Download Kerkmagazine jaargang 2 nummer 4 als pdf-bestand

Kerkmagazine jaargang 2, nummer 4
“
“Met slecht licht
kun je mensen de
kerk uit jagen”
Wie eenmaal met lichtontwerper
Hendrik Jan Vermeulen heeft
gesproken, zal voortaan altijd letten
op de verlichting in een kerk. Wat is
de kleur van het licht? Is het direct of
indirect licht? Zie ik armaturen? Wat
doet het licht met de kerkruimte en de
mensen in de kerk?
Musketiers
De manier waarop het licht is geregeld
heeft zeker invloed. Vermeulen noemt
een voorbeeld van een kerk waar het
kerkbezoek beduidend steeg nadat
zijn lichtontwerp was uitgevoerd. “Met
slecht licht kun je mensen de kerk uit
jagen, met goed licht kun je mensen
de kerk in krijgen.” In een opnieuw
verlichte katholieke kerk steeg zelfs de
verkoop van devotiekaarsjes.
Ik spreek Vermeulen in de week na het
tienjarig bestaan van zijn bedrijf. Ter
gelegenheid van dit jubileum verscheen
een prachtig boek met interviews en
foto’s, waarop goed te zien is hoe mooi
de werking van licht kan zijn. Jaarlijks
verzorgt Vermeulen in circa twintig
kerken het licht. Hij werkt alleen voor
kerken en is een echte specialist.
Hij werkt hecht samen met Sabine
Brink, van Kroonluchters Brink & Van
Keulen uit Amsterdam, en Evert van
de Beek, van Elektrotechniek Van den
Berg uit Leusden. De drie trekken
samen op onder de naam Bekroond
Licht en staan ook bekend als de drie
musketiers. Zij maken optimaal gebruik
van elkaars deskundigheid en ervaring.
Modeshow
“Gemeenten en parochies bellen ons
en vragen om hulp bij het ontwerpen
van licht in hun kerk. Bij een afspraak
neem ik mijn fototoestel mee, om vast
te leggen hoe de situatie is. De eerste
vraag die ik aan een gemeente of
parochie voorleg is: ‘Wat wilt u met uw
kerk?’. Is uw kerk naar binnen gericht
en alleen bestemd voor eredienst en
eucharistie? Of is uw kerk meer naar
buiten gericht? Treedt er vaak een band
op in de dienst?
Vooral in protestantse kerken speelt de
verhuur van de kerk een rol in het rond
krijgen van de exploitatie. Dat leidt tot
concerten, recepties, feesten en soms
zelfs modeshows. Een multifunctioneel
gebruik van een kerk vraagt om een
ander lichtplan dan een kerk die alleen
op zondag voor de kerkdienst wordt
gebruikt.
Goed licht zorgt ervoor dat je op
je gemak bent in een ruimte. Het
bevordert, zeggen wij professionals,
de visuele ergonomie. Het draagt bij
aan een positieve ervaring van de
kerkruimte, het maakt zichtlijnen
duidelijk, het geeft oriëntatie.
Standaardoplossingen zijn niet te
geven, elke kerkruimte vraagt een eigen
aanpak en plan.”
Wattage
Er zijn drie soorten verlichting: de
indirecte verlichting, de basisverlichting
en de accentverlichting. Vermeulen:
“Om te beginnen is er de indirecte
verlichting, het aanlichten van het
gewelf, het plafond. Voor mij heeft
dat een diepe betekenis. Met Kerstmis
is het licht van Christus naar de
wereld gekomen. Dat verlichte gewelf
betekent dat er een geopende hemel
is, waardoor het licht van God naar de
wereld komt.
Als de indirecte verlichting goed is,
helpt dat enorm om de basisverlichting
goed op orde te krijgen: het licht op
de belangrijke plaatsen in de kerk:
het liturgisch centrum, het schip van
de kerk. Mensen moeten daar goed
kunnen lezen, bijvoorbeeld.
Het probleem van standaard armaturen
is dat ze verlichten tot zo’n drie meter
omlaag. Maar in de kerk hangen de
lampen juist erg hoog of half hoog.
Om dan op de vloer toch een goede
lichtopbrengst te krijgen, moet je een
enorm hoog wattage gebruiken. Dat
leidt soms tot lampen met een sterkte
van een bouwlamp, met fel en hard
licht.”