Bijdrage over de viering van Clemencia Van De Velde (°1907) - Sint ...
Bijdrage over de viering van Clemencia Van De Velde (°1907) - Sint ...
Bijdrage over de viering van Clemencia Van De Velde (°1907) - Sint ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Hon<strong>de</strong>rdjarige <strong>Clemencia</strong> Benedicta <strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong><br />
(°21 januari 1907).<br />
André <strong>Van</strong> <strong>De</strong> Sompel<br />
Op een korte tijdspanne een relatief uitgebrei<strong>de</strong> biografie schrijven <strong>van</strong><br />
kandidaat-hon<strong>de</strong>rdjarige <strong>Clemencia</strong> <strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong>, zou onmogelijk geweest zijn<br />
zon<strong>de</strong>r <strong>de</strong> inzet <strong>van</strong> Frank Coene uit Zele (Heem- en Oudheidkundige Kring <strong>van</strong><br />
Zele) en Cyriel <strong>De</strong> Bruyne en Paul <strong>De</strong> Pauw uit Berlare (Heem- en<br />
Oudheidkundige Kring vzw Berlare) die heel wat gegevens <strong>over</strong> haar<br />
voorou<strong>de</strong>rs opdiepten.<br />
<strong>Clemencia</strong> werd immers geboren te Zele. Ze bracht haar jeugdjaren door in <strong>de</strong><br />
grensstreek <strong>van</strong> Zele en Berlare, in eenzelf<strong>de</strong> wijk met eenzelf<strong>de</strong> benaming <strong>over</strong><br />
<strong>de</strong> gemeentegrenzen heen: Kamershoek. Voor (een <strong>de</strong>el <strong>van</strong>) die wijk op<br />
Berlaars grondgebied werd soms <strong>de</strong> recentere benaming ’t Schuitje gebruikt.<br />
Zelfs uit <strong>de</strong> officiële archiefdocumenten blijkt niet altijd of <strong>de</strong> gegevens<br />
betrekking hebben op Kamershoek Zele of Kamershoek Berlare.<br />
Ook haar latere echtgenoot, Basilius <strong>Van</strong> Kerckhove, woon<strong>de</strong> tij<strong>de</strong>ns zijn<br />
jeugdjaren in een an<strong>de</strong>r grensgebied: dat <strong>van</strong> Kalken en Laarne.<br />
Bei<strong>de</strong>n kwamen ze uit een zeer kin<strong>de</strong>rrijk gezin <strong>van</strong> minstens tien kin<strong>de</strong>ren. Ook<br />
hun ou<strong>de</strong>rs en grootou<strong>de</strong>rs groei<strong>de</strong>n op in grote gezinnen. We beperken ons voor<br />
<strong>de</strong> gezinsreconstructie tot <strong>de</strong> gezinnen waarin <strong>Clemencia</strong> en Basilius wer<strong>de</strong>n<br />
geboren. An<strong>de</strong>re genealogische gegevens wer<strong>de</strong>n in zeer beperkte mate<br />
weergegeven.<br />
A. <strong>De</strong> kin<strong>de</strong>r- en jeugdjaren <strong>van</strong> <strong>Clemencia</strong> in het grensgebied<br />
Zele en Berlare .<br />
1. Het gezin waarin <strong>Clemencia</strong> opgroei<strong>de</strong><br />
<strong>Clemencia</strong> werd te Zele geboren in het arbei<strong>de</strong>rsgezin <strong>van</strong> Petrus <strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong><br />
(°Zele 1873) en Philomena <strong>De</strong> Buck (°Zele 1879). Petrus en Philomena huw<strong>de</strong>n<br />
te Berlare op 23 september 1903. Petrus was aar<strong>de</strong>werker, arbei<strong>de</strong>r, landbouwer<br />
en herbergier in <strong>de</strong> Kamershoek 36/38/42 te Berlare. Philomena was<br />
kantwerkster. <strong>De</strong> familie <strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong> sloeg blijkbaar regelmatig kikvorsen of<br />
puiten om rond te komen – dikwijls ganse kuipen vol -, zoals zoveel an<strong>de</strong>re<br />
Berlaarse families trouwens (zie aparte bijdrage).<br />
<strong>De</strong> kin<strong>de</strong>rsterfte trof het gezin echter hard: slechts <strong>de</strong> helft <strong>van</strong> die kin<strong>de</strong>ren zou<br />
<strong>de</strong> volwassen leeftijd bereiken.
Het gezin werd gezegend met heel<br />
veel kin<strong>de</strong>ren. Volgens <strong>de</strong><br />
mon<strong>de</strong>linge <strong>over</strong>levering zou<strong>de</strong>n<br />
niet min<strong>de</strong>r dan veertien kin<strong>de</strong>ren<br />
geboren zijn. Ons on<strong>de</strong>rzoek<br />
lever<strong>de</strong> echter slechts twaalf<br />
namen op.<br />
Leontina, ° Zele 1904<br />
Sidonia, Zele 1905–Kalken 1980<br />
<strong>Clemencia</strong> Benedicta, ° Zele 1907<br />
Melania, Zele 1908-1908<br />
Seraphinus, ° Zele 1909<br />
Ida, Berlare 1913-1914<br />
Franciscus, ° Berlare 1914<br />
Petrus Albert, Zele 1916-1916<br />
Anna, Zele 1917-1918<br />
A<strong>de</strong>la, Zele 1920–Berlare 1983<br />
Carolus Ludovicus, ° Zele 1921<br />
Edmond, Zele 1925-1925<br />
Illustratie 1.<br />
Portret <strong>van</strong> Philomena <strong>De</strong> Buck.<br />
2. Voortdurend verhuizen of toch niet.<br />
<strong>De</strong> bevolkingsregisters <strong>van</strong> Zele voor <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> 1900-1930 geven op zijn minst<br />
<strong>de</strong> indruk dat het gezin <strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong> – <strong>De</strong> Buck regelmatig <strong>van</strong> woonplaats<br />
veran<strong>de</strong>r<strong>de</strong>. Dat is waarschijnlijk inherent aan een arbei<strong>de</strong>rsgezin zon<strong>de</strong>r woning<br />
als eigendom. Het gezin bleef echter in een beperkte straal woonachtig. Het<br />
volstond om bijvoorbeeld aan <strong>de</strong> <strong>over</strong>kant <strong>van</strong> <strong>de</strong> straat of enkele hon<strong>de</strong>r<strong>de</strong>n<br />
meter ver<strong>de</strong>r te gaan wonen om in een an<strong>de</strong>re gemeente woonachtig te zijn.<br />
Kort na hun huwelijk verhuis<strong>de</strong> het jonge koppel <strong>van</strong>uit <strong>de</strong> Koolstraat te Berlare<br />
naar Zele (inschrijving 16 <strong>de</strong>cember 1903).<br />
Op 24 januari 1910 werd het gezin uitgeschreven uit Zele om zich te vestigen in<br />
Berlare – Kamershoek.<br />
Mid<strong>de</strong>n Wereldoorlog I werd opnieuw verhuisd, opnieuw <strong>van</strong> Berlare –<br />
Kamershoek naar Zele – Kamershoek. Wie <strong>de</strong> geboortedata <strong>van</strong> <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren<br />
bekijkt, kan <strong>de</strong> situatie ook een beetje volgen.<br />
Het verhuisverhaal eindigt, voor wat <strong>de</strong>ze studie betreft, op 28 juli 1928 toen het<br />
gezin uitgeschreven werd <strong>van</strong>uit Zele naar Berlare Kamershoek nr. 42.<br />
Op dat moment was <strong>Clemencia</strong> reeds gehuwd met Laarnenaar Basiel <strong>Van</strong><br />
Kerckhove.<br />
Op 17 augustus 1928 trok Victorianus <strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong> (Berlare 1844-1931), <strong>de</strong><br />
grootva<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>Clemencia</strong> Benedicta, in bij het gezin <strong>van</strong> Petrus en Philomena.
Victorianus was weduwnaar <strong>van</strong> Eugenia Sidonia <strong>De</strong> Maesschalck (Zele 1846–<br />
1912) 1 . Tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> 1900-1910 stond hij ingeschreven als klod<strong>de</strong>ngaar<strong>de</strong>r<br />
en herbergier, wonen<strong>de</strong> Kamershoek 38 te Zele. Hij bleef daar wonen na het<br />
<strong>over</strong>lij<strong>de</strong>n <strong>van</strong> zijn echtgenote tot in 1920. Na een kort verblijf op <strong>de</strong> wijk Gaver<br />
te Berlare (1920-1923) verbleef hij in het rusthuis te Zele (1923-1928).<br />
<strong>Van</strong> <strong>De</strong><br />
Vel<strong>de</strong><br />
Alexan<strong>de</strong>r<br />
Berlare<br />
1814-1866<br />
Bogaert<br />
Sophia<br />
Wichelen<br />
1814-<br />
Berlare<br />
1885<br />
<strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong><br />
Victorianus<br />
<strong>De</strong> Maesschalck<br />
Eugenia<br />
Berlare 1844-1931 Zele 1846-1912<br />
<strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong> Petrus<br />
° Zele 1873<br />
<strong>De</strong><br />
Buck<br />
Petrus<br />
HuybrechtsVeronica<br />
<strong>De</strong> Buck<br />
Guillielmus<br />
Gent 1839 –<br />
Berlare 1892<br />
Ivo<br />
Dooms<br />
Dooms<br />
Rosalia<br />
Poppe<br />
Dorothea<br />
Berlare 1843-1880<br />
<strong>De</strong> Buck Philomena<br />
Zele 1879- Berlare 1943<br />
<strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong> <strong>Clemencia</strong><br />
° Zele 1907<br />
Illustratie 2. Onvolledige kwartierstaat <strong>van</strong> <strong>Clemencia</strong> <strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong>.<br />
3. Er moest gewerkt wor<strong>de</strong>n<br />
Over <strong>Clemencia</strong>’s jeugdjaren zijn weinig gegevens <strong>over</strong>geleverd.<br />
Ze liep slechts tot haar elf<strong>de</strong> school. Daarna moest ze gaan werken.<br />
In en rond het centrum <strong>van</strong> Berlare waren na WO I twee jutespinnerijen en een<br />
sizalspinnerij actief. In Zele was nog meer werkgelegenheid in <strong>de</strong> textielsector:<br />
jutespinnerijen en weverijen.<br />
Eén <strong>van</strong> die twee jutespinnerijen, <strong>de</strong> firma <strong>van</strong> G. <strong>Van</strong> <strong>de</strong>n Berghe, was relatief<br />
dicht bij <strong>de</strong> wijk Kamershoek gelegen, <strong>de</strong> wijk waar <strong>Clemencia</strong> woon<strong>de</strong>. Heel<br />
wat mensen uit die wijk werkten dan ook in die jutespinnerij. Uit <strong>de</strong><br />
salarisboeken <strong>van</strong> die firma (<strong>van</strong>af 1916) kon<strong>de</strong>n we achterhalen dat <strong>de</strong> zussen<br />
Leontine (perio<strong>de</strong> 1919 tot 1922), Sidonia (in 1924) en <strong>Clemencia</strong> (perio<strong>de</strong> 1924<br />
tot januari 1926) er werkten. Enkel Leontine von<strong>de</strong>n we enkele jaren later, in<br />
juni 1926, ingeschreven als werkneemster in <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re Berlaarse jutespinnerij,<br />
namelijk die <strong>van</strong> <strong>de</strong> familie Janssens.<br />
1<br />
Het echtpaar Victorianus <strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong> en Eugenia Sidonia <strong>De</strong> Maesschalck had (minstens)<br />
elf kin<strong>de</strong>ren, geboren in Zele en Berlare.
<strong>De</strong> bewering uit <strong>de</strong> mon<strong>de</strong>linge <strong>over</strong>levering dat <strong>Clemencia</strong> nog vóór haar<br />
huwelijk in <strong>de</strong> textielfabriek <strong>van</strong> Hanus in Laarne zou gewerkt hebben, lijkt dus<br />
aannemelijk. Al was <strong>de</strong> af te leggen weg naar die fabriek een niet te<br />
verwaarlozen extra inspanning.<br />
Mogelijk kwam ook een <strong>van</strong> haar zusters, namelijk Sidonia, in die fabriek<br />
werken. Sidonia (Zele, 1905 – Kalken, 1980) huw<strong>de</strong> met Kalkenaar Alfons<br />
Duquet. Ze kwam in 1933 naar Kalken wonen en woon<strong>de</strong> lange tijd in <strong>de</strong> Kleine<br />
Molenstraat te Kalken, waar ze ook <strong>over</strong>leed.<br />
B. <strong>De</strong> familie <strong>van</strong> Basilius <strong>Van</strong> Kerckhove in het grensgebied<br />
<strong>van</strong> Kalken en Laarne.<br />
1. Het gezin waarin Basilius opgroei<strong>de</strong>.<br />
Het landbouwersgezin Triphon <strong>Van</strong> Kerckhove – Maria Elodia Roels woon<strong>de</strong><br />
sinds het huwelijk in juni 1895 ongeveer in het mid<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> Laarnse<br />
Geerinckstraat, met huisnummer 1, <strong>de</strong> vroegere benaming (tot omstreeks WO<br />
II) voor <strong>de</strong> huidige Holein<strong>de</strong>straat. <strong>De</strong> westkant <strong>van</strong> <strong>de</strong> straat was Laarne, <strong>de</strong><br />
oostkant behoor<strong>de</strong> tot Kalken.<br />
Basilius werd geboren in Laarne, op <strong>de</strong> grens met Kalken, op 20 <strong>de</strong>cember 1908.<br />
Basilius had nog vijf zussen en vier broers, allen geboren te Laarne: Marie<br />
Emma (°1897), August (°1899), Livien Seraphin (°1900), Leonie Marie (°1902),<br />
Maurice (°1903), Leopold Petrus (°1905), Germana Maria Nathalia (°1912),<br />
Magdalena Emma (°1917) en Bertha (°1923).<br />
Gezien het grote landbouwersgezin zou Basilius geen kans krijgen om, zoals<br />
zijn va<strong>de</strong>r, landbouwer te wor<strong>de</strong>n. Hij ging werken in <strong>de</strong> fabriek, aan<strong>van</strong>kelijk<br />
waarschijnlijk <strong>de</strong> textielfabriek <strong>van</strong> Hanus te Laarne. Leopold werd evenmin<br />
landbouwer.<br />
Op het ou<strong>de</strong>rlijke erf stond behalve het hoofdgebouw, waarin <strong>de</strong> ou<strong>de</strong>rs<br />
woon<strong>de</strong>n, ten noor<strong>de</strong>n <strong>van</strong> dat gebouw ook een kleinere woning waarin een<br />
aantal <strong>van</strong> <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren terecht kon<strong>de</strong>n na hun huwelijk. We komen hier ver<strong>de</strong>r<br />
nog op terug.<br />
Kort na het <strong>over</strong>lij<strong>de</strong>n <strong>van</strong> Triphon verhuis<strong>de</strong> zijn weduwe naar <strong>de</strong> Zauwerstraat,<br />
waar zoon Maurice woon<strong>de</strong>. Kort daarop <strong>over</strong>leed ze daar.
Illustratie 3. Zicht op <strong>de</strong> met bomen omzoom<strong>de</strong> site in <strong>de</strong> Holein<strong>de</strong>straat te<br />
Laarne waarop zich vroeger <strong>de</strong> twee woningen <strong>van</strong> <strong>de</strong> familie <strong>Van</strong> Kerckhove<br />
bevon<strong>de</strong>n.<br />
2. Gegevens <strong>over</strong> het gezin waarin Basilius’ va<strong>de</strong>r, Triphon, opgroei<strong>de</strong>.<br />
<strong>De</strong> va<strong>de</strong>r <strong>van</strong> Triphon, Carolus Ludovicus, <strong>over</strong>leed op 46-jarige leeftijd in<br />
1880. Marie Cecilia Beugels werd toen weduwe met vijf kin<strong>de</strong>ren waar<strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
oudste ongeveer 11 jaar oud was. Snel opnieuw trouwen was blijkbaar <strong>de</strong> enige<br />
<strong>over</strong>levingsmogelijkheid. Op 25 februari 1881 huw<strong>de</strong> ze met Casimir<br />
Schatteman (°Kalken, 1845) met wie ze nog dat zelf<strong>de</strong> jaar een dochtertje kreeg.<br />
Het nieuwe gezin bewoon<strong>de</strong> tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> 1881-1903 een woning aan het<br />
begin <strong>van</strong> <strong>de</strong> Meirestraat in Kalken, met huisnummer 1. Vermoe<strong>de</strong>lijk was dat<br />
een (huur)woning op cijnsgrond. Kort na het <strong>over</strong>lij<strong>de</strong>n <strong>van</strong> Marie Cecilia<br />
Beugels, in 1903, verlieten <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren die er toen nog woon<strong>de</strong>n het ou<strong>de</strong>rlijke<br />
huis. Casimir Schatteman vond een on<strong>de</strong>rkomen in <strong>de</strong> Kalkense Koffiestraat.
C. Het echtpaar Basilius <strong>Van</strong> Kerckhove – <strong>Clemencia</strong> <strong>Van</strong> <strong>De</strong><br />
Vel<strong>de</strong> op zoek naar een vaste woonplaats.<br />
1. <strong>Clemencia</strong> trok naar Laarne<br />
We vermeld<strong>de</strong>n reeds dat <strong>Clemencia</strong> nog vóór haar huwelijk in <strong>de</strong> Laarnse<br />
textielfabriek Hanus werk gevon<strong>de</strong>n had. Dat kan mogelijk reeds mid<strong>de</strong>n 1926<br />
gebeurd zijn.<br />
Het is dan ook goed mogelijk dat ze op <strong>de</strong> werkvloer <strong>van</strong> die fabriek haar<br />
toekomstige echtgenoot Basilius <strong>Van</strong> Kerckhove heeft leren kennen.<br />
In hoeverre voor Basilius thuis nog plaats was, kunnen we ons misschien wel<br />
afvragen wanneer blijkt dat hij op 3 augustus 1927 ingeschreven wordt in<br />
Berlare en wel in Kamershoek 44.<br />
<strong>Van</strong> <strong>De</strong><br />
KerckhoveFranciscus<br />
+ Kalken<br />
1848<br />
(61 jaar)<br />
<strong>De</strong><br />
Plu(e)<br />
Theresia<br />
<strong>Van</strong> <strong>De</strong> Kerckhove<br />
Carolus Ludovicus<br />
BeugelsFranciscus<br />
Marlier<br />
Victoria<br />
Beugels<br />
Marie Cecilia<br />
Kalken 1834-1880 Kalken 1840-1903<br />
<strong>Van</strong> Kerckhove Triphon<br />
Roels<br />
Livinus<br />
Elegeer<br />
Stephanie<br />
Roels Maria Elodia<br />
Kalken 1873 – Laarne 1956<br />
Kalken 1876-1956<br />
<strong>Van</strong> Kerckhove Basilius<br />
Laarne 1908 – Gent 1967<br />
Illustratie 4. Onvolledige kwartierstaat <strong>van</strong> Basilius <strong>Van</strong> Kerckhove.<br />
Bemerk <strong>de</strong> naamsveran<strong>de</strong>ring tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> 19 <strong>de</strong> eeuw.<br />
Bron: DE RUYVER L., Kalken, Overlij<strong>de</strong>ns 1604-1900, Melle, 1998.<br />
Basilius en <strong>Clemencia</strong> trouw<strong>de</strong>n in Zele op 14 <strong>de</strong>cember 1927. Als beroep <strong>van</strong><br />
Basilius werd dat <strong>van</strong> metserdiener genoteerd, voor <strong>Clemencia</strong> werd het beroep<br />
<strong>van</strong> fabriekswerkster genoteerd. Basilius en <strong>Clemencia</strong> gingen voor een perio<strong>de</strong><br />
<strong>van</strong> ongeveer veertien dagen wonen in <strong>de</strong> Kamershoekstraat 75 te Zele 2 .<br />
2 Dat adres was in het Laarnse tienjaarlijkse bevolkingsregister met rood doorstreept en<br />
ver<strong>van</strong>gen door <strong>de</strong> vermelding Loereveld, Overmeire.
Illustratie 5. Uittreksel huwelijksakte uit <strong>de</strong> burgerlijke stand gemeente Zele, 14<br />
<strong>de</strong>cember 1927.
Op 30 <strong>de</strong>cember 1927 werd het kersverse paar ingeschreven te Laarne, in <strong>de</strong><br />
Geerinckstraat. Ze zou<strong>de</strong>n een tweetal jaar in <strong>de</strong> kleine woning op <strong>de</strong> ou<strong>de</strong>rlijke<br />
hoeve <strong>van</strong> Basilius wonen. Daar werd ook een eerste kind geboren. Bertha<br />
Philomena zag er het levenslicht op 29 april 1928.<br />
Illustratie 6. Uittreksel uit het trouwboekje <strong>van</strong> Basilius en <strong>Clemencia</strong>.<br />
In <strong>de</strong> jaren 1930 verhuis<strong>de</strong> het gezin meer<strong>de</strong>re keren. Op een bepaald moment,<br />
met tegenstrijdige vermelding <strong>van</strong> data, wordt het zeer moeilijk <strong>de</strong><br />
verhuiscarroussel te volgen: in <strong>de</strong> korte tijdspanne tot aan WO II werd het gezin<br />
gesignaleerd in Zele (Kamershoek 29), Laarne (Reigerstraat 16 en Steentje) en
Kalken (Kapellestraat 19, Brugstraat 2a en <strong>de</strong> Colmanstraat zon<strong>de</strong>r<br />
nummervermelding 3 ).<br />
In die voor het gezin blijkbaar moeilijke perio<strong>de</strong> wer<strong>de</strong>n twee kin<strong>de</strong>ren geboren:<br />
Roger Petrus te Laarne op 4 oktober 1933 en <strong>De</strong>nise te Kalken op 21 juni 1938.<br />
In oktober 1939 verhuis<strong>de</strong> het gezin opnieuw: opnieuw naar <strong>de</strong> site <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
ou<strong>de</strong>rlijke hoeve <strong>van</strong> Basilius in <strong>de</strong> Laarnse Geerinckstraat (Holein<strong>de</strong>straat).<br />
Korte tijd later werd het gezin in diepe rouw gedompeld. <strong>De</strong>nise <strong>over</strong>leed op<br />
nog geen driejarige leeftijd in 1941.<br />
<strong>De</strong> tienjaarlijkse bevolkingstellingen <strong>van</strong> Kalken en Laarne, die lopen tot 1947,<br />
gaven geen mogelijke ver<strong>de</strong>re woonstveran<strong>de</strong>ringen vrij. Volgens <strong>de</strong><br />
<strong>over</strong>leveringen woon<strong>de</strong> het gezin, vooraleer zich <strong>de</strong>finitief te vestigen op <strong>de</strong><br />
hoek <strong>van</strong> <strong>de</strong> Meirestraat – Bieststraat te Kalken, in een kleine rijwoning in <strong>de</strong><br />
Colmanstraat, dichtbij <strong>de</strong> Provinciale baan Gent-Zele. Daar werd op 9 maart<br />
1950 ook <strong>de</strong> jongste telg uit het gezin geboren: Monique Bertha.<br />
Illustratie 7. Samengestel<strong>de</strong> foto <strong>van</strong> het gezin <strong>Van</strong> Kerckhove – <strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong>.<br />
Bovenaan links <strong>Clemencia</strong>, mid<strong>de</strong>n dochtertje Monique, bovenaan rechts<br />
Basilius, on<strong>de</strong>raan links Roger Petrus en on<strong>de</strong>raan rechts Bertha.<br />
3 Mogelijk werd met <strong>de</strong> vermelding Brugstraat 2a en Colmanstraat zon<strong>de</strong>r<br />
nummervermelding <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> woning bedoeld. Pas na WO II werd <strong>de</strong> nummering in <strong>de</strong><br />
onmid<strong>de</strong>llijke omgeving <strong>van</strong> <strong>de</strong> provinciale weg Gent-Zele aangepast tot wat we nu kennen.
D. Naar een vaste stek in Kalken.<br />
Arbei<strong>de</strong>r Basiel <strong>Van</strong> Kerckhove werkte in <strong>de</strong> Gasfabriek te Gent en later bij<br />
bouwfirma Agref in Wetteren.<br />
<strong>Clemencia</strong> werkte na haar huwelijk nog een tijdje in het vellenkot te<br />
<strong>De</strong>stelbergen-Eenbeekein<strong>de</strong>. Nadien bleef ze thuis.<br />
Met het gespaar<strong>de</strong> geld werd in 1953 een beschei<strong>de</strong>n woning met een relatief<br />
grote hof gekocht op <strong>de</strong> hoek <strong>van</strong> <strong>de</strong> Meirestraat en <strong>de</strong> Bieststraat, Meirestraat 2,<br />
samen 9a 30ca groot 4 . Die woning was gelegen in <strong>de</strong> onmid<strong>de</strong>llijke omgeving<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> woning waar Basiels va<strong>de</strong>r Triphon opgegroeid was. <strong>De</strong> woning werd<br />
grondig gerenoveerd.<br />
Even ver<strong>de</strong>r op lag <strong>de</strong> (Nouveau) Tissage <strong>Van</strong>ham (zie aparte bijdrage ver<strong>de</strong>r in<br />
<strong>de</strong>ze brochure).<br />
<strong>De</strong> oudste kin<strong>de</strong>ren, Bertha en Roger, werkten er op het moment <strong>van</strong> <strong>de</strong> verhuis<br />
reeds een tijdlang. Bertha werd er gevierd voor 25jaar werknemer, Roger ging<br />
na een korte tijd werken in Laarne-fabriek en ook Monique begon eveneens haar<br />
werkcarrière in <strong>de</strong> Tissage <strong>Van</strong>ham.<br />
Illustratie 8 (links). Basilius en <strong>Clemencia</strong> aan <strong>de</strong> voorgevel <strong>van</strong> hun woning in<br />
<strong>de</strong> Meirestraat, foto omstreeks 1966.<br />
Illustratie 9 (rechts). <strong>Clemencia</strong> <strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong>.<br />
4 Toenmalige kadastrale notitie, Kalken, Sectie D, nrs. 716, 720A, 721 en 722B.
Illustratie 10. <strong>Clemencia</strong> en kleindochter Nancy in het voortuintje <strong>van</strong> haar<br />
woning. Op <strong>de</strong> achtergrond <strong>de</strong> garage en duivenhok <strong>van</strong> <strong>de</strong> woning aan <strong>de</strong><br />
<strong>over</strong>kant <strong>van</strong> <strong>de</strong> Meirestraat.<br />
<strong>Clemencia</strong> en Basiel hiel<strong>de</strong>n af en toe een varkentje en wat kippen. Uit <strong>de</strong><br />
lochting wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> broodnodige groenten gehaald.<br />
Basiel was duivenmelker, zoals zoveel buren. Een auto heeft het gezin nooit<br />
gehad. Alle verplaatsingen wer<strong>de</strong>n per fiets afgelegd. <strong>Clemencia</strong> reed met <strong>de</strong><br />
fiets tot <strong>de</strong> leeftijd <strong>van</strong> 81 jaar.<br />
<strong>Clemencia</strong> heeft waarschijnlijk nooit een voet buiten België gezet. Slechts af en<br />
toe nam ze aan dagreizen met plaatselijke organisaties <strong>de</strong>el.<br />
<strong>Clemencia</strong> wijd<strong>de</strong> zich vooral aan het huishou<strong>de</strong>n en <strong>de</strong> netheid <strong>van</strong> haar hof<br />
was zeer belangrijk voor haar. <strong>Van</strong> ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat was ze<br />
daarin bezig: onkruid wie<strong>de</strong>n, zout strooien tegen onkruid op <strong>de</strong> pa<strong>de</strong>n, ...<br />
Ze ging echter ook af en toe heel graag uit. Terwijl haar echtgenoot Basiel zat te<br />
kaarten, supporter<strong>de</strong> <strong>Clemencia</strong> en kon het gebeuren dat ze met <strong>de</strong> pietjesbak<br />
speel<strong>de</strong>. Een <strong>van</strong> hun stamcafé’s was het café <strong>van</strong> oud-wielrenner en velomaker<br />
Maurice <strong>De</strong> Smet in <strong>de</strong> Vaartstraat. Daar waren Basilius en <strong>Clemencia</strong> lid <strong>van</strong><br />
<strong>de</strong> maan<strong>de</strong>lijkse kaartersclub.<br />
In een latere perio<strong>de</strong>, en ook na het <strong>over</strong>lij<strong>de</strong>n <strong>van</strong> haar man, wer<strong>de</strong>n ook<br />
regelmatig <strong>de</strong> herbergen <strong>van</strong> Sylva Schack en Theofiel <strong>Van</strong> Caenegem bezocht<br />
(aan het Vaartplein). Ook in <strong>de</strong> Kruisenstraat bij Rosalie Roze Flesche <strong>De</strong><br />
Maesschalck en bij Jozef Tseef Friet <strong>De</strong> Laen<strong>de</strong>r kwam ze op herbergbezoek.
Illustraties 11 (inzet) en 12 (ganse foto).<br />
Le<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> Kaartmaatschappij bij Maurice <strong>De</strong> Smet, Vaartstraat,<br />
Kalken. Bijna <strong>de</strong> ganse familie <strong>Van</strong> Kerckhove – <strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong> is er<br />
aanwezig. Fotografie Cyriel Seghers, april 1963.<br />
<strong>Van</strong> links naar rechts (slechts ten <strong>de</strong>le op <strong>de</strong> foto):<br />
zittend <strong>Clemencia</strong> <strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong>, Pru<strong>de</strong>nt Haeghens, echtgenote<br />
cafébaas <strong>De</strong> Smet, Medard <strong>De</strong>gelas, Bertha <strong>Van</strong> Kerckhove en x.<br />
Staand eerste rij: Maurice Plovie, Basiel <strong>Van</strong> Kerkchove, Jacqueline<br />
Reyniers, Monique <strong>Van</strong> Kerckhove, Linda Plovie, Lena Plovie en<br />
Jean <strong>De</strong> Smet.<br />
Staand twee<strong>de</strong> rij: Theofiel <strong>Van</strong> Caenegem, Albert Reyniers, Louis<br />
Willems, x, Maurice <strong>De</strong> Smet (cafébaas), Fons Lauwaert en Willy<br />
<strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vijver.<br />
Staand achteraan: Gerard <strong>De</strong> Clercq, Maurice <strong>Van</strong> Acker en va<strong>de</strong>r<br />
Marcel <strong>Van</strong> Acker (?).
Na het <strong>over</strong>lij<strong>de</strong>n <strong>van</strong> Basiel, in 1967, bleef <strong>Clemencia</strong> een tijdlang alleen met<br />
haar dochter Monique.<br />
Heel wat later, omstreeks 1980, kwam een nieuwe man in haar leven. Oscar <strong>Van</strong><br />
Dorpe (Serskamp 1919 – Kalken 1998) kwam toen bij haar inwonen.<br />
Ze had een “tonge” voor twee en wat zong ze graag “We gaan nog niet naar<br />
huis, bijlange niet, bijlange niet, …” Een Tuborgske liet ze zich smaken in<br />
gezelschap <strong>van</strong> haar dochter Bertha en schoonzoon Julien op bezoek in <strong>de</strong><br />
herberg <strong>van</strong> Marc Hanselaer en Simonne Thiré (in <strong>de</strong> Koffiestraat).<br />
Boodschappen <strong>de</strong>ed ze vooral in <strong>de</strong> buurtwinkel op <strong>de</strong> hoek <strong>van</strong> <strong>de</strong> Bieststraat<br />
en <strong>de</strong> Nerenweg. Ze ging gelijk nen snijer als ze naar <strong>de</strong> winkel ging, getuig<strong>de</strong><br />
dochter Monique.<br />
Ie<strong>de</strong>reen die langs haar woning passeer<strong>de</strong>, werd in potret getrokken. Clemence<br />
hield eraan een babbeltje te hou<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> hekstijl naast <strong>de</strong> oprit naar haar<br />
woning. Ze was luid ter tale en een vloek kwam regelmatig <strong>over</strong> haar lippen.<br />
An<strong>de</strong>rzijds kon ie<strong>de</strong>reen die te voet of per fiets <strong>de</strong> woning passeer<strong>de</strong> horen<br />
wannneer <strong>Clemencia</strong> televisie keek…<br />
Op 17 februari 1998 verhuis<strong>de</strong>n Clemence en Oscar samen naar het OCMWrusthuis<br />
in <strong>de</strong> Kouterstraat te Kalken. Oscar <strong>over</strong>leed kort daarop.<br />
Illustratie 13. Dochter Monique, <strong>Clemencia</strong> en levensgezel Oscar <strong>Van</strong> Dorpe.
Illustratie 14.<br />
Een viergeslacht:<br />
<strong>Clemencia</strong> <strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong>,<br />
Bertha <strong>Van</strong> Kerckhove<br />
(dochter),<br />
Jacqueline Reyniers<br />
(kleindochter) en<br />
Bettina <strong>Van</strong> <strong>de</strong> Noortgate<br />
(achterkleindochter).<br />
Illustratie 15.<br />
Een twee<strong>de</strong> viergeslacht:<br />
<strong>Clemencia</strong> <strong>Van</strong> <strong>De</strong> Vel<strong>de</strong>,<br />
Monique <strong>Van</strong> Kerckhove<br />
(dochter),<br />
Nancy Goethals (kleindochter)<br />
en<br />
<strong>De</strong>lphine <strong>Van</strong> Assche<br />
(achterkleindochter).
Bronnen:<br />
Illustratie 16.<br />
Dochters Bertha en Monique en<br />
<strong>Clemencia</strong> bij haar 98 ste verjaardag.<br />
Kin<strong>de</strong>ren Bertha, Roger en Monique,<br />
Kleinkin<strong>de</strong>ren Jacqueline Reyniers,<br />
Nancy Goethals en Luc Andries<br />
en<br />
Achterkleinkin<strong>de</strong>ren Didier<br />
Blancquaert, Bettina <strong>Van</strong> <strong>de</strong> Noortgate<br />
en <strong>De</strong>lphine <strong>Van</strong> Assche wensen hun<br />
moe<strong>de</strong>r, grootmoe<strong>de</strong>r en<br />
<strong>over</strong>grootmoe<strong>de</strong>r hartelijk te<br />
feliciteren met haar hon<strong>de</strong>rdste<br />
verjaardag en wensen haar nog vele<br />
jaren toe.<br />
A. Gesproken bronnen<br />
Gesprekken André <strong>Van</strong> <strong>De</strong> Sompel met Laurent <strong>De</strong> Vijl<strong>de</strong>r (24 <strong>de</strong>cember 2006), Bertha <strong>Van</strong> Kerckhove en<br />
Julien Hanselaer (29 <strong>de</strong>cember 2006 en 3 en 12 januari 2007), Monique <strong>Van</strong> Kerckhove (2 en 8 januari 2007) en<br />
Jeanette <strong>Van</strong> Kerckhove (3 januari 2007).<br />
B. Geschreven bronnen<br />
1. Onuitgegeven bronnen<br />
Kalken<br />
Verzameling bidprentjes Petrus <strong>De</strong> Wil<strong>de</strong><br />
Berlare, documentatiecentrum HOK Berlare<br />
Bedrijfsarchief jutespinnerij G. <strong>Van</strong> <strong>de</strong>n Berghe, salarisboeken perio<strong>de</strong> 1916-1926.<br />
Bedrijfsarchief jutespinnerij Janssens, registers met informatie werknemers.<br />
Laarne, gemeentelijk archief<br />
Bevolkingsregisters Kalken, 1881-1947<br />
Bevolkingsregisters Laarne, 1910-1947<br />
Zele, gemeentelijk archief<br />
Bevolkingsregisters Zele 1900-1930.<br />
Burgerlijke stand Zele, geboorteakte 1907 en huwelijksakte 1927.<br />
2. Gepubliceer<strong>de</strong> bronnen<br />
DE PAUW P., Berlare. Genealogisch repertorium 1796-1900, <strong>de</strong>len 1 en 3, <strong>De</strong>n<strong>de</strong>rmon<strong>de</strong>, 2002.<br />
DE RUYVER L., Kalken, <strong>Sint</strong>-<strong>De</strong>nijsparochie Dopen 1797-1900, Melle, 1998.<br />
DE RUYVER L., Kalken, <strong>Sint</strong>-<strong>De</strong>nijsparochie Huwelijken 1604-1900, Melle, 1998.<br />
DE RUYVER L., Kalken, <strong>Sint</strong>-<strong>De</strong>nijsparochie Overlij<strong>de</strong>ns 1604-1900, Melle, 1998.<br />
C. Fotografisch materiaal<br />
Bertha <strong>Van</strong> Kerckhove, Monique <strong>Van</strong> Kerckhove en OCMW-rusthuis Kalken.