Beheer- en Inrichtingsplan - De Alde Feanen

1.7.2 Biodiversiteit: flora en fauna
De biodiversiteit in De Alde Feanen is een afspiegeling van de levensgemeenschappen
die in het gebied voorkomen. Het voorkomen van die levensgemeenschappen
hangt in grote mate samen met de hiervoor beschreven successiestadia.
In een groot, natuurlijk laagveencomplex komen de verschillende stadia
altijd wel ergens voor en zullen soorten daarin meestal wel hun plek vinden. In De
Alde Feanen komen de verschillende onderdelen eveneens voor, maar staan
sommige daarvan onder druk, terwijl andere doorschieten naar climaxstadia. Dat
leidt tot verschuivingen in het voorkomen van soorten en zou uiteindelijk kunnen
leiden tot een afname van de biodiversiteit. Op de schaal van De Alde Feanen kan
dit echter worden voorkomen door ervoor te zorgen dat er verschillende stadia
blijven bestaan én door opname van nieuwe natuurgebieden. In de beschrijving
hieronder wordt nadruk gelegd op status en statistiek. Voor meer achtergronden
en beschrijving van levenswijzen wordt verwezen naar Rintjema e.a. (2001).
Zoogdieren
Op basis van bekende gegevens komen minimaal 35 zoogdiersoorten in De Alde
Feanen voor, waarvan 7 vleermuissoorten. Van de 35 soorten zijn er 4 rode lijstsoorten:
boommarter, noordse woelmuis, waterspitsmuis en grootoorvleermuis.
De noordse woelmuis heeft daarbij een extra status, want het gaat hier om een
prioritaire soort van de SBZ (speciale beschermingszone) Alde Feanen in het
kader van de Habitatrichtlijn. Naast de noordse woelmuis is ook de waterspitsmuis
bij uitstek een soort van laagveenmoerassen.
De otter (ook rode lijst), aanwezig tot halverwege de jaren 80 in De Alde Feanen,
is thans verdwenen, maar door uitzetting van de soort in de omgeving en
verbeteringen binnen De Alde Feanen én bij instandhouding van verbindingszones,
kan de soort op niet al te lange termijn terug verwacht worden.
Vogels
In totaal komen meer dan 180 soorten vogels in het gebied voor, waarvan 100
soorten broedvogels. Ook hier is uiteraard geen sprake van een stabiele situatie;
de vogelsoorten kenmerkend voor moerasbos zijn in de loop van de afgelopen
decennia flink toegenomen, terwijl sommige moerasvogels in aantal zijn
afgenomen of verdwenen zoals dodaars of grote karekiet. In totaal behoren circa
20 van de broedvogels tot de rode lijst, waaronder het baardmannetje, beeldmerk
van het Nationaal Park. Verschillende soorten worden specifiek genoemd onder
de Vogelrichtlijn: aalscholver, roerdomp, purperreiger, bruine kiekendief,
porseleinhoen, kleinst waterhoen, kemphaan, zwarte stern, visdief.
Behalve voor de broedvogels heeft het gebied ook een belangrijke betekenis voor
doortrekkende en overwinterende vogelsoorten. Voor de Wetlands wordt een 1%
norm gehanteerd: als meer dan 1% van de Noordwest-Europese populatie zich
gelijktijdig in het gebied bevindt, heeft het gebied de bijzondere wetland-status.
Dit geldt maar liefst voor 8 soorten: lepelaar, kolgans, brandgans, smient,
krakeend, bonte strandloper en grutto. Soms gaat het dan om nog vrij kleine
aantallen, zoals voor de lepelaar (20-30 exemplaren), soms om geweldig grote
aantallen (25.000-35.000 smienten).
20
BEHEER- EN INRICHTINGSPLAN NATIONAAL PARK DE ALDE FEANEN 2005