Enggano - Museum Volkenkunde

RMV 5788-7
ENGGANO © PIETER J. TER KEURS
Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde
De figuren zijn gesneden uit hout, bedekt met bladtin, zoals bij de uitgesneden gehurkte figuren op de
hoofdbedekking van vrouwen. In 1994 was een oude Javaanse kris met een in Engganese stijl gesneden
greep nog aanwezig op het eiland. Van de kris werd gezegd dat hij het huis en zijn eigenaar beschermde
tegen afbranden.
Speren
Er worden op Enggano veel verschillende soorten speren, aangeduid met het Indonesische woord
tombak, gebruikt. De gebogen haken zijn karakteristiek voor Enggano.
RMV 135-29
Vanaf de negentiende eeuw werden de speerpunten gemaakt van metaal, daarvoor van been.
Elke categorie speren heeft zijn eigen benaming.
Speren worden voor meerdere doeleinden ingezet, maar het meest voor de varkensjacht. Speren werden
in vroeger tijd ook geschonken als huwelijkscadeau. Sommige worden beschouwd als familie pusaka en
worden via de vrouwelijke lijn aan de volgende mannelijke generatie doorgegeven. Nadat de eigenaar is
overleden gaat de pusaka niet naar zijn zoon, maar naar de zoon van zijn zuster.
Schilden
Engganese schilden zijn zeldzaam. Het Tropenmuseum in Amsterdam heeft drie goed geconserveerde
schilden in zijn collectie 45 . Het Wereldmuseum in Rotterdam bezit één exemplaar.
Soms staat de beeltenis van een mens of mythisch wezen op de schilden, maar de betekenis van dit
ontwerp is niet duidelijk. Bij een aantal huismodellen is een schild aan de onderkant van het huis
aangebracht.
De drie schilden in het Tropenmuseum zijn groot en zwaar, wat erop wijst dat oorlogvoeren op Enggano
een nogal statische aangelegenheid was. Het schild biedt meer dan genoeg ruimte voor één persoon om
zich achter te verschuilen, maar is moeilijk te dragen. Een houten pen aan de onderkant van het schild
werd waarschijnlijk gebruikt om het in de grond te zetten.
Modigliani 1894.
13