alles over de wetgeving - BIVV

26
Vlaanderen
Project ‘Verkeersveiligheid en Technologie’ voor de basisschool
Mijn fiets ?
Dat is technologie !
In samenwerking met het BIVV en met de steun
van DVV-verzekeringen werkten ere-coördinerend
- inspecteur Basisonderwijs Gary Peeters en
professor Jan Pauwels van de K.U. Leuven een doeproject
uit voor de leerlingen van het 5de en 6de
leerjaar om de werking van hun fiets beter te leren
begrijpen, en dus ook veiliger te fietsen.
Verkeersveiligheid heeft voor fietsers drie elementen als draagvlak,
namelijk de fietser, het fietspad en de fiets. In een van de eindtermen
die zeggen wat van de leerlingen verwacht wordt, namelijk eindterm
6.13, wordt in het leergebied WO, domein ‘Ruimte’, rubriek
‘Verkeer en Mobiliteit’ gesteld dat ‘ de leerlingen op het einde van
de lagere school.... zich zelfstandig en veilig kunnen verplaatsen
langs een voor hen vertrouwde route’.
Veilig fietsen kan maar wanneer een vaardig fietser op een fiets rijdt
die goed in orde is. Ook jonge fietsers moeten zich verantwoordelijk
voelen voor de uitrusting en het onderhoud van hun fiets,
omdat ook zij in de eerste plaats verantwoordelijk zijn voor hun
eigen veiligheid. Wanneer ze de werking van hun fiets begrijpen,
zijn ze beter in staat om defecten te melden aan hun ouders, of om
zelf een eenvoudig onderhoud uit te voeren. Ongevallen kunnen
immers ook te wijten zijn aan technische gebreken zoals afgesleten
banden, slecht werkende remmen of een defecte verlichting.
Verkeerseducatie moet altijd praktisch zijn en levensecht, zodat die
aansluit op de leefwereld van de kinderen. In het leergebied WO,
domein ‘Technologie’ van de eindtermen, moeten jonge kinderen
elementaire inzichten, vaardigheden en attitudes ontwikkelen over
technische aspecten in hun leefomgeving. Nu is een stuk technologie
dat alle kinderen van 11- 12 jaar zelf bezitten hun fiets, en langs dit
project kunnen ze zelfstandig en proefondervindelijk, een-voudige
technische problemen leren begrijpen en oplossen. Door inzicht in
materialenkennis, energieverbruik en constructieactiviteiten leren
ze zorg dragen voor hun gereedschap, hier de fiets, en dus voor
hun eigen veiligheid.
Kinderen stellen zich spontaan vragen over hoe iets werkt of in
elkaar zit. Het organiseren van praktische proeven is het aangewezen
middel om die vragen te beantwoorden. Een concrete vraag is
het vertrekpunt van elk van de 10 uitgewerkte opdrachten. Bij de
instructie door de leerkracht krijgen alle leerlingen per proef een
opdrachtenblad, waarop ze soms gegevens moeten noteren. De
proeven die gespreid over het schooljaar, of allemaal samen op een
verkeersdag kunnen plaatsvinden, verlopen in groepjes met een
Via Secura nr. 75
doorschuifsysteem. De 10 geselecteerde opdrachten zijn gebaseerd
op voorbeelden uit de eindtermen, en werden in 6 lagere scholen
uitgeprobeerd, en waar nodig aangepast.
Tot slot leren de leerlingen ook zelf een fietscontrole door te
voeren. De ervaring leert dat leerlingen van 11- 12 jaar zelf hun
eigen fiets, en die van hun medeleerlingen kunnen controleren op
defecten en slijtageverschijnselen. Ze zijn daarin soms strenger dan
volwassenen. De handleiding bevat daartoe de tekening van een
fiets, waarop de leerlingen werkend per twee, het nummer van elk
van de 20 onderdelen moeten omcirkelen wanneer het in orde is,
of doorkruisen wanneer dat niet het geval is.
Bij het proefdraaien van dit project waren er ook scholen die een
ouder of fietsenmaker bij de activiteit betrokken, wat een pluspunt
kan zijn. Het oude spreekwoord echter indachtig: ‘Ik hoor en vergeet,
ik zie en onthou, ik doe en begrijp’ zijn het hier de kinderen
zelf die de proeven moeten uitvoeren. ■
Meer info: De handleiding ‘Mijn fiets? Dat is Technologie!’ kan
gedownload worden op www.faber.kuleuven.be/fietstechnologie
De dvd met de demonstratie van de 10 opdrachten en de commentaar
van Eddy Merckx is verkrijgbaar in alle DVV-kantoren (8 euro)