Download Kerkmagazine jaargang 2 nummer 4 als pdf-bestand
Download Kerkmagazine jaargang 2 nummer 4 als pdf-bestand
Download Kerkmagazine jaargang 2 nummer 4 als pdf-bestand
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Kerkmagazine</strong> <strong>jaargang</strong> 2, <strong>nummer</strong> 4<br />
Kerkengebouwen<br />
(ver)delen<br />
Tegenwoordig gaan de diverse kerken en<br />
kerkgenootschappen steeds vriendschappelijker met elkaar<br />
om. Op tal van praktische gebieden wordt samengewerkt en<br />
geleerd van elkaars ervaringen. Dat was vroeger vaak wel<br />
anders, zeker vóór de 20e eeuw. Althans, dat idee bestaat<br />
vaak. Toch klopt dat beeld niet helemaal.<br />
Al in de 16e eeuw ontstonden in<br />
Duitsland samenwerkingsverbanden<br />
waarbij lokale congregaties van<br />
verschillende kerkgenootschappen<br />
samen één kerkgebouw deelden.<br />
Zo’n kerkgebouw dat men met<br />
elkaar deelde, werd een simultaneum<br />
genoemd. De samenwerking werd min<br />
of meer <strong>als</strong> een pragmatische vorm<br />
van beleid gedicteerd door Duitse<br />
vorsten en bestuurders van gebieden<br />
die aanzienlijke aantallen gelovigen<br />
van zowel het katholicisme <strong>als</strong> het<br />
protestantisme bevatte. Het beleid van<br />
simultaankerken werd ook wel gevoerd<br />
<strong>als</strong> de regerend vorst zelf behoorde<br />
Mozes en Aäronkerk Amsterdam<br />
tot een minderheidsstroming in zijn<br />
gebied; hij kon zijn eigen overtuiging<br />
dan niet opleggen aan de veel grotere<br />
meerderheid van zijn onderdanen.<br />
In Nederland deed het simultaneum in<br />
de 17e eeuw zijn intrede in de huidige<br />
provincie Limburg. Dat gebeurde na<br />
verovering van een aantal gebieden<br />
door stadhouder Frederik Hendrik,<br />
waardoor de gebieden onder Staats<br />
bewind kwamen. Het gebruik van<br />
de kerk werd geregeld door een<br />
vastgesteld tijdschema. Saillant detail<br />
is dat de kerken meestal werden<br />
beheerd door protestanten. Gebruik<br />
door protestanten werd gezien <strong>als</strong><br />
recht, gebruik door katholieken <strong>als</strong><br />
een gunst. Zij het opgelegd of door de<br />
omstandigheden daartoe gedwongen,<br />
het zijn vroege voorbeelden van<br />
kerkelijke tolerantie. In Beek deelden<br />
beide denominaties zelfs de pastorie!<br />
Het laatste simultaneum sloot in 1851<br />
in het Limburgse Eijsden.<br />
Koning Lodewijk Napoleon heeft zich<br />
persoonlijk ingezet om conflicten<br />
tussen katholieken en protestanten<br />
op te lossen door het instellen van<br />
een simultaneum. Dit beleid is weinig<br />
succesvol geweest. Een opmerkelijk<br />
voorbeeld van het delen van een<br />
kerk, deed zich voor in Hulst, sinds<br />
1795 onderdeel van Frankrijk. Op<br />
last van Napoleon zelf werd de Sint-<br />
Willibrorduskerk in 1807 letterlijk<br />
gedeeld: de katholieken kregen het<br />
transept en het koor, de protestanten<br />
het schip. Beide delen werden van<br />
elkaar gescheiden door een dikke muur.<br />
Zo kun je ook een kerk samen delen…<br />
Overigens heeft deze merkwaardige<br />
situatie nog voortbestaan tot 1929!<br />
Waterstaatskerk<br />
De benaming waterstaatskerk zal<br />
de meeste mensen niet meer zoveel<br />
zeggen. Het waren kerken die tussen<br />
1824 en 1875 werden gebouwd met<br />
financiële steun van de overheid.
Change language