Enggano - Museum Volkenkunde

ENGGANO © PIETER J. TER KEURS
Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde
opsloegen. Er wordt niet gezegd waar dit was. Mensen namen speren en messen mee voor in het bos.
Daarna keerden zij met vreugdekreten uit het bos terug naar het dorp. In de buurt van het dorp vormden
ze een cirkel en stampten ze met hun voeten op de aarde. De aarde bulderde van hun gestamp.
Uiteindelijk riep het hoofd dat de leiding over het feest had: ‘Genoeg! U bent tevreden, en dat ben ik ook’.
Blijkbaar was het een leider van een clan die op bezoek kwam omdat hij verder zei: ‘U heeft me
uitgenodigd en ik ben gekomen om onze bijeenkomst op te fleuren. En daarom zijn we beiden tevreden,
omdat we hebben afgesproken om onze harten te verlichten met sport.’ Daarna zong en danste iedereen.
Degenen die het feest organiseerden, zongen iets anders, en de gezangen werden niet vermengd.
Na het dansen nam het dorpshoofd van het dorp een yam, die een dode vertegenwoordigde, en wikkelde
hem in een stuk stof. De stof kwam klaarblijkelijk van Tuan Frantjis (mijnheer Francis) die rond 1860 een
aantal maanden op Enggano door had gebracht. Het dorpshoofd hield de yam en de stof vast en zei:
'Dit is het einde van mijn gedachten op de plek waar mijn dode kleinkinderen en mijn dode jongere broers
en zusters overleden, omdat ik iedereen bij elkaar heb geroepen. Iedereen hier maakt het goed. Laat ons
mijn afscheid van hen horen. Zij gaan naar hun dorp, omdat ik nu tevreden ben’.
Hierna wordt de beschrijving onduidelijk. Het beeld van de dode en de schaduw (beeld) van een dood
kleinkind worden genoemd, maar het is niet duidelijk wie wat zei. Aan het eind legt Kählers verteller uit
dat als ze een eakalea feest bijwonen ‘ze geen gevoelens van haat mee moeten nemen naar de plaats
van de bijeenkomst, omdat het stamhoofd dan boos wordt omdat we het aspect van het doden
meebrachten’
Hoewel het feest nu op zijn eind liep, gingen de bezoekers in de laatste nacht van het ritueel terug naar
het dorp van de organisatoren om ze ‘bang’ te maken. Wederom volgens Kähler’s informant, voerden zij
verschillende dansen uit en zongen ze prachtige liederen. Er werden ook diverse scènes opgevoerd,
maar deze worden niet in detail beschreven.
De "mierendans"
De belangrijkste dans heette de mierendans. Tijdens deze dans drongen de dansers de huizen van de
mensen binnen, en als de eigenaren van de huizen de indringers met een fakkel verlichtten,
symboliseerde dit het verbranden van de mieren, zo werd gezegd. Later als alle dansen uitgevoerd
waren, werd voedsel binnengebracht. Deze fase van het feest heette ‘het bezetten van de huizen.’
Uiteindelijk wordt door de gasten een ceremonieel afscheid uitgevoerd; zij krijgen weer grote
hoeveelheden voedsel, te zwaar om zonder hulp gedragen te worden.
In 1994 beweerden verscheidene informanten dat de mierendans de belangrijkste typisch Engganese
dans was, en dat hij nog steeds wordt uitgevoerd als ontvangstdans bij het bezoek van hoge
functionarissen.
10