Ziekenhuiskrant 2004 - Slingeland Ziekenhuis

• Baukje Zorko en Nathalie Reulink
Iedere ochtend van 08.00 uur tot ongeveer
13.00 uur is er een logopedist aanwezig. Soms
is het noodzakelijk om bij een patiënt aanwezig
te zijn wanneer er gegeten wordt. Want dat is
namelijk een van de nieuwe gebieden waarop
logopedie zich steeds vaker gaat richten: de
slikproblematiek.
“Logopedie staat eigenlijk op vier pijlers”, vertelt
Baukje Zorko. “Stem, spraak, taal en gehoor.
Daar is de pijler slikproblemen bijgekomen.”
Slikproblemen kunnen voorkomen bij mensen
die bijvoorbeeld een beroerte hebben gehad. Of
bij chronische ziektes zoals bijvoorbeeld
Parkinson. Ook voor en na een operatie in het
keel- en mondgebied kunnen slikproblemen
optreden. Maar ook bij patiënten die om een
geheel andere reden in het ziekenhuis liggen en
verzwakt zijn, kan het slikken moeilijk zijn. En
soms neemt de ouderdom een slikprobleem met
zich mee.
“Onze patiënten bevinden zich eigenlijk door
het gehele ziekenhuis heen”, vertellen de logopedisten.
“Meestal worden deze mensen naar
ons doorverwezen door de neuroloog en wanneer
dat gebeurt dan gaan we het slikken bekijken.
Is het slikken van een slechte kwaliteit maar
is er kans op een snelle verbetering dan kan
gekozen worden voor een sonde via de neus.
Komt alles helemaal niet goed op gang en gaat
het vermoedelijk lang duren dan wordt gekozen
voor de PEG-sonde: een sonde die door de buikwand
rechtstreeks in de maag wordt geplaatst.
En kan de patiënt bijvoorbeeld wel wat ingedikt
vocht drinken, zeg maar op vla-dikte, dan gaan
we dit met de patiënt oefenen.”
De logopedist beschikt voor het oefenen over
verschillende compensatietechnieken.
Technieken om de motoriek van de mond te verbeteren.
“Kiezen op elkaar, tong tegen het
gehemelte, doorbijten, slikken en naslikken. Met
daarop weer verschillende varianten. Dat zijn
adviezen die we de patiënten geven. En van
daaruit proberen we langzaam te gaan bouwen
tot we uitkomen bij normaal eten en drinken.”
Niet altijd loopt de uitgezette weg zo voorspoedig
als de logopedist zich had voorgesteld. “En
soms moet je dan weer terug naar de sonde.”
Het is duidelijk dat een heel nauw overleg met
de verpleegkundige en met de keuken van
Logopedie kan helpen
bij slikproblematiek
De groep logopedisten van het Slingeland Ziekenhuis bestaat uit Baukje Zorko, Marissa Dorgelo en
Nathalie Reulink. De eerste twee dames werken al geruime tijd op de logopedie en Baukje heeft
naast de parttime functie in het ziekenhuis ook een praktijk in Wehl, waar eveneens Marissa
Dorgelo parttime werkt. Nathalie Reulink is net afgestudeerd en heeft de bedoeling om eveneens
naast haar parttime baan in een praktijk te gaan werken. “Want dat is heel gebruikelijk in ons vak.
Parttime werken. Overigens hebben we hier met z’n drieën samen wel een hele baan. Dus kan er
iedere dag van de week een beroep op logopedie worden gedaan”, aldus Baukje Zorko.
doorslaggevend belang is. In het medisch dossier
zit dan ook een groen blad speciaal voor de
para-medici waarop de bevindingen en adviezen
van de logopedist snel en gemakkelijk te vinden
zijn.
“Voor de familie houden we een schriftje bij. Dat
ligt bij de patiënt en zo blijft ook de familie van
de vorderingen op de hoogte. Soms schrijft de
familie er zelf opmerkingen in. Zo stond er
laatst: Hoi Baukje, we waren bij vader en we
zien hoe hij vooruitgaat. Dat zijn leuke dingen.”
Patiënten die moeite hebben met slikken kunnen
zich gemakkelijk verslikken. “Ook daar kunnen
we soms adviezen bij geven. Zo is de houding
van de patiënt heel belangrijk. Het tempo
waarin wordt gegeten en de medicatie kunnen
van invloed zijn. Soms is het ook de slecht passende
gebitsprothese en soms moet het bestek
worden aangepast.”
Wanneer het voedsel blijft steken in de slokdarm
wordt samen met de radioloog een ‘slikfoto’
gemaakt. “We blijven dan bij de patiënt. Tijdens
het onderzoek moet de patiënt een contrastmiddel
slikken waardoor de weg via de mond, door
de slokdarm naar de maag goed kan worden
bekeken. Blijkt de slikfunctie helemaal te ontbreken,
dan kunnen we als logopedisten niets meer
doen. Dan moet er worden doorverwezen naar
een specialist.”
Gelukkig kan in veel gevallen de logopedie wel
een uitkomst bieden. “Vaak blijven we bij de
patiënt als er wordt gegeten. En wanneer van de
vla-dikte-dranken kan worden overgegaan tot
iets stevigers, dan laten we bijvoorbeeld een
proefmaaltijd maken. Dat gaat in nauw overleg
met de keuken. Vuistregel is en blijft overigens
dat wij opbouwen maar dat bij terugval te allen
tijde de verpleegkundige de zaak weer kan
terugdraaien.”
Overigens kunnen patiënten zodra ze uit het ziekenhuis
worden ontslagen en toch nog behoefte
hebben aan begeleiding van een logopedist,
hiervoor terecht bij een logopedist in de eigen
woonomgeving.
Maar de logopedie in het ziekenhuis doet nog
meer. Zo wordt er bijvoorbeeld onderzoek
gedaan bij patiënten met afasie. Hiervoor wordt
een behandeling gezocht via de logopedie
evenals bij dysarthrie en slikproblemen bij neuro-
logische patiënten. “Met logopedie boeken we
goede resultaten. Natuurlijk blijft het altijd
afhankelijk van bijvoorbeeld de mate van
beschadiging in de hersenen. Is de beschadiging
te groot voor een oplossing via oefeningen dan
zoeken we een alternatieve vorm van communicatie.
Hiervoor is het belangrijk om vooral de
familie goed te begeleiden en te steunen.
Instrumenten hiervoor kunnen gebaren en aanwijzen
zijn. Ook misschien via ja of nee zinnen.
Of met een kleine computer wanneer er nog wel
gebruik van de vingers kan worden gemaakt.
Voordat we echter tot een bepaalde methode
overgaan moet eerst goed worden onderzocht
wat er allemaal is uitgevallen.”
Ook voor de logopedie geldt dat er steeds nieuwe
ontwikkelingen komen. “We moeten door
bijscholing op de hoogte blijven van wat er
speelt. Het paramedisch kwaliteitsregister
dwingt ons daar ook min of meer toe. En die
kwaliteit is belangrijk.”
Colofon
De Slingeland Ziekenhuiskrant is een uitgave
van het Slingeland Ziekenhuis Doetinchem.
Deze uitgave verschijnt als speciale bijlage bij
de Gelderse Post Doetinchem, IJsselstreek,
Wischpost, Liemers Lantaren en Achterhoek
Nieuws Zuid in een oplage van 101.356
exemplaren.
Slingeland Ziekenhuis:
Saskia de Ree-Steenbergen (eindredactie)
Tekst:
Lideke Simon
Foto's:
Toon Hendriks
Charles Keijser
Vormgeving:
WCGO / Mark Siebelink
Coördinatie/exploitatie:
Lideke Simon
Website:
www.slingelandziekenhuis.nl
September 2004