MONUMENTEN EN WATER Diest 2005 - WTA

Voorwoord
Monumenten en Water
Voorliggende syllabus bevat de teksten van de voordrachten, gehouden tijdens de WTA
Nederland/Vlaanderen studiedag te Diest over het thema ‘Monumenten en Water’. Alle
gebouwen en in het bijzonder monumentale gebouwen lijden onder de blootstelling en het
contact met water, gewild als oevergebouw of ongewild tengevolge van calamiteit of
overstroming. De problematiek is algemeen bekend, en toch is er slechts weinig
gestructureerde wetenschappelijke kennis beschikbaar, en zijn slechts sporadische
cijfergegevens en statistisch materiaal terzake aanwezig. Misschien is dit te wijten aan de
fatalistische benadering door onze maatschappij van de schade en kosten veroorzaakt door
overstromingen. De maatschappij is snel geneigd overstromingen af te doen als
onvoorziene, fatalistische gebeurtenissen, waartegen de enige remedie het oprichten van
een ‘rampenfonds’ is. De ervaring leert dat de grootte van zulk rampenfonds dan weer
meestal niet volstaat wanneer zich eens een ernstige calamiteit voordoet, zodat dan weer ad
hoc steunmaatregelen genomen moeten worden. Toch worden door de nationale en
regionale overheden initiatieven op het getouw gezet om deze lacunes op te vullen.
Deze studiedag focust zich op de effecten van water op monumenten: op het gebouw, op de
bouwmaterialen, op de inboedel. De problematiek wordt benaderd vanuit een breed
gezichtsveld. Vooreerst wordt nagegaan wat de omvang en de betekenis zijn van de
nadelige effecten van water op gebouwen en monumenten. Daarover wordt informatie
verstrekt vanuit de overheid en vanuit de verzekeringssector. Daarna wordt dieper ingegaan
op de technische aspecten: welke invloed heeft water op de materialen metselwerk, pleisters
en hout, de basismaterialen in gebouwen die het meest gevoelig zijn aan waterschade. De
schademechanismen worden belicht, en de mogelijke herstellingsprocedures worden
aangegeven. De praktische uitvoerbaarheid en de duurzaamheid van de voorgestelde
herstellingen worden belicht aan de hand van reële uitvoeringen en gevallenstudies.
Zoals steeds heeft WTA NL/VL ernaar gestreefd een programma samen te stellen dat een
compromis inhoudt tussen wetenschappelijke basisinformatie en praktijkgerichte
kennisoverdracht. Daarbij hopen wij dat de kennisoverdracht in twee richtingen verloopt: van
theorie naar praktijk en van praktijk naar theorie. De wetenschappelijke onderbouwing van
restauratie- en renovatieprocedures is een must, maar evenzeer moet de wetenschap
rekening houden met de uitvoering en de uitvoerbaarheid. Wat betreft duurzaamheid van
materialen en technieken is de praktijk zelfs de enige betrouwbare informatiebron. Wij hopen
dat deze duale benadering van restauratie/renovatie blijvend tot een wederzijdse
bevruchting van theorie en praktijk kan bijdragen.
De studiedag gaat door in de Aula Geertrui Cordeys van het Cultureel Centrum Begijnhof te
Diest. De voordrachten worden verzorgd door ervaren architecten, ingenieurs,
onderzoekers, historici, beheerders en verantwoordelijken van gebouwen en monumenten.
Wij hopen dat de deelnemers intensief zullen deelnemen aan de discussies, zodat tijdens de
studiedag een kennis- en ervaringsoverdracht in twee richtingen kan ontstaan: niet alleen
van de sprekers naar de deelnemers maar ook van de deelnemers naar de sprekers.
Diest, 15 april 2005
Prof. Dr. Ir. Dionys Van Gemert
Vice-president WTA
Voorzitter WTA Nederland/Vlaanderen