Beheer- en Inrichtingsplan - De Alde Feanen

1.7 Natuur
1.7.1 Natuur: de processen, laagveenvorming, successiereeksen
De wijze waarop het laagveen zich op historische schaal vormde,
is hiervoor beknopt in paragraaf 1.5 geschetst. Op een historisch
kleinere schaal gaat het vooral om het proces van verlanding van
open water tot de uiteindelijke climaxfase van moerasbos.
Verlanding is een complex proces en hangt van vele factoren af:
de grootte van het open water, diepte, windrichting,
waterkwaliteit, dierlijke en menselijke beïnvloeding, etcetera. De
verlanding is, in een vereenvoudigde opzet, te zien als een
opeenvolging van drie fasen:
1. fase open water
2. fase jonge verlanding
3. fase oudere verlanding
Verlanding kan plaatsvinden op twee manieren: vanuit het open water, maar ook
vanaf de oevers langzaam voortschrijdend (meestal in combinatie). De jonge
verlandingsfase in dit proces is het meest cruciaal én kwetsbaar.
Vanwege die kwetsbaarheid verlopen verlandingsprocessen in de huidige tijd
moeizaam. Ten eerste komt verlanding nog maar nauwelijks op gang, mede
vanwege waterkwaliteit. Ten tweede, als die verlanding al wel op gang komt
(beginnend via kraggen en drijftillen) is er ook de fysieke invloed van de
waterrecreatie. De prille stadia krijgen, door golfslag en kapot varen, weinig kans
zich verder te ontwikkelen.
Jonge verlandingsvegetaties behoren tot de meest waardevolle en zeldzamere
fase van het laagveen. Drijftillen en kraggen kenmerken zich door tal van bijzondere
planten. Als door voortschrijdende verlanding op een gegeven moment
het oppervlaktewater niet meer als (enige) waterbron dienst doet, maar ook
regenwater zich in het spel begint te mengen, is de verschijning van veenmossen
te verwachten. Op dat moment spreekt men van veenmosrietlanden. Deze vormen
nu slechts met enkele procenten een aandeel in vegetaties van De Alde Feanen.
16
BEHEER- EN INRICHTINGSPLAN NATIONAAL PARK DE ALDE FEANEN 2005