Maatjes helpeN joNge NIeuwkoMers - vrijwillige inzet voor en door ...

Vrijwillige
Magazine van het ZonMw-programma Vrijwillige inzet voor en door jeugd en gezin
VoorlIchtINg Voor eN door joNgereN
‘Dan komt de boodschap beter aan’
Maatjes helpeN joNge
NIeuwkoMers
‘in het begin vond ik Nederlanders raar’
Marlies Veldhuijzen van Zanten-Hyllner:
Burgers, professIoNals eN oVerheId
kuNNeN elkaar VersterkeN
Juli 2011
VRIJWILLIGE INzet 1

de ZIN
T u u r l i j k k u n j e i n j e e e n t j e
scoren.
Maar de échte magie…
die zit in
het sam enspel.
Zoek elkaars kracht.
Maak mooie
combinaties.
Haal het beste in elkaar boven.
E n b e l e e f w a t j e i n j e e e n t j e
nooit had kunnen
berei ken.
2 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 3

INhoud
juli 2011
Samenspel
de Zin | Samenspel 2-3
In ’t land | europees jaar van het Vrijwilligerswerk 6-11
de inzet van | Projectleiders 30-39
aan de slag | Voorlichting voor en door jongeren 42-45
In beeld | Projecten 48-53
In je dromen | Kansen krijgen en grijpen 54-55
12 56 64
66
weten en doen
wel of geen vrijwilligerswerk doen? 24
Neem een abonnement 28-29
Vrijwilligerswerk doe je zo…of zo…of zo… 40-41
Activiteiten Vrijwillige inzet voor en door jeugd en gezin 72-73
reportages en
interviews
prachtproject | New@home 12-23
op bezoek 1 | Verantwoord keten 26-27
op bezoek 2 | wel voor de rel 46-47
ontmoeting | Actieve Alleskunners 56-63
op bezoek 3 | De vreedzame wijk 64-65
uitgesproken | ‘Vrijwilligerswerk is een cruciale steunpilaar’ 66-71
Mooi voorbeeld | Meide/Made in Stockhasselt 74-85
Column
jet Bussemaker | welzijn Nieuwe Stijl in de praktijk 25
4 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 5
46
30
74

IN het land
Jaar
van het
Vrijwilligerswerk
2011Europees
Congresweek europese Tour
Het Nederlandse vrijwilligerswerk
Vol IN Beeld!
Heel 2011 PreSeNTereN Alle euroPeSe lANDeN HuN VrijwilligerSwerK.
VAN 20 ToT eN MeT 27 oKTober iS De beurT AAN NeDerlAND eN HeT ProgrAM-
MA liegT er NieT oM. KijK wAT er iN DeZe weeK SPeelT eN reSerVeer AlVAST
ruiMTe iN uw AgeNDA! Alle ACTiViTeiTeN ViNDeN PlAATS iN AMSTerDAM.
DonDerDag 20 oktober
Samen sterk voor vrijwilligerswerk,
de coördinator en bestuurder centraal
Door: Vereniging Nederlandse Organisaties
Vrijwilligerswerk (NOV)
Tijdens het NoV-congres staan twee bijzondere
functies in het vrijwilligerswerk centraal: de vrijwilligerscoördinator
en de vrijwillige bestuurder.
beiden zijn van vitaal belang voor de continuïteit en
kwaliteit van het vrijwilligerswerk. Maar waar past
‘the good old fashioned way’ en waar is modernisering
op zijn plaats? bepaal uw visie en strategie
voor de toekomst in workshops, lezingen en debatten.
Trefwoorden daarbij zijn kwaliteit, continuïteit
en diversiteit. Meer informatie: www.nov.nl.
VrijDag 21 oktober
Competitieve denktank jeugd &
opvoeding
Door: ZonMw
Teams van vrijwilligers, gemeenteambtenaren en
praktijkwerkers binden de strijd met elkaar aan
tijdens de competitieve denktank. Zij gaan op zoek
naar een creatieve oplossing voor een probleem
waar vrijwilligers, gemeenten en beroepskrachten
in het jeugdveld tegenaan lopen bij het ondersteunen
van een gezond opvoed- en opgroeiklimaat.
een jury kiest aan het eind van de dag de winnaar.
Meer informatie: www.vrijwillige-inzet.nl.
DinsDag 25 oktober
Burgers en ruimte voor hun initiatieven
Door: ministeries van BZK en EL&I
Met gesprekstafels, presentatie van onderzoek
en debat is er aandacht voor burgers die kansrijke
initiatieven opzetten. Deze groep groeit en dat
vraagt om een andere houding van de overheid en
het maatschappelijk middenveld. recent onderzoek
naar bewonersparticipatie en burgerinitiatieven
komt aan bod. Mogelijke thema’s zijn initiatieven
voor leefbaarheid, duurzaamheid, bewonersparticipatie,
vrijwillige inzet, burgerinitiatieven
en de overheid.
Meer informatie: www.participatieportal.nl.
6 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 7

Jaar
van het
Vrijwilligerswerk
DinsDag 25 oktober
wordt ingegaan op de ontwikkelingen in de
2011Europees
8 VRIJWILLIGE INzet
Betrokken ondernemen in de samenleving
van morgen
Door: MVO Nederland, UVIT en ABN AMRO
bedrijven spelen een belangrijke rol in een vitale
samenleving. en een vitale samenleving is goed
voor bedrijven. Samen met bedrijven die voorop
lopen in maatschappelijk betrokken ondernemen,
samenleving, urgente maatschappelijke thema’s
en de rol die bedrijven kunnen spelen. Hoe zien zij
hun rol ten opzichte van elkaar, de overheid en het
maatschappelijk veld? Tijdens de bijeenkomst wordt
een zogenaamde ‘stip op de horizon’ gezet die de
start kan zijn van een aantal coalities van bedrijven
en stakeholders die werken aan concrete oplossingen
voor urgente maatschappelijke vraagstukken.
Meer informatie: www.mvonederland.nl.
Vrijwilligerswerk voor jongeren die
Europa in willen
Door: Nederlands Jeugdinstituut, Youth in
action
wie tussen de 18 en 30 jaar is en aan de slag wil als
vrijwilliger in europa, kan terecht bij de european
Voluntary Service (eVS). jongeren werken als
vrijwilliger twee tot twaalf maanden aan een lokaal
project dat zij zelf kiezen. bij Youth in Action kunnen
zij subsidie aanvragen voor hun vrijwilligerswerk.
jong en uit op avontuur? wil je iets betekenen voor
mensen in een ander land, nieuwe vaardigheden
opdoen en jongeren uit andere landen leren kennen?
Dan moet je gewoon komen!
Meer informatie: www.youthinaction.nl.
woensDag 26 oktober
MaS in de spotlight. De effecten van
maatschappelijke stage belicht
Door: MOVISIE, in opdracht van het ministerie
van OCW
een conferentie voor beleidsmakers van gemeenten,
scholen, stagebieders en makelaars over de effecten
van MaS. Na de aftrap door Marja van bijsterveldt,
minister van onderwijs (onder voorbehoud), presenteren
leerlingen, stagebieders, docenten en andere
partijen hun ervaringen en opbrengsten van MaS in
de vorm van muziek, gedichten en presentaties.
’s Middags zijn er verdiepingssessies over de verschillende
aspecten van het rendement van MaS. Daarnaast
is er ruimte voor uitwisseling over verschillende
vormen van ‘buitenschools leren’ in verschillende
europese landen. Meer informatie: www.movisie.nl/
maatschappelijkestage.
Social media en vrijwilligerswerk: een
inspirerende Pecha Kucha avond
Door: Vereniging van Nederlandse Gemeenten
in samenwerking met het ministerie van VWS
en de gemeente Amsterdam
De inzet van sociale media biedt vele kansen voor
vrijwilligersorganisaties: bijvoorbeeld bij het werven
en binden van vrijwilligers, goedkope pr voor (sport)
evenementen, het vinden van sponsoren & leden en
nieuwe efficiënte werkvormen, passend bij de drukke
agenda van de vrijwilliger van nu. Hoe kunnen
sociale media vrijwilligers(werk), activiteiten, evenementen,
bedrijfsleven en consumenten dichter
bij elkaar brengen? Amsterdams wethouder en
lid van het Nationaal Comité eric van der burg en
Annemarie jorritsma – burgemeester van Almere en
voorzitter van de VNg – trappen de Pecha Kucha
af. Diverse ervaringsdeskundigen geven elk in
20 sheets en een kleine 7 minuten een toelichting
op wat zijn of haar organisatie met social media
doet. No time to waste! Meer informatie:
www.vng.nl/vrijwilligers of
daniel.kruithof@vng.nl.
DonDerDag 27 oktober
Internationale onderzoeksdag
vrijwilligerswerk
Door: MOVISIE en de Erasmus Universiteit
Rotterdam. Mede mogelijk gemaakt door
ZonMw.
Deze internationale editie van de jaarlijkse onderzoeksbijeenkomst
staat bol van de internationale
sprekers, bijvoorbeeld over europees vergelijkend
onderzoek. Team up met de europese gasten en
geniet. Prof. r. Cnaan, voormalig voorzitter van de
Association for research on Non-Profit organizations
and Voluntary Action (Arnova) leidt in. De dag heeft
drie thema’s: involved learning (engelstalig), de
inzet van vrijwilligers voor de (pedagogische) civil
society en de verschuivende verhoudingen tussen
overheid, markt en civil society. Meer informatie:
www.movisie.nl/onderzoeksdag.
Toekomstagenda vrijwillige inzet
Door: MOVISIE
eén van de ejV-hoofddoelen is het behouden van
een gunstig klimaat voor het vrijwilligerswerk.
we kijken met alle belanghebbenden naar de
toekomst van het vrijwilligerswerk. Tal van
signalen wijzen erop dat het vrijwilligerswerk
onder druk komt te staan, bijvoorbeeld door vergrijzing,
professionalisering, diversiteit, ontkerkelijking
en het verdwijnen van vindplaatsen voor
vrijwilligers. landelijke organisaties, overheden,
bedrijven en professionele organisaties denken na
over de eigen bijdrage aan de versterking van het
vrijwilligerswerk en pakken hun rol. MoViSie
ondersteunt bij het opstellen van een gezamenlijke
Toekomstagenda voor het vrijwilligerswerk,
te ondertekenen in de aanwezigheid van staatssecretaris
Marlies Veldhuijzen van Zanten en
leden van het europese comité. Meer informatie:
www.movisie.nl.
BedrIjfsleVeN maakt
congresweek mogelijk
bedrijven op de Amsterdamse Zuidas, verenigd
in de green business Club, verlenen vanuit hun
collectieve Mbo-programma onderdak aan de
congresweek van de europese Tour zonder daar
kosten voor in rekening te brengen. Daarmee
maken deze bedrijven een belangrijk onderdeel
van het europees jaar in Nederland mogelijk.
Meer informatie over de green business Club
vindt u op www.greenbusinessclub.nl.
VRIJWILLIGE INzet 9

van het
Vrijwilligerswerk
Meer daN leuk:
5.000,- euro per winnaar
Dankzij ondersteuning van de Vriendenloterij
krijgen de winnaars van de ‘Meer dan handen
awards’ elk 5.000,- euro om hun organisatie of
project te versterken. Het Nationaal Coördinatieorgaan
van het europees jaar van het
vrijwilligerswerk is erg blij met de ondersteuning
van de Vriendenloterij. Projectleider
2011Europees Jaar
Petra van loon: ‘Hoewel het niet om geld
draait bij vrijwilligerswerk, is het niet gratis.
Met 5.000,- euro kan een vrijwilligersorganisatie
mooie dingen doen zoals een accommodatie
opknappen, een methodiek verspreiden,
advies inwinnen, materialen kopen voor een
project, vrijwilligers trainen, publiciteit genereren
of simpelweg een project langer of vaker
uitvoeren.’
De Vriendenloterij, die 36 organisaties op het
gebied van welzijn en gezondheid ondersteunt
en meer dan 3800 clubs en verenigingen met
ruim 45 miljoen euro versterkt, wil met deze
ondersteuning en het partnerschap met het
NCo nog eens extra onderstrepen dat sociaal
kapitaal ook financieel kapitaal verdient.
Marieke van Schaik, managing director van de
Vriendenloterij: ‘De Vriendenloterij en het
europees jaar van het vrijwilligerswerk passen
bij elkaar zoals clubs en verenigingen bij
vrijwilligers passen. wij steunen van harte de
‘Meer dan handen awards’ om zo het belang
van vrijwilligerswerk te benadrukken.’
Meedoen eenvoudig
op www.vrijwilligerswerk.nl kunnen gemeenten
en vrijwilligerscentrales lezen hoe ze mee
kunnen doen. Daarvoor hoeven ze het wiel
niet opnieuw uit te vinden. bestaande vrijwilligersprijzen
sluiten naadloos aan bij de ‘Meer
dan handen’ awards.
dat zouden meer organisaties
kunnen doen!
De Nederlandse Hartstichting heeft haar vrijwilligers een compliment
gestuurd via www.evengeven.nl, de actie van het europees
jaar van het vrijwilligerswerk op de website Vrijwilligerswerk.nl.
Dat waren ongeveer 4.000 complimenten!
Yvonne westerman, medewerker Vrijwilligersmanagement bij
de Nederlandse Hartstichting: ‘De Hartstichting wilde graag
meedoen aan het landelijke initiatief evengeven.nl om het
europees jaar van het vrijwilligerswerk bij onze eigen achterban
onder de aandacht te brengen. op deze manier hebben wij onze
vrijwilligers bedankt voor hun inzet tijdens de jaarlijkse collecteweek.
Deze vrijwilligers sturen onder andere collectanten aan en
we wilden hen er ook op wijzen dat zij op dezelfde manier hun
collectanten extra konden bedanken voor de inzet tijdens de
Hartweek 2011. Hieraan hebben wij aandacht besteed in onze
online nieuwsbrief.’ Meedoen met evengeven.nl was logisch:
‘Het gaat om een overstijgend doel en het zal elke ontvanger
duidelijk zijn geweest dat wij de afzender waren.’
in één ochtend hebben ze bij de Hartstichting het compliment
geschreven, de 4000 e-mailadressen verzameld en de complimenten
verstuurd. westerman: ‘De reacties die wij hebben ontvangen
zijn positief.’
serIeus lINkeN 1500+
Speciaal voor het europees jaar is de linkedingroep
eYV2011 gemaakt, maar deze gaat na
2011 gewoon verder met als hoofdthema
Vrijwillige inzet. inmiddels zijn er meer dan
1500 leden en de groep herbergt professionals,
vrijwilligers, bestuurders, mensen uit het
bedrijfsleven, studenten etc. Denk en praat
ook mee of zet een vraag uit. en kijk vooral
met wie je contact zou willen hebben!
10 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 11

pracht project
New@home:
studenten helpen jonge
nieuwkomers op weg
KAMerAMA New@HoMe iS eeN MAATjeSProjeCT VAN De STiCHTiNg KiNDerZorg
Zwolle. HeT HouDT iN DAT STuDeNTeN joNge ASielZoeKerS eN VluCHTeliNgeN oP
weg HelPeN iN HuN STAD. Zij VerTelleN De NieuwKoMerS oVer De NeDerlANDSe Cul-
Tuur eN gewooNTeN eN oMgeKeerD lereN De STuDeNTeN Veel oVer HeT lAND VAN
HerKoMST VAN HuN MAATje. iN Zwolle ZijN oP DiT MoMeNT ZeSTieN KoPPelS ACTief,
iN eNSCHeDe gAAN De eerSTe TieN KoPPelS biNNeNKorT VAN STArT. ProjeCTleiDer
lieNKe KooiSTrA: ‘De groTe KrACHT VAN DiT ProjeCT iS DAT De joNgereN elKAAr lereN
KeNNeN eN ieTS Voor elKAAr gAAN beTeKeNeN.’ Tekst Afke Hielkema. foto’s Hans oostrum.
Meer weten?
www.vrijwillige-inzet.nl/P036
12 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 13

eigenlijk heet het project tegenwoordig kortweg
New@Home, vertelt lienke Kooistra. ‘De
naam Kamerama stamt uit de tijd dat het project
zich richtte op alleenstaande minder jarige
asielzoekers: ama’s op kamers werd Kamerama.
Maar sinds de invoering van de nieuwe
Vluchtelingenwet in 2002 zijn er bijna geen
ama’s meer. De meeste jongeren komen met
hun ouders naar Nederland. we richten ons nu
op jonge vluchtelingen en andere nieuwkomers
tussen 13 en 19 jaar, die in de internationale
Schakelklas (iSK) zitten. De studentmaatjes zijn
tussen de 18 en 30 jaar.’
SPONTANE KOPPELS
Studenten van de opleiding Social work van de
Hogeschool windesheim kunnen kiezen voor
een jaar stage als maatje bij New@Home.
Tijdens een introductiebijeenkomst maken ze
kennis met de buitenlandse jongeren. De koppels
ontstaan daar vaak spontaan als de jongeren
elkaar sympathiek vinden. De studenten
worden getraind en vervolgens spreken de
maatjes eens per week af en gaan ze samen
iets leuks doen. of iets nuttigs, zoals huiswerk
maken. eens in de twee maanden zijn er activiteiten
voor de hele groep en tweemaal per
jaar wordt er een feestje georganiseerd.
Dijana jankovic en lienke Kooistra
Het is niet moeilijk om maatjes te vinden voor
het project, vertelt de projectleider. ‘Het is
een voordeel dat studenten dit als stage kunnen
doen, maar ze vinden het ook echt leuk.
Natuurlijk gaat het niet bij alle koppels altijd
even goed. Soms verliest een student de motivatie,
soms heeft een nieuwkomer teveel zorgen
om zich open te kunnen stellen. Maar over
het algemeen komen de jongeren trouw en
raken ze op elkaar gesteld.’
UITBREIDING
Het is de bedoeling dat New@Home wordt
uitgebreid naar andere overijsselse gemeenten.
er is veel animo voor, hoewel de financiering
soms een probleem is voor gemeenten.
enschede staat in de startblokken, met andere
gemeenten gaat lienke Kooistra het komend
half jaar contact leggen. Verder wordt er hard
gewerkt aan systematische kennisoverdracht.
‘we gaan de methode beschrijven, zodat die
ook elders toegepast kan worden. we gaan
alles op papier zetten. Daarnaast gaan we de
effecten meten. Dit project is succesvol en verdient
het dat er een stevige basis onder komt
te liggen.’
leonie Heuvink (17)
leonie (haar Poolse maatje zei op
de dag van het interview de afspraak af).
‘ik heb voor een stageplek bij New@Home
gekozen, omdat het me interessant leek om
nieuwkomers beter te leren kennen en om hen
te helpen om Nederland beter te leren kennen.’
‘Mijn maatje gaat veel met buitenlandse jongeren
om terwijl ik vooral Nederlandse vrienden
heb. Dat is een groot verschil tussen ons.
ook denk ik dat haar ouders wel strenger zijn
dan de mijne.’
‘Vandaag zei mijn maatje ineens dat ze ermee
wil stoppen. Daar snap ik niks van, want we
hadden het heel gezellig samen. ik wil graag
weten wat de reden is. Dijana gaat mij helpen
om dat uit te zoeken.’
Na het interview bleek dat het Poolse meisje
huisarrest had gekregen van haar ouders en
daarom niet kon komen. Projectcoördinator
Dijana jankovic: ‘leonie dacht dat haar maatje
haar ineens niet meer leuk vond. Maar dat is
helemaal niet zo. we zoeken nu eerst uit wat
er precies aan de hand is. Dan zal blijken of de
meisjes elkaar kunnen blijven ontmoeten of dat
we het contact moeten afronden. een goede
begeleiding van de jongeren is erg belangrijk.’
14 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 15

Amin
‘Twee jaar geleden ben ik alleen als vluchteling
naar Nederland gekomen. ik woon in lelystad
met vier andere jongens in een huis. ik heb het
heel moeilijk gehad maar het gaat nu steeds
beter. Het is fijn dat jelmer mij helpt. Hij is een
hele goeie jongen.’
‘wat me erg opvalt in Nederland is dat er
zoveel regels zijn waar je je aan moet houden,
bijvoorbeeld in het verkeer. Het Hollandse klimaat
vind ik wel fijn. ik heb astma, dus dat
frisse weer is juist goed voor mij.’
‘ik heb van mijn maatje geleerd dat ik het waard
ben om er te zijn. Als ik de taal leer spreken,
kan ik meer vrienden maken en misschien wel
politieagent worden, dat wil ik heel graag.’
‘in het begin vond ik Nederlanders raar en
niet zo aardig. jelmer helpt mij om contact te
maken met mensen. ik had eerst ook erg heimwee
naar mijn familie. Dat is nog wel zo, maar
niet meer zo erg als eerst.’
Amin Sadat (17) uit Afghanistan jelmer Drenthen (18)
jelmer
‘ik doe aan dit project mee omdat ik graag met
jongeren wil werken die het niet makkelijk hebben.
ik heb zelf op een leefgroep gezeten met
kamertraining en ik herken best veel in de problemen
van Amin. Dat gaf in het begin ook de
klik tussen ons.’
‘wij houden allebei van mooie kleren, dus we
gaan vaak naar de winkels. en lekker toeren op
de scooter, dat vinden we ook leuk. Amin is een
ontzettend aardige jongen, ook al gelooft hij
dat zelf soms niet.’
‘ik doe dit echt niet alleen om studiepunten te
halen, ik wil er na dit jaar graag mee doorgaan.
ik leer er veel van, bijvoorbeeld luisteren, want
dat kan ik niet goed. ik heb weinig geduld.’
‘ik heb veel stoere vrienden, ook omdat ik op
vrij hoog niveau voetbal. Die vinden het soms
wel vaag dat ik dit doe, maar dat kan mij niet
schelen. ik voel me er prima bij!’
16 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 17

larose
‘Dijana van New@Home kwam bij ons op school
vertellen en liet een film over het maatjesproject
zien. Toen dacht ik: dat wil ik ook wel, lijkt
me gezellig. ellen is al mijn tweede maatje.
‘we gaan vaak naar de winkels of wandelen
in de stad. ellen helpt mij ook met huiswerk
maken. Ze is echt heel aardig. ik hoop dat ze na
dit jaar mijn vriendin wil blijven.’
‘in Nederland zorgen ze goed voor buitenlanders,
in Tanzania niet. je bent hier als meisje
ook veiliger en niet minder dan een jongen. De
scholen zijn hier veel beter. ik zit nu in de internationale
schakelklas en ik wil later verpleegster
worden.’
‘Het grootste verschil tussen mijn maatje en
mij is dat ik bruin ben en in Afrika geboren.
ellen heeft gewoon alles dichtbij. ik leer van
haar dat blanke mensen bruine mensen gewoon
kunnen accepteren.’
larose bisimwa (17) uit Tanzania ellen Slinkman (18)
ellen
‘ik heb New@Home uitgekozen uit een lange
lijst met stageplekken. ik vind het erg leuk
en als het jaar voorbij is, wil ik dit wel blijven
doen. je kunt je nuttig maken voor een ander
en je steekt er zelf ook veel van op.
‘er zijn grote verschillen tussen mijn land en
dat van larose. Ze gaan daar bijvoorbeeld heel
anders om met afspraken en ook met relaties.
Het is interessant om te horen hoe dingen in
Tanzania gaan. ik bewonder larose er dan des
te meer om hoe ze zich aanpast in Nederland.’
‘ik ga in mijn dagelijks leven niet met mensen
uit het buitenland om en vind dit een goede
manier om met andere culturen kennis te
maken. Mijn vrienden en familie vinden het
ook leuk dat ik zo goed bevriend ben met een
buitenlands meisje.’
18 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 19

Aymen
‘Nederland is een goed en veilig land, alleen
wel een beetje koud. Maarten vertelt me veel
over de gewoonten hier. Dat is prettig, want zo
ongeveer alles is hier anders dan in irak.’
‘ik doe nu de mbo-opleiding Administratie.
later wil ik graag mensen helpen. ik zou wel
psycholoog willen worden, maar ik weet niet
of ik dat kan.’
‘in irak zijn veel regels, vooral vanwege de
godsdienst. Hier ben je vrij om te doen en laten
wat je wilt en mannen en vrouwen hebben ook
dezelfde kansen.’
‘De familiebanden zijn hier wel losser dan in
irak. Daar blijf je vaak wel tot je dertigste thuis
wonen, hier gaan jonge mensen sneller op
zichzelf wonen. ik mis mijn grote familie wel.
je moet hier meer moeite doen om contact te
maken.’
Aymen Al-Zuhair (16) uit irak Maarten broeks (20)
Maarten
‘Aymen en ik hebben veel overeenkomsten. we
houden allebei van sporten, dat doen we dan
ook veel samen. we gaan ook wel eens naar de
bios of een potje poolen.’
‘Als ik Aymen’s levensverhaal hoor, waardeer ik
het des temeer dat ik in een vrij land leef waar
ik mag zeggen wat ik wil. Hij moest onder druk
zijn land verlaten en ik kan hier rustig mijn
leventje leiden. Het is wel goed om daar eens
bij stil te staan.’
‘Ze hadden bij Aymen thuis internet plus bellen
aangeschaft maar er was iets fout gegaan bij
de installatie. Voor een Nederlander is bellen
met een helpdesk al een hele uitdaging, maar
zij komen daar echt niet uit. Dan geeft het me
veel voldoening als ik kan helpen.’
‘ik ga binnenkort ook een keer bij Aymen thuis
eten. ik heb gehoord dat zijn moeder heel lekker
kan koken, dus daar verheug ik mij op!’
20 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 21

Sanne
‘ik heb voor deze stage gekozen omdat ik benieuwd
ben naar mensen uit een andere cultuur.
Het klikte vanaf het begin tussen fowziya
en mij. Al op de kennismakingsbijeenkomst
trokken we naar elkaar toe, we hebben toen
ook echt voor elkaar gekozen.’
‘wij leren over elkaars normen en waarden.
we praten over allerlei onderwerpen, zoals
geloof, gezin en liefde. fowziya leert van mij
over Nederland en ik leer van haar over de
Afrikaanse cultuur. Dat vind ik heel interessant.’
‘Sinds ik met fowziya optrek, kijk ik anders
aan tegen integratie. Sommige immigranten
maken er misschien een potje van, maar anderen
knokken hard om hier een bestaan op te
bouwen. ik heb diep respect voor fowziya en
haar familie en voor de mensen die het net zo
hard proberen als zij. Zij integreren, maar behouden
wel de waarden van hun cultuur!’
‘ik ben ook bij fowziya thuis geweest, dat was
best spannend maar ook boeiend. Haar moeder
spreekt geen Nederlands of engels, maar ze zat
wel steeds lief naar me te lachen. ik voelde me
erg welkom. grappig om te zien hoe anders zij
thuis met elkaar omgaan.’
Sanne Kok (20) fowziya Cabdi wahid (19) uit Somalië
fowziya
‘Nederland is leuk en mooi. Alleen de regels
voor het rijbewijs vind ik niet fijn. in Somalië
hoef je geen rijexamen te doen, als je kunt rijden
mag je de weg op. Voor mij is het vast te
moeilijk om examen te doen maar ik wil wel
graag autorijden.’
‘Sanne helpt mij met van alles, dat vind ik fijn.
Ze legt me uit hoe de regels zijn in Nederland,
we maken samen huiswerk en doen ook leuke
dingen. bijvoorbeeld koffiedrinken en in de stad
wandelen.’
‘ik ben nu bijna drie jaar hier en begin al aardig
te wennen. ik mis Somalië wel, maar ik zou
toch niet terug willen. Het is een erg onveilig
land. ik heb hier veel meer kansen.’
‘wat me vooral opvalt in Nederland? De welvaart,
de vrijheid en de gelijkheid. Mensen zijn
wel erg individualistisch, maar toch ook gastvrij
als het moet.’
22 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 23

wel of geeN
VRIJWILLIGERSWERK DOEN?
WAT ZEGGEN JONGEREN?
‘Het geeft me een goed gevoel.’ ‘Als ik rotklusjes moet
doen, dan wil ik ervoor betaald krijgen!’ ‘leuk om iets
te doen dat andere mensen gelukkig maakt.’ ‘Sommige
dingen kunnen helemaal niet worden gedaan zonder de
hulp van vrijwilligers.’ ‘ik vind het maar tijdverspilling.’
‘Die ander zal ook niets voor mij doen.’ ‘ik maak
graag een goede indruk.’ ‘gewoon, om andere mensen
te helpen.’ ‘leuk om te doen!’ ‘Vrijwilligerswerk?
Daar heb ik helemaal geen tijd voor.’
uit: evaluatie De Slinger jongeren 2010. riegman, b. (2010).
JET BUSSEMAKER WAS TOT 20 JUNI 2011 VOORZITTER VAN MOGROEP WELZIJN & MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENING.
welzijn
Nieuwe Stijl
in de praktijk
Kees scharrelde steeds vaker wat doelloos
door de buurt. Hij rook soms wat vreemd.
De woningcorporatie signaleerde dat en vroeg
de welbekende maatschappelijk werker uit
de buurt eens langs te gaan. Kees deed open,
bood koffie aan en vertelde meteen uitgebreid
over zijn overleden vrouw, al die administratie
en brieven die maar kwamen, dat hij de
deur niet zo makkelijk meer uitkwam. en ja,
eigenlijk was hij wel veel alleen. Maar hij
hechtte ook wel aan z’n huisje. en ja, hij rook
ook weleens die urinelucht... gaandeweg het
gesprek merkte de maatschappelijk werker dat
Kees tekenen van lichte dementie vertoonde.
werk aan de winkel: de maatschappelijk
werker regelde thuiszorg voor het huishoudelijk
gedeelte en bezocht Kees zelf om de week
voor de administratie en wat contact. Kees
knapte op. Dat was duidelijk. Maar zijn dementie
floreerde ook. De maatschappelijk werker
zocht contact met de kinderen en familie van
Kees. Maar die hielden alles af. Toch had Kees
frequenter bezoek en thuiszorg nodig. Dit
ging de maatschappelijk werker teveel tijd
kosten. Hij legde contact met een groepje
vrijwilligers dat hij toch al begeleidde. eén van
hen had wel een klik met Kees. Zij nam de nu
wekelijkse bezoeken over. Ze hielp Kees met
de administratie, maakte wandelingetjes en
praatte met hem. Zij kon steeds terecht bij de
maatschappelijk werker als er beslissingen
genomen moesten worden. Zo kon Kees vanaf
dat eerste signaal van die woningbouwvereniging
vijf jaar lang toch nog zelfstandig thuis
blijven wonen. Hoeveel kosten heeft deze
samenwerking tussen die alerte woningcorporatie,
die efficiënt handelende betrokken
maatschappelijk werker en die vrijwilligers de
gemeenschap wel niet bespaard? en dan heb
ik het nog niet eens over die laatste vijf jaren
van Kees, in z’n eigen huisje. Meer kwaliteit
van leven en bevorderen van sociale netwerk
ondersteuning gaat hier samen met kostenbesparing.
en wel nadrukkelijk in die volgorde
- en niet omgekeerd.
24 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 25
foto Paulien de gaaij

op bezoek 1
‘Ut Hok’is een oude koeienschuur
ergens in Friesland. op woensdag,
vrijdag, zaterdag en zondag komen
er vijftien tot veertig jongeren bij
elkaar. Ze zoeken gezelligheid en
avontuur. en ja, er wordt ook gedronken.
Vooral bier, en wat beerenburg.
‘Maar het blijft wel netjes.’
VerANTwoorD
keteN
Vanavond geeft vrijwilliger Robin
van Eerden een workshop Keetkeur.
Hij is 24 en te oud om zelf nog een
keet te bezoeken, maar bewaart
warme herinneringen aan de tijd dat
hij met zijn eigen vriendengroep in
een vergelijkbaar onderkomen bij
elkaar kwam. Daarom trekt robin als
keetadviseur door het land met een
programma dat is ontwikkeld door
Plattelandsjongeren.nl. ‘Dit mag
niet verdwijnen’.
Als er brand uitbreekt staat binnen
enkele minuten de ruimte vol
hete rook, legt Robin uit. Maar
brandveiligheid is in ut Hok geen
probleem, vanwege de openslaande
deuren. De oefening waarbij keetbezoekers
in het pikkedonker de
uitgang moeten zoeken kan achterwege
blijven.
Een goede keet is op alles voorbereid.
waar is de eHbo-doos? er
wordt een la tevoorschijn gehaald.
ja, met rennies kom je een heel
eind. en norrit en condooms zijn
ook handig. Maar toch niet genoeg
als iemand met zijn voet in een
glas gaat staan.
De joNgereNKeTeN oP HeT PlATTelAND worDeN Door De AuToriTeiTeN MeT
ArguSogeN geVolgD. ouD-KeeTbeZoeKerS HelPeN joNgereN oP weg oM HuN
KeeT VerANTwoorD Te beHereN eN AlCoHolMiSbruiK TegeN Te gAAN. Zo willeN
Ze De KeTeN eeN PoSiTieVer iMAgo geVeN. Tekst Mariette Huisjes. foto’s Hans oostrum.
Tijd voor de decibellentest. Praten
levert 30 decibellen op, schreeuwen
100 decibellen. De pijngrens ligt op
80 decibellen, ongeveer het geluid
van een kindertoeter. boven dit
geluidsniveau kunnen de haartjes in
je binnenoor zo hard gaan trillen dat
ze ombuigen. Als dat te lang duurt,
kan het blijvende gehoorschade
opleveren.
Meer info:
www.vrijwillige-inzet.nl/P004
Betrokkenheid van ouders is belangrijk
voor een goede keet. Melkveehouder
jochem jongsma, op wiens
erf ut Hok staat, is wel betrokken
maar ook weer niet té. Zijn vier kinderen
zitten er niet op te wachten
dat pa te vaak op bezoek komt.
overlast ervaart jongsma niet. ‘Ze
gebruiken mijn gas en elektra, maar
dat vind ik best. ik kan me financieel
heel goed redden. Die laatste
vijfhonderd euro hoef ik niet ook nog
eens in mijn zak te steken.’
Robin toont wat voorbeelden van
keten met een verschillende uitstraling.
Hoe wil je dat jullie keet eruit
ziet? Dat stemt tot diep nadenken.
‘Nee, niet zoals op deze foto. Dat
lijkt wel een vergaderzaal.’ De
jongeren van ut Hok houden van
veel versieringen. Dat geeft sfeer.
en het moet niet te netjes zijn, want
dan kun je net zo goed thuis blijven
zitten.
Hoe ziet het met het sanitair? Voor
de dames is er een heuse wc, al is
die niet zo schoon. en de heren,
vraagt robin. Hij kent zijn pappenheimers.
Maar ach, hij snapt ook
wel dat ut Hok niet op álle Keetkeurpunten
maximaal kan scoren. Dat
zou te braaf worden. Het moet
tenslotte wel een keet blijven.
wil je ook een keetadviseur
op bezoek?
Meld je aan via www.keetkeur.nl
26 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 27

Gratis!
Vrijwillige INzet
een magazine vol inspiratie!
Volgende nummer in oktober 2011
Neem een abonnement of bestel kosteloos extra magazines
om uit te delen tijdens een evenement, congres of activiteit.
Kijk op www.vrijwillige-inzet.nl
28 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 29

de INzet van
Fatima Baba is projectleider van gewoon geven.
in dit project knappen kinderen uit Amsterdamosdorp
met hun ouders en buurtgenoten buiten
schooltijd samen de wijk op.
www.vrijwillige-inzet.nl/p059
Tekst Mariëtte Huisjes. foto’s ed regeer.
SPREEK DE MENSEN PERSOON-
LIJK AAN Heb je ouders nodig? Stap dan gewoon op ze af, op
het schoolplein of op straat, en zeg dat je heel graag wilt dat ze meedoen.
Dat is de betrokkenheid die mensen zoeken. Mondelinge communicatie in de
eigen vertrouwde omgeving werkt veel beter dan een e-mail of een flyer. Zo
kan een initiatief zich als een olievlek verspreiden. om geloofwaardig over te
komen is het ook belangrijk de krachten in een wijk te bundelen. wij werken
samen met drie scholen en met de weekendacademie. Die hebben allemaal
hun eigen programma met activiteiten. Dus zijn we bij elkaar gaan zitten en
hebben net zo lang gesleuteld totdat alle planningen in elkaar pasten. Door
samen te werken kun je de mensen in de buurt een duidelijk aanbod doen.
Anders zien ze door de bomen het bos niet meer.
30 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 31

ZORG DAT JE EEN GOED PLAN HEBT
ik zit heel vaak met gemeenten aan tafel en bereid me altijd goed voor:
een aansprekende presentatie, een professioneel speeltuinontwerp, draag-
vlak in de buurt en niet te vergeten een gedegen financiële onderbou-
wing. er is weinig geld, zeker nu. Maar als je kunt laten zien dat diverse
landelijke fondsen de inleg van de gemeente mogelijk verdriedubbelen,
heb je een sterk verhaal. eerst klop ik aan bij de bevoegde ambtenaar.
Als ik die meekrijg, prachtig. Dan kun je samen met de gemeente optrek-
ken. Maar gaat een ambtenaar voor mijn plan liggen, dan meld ik me bij
de wethouder. en zo nodig gaat er een brief naar de gemeenteraad. Helpt
zelfs dat niet, dan rest mij slechts één stap, de lokale pers: ‘ Speeltuin dreigt
te verdwijnen. bezuinigingen gaan ten koste van het spelende kind.’
Henk Bleyendaal is projectleider bij NuSo, een
landelijke vereniging die de belangen van meer
dan zevenhonderd Nederlandse speeltuinen
behartigt.
www.vrijwillige-inzet.nl/p013
32 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 33

Lenny Bijker is projectcoördinator van het
Netwerk Amsterdamse Helden. Het netwerk
helpt individuele pioniers die met jongeren
werken om aansluiting te vinden bij elkaar
en bij de maatschappij.
www.vrijwillige-inzet.nl/p061
ZOEK JE CONNECTIES HOOG IN DE
BOOM wees niet te bescheiden, maar leg bij de organisaties waar-
mee je samenwerkt contacten op directieniveau. en trek die mensen dan je
project in. wij nodigden bijvoorbeeld directeuren van woningcorporaties uit
om te komen kijken bij activiteiten, zoals straatvoetbalwedstrijden, en we
lieten ze praten met onze ‘helden’. Dat werkt heel aanstekelijk; opeens begrij-
pen ze waar wij ons enthousiasme vandaan halen. Het betekent wel dat je veel
gesprekken moet voeren: eerst met de directeur en dan met uitvoerende
medewerkers als je echt iets gedaan wilt krijgen. Maar je bouwt een waarde-
vol netwerk op. en op de werkvloer word je serieus genomen als je hoog hebt
ingestoken en de directeur al eens je naam heeft laten vallen. Dankzij deze
aanpak hebben woningcorporaties op verschillende locaties een ruimte be-
schikbaar gesteld, zodat onze helden een eigen plek hebben van waaruit ze
kunnen opereren.
34 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 35

ZORG VOOR DUIDELIJKHEID in het begin
van ons project bleef alles een beetje in het vage. er was geen aanspreekpunt
en iedereen wachtte op iedereen. Sportservice, het bureau dat namens de
provincie het sportbeleid uitvoert, heeft dat toen aangekaart en we konden
het snel oplossen. Nu loopt alles prima. De clubleden zijn enthousiast en wil-
len graag als trainer optreden. Zij moesten eerst wel wennen aan het idee.
De buurt in trekken en langs scholen gaan is toch anders dan samen sporten
met mensen die je al jarenlang kent. Maar we willen als club onze maatschap-
pelijke verantwoordelijkheid nemen, dus we hebben gewoon doorgezet. in-
middels zijn er een paar krantenartikelen over ons verschenen en de gemeente
heeft haar waardering getoond voor wat we doen. we zijn allemaal trots op
wat er is bereikt.
André van Zomeren is vrijwilliger bij de Mixed
Hockeyclub Heerhugowaard. Hij nam het
initiatief om met clubleden als trainer hockeyclinics
te organiseren op scholen en straathockeyevenementen
in de buurt.
www.vrijwillige-inzet.nl/p52
36 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 37

Marina van der Wal is directeur bij Mamma
weet alles. De stichting faciliteert netwerkgroepen
waar ouders met puberkinderen
ervaring en kennis kunnen delen.
www.vrijwillige-inzet.nl/p039
IT TAKES TWO TO TANGO Als het niet lukt om
met een gemeente een samenwerking op te bouwen voor Mamma weet
alles, dan investeer ik mijn tijd liever ergens anders. Als het enthousiasme
groter is, krijg je er ook meer energie van. Dat we vaak met open armen
worden ontvangen, komt ook doordat wij beseffen dat we een kleine speler
zijn. De gemeente heeft beleid en wij vullen dat aan met iets extra’s. Daarom
leveren we geen kant-en-klaar product, maar zoeken steeds in overleg met
een gemeente of een Centrum voor jeugd en gezin hoe we het beste kun-
nen samenwerken. Zo starten wij meestal nieuwe groepen, maar als een
gemeente dat wil, zijn we ook graag bereid om voort te bouwen op een
reeds bestaande pubercursus. we werken meestal niet met deskundigen,
maar op verzoek van een aantal Cjg’s ontwikkelen we nu een workshop om
hun medewerkers te trainen. ook dat doen we graag. Het is geven en ne-
38 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 39
men.

Vrijwilligerswerk doe
je zo…of zo…of zo…
WIE DACHT DAT JE VOOR VRIJWILLIGERSWERK ALLEEN TERECHT KUNT BIJ
EEN VRIJWILLIGERSORGANISATIE HEEfT HET MIS. IN EEN SAMENLEVING
MET ALLEMAAL VERSCHILLENDE MENSEN HOREN ALLERLEI DIVERSE VOR-
MEN VAN VRIJWILLIGERSWERK. OOK VOOR MENSEN DIE HET MINDER
LEUK VINDEN OM ZICH EEN LANGE TIJD AAN ééN ORGANISATIE TE VERBIN-
DEN IS ER GENOEG TE DOEN.
De ‘sociale periode’
een afgebakende tijd waarin mensen, vaak jongeren,
vrijwilligerswerk doen. bijvoorbeeld de maatschappelijke
stage in Nederland of zoals in Duitsland en italië
de voortzetting van de alternatieve dienstplicht.
Vrijwilligerstoerisme
je ziet het meer en meer: een combinatie van vrijwilligerswerk
en vakantie. bijvoorbeeld twee weken
helpen in een kindertehuis in Peru. Moet je wel het
geld hebben om zelf je reis te betalen…
Episodisch vrijwilligerswerk
eenmalig, maar hopelijk wel repeterend, voor een korte
tijd iets doen voor een ander of een goed doel. Handig
voor mensen die geen tijd hebben om vaak vrijwilligerswerk
te doen. Voorbeeld: de massale inzet van vrijwilligers
tijdens Nl DoeT.
Virtueel vrijwilligerswerk
Vrijwilligerswerk via internet? ook dat kan. bestuursleden
die via internet overleggen, vrijwilligers die
‘chatten’ met mensen die eenzaam zijn of het moeilijk
hebben of mensen die anderen helpen praktische
problemen op te lossen via allerlei sites. Keus genoeg
voor de ’moderne vrijwilliger’.
Micro vrijwilligerswerk
lijkt op virtueel vrijwilligerswerk. een sociale organisatie
zet een taak op sociale media en vraagt iedereen te
helpen. Als het even kan in tijd die toch ‘verlummeld’
wordt wanneer je wacht op de bus of zo. bijvoorbeeld
het maken van een logo, het ontwikkelen van een
website of het taggen van een collectie. iedereen kan
meedoen en elkaar helpen en beoordelen.
Time Banking
je doet een uur wat voor een ander en je krijgt op je
‘bank’ één tijdskrediet. Dat kun je besteden door
iemand anders een uur iets voor jou te laten doen.
een nieuwe versie van ‘voor wat hoort wat’.
Werknemervrijwilliger
Steeds meer bedrijven stimuleren dat hun werknemers
vrijwilligerswerk doen. Soms zelfs in de baas zijn tijd.
of ze gaan in het kader van teambuilding een uitdaging
aan voor een of ander goed doel.
De vrijwillige familie
Met het hele gezin gezamenlijk vrijwilligerswerk doen?
leuk, gezellig, goed voor de onderlinge band en goed
voor de samenleving. en de kinderen leren vanzelf
dat ‘iets voor een ander doen’ er gewoon bij hoort.
een groeiende trend.
Vrijgezelle vrijwilligers
een groep singles gaat tijdens het daten een uitdaging
aan voor een goed doel. geen teambuilding
maar relatiebuilding! Volgens de bedenkers ook een
perfecte manier om de eerste schifting te maken.
Kook-, fiets- en leesclubvrijwilligers
De leesclub doet mee aan voorleesdag op de basisschool,
de fietsclub doet mee aan Alpe d’HuZes en
de kookclub doet de jaarlijkse buurtbarbecue.
Voorbeelden van vrijwilligerswerk waarbij je de lol
van je eigen club en hobby eens af en toe inzet voor
het goede doel!
Met dank aan lucas Meijs, bijzonder hoogleraar
vrijwilligerswerk en strategische filantropie.
40 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 41

aaN de slag
VoorliCHTiNg
VOOR EN DOOR
JONGEREN
elKe geMeeNTe HeefT Ze TegeNwoorDig: CeNTrA Voor jeugD
eN geZiN. Dé PleK AlS je VrAgeN oVer oPVoeDeN eN oPgroeieN
HebT. Veel Cjg’S riCHTeN ZiCH VoorAl oP oNDerSTeuNiNg
VAN ouDerS MeT joNge KiNDereN. iN Vijf geMeeNTeN DeDeN
Ze Nog ieTS ANDerS: joNgereN giNgeN NAMeNS HeT Cjg
ANDere joNgereN oPZoeKeN. oM VoorliCHTiNg Te geVeN
oVer ZAKeN Die Zij Zelf belANgrijK ViNDeN.
Tekst Marcel Senten. foto’s www.githavaneeuwen.nl.
Het principe is eenvoudig. jongeren geven
voorlichting aan andere jongeren over thema’s
die bij hen leven. Drugs, pesten, problemen
met ouders, werk, alles kan. De jongeren kiezen
wat zij belangrijk vinden en waar zij het
over willen hebben. Ze krijgen een training
en ontwikkelen daarbinnen hun eigen voorlichting.
Voor scholen, verenigingen of een
andere plek naar keuze. en passant vertellen
ze ook over het Cjg, wat het is en wat je daar
als jongere aan kunt hebben. in hun eigen
woorden, op hun eigen manier. Daar komt
geen communicatieadviseur aan te pas.
initiatiefnemers zijn CNV-jongeren en het
Kennisnetwerk Centra voor jeugd en gezin.
Zij ontwikkelden een methodiek die ook voor
andere Cjg’s beschikbaar is. Marieke Mulder
van CNV-jongeren is razend enthousiast: ‘in
het begin is het soms even zoeken naar jongeren
die willen meedoen. Maar als het eenmaal
van start gaat, loopt het vanzelf. Soms
Tips voor het werken met jongeren:
– benader jongeren als een gelijkwaardige gesprekspartner
– wees duidelijk over omvang en looptijd: jongeren
hechten waarde aan korte, overzichtelijke vrijwil-
ligersopdrachten
– Sta in elke fase open voor de standpunt en van
jongeren. geef hen beslissingsrecht.
bestond de groep voorlichters alleen uit Vwo
leerlingen. Dat maakte in de praktijk niet veel
uit, want uiteindelijk bereikten we met hen
ook leerlingen uit het VMbo. en die werden zo
enthousiast dat ze zelf ook vrijwilliger wilden
worden. De jongste was nota bene 14 jaar!
Het is een soort sneeuwbal. je begint het
project met een groep jongeren die voorlichter
voor het Cjg willen worden en hun achterban
‘Als jongeren elkaar voorlichting geven komt
de boodschap nu eenmaal beter aan’
Natascha Nijenhuis, beleidsmedewerker gemeente rheden
42 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 43

Het CJG in één zin volgens jongeren:
‘Het Cjg is eigenlijk net zoiets als de kindertelefoon,
maar dan voor jongeren van onze
eigen leeftijd.’
‘Het Cjg is een soort VVV voor jongeren met
vragen over opvoeden en opgroeien.’
Een CJG voor en door jongeren in
vijf stappen:
Stap 1 beleidsmatige inbedding
Stap 2 werving van jongeren
Stap 3 Training
Stap 4 Voorlichting
Stap 5 evaluatie
‘Je leert ervan om je te
verplaatsen in de ander’
Sanne Bouwman, vrijwilliger, 16 jaar
willen voorlichten over een thema dat bij hen
speelt. Na een paar jaar heb je verschillende
groepen die voorlichting kunnen geven over
alsmaar meer Cjg-thema’s.’
in de vijf pilotgemeenten werden honderden
jongeren bereikt. elzelien Vermeijden van het
Cjg in Capelle aan de ijssel: ‘Het was best
spannend. De jongeren mochten zelf thema’s
uitkiezen. Ze kozen voor tienerzwangerschappen
en zelfbeeld. Niet de meest eenvoudige
onderwerpen, dus daarover hebben we goed
overlegd. Maar uiteindelijk moeten de jongeren
zelf de keuze maken. Die ruimte moet je
ze geven. Alle jongeren die een voorlichting
Seks, drugs en….
De jongeren mochten zelf kiezen waarover zij voorlichting
wilden geven. Zij noemden onder andere:
alcohol, solliciteren, seksualiteit, criminaliteit,
problemen met je ouders, pesten, tienerzwangerschappen,
zelfbeeld en drugs.
krijgen, vullen een evaluatieformulier in. Daar
staan ook vragen in over hoe zij over het Cjg
denken. Dat levert een schat aan informatie
op.’ Marieke Mulder: ‘De methodiek ligt er.
gratis. elk Cjg kan er nu mee aan de slag.’
lees meer op
www.vrijwillige-inzet.nl/P020
‘Met deze methodiek kunnen CJG’s heel
makkelijk outreachend werken’ Mark Rouw, KCjg
44 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 45

op bezoek 2
Slaatjes: 1 bolletje € 0,50; 2 bolletjes
€ 1,00; 3 bolletjes met ham en
roggebrood € 2,50.
‘we verkopen zelfgemaakte slaatjes.
ik heb er gisteren tot tien uur aan
gewerkt. onze slaatjes gaan heel
hard, we hebben al zevenentwintig
euro verdiend. De vrijwilligers van
De rel zorgen voor allerlei evenementen
in wijk aan Zee. Als die er
niet zouden zijn, bleven de mensen
thuis en kwamen ze elkaar niet meer
tegen. Vroeger deed ik vrijwilligerswerk
bij de manege: paarden poetsen
en met gehandicapten paardrijden.
Sommigen konden moeilijk
praten. Toch merkte je dat ze het fijn
vonden. omdat ze helemaal blij en
trots op het paard zaten.’
Debora
wel
Voor de rel
Nagels lakken: € 2,00
‘ik zit in het groepje met Tessa en
Patrick. bij hun kun je schaken, maar
ik kan dat niet goed, dus ik dacht:
‘ik ga nagels doen’. ik heb al vier
klanten gehad. Al het geld dat we
krijgen gaat naar het goede doel.
Als ik gevraagd zou worden, zou ik
wel vrijwilligerswerk doen. Schoonmaken
in een buurthuis, of mensen
helpen: gehandicapten, ouderen,
of kinderen. Als mensen echt hulp
nodig hebben is het niet belangrijk
wat je wilt of wat je doet, maar
gewoon dat je er bent.’
Rowan
Pingpong: tien minuten: € 0,50
‘we vragen geld om met ons te pingpongen.
en we hebben een vrijwilliger
van De rel bedankt. Dat vond ie
mooi, de tranen stonden bijna in zijn
ogen. we kenden hem al, want we
zitten daar regelmatig in de pauze,
en dan praten we soms met hem.
Dit is de eerste keer dat ik vrijwilligerswerk
doe en het is eigenlijk
wel perfect. want je doet iets voor
andere mensen. Als die vrijwilliger
van De rel me zou vragen zou ik wel
komen helpen.’
Demian
leerliNgeN VAN HeT reA College VAN reVAliDATieCeNTruM HelioMAre iN wijK AAN
Zee ZAMeleN gelD iN Voor buurTHuiS De rel. HeT eVeNeMeNT ‘wel Voor De rel’ iN
De HAl VAN reVAliDATieCeNTruM HebbeN Ze Zelf beDACHT eN iS oNDerDeel VAN HeT
joNgereN-Voor-joNgereN ProjeCT VAN De SliNger joNgereN. (V)Mbo-leerliNgeN
erVAreN oNDer begeleiDiNg VAN STuDeNTeN Hoe leuK eN NuTTig VrijwilligerS-
werK iS. uiT oNDerZoeK blijKT DAT, NA DeelNAMe, 63% VAN De leerliNgeN VAKer
ieTS Vrijwillig Voor eeN ANDer wil DoeN. Tekst Carel jansen. foto’s Hans oostrum.
Tekeningen: € 0,10 - € 0,60
‘De tekeningen hebben we bedacht
met onze fantasie. een strip kost
tien cent. Schetsen zijn zestig cent,
wat daar heeft jeroen heel lang over
gedaan. Dit evenement is wel een
grote stap voor mij, want ik vind het
moeilijk om met vreemde mensen
te praten. Hier moet je wel. Meestal
heb ik er ook een hekel aan als er
een foto van me gemaakt wordt,
maar je moet wel een beetje gezellig
blijven. je kunt niet altijd in je eigen
wereld zitten. Dat heb ik in dit project
geleerd.’
Tom
Schaken en dammen: € 1,00
‘Dit is een deel van ons examen:
samen iets organiseren op vrijwillige
basis. Het is voor school, maar
ook in je vrije tijd ga je aan de gang,
want je wilt dat alles goed geregeld
is. ik vind het goed wat ze doen bij
De rel. Het zijn allemaal vrijwilligers
en dat zie je vrij weinig meer. Voor
mij is het lastig om vrijwilligerswerk
te vinden, want ik heb een spieraandoening.
Maar als mensen mij
vragen help ik wel. Zo heb ik bingo’s
georganiseerd voor oudere mensen
en voor mensen die blind zijn.’
Patrick
Meer info:
www.vrijwillige-inzet.nl/P034
Op de foto met een pinguïn: € 0,50
‘je kunt bij ons met de pinguïn op de
foto. Die foto kun je later ophalen bij
De rel, dan kun je gelijk zien waar
je het voor doet. Zo’n buurthuis kan
het geld dat wij bij elkaar brengen
goed gebruiken. ik doe veel vrijwilligerswerk.
Het fijne daarvan is de
waardering van de anderen: de
mensen voor wie je het doet, maar
ook je medevrijwilligers. je wordt
gezien, het is ook reclame voor
jezelf. en je krijgt er ook nog een
lekker gevoel van. ik heb ook bijna
nooit geen zin in mijn vrijwilligerswerk.’
Hugo
46 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 47

IN beeld
Samen opvoeden. wat doe je als speeltuinvrijwilliger
als het uit de hand loopt? Trainingen bieden uitkomst.
Projectleiding: NuSo foto werry Crone/Hollandse Hoogte.
www.vrijwillige-inzet.nl/P064
48 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 49

Steun voor jonge moeders. Connect helpt jonge
moeders door hen in contact te brengen met vrijwilligers
die een luisterend oor of praktische steun bieden.
Projectleiding: Timpaan welzijn foto Annette Schreyer/
laif/Hollandse Hoogte.
www.vrijwillige-inzet.nl/P044
roefeldagen. Kinderen mogen in hun wijk of buurt een dagje
meelopen met maatschappelijke organisaties of bedrijven.
Projectleiding: Stichting Kinderwerk en Stichting roefeldagen
foto Klaas fopma/Hollandse Hoogte.
www.vrijwillige-inzet.nl/P071
50 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 51

Kinderen worden journalist. Kinderen uit groep 7 en 8
krijgen mediaworkshops en maken daarna zelf een krant,
radio- of televisie-uitzending over zaken die zij belangrijk
vinden.Projectleiding: Stichting Hoedje van Papier
foto Arie Kievit/Hollandse Hoogte.
www.vrijwillige-inzet.nl/P057
52 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 53

us neem
at initiatie
aat je
IN je dromen
‘Mijn droom is dat jongeren in alle gemeenten de kans krijgen én
grijpen om zich te ontwikkelen. Ervaring opdoen, ontdekken waar je
kracht ligt - dat vraagt om meer dan een school en een sportclub. Je
ontwikkelt je door betekenisvolle ervaringen op te doen. Als vrijwilliger
bijvoorbeeld, of door met andere jongeren een waardevol project
van de grond te krijgen. Gemeenten moeten daarvoor een serieus
jeugdbeleid opstellen en een passend budget hanteren om dat uit te
voeren. Wat de jongeren zelf kunnen doen? Stap naar je gemeente.
Kom met goede ideeën. Eigen initiatief wordt vaak gewaardeerd door
de wethouder. Dus neem dat initiatief, laat je stem horen!’
Niek Ritzen
Voorzitter NJR. NJR geeft jongeren de kans om te laten zien wie ze zijn en wat ze kunnen, of dat nou in hun
buurt of bij de VN in New York is.
54 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 55

oNtmoeting
actieve
alleskunners
joNge VrouweN oP HeT PlATTelAND HebbeN eeN uiTDAgeND beSTAAN.
Alle TAKeN iN HuiSHouDeN eN geZiN ruSTeN oP HuN SCHouDerS, HeT
werK oP De boerDerij gAAT AlTijD MAAr Door eN VAAK HebbeN Ze ooK Nog
eeN bAAN buiTeN De Deur. biNNeN HeT NeDerlANDS AgrAriSCH joNgereN
KoNTAKT beSTAAN NeTwerKeN VAN joNge AgrAriSCHe VrouweN (jAV’S).
iN Die NeTwerKeN, georgANiSeerD Door VrijwilligerS, oNTMoeTeN De
VrouweN elKAAr. bijNA Alle jAV’S orgANiSereN ‘AlleSKuNNer’ACTiViTei-
iTeN. bijeeNKoMSTeN roND De Vele rolleN VAN AgrAriSCHe VrouweN. riA
wilZiNg CoörDiNeerT VANuiT HeT NAjK De AlleSKuNNerACTiViTeiTeN iN HeT
lAND. Tekst Carel jansen. foto’s Hans oostrum.
Tekst xxxx. foto’s xxxx.
‘VROUWEN OP EEN AGRARISCH BEDRIJF HEB-
BEN EEN UITDAGEND BESTAAN. Ze zijn niet
alleen partner, moeder en boerin, maar ook
(schoon)dochter, werknemer, medeondernemer,
hovenier, boerin, chauffeur, buurvrouw.
Natuurlijk, ook vrouwen in stad of dorp hebben
verschillende rollen, maar nergens zijn al
die rollen zo vervlochten als op de boerderij. je
woont letterlijk op je werk, ver van de buren. je
bent dus op elkaar aangewezen. en de natuur
heeft geen 40-urige werkweek. Die gaat altijd
maar door, en jij dus ook.
IN DE STAD KOM JE ELKAAR VANZELF TEGEN. op
het platteland woon je mijlenver bij elkaar vandaan.
Dan is het veel lastiger om een sociaal
netwerk op te zetten en te onderhouden. Daarom
zijn de vrouwennetwerken zo belangrijk. De
vrouwen zetten zich dankzij onze groepen met
elkaar voor elkaar in. we merkten dat ook in de
jAV’s de focus bijna vanzelf weer op het bedrijf
lag: een uitstapje naar de melkfabriek, of een
voorlichtingsavond door de veearts.
MET ALLESKUNNER FOCUSSEN WE OP DE VROU-
WEN ZELF. we zijn begonnen met voor de hand
liggende thema’s, zoals timemanagement en
voeding. gaandeweg stellen we ook zwaardere
onderwerpen aan de orde, zoals: ‘wat gebeurt
er als jij of je partner door ziekte wegvalt’. je
zoekt naar thema’s die iedereen raken. we
stellen een landelijk aanbod samen, waar de
groepen uit kunnen kiezen. Zo help je hen, zo-
wel organisatorisch als inhoudelijk. De organisatoren
van de groepen zijn immers zelf ook
agrarische vrouwen en doen dat werk in hun
schaarse vrije tijd.
HET COöRDINEREN VAN HET PROJECT IS BEST
UITDAGEND. lastig is natuurlijk de geografische
spreiding, de groepen zitten door het hele
land. Mensen op het platteland kijken vaak
wat langer de kat uit de boom, dus je moet
geduld hebben. we hebben rond de start veel
publiciteit gemaakt, maar het meeste effect
hebben toch de ambassadeurs: vrijwilligers in
de provincie die de mensen met enthousiaste
verhalen overhalen om ook mee te doen. De
positieve uitstraling van een leuke avond is
veel groter dan van een berg folders.
SOMMIGE JONGE AGRARISCHE VROUWEN-
GROEPEN ZIJN DIVERS SAMENGESTELD. Ze hebben
zowel jonge deelnemers zonder kinderen
als deelnemers met kinderen zo rond de tien
jaar. we merken dat die twee categorieën vrouwen
met heel verschillende dingen bezig zijn.
Daar zou je eigenlijk aparte activiteiten voor
willen organiseren, maar het opsplitsen van
een groep is niet altijd makkelijk. De vrouwengroepen
hebben een lange zomerstop. er is dan
simpelweg te veel werk op het bedrijf. Daarom
maken we in mei al, samen met de groepen, de
planning voor het volgende seizoen. Zo zorg je
dat de mensen ook het volgende jaar weer deel
kunnen nemen.’
56 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 57
ria wilzing

Esther, 19 jaar. Tweedejaars dierengezondheidszorg op de Christelijke Agrarische Hogeschool
in Dronten. Woont thuis. Ouders akkerbouwbedrijf van 68 hectare, voornamelijk
aardappelen en uien. Zus van 21, afgestudeerd PABO. Broer van 16, sportopleiding.
Haar vriend is vierdejaars op de agrarische hogeschool. Esther is actief lid van agrarische
jongerenvereniging Jongeren19Nu. Vakantiewerk in hondenpension. Vrije tijd: hockey
(1e elftal), wandelen met de hond.
‘IK BEN GEK OP DIEREN EN DRONTEN IS LEK-
KER DICHTBIJ. Daarom ben ik dierengezondheidszorg
gaan studeren. Mijn klasgenoten zijn
vooral mensen uit het dorp. Daarmee kan ik
niet goed over het boerenbedrijf praten. later
wil ik samen met mijn toekomstige partner een
boerderij runnen. Het liefst akkerbouw, want
veeboeren zijn altijd onwijs druk. en daarnaast
wil ik een hondenpension, dan heb ik ook wat
voor mezelf. Mijn vriend woont gewoon in een
dorp, maar wil gelukkig ook als agrariër aan de
slag.’
‘BIJ ALLESKUNNER BEN IK DE JONGSTE. ik breng
nog niet zoveel in, maar heb mijn oren wijd
open. Mijn moeder is ook vrouw van een boer
en parttime boerin. Maar je wilt toch weten
hoe andere vrouwen het doen op de boerderij.
Ze zeggen: ‘Als je met een boer trouwt, krijg je
het bedrijf er gratis bij’. je bent er mee verbonden.
je woont er en het is je inkomen. Het is
fijn om bij Alleskunner een beeld te krijgen van
mijn toekomst.’
‘LAATST KREGEN WE EEN ASSERTIVITEITSTRAI-
NING. eerst theorie over je grenzen bepalen,
en daarna oefeningen. Het bleek dat ik goed
voor mezelf op kan komen. we hebben ook
een avond gehad over gezonde voeding. Daar
heb ik een vriendin mee naar toe gesleept. Ze
komt uit de stad en heeft verkering met een
agrarische jongen. Zo kan ze vast wennen aan
het sfeertje, weten wat haar te wachten staat.
Volgend seizoen komen er avonden over timemanagement
en over financiën. Daar wil ik zeker
heen. op school krijg ik ook boekhouden,
maar dat is hoofdzakelijk theorie. Het is leuk als
je ook praktijkvoorbeelden krijgt,’
‘HET IS FIJN IN DE POLDER. we zitten hier goed.
ik ga alleen de polder uit om te stappen en voor
een uitwedstrijd met hockey. ik ben een plattelandsmeisje.
in de zomer help ik altijd mee op
het bedrijf. we gingen vroeger nooit op vakantie,
dat kon niet. Als vrienden dan terugkwamen
uit Turkije was ik stikjaloers. Maar ik heb
geleerd wat echt werken is. Stadsmensen missen
dat stukje ervaring. ik denk dat ik vrij traditioneel
ben. Mijn man zal later ook wel ‘hoofd
agrarische zaken’ worden op ons bedrijf, maar
ik wil actief meedoen. De man is het hoofd van
het gezin; de vrouw is de nek.’
58 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 59

Heidi is 28 jaar. Nu elf jaar met man Marcel bij elkaar en vanaf 2002 op de boerderij.
Melkveebedrijf, 350 koeien, twee man personeel. Eén kind van twee jaar en hoogzwanger.
Op maandag en donderdag werkzaam als coördinator bij de VVV Dronten,
kind gaat dan naar de crèche. Nu met zwangerschapsverlof. Voorzitter van de jonge
agrarische vrouwen, steunfractielid van de VVD in Zeewolde: commissie Onderwijs en
welzijn. Als hobby nog schapen en geiten. In vrije tijd: motorrijden.
‘MIJN OUDERS HADDEN EEN AKKERBOUWBE-
DRIJF. Daar was het in het weekend meestal
rustig. Dus dat was wel even wennen toen ik
bij mijn man op het melkveebedrijf kwam. Die
350 koeien moeten gemolken worden, elke dag
twee keer. ik baalde wel in het begin als mijn
man op zondagmiddag om vier uur weer naar
de stal ging om de koeien te melken.’
‘BIJ ALLESKUNNER DELEN WE ERVARINGEN. je
weet hoe het eraan toe gaat op een boerderij,
dus je kunt elkaar steunen. laatst ging het over
ziek zijn. Kijk, eigenlijk kun je niet ziek zijn,
want het werk gaat door, ook als je je niet lekker
voelt. je gaat met een griepje niet in bed
liggen. Maar ja, wat moet je doen als je echt
doodziek bent? Kun je dan iemand inhuren? en
hoe draag je het werk dan over? De meeste dingen
zitten toch in je hoofd en dan is het lastig
iemand die vreemd is goed aan te sturen. Samen
bepraten we op zo’n bijeenkomst hoe je
zoiets het beste aanpakt.’
‘OP DE ENE BIJEENKOMST KOMEN MEER MEN-
SEN DAN OP DE ANDERE. Het wisselt. je moet
ook geluk hebben dat er niet tegelijkertijd een
vergadering is van de rabobank of een overleg
over de suikerbietencampagne, waar je man
heen moet. Niet iedereen regelt even makkelijk
een oppas. in de zomer hebben we geen bijeenkomsten
omdat iedereen dan veel te druk is op
het land.’
‘HET GEBEURT NIET VAAK, MAAR ALS HET MOET,
KRUIP IK OOK OP DE TRACTOR. je leeft met de
natuur. Als een koe gaat kalven op het moment
dat je met je man naar een verjaardagsfeest
wil, gaat dat feest niet door, natuurlijk. Het
is wel je brood en je kunt die dieren niet in de
steek laten.’
‘WERKEN OP EEN BOERDERIJ DOE JE SAMEN.
ieder heeft zijn eigen taken. Soms komen de
zaken in huis wel in het gedrang. Dan moet je
aan de handrem trekken. Daar heb ik een trucje
voor. Als er bijvoorbeeld doe-het-zelf klussen in
huis te lang blijven liggen, maak ik een lijst en
die hang ik op aan de keukendeur. elke keer als
mijn man door die deur gaat ziet hij die lijst …
dan duurt het meestal niet lang voor we samen
naar de bouwmarkt gaan. Kleine praktische
oplossingen die het leven net even makkelijker
maken, ook daarmee kun je elkaar steunen op
de bijeenkomsten.
60 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 61

Linda, 34 jaar. Studeerde levensmiddelentechnologie in Wageningen. Getrouwd met
Arno, twee kinderen van drie en één jaar. Op hun bedrijf honderd stuks melkvee, tachtig
stuks jongvee, schapen, geiten, kippen, konijnen en een hond. De koeien worden
automatisch gemolken, daarom is er geen extra personeel. Arno heeft een agrarisch
adviesbureau. Linda verhuurt de voormalige hooizolder als vergaderruimte en werkt
als freelancer: organisatiewerk en levensmiddelentechnologie. Secretaris bij Jonge
Agrarische Vrouwen Utrechtse Venen. Vrije tijd: skeeleren en bezig zijn met foto’s.
‘HET UITDAGENDE VAN HET BOERENBESTAAN
IS DAT HET OVER ZOVEEL DINGEN GAAT EN DAT
ALLES MET ALLES TE MAKEN HEEFT. bij Alleskunner
doen we heel verschillende workshops.
Assertiviteit en Timemanagement bijvoorbeeld,
maar ook taartdecoreren. Dat klinkt
misschien gek, maar juist als je met z’n allen
gezellig bezig bent, kun je heel goed over dingen
praten. we praten over van alles. Het werk
op de boerderij, kinderen, familie. Maar ook
over de nevenactiviteiten die je op steeds meer
bedrijven ziet, en die vaak op de schouders van
de vrouwen neerkomen: educatie, camping,
kinderdagverblijf, horeca. we geven elkaar tips
over marketing, subsidies, regelgeving en ga zo
maar door. je kunt elkaar op allerlei terreinen
helpen en advies geven.’
‘MET ONZE GROEP HEBBEN WE EEN PROJECT
IN KENIA GEADOPTEERD. er was daar een vrouwengroep
in een dorp, en zij wilden ook koeien
gaan houden. we sponsoren ze en mailen met
ze. er is ook iemand voor ons heen geweest. Dat
contact met vrouwen in een ander werelddeel
in een andere situatie is heel inspirerend. Het
relativeert je eigen leven. Zij vallen van hun
stoel als ze horen dat wij honderd koeien hebben.
en de problemen waar zij mee te maken
hebben zijn voor ons haast onvoorstelbaar.’
‘HET GEMEENSCHAPPELIJKE VAN DE ALLESKUN-
NERVROUWEN IS DE VERBONDENHEID MET
HET AGRARISCHE BEDRIJF. Privé en werk zijn
helemaal vervlochten. Sommige vrouwen
werken mee op de boerderij, anderen hebben
een baan ernaast. Maar als je ’s avonds thuiskomt
van je werk en het is oogsttijd, dan is het
alle hens aan dek. Dan kun je echt niet op de
bank gaan zitten. Vaak wonen je schoonouders
op het erf en werken ze ook nog mee in het
bedrijf. Het kan spanningen opleveren als je het
anders doet dan de vorige generatie. en hoe zit
dat met je privacy? ben je wel genoeg alleen
met je man of je gezin? bij Alleskunner leer je
van elkaar hoe je ruimte maakt voor jezelf.’
62 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 63

op bezoek 3
in Kanaleneiland schreef de
Vreedzame Kinderraad het Kindermanifest:
hoe willen de kinderen
dat een Vreedzaam Kanaleneiland
er uit ziet? wethouder jeugd, rinda
den besten, onthulde op 19 mei het
Manifest.
De
VreedZaMe
wijK
bij de feestelijke onthulling waren
de kinderen van de Vreedzame
Kinderraad aanwezig, samen met
ouders, leerkrachten en vertegenwoordigers
van wijkorganisaties.
iedere basisschool koos een actie om
de uitgangspunten van het Manifest
te realiseren. op het programma
staan een ontmoeting met buurtbewoners,
schoonmaakacties, conflictbemiddeling
op straat en samenwerking
met het verzorgingstehuis.
Tekst xxxxxxxx foto’s xxxxxxxxxxxxxxx.
wat is een vreedzame wijk volgens
de kinderen? Door daarover na
te denken leren de kinderen zich
verantwoordelijk te voelen voor de
gemeenschap. Ze ervaren dat ze
onderdeel zijn van de buurt en dat
ze de sfeer in de buurt deels zelf
loKAle orgANiSATieS iN uTreCHTSe KrACHTwijKeN VerANDereN De buurTeN SAMeN
MeT De KiNDereN Die er woNeN iN VreeDZAMe wijKeN. Alle ProfeSSioNele eN
Vrijwillige begeleiDerS bij De KiNDeroPVANg, SCHoleN, SPorT- eN ANDere ClubS,
De buurTboerDerij of SPeelTuiN KrijgeN eeN TrAiNiNg oM HeT ProgrAMMA
iN PrAKTijK Te breNgeN. Zo DoorbreKeN Ze De SCHeiDiNg TuSSeN HeT leVeN oP
SCHool, THuiS eN oP STrAAT. De KiNDereN Zelf SPeleN uiTerAArD eeN belANg-
rijKe rol, bijVoorbeelD biNNeN De VreeDZAMe KiNDerrAAD.
Tekst leo Pauw. foto’s Hans oostrum.
De leden van de Vreedzame Kinderraad
poseren met hun penning en de
wethouder voor het Manifest. ieder
jaar wordt er een nieuwe Vreedzame
Kinderraad (VKr) gevormd, met daarin
leerlingen van de verschillende
basisscholen.
De Vreedzame Kinderraad buigt zich
jaarlijks over ‘kwesties’ in de wijk:
wat gaat goed en wat gaat minder
goed? en vooral: hoe lossen we dat
op, wat gaan we doen? werken aan
een positieve ontwikkeling van de
wijk vereist kennis, vaardigheden
en houding (democratisch burgerschap).
De kinderen van de Vreedzame
Kinderraad en hun ouders zijn trots!
De Vreedzame Kinderraad formuleerde
voor Kanaleneiland een
aantal uitgangspunten:
– wij helpen en zorgen voor elkaar
– wij geven het goede voorbeeld:
we zijn tolerant en vriendelijk
tegen elkaar
– een veilige, schone wijk, waar we
vreedzaam conflicten oplossen!
bepalen. Meer info:
www.vrijwillige-inzet.nl/P015
64 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 65

uItgesproken
‘VrijwilligerSwerK
iS eeN
crucIale
steuNpIlaar’
vragen aan staatssecretaris Marlies Veldhuijzen van Zanten-Hyllner
66 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 67

Heeft u zelf wel eens vrijwilligerswerk gedaan?
‘Jazeker. Mijn eerste vrijwilligerswerk
deed ik als 12-jarige middelbare scholier.
Eén van de leraren vroeg ons rolstoelers te
begeleiden. Ik werd aan een grote en vrij
zware meneer toegewezen met een stroeve
rolstoel. Ik moest heel hard duwen en
steeds snel omlopen zodat we elkaar konden
verstaan. Ik heb ontzettend mijn best
gedaan om het voor die meneer leuk te
maken en ik weet nog precies hoe leuk ik
het ook zelf vond.
Als arts in de ouderenzorg had ik ook veel te
maken met vrijwilligers. Ik moest bijvoorbeeld
regelmatig iemand doorverwijzen
naar een specialist in het ziekenhuis. Als
familie of vrienden niet konden meegaan,
dan was het fijn dat we een vrijwilliger konden
bellen. Iemand van wie je weet, dat die
ervoor zal zorgen dat alle nare dingen die
niet naar hoeven te zijn aan zo’n bezoek de
patiënt bespaard blijven.’
Hoe kijkt u tegen vrijwilligerswerk aan?
‘Voor mij staat vast dat de samenleving
niet zonder vrijwilligers kan. Ze geven een
stukje van zichzelf belangeloos aan anderen.
Vrijwilligerswerk vormt dan ook een
belangrijk tegenwicht in onze huidige geindividualiseerde
maatschappij. Het is een
cruciale steunpilaar. Vrijwilligers staan
dicht bij de mensen om wie het gaat. Ik ben
ervan overtuigd dat de eigen kracht van de
samenleving meer en beter kan worden benut,
dat wij meer ruimte kunnen geven aan
mensen om het beste uit zichzelf te halen.
Dat zal de kracht en de weerbaarheid van
onze samenleving ten goede komen.
Miljoenen Nederlanders zijn actief als vrijwilliger:
in internationale vergelijkingen
horen wij bij de wereldtop. Dat moeten wij
koesteren en stimuleren door onze waardering
voor vrijwilligers keer op keer te
laten blijken. Dat vind ik zo fijn van het
Europese Jaar voor Vrijwilligerswerk waar
wij nu middenin zitten. Daarin staan allerlei
activiteiten centraal waarmee wij onze
waardering kunnen laten zien. Zoals de complimentencampagne
via www.evengeven.nl.’
Heeft u een voorbeeld?
‘Een eigen recente ervaring van de kracht
en de creativiteit van vrijwilligers is het
Nationale Jeugddebat dat in april in de
Tweede Kamer plaatsvond en waar ik voor
was uitgenodigd. Weet je dat zo’n debat tussen
zo’n 130 jongeren, 4 van ons bewindspersonen,
een Kamerlid en de Kinderombudsman,
nagenoeg alleen door jonge
vrijwilligers van de Nationale Jeugdraad
wordt ondersteund? Het is een heel traject,
ze beginnen op scholen, er zijn voorrondes
in de provincies, de jongeren worden getraind
op debatteren en uiteindelijk staan
ze dan met support van die vrijwilligers in
de Kamer. Petje af voor dit soort activiteiten.
Het kan niet vroeg genoeg beginnen!
En ik hoorde van een team hier op VWS dat
zij hun afdelingsuitje besteed hadden door
samen een bonte middag in een verzorgingshuis
te organiseren. Ze hadden plezier
gegeven en plezier gehad. Mooi idee!’
Wat is daarbij de rol van de overheid?
‘Voor het lokale vrijwilligersbeleid zijn
gemeenten verantwoordelijk. Gemeenten
hebben hierin een grote beleidsvrijheid zodat
zij op maat rekening kunnen houden
met de wensen van hun inwoners. Op rijksniveau
ben ik systeemverantwoordelijk
voor het vrijwilligerswerkbeleid. Dan moet
je denken aan het ontwikkelen en uitdragen
van een rijksvisie en het stimuleren van
vernieuwing. Daarbij trek ik natuurlijk samen
op met gemeenten.’
68 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 69

‘Actief burgerschap wil zeggen
dat je zorg hebt voor elkaar, het gaat om
kennen en gekend worden. Burgers, professionals
en overheid kunnen elkaar versterken
en aanvullen. Daar waar gezinnen
of jongeren moeite hebben om het op eigen
kracht te redden is het toch fijn als
mensen in de directe omgeving, familie,
buren, vrijwilligers, een steuntje in de rug
kunnen geven? Maar ook voor de professionals
betekent dit dat zij, misschien meer
dan nu gebeurt, de vrijwillige inzet van de
buurt en vrijwilligersorganisaties benutten
om dingen voor elkaar te krijgen. Zo kan
ik me voorstellen dat een professional van
een Centrum voor Jeugd en Gezin jongeren
betrekt in het bereiken van jongeren. Of dat
ouders uit een buurt worden ingeschakeld
om kwetsbare gezinnen te helpen ondersteunen.
Veel ouders hebben grote behoefte
aan informele contacten met andere
ouders. Maar die blijken niet altijd makkelijk
te leggen. Er zijn mooie initiatieven op
dat terrein. The Family Factory werkt bij-
Welke mogelijkheden ziet u voor vrijwilligers
bij het opvoeden en het opgroeien in wijken en
buurten?
voorbeeld hard aan het creëren van mogelijkheden
voor ouders om informele contacten
op te kunnen doen, zodat over het
hele land gezinsnetwerken ontstaan. Of
‘Mamma weet alles’. Dat is een mooi initiatief
dat ouders een netwerk biedt om ervaringen
uit te wisselen en elkaar te helpen bij
vragen en problemen over je kinderen in de
puberteit.’
‘Burgers,
professionals
en overheid
kunnen
elkaar
versterken.’
Hebben vrijwilligers wel een rol bij de
opvoeding van kinderen of kunnen we dat
beter aan ouders zelf overlaten?
‘Ouders zijn verantwoordelijk voor de
opvoeding van hun kinderen. Maar er zijn
natuurlijk meer mensen in het leven van
een kind die bijdragen aan de opvoeding.
Zoals mensen in de kinderopvang en leraren.
Zij geven het goede voorbeeld, leren
kinderen omgaan met teleurstelling, met
wachten op hun beurt, met het oplossen
van ruzies, enzovoorts. En dat kan ik nog
veel breder maken, denk aan de sporttrainers
of de mensen die zich vrijwillig
inzetten om met kinderen op zomerkamp
te gaan. En als een buurtbewoner of een
middenstander in gesprek gaat met jongeren
die overlast geven, dan is dat toch óók
een vorm van opvoeden? Dus ouders staan
er niet alleen voor maar zij zijn wel degenen
die bepalen hoe de opvoeding van hun kinderen
eruit ziet. Die signalen uit de omgeving
bekrachtigen of verwerpen. Als ouders
daar vragen over hebben – en welke ouder
heeft dat niet – kunnen zij binnenlopen bij
een Centrum voor Jeugd en Gezin voor een
antwoord. Ik ben erg blij dat elke gemeente
straks zo’n vraagbaak heeft. Daarmee kunnen
ouders hun eigen opvoedkracht heel
eenvoudig versterken.’
70 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 71

Vrijwillige inzet
voor en door jeugd en gezin
HeT ZoNMw-ProgrAMMA Vrijwillige iNZeT STiMuleerT De ACTieVe rol VAN bewoNerS
VAN buurTeN, wijKeN eN DorPeN bij HeT oPVoeDeN eN oPgroeieN VAN KiNDereN eN
joNgereN. wAT KuNT u VAN oNS VerwACHTeN? wAAr KoMT u oNS TegeN?
Zet vast in uw agenda: 14 juni 2012
Volgend jaar organiseert het ZonMw-programma
Vrijwillige inzet voor en door jeugd en gezin samen
met het programma Diversiteit in het jeugdbeleid op
14 juni een groot congres over alle resultaten van
beide programma’s.
INZETpakket
Voor een goed opgroeiklimaat in wijken is samenwerking
tussen gemeenten, Centra voor jeugd en gezin, welzijnswerk,
vrijwilligersorganisaties en andere burgerinitiatieven
essentieel. wilt u in uw gemeente een debat
organiseren over het samenspel tussen vrijwilligers en
professionals bij opvoeden en opgroeien? bestel dan de
gratis toolkit met handige tips, affiches met stellingen,
stemkaarten, zaalversiering, suggesties voor werkvormen,
voorbeeldbrieven, checklists en achtergrondinformatie.
DEBATBIJDRAGE: wegens succes
verlengd
gemeenten kunnen nog steeds een financiële
bijdrage aanvragen voor het organiseren van zo’n
dialoog tussen professionals en vrijwilligers.
Meer info op www.vrijwilllige-inzet.nl
Volg ons op TWITTER
wilt u op de hoogte blijven van onze
activiteiten? Kijk dan regelmatig op
www.vrijwillige-inzet.nl of volg ons op
twitter: @vrijwilliginzet
INZET komt naar u toe
opent uw gemeente een Cjg? Komt binnenkort de VNg-promotour van
het europees jaar van het Vrijwilligerswerk langs? Het iNZeTteam kan uw
activiteit een feestelijk tintje geven met een korte quiz, een paar uitdagende
stellingen en de overhandiging van het iNZeTpakket. Neem contact met ons
op voor meer informatie: vrijwilligeinzet@zonmw.nl
waar vindt u INZET
in het land?
op www.vrijwillige-inzet.nl vindt u
een kaart van Nederland met alle
activiteiten van het ZonMw-programma
Vrijwillige inzet voor en
door jeugd en gezin. in één oogopslag
ziet u waar de projecten en
de debatten van het programma
en de promotour van de VNg plaatsvinden.
Klikt u op de symbooltjes dan krijgt
u meer informatie over activiteiten
bij u in de buurt. Handig toch?
72 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 73

MooI voorbeeld
Meide in
Made
stokhasselt
Hoe MAAK je joNgereN bewuST VAN belANgrijKe ZAKeN
iN HuN wijK? lAAT Ze er Zelf eeN THeATerVoorSTelliNg
oVer MAKeN! Tekst Carel jansen. foto’s Hans oostrum.
74 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 75

jongeren in stadswijken beschouwen perken en parken
in de stad vooral als decor. een plek waar ze ‘hangen’
met hun vrienden. Meiden komen al helemaal weinig
in de groene omgeving. Dat is jammer, want omgaan
met de natuur heeft een positief effect heeft op welzijn
en gezondheid. Stichting Alexander, gericht op jongerenparticipatie,
en Alterra, kennisinstituut voor de groene
leefomgeving, ontwikkelen een methodiek die ervoor
zorgt dat jongeren vanuit hun eigen belevingswereld in
contact komen met de natuur. in vier gemeenten zetten
ze pilotprojecten op. in Tilburg maakten meiden uit de
wijk Stokhasselt, onder leiding van jongerenwerk De
Twern, een theatervoorstelling over hun buurt.
Meiden van elf tot zeventien jaar uit heel verschillende
achtergronden werkten een jaar lang aan het theaterstuk.
in dat jaar veranderden ze van teruggetrokken,
verlegen meisjes in daadkrachtige meiden die zelfbewust
op het podium staan. Ze hebben veel geleerd.
over zichzelf én over hun wijk. over het groen en de
gebouwen, maar ook over de bewoners, die op tal van
manieren hielpen bij de voorstelling. Daarmee werd
het echt een theaterstuk van en voor de buurt.
Het verhaal
Twee groepen meiden: de Stoeren en de Nerds willen
allebei de brug in het Tilburgse Ypelaerpark gebruiken.
Daarover maken ze ruzie. De uit Suriname afkomstige
mevrouw florentia bedenkt een oplossing: een wedstrijd
met verschillende opdrachten. De groep die wint mag de
brug gebruiken.
Actrices: elaniya, erianys, faida, fatma, gail, latisha,
laura, rondek, rujeska, Seda, Shannon, Toenty, weena
Regie: Carlijn Damen
Productie: Sandy Verschuren
76 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 77

Kort voor aanvang. gekleed, geschminkt en de microfoontjes
zitten goed. Het was de hele dag al spannend,
maar nu gieren de zenuwen echt door de keel. regisseur
Carlijn Damen heeft kleine cadeautjes uitgedeeld
die geluk moeten brengen bij de première. wereldbolletjes
met Tilburg Noord erop. ‘omdat deze voorstelling
Tilburg Noord op de kaart zet!’
een onderdeel van de wedstrijd. Vragen over cultuur
in Tilburg Noord: ‘Zijn er meer of minder dan honderd
nationaliteiten in Tilburg Noord?’ en ‘welke bevolkingsgroep
is oververtegenwoordigd in Tilburg Noord?’
Zouden de Stoeren of de Nerds het goede antwoord
weten?
Weet u het?
Er zijn meer dan honderd nationaliteiten in Tilburg
Noord. Relatief veel Somaliërs.
78 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 79

IK KOM HIER GRAAG
in dit bos ben ik alleen
is het stil
en ik mag hier alles
ik mag hier lezen en dromen zoveel als ik wil
en ik droom veel
bijvoorbeeld dat ik de rijkste persoon op de wereld ben,
en dat ik dan …
of dat ik zo slim was dat ik …
en als ik superkracht zou hebben dan …
en wat ik ook vaak droom is dat ik stiekem een wereldverbeteraar ben
Dat ik dan degene ben die …
Maar weet je;
dan zit ik zo te dromen
maar ontwaken is ook nooit erg
Dan zie ik het mooie bos namelijk weer
en in dit bos, in deze wijk, heb ik het ook heel fijn
Nu ga ik bijvoorbeeld naar huis en …
en morgen
Morgen kom ik gewoon weer terug om te dromen
80 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 81

‘Tilburg Noord is gewoon the best
Al mijn vrienden wonen hier
ik leef met fucking veel plezier
ik wil hier nooit meer weg
Tilburg Noord is voor nu en altijd mijn plek!
je hebt de stoere groep je hebt de nerdjes groep
Maar we zijn eigenlijk gewoon allen één
want we wonen allemaal in Tilburg Noord
Tilburg Noord
Tilburg Noord!’
De Nerds en Stoeren scoorden gelijk. De wedstrijd eindigt
onbeslist. wat nu? Na lang denken zegt mevrouw
florentia: ‘wat als jullie nu één groep worden? bij de
brug zie je geen Stoeren, of Nerds. bij de brug zijn jullie
één groep. een dansgroep! De dansgroep van Tilburg
Noord.’ De meiden: ‘ok, we gaan het proberen.’
82 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 83

wow! Het zit erop. en het ging helemaal goed! Het publiek
geeft een staande ovatie. bloemen voor iedereen.
Straks gauw naar de foyer om te horen wat iedereen
ervan vond.
84 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 85

INzet
Neem een gratis abonnement of bestel
extra nummers om uit te delen tijdens uw
activiteiten, congressen of bijeenkomsten.
Volgend nummer
wat doen Centra voor jeugd en gezin om de
inzet is het magazine voor iedereen die binnen gemeenten, de
jeugdsector, Centra voor jeugd en gezin of het welzijnswerk met
vrijwilligers werkt. inzet biedt een gevarieerd overzicht van vrijwilligersprojecten,
meningen en achtergrondinformatie.
u kunt u abonneren of kosteloos extra nummers bestellen om
uit te delen via www.vrijwillige-inzet.nl
oktober 2011
pedagogische civil society te versterken?
TorenPOB; plattelandsjongeren in de strijd tegen radicalisering
The Family Factory; gezinnen wisselen ervaringen uit
met daarin onder andere:
wilt u de komende nummers van inzet
ook ontvangen, meldt u dan aan via de
website www.vrijwillige-inzet.nl.
ZonMw heeft getracht alle rechthebbenden
te achterhalen. Mocht u
desondanks menen dat uw rechten
niet zijn gehonoreerd dan kunt u
contact opnemen met ZonMw.
INZET is een magazine voor iedereen die binnen gemeenten,
Centra voor Jeugd en Gezin, de jeugdsector of het welzijnswerk
met vrijwilligers werkt.
Het ZonMw-programma Vrijwillige inzet voor en door jeugd en
gezin; versterking van de (pedagogische) civil society in de lokale
praktijk wil met dit magazine laten zien dat er veel vrijwilligersinitiatieven
zijn waar kinderen, jongeren, ouders, wijken en
gemeenten profijt van hebben. Opgroeien in een positief
pedagogisch klimaat vergt betrokkenheid van buurtbewoners,
ouders, beroepskrachten, vrijwilligers, gemeenten en van kinderen
en jongeren zelf. Opvoeden en opgroeien doe je samen. Dat kan
dankzij de inzet van velen – jong en oud.
Het ZonMw-programma wordt gefinancierd door het ministerie
van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het programma wil
samenwerking en uitwisseling tussen gemeenten, jeugdzorg,
welzijnswerk en vrijwilligersorganisaties stimuleren op het gebied
van actief burgerschap rondom opvoeden en opgroeien.
Het ZonMw-programma werkt samen met:
86 VRIJWILLIGE INzet VRIJWILLIGE INzet 87
colofon
samenstelling en eindredactie:
Marcel Senten
Met medewerking van:
loes Hartman, Hankie Hol,
Carel jansen, Marcel Senten,
ellen Spanjaard, Cecile Vossen,
jolien wenink
teksten:
Afke Hielkema, Mariette Huisjes,
Carel jansen, Marcel Senten,
Cecile Vossen en anderen
fotografie:
Hans oostrum, ed regeer en anderen
Vormgeving:
ontwerpstudio Spanjaard
drukwerk:
Drukkerij geers
ondersteuning:
Aleida Soonius
programmacoördinatie ZonMw:
jolien wenink

pedagogische civil society
dat deel van de samenleving waar
burgers (kinderen, jongeren, ouders
en andere volwassenen) in vrijwillige
verbanden verantwoordelijkheid
nemen voor een pedagogisch klimaat
waarin het goed opvoeden en opgroeien
is, in samenwerking met of
juist als tegenkracht tot overheden
(gemeenten, de jeugdsector, het
welzijnswerk), bedrijven en andere
civil society organisaties (bijvoorbeeld
sportverenigingen).
88 VRIJWILLIGE INzet