Werken in DE HAVEN - Port of Rotterdam

de krant voor alle omwonenden van de rotterdamse haven – nr. 12 jaar 3 –december 2011
Vaarwel!
winnen
3 fietstassen
5 geschiedenisboeken
Pagina 6,7 en 11
weten
Hoe reders zich
beschermen
tegen piraten
Pagina 9
doen
Kerst
vieren in
de haven
Pagina 12
hun haVenmoment
Vaarwel! Afscheid van vrienden en familie die naar de
Nieuwe Wereld vertrekken. Een bijzonder ‘havenmoment’,
dat de mensen op de foto zich nog steeds zullen
herinneren. Het inspireerde de Havenkrant om lezers
naar hún havenmoment te vragen. Uit de inzendingen
kozen we er vijf. Tezamen omspannen ze bijna anderhalve
eeuw havengeschiedenis. Van de grote havenstaking
van ’79 tot de terugkeer van de Rotterdam. Beantwoord
de bijbehorende quizvragen en win een prijs!
Pagina 6-7
Vier keer per jaar Verschijnt deze uitgaVe Van het haVenbedrijf rotterdam. de krant laat zien hoe bewoners, bedrijVen, gemeenten en het haVenbedrijf samen aan een mooie en Veilige haVen werken. zo brengen we de haVen dichterbij.
…en dit kun je BeleVen
Met korting naar de
nieuwe tentoonstelling
‘Zoet & Zout’
Pagina 5
Verder in dit nummer: de haVenapp ‘BuitenBeter’, het grootste ijzerertsschip ter wereld, a15 op de schop en nog Veel meer…
speel de havengeschiedenisquiz speel de havengeschiedenisquiz
win
een mooie
prijs
beeld: aart klein/fotomuseum rotterdam

2
De havenspot van Feyenoord-spits John Guidetti
Foto en tekst: Gerrit de Heus
De haven 24/7
hoe staat het met Maasvlakte 2?
Beste LeZeRs, zo ziet de haven er in 2030 uit
In elk Havenkrant
vertelt Hans
Smits, algemeen
directeur
Havenbedrijf,
wat er speelt in
de Rotterdamse
haven. Dit keer:
de visie van het
Havenbedrijf op
de haven van
2030.
Wat is de Havenvisie 2030 eigenlijk?
‘De Havenvisie is een plan waarin we vastleggen
hoe de haven zich de komende jaren ontwikkelt.
Het vormt een richtsnoer voor onszelf
en iedereen waarmee we samenwerken, zoals
havenbedrijfsleven, gemeente, provincie, Rijk
en belangenorganisaties. We hebben nu een gezamenlijk
beeld wat we willen bereiken en wat
nodig is om dat waar te maken. Daarbij is het
erg belangrijk dat we gezamenlijk werken aan
dezelfde doelen. We gaan ook regelmatig kijken
hoe het staat met de uitvoering van alle acties.
En we blijven natuurlijk onze ogen openhouden
voor de ontwikkelingen in de wereld.’
De Havenvisie 2030 is in mei voor het eerst
gepresenteerd. Wat is er daarna gebeurd?
‘Sinds mei hebben we zo’n honderd presentaties,
discussiebijeenkomsten en interviews
over onze visie gehouden. Daarnaast kregen
we ruim 25 reacties binnen op papier en per
mail. Vaak goede, inhoudelijke opmerkingen.
John Guidetti beklimt de trappen van een laadkraan
van de ECT City Terminal in de Eemhaven. Het
Havenbedrijf Rotterdam nodigt jaarlijks de selectie
van Feyenoord uit in de haven. De Feyenoord-spits
uit Zweden zag die dag in september de haven voor
het eerst.
‘De cabine van een havenkraan is zeker niet mijn favoriete
plek. Met mijn hoogtevrees is het al angstaanjagend
om op de glazen vloer van zo’n cabine te
staan, maar toen collega Ruben Schaken het stuur
overnam scheet ik helemaal in m’n broek! Dat kun je
beter aan vakmensen overlaten.
Weer op de grond, had ik het beter naar mijn zin.
Naar nieuw land via duinviaduct
» » Eind»december»is»het»eerste»van»de»
drie»‘duinviaducten’»klaar
» » Deze»ongelijkvloerse»kruising»ver-
bindt»het»bestaande»havengebied»
met»Maasvlakte»2
Nu de aanleg van Maasvlakte 2 vordert,
wordt het nieuwe stuk land
verbonden met de bestaande haven.
Daarvoor legt het Havenbedrijf
nieuwe auto- en spoorwegen en fiets-
en wandelpaden aan. Het spoor en de
autowegen worden ‘aangesloten’ op de
bestaande infrastructuur door middel
van een ‘duinviaduct’. Nadat deze aansluiting
op de bestaande Maasvlakte
in december klaar is, volgen nog twee
duinviaducten voor onderlinge aansluitingen
op Maasvlakte 2 zelf.
Het eerste duinviaduct is een ongelijkvloerse
kruising in het verlengde van
de N15. Hij leidt straks rechtstreeks
naar de toekomstige rondweg achter
de zeewering van Maasvlakte 2.
DuinviaDuct
in cijfers
250
Gekromde
keerelementen
5
Spooronderdoorgangen
3900m 3
Aaneengesloten
gestort beton
voor het dek van
het spoorviaduct
15
Maanden nodig
voor de complete
bouw
(okt. ’10­dec. ’11)
‘Zó groot,
dat wist
ik niet’
Duinviaduct met bestaande Maasvlakte rechts, MV2 op de achtergrond
Dit knooppunt ontsluit ook bedrijventerrein
Distripark en het Slufterterrein.
robuust
Bij het ontwerp van het viaduct liet het
architectenbureau Zwarts & Jansma zich
inspireren door de tegenstelling tussen de
kust met de duinen en de havenindustrie.
Zo doen de wanden van de weg met hun
rondingen en welvingen aan de natuur
denken. De robuuste bruggen en viaducten
passen weer bij de industrie. Ook in
Daarmee hebben we een nieuwe, aangescherpte
versie van de Havenvisie gemaakt.
Het Rotterdams gemeentebestuur heeft het
stuk onlangs aangenomen. De volgende stap
is dat het in de gemeenteraad wordt besproken.
Dat gebeurt op 15 december.’
Welke zaken zijn eigenlijk aangepast?
‘Het belangrijkst is dat we een uitvoering sagenda
hebben toegevoegd. Alle 188 maatregelen
en acties uit het stuk zijn nu overzichtelijk
bij elkaar gezet, elk met een trekker
en de periode waarin de actie moet worden
uitgevoerd.’
Hoe komen Havenkrant-lezers meer te
weten over de Havenvisie 2030?
‘We hebben een speciale website in het leven
geroepen waarop we alle informatie hebben
verzameld. Op een zo toegankelijk mogelijke
manier, inclusief een filmpje.’
www.havenvisie2030.nl
Veel mensen die in de haven werken zijn supporter
van Feyenoord en het is altijd leuk om fans te ontmoeten.
Met een aantal van hen heb ik een balletje getrapt.
Het meest interessante aan ons bezoek van de haven
vond ik de Verkeerscentrale. Al die kennis en techniek
die nodig is om het scheepvaartverkeer in goede
banen te leiden. Dat de haven zó groot was, wist ik
niet. Indrukwekkend.
Ik heb het geweldig naar mijn zin in Rotterdam en
bij Feyenoord en hoop dat we een goed seizoen draaien.
Ik wil vaak scoren en een plaats afdwingen in de
Zweedse nationale selectie voor het EK. Maar ik blijf
met beide benen op de grond. Dat is het beste, zowel
letterlijk als figuurlijk.’
‘ op
Foto: aeroview
de kleuren komt de tegenstelling terug:
de keerwanden zijn van fris, wit beton,
terwijl de bruggen in streng antraciet
zijn uitgevoerd.
De bouw van het viaduct bracht zo
zijn eigen uitdagingen met zich mee,
vertelt projectleider Michiel Goosens.
Zo is het gigantische spoorviaduct uit
één stuk beton gegoten, 3900 kuub in
totaal. ‘Daarvoor hebben vijf grote betonpompen
een dag en een nacht staan
draaien.’ Maar Goosens is tevreden over
het eindresultaat: ‘We hebben veel aandacht
besteed aan de ‘beeldkwaliteit’,
wat vrij uniek is. Meestal zijn dit soort
bouwwerken vrij sober en doelmatig.
Dit viaduct past goed in het landschap.’
een speciale
website leest
u alles over de
haven van de
toekomst
’
illustratie: Jan Peter HemminGa
Foto: vincent mentzel

gespot Meccano Blockbuster
Hoe lang Henri Goovaerts werkte aan deze miniatuur
Blockbuster, de gigantische kraan die de blokkendam
van Maasvlakte 2 bouwt? ‘Geen idee’, reageert de
Vlaming, die we op deze foto zijn replica zien demonstreren
in FutureLand op de Maasvlakte. De 60 kilo
zware kraan bouwde hij op uit duizenden onderdelen
van het montagespeelgoed Meccano. Het ontwerp
baseerde Goovaerts op internetfoto’s. Eén keer bezocht
hij de kraan. ‘Geweldig, zo groot.’ Twee maanden was
Goovaerts kwijt met het verven van de onderdelen
in de juiste blauwe kleur. ‘Eerst de oude verflaag weg
zandstralen, daarna alles opnieuw spuiten’, vertelt de
gepensioneerde automonteur.
www.meccanogilde.nl
hinDeR meLDen in het havengeBieD?
Rengko
grijpt zijn
smartphone
» » Met»je»smartphone»een»klacht»melden»
over»hinderlijke»situaties»in»het»havengebied
» » Dat»kan»razendsnel»met»de»‘app’»»
BuitenBeter
» » Het»Havenbedrijf»mailen»of»bellen»kan»
ook
een gat in het wegdek, een omver
gereden verkeersbord, achtergelaten
vuilniszakken of een kolk die
overloopt. In het immense gebied
dat de haven beslaat, is er altijd wel iets
loos in de buitenruimte. Het Havenbedrijf
onderhoudt zelf het gebied, maar leent
graag de ogen van mensen die in de haven
wonen of werken. Iedereen die iets ziet
dat niet klopt of een klacht heeft over de
buitenruimte, kan dit melden met de app
BuitenBeter, een programmaatje dat je op
je smartphone installeert.
Mes
In zijn auto op weg naar zijn werk in de
Botlek, merkte Rengko Geurts (onderhoudsadviseur
in petrochemische fabrieken)
een flinke beschadiging op in de weg:
een centimeters diepe sleuf in het asfalt van
buitenbeter
in 6 stappen
Iedereen die de haven bezoekt, er
werkt of woont, kan 24 uur per dag
gebruik maken van de app Buiten-
Beter. Een ‘app’ is een programmaatje
dat je kunt downloaden
en installeren op je smartphone.
Kom je losse stoeptegels, een overvolle
container, een autowrak, een
verstopte put of een olielek tegen?
Elke klacht over de buitenruimte
die binnen de kadastrale grenzen
van het havengebied valt, neemt
het Havenbedrijf in behandeling.
tien, vijftien meter lang. ‘Alsof er iemand
met een mes door de boter had gesneden.
Best een diepe sleuf, die me voor een motorrijder
vrij gevaarlijk leek.’ Hij meldde dit
feit meteen met de BuitenBeter app, die
hij op zijn telefoon had geïnstalleerd. Dit
ging vlot. ‘Als het vier minuten duurde, is
het veel geweest’, zegt Rengko. Ik heb een
foto gemaakt, kreeg meteen mijn locatie te
zien – de Vondelingenweg bij Poort 5 van
Shell – daarna heb ik de klacht gemeld met
een korte omschrijving en mijn naam en
mailadres achtergelaten.’
Het voordeel van deze aanpak via de
smartphone is dat er zo minder vaak vage
omschrijvingen binnenkomen bij het
Havenbedrijf. Bijvoorbeeld: ‘ongeveer ter
hoogte van die grijze auto’. Het kost tijd
de locatie van een vage locatieomschrijving
uit te zoeken.
Paal
Vrijdag 4 november rond 13 uur verstuurde
Rengko de klacht en een uur later
kreeg hij bericht van het Havenbedrijf:
‘uw klacht is in behandeling genomen’.
De maandag erna volgde de melding:
‘klacht is opgelost, wegdek is vrijdag direct
gerepareerd’. Rengko: ‘Fijn te horen
maak een foto, bij-
1 voorbeeld van dat
aangespoelde vuil .
2GPs (aanzetten!)
bepaalt de precieze
locatie en slaat
die op.
Foto: HavenbedriJF
BotLekBRug BotLek
De Botlekbrug gaat sinds kort nog maar twee
keer per uur open op werkdagen tussen 6 en 9
uur en 15 en 18 uur. Dit was drie keer per uur.
Dankzij dit ‘spitsregime’ kunnen elk uur 500
extra auto’s de Oude Maas oversteken. De brug
is een alternatieve route voor de Botlektunnel
als verkeer op de A15 vaststaat. De Oude Maas
geldt als één van de drukste binnenvaartwegen
van Europa. Na een half jaar worden de effecten
voor verkeer en vaart geëvalueerd.
www.verkeersonderneming.nl
‘Attentie,
attentie!
+– 600
klachten p/jaar
Klachten
TOP 4:
126x
verlichting
96x
zwerfvuil
72x
wegverharding
24x
wateroverlast
3maak je keuze uit de
standaard klachtenlijst;
‘zwerfvuil op straat’
in dit geval.
dat de klacht is opgepakt en het probleem
verholpen. Anders zou ik later zijn gaan
kijken.’ Dit stimuleert Rengko om de app
vaker te gebruiken.
Over de app is Rengko tevreden. ‘Die ga
ik zeker vaker gebruiken. Vraag is alleen
hoeveel reden daarvoor zal zijn. Ik kom
4Geef eventueel nog versturen maar. om
een toelichting. 5te testen of alles
werkt, kun je eerst een
proefmelding maken.
De haven 24/7 3
HET CIJFER
143
Zoveel decibel produceert de scheepshoorn
van de MS Rotterdam, gemeten
op 1 meter afstand. Hoe hard de
‘toeter’ op de kade klinkt, hangt af van
factoren zoals afstand, windrichting
en luchtdruk. Ter vergelijking: een
straalmotor produceert 130 decibel
gemeten op 25 meter afstand.
Waarom een scheepshoorn zo’n kabaalmaker
is? In geval van calamiteiten
moet hij ver op zee te horen zijn.
regelmatig in de Botlek, een prachtige industriële
omgeving waar ik veel om geef.
Ik zie er weinig zwerfvuil of rommel. Wel
staat er regelmatig een paal scheef – door
al dat zware vrachtverkeer - maar erg
lang duurt dit nooit. In andere havens,
waar ik kom, is dat wel anders.’
6 Het Havenbedrijf neemt een
melding meteen in behandeling.
de melder krijgt bericht van de status
van de klachtbehandeling. binnen drie
werkdagen is het probleem opgelost.
bij een noodgeval gaat dit sneller.
Zo gebeld of gemaild
een probleem in de buitenruimte
melden, kan ook per telefoon via het
5-cijferige nummer
14010 (kengetal is niet nodig)
of mail:
klachtenbuitenruimte
@portofrotterdam.com
Foto: lars van den brink

4 Verhalen van overzee
De cijfers
Sohar
•50.000inwoners
•tweedestadvan
Oman
•gelegentussen
MuscatenDubai
Bijna tien jaar geleden sloot
het Havenbedrijf Rotterdam
een pact met de overheid van
Oman. Het ging om de bouw
van een haven in een voormalig dadelbos,
gelegen in het noorden van het
land. Inmiddels is de haven een toonaangevende
industriehaven in de regio
in het Midden-Oosten. Bij de Sohar
Industrial Port Company (SIPC) werken
15 medewerkers van het Havenbedrijf
Rotterdam.
In 2005 sloot HTS’er en doctorandus
bedrijfskunde Edwin van Espen zich
aan bij de gelederen. In Schoondijke
(het dorp in West-Zeeuws-Vlaanderen
waar hij opgroeide) fronsten ze de
wenkbrauwen. Rotterdam vonden ze al
ver weg, laat staan Oman. Maar vrijgezel
Edwin integreerde wonderwel in dit
wereldje van twee miljoen Omani’s en
een miljoen buitenlanders in een land
zo groot als Duitsland. ‘We wonen hier
aan de kust. Je kunt fantastisch duiken,
de woestijn is prachtig. Sohar ligt op
twee uur rijden van Dubai en Muscat.’
SIPC
•Opgerichtjuli2002
•50/50jointventure
Havenbedrijfen
SultanaatOman
•ontwikkeling
enexploitatie
industriëlehavenop
Rotterdamseleest
geschoeid
Haven
•2100hectaregrond
uitgegeven
•Bedrijfsleven
investeerdetotnu
16miljarddollar
•Sinds2008nog
4500haextra
vooreenSpecial
EconomicZone
•In20101200schepen,
in2011isdeverwachtingmeerdan2000
Rotterdam
Deze zeeuw
ontwikkelDe een terminal in oman voor
het grootste ijzerertsschip
Acht maanden in het jaar is het daar veel te heet voor de gemiddelde
Zeeuw, maar Edwin van Espen (38) werkt al zes jaar in en aan de haven van
Sohar. Hij houdt van dit werk. Korte lijnen en grote daadkracht.
‘We zijn verwend dat je zo’n haven in zijn geheel zelf mag opbouwen.’
In Sohar werkte Edwin in eerste instantie
aan de aanleg van haventerreinen. Hij
hielp met het ontwikkelen van het masterplan.
Tot hij in 2007 in contact kwam met
Vale, een Braziliaanse multinational op
het gebied van ijzererts. ‘Een Braziliaan
liep ons kantoor binnen. Hij zocht een
haven in het Midden-Oosten voor very big
ships van 560.000 ton. De Braziliaan was
geïnteresseerd in Sohar vanwege de Rotterdamse
expertise en de stabiele omgeving.
Ja ja, dachten we. Zulke schepen
bestaan niet eens. Maar we werden al
gauw serieuzer toen bleek dat de man Vale
vertegenwoordigde, het bedrijf waarvoor
de Berge Stahl - het vlaggenschip van de
Rotterdamse haven - al 25 jaar op en neer
vaart tussen Noord-Brazilië en Rotterdam.’
Omani’s
SIPC haalde Vale binnen als klant en
Edwin mocht dit karwei klaren als projectleider.
Het ging om een investering
van 250 miljoen dollar voor SIPC en
1,3 miljard dollar voor Vale. ‘We waren
verantwoordelijk voor de commerciële
ontwikkeling van het project, technische
aanleg van een steiger in de open zee,
de financiering en alle juridische zaken.
Het project moet zichzelf bedruipen. Ga
dat maar eens uitleggen aan banken.’
De projectleider werkte vier jaar als
een bezetene aan de terminal. ‘Met een
projectgroep van vijf man; twee Rotterdammers
en drie jonge Omani’s, die we
tegelijkertijd hebben opgeleid. Daarmee
organiseerden we alles.’
Palen
‘De planning was strak. We begonnen
op drie plekken met de bouw: in de open
zee, van de kant uit en in het midden. We
hadden 550 palen nodig met een lengte
van 50 meter en een doorsnede van 1,80
meter. Die palen zijn op de site gefabriceerd.’
Conform contract en budget kon
de terminal in september dit jaar worden
geopend.
Inmiddels is de Vale Brasil gearriveerd.
De grootste ijzerertscarrier ter wereld
heeft een capaciteit van 400.000 ton
in plaats van de geplande 560.000 ton.
‘Anders had het schip een tweede motor
schepen
Vale Brasil
•NieuweValeterminal
inSoharontvingin
oktoberdeValeBrasil
•Opvolgervande
nodig en werden de transportkosten te
hoog.’ In 2016 verwacht Edwin dat er zo’n
40 miljoen ton ijzererts wordt overgeslagen
op de Vale terminal. Dat is net zoveel
erts als in de gehele Rotterdamse haven in
het topjaar 2008.
Geflirt
De betrekkelijke rust lijkt weergekeerd in
Sohar, maar niet in het hoofd van Edwin
van Espen. De Vale terminal smaakt naar
meer. Edwin kijkt uit naar een nieuwe
uitdaging, wellicht in een ander land waar
het Havenbedrijf een haven gaat ontwikkelen.
Zijn verblijf in Sohar heeft Edwin
ervan overtuigd dat de belangrijkste
dingen in het leven hetzelfde zijn als in
Schoondijke. ‘Je moet duidelijk aangeven
wat wel en wat niet kan. Het is hier een
totaal andere wereld. Maar eigenlijk willen
we allemaal hetzelfde. Het is soms belangrijker
om te letten op overeenkomsten dan
op de voor de hand liggende verschillen.
Er wordt hier net zo goed gelachen, geleden
en geflirt. Alleen zijn de mensen hier
discreter als het om emoties gaat.’
BergeStahl
(365.000ton)als
grootsteijzerertsschipterwereld
•Draagvermogen
400.000ton
ValeSoharisin
2016goedvoor
40miljoenton
ijzerertsoverslag,
netzoveelalsRotterdamoversloeg
intopjaar2008
foto: sipc

A15 op de schop
» » Het»werk»aan»de»A15»is»begonnen»rondom»Vaanplein»en»Botlekbrug
» » Om»de»overlast»te»beperken»wordt»er»
vooral»’s»nachts»gewerkt
Wat verandert er?
Tussen de Maasvlakte en het Vaanplein
wordt het aantal rijbanen uitgebreid,
zodat het verkeer sneller en veiliger kan
doorrijden. Over een lengte van 16 km
worden twee parallelwegen toegevoegd
aan de bestaande 2x3 en 2x2 rijstroken.
Ook komt er een uitbreiding van de bestaande
rijstroken van 2x2 tot 2x3 over
circa 11 km.
Kan het verkeer de A15 blijven
gebruiken?
De rijbanen kunnen overdag in gebruik
blijven, omdat veel werkzaamheden
vooral ’s nachts plaatsvinden. Ook werkt
A-Lanes A15 – het consortium verantwoordelijk
voor de verbreding – veel met
‘prefabricated’ onderdelen. Hierdoor zijn
minder werkzaamheden op locatie nodig.
En de files?
De Verkeersonderneming, een samenwerking
van het Havenbedrijf, de gemeente
Rotterdam, de Stadsregio en Rijkswa-
Boeggolf
Een grote boeggolf creërt weerstand
en Boeggolf vertraagt het schip. De ‘bulb’ onder
de Een waterlijn grote boeggolf beïnvloedt creërt de weerstand
en verlaagt vertraagt de het boeggolf. schip. De ‘bulb’ onder
de waterlijn beïnvloedt de weerstand
en verlaagt de boeggolf.
Hier komen soms relatief
hoge golven voor.
Hier komen soms relatief
hoge golven voor.
Hoek van
Holland
Hoek van
Holland
Nieuwe Waterweg
Nieuwe Waterweg
Schepen passen hun snelheid aan
om te hoge golven te voorkomen.
Schepen passen hun snelheid aan
om te hoge golven te voorkomen.
Infographic: Loek Weijts
Infographic: Loek Weijts
terstaat, heeft projecten opgezet om het
autogebruik in de spits terug te dringen.
Denk aan de actie ‘SpitsScoren’ (geld
verdienen door de spits te mijden) en een
kortingsregeling voor de aanschaf van een
e-bike of scooter.
Waarom moet de A15 worden verbreed?
De A15 is de belangrijkste verkeersader
van het havengebied. Hij verbindt de
Maasvlakte, Europoort en Botlek met
Rotterdam en het verder weg gelegen
‘achterland’. Daarnaast is de A15 voor inwoners
van Spijkenisse, Hoogvliet, Brielle
en andere woonkernen de aangewezen
route richting de rest van Nederland.
Door toegenomen havenactiviteiten, de
komst van Maasvlakte 2 en de bouw van
woningen kan de weg de drukte niet meer
aan.
Wanneer is het werk klaar?
Eind 2015 is de gehele weg tussen Maasvlakte
en Vaanplein verbreed en ligt er een
nieuwe Botlekbrug. Hij wordt hoger en
breder, wat hem straks een van de grootste
hefbruggen ter wereld maakt. Schepen
kunnen er dan van beide kanten tegelijk
onderdoor varen.
www.rijkswaterstaat.nl/
a15mava
www.vananaarBeter.nl
Boeg- en hekgolven: zo ontstaan ze
De bulb
De bulb
Amsterdam
Den Haag
De vorm van het 9 Amsterdam schip, de snelheid en de diepte
8 Den Haag
van de bodem bepalen de hoogte van de golf.
De vorm van het 9 10schip,
de snelheid en de diepte
van de bodem bepalen de hoogte van de golf.
Een lage snelheid zorgt voor kleine golven.
n
N ieuw e M aas
8
10
A 13
Een lage snelheid zorgt voor kleine golven.
n
N ieuw e M aas
11
11
10 Rot 11terdam
16 Utr echt 12
16
A 4
A 4
10
A 13
Beneluxtunne l
Beneluxtunne l
17
Beneluxplein
17
Beneluxplein
A1
5
11
13
12 13
Rot terdam
Utr echt
A1
5
18
18
Met korting naar
tentoonstelling
Zoet & Zout
» » Havenkrantlezers»kunnen»met»korting»naar»de»
tentoonstelling»‘Zoet»&»
Zout’,»van»14»februari»tot»
en»met»10»juni»in»de»»
Kunsthal»Rotterdam
» » Te»zien»zijn»zo’n»125»»
topkunstwerken»en»
mediabeelden»over»het»
thema»water
Het schilderij van
de Sint Elisabethsvloed,
1421.
Polygoonbeelden van de
Watersnoodramp, 1953. En
foto’s van plekken in Europa
die overstromen als gevolg
van klimaatverandering.
De werken maken deel
uit van de tentoonstelling
‘Zoet & Zout’ in de Kunsthal.
Ze tonen de relatie
DeltaPort DonatiefonDs
De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt met
een bijdrage van het Deltaport Donatiefonds. Dit
fonds is opgericht door de bedrijven in het havengebied
en het havenbedrijf rotterdam. het fonds geeft
financiële steun aan non-profitinstellingen in de
omgeving op het gebied van welzijn, cultuur en sport.
www.deltaportdonatiefonds.nl
Vlakbij de pier van Hoek van Holland komen soms hoge golven voor. Die onstaan door een
combinatie van passerende containerschepen en zeegolven. Het gaat om een ingewikkeld
samenspel van snelheid, diepte, water en de vorm van het schip, zoals we hieronder uitleggen.
Ondanks dat blijken situaties
met bovengemiddelde golfhoogtes
soms Ondanks voor dat te blijken komen. situaties
met bovengemiddelde golfhoogtes
soms voor te komen.
van Nederlanders met het
water: van watersnood tot
waterpret. ‘Zoet & Zout’
kent vier thema’s: leven met
water, gebruikmaken van
water, plezier aan water en
de schoonheid van water.
Te zien zijn schilderijen van
Hiëronymus Bosch, Mondriaan
en Van Doesburg en
videokunst van Pippilotti
Rist en Daniëlle Kwaaitaal.
Ook zijn er rondleidingen,
lezingen, symposia, fietsroutes
door heel Nederland
langs de locaties op de schilderijen
en worden Art &
Drinks avonden georganiseerd
met een
extra programma
rond ‘Zoet &
Zout’. Voor leerlingen
van basis-
De haven 24/7
Hekgolf
Vaart een schip met ‘rompsnelheid’ dan is de lengte van
de golven gelijk aan de scheepslengte.
Vaart een schip met ‘rompsnelheid’ dan is de lengte van
de golven gelijk aan de scheepslengte.
50% korting oP
De toegangsPrijs!
kijk voor De bon oP P12
Een recht achtersteven zorgt voor
dieper Hekgolf dal dan een geleidelijk uit het
Een wateroprijzend recht achtersteven achtersteven. zorgt voor
dieper dal dan een geleidelijk uit het
wateroprijzend achtersteven.
Begin juni zijn twee vissers
van de pier afgeslagen door
een Begin hoge juni hekgolf. zijn twee vissers
van de pier afgeslagen door
een hoge hekgolf.
Wellicht speelt de oude
onderwaterconstructie hierin
een Wellicht rol. Dit speelt is echter de oude niet bewezen.
onderwaterconstructie hierin
een rol. Dit is echter niet bewezen.
5
onderwijs en voortgezet onderwijs
zijn er programma’s,
die ingaan op de kunst en
op waterthema’s. Journalist
Tracy Metz heeft een boek
geschreven over actuele waterkwesties.
‘ZOet & ZOut’,
Water en de
nederlanders
van 14 februari t/m 10 juni
Kunsthal, Westzeedijk 341
te Rotterdam.
www.kunsthal.nl
infographic: loek weijts

6 Havencanon
RotteRdamse
Havencanon
gedenkwaaRdigeHavenmomenten
Wie het verleden kent,
begrijpt het heden.
Zonder Nieuwe
Waterweg geen
Rotterdamse wereldhaven,
bijvoorbeeld.
Op basis van inzendingen
via onze havenhyve
selecteerden
we vijf gedenkwaardige
momenten uit de
Rotterdamse havengeschiedenis.
Plus:
vijf quizvragen!
Doe mee
aan De quiz
…en win het boek
GeschieDenis van RotteRDam!
Stuur de antwoorden op de vijf
quizvragen voor 9 januari 2012 naar:
havenkrant@portofrotterdam.com
(o.v.v. ‘geschiedenisquiz’). onder de
inzenders van de juiste antwoorden
verloten we vijf exemplaren van het
nieuwe boek ‘Geschiedenis van
rotterdam – de canon van het
rotterdamse verleden’.
Canon
van de
Rotterdamse
haven
31 oktober
1866
24 augustus
1979
Revolutie
aan de
Maas
Dwars door
de duinen
bij de Hoek
Als er één persoon doorslaggevend is voor
het latere succes van de Rotterdamse haven
is dat Pieter Caland. De waterbouwkundig
ingenieur is de bedenker van het stoutmoedige
plan om een kanaal aan te leggen dwars door de
duinen bij Hoek van Holland, een open verbinding
zonder sluizen. Revolutionair, maar ook
heel hard nodig, vertelt Wilma van Giersbergen,
co-auteur van ‘De canon van het Rotterdams
verleden’: ‘Rotterdam was een belangrijke doorvoerhaven,
bijvoorbeeld voor Engelse industriële
producten. Maar de bereikbaarheid – en daarmee
de concurrentiepositie – verslechterde door
verzanding van de rivier.’ En dus begonnen op 31
oktober 1866 de graafwerkzaamheden voor de
vaargeul, een lastig karwei dat zes jaar duurde.
Maar ook na voltooiing waren de problemen
nog niet voorbij, vertelt de kunsthistorica: ‘Nog
dertien jaar lang moesten baggermolens worden
ingezet om de vaarweg voldoende uit te diepen
1866
1872
StakerS leggen de haven lam
aanleg van de nieuwe
Waterweg, een directe
verbinding met de zee
1872
AAnleg
nieuwe
wAterweg
1870 1880 1890
rotterdamsche handelsvereeniging
legt
eerste haven aan op
eiland iJsselmonde
In de achtergrond van de tekening zie je
feestende hoogwaardigheidsbekleders
bij de start van de aanleg van de Nieuwe
Waterweg.
foto: Gemeentearchiet rotterdam
voor grote oceaanstomers.’ Alle inspanningen
waren niet voor niets: na 1885 groeide de Rotterdamse
haven explosief. De sprong naar ‘Zuid’
werd eind negentiende eeuw gemaakt met
havenuitbreidingen op Feijenoord (eind negentiende
eeuw), gevolgd door de Rijnhaven (1887-
1893), de Maashaven (1898-1905) en de Waalhaven
(1907-1931). Rotterdam transformeerde
tot wereldhaven. ‘Er zit wel één tragisch randje
aan het hele verhaal’, zegt Van Giersbergen. ‘De
budgetoverschrijding tijdens de aanleg was voor
Pieter Caland reden om zijn verantwoordelijkheid
te nemen. Hij nam ontslag.’
annexatie van delfshaven,
havenontwikkeling op de
rechter maasoever.
Quizvraag 1: Hoe heet het eerste
schip dat op 9 maart 1872 door
de Nieuwe Waterweg voer?
1886 1937-1942
31 maart
1943
rotterdAm in bezettin
Bommen op d
Bekend is het Duitse bombardement van
14 mei 1940 op de Rotterdamse binnenstad.
Gevolg: ongeveer 900 doden, 30.000
verwoeste gebouwen. Maar ook de geallieerden
gooiden bommen. Vooral op de haven om
hier de Duitse oorlogsactiviteiten te dwarsbomen.
Adri Moerman was getuige van zo’n
bombardement op 31 maart 1943.
Op deze grijze dag struint hij, 15 jaar, op het
eiland Rozenburg. Adri is loopjongen voor
het hoofdkantoor van het Duitse bouwbedrijf
Holzman dat zich in Hoek van Holland heeft
gevestigd. Holzman bouwt op Rozenburg
bunkers voor de Atlantikwall. Adri brengt
briefjes heen en weer tussen het hoofdkantoor
en de bouwplaatsen. Hij is net van de
‘tilly’ uit Hoek afgestapt, als hij de schrik van
z’n leven krijgt: ‘Plotseling dook de grote,
zwarte schaduw van een Engelse bommenwerper
op me neer’, vertelt de nu 83-jarige
Moerman. ‘Hij was geraakt, er kwamen rookwolken
vanaf. Hij scheerde heel laag over me
heen, en kwam vlakbij in het natuurgebied
terecht.’
De bommenwerper deed mee aan het bombardement
van Wilton-Fijenoord, een grote
werf in Schiedam die torpedolanceerbuizen
1929-1934 1938 1940
1945
1947
1930 1940 1950 1955
Bouw eerste
Petroleumhaven
in
Pernis
Bouw tweede
Petroleumhaven
in
Pernis
Bouw van de
maastunnel
Begin ontwikkeling
van
Botlekgebied
1954-19
195
Blokkade van het
Suezkanaal, rotterdam
besluit tot aanleg
europoort.
Bo
Pe
in

Duitse vliegtuigen bombardeerden op 14 mei
1940 deze olietanks in Pernis.
voor de Duitsers produceerde. De aanval was
slechts deels een succes. Door onvoorziene
wind kwamen er ook bommen in de dichtbevolkte
woonwijk Bospolder-Tussendijken
terecht, wat driehonderd Rotterdammers het
leven kostte.
foto: nederlandS inStituut voor militaire hiStorie
foto: hollandSe hooGte/Piet den Blanken
Op het hoogtepunt
van de havenstaking
van 1979 legden
13.000 havenarbeiders
hun werk
neer. Wie herkent
een van de stakers
op deze foto? Mail
havenkrant@portofrotterdam.com
gstijd AAnleg eer-
3 mei
e haven
1966 stecontAinerschip uw derde
troleumhaven
de Botlek
57
6 1957
Quizvraag 2: Hoe heette het (inmiddels
verdwenen) natuurgebied dat
Adri Moerman noemt in zijn verhaal?
rotterdam, havenstad
nummer één
van de wereld
verdere ontwikkeling
Botlek en aanleg europoort
met o.a. vierde tot
Zevende Petroleumhaven
1962
1963
aanleg achtste
Petroleumhaven op
de maasvlakte
1966
1966
Containers
kleuren
de haven
Stad en haven waren vroeger één. Dat
veranderde na de oorlog met de uitvoering
van het ‘Botlekplan’. Het doel:
de verplaatsing van de havenactiviteit
richting de kust ter bevordering van de
zeehavenindustrie en dus de economische
groei. Een deel van het eiland Rozenburg
en natuurgebied De Beer werden opgeofferd
voor de aanleg van de Botlek en
Europoort. Hier was voldoende ruimte
om de steeds grotere tankschepen te laten
binnenlopen in de petroleumhavens.
Door de petroleumindustrie werd Rotterdam
in 1962 de grootste haven ter
wereld. Maar de haven kon deze positie
de komende decennia handhaven door
een andere ontwikkeling: de opkomst
van het containervervoer. Te beginnen
1967
1970
De Rotterdamse haven heeft een rijke traditie
aan stakingen. Berucht is de staking
die begint op 28 augustus 1970 met als
leus ’25 nee, 75 ja’. Een verwijzing naar de
75 gulden per week die arbeiders via koppelbazen
méér verdienden, dan vaste krachten. Na drie weken
actievoeren, slepen de meer dan tienduizend
stakers er 50 gulden salarisverhoging uit. Negen
jaar later legt een massale werkonderbreking de
grootste haven ter wereld opnieuw lam. De inzet:
betere arbeidsvoorwaarden. ‘Dertig gulden schoon,
bij het kale loon’, schalt over het Afrikaandersplein.
En: ‘poen, poen, poen, met zestig met pensioen.’
Dertienduizend stakers doen er op het hoogtepunt
mee, maar in de derde week beginnen de twijfels
toe te slaan. ‘Niet zo gek’, memoreert een van de
stakingsleiders in een interview. ‘Sommigen hadden
thuis vrouw en kinderen, die moesten ook
eten.’ Op 19 september eindigt de staking in een
confrontatie met de ME op het terrein van Unitcentre,
in een poging de medewerkers van dit containerbedrijf
mee te krijgen. Tevergeefs. Ongeveer
twintig actievoerders worden opgepakt.
Meer weten? Bekijk dan deze documentaire:
tinyurl.com/hAvenStAking79
Quizvraag 4: De harde kern van de stakers
stond ’s ochtends vroeg voor de poorten van de
havenbedrijven om werkwillige arbeiders te
overtuigen van de noodzaak van de staking.
Hoe noemden de stakers deze acties?
De Fairland lost hier een container op een vrachtwagen
in de Prinses Beatrixhaven (1966).
met de aanleg van de Fairland in 1966
in de Achtste Petroleumhaven, een containerschip
van rederij Sea Land dat zijn
35-voet containers met eigen on-board
kranen loste. Samen met drie zusterschepen
met een capaciteit van 226 containers
voer de Fairland vanaf die tijd in een
wekelijkse dienst tussen Noord-Amerika
en Noordwest-Europa. Pas in 2004 zou
Rotterdam het stokje van ‘haven nummer
één’ hoeven doorgeven.
1979
Quizvraag 3: Wat is
tegenwoordig de grootste haven
ter wereld?
1983
foto: foto Groeneveld
Havencanon
De Rotterdam keert terug naar zijn
thuishaven. Hij wordt hier naar zijn
nieuwe ligplaats gesleept.
4 augustus
2008
terugkeer vAn een icoon
Rotterdam
ahoy!
onder luid applaus keert op 4 augustus
2008 de Rotterdam, voortgetrokken
door sleepboten, terug naar de Maasstad.
Het is in zekere zin een spiegeling van de
doop en tewaterlating op 13 september
1958 door koningin Juliana, eveneens
bekeken door tienduizenden belangstellenden
op beide oevers van de rivier. De
Rotterdam is het bekendste naoorlogse
Nederlandse passagiersschip in dienst
van de Holland-Amerika Lijn. Niet alleen
vanwege het karakteristieke, gestroomlijnde
ontwerp. Het staat ook symbool
voor het einde van de bloeiende trans-
Atlantische lijnvaart tussen Rotterdam
en New York, die aan het begin van de
twintigste eeuw zoveel landverhuizers
naar de Nieuwe Wereld brengt. In 1968
wordt de Rotterdam omgebouwd tot
cruiseschip, wat een nieuw hoofdstuk in
de historie van de Holland-Amerika Lijn
markeert (en dat tot de dag van vandaag
voortduurt, want Rotterdam ontvangt
meer cruiseschepen dan ooit). Ondertussen
dreigt een roemloos einde voor de
‘Grand Dame’ als het in 2000 aan de ketting
wordt gelegd vanwege betalingsproblemen
van de eigenaar. Inmiddels weten
we dat het anders is gelopen en ligt de
Rotterdam alweer bijna drie-en-een-half
jaar aan het Derde Katendrechtse Hoofd,
als springlevend monument voor de rijke
havengeschiedenis.
Quizvraag 5: Welke
naam droeg de Rotterdam
op het moment dat hij eind
2000 aan de ketting ging?
Sjanghai wordt
grootste haven
ter wereld
2004 2008
1960 1965 1970 1980 1990 2000 2010
Begin aanleg
van de
maasvlakte
opening ect in
eemhavengebied
Binnenlopen
eerste containerschip
/
oprichting ect
Grote staking in de
rotterdamse haven,
meer dan 10.000
stakers
(vooralsnog) de
laatste grote
havenstaking
massaontslag bij de
rotterdamsche droogdok
maatschappij, 1370
mensen werkloos.
terugkeer van
de rotterdam
2008
Start aanleg
maasvlakte 2
foto: hollandSe hooGte/roel viSSer
7

8
Werk in de haven
50 studenten bedachten een origineel plan voor de rijnhaven
Pret-eilandjes
Wat doen we met de Rotterdamse Rijnhaven als de laatste schepen zijn vertrokken? Vijftig studenten en hun docenten van mbo,
hbo en universiteit hebben een idee. Bouw eilandjes, elk met een ander karakter: de een met groen, de ander met winkels en weer
een ander met een speeltuin. Begin 2012 besluit het stadsbestuur over dit plan. Cian, Jitske en Jeroen werkten eraan mee.
Een drijvend park, bestaande uit
drijvende eilandjes. Dat is kort
gezegd het plan dat vijftig studenten
bedachten voor de Rijnhaven,
het water tussen het Noordereiland en
Katendrecht.
De Rijnhaven wordt straks niet meer gebruikt
voor de binnenvaart; er lossen nu
alleen nog schepen bij maïs- en graanverwerkingsbedrijf
Codrico. De buiten gebruik
24 jaar, Woont in delft,
industrieel ontwerpen aan de
tU delft
Bedacht: een eiland voor
geluk
‘Met een studiegenoot ontwierp ik één van de eilanden:
“het land van eb en vloed”. Hier kun je geluk vinden:
door te genieten van kleine dingen, door tijd en plaats
te vergeten. Je hebt het idee aan het strand te zitten,
want we laten het eilandje schommelen. Op het eiland
is een meertje. Wanneer het eiland schommelt, stroomt
het water uit dat meertje eerst naar de ene kant van het
eiland en daarna weer terug naar de andere kant. Als je
twee uur op het eiland bent, maak je een keer eb en vloed
mee.
Ik kwam op dit idee door een jeugdfoto van mij. Daarop
zie je op het strand een berg met zand. Mijn oom zette
ons dan in een opblaasboot op die zandberg. Dan wachtten
we totdat het vloed werd en de boot ging drijven. Dat
ik nu een hele omgeving ontwierp is bijzonder, want in
mijn studie ontwerp je meestal producten. Ook vond ik
het bijzonder om een week lang met studenten van een
andere opleiding, de hoveniersschool, aan één plan te
werken.’
geraakte haven moet dan een nieuwe functie
krijgen, die aansluit bij de kantoor- en
woontorens die er nu staan. Hier gaan het
Havenbedrijf Rotterdam en de gemeente
Rotterdam over, samenwerkend in het project
Stadshavens. Het stadsbestuur heeft
projectontwikkelaars en andere partijen
uitgenodigd om plannen in te dienen voor
de Rijnhaven. Begin 2012 beslist het welk
plan wordt gerealiseerd.
Het concept dat de studenten bedachten
met hun docenten en begeleiders bestaat
uit een park van eilandjes, elk zo’n twintig
bij twintig meter met verschillende functies.
Ideeën zijn er genoeg: een parkje op
het ene eilandje, een kinderparadijs of een
markt op het andere. Met waterfietsen en
fluisterbootjes of via steigers kun je eilandhoppen.
De eilandjes moeten klimaatneutraal
worden en makkelijk in te richten.
Maar het plan gaat verder: ook in andere
steden, zoals Londen en Hamburg bevin-
25 jaar, Woont op het
noordereiland, international
business & Management
studies aan inholland
Bedacht: een marketingplan
‘Ik onderzocht hoe je het Rijnhavenplan internationaal
kunt verkopen. Toen bedacht ik dat er meer wereldsteden
zijn met havens die niet meer worden gebruikt:
Londen, Hamburg. Daar zouden onze eilandjes óók
kunnen liggen. Dan kun je eilandjes ruilen, zodat er telkens
andere liggen.
Dit plan heeft unique selling points: het is duurzaam, innovatief,
flexibel, onderhoudvriendelijk en gemakkelijk
te vervoeren. Ja, ik weet het: Rotterdam moet komende
jaren vijfhonderd miljoen euro bezuinigen. Maar dit
plan is een internationaal statement, dat laat zien dat
duurzaamheid winstgevendheid niet hoeft te belemmeren,
maar zelfs bevordert.
Leuk aan Rotterdam is, dat je er kunt pionieren. Rotterdammers
zijn warme mensen als je ze beter kent. Ik ken
de haven via het werk van mijn vader, bij Shell in Pernis.
Leuk is dat ik later misschien kan zeggen: “Ik heb aan dit
plan meegewerkt”.’
den zich ongebruikte, oude havens. Het
plan biedt de mogelijkheid voor de steden
om onderling eilanden te ruilen zodat telkens
andere eilandjes in de haven liggen.
Bijzonder aan dit plan is ook dat tientallen
studenten van mbo (Wellant College), hbo
(Inholland) en universiteit (TU Delft) eraan
meewerkten; als stage of daarna zelfs
vrijwillig.
www.rijnhavenpark.nl
www.stadshavensrotterdam.nl
23 jaar, Woont in rhoon,
luchtvaarttechnologie aan de
Hts in delft
Bedacht: een drijfsysteem
voor de eilandjes
‘Ik werkte aan de toepassing van composiet voor eilandjes.
Composiet is een mix van materialen. Het is licht,
stevig, roestvrij, snel te produceren en in delen te vervoeren.
Het wordt gebruikt in vliegtuigen en tegenwoordig
ook in jachten. Maar ik heb het nooit op drijvende eilandjes
toegepast zien worden.
Ik studeer luchtvaarttechnologie, maar ben geïnteresseerd
in scheepsbouw. Vroeger ging ik met mijn ouders
op vaarvakantie. En ik heb zelf een rubberboot, waarmee
ik over de Oude Maas en soms ook door Rotterdam vaar.
Voor dit project kwam ik bij het Composietenlab van
Inholland terecht. Hier zijn alle middelen en expertise
over composieten. Studenten kunnen er praktijktoepassingen
onderzoeken. Leuk aan het project was dat
je met studenten van diverse disciplines samenwerkt.
Daardoor ontstaan leuke ideeën en geef je elkaar nuttige
input. Nu hopen dat de politiek voor ons plan kiest.’
Foto’s: lars van den brink

otterdams bedrijf maakt producten die schepen beschermen tegen zeerovers
‘Koopvaardij voert ongelijke strijd’
» Nederlandse koopvaardij mag niet op piraten
schieten
» Rotterdams bedrijf ontwikkelt alternatieven
om piraten te weren
» Een net tegen raketten is het nieuwste
product van het bedrijf
in juli dit jaar moesten 26 zeelui de Russische
mammoettanker Brillante Virtuoso
verlaten. Piraten hadden in de Golf van
Aden de stuurhut onder schot genomen.
Gevolg: een felle brand en veel schade.
Als antwoord op dit soort geweld brengt het
Rotterdamse bedrijf Secure-Marine B.V.
een net op de markt dat als een schild om de
stuurhut kan fungeren. Het net, dat TNO ontwikkelde,
voorkomt dat raketten die piraten
afvuren inslaan.
9000 Volt
Met maatregelen als deze kunnen rederijen
voorkomen dat piraten hun schepen enteren,
het personeel in gijzeling nemen en losgeld
eisen. ‘Wij krijgen steeds meer Nederlandse
klanten’, zegt directeur Raphael Kahn van
Secure-Marine. De Nederlandse overheid
verbiedt wapens aan boord van koopvaardijschepen
die onder haar vlag varen. Wel
mogen militairen mee – maar dat is voor veel
rederijen veel te duur. ‘Een Nederlandse vlag
is voor slimme piraten dus het teken voor een
makkelijk doelwit’, zegt Kahn.
Producten die Secure-Marine’s ontwikkelt
zijn schrikdraad (9000 Volt) aan de reling,
waterkanonnen (met een mengsel van water
en – eventueel – traangas) aan boord en
training voor het personeel. Het waterkanon
is bekend van de Mobiele Eenheid en de
waterstraal is effectief tot veertig meter. Het
schrikdraad wordt al gebruikt om inbraken
op haventerreinen tegen te gaan. Kahn: ‘Maar
het blijft een oneerlijke ongelijke strijd tegen
de zwaarbewapende piraten.’
Vrezen
Naast maatregelen om de schepen te beschermen,
ontwikkelt Secure-Marine ook overlevingspakketten
voor de bemanning. ‘Daarin
zit onder meer GPS, kogelwerende vesten en
helmen.’ En wie dat wil, kan bij Kahn advies inwinnen.
Medewerkers van het bedrijf hebben
zo doen we dat nu Heen en weer
Anno 1901 Stoommachine
De Maas kun je oversteken met verschillende bruggen
en veerdiensten. Eind van de negentiende eeuw
waren de Willemsbrug en de Koninginnebrug de enige
vaste verbindingen. Om de oversteek makkelijker te
maken, nam Rotterdam in 1901 gemeentelijke voet-en
fietsveerdiensten in gebruik. Rederij Heen en Weer,
opgericht door het gemeentebestuur, bezat drie schepen
met stoommachine die tussen de Leuvehaven en
de Wilhelminakade vaarden. De boot had ruimte voor
ongeveer 40 passagiers. Maximumsnelheid: 12 kilometer
per uur. Later breidde de rederij uit tot 17 boten.
De laatste Heen en Weer-pont ging in 1968 uit de vaart.
Anno 2011 Catamaran
De Aqualiner is de snelste veerverbinding in de Rotterdamse
haven. In drie kwartier scheurt deze catamaran
’s ochtends en ‘s middags langs Willemskade, St. Jobshaven,
Heijplaat, en - sinds september - Katendrecht.
Het schip haalt een snelheid van 40 kilometer per uur.
Per ritje kunnen er 150 mensen mee en nog eens 50
fietsen.
Suzan Verburg (30) is de enige vrouwelijke kapitein
van de Aqualiner. ‘Daar ben ik best trots op. Ik krijg
leuke reacties, vooral van vrouwelijke passagiers. Moeilijk
aan de besturing van dit schip, is het aanmeren bij
veel wind. De boot is licht, en wordt makkelijk weggeblazen.
Soms zie ik ze kijken, de mannen. “Vrouw
achter het stuur.” Laat het ze maar eens proberen.’
September 2009. Een van de ex-gijzelaars toont een foto van de bemanning met de kapers
op het Griekse vrachtschip MV Irene, dat werd overmeesterd in de Golf van Aden. De
Somalische piraten lieten het schip gaan. De bemanning van het marinefregat Hr. Ms.
Evertsen ving de opvarenden op en controleerde of er geen kapers meer aan boord waren.
Foto: arcHieF HavenbedrijF
zelf veelal bij marineonderdelen van diverse
landen gewerkt. Zij hebben veel ervaring met
anti-terrorisme en anti-piraten maatregelen.
De oorzaak van piraterij ligt dieper dan de
ongelijke strijd tussen automatisch wapen
en waterkanon. Volgens Kahn treedt ook
de Nederlandse overheid veel te slap op. ‘Ze
vangen piraten en zetten ze met voedsel en
water terug in de boot. We nemen hun wapens
af. That’s it.’ Hij vindt dat onbegrijpelijk.
‘We vergeten de zeelui – de man die op de
boeg van het schip wil genieten van de ondergaande
zon en nu op de uitkijk moet staan en
vrezen voor zijn leven.’
Suzan, kapitein aqualiner:
Soms zie ik ze
denken: ‘Vrouw
achter het stuur.’
Werk in de haven
Foto: anp/ robin UtrecHt
Werken in
de haven
Op zoek naar een dynamische baan?
Dichtbij huis en toch superinternationaal?
Dan is de haven iets voor jou.
De Havenkrant helpt je op weg.
Van werken in de haven krijg je vieze
handen. Zeggen ze. Maar dat klopt al
lang niet meer. In en rond de haven zijn
wel 1500 bedrijven actief. In allerlei
sectoren, dus voor elk wat wils. Met
banen voor techneuten en specialisten
in logistiek, maar net zo goed voor administratieve
krachten en managers. Op
dit moment telt de haven zo’n 90.000
arbeidsplaatsen. Maar door de uitbreiding
op Maasvlakte 1 en de aanleg van
Maasvlakte 2 komen er banen bij: in
2030 zijn naar verwachting 10.000
extra werknemers nodig. Ook door de
vergrijzing zijn meer mensen met een
technische of logistieke opleiding nodig.
Werken in de haven betekent dus een
baan met toekomstperspectief en doorgroeimogelijkheden.
Hier Vind je HaVenbanen
Er zijn websites waar je kunt zoeken
naar havenvacatures. Ook handig als je
een vervolgopleiding moet kiezen. Kijk
wat je een leuke baan lijkt en welke opleiding
je hiervoor nodig hebt.
www.talent-gezocht.nl
www.watertalent.nl
www.maritiemevacaturebank.nl
www.portofrotterdam.com/
vacatures
www.motorvanjecarriere.nl
9
Foto: tHeo van pelt

10
GoEd idee
Een boot van schubben of een auto die op
zeepwegen glijdt. Of misschien bedenk
jij wel een heel andere uitvinding. In de
kerstvakantie kan je in museum Boijmans van
Beuningen zelf uitvindingen bedenken. Natuurlijk
kan je je uitvinding dan ook zelf maken.
Kunstenaar Wolf Brinkman helpt je een
handje. Kijk op deze website wanneer je je
eigen uitvinding in het museum kan komen
timmeren, knippen, verven en plakken:
tinyurl.com/schubbenboot
Zelf een kaars maken van (strand)zand
Ga je binnenkort uitwaaien op het strand? Neem dan een
emmertje zand en een paar schelpen mee naar huis. Daarmee
maak je je eigen kaars. Leuk voor de feestdagen!
Vul een
bak met
vochtig
(strand)
zand.
Smelt kaarsen
in een
blik in een
pan met
water (van
90˚C).
Vraag een
volwassene
om je
te helpen!
Schenk
het kaarsvetvoorzichtig
in
het gat.
Dvd naranjina
Ken je Naranjina van tv? Ze belandde
ooit in de haven van Rotterdam. En
omdat ze in een schip met sinaasappels viel,
noemt ze zich Naranjina. Maar waar ze
vandaan komt en waar haar ouders zijn? Daar probeert
ze met haar vrienden ‘de Kadekapers’ achter te komen.
Het boek van de serie kun je nu kopen. Met nieuwe
avonturen én een DVD met de eerste zes afleveringen.
Prijs: 22,50 euro
naranjina is op tv te zien tot 8 januari,
elke za en zo om 18.20 uur op nickelodeon.
Druk een
vormpje
in het
zand.
Hang
een dikke
katoenen
draad in
het kaarsvet.
Zet
het vuur
laag. Zo
maak je
een lont.
Laat het
kaarsvet
(twee
uur)
afkoelen.
Haal de
kaars
eruit.
Doe Dit alleen
samen met je ouDers!
Loods jij de boot naar de haven? HavEnpuzzel
4
3
10
11
8
1 2
5 7
9
EEn kapitEin
in de les
Hoe bestuur je een schip, hoe werkt een ophaalbrug of
hoe gevaarlijk zijn de stoffen die een schip vervoert? In
de haven werken duizenden mensen met spannende beroepen.
Wat dacht je van een kapitein, een brugwachter of
een controleur van gevaarlijke stoffen. Zij geven gastlessen
op school. Vraag zo’n les aan via je leraar of je school. Zij
kunnen ook een havenexcursie regelen voor jouw klas.
www.eic-mainport.nl
Druk
schelpjes
tegen de
wanden,
met de
voorkant
in het
zand.
Knoop de
lont om
een stokje
en druk
het uiteinde
in
het zand.
Steek je
eigen
kaars
aan!
6
Waar ligt Rotterdam?
Rotterdam ligt in Nederland. Maar wáár
precies? Om de exacte locatie aan te duiden
op een landkaart of wereldbol gebruiken
we zogeheten coördinaten uitgedrukt in
‘graden’ en ‘minuten’. Dit werkt zo.
Pak een atlas. Je ziet dan lijnen lopen over
continenten en zeeën, horizontaal en verticaal.
De horizontale lijnen gaan de hele wereld
rond. De verticale lijnen beginnen op
de Noordpool en eindigen op de Zuidpool.
Volg je een horizontale lijn totdat je weer
terug bent waar je begon, dan heb je
360 graden afgelegd.
Zoek het Engelse plaatsje
Greenwich op. Dat ligt
precies op de lijn
met 0 graden.
Kijk dan hoeveel
lijntjes (‘graden’)
je naar
rechts moet
om Rotterdam
te zien. Je komt
dan uit midden tussen
de 4e en 5e graad in.
Eén graad telt 60 minuten. Rotterdam ligt
dus op 4 graden en 30 minuten ‘oosterlengte’.
Zoek nu de evenaar op, de horizontale nullijn.
Ga vervolgens omhoog totdat je Rotterdam
ziet. Dat is vlak vóór de lijn van 52
graden, namelijk 51 graden en 55 minuten
‘noorderbreedte’. Rotterdam ligt op 51o 55’
NB en 4o 30’ OL, zoals je dat schrijft.
En zo kun je elk punt op aarde precies
aangeven, óók op zee.
Heb jij een vraag voor de Havenmeester?
Mail havenkrant@portofrotterdam.com
o.v.v. Havenmeester
Horizontaal
1 Afwisseling van eb en vloed
4 Metalen kist voor opslag en vervoer van goederen
die je op een vrachtwagen kunt plaatsen
6 Overgang tussen water en het vasteland
8 Daarmee kun je een schip besturen
9 Vaartuig dat op de binnenwateren en grote
rivieren vaart
10 Je hebt bakboord en je hebt…
11 Een groot industriegebied bij Rotterdam dat is
aangelegd in de Noordzee
Vertikaal
2 Schip dat olie of gas vervoert
3 Overdekte opslagplaats
5 Zo wordt de keuken op een schip ook wel genoemd
7 Daarmee leg je een schip vast

FOTO: ERIk BuIS
Kiekje
Uw fotobijschrift
Zak na zak, met de hand getild en per paard-enwagen
afgevoerd, worden de schepen gelost op dit
fraaie, winterse tafereeltje gemaakt in 1910. In welke
stadshaven – met tegenwoordig een metrostation – is
deze foto gemaakt? Stuur de oplossing naar havenkrant@portofrotterdam.com
o.v.v. ‘kiekje’ en maak
kans op een van de drie fietstassen.
havenkrant@ portofrotterdam.com
Top 3
Schonere
schepen
De Rotterdamse haven
geeft schone schepen een
korting op het havengeld.
Doel: een schoner haven ­
gebied. Havenmeester
René de Vries geeft zijn top
3 van schone zee­ en binnenvaartschepen.
Wat ziEn WE HiEr?
Elk jaar beloont het Havenbedrijf Rotterdam
de 25 schoonste zeeschepen die Rotterdam
bezoeken en voorkomen in de zogeheten Environmental
Ship Index (ESI); een index die
55 zeehavens gebruiken om aan te geven hoe
milieuvriendelijk een schip is. De beloning is
een korting op het havengeld. Dit kan duizenden
euro’s schelen. Het Havenbedrijf wil
zo rederijen prikkelen met schonere schepen
te varen. Ook de havens van Amsterdam,
Antwerpen, Zeebrugge, Oslo, Hamburg, Bremen,
Kiel en Civitavecchia (Rome) geven een
beloning. ‘Rotterdam heeft als doel: in 2030
een haven die niet meer ruikt’, zegt havenmeester
René de Vries. ‘De korting brengt
dat doel een stap dichterbij. Het haalt veel
uit: die grote scheepsmotoren verbruiken
grote hoeveelheden brandstof.’
Naast de korting voor ESI-schepen keerde
de Rotterdamse haven vorig jaar ook nog
eens 450 keer een korting uit aan zee -
schepen die het keurmerk ‘Green Award’
hebben. Deze onderscheiding wordt door
een internationale stichting toegekend. De
schepen hebben een lagere uitstoot van stoffen
die milieu en gezondheid schaden. Zo
gebruiken de schepen duurzame materialen
en schonere technieken.
FOTO: ARCHIEF HAVENBEDRIJF
oplossing vorige Havenkrant
Wat wij wilden weten: de bijnaam van deze
straddle carrier van de firma Nelcon, gedemonstreerd
tijdens de Wereldhavendagen van 1998.
Het goede antwoord: Rubberen Robbie. De
winnaars staan op de website.
FOTO: LEuNIS VERLINDE
GezocHt:
verHalen
over de
liefde
Zee en haven zijn bronnen
voor stoere, avontuurlijke
verhalen. Maar
ook voor romantische.
Zoals het verhaal van de
jonge werktuigkundige
arnold en de even jonge
stuurvrouw nicolien die
ruim dertig jaar geleden
verliefd werden op het
beroemde ss Rotterdam.
Zij vertelden hun verhaal
in de Havenkrant. Naar dit
Uit & Thuis in de haven
soort liefdesverhalen is
het nationaal ouderenfonds
op zoek ten bate
van een boek. Bent u 60
jaar of ouder en heeft u
zo’n bijzonder verhaal of
bent u op latere leeftijd
misschien wel een nieuwe
liefde tegengekomen,
klim in de pen voor 25
december dit jaar.
email: m.vandergaag@
ouderenfonds.nl
post: Nationaal Ouderenfonds,
Regulierenring 2c,
3981 LB Bunnik
www.ouderenfonds.nl
Top 3 schone
zeeschepen
1 Morning
Carol
type: transport van auto’s
lengte: 200 meter
milieuprestatie: 35% schoner*
rederij: Eukor Car Carriers Inc.
2 Maran Atlas
type: olie-/productietanker
lengte: 244 meter
milieuprestatie: 25% schoner*
rederij: Maran Tankers
Management Inc.
3 MSC Beryl
type: containerschip
lengte: 366 meter
milieuprestatie: 20% schoner*
rederij: Mediterranean
Shipping Company S.A.
Top 3 schone
binnenvaarTschepen
1 BP Victoria
type: olie- en chemicaliëntanker
lengte: 70 meter
milieuprestatie: meer dan
80% schoner*
rederij: Verenigde Tankrederij
BV
2 Anda
type: drogeladingschip
lengte: 135 meter
milieuprestatie: meer dan
80% schoner*
rederij: Emitech
3 Argonon
type: tanker
lengte: 110 meter
milieuprestatie: meer dan
80% schoner* (schatting,
want het schip is pas sinds 25
november in de vaart)
rederij: Deen Shipping
Bijzonderheden: Het eerste
Europese schip dat op twee
brandstoffen vaart: 80% gas,
20% dieselolie.
* dan de internationale norm
voor uitstoot van schadelijke
stoffen
Haven
vrienden
Bezoekadres
Havenbedrijf Rotterdam
World Port Center (WPC)
Wilhelminakade 909
3072 AP Rotterdam
Havennummer 1247
Postadres
Afdeling Corporate Communicatie
Postbus 6622
3002 AP Rotterdam
010-2521010
havenkrant@portofrotterdam.com
Colofon
De Havenkrant is een uitgave van het
Havenbedrijf Rotterdam. De krant wordt vier
keer per jaar verspreid onder inwoners van
de regio Rijnmond in een oplage van 475.000
exemplaren. Overname van artikelen en
beeld uit de Havenkrant is alleen toegestaan
na goedkeuring van het Havenbedrijf
Rotterdam. De inhoud is met zorg gemaakt.
Ondanks de zorgvuldigheid kunnen er
onjuistheden in staan. Aan de inhoud van
de krant kunnen geen rechten worden
ontleend. Meningen in deze krant zijn niet
noodzakelijkerwijs de mening van de directie
van het Havenbedrijf Rotterdam.
suggesties
Heeft u opmerkingen over de inhoud of
heeft u suggesties voor onderwerpen?
Mail: havenkrant@portofrotterdam.com
Post: Havenbedrijf Rotterdam, redactie
Havenkrant, Postbus 6622,
3002 AP Rotterdam.
kernredaCtie
Irene Dijkstra (hoofdredacteur),
Gijs Warmenhoven, Bart Jacobs,
Erik Stenhuis, Wouter Lokker, Tie Schellekens
(Haven bedrijf), Maters & Hermsen
Journalistiek
eindredaCtie
Irene Dijkstra (Havenbedrijf Rotterdam),
Jan Joost Aten, Heino van Benthum en
Rody van der Pols (Maters & Hermsen)
teksten
Havenbedrijf Rotterdam, Maters & Hermsen
fotografie
Aeroview, ANP, Archief Havenbedrijf
Rotterdam, Erik Buis, Lars van den Brink,
Fotomuseum Rotterdam (Coverbeeld),
Gerrit de Heus, Hollandse Hoogte, iStock,
Ministerie van Defensie Vincent Mentzel,
Theo van Pelt, SIPC
illustraties
Jan Peter Hemminga, Loek Weijts, Marieke
van Gils
ConCePt
Heino van Benthum en Jeroen Maters
(Maters & Hermsen)
BasisontwerP
Jelle Hoogendam (Maters & Hermsen)
en Luis Mendo (GOOD Inc.)
art direCtion en vormgeving
Jan Peter Hemminga (Maters & Hermsen)
lithografie Mark Boon
druk Janssen/Pers Gennep
versPreiding Post NL
11
HavenliefHebbers ontmoeten,
filmpjes, foto’s
en informatie delen?
twitter: twitter.com/havenrotterdam
hyves: havenrotterdam.hyves.nl
www.portofrotterdam.com/havenkrant
Hier kunt u de krant online lezen, ook eerdere
edities.
scHrijf of mail
Heeft u een fout ontdekt in de krant of kent
u mensen met een bijzonder verhaal over de
haven? Mail havenkrant@portofrotterdam.
com of schrijf naar Havenbedrijf Rotterdam,
redactie Havenkrant, Postbus 6622, 3002 AP,
Rotterdam.

12 Uit & Thuis in de haven
AGEndA
mAritiEm
t/m 28 februari 2012
lAnd in zicht!
Waterbouwbedrijven Boskalis
en Van Oord tonen
indrukwekkende landaanwinningsprojecten
uit
de hele wereld in Future­
Land, het informatiecentrum
over Maasvlakte 2.
Waar: fuTureland, MaasVlakTe
www.futureland.nl
ActiEF
zo 11 december
BruGGEnloop
Deze looptocht van 15
kilometer dwars door
Rotterdam voert over
vijf bruggen, waaronder
de Erasmusbrug, Van
Brienenoordbrug en de
Boerengatbrug. Inschrijven
voor de loop kan niet
meer, maar de deelnemers
kunnen alle steun van
toeschouwers gebruiken.
Mooie plek langs het
parcours? Vertrekpunt
De Kuip of een van de
bruggen.
www.bruggenloop.nl
do 29 december
FAdo op dE mAAs
Hartje winter op een ijskoude
Maas genieten van
Portugese warmte. Dat kan
op de Barco do Fado. Je
gaat mee op een boottocht
met live fadomuziek (‘Portugese
blues’) en buffet.
Wanneer: elke laaTsTe donderdag
Van de Maand kosten: € 49,50 per
persoon, excl. drank
www.barcodofado.nl/
gratis
gratis
hele jaar door
rEstAurAnt hoppEn in
oudE pAKhuizEn
De in 1894 aangelegde
pakhuizen van het Westelijke
Handelsterrein werden
enkele jaren geleden
omgetoverd tot een plek
voor hippe restaurants,
winkels en galeries. Een
manier om kennis te maken
met deze locatie is
een avondje ‘restaurant
hoppen’ met hapjes op
vier locaties.
Waar: Van VollenhoVensTraaT 15,
roTTerdaM kosten: € 39,50, excl.
drankjes
meer informatie
via restaurant smaak
hele jaar door
splAshtour
Terwijl je vanuit de tourbus
hotspots als de Oude
Haven, de kubuswoningen
en de Euromast bewondert,
gebeurt er iets
onverwachts. De bus rijdt
richting de Maas en…
neemt een duik in het
water. Want, de bus is ook
een… boot! Varend wordt
de tour voortgezet.
kosten: € 19,50 en T/M 12 jaar
€ 14,50
www.splashtours.nl
11 december
musEumjEuGdunivErsitEit
Hoe legde de VOC het
loodje? De Verenigde
Oost­Indische Compagnie
50% korting
t/m 15 januari
oP toegangsPrijs tentoonstelling
zoet & zout. Water en de nederlanders
Van 14 februari
t/m 10 juni 2012
in de kunstHal
rotterdam
Op vertoon van deze bon
betalen lezers van de
Havenkrant maar € 5,50
voor een toegangskaart
(normaal 11 euro voor
volwassenen). zie Pagina 5.
geldig voor 1 persoon. de actie is niet geldig in combinatie met
andere acties en kortingen. deze aanbieding is geldig t/m 10 juni 2012.
was heel succesvol in de
Gouden Eeuw. Schepen
vol specerijen en thee
voeren van Indië naar Nederland.
Maar hoe kwam
er een einde aan deze succesvolle
handel? Je hoort
het in dit college speciaal
voor nieuwsgierige kinderen
van 8 t/m 12 jaar. Inschrijven
via de website.
Waar: MariTieM MuseuM Wanneer:
11 deceMber, 11.30-12.30 uur
kosten: € 20 Voor Vier lessen
(inclusief enTree MuseuM)
www.museumjeugduniversiteit.nl
25 en 26 februari
vooroudErs
in hAvEnBodEm
Terug naar het Stenen
Tijdperk. Op de bodem
van de huidige Yangtzehaven
leefden zevenduizend
jaar geleden jagers en
verzamelaars. Het bewijs
daarvan kunt u in het
weekend van 25 en 26
februari zien in Future­
Land. In samenwerking
met o.a. de Rijksdienst
voor Cultureel Erfgoed.
Waar: fuTureland, MaasVlakTe
www.futureland.nl
gratis
BEEldprojEct zAnd
Kunstenaar Erik Wesselo
reisde afgelopen jaar naar
Zuid­India, Zuid­Korea en
Dubai om grote landaanwinningprojecten
vast te
leggen op polaroidfoto’s en
16mm­film. Deze beelden
combineert hij met opnames
van Maasvlakte 2. Een
verrassend beeldverhaal.
Waar: nederlands foToMuseuM,
roTTerdaM kosten: € 7,00 kinderen
T/M 12 jaar: graTis
www.nederlandsfotomuseum.nl
t/m 5 februari
schEEpsKistEn vol KEnnis
Vandaag weten hoe
morgen het weer is: we
vinden dit doodnormaal.
Maar aan veel van deze
inzichten liggen eindeloze
observaties ten grondslag,
overal ter wereld. Bijvoorbeeld
tijdens intensieve
expeditiereizen mogelijk
gemaakt dankzij de
scheepvaart. Zo trok de
Rotterdammer Elie van
Rijckevorsel naar Indië
met scheepskisten vol
meetinstrumenten voor
natuurkundige observaties.
Volg zijn reizen in het
Maritiem Museum.
Waar: MariTieM MuseuM kosten:
€ 7,50 kinderen 4 T/M16 € 4,00
www.maritiemmuseum.nl
do 12 januari
WAndElEn door
mAritiEm rottErdAm
Proef de maritieme sfeer
in hartje Rotterdam onder
leiding van een ervaren
gids. Op het programma
staan onder andere gerestaureerdekoopmanswoningen
in de Oude Haven,
het Schipperspad en de
restanten van de oude
stadspoort. Aanmelden via
de website.
VertrekPunt: MariTieM MuseuM,
10 uur ’s ochTends kosten: € 3 Voor
kinderen T/M 12 jaar € 1,75
www.gilderotterdam.nl
t/m 15 januari 2012
nApolEon on thE spot
Tweehonderd jaar geleden
– in oktober 1811 – bracht
Napoleon een bezoek aan
Rotterdam waar hij in
het Schielandshuis overnachtte.
Napoleon wilde
de Nederlandse kustverdediging
zien met het oog op
een mogelijke invasie van
Engeland. Britse tekenaars
namen de kleine keizer
op de hak in spotprenten,
waarvan er hier een aantal
te zien is .
Waar: schielandshuis
kosten: € 5,00 jongeren ToT en MeT
17 jaar: graTis
KErst in dE hAvEn
kerstavond
GlühWEin Bij
hotEl nEW YorK
Vier met familie, vrienden
of collega’s de avond
voor kerstavond buiten
€ 3 korting
op het terras van Hotel
New York. Met muziek,
glühwein, erwtensoep en
andere winterse hapjes.
Van 17.00 ­ 20.00 uur,
iedereen is welkom. U
hoeft niet te reserveren.
Waar: hoTel new York
www.hotelnewyork.nl
tweede kerstdag
FuturElAnd in KErstsFEEr
Glühwein, appelbeignets,
vuurkorven, kerstmuziek
en natuurlijk een boom.
Op eerste kerstdag is FutureLand
gesloten, maar
op tweede kerstdag bent
u van harte welkom in het
informatiecentrum over
Maasvlakte 2.
Waar: fuTureland, MaasVlakTe
www.futureland.nl
t/m 5 februari 2012
KErstvErlichtinG
vAn hAvEnvAtEn
diensten in diverse
zeemanskerken
zWEEdsE zEEmAnsKErK
Parklaan 5, Rotterdam
www.zweedsekerk.nl
FinsE zEEmAnsKErK
‘s­Gravendijkwal 64,
Rotterdam
www.merimieskirkko.be
noorsE zEEmAnsKErK
Westzeedijk 300,
Rotterdam
www.sjomannskirken.no/
english
oP: ‘Porren met een bootje: Het
rotterdamse loodsWezen 1970-2010’
Henk Brobbel (Vlaardingen, 1956) voer jarenlang op grote
loodsvaartuigen, eerst als stuurman, later als kapitein. In dit
boek doet hij uit de doeken wat er allemaal komt kijken bij
het beloodsen en afhalen van schepen op volle zee, onder alle
denkbare weersomstandigheden.
De normale prijs van dit boek is €22,15 (incl. verzendkosten),
maar lezers van de Havenkrant kunnen het bestellen voor
€19,15 (informeer naar verzendkosten bij meer dan één exemplaar).
bestel uW exemPlaar Via: orderadMinisTraTie@freeMuskeTeers.nl o.V.V.
haVenkranT.
•
beTaling naar ing 65.05.08.572 T.n.V. free MuskeTeers o.V.V. haVenkranT
• aanbieding is geldig ToT 18 deceMber 2011
gratis
Wie zijn kerstinkopen
straks in de Rotterdamse
binnenstad doet, moet
vooral even letten op de
bijzondere verlichting,
want: gemaakt van met
LED verlichte jerrycans.
De grote 1000­liter­vaten
en 20­liter­jerrycans gaan
na gebruik weer terug naar
de haven voor hergebruik.
Waar: o.a. MeenT, koopgooT,
schouwburgplein, oude binnenweg
Lezen & KijKEn
De Havenkrant selecteert
interessante boeken en
filmpjes over de haven en de
zee. Heeft u tips voor deze
rubriek? Stuur ze naar:
havenkrant@portofrotterdam.com
o.v.v. ‘lezen &
kijken’.
Henk Brobbel
werkte jarenlang
bij het Rijksloodswezen.
Over
zijn ervaringen
als stuurman
en kapitein op
loodsvaartuigen
schreef hij het
boek ‘Porren
met een bootje’. Verplichte kost voor
iedereen die nieuwsgierig is hoe het
beloodsen en afhalen van schepen op
volle zee in zijn werk gaat.
Prijs: € 22,15. Verkrijgbaar Via
www.freemusketeers.nl
Geïnteresseerd
in Nederlands
maritieme verleden?
Dan is het
boek ‘Nederland­
Engeland. Reflecties
over zee’
een aanrader.
De rijk geïllustreerde
uitgave beschrijft hoe de twee
maritieme rivalen elkaar beïnvloeden
in tijden van vrede én oorlog. Daarbij
passeren de meest uiteenlopende
figuren de revue; van de Hollandse
zeeschilder Willem van de Velde tot de
Schotse ingenieur Duncan Christie.
Prijs: € 24,95. Meer info Via:
www.walburgpers.nl
Consumentenman,Televisieman,Vakantieman.
Zo kennen
we Frits Bom
natuurlijk allemaal.
Maar Havenman?
Hij trad
in de voetsporen
van zijn vader als
havenarbeider. In
het gelijknamige
boekje beschrijft de ras­Rotterdammer
zijn haventijd aan de hand van havenuitdrukkingen.
‘Rotterdams voor
gevorderden’, luidt de ondertitel. In 26
hoofdstukjes gaat hij van de ‘A van Ali
Cyaankali’ tot de ‘Z van Zakophouders’.
Prijs: € 10,00. Te koop Via:
www.scriptum.nl
Zie bon
In Alphen aan
den Rijn is vorig
jaar een overslagterminal
voor containers in gebruik
genomen. Hierdoor hoeven er per jaar
100.000 minder vrachtwagens van
en naar Rotterdam te rijden. Precies
weten hoe dit in elkaar zit? Bekijk dan
het filmpje over het Alpherium op het
speciale YouTube­kanaal van het Havenbedrijf.
Je vindt er nog veel meer mooie havenfilms,
zoals de klassieker Rythm
of Rotterdam (1951) met een jonge Kees
Brusse.
www.youtube.com/havenbedrijfrdam