Recht op groen - Selderust.nl

Negatieve gevolgen worden afgewenteld
Minder groene openbare ruimte leidt voor andere beleidssectoren tot
vergroting van uitgaven. Bijvoorbeeld doordat een slechtere gezondheid
van de stedelijke bevolking leidt tot hogere kosten in de gezondheidszorg
en doordat een minder goed sociaal leefklimaat leidt tot hogere kosten
voor het integratiebeleid. Kosten worden afgewenteld, niet alleen van de
‘groene’ naar andere sectoren maar ook naar andere betrokken partijen.
Minder investeren in groene kwaliteit heeft op korte termijn financiële
voordelen voor gemeenten, projectontwikkelaars en eigenwoningbezitters
maar nadelen voor de doorsnee bewoner, zijn kinderen, het lokale
bedrijfsleven en de toekomstige huizenverkopers. En er vindt afwenteling
plaats naar toekomstige generaties. Besparingen nú leiden tot hogere
uitgaven in de toekomst (via beperkte duurzaamheid van woonwijken,
gezondheidskosten en dergelijke). Deze afwentelingsmechanismen
impliceren dat de discussie over groenrood balans een maatschappelijke
discussie is die uitstijgt boven het lokale en regionale niveau en tot verantwoordelijkheden
leidt op nationaal niveau.
Onevenwichtige sturing door het Rijk
In de Nota Ruimte treedt de rijksoverheid terug voor het onderdeel
groen. Het Rijk legt de verantwoordelijkheid voor de groene kwaliteit van
de openbare ruimte bij provincies en gemeenten. Tegelijk stimuleert het
Rijk gemeenten sterk op het gebied van woningbouw, infrastructuur en
economische ontwikkeling. De raad verwacht dat de groene kwaliteit van
de openbare ruimte niet in balans komt met ‘rode functies’. De huidige
onbalans die de raad signaleert, vindt zijn oorzaak onder meer in deze
onevenwichtige sturing door het Rijk.
Dilemma’s verhinderen échte inzet voor groene kwaliteit
De analyse in dit advies leidt tot de conclusie dat de betekenis van groene
kwaliteit – het maatschappelijk rendement – nog onvoldoende onderkend
wordt en niet doorwerkt doordat de betrokken partijen ieder voor
zich voor dilemma’s staan die uiteindelijk leiden tot een ‘keuze tegen
groene kwaliteit’. Bewustwording van het feit dát dilemma’s aan de orde
zijn, is van belang. In de dagelijkse routine, bij business as usual, wordt er
vaak aan voorbij gegaan dát men keuzen heeft. Daarom vraagt de raad
de betrokken partijen (met name departementen, provincies, gemeenten,
projectontwikkelaars, burgers en ondernemers) om reflectie op de eigen
werkwijze. Transparante en bewuste besluitvormingsprocessen dragen bij
aan het zichtbaar maken en oplossen van dilemma’s. Door het planvormings-
en besluitvormingsproces goed te organiseren, worden keuzen
zichtbaar.
Groene kwaliteit ligt binnen handbereik
De praktijk laat in een aantal gevallen zien dat regionaal en lokaal een
goede groenrood balans wel degelijk mogelijk is. Bestaande instrumenten
worden toegepast (zoals planologische bescherming waardoor grondprijzen
voor groene functies laag blijven), waardevolle instrumenten zijn
in discussie of in ontwikkeling (zoals exploitatiewet, provinciale onteigening,
regionale verevening en fondsvorming). Het sluiten van publiekprivate
overeenkomsten biedt in principe veel mogelijkheden.
7