Download Kerkmagazine jaargang 2 nummer 4 als pdf-bestand

Open Hof Gemeente Rotterdam-Ommoord
Ontwerp en bouw van de kerken werd
gecontroleerd en goedgekeurd door
ingenieurs van het Ministerie van
Waterstaat.
De waterstaatskerken zijn er juist
gekomen omdat het niet mogelijk bleek
overeenstemming te bereiken over het
eigendom en gebruik door katholieken
en protestanten. Men trachtte kerken
eerlijk te verdelen volgens een
proportioneel principe. In de praktijk
weigerden hervormden nogal een s
te vertrekken uit een kerkgebouw
dat eigenlijk was toegewezen aan
katholieken. Uiteindelijk werd besloten
dat een kerkgebouw in handen bleef
van de kerk die het op dat moment
in bezit had, rechtmatig of niet. Ter
compensatie beloofde de overheid
een financiële ondersteuning bij de
bouw van nieuwe kerken en het
onderhoud van oude kerken. In het
zuiden kregen katholieken hun oude
kerkgebouwen vaak terug, in overige
provincies meestal niet. In de meeste
gevallen waren het dus de katholieken
die nieuwe kerkgebouwen betrokken.
In de praktijk kwam het er echter op
neer dat de overheid zulke zware eisen
stelde aan herstel van oude kerken,
dat zij vaak werden gesloopt en er
een nieuwe kerk verrees. Daarom
kwamen vanaf 1848 ook protestantse
kerken in aanmerking voor financiële
steun. Een bekend voorbeeld van
een waterstaatskerk is de Mozes en
Aaronkerk in Amsterdam.
Leopoldskerken
Een bijzondere positie werd ingenomen
door een groepje van vier zogenaamde
Leopoldskerken. Deze werden tussen
1836 en 1838 gebouwd in Meerssen,
Beek, Gulpen en Heerlen. Sinds de
17e eeuw hadden de protestanten in
deze plaatsen gebruik gemaakt van
een simultaneum. Dit werd onder
Belgisch bewind echter afgeschaft.
Koning Leopold I, zelf protestant,
bepaalde in 1835 dat het Belgische
Ministerie van Waterstaat de bouw van
protestantse kerken in deze plaatsen
zou subsidiëren.
Alle vier kerkjes zijn gebouwd in de
neoclassicistische stijl als zaalkerkjes,
met boven de voorzijde een dakruiter.
De kerkjes in Gulpen en Heerlen zijn
gesloopt in resp. 1965 en 1949.
pagina 25
Hernieuwde samenwerking
Anno 2011 werken katholieken en
protestanten weer steeds vaker samen
en gebruiken plaatselijke parochies
en gemeenten hetzelfde kerkgebouw.
Bijvoorbeeld in de Nijmeegse wijk
Dukenburg waar de Protestantse
Gemeente en de katholieke parochie
Johannes en Jacobus gezamenlijk
de Ontmoetingskerk gebruiken.
Deze oecumene in de praktijk wordt
ook doorgevoerd in gezamenlijke
activiteiten en in een gezamenlijke
website.
In Rotterdam-Ommoord is in
februari 2011 zelfs een splinternieuw
kerkgebouw in gebruik genomen dat
gezamenlijk wordt gebruikt door de
Protestantse Wijkgemeente Ommoord
en het Rooms-Katholieke Vicariaat
Ommoord-Zevenkamp. Een mooi,
nieuw kerkgebouw dat is aangepast
aan alle wensen van deze tijd. De
kerk beschikt zowel over een pijporgel
van Pels en Van Leeuwen, als over
een vleugel. Natuurlijk ontbreken
een sterke beamer en moderne
geluidsinstallatie evenmin. Deze
nieuwbouw komt in de plaats van een
ouder kerkelijk centrum dat wegens
de herinrichting van het naastgelegen
winkelcentrum moest verdwijnen.
Toegegeven, wanneer de
omstandigheden dit niet min of meer
noodzakelijk hadden gemaakt, had
een samenwerking vaak langer op
zich laten wachten. Toch is het een
gezamenlijk gebruik uit overtuiging en
niet uit verlegenheid. Zonder dwang
of een heilig moeten zoals in vroeger
tijden. /MW