straks. - De Algemene Onderwijsbond

More documents

Recommendations

Info

❍8 ❍3 ❍2 ❍1 ACHT TIPS OVER OMGAAN GAAN MET AGRESSIE Agressie op school – dat dat wel eens voorkomt, zal geen enkele krantenlezer de afgelopen maanden ontgaan zijn. Veel lerarenopleidingen besteden er nog niet veel aandacht aan. <strong>De</strong> kans is groot dat een beginnende leraar die voor het eerst met agressieve leerlingen of ouders te maken krijgt, zich volledig overvallen voelt. Daarom hier acht tips over hoe om te gaan met agressie in de klas. Tekst Hanne Obbink ❃ BLIJF RUSTIG ADEMHALEN Wat doe je als je als beginnende leraar voor het eerst een agressieve leerling of ouder tegenover je krijgt? Waarschijnlijk schrik je enorm, misschien raak je zelfs in paniek. Begrijpelijk, maar schrik of paniek helpt je niet. “Daarom luidt een eerste advies: blijf rustig ademhalen. En neem in gedachten wat afstand van de situatie”, zegt Wim Ruijsendaal van het Amsterdamse project Veilig in en om school (Vios). Tel eerst tot tien of loop even naar je stoel en concentreer je op je lichaam of op iets anders, zegt ook Thera van der Vooren. Zij geeft al jaren trainingen aan leraren die met agressie te maken krijgen. “Je eerste reflex is vaak niet de meest geschikte: je klapt dicht, laat het gaan of gaat zelf schreeuwen”, zegt zij. “Maar laat je actie een keuze zijn, geen reflex. Neem dus eerst even een time out.” ❃ VAT DE AGRESSIE NIET PERSOONLIJK OP … Oké, je bent geschrokken, misschien zelfs in paniek geraakt. Maar het lukt je rustig te blijven en je eerste reflexen te bedwingen. Maar dan? Hoe herneem je je? Dat is hartstikke moeilijk, erkent Van der Vooren. Het helpt al heel wat als je de agressie van de leerling tegenover je niet persoonlijk opvat. “Misschien wil hij alleen maar zijn hart luchten. Laat je gedrag daarom niet zonder meer door woede leiden.” 20. STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004. ❃… MAAR BLIJF DE LEERLING WEL ALS PERSOON ZIEN Een leerling wil als persoon gezien worden, zegt Van der Vooren. Gebeurt dat niet, dan krijgt hij het gevoel dat je tegen hem bent en neemt de kans op agressie toe. Alleen al daarom is het van belang contact te maken. Je leerling wil iets: zijn zin krijgen en je overtuigen van zijn gelijk; je laten horen wat zijn frustratie is; jou kwetsen of uitdagen omdat hij het zelf ook niet meer weet. Dat maakt verschil, ook voor de aanpak die nodig is, zegt Van der Vooren. “Probeer oog te houden voor de gevoelens en behoeften van je leerling en laat dat ook merken door die hardop te benoemen. Door op tijd en concreet een grens aan te geven, kan je je leerling helpen zich te herstellen en het gesprek een andere wending te geven, mits je de deur daarvoor openhoudt.” Probeer in gesprek te raken, zegt ook Ruijsendaal van het Vios-project. “Ook agressieve leerlingen zijn meestal goed in staat te verwoorden wat ze willen.” Verval daarom niet in ‘jij-boodschappen’, opmerkingen in de trant van ‘hou je mond’ of ‘wie denk je wel dat je bent’. Vervallen in dat soort zinnetjes is een van de meest voorkomende fouten, zegt Ruijsendaal. In plaats daarvan kan je beter werken met ‘ik-boodschappen’. Laat merken wat het agressieve gedrag van de leerling met jou doet door een zinnetje als ‘ik baal ervan dat je je zo gedraagt’. “Als jij het gesprek zoekt, moet een leerling wel van heel slechten huize komen, wil hij doorgaan met zijn agressieve gedrag.”
❍ 4 ❃ ALS PRATEN NIET LUKT: DEK HET CONFLICT TOE Maar goed, het kan voorkomen dat het je niet lukt in gesprek te raken. Overweeg dan of je het conflict kunt toedekken. Dat zegt Rob Vervoort. Hij werkt voor het Politie-instituut openbare orde en gevaarsbeheersing (Piog) en heeft de afgelopen maanden samen met de AOb een serie workshops gegeven voor beginnende leraren. “Er zijn omstandigheden waarin toedekken verstandiger kan zijn dan uitvechten”, zegt de politieman. “Bijvoorbeeld als je geen kans maakt je doel te bereiken, of als het uitvechten van het conflict meer kost dan het oplevert. Het kan ook zijn dat iemand anders het conflict effectiever kan afhandelen. Soms kan een afkoelingsperiode ook helpen. In zo’n geval kan je beter de aandacht afleiden met wat humor of gewoon maar toegeven: ‘doe het maar zoals jij het wilt, mij heb je niet aan je zijde, maar ga je gang maar’.” ❍ 5 ❃ FORCEER NIETS (ZOLANG DAT NIET PER SE NODIG IS) Kiezen voor een keiharde confrontatie, dus voor het forceren van een conflict is alleen verstandig als het echt niet anders kan, zegt politieman Vervoort. “Dat moet je alleen doen als de zaak echt een snelle behandeling vereist, als je zeker weet dat je gelijk hebt én als je zeker weet dat je gaat winnen.” In andere gevallen kan je beter kiezen voor het aangaan van het gesprek of voor het toedekken van het conflict, zegt Vervoort. Hoe je een conflict forceert? “Dan ga je op macht. Je zegt bijvoorbeeld: ‘makker, hoe dan ook delf je het onderspit, want als jij zo doorgaat, loopt het uit op een schorsing of verwijdering van school’. Ook dat kan trouwens een hoop agressie weghalen – tenzij een leerling echt al door het dolle heen is.” ❍ 6 ❃ ZIJN ER WAPENS IN HET SPEL? HAAL HULP Zijn er wapens in het spel, probeer dan vooral de persoon achter het wapen te blijven zien, zegt Thera van der Vooren; verlies het contact met de overvaller niet, blijf aandacht aan hem besteden. En kijk hoe je veilig uit de situatie kunt komen. Ruijsendaal van het Vios-project vat zijn advies voor deze situatie in twee woorden samen: haal hulp. ❍7 ❃ INVESTEER IN EEN GOEDE SFEER Agressie komt niet uit de lucht vallen. En hoewel het natuurlijk niet altijd te wijten is aan het gedrag van de leraar, loont het toch de moeite om te investeren in preventie en dat doe je door te investeren in het scheppen van een goede sfeer in de klas. “Zeker in de eerste fase – en die kan drie weken duren of misschien ook wel een half jaar – verdient die sfeer evenveel aandacht als de inhoud en de werkvormen van je lessen”, zegt Van der Vooren. “Je moet echt neerzetten hoe je het wilt hebben. Wees duidelijk over wat altijd moet en over wat nooit mag. Uiteindelijk wil je een duidelijke en vriendelijke juf of meester zijn. En ga er maar van uit dat ook de leerlingen willen dat je dat bent. Want elke leerling wil het leuk hebben en iets leren.” ❍8 ❃ VOLG EEN TRAINING OMGAAN MET AGRESSIE Conflicten met agressieve leerlingen zijn de heftige momenten in een nieuw vak, zegt Van der Vooren. Die momenten horen bij je ontwikkeling, die komt elke beginnende docent tegen, die móet je een keer meemaken. En daarna moet je verder, voegt ze eraan toe, want zo’n conflict betekent niet dat de wereld vergaat. Wat niet betekent dat het allemaal vanzelf goed komt, voegt Vios-projectleider Ruijsendaal daaraan toe. Het gedrag dat het beste werkt, daar moeten leraren echt in getraind worden. En zolang de lerarenopleidingen nog maar mondjesmaat aandacht besteden aan het onderwerp, moeten (beginnende) leraren zich de benodigde vaardigheden eigen maken tijdens cursussen. Dat vraagt nogal wat. “Je hebt echt wel drie volle dagen nodig om het juiste gedrag aan te leren en erin te slijpen”, zegt Ruijsendaal. “Conferenties over agressie op school, dat is in elk geval weggegooid geld.” STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004. 21.
Page 1: straks. EEN UITGAVE VAN DE ALGEMENE
Page 4 and 5: Nieuws Redactie Yvonne van de Meent
Page 7 and 8: Nieuws DUIZEND EURO VOOR ONDERWIJSK
Page 10 and 11: Pabo-student en Idolsfinalist Meike
Page 12 and 13: LEESVOER VOOR ONDERWIJSFREAKS Bang
Page 14 and 15: De beste lerarenopleidingen staan i
Page 16: UITVALLERS STRUIKELEN OVER VMBO-KLA
Page 19: ‘Al die schoolsheid: ik kon het n
Page 24 and 25: s De allerbeste basisschool Korting
Page 26 and 27: ERVICE traksvoordeklas de AOb colle
Page 28 and 29: ‘Als de stageschool maar in de bu
Page 32: DE ALGEMENE ONDERWIJSBOND STRAKSVOO

straks. - De Algemene Onderwijsbond

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?