) terug te vinden als een strook duinvaaggrond (Zd21, felle gele
kleur). In deze kalkloze zandgrond is nauwelijks bodemvorming opgetreden en bestaat uit
‘schoon’ zand zonder duidelijke bodemlagen. De akker van de Kruishaarderberg wordt
aangegeven als een ‘eenmanses’ (bruin gearceerd). De bodem heeft een dikke humuslaag of
eerdlaag van tenminste 0.5 meter dik die door menselijk handelen is opgebracht. De
bodemopbouw wijkt hier sterk af van de omringende, veel humusarmere grond.
Op de hoogtekaart van het gebied rondom de Kruishaarderberg 49 , zie figuur 20, is goed
zichtbaar dat de Kruishaarderberg op de hoger gelegen, meest westelijke dekzandruggen ligt
die in oostelijke richting in hoogte oplopen (richting stuwwallen van de Veluwe).
Oorspronkelijk zijn deze dekzandruggen ca. 9 m +NAP. De landduinen die op deze
dekzandruggen tot in de late Middeleeuwen zijn ontstaan hebben een hoogte van maximaal
15 m +NAP gekregen (de wallen van de Kruishaarderberg).
Figuur 20: Hoogtekaart van het gebied rondom de Kruishaarderberg met hoogtes in meter + NAP.
48 Op de luchtfoto van het gebied uit 1945 zijn in het gebied oostelijk van Driedorp nog witte zandkoppen
zichtbaar, Bron: Topografische Dienst Kadaster Emmen.
49 Bron: Actueel Hoogtebestand Nederland (www.ahn.nl).
32